درخت حوزه‌های تخصصی

علوم اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱٬۹۲۱ تا ۱٬۹۴۰ مورد از کل ۷۹٬۱۸۶ مورد.
۱۹۲۱.

ضمانت اجراهای نظریه نقض قابل پیش بینی در کنوانسیون بیع بین المللی کالا و حقوق ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فقه اقتصادی سال ۶ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۳ 163 - 178

کلیدواژه‌ها: پیش بینی نقض تعهد کنوانسیون بیع بین المللی کالا حقوق ایران ضمانت اجرا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۲ تعداد دانلود : ۱۳۰
زمینه و هدف: در این مقاله شرایط و آثار و ضمانت اجراهای پیش بینی نقض قبل از رسیدن موعد در کنوانسیون بیع بین المللی کالا و موضوع امکان پذیرش یا عدم امکان پذیرش این نظریه در حقوق ایران بررسی و تحلیل می گردد.مواد و روش ها: این تحقیق از نوع نظری می باشد؛ و روش تحقیق به شکل توصیفی تحلیلی بوده است. روش گردآوری اطلاعات با استفاده از کتب، مقالات و رساله ها و اسناد بین المللی و داخلی و به صورت کتابخانه ای انجام شده است.ملاحظات اخلاقی: در این مقاله اصالت متون، صداقت و امانت داری رعایت گردیده است.یافته ها: بر اساس نظریه پیش بینی نقض، احتمال و پیش بینی متعارف و معقول نقض در آینده که از اعلام عدم اجرای تعهد از جانب متعهد یا شرایط واوضاع و احوال استنباط می گردد، به متعهدله حسب مورد، حق تعلیق یا فسخ قرارداد و یا هر دو را اعطاء می کند. خاستگاه این نظریه حقوق کامن لا است.نتیجه: با توجه به اینکه در کنواسیون بیع بین المللی کالا حق تعلیق در کنار حق حبس مقرر شده است؛ می توان بیان نمود که خود این امر دلیل قوّی بر متفاوت بودن این دو نهاد می باشد. ماده 238  قانون تجارت ایران می تواند به عنوان مصداقی از پیش بینی نقض، البته با ضمانت اجرایی خاص(مطالبه تضمین مناسب) و قلمروی محدود تلقی گردد.
۱۹۲۲.

بررسی مسئولیت مدنی اسباب مجمل در فقه و حقوق ایران و بیان راهکارهای برون رفت از آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فقه اقتصادی سال ۶ ویژه نامه ۱۴۰۳ شماره ۵ 253 - 268

کلیدواژه‌ها: مسئولیت مدنی سبب مجمل خسارت تخییر قاضی قاعده قرعه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۶ تعداد دانلود : ۱۱۱
زمینه و هدف: اسباب مجمل و روش های تعیین جبران خسارت یکی از موضوعات محل اختلاف است. هدف مقاله حاضر  بررسی مسئولیت مدنی اسباب مجمل در فقه و حقوق ایران و بیان راهکارهای برون رفت از آن است.مواد و روش ها: مقاله حاضر نظری و توصیفی- تحلیلی است. مواد و داده ها نیز کیفی است و از فیش برداری در گردآوری مطالب و داده ها استفاده شده است.ملاحظات اخلاقی: در این مقاله، اصالت متون، صداقت و امانت داری رعایت شده است.یافته ها: زمانی که سبب، مجمل است در خصوص اینکه مسئولیت وجود دارد و ضرر حادثه باید جبران شود هیچ شک و اختلافی نیست؛ اما موضوع اختلاف در خصوص نحوه جبران خسارت حادث می شود. راهکار تخییر قاضی در الزام هر یک از اطراف اسباب مجمل به جبران خسارت هرچند با اعتقادات شرعی سازگار است؛ اما از این جهت که موجب تشتت آرا و بی نظمی و هرج ومرج می شود راهکار مناسب و ایدئالی نمی باشد. قاعده قرعه هم چندان عادلانه نیست. همین دیدگاه باعث گردید که قانون گذار در قانون مجازات اسلامی 1392 ضابطه قرعه را حذف کرد.نتیجه: در خصوص راهکار پرداخت خسارت از بیت المال با توجه به اینکه قانون گذار در مواردی در مواد متعدد به این راهکار اشاره نموده است؛ اما به نظر می رسد راهکاری که با لحاظ نمودن عقل و انصاف و عدالت با  اصول و قواعد حقوقی سازگارتر است در میان راهکارهای مطرح شده تقسیم مسئولیت به صورت مساوی در بین تمام اسباب مجمل است و پرداخت خسارت از جانب همه اسباب مجمل است.
۱۹۲۳.

جایگاه مشروعیت ادله الکترونیک از منظر فقه به عنوان ادله اثبات دعوا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فقه اقتصادی سال ۶ ویژه نامه ۱۴۰۳ شماره ۵ 345 - 362

کلیدواژه‌ها: اسناد کتبی علم قاضی ادله اثبات دعوا فقه آرای قضایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۰ تعداد دانلود : ۱۳۰
زمینه و هدف: پیشرفت علم و تکنولوژی تأثیر انکارناپذیر خود را در حوزه قضا، اثبات دعاوی و جرائم، همانند دیگر حوزه ها به ویژه در نظامات حقوقی داشته است. با امعان نظر در ادله می توان به ملاک های جعل یا تنفیذ اعتبار آن ها از ناحیه شارع دست یافت و با تعمیم این ملاک ها و معیارها و متناسب با دگرگونی دعاوی و پیچیدگی آن ها و همگام با اقتضائات اجتماعی و مدنیت، مصداق یا انواع دیگری از ادله تشخیص را شناسایی نمود و آن را معتبر دانست. هدف پژوهش پاسخ گویی مبانی شرع در ادله الکترونیکی است.مواد و روش: روش این پژوهش توصیفی- تحلیلی است.ملاحظات اخلاقی: در نگارش مقاله اصالت متون، صداقت و امانت داری رعایت شده است.یافته ها: قوانین ایران، دلایل الکترونیک را با استناد به قانون تجارت الکترونیک و آئین نامه استنادپذیری ادله الکترونیک به رسمیت شناخته و آن را جزء ادله اثبات دعوا به شمار آورده است.نتیجه: با توجه به اقوال فقها باید گفت که اسناد مکتوب الکترونیک به عنوان یکی از ادله اثبات دعوا، چه به طور مستقل و چه به عنوان قرین ه ای مؤثر در علم قاضی محسوب می شود که برای اثبات ادعا در محاکم قضایی می توان به ان تمسک جست.
۱۹۲۴.

تأثیرپذیری حقوق خصوصی از حق های اساسی و بنیادین در حقوق ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فقه اقتصادی سال ۶ ویژه نامه ۱۴۰۳ ضمیمه شماره ۵ 227 - 244

کلیدواژه‌ها: حقوق بنیادین بشر حقوق ایران قراردادهای خصوصی اثر مستقیم اثر غیرمستقیم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۲ تعداد دانلود : ۱۳۱
زمینه و هدف: تأثیرگذاری حقوق بنیادین بشر بر حقوق خصوصی به اشکال مختلف مستقیم(در روابط قراردادی) و غیر مستقیم(از طریق تفسیر قواعد حقوق قراردادها) صورت می گیرد. هدف مقاله حاضر بررسی تأثیرپذیری حقوق خصوصی از حق های اساسی و بنیادین در حقوق ایران است. مواد و روش ها: مقاله حاضر توصیفی- تحلیلی است. مواد و داده ها نیز کیفی است و از فیش برداری در گردآوری مطالب و داده ها استفاده شده است. ملاحظات اخلاقی: در این مقاله، اصالت متون، صداقت و امانت داری رعایت شده است. یافته ها: در حقوق ایران حقوق بنیادین بشر در حقوق قراردادها تأثیر دارد و باید مورد توجه قانون گذار و محاکم قرار بگیرد؛ زیرا حقوق اساسی در رأس هرم نظام حقوقی قرار دارد و مفاد هیچ قانون عادی نباید مغایرتی با آن داشته باشد. علاوه بر آن اصول حقوق قراردادها و مفاد آن ها نیز نباید مغایرتی با حق های اساسی و  بنیادین بشر داشته باشد. از جمله این حق ها می توان به آزادی های عمومی و فردی نظیر آزادی اشتغال و آزادی ازدواج و آزادی بیان و منع سوء استفاده از حق اشاره کرد.   نتیجه: با توجه به حاکمیت اصول قانون اساسی که برگرفته از همین حق های بنیادین بشری هستند می توان در دادگاه ها و محاکم حقوقی نیز حقوق بنیادین بشر را بر روابط خصوصی افراد حاکم نموده و با توسل به حق های بنیادین حتی در تعارض با حقوق و قوانین مدنی، اختلافات را به طریقی که کمترین آسیب متوجه طرف ضعیف گردد حل وفصل نمود.
۱۹۲۵.

وَاَشرَقَتِ الأَرضُ بِنُورِ رَبِّها (زمر/ 69): ارزیابی دیدگاه مفسران اهل سنت

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه نقد آراء تفسیری سال ۵ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۹) 283 - 311

کلیدواژه‌ها: زمر/ 69 نور اشراق زمین مفسران اهل سنت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۵ تعداد دانلود : ۱۱۶
در آیات مختلفی از قرآن کریم، ازجمله در آیه ۶۹ سوره زمر از نور سخن به میان آمده است «وَ أَشرَقَتِ الأرضُ بِنورِ رَبّها» است. با این که در ظاهر معنای کلمه نور روشن است، ولی دقت در آیات قرآن بر ابهام آن می افزاید. این مطالعه به دنبال روشن کردن معنای این کلمه در کاربرد قرآنی آن در سوره زمر به روش تحلیلی- توصیفی با توجه به دیدگاه اهل سنت است. از سوی مفسران یادشده سه دیدگاه مشهور و چهار دیدگاه غیرمشهور دراین باره مطرح شده که دیدگاه های مشهور شامل تجلّی خداوند برای داوری بین مردم به عدالت و حق و برهان، روشن شدن زمین به نوری غیراز نور خورشید و ماه و تجلّی حقیقت و باطن اعمال در روز قیامت است و دیدگاه های غیرمشهور شامل نور قدرت پروردگار، نور قلب های مؤمنان، نور ساق پروردگار و نورانی شدن زمین نفس انسان به نور پروردگار است. در این مطالعه دیدگاه های یادشده، تحلیل و موردارزیابی قرار گرفته و دیدگاهی که با سیاق جملات آیه 69 زمر، سیاق آیات قبل و بعد از آیه محل بحث در سوره زمر و قرائن موجود در آیات دیگر قرآن سازگارتر به نظر می رسد، تبیین گردیده است.
۱۹۲۶.

رابطه علی و معلولی بین اخلاق و حفاظت از محیط زیست در آیین بودائی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال ۱۴ بهار ۱۴۰۳ شماره ۳ (پیاپی ۵۵) 109 - 130

کلیدواژه‌ها: آیین بودائی طبیعت محیط زیست اخلاق متون مقدس دیگا نیکایا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۸ تعداد دانلود : ۹۶
ادیان مختلف جهان راهکارهای سازنده ای درزمینه حل مشکلات گوناگون بشر ارائه داده اند. آیین بودائی از همان بدایت کار به محیط طبیعی توجه زیادی معطوف داشت. در رابطه با اهمیت پژوهش حاضر باید گفت، پژوهش هایی که بر روی متون مقدس بودائی صورت گرفته، توجه چندانی به دیدگاه های زیست محیطی این آیین نداشته و اغلب به بررسی جنبه های فلسفی، روان شناختی و درمانی آن پرداخته اند. با توجه به مشکلات زیست محیطی عدیده ای که زندگی گیاهی، جانوری و انسانی را به صورت بحرانی در معرض تهدید قرار داده، جهان معاصر نیازمند تحقیقات گسترده ای پیرامون حفاظت از طبیعت است تا شاید بتوان از لابه لای این تحقیقات به نظریه واحدی دست یافت و از تجربیات کارگشای مکاتب دیگر استفاده نمود. دستاورد اساسی این پژوهش، نشان دادن این مسئله خواهد بود که چگونه آیین بودائی با پیوند اخلاق و محیط زیست، سعی در حفظ طبیعت دارد. تحقیق حاضر با توسل به روش تحقیق تاریخی و با مراجعه به منابع دست اول(اصیل) و همچنین تحقیقاتی، سعی در پیشبرد هدف ویژه تحقیق خواهد داشت. نتایج حاصل از پژوهش نیز بیانگر آن است که ازنظر بودا، تغییر جزو سرشت طبیعت است؛ اما رذایل اخلاقی (ظلم، آز، احتکار، اسراف، دزدی، تکبر و غیره) به صورت امری علی و معلولی نابودی جهان را تسریع خواهد نمود.
۱۹۲۷.

بررسی معنای کتاب در روایت علوی «هَذا کِتابُ ربّکُم کمَا اُنزِلَ علَی نَبیّکُم»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سفینه سال ۲۱ بهار ۱۴۰۳ شماره ۸۲ «ویژه پژوهش های حدیثی» 51 - 66

کلیدواژه‌ها: کتاب وحی قرآنی وحی بیانی مصحف امام علی (ع)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۳ تعداد دانلود : ۱۱۳
روایت علوی «هَذا کِتابُ ربّکُم کمَا اُنزِلَ علَی نَبیّکُم» درکتاب الاعتقادات شیخ صدوق بدون ذکر سند نقل شده است. اما روایات هم خانواده و مشابه آن در کتاب اصول کافی و بصائرالدرجات صفار با سند متصل روایت شده است. هر چند این حدیث در رابطه با مصحف امیرمومنان (ع) در منابع شیعی به شکل پربسامدی منعکس شده و مورد استناد قرار گرفته است؛ اما تاکنون مستقلاً به بررسی محتوایی و دلالی آن پرداخته نشده است. پرسش اصلی این که از محتوای این روایت چه اطلاعاتی پیرامون مصحف حضرت به دست می آید؟ این پژوهش به شیوه توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای صورت پذیرفته و هدف از آن بررسی سندی و متنی روایت مذکور است. نتایج به دست آمده از آن روشن می سازد که محتوای مصحف حضرت از جنس وحیانی بوده و شامل تنزیل و تأویل می باشد، یعنی علاوه بر وحی قرآنی، وحی بیانی نیز در حاشیه مصحف حضرت ثبت شده است. امیرمومنان (ع) به آن مجموعه واژه «کتاب» اطلاق کرده است. پس واژه کتاب اعم از واژه قرآن بوده و رابطه بین کتاب و قرآن، عموم و خصوص مطلق است. از خلال بررسی این حدیث معنای واژه «کتاب» در حدیث ثقلین نیز روشن می گردد. که این مطلب دستاورد جدیدی در رابطه با مصحف حضرت می باشد.
۱۹۲۸.

بازتاب اوضاع اجتماعی ایران در تاریخ نگاری عصر صفوی؛ بررسی موردی تاریخ عالم آرای عباسی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام سال ۲۵ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۹۷) 119 - 141

کلیدواژه‌ها: تاریخ نگاری عصر صفوی تاریخ اجتماعی تاریخ عالم آرای عباسی اسکندربیک منشی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۲ تعداد دانلود : ۱۵۶
متون تاریخی دوره میانه صفویه، از ابتدای حکومت شاه عباس یکم (978 1038ق) تا پایان حیات او، از نظر پرداختن به تاریخ اجتماعی، دارای رویکردی متفاوت با منابع تاریخ دوره اوّل است. نگاشته شدن این متون در برهه ای از زمان همراه با آرامش، امنیت و ثبات، سبب شده است که مسائل اجتماعی و فرهنگی، بیش از حدّ متعارف مورد توجه نویسندگان قرار گیرد. تاریخ عالم آرای عباسی، تألیف اسکندربیک منشی (968 1043ق)، یکی از منابع مهمّ تاریخ نگاری عصر شاه عباس یکم است. این تحقیق، بر آن است با استفاده از روش توصیفی تحلیلی، رویکرد آن را نسبت به مسائل مختلف اجتماعی، مانند: طبقات اجتماعی، روابط مردم با حکومت و پیامدهای اجتماعی جنگ، مورد بررسی قرار دهد.
۱۹۲۹.

تأملی بر تمهیدات صفویان در ایجاد امنیت و رسیدگی به راه های حج(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام سال ۲۵ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۹۷) 143 - 175

کلیدواژه‌ها: صفویان حج مسیر حج خلافت عثمانی تاریخ اقتصادی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۷ تعداد دانلود : ۱۵۴
صفویان (907 1135 ق)، در راستای مشروعیت و مقبولیت بخشی به حاکمیت خود، اقدامات مهمی در زمینه های: سیاسی، نظامی، اقتصادی و مذهبی انجام دادند. از آنجا که آسان سازی و ایمن سازی سفر حج، همواره یکی از مؤلفه های اصلی قدرت پایدار در جوامع اسلامی محسوب می شد، صفویان ضمن برقرار کردن امنیت پایدار در سرحدات و شبکه ارتباطی قلمرو حکومت خویش، توجه بسیاری به احداث و تعمیر راه های ارتباطی، به ویژه مسیرهای زیارتی نمودند. ||  سال بیست و پنجم، شماره نود و هفتم، فروردین 140۳در این مقاله، با بهره جستن از روش وصفی تحلیلی، به این پرسش پاسخ داده شده که توجه صفویان به برقراری امنیت راه های حج و پیگیری مطالبات حجاج، تا چه اندازه در رونق حج تأثیر داشته است؟ یافته های این پژوهش، نشان می دهد اگرچه صفویان در برخی سال ها به دلایلی عزیمت ایرانیان به حج را ممنوع می کردند، اما در عین حال، به منظور کسب مشروعیت و تقویت حاکمیت خود، توجه ویژه ای به فریضه حج و امنیت راه های آن و پیگیری مطالبات حجاج ایرانی از عثمانی ها (699 1342ق) و حاکمان مسیر حج داشتند و این امر، رونق تجارت، رونق کاروان سراها و راهداری ها و رفع بیکاری را به دنبال داشت.
۱۹۳۰.

نقش آفرینی خاندان های محلی در تحولات شوشتر دوره افشاریه و زندیه(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام سال ۲۵ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۹۷) 177 - 204

کلیدواژه‌ها: شوشتر تاریخ محلی افشاریه زندیه خاندان ها

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۶ تعداد دانلود : ۱۶۰
در دوره افشاریه و زندیه، تنش ها و درگیری های بسیاری در ایران با مح وریت خاندان های محلی اتفاق افتاد. تأثیرات این منازع ات را در مناطق مختلف، از جمله شوشتر، می توان ملاحظه کرد. تحولات سیاسی و اجتماعی در شوشتر در این دوره، با محوریت خاندان های واخُوشتِی خ ان و گُرگِین بیگ گرجی، خاندان ایلدرم بیگ چرکس و خاندان های بومی همچون اعراب آل کثیر و آل مشعشع شکل گ رفت.این مقاله، با روش وصفی تحلیلی و به مدد منابع کتابخانه ای، در پی پاسخ گویی به این مسئله است که نقش خاندان های محلی در تحولات سیاسی و اجتماعی شوشتر دوره افشاریه و زندیه چه بوده است؟ یافته های پژوهش، نشان می دهد که خاندان های محلی، به میزان نفوذ در حاکمیت و توان نظامی خود، در تحولات سیاسی و اجتماعی اثرگذار بودند. ماجرای صفی میرزای دروغین، شورش علیه نادرشاه، قتل عام مردم شوشتر و کوچ اجباری مردمان آن به خراسان، از جمله مسائلی بود که خاندان محلی شوشتر، در آن نقش مؤثر داشتند.
۱۹۳۱.

بررسی سیر تحول خاندان محلی شُمله خوزستان در دوره سلجوقیان (548 تا 591 ﻫ.ق)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام سال ۲۵ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۳ (پیاپی ۹۹) 143 - 170

کلیدواژه‌ها: سلجوقیان آل شمله اتابکان خوزستان ترکمانان افشار حکومت های محلی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۱ تعداد دانلود : ۱۴۵
ارزش های حاکم بر ساختار قدرت قبیله ای سلجوقیان، یکی از دلایل توفیق آنها در کسب قدرت سیاسی و نظامی بود؛ اما این ترکان در مرحله تشکیل دولت اقتدارگرا و گذر از نظام ایلی به شاهنشاهی، نیازمند بازنگری جدی در سنّت های صحرانشینی خود بودند؛ امری که منجر به تنش های مداوم میان نیروهای مرکزگرا و مرکزگریز شد. این چالش ها، بیشتر در قالب بحران های جانشینی و مسئله حقّ تقدم قدرت در میان سلسله مراتب خانوادگی بروز کرد و منجر به زد و خوردهای پیوسته و تشکیل حکومت های محلی متعدد در نقاط مختلف امپراطوری سلجوقیان شد. آل شُمله در خوزستان، یکی از این نیروهای مرکزگریز بودند که با حمایت دسته ای از ترکمانان افشار و با استفاده از نهاد اتابکی، از ضعف ساختاری سلجوقیان استفاده کردند و به مدت چهل سال در خوزستان و برخی نقاط عراق عجم و عراق عرب حکومتی اتابک نشین ایجاد نمودند. مقاله حاضر، بر آن است با بررسی سیر تحولات تاریخی و سیاسی این خاندان، روند شکل گیری تا سقوط این سلسله محلی را مورد بررسی قرار دهد
۱۹۳۲.

طراحی الگوی نقش رهبری آموزشی در هدایت پذیری دانش آموزان با تأکید بر قرآن کریم: سبک رهبری هادی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال ۹ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۳۰) 105 - 134

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم رهبری آموزشی نقش رهبری آموزشی هدایت پذیری دانش آموزان سبک رهبری هادی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۰ تعداد دانلود : ۱۴۰
هدف: پژوهش حاضر، با هدف طراحی الگوی نقش رهبری آموزشی در هدایت پذیری دانش آموزان، در پی ترسیم فرایند هدایت پذیری دانش آموزان و دست یابی به راهبردهایی برای ایجاد آن فرایند در مدرسه بوده است. روش: روش پژوهش، روش نظریه پردازی داده بنیاد اشتراوس و کوربین است که در آن از آیات قرآن کریم به عنوان مبنا و از تجربه تجربه گران تربیتی استفاده شده است. روش نمونه گیری این پژوهش، نظری، هدف مند و در دسترس و نمونه پژوهشی آن، در مرحله اول آیات شریفه مرتبط با سیره دو پیامبر اولوالعزم حضرت نوح (ع) (114 آیه) و حضرت ابراهیم (ع) (30 آیه) و آیات شریفه مرتبط با هدایت پذیری (78 آیه) و در مرحله دوم شانزده نفر از فعالان تربیتی است. یافته ها: در این پژوهش، در گام نخست، عوامل و موانع هدایت پذیری از آیات قرآن کریم استخراج شد که نتیجه آن، دست یابی به 19 عامل بیرونی و درونی برای هدایت پذیری ازجمله انسان های الهی، خردمندی، تنبّه طلبی، کنش صبورانه شکرپایه و...؛ و 40 مانع بیرونی و درونی هدایت پذیری از جمله محیط ناهم گون، جهل متعصبانه، شک معاندانه، کنش ظالمانه و... است. در این بخش عوامل و موانع درونی هدایت پذیری در سه دسته بینشی، گرایشی و کنشی سامان دهی شده اند. در گام دوم پژوهش نیز، با بهره گیری از یافته های گام نخست و مصاحبه با تجربه گران تربیتی، پدیده محوری، راهبردهای رهبری آموزشی برای هدایت پذیری دانش آموزان و هم چنین عوامل و شرایط زمینه ای تأثیرگذار بر هدایت پذیری متربیان، به دست آمد که نتیجه آن، تعیین «سبک رهبری هادی» به عنوان پدیده محوری؛ ارائه 23 راهبرد عام – در سه محور راهبردهای تربیتی هادی، راهبردهای مدیریتی هادی و راهبردهای محیطی هادی – و 11 راهبرد خاص – همانند ذائقه سازی دینی، عقل پروری علم پایه و عزم محور و – در زمینه هدایت پذیری و ترسیم شرایط زمینه ای در سه بخش نهادهای رسمی، نیمه رسمی و غیررسمی بوده است. نتیجه گیری: بنابر یافته های پژوهش، می توان گفت، رهبری آموزشی با به کارگیری سبک رهبری هادی و اجرای راهبردهای هدایت پذیری، زمینه ساز ایجاد مؤلفه های هدایت پذیری در دانش آموزان خواهد بود.
۱۹۳۳.

نقش واسطه ای تصور از خدا در ارتباط با باورهای مذهبی با خوش بینی و اخلاق حرفه ای معلمان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال ۹ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲ (پیاپی ۳۱) 109 - 134

کلیدواژه‌ها: باورهای مذهبی خوش بینی اخلاق حرفه ای تصور از خدا معلمان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۱ تعداد دانلود : ۱۱۲
هدف: هدف از مطالعه حاضر بررسی رابطه باورهای مذهبی با خوش بینی و اخلاق حرفه ای با میانجی گری تصوّر از خدا در معلّمان در قالب یک مدل علّی است. روش: این پژوهش از نظر ماهیت مسئله و نوع هدف، کاربردی و از نظرشیوه پژوهش توصیفی از نوع هم بستگی است. جامعه آماری شامل، کلیه معلمان مقطع متوسطه شهرستان بهشهر در سال تحصیلی 1403-1402 به تعداد 850 نفر است که به روش نمونه گیری طبقه ای به تفکیک جنسیت تعداد 265 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. جهت جمع آوری داده ها از پرسش نامه های استاندارد اخلاق حرفه ای کادوزیر (۱۹۹۸)، خوش بینی شییر و کارور (1994)، باورهای مذهبی نجفی (1385)، تصور از خدا مظاهری و همکاران (1384) استفاده شد. داده ها با استفاده از نرم افزار اس پی اس اس 28 و پی ال اس 8 مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: یافته ها نشان داد مقدار ضریب اثر کل تأثیر باورهای مذهبی بر اخلاق حرفه ای معلمان با نقش میانجی تصور از خدا برابر 507/0 است که نشان می دهد، نقش میانجی تصور از خدا در رابطه بین باورهای مذهبی و اخلاق حرفه ای معنی دار است. هم چنین مقدار ضریب اثر کل تأثیر باورهای مذهبی بر خوش بینی معلمان با نقش میانجی تصور از خدا برابر 706/0 است که نشان می دهد، نقش میانجی تصور از خدا در رابطه بین باورهای مذهبی و خوش بینی نیز معنی دار است. بنابراین می توان در سطح اطمینان 95 درصد تأثیر میانجی گری تصور از خدا در رابطه بین باورهای مذهبی و اخلاق حرفه ای و خوش بینی در معلمان را تأیید کرد. نتیجه گیری: با توجه به یافته ها می توان نتیجه گرفت با تقویت باورهای مذهبی و ایجاد تصور مثبت از خداوند در معلمان، میزان خوش بینی و اخلاق حرفه ای آنان را بهبود بخشید.
۱۹۳۴.

حرمت اختلال نظام: تحلیل قاعده با تأکید بر نقض غرض و قواعد تزاحم و کاربست های آن در اصول فقه(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اصولی سال ۱۱ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۳۹ 125 - 160

کلیدواژه‌ها: قاعده اختلال نظام حفظ نظام نظام اجتماعی نظام فردی نظام شریعت تزاحم نقض غرض حجیت امارات حجیت اصول

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶ تعداد دانلود : ۴۹
حرمت اختلال نظام در سه قلمرو اختلال نظام زندگی اجتماعی، نظام زندگی فردی و اختلال نظام شریعت مورد استدلال قرار گرفته است. اصلی ترین دلیل بر این قاعده، حکم عقل مستقل و ترکیبی از لزوم نقض غرض و قواعد باب تزاحم است. تمسک به این قاعده، گاه برای بیان حکمت حکم است که در این موارد، نمی توان از مورد ادله تجاوز کرده یا آن را تخصیص زد و گاه به عنوان دلیل حکم که در این موارد حکم دائر مدار اختلال نظام است. اختلال نظام علاوه بر کاربرد در مرحله امتثال، در مرحله استنباط نیز کارایی دارد و در صورت لزوم اختلال نظام از یک استنباط خاص مانند اشتراط عدالت واقعی، بطلان این استنباط کشف می شود. باید دانست: به حکم عقل، حفظ نظام نیز واجب است و اگر حفظ نظام، متوقف بر ثبوت حکمی مانند حجیت امارات و اصول باشد، عقلِ حاکم به حرمت اختلال نظام، حجیت را نیز ثابت خواهد دانست. این قاعده در فقه و اصول، کاربست های فراوانی دارد که حجیت اماراتی مانند ظواهر، ید و در دیدگاه برخی تمام امارات عقلایی، همچنین حجیت اصولی مانند برائت، استصحاب، قرعه، اصاله الصحه و... در دیدگاه برخی از عالمان بر این قاعده استوار است.
۱۹۳۵.

رسم الخط و قرائت نسخه عرب 1572a-328c(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های قرآن و حدیث سال ۵۷ پاییز و زمستان ۱۴۰۳ شماره ۲ 369 - 394

کلیدواژه‌ها: رسم الخط عدالآی قرائات مصاحف نسخه عرب 1572a-328c

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۸ تعداد دانلود : ۵۲
قرآن کریم، به عنوان مهم ترین متن مقدس در اسلام، همواره محور اصلی مطالعات قرآنی و دینی بوده است. از زمان نزول این کتاب الهی تا به امروز، نسخه های متعددی از آن در مناطق مختلف جهان اسلام کتابت و ثبت شده اند. این نسخه های خطی که بخشی از میراث فرهنگی و دینی ما هستند، نه تنها از نظر محتوا اهمیت دارند، بلکه به عنوان آثار هنری و تاریخی نیز ارزشمند به شمار می آیند. بررسی دقیق این نسخه ها می تواند بینش های عمیق تری درباره تاریخ تدوین، کتابت و قرائات و همچنین تحول این فرایندها در طول زمان ارائه دهد. به عبارت دیگر، شواهد فیزیکی و مادی به جای مانده از قرون اولیه اسلامی به خصوص نسخه های قرآن در برخی مباحث تاریخ قرآنی مانند تاریخ کتابت و قرائت قرآن کریم اطلاعات سودمندی را در اختیار محققان قرار می دهد که در نقد یا تقویت نظریه پردازی در این زمینه و برطرف کردن تناقضات موجود در برخی گزارش های اسلامی بسیار راهگشا است. در این راستا پژوهش حاضر با تحلیل نسخه عرب 1572a-328c موجود در کتابخانه ملی فرانسه و کتابخانه دانشگاه بیرمنگام که از کهن ترین نسخه های خطی نگاشته شده به سبک حجازی به حساب می آید و در بردارنده فرازهایی از چند سوره قرآنی است تلاش دارد با توسل به جوانب مختلف نسخه شناسی مانند خط، رسم الخط، قرائت و عدالآی، زمان و مکان کتابت آن را تعیین و تا حد امکان به قرائت رایج در دوران نزدیک به عصر نزول نیز دست یابد. یافته های نسخه شناسانه پژوهش و نیز آزمایش کربن 14 حاکی از آن است که تاریخ کتابت این مصحف به قرن اول می رسد و نظام عدّالآی آن، گرچه بیشترین انطباق را با نظام مدنی و مکی دارد اما به لحاظ اختلاف قرائت، بیشترین قرابت را با قرائت قاریان مدنی دارد. در نتیجه می توان گفت که مصحف مدنی است به این معنا که ویژگی های مصاحف مدنی در آن بیشتر به چشم می خورد.
۱۹۳۶.

بازیابی احادیث کتب علی بن حسن طاطری بر اساس روش «تطبیق سند روایات با طرق منتهی به صاحبان کتب در فهرست ها»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات علوم قرآن و حدیث سال ۲۱ زمستان ۱۴۰۳ شماره ۴ (پیاپی ۶۴) 59 - 86

کلیدواژه‌ها: بازیابی کتب منابع کهن علی بن حسن طاطری تحلیل فهرستی مصادر جوامع متقدم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷ تعداد دانلود : ۵۳
 اصل ها و کتاب های اصحاب ائمه(ع)، به عنوان منابع بنیادین در تألیف کتب حدیث اربعه شمرده شده و به دلیل نزدیکی زمانی به عصر ائمه(ع)، از اعتبار و اهمیت ویژه ای برخوردار است. همچنین تعیین صحت و سقم احادیثی که بعدها از آن منابع اخذ می شود، بر اثبات منشأیت احادیث از آن اصول و کتب، شناسایی تمام یا برخی از محتوای آن منابع، میزان اعتبار آنها و شهرت، توجه و رجوع سایر عالمان هم عصر به آن منابع متوقف می باشد. در روش وثوق سندی، قاعده آن است که صحت و ضعف احادیث صرفا به وثاقت راویان سند متکی باشد و این امر موجب شده حجم بسیاری از احادیث، ضعیف و از درجه اعتبار ساقط گردد. لذا این ضرورت احساس می شود که با بازیابی اصول و کتب اولیه، به عنوان یکی از مهم ترین قرائن در افزایش وثوق به صدور، در اعتبارسنجی احادیث بازنگری شده و احادیثی که با روش فوق ضعیف قلمداد شده، با روشی متفاوت بازبینی گردد. این مقاله به روش توصیفی – تحلیلی و با هدف تنقیح و عملیاتی سازی روش «تطبیق اسناد روایات با طرق موجود در فهرست ها» و نمایاندن تأثیر عملی آن در معتبرسازی احادیثی که بعضا ضعیف شمرده شده بود، موفق شد با بازبینی کتب «علی بن الحسن الطاطری»، و تنها بر اساس روش مذکور، ۳۱ حدیث را بازیابی و ضعف سندی عنوان شده در این تعداد حدیث را جبران نماید.
۱۹۳۷.

ملاصدرا و ضرورت تقابل در بنیاد متافیزیک (ذوق ایمانی-عرفانی در ترازوی عقل متعالی انسان)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: حکمت اسراء زمستان ۱۴۰۳ شماره ۴۷ 173 - 200

کلیدواژه‌ها: متافیزیک بنیاد ذوق تأله حکمت متعالیه عقل متعالی وحدت کثرت ایمان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱ تعداد دانلود : ۵۹
مقاله پیش رو در سر دارد به نقد مبانی «ذوق تألّه» دوانی و «صرف الوجود» عرفانی ابن ترکه با نظر به مبانی حکمت متعالیه صدرایی بپردازد. به نظر می رسد ایراد بنیادین صدرایی بر این مبانی به درستی درک نشده است، به نحوی که حاجی سبزواری و علامه حسن زاده آملی دو فیلسوف صدرایی قصد می کنند با تصحیح و تدارک ذوق تألّه آن را تا برهانی کردن نظر عرفا برکشند، هرچند علامه جوادی آملی «ذوق تألّه» را در سلک عرفان شهودی قرار می دهد و در حیطه نظری از سنخ «یقین روانشناختی» می داند. پرسشی برجاست که ملاصدرا چه معضل بنیادینی در نظرات ذوقی-عرفانی اصالت ماهویان دیده است که از آن روی برتافته و کراراً به آن تذکر داده است؟ کار ما در مقاله حاضر بررسی بنیاد متافیزیک است. این بنیاد از سرآغاز همواره به خود تذکر داده است که واحدِ بسیطِ جداافتاده و منعزل از کثرات، آن را از حقیقت، تهی و زمینه را برای ظهور نیهیلیسم فراهم می کند. از این رو فلاسفه در دوران های مختلف نسبت به دیالکتیک واحدوکثیر یا به بیانی دیگر عینیت وحدت وکثرت تذکر داده اند و چه بسا بنیادی ترین اصل فلسفه خوانده اند و عدم توجه به این اصل، متافیزیک را در دام بنیادی صُلب و نا پاسخگو (مونو-لوگ) می اندازد که نسبت به حیات انسانی بی تفاوت است.
۱۹۳۸.

ضرورت واکاوی مناسبات تکنولوژی و ارزش ها در ایران(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و مطالعات اجتماعی سال ۱۲ زمستان ۱۴۰۳ شماره ۳ (پیاپی ۴۷) 70 - 101

کلیدواژه‌ها: تکنولوژی صورت بندی تعاریف تکنولوژی فلسفه تکنولوژی ارزش ها

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲ تعداد دانلود : ۳۵
بررسی تاریخ تحولات علمی تکنیکی ایران حاکی از درک وارونه ما از تحولات دنیای غرب است؛ چراکه نخستین مسائل ما در سطح جهانی، مسئله تکنولوژی سپس نظام آموزشی (در قالب دارالفنون) و در ادامه نظام سیاسی (مشروطه) بود. آنگاه لایه های فلسفی و حقوقی آن به تدریج و با تاخیر بسیار از راه ترجمه پاره ای از مباحث معرفتی و فلسفی وارد ایران شد. ازجمله عوامل این آسیب شناختی و درک وارونه، فهم نادرست ماهیت تکنولوژی در ایران است. واکاوی نسبت میان تکنولوژی و ارزش ها، پیوستگی و تناسب لایه های تکنیکی دنیای غرب با لایه های معرفتی و نگرشی آن را آشکارتر و نوع مواجهه ما با تکنولوژی های غربی را عمیق تر می سازد. یافته های تحقیق نشان می دهد در زیست فرهنگی و اجتماعی کشور ما هنوز رویکرد غالب به تکنولوژی، یا ابزاری است یا جبرآمیز و همین امر درک مناسبات تکنولوژی و ارزش ها در ایران را با مشکلات جدی همراه ساخته؛ از این رو در این مقاله به روش اسنادی تحلیلی، نخست تعاریف مختلف تکنولوژی ناظر به مسئله مناسبات تکنولوژی و ارزش ها، صورت بندی سپس در پرتو تعریف برگزیده از تکنولوژی، ضرورتِ مسئله از منظر تاریخی، فرهنگی، حقوقی، آموزشی و واردات تکنولوژی در ایران ارائه شده. در پایان پیشنهادهای پژوهشی برای درک درست مسئله ی ذکرشده بیان شده است.
۱۹۳۹.

بررسی تطبیقی رجعت در اندیشه اهل تشیع و تسنن با تأکید بر قرآن و احادیث(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: مطالعات تطبیقی قرآن و حدیث سال ۱۲ پاییز و زمستان ۱۴۰۳ شماره ۲۳ 113 - 148

کلیدواژه‌ها: رجعت تشیع تسنن آیات روایات مهدی موعود

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰ تعداد دانلود : ۵۲
رجعت به معنای زنده شدن و بازگشت عده ای از مؤمنین خاص و گروهی از کفار و ستمگران خاص به دنیا پیش از قیامت و در هنگام ظهور حضرت مهدی. است. پژوهش حاضر با عنوان «بر رسی تطبیقی رجعت در اندیشه اهل تسنن و تشیع با تأکید بر قرآن و احادیث» در صدد یافتن پاسخ به این پرسش است که فهم اهل تسنن و تشیع از آیات و روایات رجعت چگونه است؟ مقاله به هدف دستیابی به دیدگاه های فریقین با تکیه بر آیات و روایات و با روش توصیفی - تحلیلی و بهره گیری از منابع کتابخانه ای به این نتایج دست یافته است که اهل سنت در خصوص رجعت دچار پراکندگی آرا شده اند. برخی اعم از معتزله، اهل حدیث، اشاعره، مرجئه و...، رجعت را منکر و اعتقاد به رجعت را باور یهود، نصاری و عرب جاهلی خوانده و باورمندان به رجعت را بدعت گذار معرفی نموده اند. برخی دیگر با رویکرد اعتدالی ضمن پذیرش اصل زنده شدن برخی افراد پیش از قیامت در ادیان الهی و دین اسلام و ذکر موارد و مصادیق آن ها، در قبال رجعت به معنای که شیعه به آن باورمندند سکوت نموده اند.اما اهل تشیع اعم از متکلمین و مفسرین با استناد به آیات و روایات، به اتفاق آراء ایمان به رجعت را امر مسلّم و قطعی و آن را از ضروریات مذهب دانسته اند.  
۱۹۴۰.

درنگی در روایات ناظر بر کیفر مانع الزکات در حکومت مهدوی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: مشرق موعود سال ۱۸ زمستان ۱۴۰۳ شماره ۷۴ 94 - 111

کلیدواژه‌ها: امام زمان (ع) روایات عصر ظهور مانعین زکات سلب حیات

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۹ تعداد دانلود : ۵۰
ایمان و اعتقاد به ظهور منجی در جهت بنیان نهادن حکمرانی سراسر عادلانه و اضمحلال ظلم و بیدادگری از جمله مبرهن ترین اعتقادات تمامی مسلمانان جهان است. در منابع و مأخذ اسلامی احادیث فراوانی طرح شده که به ترسیم رویدادهای زمان ظهور حضرت مهدی(عج) و رهبری جهان توسط ایشان پرداخته است. در این میان روایاتی وجود دارند که به ترسیم رویکرد و منش مهدی موعود در آخرالزمان پرداخته که صحت و سقم آن ها علاوه بر موازین سندی، به لحاظ عرضه بر قرآن و اهتمام تام شریعت در نگرش به تمام زوایای زندگانی بشر نیازمند به تأمل و تعمّقی ژرف است. از جمله این روایات می توان به احادیث پیرامون وقایع به ظاهر خشونت آمیزی که در زمان ظهور آن حضرت رخ می دهد اشاره نمود؛ در این میان پژوهش حاضر در جستاری مسئله محور، به مداقّه در روایات مربوط به سلب حیات در هنگامه ظهور پرداخته و در صدد بر آمده تا آن را در سنجه ارزیابی دقیق طبق موازین سندی و دلالی قرار دهد. سیاق مواجهه با این روایات یا باید توجیه آن بر اساس محمل عقلایی باشد کما اینکه برخی فقها کیفر مانع الزکات را متوجه منکران وجوب زکات دانسته اند و یا اینکه به لحاظ ضعف سندی، روایات را مطرود در نظر بگیریم.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان