درخت حوزه‌های تخصصی

علوم اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱٬۸۸۱ تا ۱٬۹۰۰ مورد از کل ۷۹٬۱۸۶ مورد.
۱۸۸۱.

بایسته های «ایرادِ اِتهام» در حقوقِ انگلستان و امکان سنجی تأسیسِ آن در حقوقِ ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات حقوق بشر اسلامی سال ۱۳ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۳۴ 79 - 108

کلیدواژه‌ها: بایسته های ایرادِ اِتهام حقوق بشر اسلامی عدالت کیفری کشف حقیقت مصلحت عمومی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲ تعداد دانلود : ۱۲
مرحله ایرادِ اِتهام به عنوان سرآغاز یا به تعبیری دروازه عدالت کیفری، در حقوقِ انگلستان توانسته با بررسی ابتدایی پرونده قبل از اِذنِ تعقیب توسط دادستان ، اقدام مؤثری در عدم ورود پرونده هایِ فاقد دلایلِ کافی و برخلافِ مصلحت عمومی بردارد تا صرفاً پرونده هایی که میزان محکومیت در آنها بالا تشخیص داده می شود؛ مجال ورود به فرایند کیفری با هدفِ ارتقاء سیستم عدالتِ کیفری و ایجاد یک دادرسی استاندارد پیدا نماید؛ منتها در حقوقِ ایران به دلیلِ تفتیشی بودن نظامِ دادرسی در مرحله دادسرا، مرحله ایرادِ اِتهام تاکنون مورد توجه قرار نگرفته که در حال حاضر با توجه به مزیت های پیش گفته در حقوقِ انگلستان، تأسیس و پباده سازیِ مرحله ای در نظام حقوقیِ ایران تحت عنوان «مرحله ایرادِ اِتهام» همسو با مبانی حقوق بشر اسلامی بعید به نظر نمی رسد. پژوهش حاضر که با روش توصیفی_ تحلیلی تدوین یافته بعد از بررسی موضوع به این نتیجه می رسد که بایسته های ایرادِ اِتهام در حقوق انگلستان شاملِ: دروازه عدالتِ کیفری؛ تحکیمِ اصلِ برائت؛ بالابردن ضریبِ رسیدگیِ مُنصفانه؛ کشفِ حقیقت در وادی ایرادِ اِتهام؛ تعدیلِ پارادایمِ اطلاق گرایانه حقوقِ کیفری و فُرصت دهی برای عدمِ ورود به پروسه کیفری می باشد. همچنین جهت تأسیس مرحله ایرادِ اِتهام در حقوق ایران، ضمنِ گردشِ نظامِ دادرسی به سمتِ اتهامی؛ اهتمام به بایسته های مرحله مذکور لازم و ضروی است.
۱۸۸۲.

بررسی محدوده ی شمول عبارت "إنّه لا یحبّ المسرفین" با تکیه بر آراء مفسران فریقین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی دوره ۱۵ بهار ۱۴۰۳ شماره ۵۷ 93 - 110

کلیدواژه‌ها: اسراف تفسیر تطبیقی شرک افتراء

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۶ تعداد دانلود : ۱۰۶
از میان مصادیق متعدّدی که در قرآن برای "اسرافذکر شده است، تنها در دو مورد از آیات، عبارت "إنّه لا یُحِبُّ المُسرِفینَبه کار رفته است. با توجّه به این مطلب که عبارت "إنّه لا یُحِبُّبر نهایت دور بودن افراد از رحمت خدا اشاره داشته و در قرآن در مورد مصادیق خطیری چون "کفربه کار رفته است، این سؤال ایجاد می گردد که آیا عبارت "إنّه لا یُحِبُّ المُسرِفینَ"، مطلق بوده و به معنای نهایت دور بودن تمام اسرافکاران در حدّی از اسراف، دورترین افراد از رحمت الهی می باشند؟ نگارندگان این سطور، سعی بر آن گماشته اند تا با ترتیب دادن این پژوهش و با روش توصیفی-تحلیلی، و با بهره گیری از آراء مفسّران، به این پرسش، پاسخ دهند. بر اساس یافته های پژوهش حاضر، عبارت "إنّه لا یُحِبُّ المُسرِفینَ"، فقط در آیات 141 سوره ی انعام و 31 سوره ی اعراف به کار رفته است که این دو آیه، در دو سیاق مشابه به کار رفته ، و اسلوب ساختاری خاصی را دنبال می کنند؛ بدین شکل که در هر دو سیاق، از شرک و دروغ بستن بر باری تعالی، سخن به میان آمده است. وجود عباراتی مشابه در سیاق هر دو آیه، احتمال پیروی هر دو آیه از ساختار واحد را تقویت می کند. بنابراین، هرچند هر اسرافی در هر حدّ و مصداق، نزد خداوند ناپسند بوده و به دوری از رحمت او می انجامد، امّا وجود این عبارت به طور خاص در این دو آیه، این مطلب را می رساند که اسرافکاران مورد بحث این دو آیه که افارد مشرک و دروغ پرداز به خدا هستند،
۱۸۸۳.

تحلیل محتوای سخنرانی های حرم مطهر رضوی در دهه کرامت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ رضوی سال ۱۲ بهار ۱۴۰۳ شماره ۴۵ 83 - 112

کلیدواژه‌ها: سخنرانی دهه کرامت خطبه تحلیل محتوا امام رضا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۵ تعداد دانلود : ۱۳۱
مقاله حاضر به منظور بررسی محتوای سخنرانی های حرم در دهه کرامت انجام گرفته است. این تحلیل بر اساس سه بعد کلیدی انقلاب اسلامی، فرهنگ دینی و فرهنگ رضوی و با استفاده از 59 سخنرانی و یک کدنامه انجام شده است. روش مورد استفاده در این بررسی تحلیل محتوا می باشد. یافته ها نشان می دهد که ۸۰ درصد سخنرانی ها برای تحلیل محتوا مناسب تشخیص داده شده است. بیشترین سخنرانی در رواق امام خمینی، توسط آقای ماندگاری و استاد عالی با متوسط مدت زمان هر سخنرانی ۳۱ دقیقه انجام شده است. حدود ۸۰ درصد سخنرانی ها به صورت عمومی و ۲۰ درصد صرفاً برای بانوان بوده است. به طور کلی بیشترین توجه به شاخص فرهنگ دینی با ۶۹ درصد و سپس شاخص انقلاب اسلامی با ۱۹ درصد و شاخص فرهنگ رضوی نیز با ۱۱ درصد می باشد. بیشترین ابعاد تکرار شده در سخنرانی های دهه کرامت به ترتیب تربیت دینی از منظر اسلام، کرامت و حریت، نقش معرفت در زیارت، کرامت انسان در قرآن، نفاق و منافقین در اسلام، گذشت و نوع دوستی، جایگاه مادر در تربیت، محبت و مهربانی رفتاری، مقام حضرت معصومه (س)، مهربانی و محبت معرفتی، جایگاه امام زادگان، الگوی عدم تبعیت از مستکبران، رأفت و مدیریت جهادی، نسبت دین و سیاست، تعامل با محرومان، کار و کارآفرینی در اسلام، صیانت از وحدت اسلامی، اقتصاد مقاومتی، سیره اقتصادی و مشروطه و شیخ فضل الله است. بنابراین این نتیجه عاید شده است که پراکندگی محتوای سخنرانی ها بالا بوده و از سوی دیگر برخی از سخنرانان نیز تلاش کرده اند دامنه مفاهیم خود را توسعه دهند.
۱۸۸۴.

تبیین جایگاه امنیت غذایی در مناسبات آبی ایران و عراق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بنیادین و کاربردی جهان اسلام سال ۶ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۱۹) 291 - 321

کلیدواژه‌ها: امنیت غذایی مدیریت منابع آب مناسبات هیدروپلیتیک ایران عراق

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۱ تعداد دانلود : ۱۲۸
امنیت غذایی یکی از مولفه های مهم در روابط میان کشورها شده و در رابطه با تاثیر آن در مناسبات هیدروپلیتیک میان کشورها مطالعات مختلفی انجام شده است. این نوشتار با هدف واکاوی نقش امنیت غذایی و تحلیل تاثیر آن در روابط میان کشورها به دنبال پاسخ به این پرسش است که امنیت غذایی و منابع آب در روابط میان ایران و عراق چه تاثیری دارند؟ استدلال فرضیه پژوهش بر آن است که امنیت غذایی یکی از متغیرهای راهبردی در مناسبات هیدروپلیتیک میان دو کشور است. بدین منظور با رویکرد ترکیبی از منابع کتابخانه ای، اسناد و روش دلفی متمرکز بر مصاحبه های باز و نیمه ساختاریافته با متخصصان ایرانی و عراقی متغیرها شناسایی شده، سپس با روش تحلیل ساختاری و نرم افزار میک مک نتایج تحلیل و ارزیابی شده است. نتایج نشان می دهند پس از شناسایی و تحلیل ساختاری رابطه میان متغیرها، اهمیت منابع آبی برای امنیت غذایی یکی از متغیر های راهبردی و کلیدی به شمار می رود. روابط متقابل بیانگر آن است که امنیت غذایی با حوزه های مربوط به توسعه و امنیت در هر دو کشور توامان در ارتباط است و این نشان دهنده اهمیت بالای این جستار موضوعی در روابط بین دو کشور دارد.        
۱۸۸۵.

مفهوم شناسی سوره عنکبوت با تکیه بر سیر نزول(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سراج منیر سال ۱۵ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۴۸ 131 - 158

کلیدواژه‌ها: سوره عنکبوت سیر نزول تاریخ گذاری هجرت جامعه مکه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۵ تعداد دانلود : ۸۲
اهمیت ترتیب نزول و مطالعه قرآن در این فضا، فهم بهتر و دقیق تری از آیات و ترکیب معنایی سوره ها در پی دارد. کاربست سوره عنکبوت متأثر از این موضوع و در هنگام مهاجرت مسلمانان از مکه به مدینه، ذیل مفهوم هجرت مورد بازخوانی قرار می گیرد. این تحقیق باهدف بررسی سوره عنکبوت با تکیه بر ترتیب نزول انجام پذیرفته است. در این نوشتار از روش تحلیل گفتمان با رویکرد توصیفی- تحلیلی استفاده شده است تا پس از تجزیه وتحلیل متنی سوره عنکبوت، با تکیه بر سیر نزول به واحدهای مفهومی مورداشاره از قبیل داستان انبیاء، ایمان، عمل صالح، نفاق و جهاد و ارتباط بین آن ها با مفهوم هجرت در آن بازه زمانی دست یافت. طبق یافته های تحقیق، مشرکان در هنگامه نزول سوره عنکبوت با هجرت مسلمانان به مدینه و جهت جلوگیری از هجرت روزافزون مسلمانان به آن سرزمین، شروع به آزار و اذیت مسلمانان ساکن مکه نمودند؛ به صورتی که با تشدید آزار و اذیت خود نسبت به مؤمنان و پیامبر (ص)، قصد داشتند با قتل پیامبر (ص)، زمینه های نابودی اسلام و مبانی انسان ساز آن از قبیل ایمان و عمل صالح را در آن برهه از زمان فراهم سازند. از دیگر سو، پیامبر (ص) برای حفظ جان مسلمانان و ایمان آنان و مقابله با فشارهای پیش رو، دستور هجرت به مدینه را به عنوان یکی از مصادیق ایمان و عمل صالح صادر نمود؛ چراکه ترک خانه، نزدیکان و تحمل مصائب این سفر خود تبلور عمل صالح می باشد. در همین راستا ذکر داستان واره سایر انبیاء در مورد هجرت، خود نوعی دلگرمی به پیامبر (ص) و مسلمانان جهت تحمل مسیر هجرت و تسهیل ناگوارهای آن می باشد.
۱۸۸۶.

نگاهی به مفهومِ استحمار: جامعه شناسی دین در بستر سنت پسا-استعماری در خوانش شریعتی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهش های عقلی نوین سال ۹ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۱۷ 211-225

کلیدواژه‌ها: استحمار عوام فریبی ازخودبیگانگی استعمار استثمار امپریالیسم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۹ تعداد دانلود : ۱۰۶
شریعتی در آثار متعدد خود به مفهوم استحمار بسیار اشاره می کند. در این مقاله به این مسأله پرداخته شده که این مفهوم چه تفاوت یا تشابهی با مفاهیمی همچون «استعمار»، «استثمار»، «امپریالیسم»، «ازخودبیگانگی»، «اسیمیلاسیون»، «الیناسیون»، یا «عوام فریبی» دارد. به بیانی دیگر، آیا «استحمار» معادل «عوام فریبی» یا از «خودبیگانگی» است یا یک مفهوم ابداعی توسط شریعتی برای تبیین یک وضعیت اجتماعی است.در نگاه شریعتی، مفهوم «استحمار» ربط وثیقی به ساماندهی وضعیت اجتماعی در بافت جامعه انسانی دارد. این وضعیت صرفاً یک مدالیته روانشناختی نیست، بلکه مربوط به ساختارهای ذهنی عینی جامعوی و نهادهای اجتماعی در چهارچوب کنش های انسانی است. به عبارت دیگر، هنگامی که شریعتی از «استحمار» سخن به میان می آورد، به زبانی جامعه شناسانه تلاش در استنطاق از ساختارهای پیدا و پنهان جامعه می کند و نه صرفاً بیان یک حالت روانی در فردی که دچار اختلالات رفتاری گردیده است.روش مطالعه در این مقاله، روش تجزیه و تحلیل متون است. ، ،
۱۸۸۷.

بررسی نظریه ی نجات از دیدگاه ابن تیمیه و استاد مطهری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کلام تطبیقی شیعه سال ۵ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۸ 233 - 262

کلیدواژه‌ها: نجات ابن تیمیه بدعت استاد مطهری مستضعفین فکری قوم سلف

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۲ تعداد دانلود : ۷۸
یکی از محوری ترین مباحثی که در طول تاریخ و در میان ادیان و فرقه های کلامی مطرح بوده، مسئله آموزه «نجات» و طرح این پرسش است که آیا پیروان ادیان و مذاهب دیگر، اهل نجات هستند یا خیر؟ در سنت غربی، قائلین به این نظریه را با جرح وتعدیل می توان در سه گروه انحصارگرایان، شمول گرایان و کثرت گرایان قرار داد، موضوعی که در ادبیات کلام اسلامی به آن اشاره ای نشده و اگر استفاده می شود، صرفاً وام گیری واژه از سنت غربی است. مقاله حاضر آراء دو متفکر تأثیرگذار پیرامون پرسش چگونگی نجات پیروان سایر ادیان و مذاهب را مورد واکاوی قرار داده است. از سویی آراء ابن تیمیه، تأثیر به سزایی در تشکیل منظومه فکری اهل سنت وهابی کنونی دارد را بررسی نموده و از جانب دیگر، نظرات استاد مطهری، فیلسوف و متکلم شیعه را رصد نموده و موردبررسی و مقایسه قرارداده است. روش پژوهش حاضر، توصیفی- تحلیلی و تطبیقی بوده و احصا مطالب از طریق واکاوی آثار آن دو صورت گرفته است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که ابن تیمیه نگاهی «ظاهرگرایانه» به آیات و روایات داشته و بر اساس این نگرش، تنها قوم سلف و پیروان آنان (اهل حدیث) را اهل نجات می داند و سایر مسلمانان و به صورت خاص شیعیان را اهل بدعت نامیده و از اهل نجات نمی داند؛ اما استاد مطهری با تأکید بر آموزه های قرآن و روایات معصومین، مردم را به لحاظ سرنوشت به گروه های مختلفی تقسیم می کند. ایشان درجات گوناگونی را برای نجات انسان ها در نظر می گیرد. او میان مسلمان منطقه ای و مسلمان واقعی، کافر معاند و کافر غیر معاند، کافر قاصر و کافر مقصّر و همچنین انسان دارای عمل نیک و فاقد عمل نیک تمایز قائل می شود. استاد مطهری جاهلان قاصر، مستضعفین فکری و کسانی که بر اساس فطرت الهی خود عمل می کنند و دارای عمل صالح هستند را اهل نجات می داند. با توجه به یافته های این پژوهش به نظر می رسد، ابن تیمه نجات را منحصر در قوم سلف و پیروان آن دانسته، حال آنکه استاد مطهری دایره نجات را وسیع تر در نظرگرفته به گونه ای که می تواند شامل پیروان سایر مذاهب و ادیان دیگر، به شرط داشتن شرایط بشود.
۱۸۸۸.

بازکاوی ترجمه فارسی «الفرج بعد الشدّة» بر اساس الگوی کاتارینا رایس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ترجمه در زبان و ادبیات عربی سال ۱۴ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۳۰ 9 - 34

کلیدواژه‌ها: ترجمه کاتارینا رایس الفرج بعد الشده قاضی تنوخی دهستانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۶ تعداد دانلود : ۱۱۷
«الفرج بعد الشده» از جمله آثار روایی است که بخش بزرگی از فرهنگ و ادب عامه کهن را نمایندگی می کند. این کتاب که در سده هفتم توسط دهستانی به فارسی برگردانده شده، مشتمل بر حکایت های عامه بسیاری است در قالب 14 باب که در آن بیش از 200 سرگذشت زندگی انسان های گرفتار در قالب داستان با مضامینی اخلاقی به تصویر کشیده شده است که در مهلکه های زندگی هر یک با توکل به خدا رستگار شده اند. یکی از الگوهای مناسب نقد ترجمه، الگوی کاتارینا رایس است که کمتر مورد توجه ترجمه شناسان قرار گرفته است. با توجه به جامعیت تکنیک های نقد ترجمه در الگوی کاتارینا رایس نسبت به سایر الگوهای ترجمه، پژوهش حاضر می تواند به عنوان نمونه و الگویی مناسب توسط علاقه مندان به حوزه نقد ترجمه در زبان و ادبیات عربی به کار گرفته شود. پژوهش پیش رو کوشیده ضمن کاربست الگوی رایس در متن عربی، تحلیلی کلی از ترجمه فارسی کتاب الفرج بعد الشده از دو منظر زبان شناختی و فرازبانی ارائه کند. با توجه به گستردگی حجم کتاب، باب اول آن به عنوان پیکره پژوهش انتخاب و با روش توصیفی- تحلیلی بررسی شد. برآیند پژوهش نشان داد که دهستانی بر اساس الگوی رایس، ترجمه ای اقتباسی ارائه داده است. در عوامل زبان شناختی، مترجم به واسطه تغییرات معنایی، کاربست ساختارهای دقیق دستوری متناسب با معیارهای زبان مقصد و عناصر سبکی شاخص به بسندگی و تعادل معنایی در متن مقصد دست یافته است. علاوه بر این، در بررسی عوامل فرازبانی با واکاوی موقعیت و موضوع ادای سخن، توجه به زمان و مکان و سنجش ابزارهای معنایی جهت انعکاس تداعی های عاطفی، مشخص شد دهستانی ضمن اینکه محتوامحوری را نقش غالب زبان مقصد در نظر گرفته در ارائه تعادل معنایی تا حدی پیش رفته که ترجمه او در زبان مقصد از جایگاه و اثرگذاری بیشتری نسبت به زبان مبدأ برخوردار شده است.
۱۸۸۹.

تحليل السياق اللغوي والعاطفي والتناصي والثقافي والاجتماعي لقصة قتال الشعب اليهودي(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در زبان و ادبیات عربی پاییز و زمستان ۱۴۰۳ شماره ۳۱ 157 - 168

کلیدواژه‌ها: السیاق اللغوی السیاق العاطفی السیاق الثقافی بنو إسرائیل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۰ تعداد دانلود : ۷۲
یتم سرد القصص القرآنیه بناءً على الواقع، ووفقاً لثقافه الشخصیات وسلوکها الاجتماعی. کما أن کلمات وجمل القصص القرآنیه تنقل للقارئ العبء العاطفی والحاله المزاجیه لشخص أو أشخاص. قد روت إحدى القصص القرآنیه توبه بنی إسرائیل واستغفارهم بعد ارتکابهم خطیئه عباده العجل؛ لکن المفسرین یعتبرون هذه التوبه نتیجه لقتل هؤلاء الناس بأیدی بعضهم البعض، ویرون أن آلاف الیهود قتلوا حتى قبلت توبتهم. قامت الدراسه الحالیه بدراسه السیاق اللغوی والعاطفی والثقافی والاجتماعی بأسلوب التحلیل النقدی وبحث السیاق التناصی لدراسه نص قصه العقاب والمذبحه التی تعرض لها بنو إسرائیل من أجل الإجابه عن سؤال، هو: هل یوافق قبول العقاب بالنسبه لمذبحه بنی إسرائیل على أیدی بعضهم البعض، مع البنیه الثقافیه والأفعال السلوکیه التی تحکم الشعب الیهودی، وکذلک الأدله داخل النص وخارج النص؟ وأخیراً، اتضح أن الادعاء الشهیر المبنی على مذبحه بنی إسرائیل، لا یوافق ثقافه بنی إسرائیل وتصرفاتهم السلوکیه والکلامیه، وأنه لیس هناک دلیل نصی وغیر نصی على إثبات ذلک المدعی. والدلیل الوحید على وجهه النظر هذه هو العبارات التی وردت فی وصف مذبحه بنی إسرائیل فی نص التوراه.
۱۸۹۰.

انحلال علم اجمالیِ موازی و مُورّب نسبت به شبهات

نویسنده:
منبع: فقه و فقاهت سال ۲ پاییز و زمستان ۱۴۰۳ شماره ۴ 131-156

کلیدواژه‌ها: علم اجمالی انحلال حکمی انحلال حقیقی تنجز موازی مورب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴ تعداد دانلود : ۴۸
از مهمترین ادله ای که قائلین به وجوب احتیاط در شبهات به آن استناد کرده اند وجود علم اجمالی به تکالیف در شریعت می باشد، از آنجا که اگر تنجز علم اجمالی در این مورد ثابت شود، در پی آن لزوم احتیاط حتی در مواردی که دلیل معتبر وجود ندارد، نیز ثابت می شود و در نتیجه وجهی برای برائت عقلی و نقلی وجود نخواهد داشت، لازم است در مورد چگونگی شکل گیری این علم و تنجز آن بررسی دقیقی صورت گیرد. هرچند علمای اصول در این فرض انحلال علم اجمالی را پذیرفته اند، اما نسبت به انحلال حقیقی و حتی حکمی، پاره ای از شبهات وجود دارد که مهمترین آنها این است چگونه با فرض تاخر دستیابی به امارات معتبره نسبت به علم اجمالی و تنجیز آن، انحلال تصحیح می شود؟ این اشکال وقتی جدی تر می شود که علم اجمالی به صورت مورب تصویر گردد. این نوشتار به روش تحلیلی توصیفی و با استناد به منابع کتابخانه ای و نرم افزاری، سعی نموده ضمن تبیین کلام برخی از مهمترین اندیشمندان علم اصول، انحلال علم اجمالی را در هردو فرض علم اجمالی موازی و مورب تصحیح نماید.
۱۸۹۱.

تحلیل امتداد اجتماعی حرکت جوهری ملاصدرا در نظریه آشوب ادوارد لورنز

نویسنده:
منبع: کاوشی در معرفت اجتماعی سال ۲ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۳ 38-67

کلیدواژه‌ها: نظریه آشفتگی حرکت جوهری مفهوم مرکزی سیستم ادوارد لونز ملاصدرا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷ تعداد دانلود : ۴۶
این مقاله به تحلیل امتداد اجتماعی حرکت جوهری ملاصدرا در نظریه آشوب ادوارد لورنز می پردازد. هدف اصلی این تحقیق، بررسی تأثیرات نظریه حرکت جوهری بر ساختارهای اجتماعی و فرهنگی است و نشان دادن چگونگی ارتباط میان این دو نظریه در زمینه های مختلف علمی و فلسفی. ما به بررسی پیوندهای پیچیده بین هرج و مرج و نظم، غیرقابل پیش بینی بودن و پیش بینی پذیری، و همچنین پیچیدگی و سادگی خواهیم پرداخت. در این راستا، مقاله یک مرور سیستماتیک و تحلیلی از نظریه آشوب ادوارد لورنز را در کنار حرکت جوهری ملاصدرا ارائه می دهد. نتایج بررسی نشان می دهد که علی رغم تفاوت های بنیادی در زمینه و کاربرد، هر دو نظریه دارای شباهت های قابل توجهی در نگرش به تغییر و تحول هستند. این شباهت ها اهمیت تغییرات اجتماعی و فرهنگی را نمایان می سازد و به درک بهتر پیچیدگی های ناشی از این تغییرات کمک می کند. علاوه بر این، یافته های ما نشان می دهد که نظریه آشوب می تواند به عنوان یک چارچوب مفهومی برای تحلیل پدیده های اجتماعی و فرهنگی غیرخطی مورد استفاده قرار گیرد. همچنین، این مقاله به بررسی تأثیرات عملی نظریه حرکت جوهری بر فرآیندهای اجتماعی و تصمیم گیری ها در جوامع متغیر می پردازد. با توجه به اهمیت روزافزون پیچیدگی ها در دنیای معاصر، درک عمیق تر از این نظریه ها می تواند راهگشای نوآوری ها و تحولات مثبت در زمینه های مختلف اجتماعی باشد.
۱۸۹۲.

واکاوی رویکرد فقه جزایی در قبال پذیرش توصیه های گروه ویژه اقدام مالی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فقه جزای تطبیقی دوره ۴ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ 133 - 148

کلیدواژه‌ها: نظام کیفری ایران فقه جزایی گروه ویژه اقدام مالی پول‎شویی تأمین مالی تروریسم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۱ تعداد دانلود : ۱۸۷
گروه ویژه اقدام مالی یک نهاد مستقل بین دولتی است که در راستای تعیین استانداردها و ترویج اجرای مؤثر اقدامات قانونی، نظارتی و عملیاتی برای مبارزه با پولشویی، تأمین مالی تروریسم و تأمین مالی گسترش سلاح های کشتار جمعی اقدام می نماید. این نهاد از فوریه 2008 نام ایران را در فهرست کشورهای تحت نظر قرار داده و به بیان مواضع خود مبادرت نموده است. از آنجا که قوانین و مقررات در نظام کیفری ایران لزوماً می باید مبتنی بر موازین شرعی تدوین شوند، واکاوی رویکرد فقه جزایی در قبال توصیه های گروه ویژه ضروری است. از منظر فقه جزایی، جرم انگاری پولشویی و تأمین مالی تروریسم، منطبق بر مبانی فقهی است، ولیکن درخصوص پذیرش یا عدم پذیرش توصیه های و کنوانسیون های بین المللی، دیدگاهی مبنی بر عدم پذیرش کنوانسیون های و قراردادهای بین المللی غیراسلامی و دیدگاهی نیز قائل به بررسی آن ها در چهارچوب مبانی و قواعد فقهی است. در این زمینه می توان به قواعد فقهی مهمی همچون نفی سبیل، اصل مصلحت و حفظ نظام اشاره کرد. بررسی قواعد فقهی مذکور، مبین آن است که اقتضای پذیرش توصیه های اِف اِی تی اِف و نیز الحاق به کنوانسیون مبارزه با تأمین مالی تروریسم، بررسی مصالح و منافع عمومی، توجه به اقتضائات زمانی و مکانی و واکنش های داخلی است، چراکه قواعدی همچون نفی سبیل، متغیر و تابع شرایط زمانی و مکانی و به شدت تحت تأثیر شرایط و ظرفیت هاست.
۱۸۹۳.

خوانش شیعی از مسئله «إسناد» و چالش های فرارو؛ بررسی موردی حاتِم بن اسماعیل مدنی

نویسنده:
منبع: پژوهش های رجالی سال هفتم ۱۴۰۳ شماره ۷ 131 - 150

کلیدواژه‌ها: اسناد أسند عنه مصطلح الحدیث حاتم بن اسماعیل ارسال خفی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۲ تعداد دانلود : ۸۶
«أسند عنه» یکی از عبارت های پرتکرار در منابع رجالی عامه است که به کتب شیعی نیز راه یافته، و همین امر موجب بروز مشکلاتی در فهم این اصطلاح در منابع شیعی شده است. خوانش شیعی از این عبارت، شناخت برخی محدثان را با چالش همراه کرده که حاتِم بن اسماعیل یکی از این محدثان است. برخی با تکیه بر گزارش علی بن مدینی و بی توجه به خاستگاه عامی «أسند عنه»، حاتم را متهم به ارسال خفی از امام صادق (علیه السلام) کرده و درصدد تضعیف او برآمده اند. در پژوهش پیش رو با تکیه بر خوانش عامی از این عبارت و تصحیح انگاره شکل گرفته دراین باره، دانسته شد که وی نه تنها از منظر امامیه از اتهام ارسال خفی مبرا است؛ بلکه مضامین روایات او در عامه -همچون حدیث غدیر، تفسیر آیه مباهله به پنج تن، حدیث منزلت و حدیث رایت-، جایگاه او را در حدیث امامیه تقویت می کند.
۱۸۹۴.

بازخوانی شخصیت جعفربن ابی طالب بر اساس مرثیه حسان بن ثابت

نویسنده:
منبع: جستارهای تاریخ اسلام سال ۴ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۷ 83-98

کلیدواژه‌ها: شعر اعراب حسان بن ثابت مرثیه جعفر بن ابی طالب جنگ موته

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۴ تعداد دانلود : ۷۸
دین اسلام در سرزمینی شعرپرور و شاعرخیز ظهور کرد؛ چراکه قوم عرب در سخن و سخنوری چیره دست و در سخن شناسی توانا بود و به شعر و شاعری قدر فراوان می نهاد. شعر، سند و مدرک فضایل، معایب، انساب و ایام و تاریخ اعراب به شمار می رفت و تمام معرفت و زندگی آنان محسوب می شد. یکی از ابزار عرب ها برای بیان احساسات خود در غم از دست دادن بزرگان، مرثیه هایی است که در سوگ آنان می سرودند. در این میان، یکی از مرثیه ها، در غم «جعفر بن ابی طالب» از «حسّان بن ثابت انصاری» است. حسان ازجمله شاعرانی بود که اشعار فراوانی در مدح پیامبر (ص) سرود و مرثیه هایی در سوگ شخصیت های بزرگ عرب برجای نهاد. نوشتار پیش رو در بررسی مرثیه حسان درباره جعفر باتکیه بر منابع لغوی و تاریخی به این نتیجه دست یافت که این گونه اشعار علاوه بر تبیین میزان حزن و اندوه در مرگ شخص، به معرفی وی می پردازد که بیان کننده جایگاه ویژه افراد است و سبب ماندگاری آنها می شود.
۱۸۹۵.

آسیب شناسی مطالعات تطبیقی در حوزه تفسیر قرآن کریم(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: قرآن شناخت سال ۱۷ پاییز و زمستان ۱۴۰۳ شماره ۲ (پیاپی ۳۳) 157 - 174

کلیدواژه‌ها: تفسیر تطبیقی مطالعات تطبیقی آسیب شناسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸ تعداد دانلود : ۱۸
آسیب شناسی تفسیر تطبیقی نیز همانند آسیب شناسی هر دانش دیگری از اهمیت بسزایی برخوردار است. اساسا سهم زیادی از رشد علوم مرهون آسیب شناسی هایی بوده است که در درون آن علم و در ارتباط با وضعیت موجود آن انجام گرفته است. بنابراین آسیب شناسی ها همواره موجب تکامل دانش ها می شوند. به طور طبیعی هر دانشی از جمله تفسیر و قرآن پژوهی در مراحل آغازین خود با آسیب ها، نارسایی ها و چالش هایی مواجه است و از نابسامانی، پراکنده کاری، بدفهمی، کج اندیشی و مذهبی گری، عدم توجه لازم به کارکردهای تفسیر تطبیقی رنج می برد و البته و به تدریج مراحل کمال را می پیماید. براین اساس مقاله حاضر در صدد پاسخ به این سؤال است که تفسیر تطبیقی و به طور کلی مطالعات تطبیقی در حوزه قرآن پژوهی با چه آسیب ها و چالش هایی روبروست؟ و این آسیب ها تا چه اندازه مطالعات تطبیقی در این حوزه را از مسیر و اهداف خود دور ساخته است؟ مهمترین آسیب های مطالعات تطبیقی قرآن پژوهی عبارتند از: تأثیر دادن باورهای مذهبی توسط پژوهشگر در مطالعه تطبیقی، عدم تحقیق کافی در دیدگاه-های دو طرف تطبیق، روشمند نبودن پژوهش تطبیقی انجام یافته، تعجیل در داوری میان دو طرف تطبیق، نگرانی از مخالفت با دیدگاه های مشهور یا مفسران بزرگ، و...
۱۸۹۶.

کاربرد منطق در کشف برهان صدیقین (با تقریر صدرالمتألهین) از آیه 53 سوره فصلت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: خردنامه صدرا دوره ۲۸ بهار ۱۴۰۳ شماره ۳ (پیاپی ۱۱۵) 63 - 72

کلیدواژه‌ها: اثبات وجود خداوند برهان صدیقین صدرالمتألهین منطق قرآن سوره فصلت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۷ تعداد دانلود : ۸۷
برهان صدیقین درصدد است بدون وساطت مخلوقات، وجود حق تبارک و تعالی را اثبات نماید. این منهج را فارابی طرح کرده و ابن سینا با تقریر برهان «امکان و وجوب»، بر آن جامه تحقق پوشاند. صدرالمتألهین به «صدیقین بودن» به تقریر ابن سینا معترض شده و خود او برهانی مبتنی بر روش مذکور ارائه کرده است. حال پرسش اینست آیا با توجه به ضوابط منطقی، میتوان این برهان که نتیجه تلاشهای بزرگان فلاسفه اسلامی، از فارابی تا ملاصدراست را از قرآن کریم استنباط نمود و ادعا کرد قرآن این حقیقت را چندین قرن قبل از فارابی، بوعلی و صدرالمتألهین، بیان نموده است؟ این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی و با کاربرد قواعد علم منطق، برهان مزبور را از آیه 53 سوره فصلت کشف و استنباط کرده و با تبیین هر کدام از صغرا و کبرای برهان، نشان داده است که چگونه میتوان هر یک را از آیه مذکور استنباط نمود. بثمر نشاندن این تحقیق، اولاً، نمونه یی از عقلانی بودن مفاهیم قرآن، ثانیاً، جلوه یی از تفکیک ناپذیری قرآن و برهان بصورت عینی و مصداقی، و ثالثاً، جنبه یی از اعجاز علمی این کتاب آسمانی است.
۱۸۹۷.

تفسیر امام خمینی (ره) از احادیث توحیدی در پرتو فصوص الحکم ابن عربی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: خردنامه صدرا دوره ۲۹ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۱۱۷) 95 - 112

کلیدواژه‌ها: ابن عربی امام خمینی وحدت وجود امام معصوم حدیث شیعی فصوص الحکم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۹ تعداد دانلود : ۸۸
توحید عرفانی در مکتب ابن عربی، گرچه بر اساس وحدت شخصی وجود بنا نهاده شده، اما در عین حال، در لسان عارفی شیعی، همچون امام خمینی(ره)، با استشهاد به احادیث ائمه اهل بیت(علیهم السلام) عجین شده است. در واقع امام درصدد است با استفاده از نظام فکری ابن عربی، به تفسیر و تبیین کلمات معصومین(علیهم السلام) بپردازد. بدین معنا، تبیین معنای اسم الهی، وحدت حقه حقیقیه، سریان اسم اعظم الله، تشبیه و تنزیه حق، موطن قضا و قدر و منشأ بداء، قرائت شیعیِ امام از فصوص الحکم ابن عربی در مبحث توحید را شکل میدهند. بدین لحاظ، از نظر امام، اگر اسم الهی از دیدگاه کثرت انگارانه در نظر گرفته شود، جلوه گاه است و تفاضل در آن واقع میشود، اما اگر از دیدگاه وحدت انگارانه ملاحظه شود، صورت است و تفاضلی نیز در آن واقع نمیشود. امام، مراد ابن عربی از یگانه گویی را وحدت حقّه حقیقیه صرف میداند، نه وحدت و توحید و تفریدی که همان ارجاع کثرات به وحدت است. امام معتقد است بر اساس حدیث امام معصوم(ع) در هر اسمی، بدلیل وجود ذات، اسم الله نیز حضور دارد؛ درنتیجه، اسم الله قبل از هر چیز، بعد از هر چیز و با هر چیز، حضور دارد. همچنین از نظر امام، این صاحبان قلوبند که حق تعالی را با هر دو تجلّی تنزیه و تشبیه میپذیرند. امام حضرت اعیان ثابته را نیز حضرت قضای الهی و قدر ربوبی و منشأ بداء میداند.
۱۸۹۸.

مسئله منحصر به فرد بودن دین در پدیدارشناسی کلاسیک دین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ادیان و عرفان تطبیقی دوره ۸ پاییز و زمستان ۱۴۰۳ شماره ۲ 199 - 224

کلیدواژه‌ها: پدیدارشناسی کلاسیک دین دین منحصربه فرد امر مقدس دیندار غیرتحویل گرایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۳ تعداد دانلود : ۹۷
مسئله دین نزد پدیدارشناسان کلاسیک دین ماهیتی منحصر به فرد، متمایز و مجزا دارد که هرگز قابل تحویل به امری تاریخی اجتماعی و سیاسی نیست و باید در جایگاه و ارزش خودش یعنی دارای ذات دینی، مقدس و فرا تجربی در نظر گرفته شود. روش در اینجا به روش تحلیلی-انتقادی به نقد مبانی و مفروضات منحصربه فرد بودن دین پرداخت می شود. یافته ها؛ پیامدهای این نگاه به پدیده دین اینهاست : (1)ذات محوری که باعث تحویل کثرت به وحدت و تاریخ زدایی و تعمیم سازی از پدیدارهای دینی می شود و بدون توجه به بسترها و تفاوت های اجتماعی و فرهنگی، ساختارها و الگوهای غیر تاریخی محض مطالعه می شود. از این رو کارکرد این جهانی دین مغفول می ماند. (2)مستلزم تصور الهیاتی، ایدئولوژیکی و مدافعانه، فرض امر متعالی ، متافیزیکی و توجه به کانون دین و واقعیت وجودی آن و جایگزینی عمل دینی به جای مطالعه دین است.(3) قیاس ناپذیری، گریز از تبیین و اکتفا به توصیف محض پدیدارهای دینی و تصدیق باور دیندار درجهت حفظ جایگاه و ارزش دین و لذا محصول آن (4)یافته های شخصی، غیرواقعی دفاع ناپذیر و فاقد ارزش علمی است.واژگان کلیدی: پدیدارشناسی کلاسیک دین، دین منحصربه فرد، امر مقدس، دیندار، غیرتحویل گرایی
۱۸۹۹.

عرفان و زیباشناسی نگاهی به نظریه زیباشناسانه شفیعی کدکنی در تعریف عرفان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ادیان و عرفان سال ۵۷ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۱ 113 - 131

کلیدواژه‌ها: عرفان تجربه عرفانی زبان فرمالیسم معناشناسی زیبایی شناسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۳ تعداد دانلود : ۷۱
دیدگاه شفیعی کدکنی درباره تعریف عرفان و تبیین ربط آن با زیباشناسی است. از دید او عرفان چیزی جز درک هنری از پایگاه زیبایی شناسانه به دین نیست که در قالب تخیل و رمز و تمثیل ارائه شده است. این مقاله در بررسی و نقد مبنایی و بنایی این دیدگاه با ارجاع به مباحث پایه ای همچون ماهیت دین و تجربه دینی و تجربه عرفانی و رابطه ذهن و زبان و امر واقع نگاشته شده است از دیدگاه ناقد، این نظریه مبتنی بر نگاهی کاملاً صورت گرایانه و ناظر به سبک است؛ نگاهی زبان محور که از منظر آن، جهان بیرون از زبان امری است فاقد معنا و کشف صوری عارفان نیز، خلق عوالم روحی جدید از طریق زبان. از منظر ناقد این دید فاقد تحلیلی درست از رابطه معرفت عرفانی و امر واقع و نیز معرفت عرفانی و زبان است، همچنان که واجد نقیصه تحویل گرایی و مبتلا به اشتباهاتی از جمله مغالطه کنه و وجه و در نهایت تهی کردن عرفان از مهم ترین بعد آن یعنی معرفت است.
۱۹۰۰.

بررسی تأثیرات اخلاقی اعتقاد به مهدویت در خانواده اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال ۳۳ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۳۱۷ 65 - 73

کلیدواژه‌ها: تأثیرات اخلاقی مهدویت خانواده اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰ تعداد دانلود : ۵۷
مهدویت از مهم ترین مباحث دین اسلام است که از دیرباز در میان مسلمانان رایج بوده و بیان تأثیرات اخلاقی آن در خانواده از مسائلی حیاتی است که تبیین آن در دوران غیبت ضرورت دارد. تبیین صحیح و اعتقاد راسخ به مهدویت، می تواند تحولی عظیم در زندگی خانواده اسلامی به وجود بیاورد وآثار و برکات مهم و قابل توجهی در پرتو آن نصیب خانواده می شود. پژوهش حاضر با تکیه بر روش توصیفی تحلیلی، با محور قرار دادن متون و منابع دینی با هدف بررسی تأثیرات اخلاقی اعتقاد به مهدویت در خانواده اسلامی انجام شده است. اعتقاد سازنده و صحیح به مهدویت در خانواده، در به وجود آمدن صفات حسنه در خانواده، جلوگیری از یأس و ناامیدی، احساس امنیت و آرامش، کسب کمال معنوی، ایجاد امید و افزایش تلاش برای حل مشکلات، ایجاد وحدت و همبستگی در خانواده و نقش اساسی در تربیت فرزند، کمک می کند که بدون این اعتقاد صحیح و سازنده، این تأثیرات در خانواده به وجود نمی آید.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان