سید محمدرضا حسینی نیا

سید محمدرضا حسینی نیا

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۹ مورد.
۱.

اعتبار سنجی روایت عفو عبد الله بن سعد توسط پیامبر(ص)

نویسنده:
منبع: مطالعات اعتبارسنجی حدیث سال ۳ بهار و تابستان ۱۴۰۴ شماره ۱ (پیاپی ۴) 15 - 44

کلیدواژه‌ها: عبد الله بن سعد بن ابی سرح پیامبر (ص) عفو مذمت اصحاب اعتبارسنجی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷ تعداد دانلود : ۱۲
در منابع حدیثی اهل سنت و بعضی از منابع حدیثی شیعه نقل شده که پیامبر(ص) در روز فتح مکه، عبدالله بن سعد را که مرتد شده و حکم قتلش نیز توسط حضرت صادرشده بود، با وساطت عثمان بن عفان که برادر رضاعی او بود، بخشید و اجازه داد که با او بیعت نماید ولی پس از رفتن وی اصحاب را مورد سرزنش قرار داد که آن زمان که بیعتش را هنوز نپذیرفته بودم، چرا او را به قتل نرساندید؟ پذیرش این روایت به این شکل، دارای پیامدهای معرفتی و احیاناً سیاسی اجتماعی؛ مانند مصانعه و رودربایستی پیامبر در اجرای حدود، انکار سنت پسندیده پناه دهی و جواز غدر و کشتن ناجوانمردانه و نظایر آن است، بنابراین لازم است این روایت، نقد و بررسی شود تا آگاهانه و یا ساده اندیشانه مورد بهره برداری واقع نگردد. در این مقاله با رویکرد توصیفی تحلیلی و با استناد به منابع کتابخانه ای، سند و محتوای این سخن بررسی شده و روشن گردیده است که مطلب مذکور از نظر سندی معتبر نبوده و از نظر متنی نیز مخالف کتاب و سنت است، بنابراین به احتمال قوی حدیث مذکور جعلی می باشد.
۲.

اصول طنز اجتماعی در قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: قرآن و علوم اجتماعی سال ۴ بهار ۱۴۰۳شماره ۱ (پیاپی ۱۳) 28 - 57

کلیدواژه‌ها: طنز قرآن و طنز طنز اجتماعی اصول طنز طنز مطلوب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۷ تعداد دانلود : ۲۴۷
نقد به وسیله طنز، از مهم ترین شیوه های انتقال پیام به مخاطب است و به آن دلیل که این امر با نشاط و خندیدن همراه است، می تواند عمیق ترین مرادهای مخاطب را در عبارت هایی آسان انتقال دهد و به سهولت، احساسات و عواطف مخاطب را به گونه ای تحت تأثیر قرار دهد که در کلام عادی، امکان آن وجود ندارد. دستیابی به اصول قرآنی طنز اجتماعی مبتنی بر نظام جامع آموزه های قرآن کریم به عنوان کامل ترین کتاب آسمانی مصون از تحریف، هدف اصلی این نوشتار است. اکنون این سؤال مطرح است که قرآن کریم در راستای معرفی طنز اجتماعی مقبول و صحیح، کدام اصول را معرفی می کند؟ این پژوهش از نوع بنیادی و روش پژوهش در دستیابی به اصول یادشده، از تحلیل محتوای کیفی با رویکرد استقرایی و توصیف و تحلیل بهره می برد. یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد که مبتنی بر آموزه های قرآنی، جهت گیری اصول قرآنی طنز اجتماعی، تک بُعدی و یک جانبه نگری نیست بلکه با رویکردی معناگرا و جامع، در ساحت دوگانه زیست مادی و معنوی و در بستر سیر عبودیت الهی به سمت غایت رشد آن (قرب الهی) مبتنی بر فطرت و سرشت لایتغیر انسانی، سامان می یابد که درنتیجه آن، اصولی همچون «اصلاح گری فرد و اجتماع، عقلانیت محوری، دو ساحتی محوری در محتوا، حفظ کرامت انسانی و واقع گرایی» از آیات قرآن استنباط گردیده است.
۳.

بررسی اعتبار سندی دعای عهد(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: مشرق موعود سال ۱۸ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۷۳ 286 - 306

کلیدواژه‌ها: دعا دعای عهد سند اعبارسنجی سندی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۶ تعداد دانلود : ۱۰۲
دعا در فرهنگ اسلامی، به ویژه در میان شیعه جایگاه برجسته ای دارد؛ دعاهایی که از معصومین(ع) صادر شده است بخش مهمی از میراث حدیثی شیعه را تشکیل می دهد و بخشی از این دعاها، مربوط به آموزه های دعایی برای عصر غیبت امام زمان(عج)، به جهت آمادگی معرفتی و عقیدتی برای ظهور آن حضرت می باشد. یکی از این دعاها، دعای عهد است که توصیه شده است در صبحگاهان بعد از نماز خوانده و بر خواندن آن مداومت شود. هر چند در مستحبات نیاز چندانی به اعتبارسنجی سندی به جهت عمل به آنها نیست، اما از آن جا که صحت سند بر اعتماد برای مداومت بر خواندن دعا می افزاید؛ در این پژوهش با روش توصیفی و تحلیلی و با مراجعه به کتب رجالی معتبر و برررسی احوال راویان سند دعای عهد، اعتبار سندی آن مورد بررسی قرار گرفته است. سند دعای عهد با وجود فقها و محدثان بزرگ و اصحاب و یاران ائمه؟عهم؟ در ابتدا و انتهای آن به دلیل وجود دو راوی مجهول الحال در میانه سند دچار ضعف شده است؛ که وجود این دعا در کتب معتبر بزرگان شیعه و این که پذیرش آنها مبتنی بر قرائن و شواهدی بوده که دلالت برصحت آن داشته است و این قرائن به دست ما نرسیده است؛ ضعف سند آن جبران می شود.
۴.

بررسی و تحلیل کارکرد عناصر داستانی در متون روایی (مطالعه موردی مکالمات حسنیه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات علوم قرآن و حدیث سال ۲۱ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۶۱) 31 - 56

کلیدواژه‌ها: مکالمات حسنیه داده های روایی بازتولید ادبی گفت وگو شخصیت پردازی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۸ تعداد دانلود : ۱۲۱
ادبیات و به خصوص ادبیات داستانی، ابزاری است که از دیرباز به عنوان بستری برای انتقال اندوخته های فکری، فرهنگی و عقیدتی ادیان و تمدن های مختلف بشری استفاده شده است. از سوی دیگر در قرن اخیر و به موازات پیشرفت علوم بشری، تلاش های بسیاری از سوی اندیشمندان مسلمان برای بهرمندی هرچه بیشتر از منابع حدیثی در حوزه هایی مانند طب، اقتصاد، روانشناسی و.. صورت پذیرفته است. در این بین موضوعاتی مانند داستان کوتاه و رمان با توجه به ماهیت مدرنی که دارند در نگاه ابتدایی مباحثی غریبه با متون حدیثی به نظر می رسند؛ حال آنکه نوشته هایی را می توان یافت که ضمن دارا بودن وجه حدیثی و روایی، در قالبی داستان محور و رمان گونه ارائه شده اند. رساله موسوم به مکالمات حسنیه از جمله این نوشته ها است. در نوشتار پیش رو که با روش توصیفی-تحلیلی و با بهره گیری از منابع کتابخانه ای سامان پذیرفته، در پی پاسخ این پرسش است که: ابعاد و شئون تعامل عناصر داستانی و داده های روایی موجود در مکالمات حسنیه، در چه گستره ای قابل توصیف است؟ در این مسیر ضمن برشمردن جنبه های فنی حوزه داستان نویسی مدرن در این متن، میزان گسترش مفاهیم روایی موجود در این نوشته، در پرتو جلوه های هنری وابسطه به دانش داستانویسی، ارزیابی شده است که این مهم در نوع خود می تواند جهت بازتولید ادبی و هنری چنین نوشت هایی، به صاحبان ذوق و اصحاب قلم راهکاری ارئه کند.  
۵.

رشد معنوی در عصر ظهور و ارتباط آن با توسعه ی اقتصادی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: مشرق موعود سال ۱۸ زمستان ۱۴۰۳ شماره ۷۴ 250 - 269

کلیدواژه‌ها: رشد معنوی توسعه ی اقتصادی عصر ظهور عدالت اجتماعی حکومت مهدوی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۵ تعداد دانلود : ۷۳
اسلام به عنوان یک مکتب جامع، برنامه ای کامل برای هدایت انسان در ابعاد مختلف حیات فردی و اجتماعی ارائه کرده است. یکی از مهم ترین ابعاد زندگی انسان، بعد اقتصادی است که تحت تأثیر عوامل مختلفی از جمله رشد معنوی قرار دارد. در حکومت جهانی امام مهدی (ع) به واسطه ی رشد معنوی، استعدادهای انسانی شکوفا شده و به بالاترین سطح خود خواهد رسید.مسئله ی اصلی این پژوهش، بررسی ارتباط میان رشد معنوی در حکومت امام مهدی(ع) و توسعه ی اقتصادی است. این تحقیق با روش توصیفی _ تحلیلی و بر اساس منابع کتابخانه ای انجام شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که در حکومت مهدوی، پیوندی عمیق و منطقی میان معنویت و اقتصاد برقرار است، به گونه ای که شکوفایی معنوی انسان ها به رشد پایدار اقتصادی منجر می شود. همچنین، الگوگیری از این نظام اقتصادی می تواند زمینه ساز ترویج اخلاق صحیح و دستیابی به توسعه ی اقتصادی عادلانه در جامعه ی کنونی باشد. 
۶.

آسیب شناسی اجتماعی دانشجویان دانشگاه با رویکرد اسلامی شدن آن از منظر قرآن و حدیث(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: قرآن و علوم اجتماعی سال ۳ تابستان ۱۴۰۲شماره ۲ (پیاپی ۱۰) 58 - 85

کلیدواژه‌ها: آسیب شناسی اجتماعی آسیب شناسی دانشجو دانشگاه دانشگاه اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۴ تعداد دانلود : ۲۶۲
دانشجویان در شکل گیری عنوان دانشگاه اسلامی و رسیدن به آرمان های انقلاب، نقش بسیار مؤثری دارند، ازاین رو بررسی آسیب های اجتماعی پیش روی آن ها به عنوان بخشی از اجتماع و جامعه کنونی به جهت آگاهی و تذکر دادن به آن ها، ضرورت دارد. هدف از این پژوهش بررسی آسیب های اجتماعی احتمالی دانشجویان دانشگاه با رویکرد اسلامی شدن در چهار حوزه: معرفتی، اخلاقی، رفتاری و علمی به همراه پیامدهای آن و هم چنین راهکارهای لازم برای پیشگیری از این آسیب ها در نظام آموزشی اسلام بر اساس آیات قرآن و روایات معصومان (ع) است. پژوهش حاضر با روش توصیفی_تحلیلی و منابع کتابخانه ای-نرم افزاری و استناد به آیات و روایات و کلام اندیشمندان دین، به این نتایج دست یافته است که جویندگان دانش در جامعه کنونی بیشتر با آسیب های اجتماعی چون بزهکاری و ناهنجاری های اخلاقی ناشی از غفلت یاد خدا در حوزه معرفت، علم زدگی در حوزه اخلاق، شتاب زدگی در حوزه رفتار و مدرک گرایی در حوزه علمی روبه رو هستند که می تواند روند تولید نیروی کارآمد، مخلص، متعهد، متخصص، وظیفه شناس و تولید دانش مؤثر برای خدمت به جامعه اسلامی را کُند یا دچار اختلال کند.آسیب شناسی اجتماعی، دانشجو، دانشگاه، دانشگاه اسلامی.
۷.

اعتبارسنجی کتاب «ارشاد القلوب الی الصّواب»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های قرآن و حدیث سال ۵۶ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ 445 - 467

کلیدواژه‌ها: اعتبارسنجی دیلمی شاخص ها ارشاد القلوب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۰ تعداد دانلود : ۲۰۰
ارشاد القلوب الی الصواب اثر عالم بزرگ شیعه حسن بن ابی الحسن محمد دیلمی در موضوع اخلاق است که دربردارنده مواعظ و نصایح از قرآن و حدیث و بزرگان گذشته است که علما و دانشمندان شیعه آن را مورد ستایش قرار داده و به آن اعتماد نموده اند. باتوجه به اینکه مهم ترین ویژگی این کتاب، بیان گرم، شیوا و اثربخش در واعظی و پندآموزی است، به نظر می رسد این کتاب می تواند منبع ارزشمندی در زمینه پندآموزی باشد.ازاین رو اعتبارسنجی کتاب ارشاد القلوب ، هدف اصلی این نوشتار است. اکنون این سوال مطرح است که احادیث موجود در این کتاب در چه درجه ای از اعتبار قرار دارد؟ پژوهش حاضر به منظور پاسخ به این سؤال با روش تحلیلی توصیفی به بررسی کتاب ارشاد القلوب پرداخته است. یافته های پژوهش نشان می دهد که این کتاب علاوه بر شیوه سخن وری دلپذیر مؤلف، احادیث کتاب با ملاک شهرت روایی گردآوری شده و با توجه به ضعف هایی که در آن وجود دارد، جزءکتب در رتبه سوم شیعی به شمار می رود.
۸.

تحلیل معرفت شناختی و امکان پذیری تأویل فلسفی از دیدگاه ابن سینا و سهروردی

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تأویلات قرآنی دوره ۶ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۱۱

کلیدواژه‌ها: تأویل فلسفی ابن سینا سهروردی معرفت شناسی تأویل رمزی حکمت اشراقی نقدها و اتهامات

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷ تعداد دانلود : ۹
تأویل فلسفی به عنوان یکی از ابزارهای تحلیل و تفسیر معانی باطنی و رمزی در متون دینی اهمیت بسیاری دارد و به کشف حقایق نهفته در قرآن کمک می کند. اهمیت این موضوع در تاریخ فلسفه اسلامی مشهود است، چرا که فیلسوفان بزرگی مانند ابن سینا و سهروردی به تأویل فلسفی پرداخته اند. هدف اصلی این پژوهش بررسی این پرسش است که آیا تأویل فلسفی از دیدگاه این دو فیلسوف می تواند به عنوان ابزاری معتبر برای کشف حقایق قرآنی مورد قبول باشد؟ یافته ها نشان می دهد که اتهاماتی مانند تحمیل فلسفه یونانی بر قرآن به ابن سینا و نقدهایی مانند خلط معنای تأویل به سهروردی وارد شده است. بررسی ها نشان می دهد که ابن سینا تأویل رمزی و باطنی دارد و تأویل سهروردی بر اساس نظریه شهود و حکمت اشراقی است. نتایج این پژوهش بیانگر آن است که تأویل فلسفی این فلاسفه استحکام و اعتبار کافی دارد و می تواند به کشف حقایق قرآنی کمک کند.
۹.

ریشه یابی و نقد شبهه وارده بر آیات 47-43 سوره سبأ و مقدمات آن از طرف یوسف دره حداد

نویسنده:
منبع: شبهه پژوهی مطالعات قرآنی سال چهارم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۶) 55 - 81

کلیدواژه‌ها: یوسف دره حداد آیات 43-47 سبأ اهل کتاب نصارا عهدین

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۴ تعداد دانلود : ۲۸۵
یوسف دره حداد مدعی است که پیامبر(ص) برای درس گرفتن آموزه های قرآن، پیوسته به تورات و علمای اهل کتاب مراجعه می نموده است. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانه ای- نرم افزاری و استناد به آیات قرآن و روایات به این نتایج دست یافته است: الف) این ادعا با آیات صریح قرآن، که دلالت بر نفی مصدریت غیر خداوند دارد، مخالف است ب) وجود روایاتی مبنی بر عدم ارجاع پیامبر(ص) به علمای اهل کتاب است ج) شواهد تاریخی حاکی از اُمی بودن پیامبر(ص) و نداشتن آموزگاردر طول تاریخ است د)عدم ثبت گزارش در تاریخ علیرغم وجود انگیزه کافی و سابقه دشمنی با پیامبر(ص) و )دلیلی برای اختصاص درس گرفتن ایشان از تورات نیست؛ زیرا دیگر کتب آسمانی نیز موقعیتی مشابه با تورات دارند ه ) آیات دال بر ابطال عقاید مشرکان به دلیل جهل و عدم درس گرفتن آنها از کتاب آسمانی و پیامبری الهی است.
۱۰.

نظام انضباط هیجانی در قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تربیت اسلامی سال هفدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۳۹ 49 - 72

کلیدواژه‌ها: ساختار نظام انضباط هیجانی قرآن کریم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۰ تعداد دانلود : ۳۶۷
انضباط هیجانی ترکیبی نو و بدیع، ناظر بر نظم و انضباط در حوزه هیجانات است و به احساسات کنترل شده و سنجیده نظر دارد. این پژوهش با هدف تبیین ساختار نظام مند انضباط هیجانی در قرآن و به شیوه تحلیلی توصیفی نگاشته شده است و با استناد به آیات بیان می دارد که انضباط هیجانی در قرآن دارای ساختاری کامل شامل هر چهار رکن اساسی یک شبکه نظام مند و سیستماتیک است. این پژوهش در بخش مبانی به اختصاص علم به خیر و شر واقعی به خداوند، گذرا بودن دنیا، آگاهی و احاطه خداوند بر امور، حکومت اراده خداوند، برتری در سایه ایمان، همراهی خدا، انحصار عزت در خداوند، زوال غم و اندوه به خواست خدا، بازگشت به سوی خدا؛ در بخش مقدمات ایجابی به پیروی از دستورات الهی، نیایش از روی خوف و رجاء، شادی به فضل الهی، درک زودگذری دنیا؛ در مقدمات سلبی به اجتناب از ولایت شیطان، عدم ترس از مردم؛ در بخش الزامات به صبر، کظم غیظ، بخشش، شکایت به خدا؛ و در موانع به رفتار با غیظ، کم طاقتی و شادی به غیر حق دست یافته و در نهایت شبکه مفهومی انضباط هیجانی را در قرآن کریم ترسیم نموده است.  
۱۱.

مبانی مرگ اندیشی در آموزه های قرآن و حدیث(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش دینی دوره ۲۰ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۴۲ 73-105

کلیدواژه‌ها: مبانی مرگ اندیشی خدا انسان جهان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۸۵ تعداد دانلود : ۶۴۰
موضوع مرگ و چگونگی این رخداد مهم و وقایع بعد از آن برای هر انسانی هم سؤال برانگیز بوده و هم احیانا هول آور، و تبیین این حقیقت از مهم ترین اهداف ادیان آسمانی و از جمله اسلام و قرآن کریم بوده که به یقین در این کتاب بزرگ در مورد هیچ موضوع اعتقادی به اندازه ی مرگ و وقایع بعد از آن بحث نشده است. از آنجا که مرگ اندیشی در همه ی ابعاد وجودی انسان تأثیرگذار است، پژوهش حاضر به بررسی مبانی مرگ اندیشی در آیات و روایات پرداخته و در صدد آن است که با استفاده از روش توصیفی تحلیلی مبانی مرگ اندیشی را از نظر آیات و روایات واکاوی نماید. بر این اساس مبانی مرگ اندیشی در سه محور خدا، انسان و جهان مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. نتایج به دست آمده از سه محور یاد شده آن است که مهم ترین مبانی مرگ اندیشی عبارتند از: پیوند وثیق بین مبدأ و معاد، قدرت و علم و مالکیت مطلق خداوند، بقای خالق و فنای مخلوقات، بقاء روح انسان پس از مرگ، فطرت الهی انسان، محدود بودن عمر انسان و کل آفرینش، تمایل به جاودانگی در وجود انسان، موقتی بودن سرای دنیا و جاودانگی سرای آخرت، دنیا محل آزمایش و امتحان، وجود حیات در برزخ و آخرت و هدفمندی جهان آفرینش.
۱۲.

نظام انضباط فکری در قرآن کریم و کاربست آن در دانشگاه اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی سال ۲۵ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۸۹) 1056 - 1037

کلیدواژه‌ها: نظام انضباط فکری قرآن کریم دانشگاه اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۶ تعداد دانلود : ۱۲۱
انضباط فکری ترکیبی نو و بدیع، ناظر بر نظم و انضباط در حوزه تفکر است و به اندیشه کنترل شده و سنجیده نظر دارد . هدف : هدف از نگارش این مقاله، تبیین ساختار نظام مند انضباط فکری در قرآن بود. روش : پژوهش حاضر به شیوه تحلیل محتوا و با استناد به آیات قرآن نگاشته شده است . یافته ها : گزاره های مرتبط با انضباط فکری در قرآن، در چهار بخش مبانی(لزوم شکرگزاری منعم، تمایز از سایر موجودات، ممانعت از ورود به دوزخ ، مسئولیت اعضا، برتری اهل تفکر، پلیدی بی خردان، سقوط به جایگاه بدترین موجود)، مقدمات(ایجابی: تقوا، حلم و بردباری؛ سلبی: پیروی از امیال، کثرت گرایی، شخصیت گرایی، تقلید کورکورانه)؛ الزامات(آزادی اندیشه، احترام به آرا و اندیشه ها، پرسشگری، حقیقت جویی، علم) و موانع(تهدید، ترس، عجله و شتابزدگی، حب و بغض، خشم و غضب) تشریح و تبیین شده است . نتیجه : فکر صحیح در قرآن دارای ساختاری نظام مند شامل هر چهار رکن اساسی یک شبکه نظام مند است. کاربست این پژوهش در تربیت دینی دانشجویان، به خصوص در سالهای ابتدایی ورود به دانشگاه، می تواند تحولی عظیم در روش تفکر آنان ایجاد کند و آنان را به سمت رشد و تعالی فکری سوق دهد
۱۳.

An Analysis on Guidance and Training in the Light of the Concealment of Laylat al-Qadr, from Perspective of the Qur'an and Hadith(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: Quran and Religious Enlightenment, Volume ۲, Issue ۱ - Serial Number ۳, December ۲۰۲۱ 67 - 78

کلیدواژه‌ها: Ramadan Laylat al-Qadr concealment Concealment of Laylat al-Qadr

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۹ تعداد دانلود : ۲۵۳
The lack of determining the exact time of some creative and legislative categories and their concealment by God Almighty has raised some questions. Some of these questions are about the time of death, the Day of Judgment, the middle (wustā) prayer, the time for prayer to be answered on Friday and also the Laylat al-Qadr. These have led to questions like: What is the wisdom of this concealment? What are the results? The present article has a descriptive-analytical method and by referring to the verses of the Holy Qur’an and the narrations of the Infallibles (AS) has examined the issue of the concealment of Laylat al-Qadr among the nights of the holy month of Ramadan in general and the nights of the nineteenth, twenty-first and twenty-third in particular and has considered the effects of the mentioned concealment. The findings of the research indicate that the concealment of the exact time of Laylat al-Qadr, for the believers, can have effects such as adherence to the manners of the Infallibles (AS), immunity from arrogance, self-discipline, and ijtihad in worship, all of whom are meaningful in order to value the human souls, their education and excellence in the path of divine guidance. 
۱۴.

نقش عقل ورزی در جلب محبت خداوند در قرآن و حدیث با رویکردی بر نظرات آیت الله جوادی آملی

نویسنده:
منبع: قرآن و علوم اجتماعی سال اول بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ 120-139

کلیدواژه‌ها: محبت محبت خدا عقل عقل ورزی آیت الله جوادی آملی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴۵ تعداد دانلود : ۳۱۱
جلب محبت خداوند از جمله اهداف بعثت پیامبران و اوصیاء ایشان است، که معلول عوامل فراوانی از جمله رشد فضائل اخلاق فردی است. عقل ورزی به عنوان یکی از فضائل اخلاق فردی، امروزه برای بهره گیری از شناخت جهان هستی ضرورت دارد. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و منابع کتابخانه ای- نرم افزار و استناد به آیات قرآن و روایات معصومان(ع) و تأکید بر نظرات آیت الله جوادی آملی در بررسی نقش عقل ورزی بر جلب محبت خداوند به این نتایج دست یافته است که تبعیت از اوامر الهی و معصومان(ع)، در دعوت به تدبر در مورد جهان هستی، عامل مهم دستیابی به محبت و معرفت خداوند است، که با افزایش آن ایمان واقعی حاصل می شود. لذا عقل ورزی سرمایه ای الهی برای تدبیر در امور زندگی و اصلاح امور آخرت است، که منجر به بروز ایمان واقعی و پذیرش حق به عنوان تنها محبوب حقیقی می شود.
۱۵.

واکاوی نقش محبت به خدا در عبودیت از نگاه قرآن و حدیث با رویکردی بر نظرات آیت الله جوادی آملی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اخلاق وحیانی سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۲۱) 5 - 38

کلیدواژه‌ها: محبت محبت به خدا عبودیت عبادت آیت الله جوادی آملی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۳۸ تعداد دانلود : ۴۳۰
عبودیت به معنای اظهار آخرین درجه خضوع در برابر معبود است و اهمیت آن ناظر به ارتباط بدون واسطه ارزشهای اخلاقی در تعامل بنده با خداست و تأکید بر آن به جهت پیوند ارزشهای اخلاقی اسلام با رابطه انسان با خداوند ضرورت دارد.این مسئله معلول عوامل فروانی، از جمله محبت به خداوند است. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش محبت به خدا بر عبودیت به روش توصیفی- تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانه ای – نرم افزاری و استناد به آیات قرآن و روایات معصومان(ع) و همچنین با تأکید بر نظرات آیت الله جوادی آملی به این نتایج دست یافته است که محبت به خداوند، جز با خالی کردن دل از محبت غیر حق، دست یافتنی نیست و به عنوان نقطه شروع می تواند منشأ تحرک در انسان باشد، تحرکی که سبک زندگی را در جهت مسیر الهی قرار می دهد و فرد را به هدفی که خداوند برای خلقتش منظور کرده؛ اعلی ترین درجه عبودیت می رساند.در پرتو این فضیلت دستاوردهایی چون رسیدن به هدف عالی خلقت، اخلاص، شکر گزاری، نفی معبودهای غیر حق، اطاعت محض و واگذاشتن همه امور به خداوند حاصل می شود.
۱۶.

جستاری پیرامون روایات خواص آب نیسان(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: حدیث و اندیشه بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲۹ 92 - 109

کلیدواژه‌ها: نیسان روایات خواص

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۳۰ تعداد دانلود : ۴۸۵
موضوع بیماری و مرگ همواره ذهن بشر را درگیر خود ساخته است و انسان برای شفای خویش از روشهای مختلفی بهره برده است؛ یکی از ساده ترین و در دسترس ترین روشهای درمانی مراجعه به آیات و روایات است؛ روایات پزشکی فراوانی در کتاب هایی روایی شیعه و سنی نقل شده اند که گاه برخی از این روایات از سند استواری برخوردار نیستند؛ دراین احادیث به شکل مبالغه آمیزی بر شفابخشی برخی از مواد تاکید شده است، به عنوان نمونه در حدیثی خواص بسیار فراوانی برای آب باران نیسان ذکر شده است؛ پژوهش حاضر به روش کتابخانه ای و بابهره مندی از طریقه ی تحلیلی با تحلیل متن و سند روایات آب نیسان به این نتیجه رسیده است که این روایات علاوه بر اینکه از محتوای قابل قبولی برخوردار نیستند و در سند آنها مورد تردید است، با واقعیت های علمی و پزشکی نیز تعارض دارند.ر به روش کتابخانه ای و بابهره مندی از طریقه ی تحلیلی با تحلیل متن و سند روایات آب نیسان به این نتیجه رسیده است که این روایات علاوه بر اینکه از محتوای قابل قبولی برخوردار نیستند و در سند آنها مورد تردید است، با واقعیت های علمی و پزشکی نیز تعارض دارند.
۱۷.

تفاوتهای اخلاقی در ازدواج؛ آثار و پیامدهای آن از منظر قرآن و حدیث(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق سال دهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۳۷ (پیاپی ۵۹) 141 - 162

کلیدواژه‌ها: همسرگزینی کفویت زوجین تفاوت های اخلاقی ازدواج متفاوت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۱۲ تعداد دانلود : ۴۷۷
یکی از شروط همسرگزینی از دیدگاه قرآن و حدیث، کفویّت و تشابه حداکثری زوجین از جنبه های مختلف، از جمله از جنبه ویژگی های اخلاقی است. این پژوهش با هدف آگاهی بخشی به نسل جوان و به روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است؛ ابتدا آیات و روایات مربوط به موضوع استخراج شد و بعد، با رویکردی جدید، ضمن بیان اهمیّت کفویّت، آثار و پیامدهای ازدواج های متفاوت از نظر اخلاقی بررسی و تحلیل شد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که عدم تشابه زوجین در مسائل اخلاقی و تفاوت آن ها در این مسائل، آثار و پیامدهای خطیر و جبران ناپذیری را در پی خواهد داشت. شماری از این پیامدها عبارتند از: اختلال شخصیتی فرزندان، گسست خویشاوندی خانواده، محرومیت از داشتن فرزندان شایسته، پیمان شکنی در نظام خانواده، انحرافات اخلاقی فرزندان، ایجاد بسترهای اخلاق گریزی از راه وراثت، انتقال صفات اخلاقی از راه شیردهی و سرپیچی فرزندان از فرمان والدین.
۱۸.

اعتبارسنجی روایات تفسیری ناظر بر قطع رسالت از نسل حضرت یوسف (ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حدیث پژوهی سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲۴ ۱۹۷-۲۲۲

کلیدواژه‌ها: سوره یوسف (ع) اعتبارسنجی بررسی سندی نقد محتوایی اسرائیلیات

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵۰ تعداد دانلود : ۴۳۵
قرآن کریم حوادث پرفراز و نشیب سرگذشت یوسفR را با زیباترین شیوه داستان سرایی به منظور عبرت بشریت بیان کرده است. اما روایات ساختگی فراوانی با هدف کمرنگ ساختن صبغه هدایتی قرآن، ذیل برخی آیات سوره یوسفR وارد شده که در این پژوهش، روایات ناظر بر قطع رسالت از نسل آن حضرت از نظر سندی و محتوایی نقد شده است. رهیافت اصلی این پژوهش که به روش کتابخانه ای انجام پذیرفته، این است که پنج روایت موجود، هیچ کدام از نظر سندی معتبر نیستند. از حیث محتوا نیز علاوه بر مغایرتی که در متنشان وجود دارد، با نصّ و ظاهر آیات قرآن کریم مخالفت آشکار داشته و با سیاق آیات سوره همخوانی ندارند. همچنین با موازین عقلی و اعتقادی سازگار نیستند؛ زیرا مقام عصمت این پیامبر بزرگ را دچار خدشه ساخته اند که نسبتی ناروا و نامقبول بوده و به وضوح نشان از دستبرد جاعلان حدیث در این قصه نیکوی قرآنی دارد.
۱۹.

واکاوی رابطه مندی فرازهای آیه سوم سوره مائده(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۱۵) 203 - 216

کلیدواژه‌ها: سوره مائده آیه سوم تناسب ارتباط جمله ای چینش توقیفی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۵ تعداد دانلود : ۴۱۹
مسأله تناسب و ارتباط میان فرازهای آیه سوم سوره مائده از جمله مسائل اختلافی در بین مفسران است. برخی مفسران فراز ﴿الیَومَ یَئِسَ الَّذینَ کَفَرُوا مِن دینِکُم فَلا تَخشَوهُم وَ اخشَونِ. الیَومَ أَکمَلتُ لَکُم دینَکُم وَ أَتمَمتُ عَلَیکُم نِعمَتِی وَ رَضِیتُ لَکُمُ الإِسلامَ دیناً﴾ را جمله معترضه دانسته و قائل به عدم تناسب شده اند، برخی نیز فراز مذکور را با فراز ﴿حُرِّمَت عَلَیکُمُ المَیتَهُ وَ الدَّمُ وَ لَحمُ الخِنزیرِ وَ ما أُهِلَّ لِغَیرِ اللهِ بهِ وَ المُنخَنِقَهُ وَ المَوقُوذَهُ وَ المُتَرَدِّیَهُ وَ النَّطِیحَهُ وَ ما أَکَلَ السَّبُعُ إِلاَّ ما ذَکَّیتُم وَ ما ذُبحَ عَلَى النُّصُب وَ أَن تَستَقسِمُوا بالأَزلامِ﴾ مرتبط دانسته و در عین حال وجه تناسب قابل توجهی را بیان نکرده اند. بر این اساس پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، ضمن تبیین مسأله دانش تناسب و ارتباط جمله ها، آیه ها و سوره های قرآن کریم، دیدگاه های مفسران درباره رابطه مندی و یا عدم ارتباط میان فرازهای آیه مذکور را مورد بررسی قرار داده و به این نتیجه دست یافته است که با توجه به عدم تحریف قرآن کریم و چینش توقیفی آیات و سوره های آن؛ بین فرازهای آیه مورد بحث، وجوه تناسب و رابطه مندی قابل توجهی وجود دارد.
۲۰.

«گفتاری بودن» زبان قرآن از دیدگاه ویلیام گراهام(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: قرآن شناخت سال دوازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۲۲)

کلیدواژه‌ها: گفتار نوشتار طیف بیان بُعد حسّی زبان قرآن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۱۸ تعداد دانلود : ۵۸۰
گفتاری بودن زبان قرآن، از جمله مباحث روزآمد در حوزه زبان شناسی قرآن است که مجادلات و بحث های بسیاری را در میان صاحب نظران پدید آورده است. پژوهشگر غیر مسلمان آمریکایی، دکتر ویلیام آلبرت گراهام، در بخشی از کتاب خود با عنوان «فراسوی واژه مکتوب، جنبه های شفاهی متن مقدس در تاریخ مذهب»، گفتاری بودن قرآن را بررسی کرده است. پژوهش حاضر که به شیوه توصیفی تحلیلی صورت پذیرفته و داده های آن نیز به روش کتابخانه ای گردآمده، به تبیین و تحلیل برداشت گراهام از گفتاری بودن قرآن پرداخته است. نتیجه به دست آمده نشان می دهد که محقق در چارچوب یک «طیف بیان»، قرآن را هم زمان، هم یک مجموعه گفتاری و هم یک متن نوشتاری می شناسد؛ اما با توجه به قرائنی و به ویژه با در نظر گرفتن نحوه عملکرد شفاهی آن در جامعه اسلامی، وجه اصلی و غالب آن را «گفتاری» می داند.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان