درخت حوزه‌های تخصصی

آینده پژوهی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
آینده پژوهی ارتباطات انسان شناسی جامعه شناسی جمعیت شناسی سیاست اجتماعی مفاهیم علوم اجتماعی (هویت، سرمایه اجتماعی و ...) نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۶۱ تا ۱۸۰ مورد از کل ۳۲۰ مورد.
۱۶۱.

بررسی جامعه شناختی اعتماد عمومی به علم و فناوری: مورد مطالعه شهروندان تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی نهادهای اجتماعی دوره ۱۱ پاییز و زمستان ۱۴۰۳ شماره ۲۴ 205 - 236

کلیدواژه‌ها: اعتماد به علم درک عمومی از علم رسانه شهروندی علمی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶ تعداد دانلود : ۴۷
اهداف: وجود رابطیه مبتنی بر اعتماد بین عموم مردم و علم، مهم ترین رکن توسعیه علم و فناوری است. با همیه اهمیت علم و موفقیت های آن، پیامدهای ناشی از رشد روزافزون آن، نگرانی ها و تردیدهایی را برای جوامع به ارمغان آورده و سبب شده مردم در اعتماد خود به علم، تجدید نظر کنند. برای همین هدف این مقاله این است که چه عواملی بر اعتماد عمومی مردم به علم و فناوری تأثیرگذار است؟ روش مطالعه: روش تحقیق  این مطالعه پیمایشی بوده و داده ها با ابزار پرسش نامه با حجم نمونه 410 نفر در بین شهروندان مناطق 22 گانیه شهر تهران با استفاده از نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای گردآوری شده است. اعتبار صوری پرسش نامه با استفاده از رأی داوران و اساتید و اعتبار سازه ای با تکنیک تحلیل عاملی سنجیده شد. سنجش پایایی مقیاس ها با محاسبیه انسجام درونی و مقدار آلفای کرونباخ انجام شد و نشان داد که سنجه ها از ضریب پایایی قابل قبول (بیش از ۷/۰) برخوردار بودند. یافته ها: یافته های مطالعه نشان داد که متغیر"شهروندی علمی" با ضریب تأثیر 55/0، متغیر"میزان استفاده از رسانه برای کسب اطلاعات علمی" با ضریب تأثیر 50/0 و متغیر"درک عمومی از علم و فناوری" با ضریب تأثیر 48/0 به ترتیب تأثیر معنی داری بر اعتماد عمومی به علم و فناوری داشته است. نتیجه گیری: در قالب شهروندی علمی، ارتباط وثیقی بین درک عمومی از علم و مشارکت در علم و فناوری وجود دارد، بنابراین عنصر آگاهی که نقش مهم و اساسی در تحقق شهروندی علمی ایفا می نماید در شکل گیری اعتماد عمومی به علم و فناوری تأثیر بسزایی دارد. این نوع اعتماد مبتنی بر آگاهی از ماهیت مخاطره آمیز بودن علم و توام با تفکر انتقادی بوده و شهروند علمی را از این منظر از شهروند عادی متمایز می سازد. در نتیجه، اگر شهروندی علمی بر اساس دو مؤلفیه «عضویت» و «مشارکت» در فعالیت ها، مراکز و انجمن های علمی تحقق یابد در اعتماد شهروندان به علم و فناوری تأثیر مثبت و افزایشی خواهد داشت. در این میان، رسانه ها می توانند با ارائه و انتشار مسؤولانه و بی طرفانه اطلاعات و رویدادهای علمی از یک سو، و ارتباط مؤثر و مستمر با کنشگران و بازیگران اصلی حوزیه علم و فناوری از سوی دیگر در تقویت اعتماد به علم و فناوری تأثیرگذار باشند. هرچه درک مردم از حوزیه علم و فناوری بیشتر بوده و تلقی آن ها از علم و فناوری و تأثیر آن بر کیفیت زندگی روزمره مثبت باشد، اعتمادشان نیز بیشتر خواهد بود. رسانه ها می توانند با ارائه و انتشار مسؤولانه و بی طرفانیه اطلاعات و رویدادهای علمی از یک سو و ارتباط مؤثر و مستمر با کنشگران و بازیگران اصلی حوزیه علم و فناوری از سوی دیگر در تقویت اعتماد به علم و فناوری تأثیرگذار باشند.
۱۶۲.

دگرگونی نسلی در زندگی علمی دانشگاهی (مورد مطالعه: دانشگاه تهران، تربیت مدرس و شهید بهشتی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جامعه شناسی معاصر سال ۱۳ پاییز و زمستان ۱۴۰۳ شماره ۲۵ 49 - 77

کلیدواژه‌ها: دگرگونی نسلی زندگی علمی استادان دانشگاه هنجارهای علمی نظرییه زمینه ای

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶ تعداد دانلود : ۴۴
در دهه های اخیر دگرگونی هایی در دانشگاه ایران روی داده است و عملکرد آموزشی و پژوهشی دانشگاهیان مورد بحث قرار گرفته که قابل تأمل است. به نظر برخی از ارزش ها، هنجارهای دانشگاهی در طی نسل ها رنگ باخته اند که مطالعیه آن از اهمیت حیاتی برخوردار است. هدف این پژوهش مطالعیه کیفی تحولات نسلی دانشگاهیان و علل و پیامدهای آن در نیم قرن گذشته است. روش تحقیق کیفی و از نظرییه زمینه ای استفاده شده است. جامعیه موردمطالعه استاد تمام های سه دانشگاه تهران، تربیت مدرس و شهید بهشتی بودند که برحسب سن، سابقیه عضویت علمی و جریانات اجتماعی در سه نسل از هم تفکیک و نمونه ها به صورت هدفمند از میان آن ها انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از مصاحبیه اکتشافی و نیم ساختاریافته استفاده شد. داده ها با 52 مصاحبه به اشباع نظری رسید و با نرم افزار اطلس تی آی مورد تحلیل قرار گرفت. از استخراج مصاحبه ها 26 مقولیه محوری به دست آمد. یافته ها نشان داد که طی سه نسل دانشگاهی، اخلاق مداری و رعایت هنجارهای آکادمیک به سمت امور صنفی و ارتقاء پیش می رود. پول و منفعت فراتر از علم رفته است. شیویه جامعه پذیری از استادشاگردی به دانشجومحوری تقلیل یافته است. ارتباط عاطفی حضوری به تعامل علمی غیرحضوری تبدیل شده است. سنت اقامت در پردیس به فعالیت بیرون از پردیس دانشگاهی تغییر یافته است؛ نتیجه این که به رغم مشترکات بین سه نسل، دگرگونی در سبک زندگی علمی دانشگاهیان اتفاق افتاده است و دانشگاه نخبه گرایانیه آموزشی به سمت دانشگاه توده گرایانه و کارآفرین پژوهشی پیش می رود. درآمدزایی از علم، ارزش های ذاتی آن را تحت تأثیر قرار داده و کمّیت بر کیفیت غلبه کرده است.
۱۶۳.

تحلیل خط مشی های اقلیمی اتحادیه اروپا جهت کاهش انتشار کربن در افق زمانی 2021 تا 2030 و تأثیرات آن در سیاست های راهبردی زیست محیطی ایران با رویکرد پویایی سیستم ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی ایران دوره ۶ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ 127 - 149

کلیدواژه‌ها: خط مشی های اقلیمی اتحادیه اروپا انتشار کربن پویایی سیستم ها سیاست های راهبردی زیست محیطی ایران سازمان حفاظت محیط زیست ایران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶ تعداد دانلود : ۳۸
هدف: تغییرات اقلیمی ناشی از انتشار گازهای گلخانه ای بخصوص کربن دی اکسید، پیامدهای خطرناکی را به دنبال دارد که گرمایش زمین مهم ترین آن هاست. اتحادیه اروپا به عنوان جلودار در مسیر کاهش میزان انتشار کربن، اقدامات اساسی زیادی انجام داده و خط مشی ها و سیاست های مختلفی را وضع کرده است.تحلیل اقدامات و خط مشی های اتخاذ شده توسط این اتحادیه می تواند در تعیین استراتژی صحیح جهت حفاظت از محیط زیست در داخل کشورمان مفید باشد. روش: این پژوهش با استفاده از رویکرد پویا یی سیستم ها و در نظرگیری حلقه های بازخوردی تعدیل کننده انتشار کربن ناشی از اعمال خط مشی های اقلیمی، یک مدل شبیه سازی برای تحلیل اثربخشی سیاست های اتحادیه اروپا برای دستیابی به اهداف مرتبط تا سال 2030 به منظور کاهش انتشار کربن ارائه می کند. یافته ها:نتایج حاصله نشان می دهد که اتخاذ یک خط مشی به تنهایی نمی تواند اثربخشی مطلوبی در کاهش میزان انتشار داشته باشد. همچنین نتایج بدست آمده نشان می دهد، سیستم مدیریت انتشار  EU ETS به تنهایی، کمترین عملکرد را در کاهش میزان انتشار کربن دارد. نتیجه گیری:سناریویی که اتخاذ خط مشی های سه گانه اقلیمی اتحادیه اروپا را نشان می دهد، بهترین اثرگذاری را در کاهش میزان انتشار تا سال 2030 نشان می دهد. از میان حلقه های بازخوردی تعدیل کننده در کاهش انتشار کربن، و بنا بر ترکیب خط مشی های اقلیمی اتحادیه اروپا، انجام اقدامات در حوزه کارایی انرژی و سیستم مدیریت انتشارEU ETS بایستی بیشتر مورد توجه قرار گیرد.
۱۶۴.

مدل ساختاری تفسیری پیشران های توسعه کسب و کارها در ایران، با بهره مندی از پلتفرم های دیجیتال مبتنی بر هوش مصنوعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی ایران دوره ۹ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۱ 56 - 92

کلیدواژه‌ها: هوش مصنوعی پلتفرم های دیجیتال آینده پژوهی کسب و کار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷ تعداد دانلود : ۵۲
هدف: هدف این مطالعه مدلسازی پیشران های شکل دهنده توسعه کسب و کارها در کشور ایران است. ما به دنبال درک عوامل و پیشران های مهمی هستیم که تأثیرگذاری بالقوه در توسعه کسب و کارها با بهره گیری از پلتفرم های دیجیتال مبتنی بر هوش مصنوعی دارند. این پژوهش سعی دارد با تحلیل پیشران ها، راهنمایی هایی ارائه کند تا کسب و کارها بتوانند با بهره گیری از فناوری های نوین و هوش مصنوعی، بهبود و توسعه خود را مد نظر قرار دهند.روش: روش تحقیق از نوع آمیخته اکتشافی است. جامعه نظری پژوهش شامل خبرگان با تجربه در زمینه کسب و کار، پلتفرم های دیجیتال و هوش مصنوعی بوده و 20 نفر از این خبرگان به صورت نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. در این پژوهش، ابتدا با مرور ادبیات عوامل مؤثر در کسب و کار با تمرکز بر پلتفرم های دیجیتال و هوش مصنوعی شناسایی شدند. سپس با استفاده از آزمون دوجمله ای و مدل سازی ساختاری تفسیری، عوامل تأثیرگذار تأیید، سطح بندی و روابط میان آنها مشخص شد. ابزارهای مورد استفاده شامل پرسشنامه و آزمون استاندارد مقایسات زوجی بود که روایی آن مطابق نظر خبرگان و پایایی آن با آزمون نشانه زوجی مورد تأیید قرار گرفت.یافته ها: پیشران های هوشمندسازی (A2)، دگرگونی تجاری و افزایش بهره وری (A12) و تولید پایدار و کنترل آلودگی (A19)، تأثیرگذاری و تأثیر پذیری بالاتری نسبت به سایر پیشران ها دارند.نتیجه گیری: این پژوهش نشان می دهد که توسعه کسب و کارها با بهره گیری از فناوری های دیجیتال و هوش مصنوعی در آینده می تواند ارتقاء یابد. این پیشران ها می توانند راهبردهای مؤثری را برای تحولات اقتصادی و اجتماعی در ایران فراهم آورند.
۱۶۵.

سیمای حکمرانی مطلوب در آینده پژوهی: از تصویرپردازی تا شکل بخشی آینده(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی ایران دوره ۴ بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ 207 - 235

کلیدواژه‌ها: آینده پژوهی آینده مطلوب تصویرپردازی و شکل بخشی آینده حکمرانی مطلوب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶ تعداد دانلود : ۵۴
هدف: در طول سه دهه گذشته، تحول عظیمی در شیوه اداره و راهبری جوامع به وقوع پیوسته است. در راستای این تحول، جوامع در جریان گذار به «حکمرانی مطلوب» قرار دارند. بااین وجود، شکل و قالب دقیق این پارادایم نوین اداره و راهبری هنوز از صراحت و وضوح کامل برخوردار نمی باشد و مولفه های عمده آن با گذشت زمان نمایانتر و شفاف تر می گردد. ازاین روی، آینده پژوهی حکمرانی مطلوب به منظور نگاشت و تصریح سیمای حکمرانی مطلوب در راستای احیای عاملیت و مسئولیت انسانی در شکل بخشی آینده مطلوب در دستور کار و محور مطالعاتی پژوهش حاضر قرار گرفت.روش: درپژوهش حاضر با بهره گیری از روش فراترکیب-به عنوان رویکردی نوین در عرصه مطالعات کیفی- ابتدا اصول، ارکان و نشانگرهای حکمرانی مطلوب مورد احصاء و ارائه  و سپس، تصویر جامع حکمرانی مطلوب مورد نگاشت و بازنمایی قرار گرفت.یافته ها: بازپژوهی حکمرانی مطلوب از نقطه نظر آینده پژوهی حکایت از همگرایی و هم تکاملی استلزاماتی حکمرانی مطلوب پیرامون پنج اصل ماهوی پاسخگویی، شفافیت، مشارکت، حاکمیت قانون و کارآمدی و پنج رکن نهادی جامعه مدنی، حکومت، قانونگذاری، اجرایی و قضایی دارد. افزون براین، تبلور عملیاتی حکمرانی مطلوب ناظر به برهم کنش اصول در عرصه ارکان نیز پیرامون نشانگرهای مسئولیت پذیری در قبال باشندگان و آیندگان، دسترسی به اطلاعات، نظام انتخاب و انتصاب شایسته گزین، نظام حقوقی عادلانه، رویه ها و استانداردهای صریح تصمیم گیری، و ... متجلی می گردد.نتیجه گیری: بازخوانی آینده پژوهانه حکمرانی مطلوب به عنوان یک نظریه  مدیریتی-سیاستی و الگوی پارادایمی از ظرفیت ویژه آن در اداره و راهبری جوامع مدرن و همچنین حفظ و ارتقای سطح آزادی، رفاه و بهروزی نسل های معاصر و آینده  دلالت دارد.
۱۶۶.

شناسایی و تحلیل عوامل مؤثر بر شکل گیری و پیش بینی وضعیت آینده مناطق حاشیه نشین کلانشهر اهواز با تأکید بر کاربرد آینده پژوهی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جامعه شناسی معاصر سال ۱۳ پاییز و زمستان ۱۴۰۳ شماره ۲۵ 341 - 374

کلیدواژه‌ها: آینده پژوهی سناریونویسی تأثیرگذاری پیشران حاشیه نشین تحلیل ساختاری میک مک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶ تعداد دانلود : ۶۰
بدون شک، در هزاریه سوم میلادی فقر شهری به یک مسأله اجتماعی برجسته تبدیل شده و توجه ها را به خود جلب کرده است. یکی از بارزترین مظاهر فقر شهری در کشورهای درحال توسعه، شکل گیری و رشد سریع محلات حاشیه نشین در پیرامون کلانشهرها می باشد. رشد و توسعیه ناموزون کالبدی شهرها از ویژگی های شهر و شهرنشینی در کشورهای درحال توسعه می باشد که از پیامدهای آن گسترش مناطق حاشیه نشین در اطراف شهرهای بزرگ با رشد لجام گسیخته و فقر دائم التزاید می باشد؛ با این وجود بیش از یک میلیارد نفر در سطح جهان در محله های حاشیه نشین زندگی می کنند که دارای مسکن با کیفیت پایین و شرایط زندگی نامناسب هستند. روش تحقیق ازنظر هدف کاربردی و به لحاظ روش، ترکیبی که از روش های اسنادی و پیمایشی و ازنظر ماهیت براساس رویکرد آینده پژوهی تحلیلی و اکتشافی و برای تجزیه وتحلیل متغیرها از نرم افزار «میک مک» استفاده شده است. تجزیه وتحلیل اطلاعات و ارزیابی بر اساس رویکرد آینده پژوهی که خروجی مطالعات اولیه، زمینیه تدوین سناریوها را در مراحل بعدی و تدوین راهبردها ،برنامه ریزی و سیاست گذاری برای رسیدن به سناریو مطلوب می باشد. نتیجیه مطالعات نشان می دهد که در مرحلیه اول، 48 شاخص در 8 حوزه، در محلات حاشیه شین شهر شناسایی شده است؛ آن چه از وضعیت صفحیه پراکندگی متغیرهای مؤثر بر وضعیت آیندیه محلات حاشیه نشین کلانشهر اهواز می توان استنباط کرد، سیستم دارای پایداری نسبی است که از پنج دسته قابل شناسایی هستند. درنتیجه تحلیل های ماتریس و ارزیابی پلان تأثیرگذاری و تاأثیرپذیری عوامل کلیدی با روش های مستقیم و غیرمستقیم تعداد 12عامل کلیدی شناسایی شده است؛ از بین عوامل کلیدی سیاست های تأمین مسکن با امتیاز 330، تأثیرگذارترین عامل در بهبود وضعیت آیندیه مناطق حاشییه کلانشهر اهواز در افق طرح 1415ه .ش. می باشد. 
۱۶۷.

نقش و جایگاه بین المللی شدن در آینده توسعه فناوری نانو در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی ایران دوره ۵ بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ 25 - 48

کلیدواژه‌ها: انتشارات بین المللی علم و فناوری نانو تصویر آینده تصدی گری دولت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵ تعداد دانلود : ۴۵
هدف: گسترش داد و ستدهای بین المللی و مشارکت در تسهیم داده ها، یافته ها و دستاوردهای علمی در عرصه بین المللی نقش تعیین کننده ای در توسعه علم و فناوری کشور ها دارد. طی چند دهه گذشته سرمایه گذاری در حوزه توسعه فناوری های نوین به یکی از اولویت های سیاست گذاری علم و فناوری در ایران تبدیل و در اسناد ملی همچون «نقشه جامع علمی کشور» بر آن تأکید شده است. توسعه فناوری نانو از جمله حوزه های نوینی است که در پانزده سال اخیر به شدت مورد توجه نظام حکمرانی علم و فناوری قرار گرفته و سرمایه گذاری قابل توجهی در این حوزه صورت گرفته است. در سند راهبردی نانو «تصویر بزرگ» سیاست گذاران در توسعه این فناوری عبارت است از: دستیابی به جایگاه پانزدهم جهان در توسعه فناوری نانو، تولید ثروت و رفاه اجتماعی شهروندان. بررسی نقادانه وضعیت توسعه فناوری نانو در کشور در مسیر دستیابی به تصویر بزرگ مذکور است. پرسش اصلی این مقاله آن است که بین المللی شدن دانش کشور در حوزه نانوفناوری چه نقشی در شکل دهی به وضعیت کنونی و آینده های بدیل این فناوری در ایران دارد؟ فرضیه مقاله آن است که: بین المللی شدن دانش و فناوری نانو نقش تعیین کننده و اصلی در توسعه این فناوری دارد و عامل هویت بخش به آن در کشور بوده است. این فرضیه بر پایه این مفروض استوار است که بین المللی شدن و همکاری های علمی بین المللی شرط لازم برای توسعه علم و فناوری است. روش: روش مورد استفاده در این مقاله: مطالعات اسنادی، تحلیل روند و سناریوپردازی است. یافته ها: احصای چهار سناریوی پیش روی توسعه فناوری نانو در ایران مشتمل بر: ادامه وضع موجود، بازگشت به گذشته، فروپاشی حمایت دولتی از توسعه فناوری نانو و تحول بنیادین. نتیجه گیری: تبدیل شدن شاخص انتشار مقالات در مجلات علمی بین المللی به عامل هویت بخش فناوری نانو در ایران، محدود شدن ارزیابی بین المللی شدن نانو براساس تعداد مقالات بین المللی، لزوم تغییر نقش دولت و ستاد نانو از تولی گری و تصدی گری به نقش تسهیل گری و پرورش گری، تقویت فرایند مشارکت جامعه علمی در تعیین سیاست ها و راهبردهای توسعه نانو در کشور از مهم ترین نتایج این مقاله است.
۱۶۸.

شناسایی و رتبه بندی عوامل مؤثر بر شبکه سبلان اردبیل در حوزه سرگرمی طی ده سال آینده(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی ایران دوره ۴ پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ 181 - 201

کلیدواژه‌ها: آینده پژوهی رسانه های محلی پویش محیطی برنامه های تفریحی و سرگرمی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵ تعداد دانلود : ۴۰
هدف: مقاله حاضر با هدف شناسایی عوامل مؤثر بر آینده مصرف رسانه ای شبکه سبلان با تاکید بر سرگرمی نوشته شده است. روش: شیوه تحقیق براساس نگاهی آینده بینانه (1397 تا 1407) و با روش ترکیبی کتابخانه ای و دلفی است. براساس پویش هایی از نوع محیط دور و محیط رقابت و بر مبنای مطالعات آینده پژوهانه، دیدگاه ها و نظرات خبرگان، عوامل و عناصر مربوط به آینده مورد نظر شناسایی شده اند. یافته ها: 48 عامل در پنج گروه محیط دور و پنج گروه از محیط رقابت شناسایی شد و خبرگان نسبت به اهمیت و عدم قطعیت آنها پاسخ داده اند. در عوامل محیط رقابت، مخاطبان از نظر اهمیت با 72/86 درصد و از نظر عدم قطعیت، کالاهای جانشین با 44/76 درصد بیش از سایر عوامل و در عوامل محیط دور نیز فناوری از نظر اهمیت با 43/85 درصد و از نظر عدم قطعیت، اخلاق با 17/89 درصد بیش از سایرین بوده اند. در رتبه بندی عوامل، براساس شاخص اهمیت، استفاده از قالب ها و ساختارهای جدید با 15/93 درصد و نگاه مدیران شبکه سبلان به سرگرمی با 70/90 درصد بیش از سایر عوامل اهمیت داشته اند. همچنین در عدم قطعیت، مسایل جنسی و خشونت با 64/92 درصد و اینفوتینمنت با 82/88 درصد از عدم قطعیت بیشتری برخوردار بوده اند. نتیجه گیری: آینده ای که شبکه سبلان در آن فعالیت خواهد کرد مبتنی بر محیط های رقابتی تر و تخصصی تر از امروز خواهد بود. شبکه های استانی، سراسری و ماهواره ای با استفاده از تکنولوژی های پیشرفته در راستای جذب مخاطبان بیشتر، شرایط رقابتی سختی را برای شبکه سبلان ایجاد خواهند کرد.    
۱۶۹.

شناسایی کلان روندهای مؤثر بر بازآفرینی پایدار کلان شهر مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی ایران دوره ۸ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ 299 - 325

کلیدواژه‌ها: آینده پژوهی بازآفرینی کلان روند بافت شهری شهر مشهد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵ تعداد دانلود : ۵۱
در این پژوهش با استفاده از مطالعات و منابع کتابخانه ای (با تاکید بر منابع اسنادی) و بهره گیری از نظرات کارشناسان 42 متغیر موثر بر بازآفرینی پایدار شهری در شهر مشهد شناسایی گردید. سپس با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و بهره گیری از ماتریس اثرات متقابل متقاطع برای طبقه بندی روابط بین متغیرهای تحقیق مشخص شد.یافته های پژوهش: یافته ها بیانگر آن است که متغیر ریزدانگی مسکن، نبود سیستم مدیریت جامع شهری، ضعف در مطالبه گری ساکنین، نسبت بالای پلاک های کم دوام، نبود حس افتخار به محله به ترتیب بیش ترین میزان تأثیرگذاری را در میان عوامل موثر بر بازآفرینی پایدار کلان شهر مشهد دارا می باشند.نتیجه گیری: بررسی وضعیت کلانشهر مشهد در محلات دارای بافت های ناکارآمد و فرسوده گویای شرایط نامناسبی است به طوری که وضعیت پراکنش شاخص ها در نقشه اثر- وابستگی مستقیم و غیرمستقیم نیز گویای ناپایداری کلان شهر مشهد در حوزه بازآفرینی است که از دلایل این امر می توان به وجود آسیب های اجتماعی، فرسودگی و غیررسمی بودن و مسائل مربوط اشاره داشت. از این رو با توجه به نتایج، استفاده از نیروهای متخصص در دفاتر توسعه محلی؛ تلاش در جهت هم افزایی سازمانها و نهادهای دخیل در امر بازآفرینی به منظور جلوگیری از اجرای برنامه های تکراری و موازی در محلات هدف؛ ایجاد دبیرخانه هماهنگی برای همراستاسازی و جلوگیری از اقدامات بخشی سازمانها و نهادهای دخیل در فرآیند بازآفرینی در کلان شهر مشهد و آگاه سازی ساکنان محلات و محدوده های هدف در جهت بهره مندی و آشنایی با برنامه های بازآفرینی پیشنهاد می گردد.
۱۷۰.

اینستاگرام به مثابه فناوری مکمل نئولیبرالیسم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی ایران سال ۲۵ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲ 35 - 64

کلیدواژه‌ها: اینستاگرام تولید پساصنعتی رسانه های جمعی نئولیبرالیسم‏

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷ تعداد دانلود : ۷۵
این مقاله شبکه اجتماعی اینستاگرام را به مثابه بخشی از فناوری های قدرت نئولیبرالیسم مورد بررسی قرار داده است. بر این اساس، پنج خوانش متفاوت از اینستاگرام همچون قسمی از تشکیلات نئولیبرالی ارائه شده است. روش این مقاله، از نوع اسنادی و مطالعه متون علمی مرتبط با موضوع پژوهش است. یافته های این مقاله با تکیه بر آراء نظریه پردازی چون نیک سرنیچک، یانیس واروفاکیس، بیونگ چول هان، زیگمونت باومن، ژان بودریار و. .. حکایت از پنج خوانش «اینستاگرام به مثابه فضای انباشت سرمایه مجازی»، «اینستاگرام به مثابه تیول مجازی»، «اینستاگرام؛ بحران آزادی و شفافیت گرایی»، «اینستاگرام؛ سلبریتیزه شدن و خودبرندسازی» و «اینستاگرام نمودی از وضعیت پست مدرن و سیال شدگی زندگی» دارد. همچنین نتایج این مقاله نشان می دهد که اینستاگرام به مثابه فضایی ایدئولوژیک در پی ترویج ارزش های نئولیبرال بوده و جایگاهی ساختاری در عرصه فرهنگی و اقتصادی در تشکیلات نئولیبرالی دارد. 
۱۷۱.

سناریونگاری آینده شبکه بین المللی خبر در افق ده ساله(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی ایران دوره ۶ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 53 - 78

کلیدواژه‌ها: شبکه خبر سناریو نیروهای پیشران اعتماد سیاسی آینده پژوهی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵ تعداد دانلود : ۴۰
هدف: سرعت تحولات فناوری های دیجیتال به حدی است که سازمان های رسانه ای مدام با شگفتی مواجهند و این مهم، قابت در صنعت رسانه را پیچیده و شدید ساخته است. از این رو، مدیران رسانه ها برای مواجهه مناسب با تحولات، نیازمند داشتن تصویری از احتمالات ممکن پیش رو هستند تا بتوانند با اتخاذ تصمیم های پیش دستانه، از غافلگیری مصون بمانند. امروزه بدون سناریوها یا تصاویر روشنی از آینده های ممکن، نمی توان برنامه ریزی کرد. در این تحقیق به شناسایی عوامل مؤثر بر آینده شبکه بین المللی خبر و توصیف سناریوهای آن در افق ده ساله پرداخته ایم.روش: سناریونویسی با روش «جی بی ان» شوارتز و روش نمونه گیری هدفمند بوده است. 14 خبره در پژوهش مشارکت داشتند که به این تعداد براساس اصل اشباع نظری اکتفا شد.یافته ها: دو عامل میزان حرفه ای بودن مدیریت شبکه خبر و میزان اعتماد سیاسی، عدم قطعیت های کلیدی تحقیق بودند.نتیجه گیری: در این تحقیق 4 سناریوی: پرواز در اوج، پرواز با بال های ضعیف در آسمان آبی، پرشکسته در تندباد، گشوده بال و پرتوان اما در تندباد و کوران توصیف شدند و بر اساس پنل های خبرگی پیشنهاداتی؛ از جمله ذیل عناوین برنامه ریزی برای ارتقای اعتماد سیاسی، مدیریت فرایند دیجیتالی شدن، انطباق با پارادایم شبکه ای، برنامه ریزی برای تحقق سازمان یادگیرنده و سرمایه گذاری روی تولید ویدیوهای خبری کوتاه تشریح شدند.
۱۷۲.

بازنمون مطالعات حوزه آینده پژوهی در نشریات علمی ایران از سال 1387 تا 1401(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی ایران دوره ۸ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ 1 - 30

کلیدواژه‌ها: آینده پژوهی آینده نگاری آینده شناسی آینده اندیشی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰ تعداد دانلود : ۵۶
هدف: پژوهش حاضر در نظر دارد با مطالعه و مقایسه موضوعات مورد بررسی در تولیدات علمی فرارشته آینده پژوهی (در مفهوم عام آن)، اشتراک و افتراق زیرحوزه های 18 گانه مرتبط با هر یک از شش مفهوم آینده پژوهی، آینده نگاری، آینده شناسی، آینده اندیشی، آینده گرایی و آینده کاوی را نشان دهد.روش:این پژوهش از حیث روش، توصیفی-اکتشافی است که ب ا بهره گیری از فنون علم سنجی انجام شده و بر پای ه رویک رد کیفی در پی گردآوری داده ها به منظور مفهوم سازی و ارائه تحلیل های تجویزی است. مبنای تجزیه و تحلیل ها نیز مقالات علمی پژوهشی و علمی ترویجی نمایه شده در پایگاه نشریات علمی ایران (مگیران) است. شیوه های گردآوری اطلاعات و روش تجزیه و تحلیل، بررسی کتابخانه ای علمی و تخصصی است. تجزیه و تحلیل داده ها با بهره گیری از نرم افزار Excel انجام پذیرفت. یافته ها:یافته ها گویای این است که بیشترین فراوانی مقالات در حوزه مطالعات آینده به ترتیب به حوزه شهری و منطقه ای 205 مقاله، دینی و مذهبی 128 مقاله و دفاعی و نظامی 102 مقاله است. ضمناً بالاترین میزان رشد مقالات حوزه های مورد مطالع ه در سال 1400 است. نتیجه گیری:نتایج این پژوهش در راستای مقایسه فراوانی مق الات علم ی منت شر شده در شش مفهوم م ورد مطالع ه مرتبط با آینده در دوره پانزده ساله 1387 تا 1401 است که نتایج تجزیه و تحلیل ها گویای این است که بیشترین فراوانی مقالات به ترتیب به مفهوم آینده پژوهی با 822 و آینده نگاری با 279 عنوان پژوهش اختصاص دارد. ضمن اینکه بالاترین رشد مقالات در این پانزده سال برای مفهوم آینده پژوهی می باشد.
۱۷۳.

سرمایه اجتماعی، امید به آینده، و تمایل به مهاجرت بین المللی: مطالعه ای در میان دانشجویان دانشگاه های شهر کرمان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تداوم و تغییر اجتماعی سال ۳ پاییز و زمستان ۱۴۰۳ شماره ۲ 381 - 411

کلیدواژه‌ها: تمایل به مهاجرت بین المللی آرزوی مهاجرت امید به آینده شبکه اجتماعی اعتماد نهادی دانشجویان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴ تعداد دانلود : ۵۵
زمینه و هدف: مهاجرت بین المللی از مبدأ و تمایل به آن به ویژه در میان جوانان تحصیل کرده یکی از مهم ترین چالش های پیش روی جوامع در حال توسعه است. هدف پژوهش حاضر آن است تا با رهیافتی اجتماعی در تبیین علل تمایل به مهاجرت بین المللی، رابطه دو متغیر امید به آینده و سرمایه اجتماعی (با محوریت اعتماد نهادی و شبکه اجتماعی) را با متغیر وابسته مورد بررسی قرار دهد. روش و داده ها: روش پژوهش، پیمایش می باشد و داده های به صورت پرسشنامه جمع آوری شده است. جامعه آماری را دانشجویان دانشگاه های شهر کرمان (دانشگاه های شهید باهنر، علوم پزشکی، آزاد اسلامی و پیام نور) در تمامی مقاطع تحصیلی تشکیل می دهند. نمونه آماری 511 نفر است که با روش نمونه گیری طبقه بندی شده، انتخاب گردیده اند. یافته ها: یافته ها بیانگر آن است که امید به آینده و شبکه اجتماعی رابطه ای معنادار با متغیر وابسته دارند. همچنین بر مبنای تحلیل مسیر، اعتماد نهادی به صورت غیرمستقیم بر تمایل به مهاجرت بین المللی مؤثر است. در نهایت مدل برآمده از متغیرهای مستقل قابلیت تبیین 26 درصد از واریانس کل متغیر وابسته را داراست. بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد که اعتماد به نهادهای داخلی کشور و امید به آینده دارای رابطه منفی و معنادار با تمایل به مهاجرت هستند. بنابراین هرچه افراد اعتماد بیشتری به نهادهای کشور خود داشته باشند و به آینده امیدوارتر باشند، تمایل کمتری به مهاجرت از کشور نشان می دهند. از سوی دیگر، شبکه های اجتماعی در مقصد مهاجرت نقش مهمی در افزایش تمایل به مهاجرت بین المللی دارند. پیام اصلی: تقویت سرمایه اجتماعی و افزایش امید به آینده در میان دانشجویان می تواند به کاهش تمایل به مهاجرت بین المللی منجر شود. این پژوهش نشان می دهد که اعتماد به نهادهای داخلی و داشتن شبکه های اجتماعی قوی در مقصد مهاجرت تأثیر مهمی بر تصمیم گیری دانشجویان برای مهاجرت دارد. بنابراین، سیاست گذاری ها باید بر تقویت این عوامل متمرکز شود تا از پدیده مهاجرت نخبگان جلوگیری شود و زمینه برای پیشرفت و توسعه داخلی فراهم گردد. 
۱۷۴.

تعیین کنندگان جامعه شناختی مؤثر بر هویت اجتماعی (نمونه مطالعاتی دانش آموزان دختر شهر شیراز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جامعه شناسی معاصر سال ۱۳ پاییز و زمستان ۱۴۰۳ شماره ۲۵ 79 - 116

کلیدواژه‌ها: هویت اجتماعی هویت دینی هویت خانوادگی هویت ملی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴ تعداد دانلود : ۵۹
هویت، ازسویی سرچشمیه معنا و برساخته شدن است و ازسویی دیگر، تحت تأثیر عوامل اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، اقصادی، محیطی و... ساخت می یابد؛ در واقع، رابطیه هویت و دیگر سازه های اجتماعی و فرهنگی دوسویه است و به صورت فرآیندی مدام در معرض بازسازی، ساخت و برساخت است. هدف این پژوهش بررسی تعیین کنندگان جامعه شناختی مؤثر بر شکل گیری هویت اجتماعی دانش آموزان دختر شهر شیراز است و با اتکاء به استراتژی قیاسی از روش تحقیق کمّی، تکنیک پیمایش و ابزار پرسشنامه برای جمع آوری داده ها استفاده شده است. جامعیه آماری دانش آموزان دختر دوریه متوسطه شهر شیراز است و 375نفر به عنوان نمونیه آماری انتخاب شدند. شیویه نمونه گیری تصادفی و از نوع خوشه ای چندمرحله ای است و تجزیه و تحلیل داده ها با کاربرد نرم افزار SPSS و آزمون های آماری ضریب هم بستگی پیرسون و تحلیل چندمتغیری (رگرسیون چندگانه) و تحلیل مسیر صورت گرفته است. نتایج تحقیق نشان داد که بین متغیرهای مستقل (میزان رضایت از خود، درونی شدن ارزش ها، هماهنگی با ارزش های گروهی و تأیید دیگران) با متغیر وابستیه هویت اجتماعی و سه بُعد آن (ملی، دینی، خانوادگی) رابطیه معنادار مثبت وجود دارد؛ اما بین متغیر پایگاه اقتصادی-اجتماعی با هویت اجتماعی رابطیه معناداری وجود ندارد؛ هم چنین نتایج رگرسیون چندمتغیره نشان می دهد، ضریب تعیین (2R) چهار متغیر درون معادله، یعنی هماهنگی ارزش های گروهی، مورد تأیید دیگران قرارگرفتن، درونی کردن ارزش ها و رضایت فرد از خود، 36/0 از واریانس متغیر وابسته (هویت اجتماعی) را تبیین یا پیش بینی می کنند. 
۱۷۵.

سناریوهای آینده صنعت (مطالعه موردی: صنعت تجهیزات پزشکی ایران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی ایران دوره ۶ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 79 - 109

کلیدواژه‌ها: آینده پژوهی فناوری سلامت صنعت تجهیزات پزشکی روش سناریونگاری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴ تعداد دانلود : ۴۶
 هدف: صنعت تجهیزات پزشکی (صتاپ)، از جایگاه ویژه ای در حوزه سلامت و اقتصاد کشور برخوردار است، ولی پژوهش های داخلی در این حوزه به طور پراکنده و اندک می باشد. این پژوهش با هدف شناخت جامع عوامل، پیشران ها و عدم قطعیت های کلیدی مؤثر بر صتاپ و ترسیم سناریوهای آینده آن انجام شد؛ زیرا توجه به مسیرهای منتهی به آینده های محتمل، لازمه برنامه ریزی برای رونق تولید داخلی تجهیزات پزشکی است. روش : این پژوهش با روشی مشابه روش سناریونگاری عدم قطعیت بحرانی شوارتز انجام شد؛ به طوری که اطلاعات لازم با استفاده از مصاحبه و پرسشنامه در سه دور دلفی از خبرگان بدست آمد و مشابه روش تحلیل محتوای کیفی، کدگذاری شد. خبرگان مطلع، با استفاده از تکنیک گلوله برفی به صورت هدفمند تا رسیدن به اشباع نظرات، انتخاب شدند.یافته ها: در این پژوهش، عوامل کلیدی و پیشران های اصلی مؤثر بر 20 سال آینده صتاپ کشور بدست آمد. با شناسایی سه محور اصلی؛ یعنی رفع تحریم (اقتصادی) کشور، رشد تحقیق و توسعه در شرکت ها و کاهش فساد اقتصادی، از میان عوامل کلیدی و پیشران های اصلی که بیشترین تأثیر و عدم قطعیت را داشتند، پنج سناریوی: شکوفایی، وابستگی، امید، مقاومت و ویرانی برای آینده صتاپ کشور در افق 1420 تدوین شد.نتیجه گیری: سناریوهای آینده پیش روی صنایع فناوری پایه همچون صتاپ، بیانگر اهمیت مانع زدایی و پشتیبانی هدفمند از ملزومات رکن تحقیق و توسعه است. در این سناریوها، تداوم تحریم های اقتصادی، هزینه فعالیت های اقتصادی در صنعت را افزایش می دهد و کاهش فساد اقتصادی با عدم قطعیت قابل ملاحظه ای روبرو است. بنابراین، مدیریت این سه عامل محوری، پیشران سناریوهای مطلوب 20 سال آینده صتاپ ایران می باشد.
۱۷۶.

اسلام صوفیانه در کردستان و مسئله اسلام رسمی و عامیانه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی ایران سال ۲۵ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲ 131 - 150

کلیدواژه‌ها: اسلام رسمی اسلام عامیانه اسلام صوفیانه اسلام عالمانه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴ تعداد دانلود : ۵۸
رایج ترین نظریه ی مطالعات دین در خصوص دین رسمی و عامیانه، اولی را دیدگاه نهاد رسمی دین در مورد عقاید و اعمال مذهبی مشروع و دومی را عقاید و اعمال رایج در میان توده های مردم می داند. نظر به نبود سازمان رسمی دینی در جوامع اسلامی، صورت بندی متفاوتی ارائه شده که دین رسمی را آرای هنجارین علمای مذهبی در مورد باورهای مذهبی مشروع می داند. در مورد کردستان با صورت متفاوتی از اسلام به نام اسلام صوفیانه طرفیم که کاربست نظریه اخیر را نیز با مشکل مواجه می کند. بر این اساس تلاش کرده ایم از چارچوب تحلیلی متفاوتی استفاده کنیم که تمایز میان عامیانه و رسمی در اسلام را بر اساس شکل تجربه دینی تعریف می کند. بدین منظور ابتدا بر اساس روش تاریخی، فرآیندهای تاریخی اثرگذار بر شکل گیری اسلام صوفیانه را بررسی کرده ایم و در نهایت به تحلیلی نظری در مورد صورت بندی جدیدی از تمایز میان صورت های عامیانه و رسمی اسلام دست زده ایم. 
۱۷۷.

بازسازی معنایی سازه کارآفرینی به مثابه خلق ارزش و کسب منفعت اجتماعی: یک پژوهش کیفی از منظر مدیران سمن ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جامعه شناسی معاصر سال ۱۳ پاییز و زمستان ۱۴۰۳ شماره ۲۵ 153 - 186

کلیدواژه‌ها: خلق ارزش سمن ها کارآفرینی منفعت اجتماعی نوآوری و تجاری سازی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴ تعداد دانلود : ۴۲
امروزه یکی از مفاهیم موردتوجه در حوزیه جامعه شناسی اقتصادی مفهوم کارآفرینی می باشد. کارآفرینی از دید دانشمندان علوم اجتماعی فرآیندی است که در شبکیه متغیری از روابط اجتماعی واقع شده و این روابط اجتماعی می تواند رابطیه کارآفرین را با منابع و فرصت ها تنظیم کند. هدف این پژوهش، مطالعیه کیفی سازیه کارآفرینی از منظر مدیران سمن ها می باشد. روش پژوهش، تحلیل محتوای کیفی است و با 14نفر از دبیران سمن های فعال و دارای مجوز از اداره کل ورزش و جوانان استان آذربایجان غربی مصاحبیه عمیق انجام شده است. دبیران سمن ها با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و با لحاظ کردن قاعدیه اشباع و حداکثر تنوع انتخاب شده اند. بررسی و متن مصاحبه ها درنهایت منجر به شناسایی شش مقولیه اصلی شامل: 1) منفعت اجتماعی، 2) خلق ارزش،3) تغییر اجتماعی، 4) نوآوری و تجاری سازی، 5) استقلال اقتصادی و 6) توانمندسازی گردید. یافته های به دست آمده نشان می دهد که مدیران سمن ها رویکرد تقلیل گرایانیه اقتصادی از سازیه کارآفرینی ندارند، بلکه رویکرد مدیران سمن ها به مفهوم کارآفرینی رویکرد چندبُعدی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بوده است؛ درنهایت می توان نتیجه گرفت که، مدیران سمن ها کارآفرینی را به مثابه کسب منفعت اجتماعی تلقی می کردند و به منافع غیراقتصادی نیز در امر کارآفرینی توجه داشته اند؛ هم چنین، مدیران سمن ها کارآفرینی را نه به عنوان کسب درآمد اقتصادی، بلکه به عنوان خلق ارزش در جامعه موردتوجه داشتند. 
۱۷۸.

مطالعه جامعه شناختی مسئله مندی گفتگو در خانواده (مورد مطالعه شهروندان منطقه 3 و 15 شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی ایران سال ۲۵ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲ 109 - 130

کلیدواژه‌ها: مسئله مندی موانع گفتگو خانواده و صمیمت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴ تعداد دانلود : ۵۳
ریشه بسیاری از مسائل و آسیب های نهاد خانواده در ضعف یا فقدان مهارت های ارتباطی و گفتگویی است. هدف این تحقیق مطالعه جامعه شناختی مسئله مندی گفتگودرخانواده است. این تحقیق از نوع کمی است و با روش پیمایش و با استفاده از پرسشنامه انجام شده است. جامعه آماری شهروندان مناطق 3و15 شهر تهران و نمونه آماری هم 384 نفر انتخاب شدند و از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای استفاده شده است. یافته ها نشان دادکه میزان گفتگو در خانواده در حد متوسط(4/40) است. بین موانع شخصیتی، خانوادگی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی با نوع گفتگو در خانواده رابطه معناداری وجود دارد. همچنین در معادلات ساختاری میزان رابطه هر یک از شاخص های مسئله مندی و گفتگو در خانواده به ترتیب عبارت اند از: عوامل شخصی(42/0)، عوامل خانوادگی(54/0)، عوامل اجتماعی(58/0)، عوامل فرهنگی(62/0) و عوامل اقتصادی(55/0). 
۱۷۹.

ارائه ی یک مدل فرآیندی یکپارچه برای ارزیابی آینده نگاری راهبردی در سطح ملی با رویکرد مدل سازی ساختاری تفسیری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی ایران دوره ۵ پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ 1 - 33

کلیدواژه‌ها: ارزیابی آینده نگاری راهبردی ارزیابی و مدیریت پروژه کنترل راهبردی ارزیابی سیاست گذاری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴ تعداد دانلود : ۴۴
هدف:پژوهش حاضر تلاشی است به منظور ارائه ی مدل فرآیندی یکپارچه که مهم ترین ابعاد و مؤلفه های ارزیابی آینده نگاری راهبردی در سطح ملی است و درنهایت طراحی مدل یکپارچه مناسب ارزیابی آینده نگاری راهبردی در سطح ملی که بتواند به صورت گام به گام پروژه های آینده نگاری راهبردی را مورد ارزیابی قرار دهد. روش: روش تحقیق آمیخته با توجه به هدف پژوهش برگزیده شده است. مقاله حاضر دارای دو بخش است: گام اول شامل بررسی مبانی روش شناختی، رویکردها و مبانی نظری برای شناسایی ابعاد و مؤلفه های چارچوب ارزیابی آینده نگاری راهبردی و گام دوم تدوین و تحقق الگوی فرآیندی یکپارچه ی ارزیابی آینده نگاری راهبردی بر مبنای روش مدل سازی ساختاری تفسیری. یافته ها: در این الگو با نظر خبرگان و استفاده از پرسشنامه، ارتباط و پیوند 14 فرآیند فرعی ارزیابی آینده نگاری راهبردی شناسایی شده در 7 سطح مشخص و تبیین شده است. نتیجه گیری: برای ارزیابی آینده نگاری راهبردی با استفاده از مبانی نظری ارزیابی سیاست گذاری، ارزیابی و مدیریت پروژه و کنترل راهبردی، ابتدا باید در سطح اول به بررسی معیارهای پروژه ی آینده نگاری راهبردی، تجزیه و تحلیل موقعیت پروژه و شناسایی مشخصه های اصلی پروژه پرداخت و سپس طرح ارزیابی را توسعه داد. ارزیابی مقایسه ای و ارزیابی فرآیند باید در سطح چهارم در نظر گرفته شود و در سطح پنجم ارزیابی نتایج و تأثیرات را مدنظر قرار داد. در سطح ششم و در مرحله ی پسا ارزیابی به بررسی و کنترل ضمانت اجرا، اجرای راهبرد و محتوای راهبرد پرداخته و سپس در سطح هفتم تحلیل سوات و ارائه ی نتایج مدنظر قرار می گیرد و درنهایت ظرفیت سازی پروژه مورد تحلیل قرار می گیرد.
۱۸۰.

طراحی سناریوهای آینده فرهنگ سیاسی در ایران (1402-1412)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی ایران دوره ۸ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ 63 - 101

کلیدواژه‌ها: فرهنگ سیاسی ایران سناریونگاری دلفی فازی میک مک سناریوویزارد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵ تعداد دانلود : ۵۵
هدف: این مطالعه با هدف بررسی و طراحی سناریوهای وضعیت آینده فرهنگ سیاسی در ایران، با رویکرد آینده پژوهانه به مقوله فرهنگ سیاسی انجام شده است که نقطه قوت و تمایز این اثر با آثار پیشین به شمار می آید. شناخت فرهنگ سیاسی به مثابه ترسیم شیوه نگرش مردم نسبت به نظام سیاسی از آنرو حائز اهمیت می باشد که ضمن ایجاد شرایط فهم ارتباط بین عناصر مختلف حیات انسانی، مبیّن تغییرات اجتماعی و سیاسی حاکم بر آینده یک نظام سیاسی در نتیجه دگرگونی های بین نسلی بشمار می آید. روش: با توجه به این امر از روش های کمی و کیفی و روش سناریونگاری پیترشوارتز جهت پاسخ به سؤال اصلی بهره مند شده ایم. همچنین جهت جمع آوری اطلاعات به بررسی ادبیات تحقیق و اسناد و مدارک در قالب روش کتابخانه ای و مصاحبه نیمه ساختاریافته با پنل 25 نفره خبرگان اقدام شده است و همچنین از روش دلفی فازی استفاده و برای سنجش پایایی، از روش تحلیل ساختاری مبتنی بر جداول ماتریس روابط متقابل براساس نرم افزار میک مک و برای طراحی سناریوها از نرم افزار سناریوویزارد بهره مند شدیم. یافته های پژوهش: پنج عدم قطعیت کلیدی در ارتباط با وضعیت آینده فرهنگ سیاسی در ایران متصور می باشیم: اسطوره سازی، عدالت خواهی، فرهنگ عاشورایی و مهدویت، پیوند دین و سیاست و استقلال خواهی، که مبتنی بر آن چهار سناریوی فرهنگ سیاسی مردم سالاری دینی، انحصارگرایی دینی، مشارکت دموکراتیک و فرهنگ سیاسی تبعی-مشارکتی قابل ترسیم هستند.نتیجه گیری: از میان 4 سناریوی طرح شده، سناریوی فرهنگ سیاسی تبعی-مشارکتی از بیشترین درجه احتمال وقوع برخوردار است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان