محمدرحیم عیوضی

محمدرحیم عیوضی

مدرک تحصیلی: عضو هیئت علمی دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۱۸۰ مورد.
۱.

سناریوهای پیش روی تاثیرات جنبش های نوظهور بر جمهوری اسلامی ایران در دهه پنجم انقلاب اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: جنبش های نوظهور سناریو انقلاب اسلامی جمهوری اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳ تعداد دانلود : ۱۹
هدف: در پژوهش حاضر موضوع سناریوهای تاثیر جنبش های نوظهور بر جمهوری اسلامی ایران در دهه ی پنجم انقلاب اسلامی با این هدف مورد مطالعه قرار گرفت که با رویکردی آینده پژوهانه مهم ترین جنبش های نوظهور جامعه ایران مشخص گردد و تاثیراتی که این جنبش ها در دهه ی پنجم انقلاب اسلامی بر جامعه ایران خواهند داشت در قالب سناریو مطرح گردد. روش: از روش پژوهش تحلیل اسناد، مصاحبه های نیمه ساخت یافته با نخبگان و نیز روش سناریو نویسی (عدم قطعیت های بحرانی) برای تحقق اهداف استفاده گردید. یافته ها: با شناسایی پیش ران ها و عدم قطعیت های موجود، دو مورد از پیش ران ها (جنبش دموکراسی خواهی و جنبش سبک های جدید زندگی) که بر اساس نظر نخبگان حائز اهمیت بیشتری بودند انتخاب گردیدند و بر حسب عدم قطعیت های موجود در رابطه با هر کدام از پیش ران ها، مجموعا چهار سناریو مطرح گردید.نتیجه گیری: در این پژوهش از میان چهار سناریو مطرح شده، دو سناریو بر ایجاد تغییرات مهم و اساسی توسط پیش ران ها و دو سناریو نیز بر کنترل پیامدهای ناشی از این پیش ران ها توسط نظام جمهوری اسلامی اشاره دارد.واژگان کلیدی: جنبش های نوظهور، سناریو، انقلاب اسلامی، جمهوری اسلامی.
۲.

سناریوهای روابط ایران و چین در افق 2030(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آینده نگاری ایران-چین سناریوپردازی سیاست خارجی غرب آسیا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴ تعداد دانلود : ۹۵
در دوره ظهور چین، افول نسبی ایالات متحده آمریکا و روند تمایل کشورهای آسیایی به چین، انعقاد تفاهم نامه میان ایران و چین و آینده آن، اهمیت فزاینده ای یافته است. این مقاله، با نظر به عدم قطعیت های موجود در روابط دو کشور، همچون تأثیرات ژئوپلیتیکی و سیاسی در منطقه و جهان، تحریم ها، تغییرات سیاسی در منطقه و رقابت های سیاسی-اقتصادی آن و تحولات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در دو کشور، سناریوهای احتمالی روابط سیاسی ایران و چین را در افق 2030 بررسی می کند. پژوهش حاضر از لحاظ هدف از نوع تحقیقات توسعه ای-کاربردی و از نظر روش جزو تحقیقات هنجاری آینده پژوهانه بوده که با استفاده از روش پژوهش تحلیل اسناد، مصاحبه های نیمه ساختاریافته با نخبگان و خبرگان و نیز روش سناریوپردازی (عدم قطعیت های بحرانی) برای تحقق اهداف استفاده کرده است. نتایج بررسی ها حاکی از آن است که آینده جهان قابل پیش بینی نیست اما اینکه آینده روابط ایران با چین به سمت همکاری های راهبردی خواهد رفت یا نه، به عوامل زیادی بستگی دارد از جمله سیاست هایی که چین، ایران، ایالات متحده و سایر کشورهای منطقه غرب آسیا از هم اکنون تا سال 2030 دنبال می کنند. با وجود همه این عدم قطعیت ها تا سال 2030، محتمل ترین سناریوها، «اژدها با احتیاط می راند»، «اژدها در اقلیم امپراتور تنها» و «اژدها در خانه امپراتور» خواهند بود.
۳.

بررسی تطبیقی الگوی رأی دهی در دوره دهم و یازدهم مجلس شورای اسلامی (مورد: حوزه انتخابیه قصرشیرین، سرپل ذهاب و گیلان غرب)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: انتخابات مجلس شورای اسلامی دوره دهم و یازدهم الگوی رأی دهی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸ تعداد دانلود : ۳۴
 پژوهش حاضر باهدف بررسی و تحلیل عوامل موثر بر رفتار رأی دهی در حوزه انتخابیه شهرستان های سرپل ذهاب، قصرشیرین و گیلان غرب در دو دوره دهم و یازدهم انتخابات مجلس شورای اسلامی انجام شده است. این پژوهش با استفاده از چارچوب نظری، ترکیبی از مدل های رفتارشناسی انتخاباتی، به تحلیل نقش متغیرهای کلیدی مانند شکاف ایلی - طایفه ای، شکاف مذهبی، شهرستان گرایی، جناح بندی سیاسی و عامل اقتصادی در شکل دهی به الگوی رأی دهی در این مناطق پرداخته است. یافته های پژوهش نشان می دهد که در هر دو دوره، متغیرهای مذکور بر رفتار انتخاباتی اثر گذار بوده اند و تغییراتی در میزان و نحوه تأثیرگذاری این عوامل بین دو دوره مشاهده شده است. به ویژه، در دوره یازدهم، تأثیر شکاف های ایلی - طایفه ای و شهرستان گرایی افزایش یافته است که نشان دهنده تقویت هویت های محلی و قومی در فرایند تصمیم گیری سیاسی است. در مقابل، نقش شکاف مذهبی نسبت به دوره دهم کاهش یافته است که می تواند ناشی از تحولات اجتماعی و تغییرات در اولویت های رأی دهندگان یا اشخاص صحب نفوذ این عرصه باشد. علاوه بر این، نقش جناح بندی های سیاسی و مسائل اقتصادی در دوره یازدهم برجسته تر از دوره دهم بوده و نشان دهنده افزایش توجه رأی دهندگان به وضعیت اقتصادی، تعلقات و تعصبات سیاسی است.
۴.

سناریوهای آینده رسانه های صدا پایه ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آینده پژوهی رادیو رسانه رسانه های صدا پایه سناریو

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۵ تعداد دانلود : ۱۶۱
رسانه های صدا پایه یکی از اجزای سپهر رسانه ای یک کشورند. این سپهر رسانه ای و به تبع آن رسانه های شنیداری، در آینده در معرض ابهامات و عدم قطعیت های متعددی در ارتباط با تحوّلات فناوری و تغییرات فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی خواهد بود. هدف آینده پژوهی، برداشتن پرده های ابهام از آینده و افزایش شناخت و ادراک انسان از آن است. پژوهش حاضر، با هدف تدوین سناریوی آینده رسانه های صدا پایه انجام شده است. این پژوهش، بر مبنای نظریه همگرایی رسانه ها و با روش سناریونگاری انجام پذیرفته است. حجم نمونه به صورت هدفمند انتخاب شده و نتایج بر اساس مقوله های مستخرج از مطالعات اسنادی، مبانی نظری و مطالعه میدانی به دست آمده است. بر مبنای یافته های پژوهش، تحلیل محیط، منجر به شناسایی 81 عامل و مؤلفه شد؛ همچنین پس از بحث و بررسی 17 پیشران مؤثر و 6 عدم قطعیت کلیدی شناسایی شدند. رتبه بندی این عوامل با نظر خبرگان، بر اساس دو معیار «اهمیت» و «عدم قطعیت» انجام گرفت و بر مبنای دو عدم قطعیت کلیدی دارای بالاترین وزن، یعنی «فناوری» و «میزان مصرف محتوای صوتی» ماتریس سناریوها، تشکیل و چهار سناریوی «رادیو هوشمند»، «منم کاربر»، «آقای برودکستر» و «همزیستی با فناوری» تدوین شد. نتایج نشان داده است که سناریوی رادیو هوشمند، را می توان سناریوی مطلوب دانست. در پایان متناسب با هر سناریوی شناسایی شده، راهکارهایی کاربردی ارائه شده که به سیاستگذاران و تصمیم سازان مؤثر صدای جمهوری اسلامی کمک خواهد کرد.
۵.

طراحی چهارچوب مفهومی جریان حلقه های میانی مردم پایه بر مبنای دیدگاه مقام معظم رهبری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: انقلاب اسلامی جامعه اسلامی حلقه های میانی دولت اسلامی مقام معظم رهبری مکس کیودا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۳ تعداد دانلود : ۲۳۷
انقلاب اسلامی امری در حال صیرورت است و فرایند تکاملی آن شامل مراحل پنج گانه انقلاب اسلامی، نظام اسلامی، دولت اسلامی، جامعه اسلامی و تمدن نوین اسلامی می شود. جریان حلقه های میانی مفهومی نوین است که به نقش آفرینی عمومی مردم در عرصه سیاسی اجتماعی اشاره دارد. مسئله پژوهش حاضر ناظر بر ماهیت و سازمان دهی حلقه های میانی در تحقق اهداف مردم سالار دینی است. در این مسیر با مصاحبه با خبرگان و تحلیل داده ها در نرم افزار MAXQDA این نتیجه حاصل شد که کارکرد مهم آن، پیوند گذشته با آینده، پیوند وضع موجود با آرمان ها و پیوند انقلاب اسلامی با تمدن نوین اسلامی است و اینکه هدایت و برنامه ریزی اجتماعی تمامی حرکت های عمومی در جامعه را بر مبنای هم افزایی و خودسازماندهی راهبری خواهد کرد.
۶.

شناسایی و تحلیل پیشران های تاثیر گذار بر آیندۀ حکمرانی مشارکتی در ایران و سناریوهای پیش رو(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: حکمرانی حکمرانی مشارکتی حلقه های میانی آینده پژوهی سناریو نویسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱ تعداد دانلود : ۳۴
حکمرانی مشارکتی با تاکید بر تمرکز زدایی از قدرت و ماحصل مشارکت سه نهاد بخش خصوصی، دولت و مردم است. در ایران نیز گذار به حکمرانی مشارکتی و به تعبیر دقیق تر حکمرانی مردمی در مسیر پیشرفت و تحقق اهداف گام دوم انقلاب و پیوند عمیق تر مردم و حاکمیت امری اجتناب ناپذیر می باشد؛ که در پیوند با دیدگاه حلقه های میانی به شکلی متعالی و بومی رقم خواهد خورد. لذا سوالی که مطرح می شود این است که پیشران های تاثیرگذار بر آینده حکمرانی مشارکتی در ایران کدام است ؟ با تاکید بر این پیشران ها چه سناریوهایی را می توان برای این مسئله طراحی کرد؟ لذا از خبرگان خواسته شد که پیشران های تاثیر گذار بر آینده حکمرانی مشارکتی در ایران را بیان کنند. در گام دوم، وزن دهی عددی پیشران ها در جدول تحلیل متقاطع توسط ده نفر از خبرگان انجام شد و با استفاده از نرم افزار میک مک به تحلیل داده ها پرداخته شد و در نهایت مشخص شد، سناریوی عبور از حکمرانی مشارکتی و تحقق حکمرانی مردمی در پرتو نهادینه سازی و ظرفیت سازی های جدید برای حضور نهادهای مردمی، مطلوبترین سناریوست.
۷.

پیش بینی سلامت خواب دانشجویان براساس جهت گیری مذهبی و سبک زندگی اسلامی

تعداد بازدید : ۲۵۸ تعداد دانلود : ۱۷۶
هدف پژوهش حاضر پیش بینی سلامت خواب دانشجویان براساس جهت گیری مذهبی و سبک زندگی اسلامی بود. روش این پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی بود؛ برای دستیابی به اهداف پژوهش از میان جامعه آماری پژوهش که شامل کلیه دانشجویان دانشگاه شاهد که در سال 1402-1401 و مشغول به تحصیل بودند بود، تعداد286 نفر به روش تصادفی ساده و در دسترس انتخاب شدند. جمع آوری داده ها به وسیله پرسشنامه سلامت خواب بکر و همکاران، پرسشنامه جهت گیری مذهبی و فرم کوتاه پرسشنامه سبک زندگی اسلامی بود. داده های پژوهش از طریق روش آماری پیرسون به منظور بررسی همبستگی میان متغیر وابسته و متغیرهای مستقل و نیز ضریب رگرسیون به منظور پیش بینی متغیر سلامت خواب توسط سبک زندگی اسلامی و جهت گیری مذهبی، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها نشان داد که بین سلامت خواب دانشجویان و سبک زندگی اسلامی ارتباط مثبت و معناداری وجود دارد و نیز میان سلامت خواب دانشجویان و جهت گیری مذهبی آن ها رابطه مثبت و معناداری موجود است. همچنین، سبک زندگی اسلامی به صورت مثبت و جهت گیری مذهبی نیز به طور مثبت، سلامت خواب دانشجویان را پیش بینی می نمایند، بدین معنی که با افزایش سبک زندگی اسلامی، سلامت خواب این افراد افزایش و با افزایش جهت گیری مذهبی، سلامت خواب دانشجویان افزایش می یابد. با توجه به یافته های به دست آمده می توان گفت سبک زندگی اسلامی و جهت گیری مذهبی، می توانند سلامت خواب دانشجویان را پیش-بینی کنند.
۸.

تبیین امکان رشته بودن آینده پژوهی به عنوان یک حوزه فرارشته ای(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آینده پژوهی رشته علمی معیارهای رشته علمی طبقه بندی رشته های علمی حوزه فرارشته ای

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴ تعداد دانلود : ۱۶
هدف: از آنجایی که آینده پژوهی طی چند دهه اخیر با چالش جدی تثبیت به عنوان یک رشته علمی مواجه بوده است و آینده پژوهان مختلف همچنان بر ضرورت این امر برای آینده پژوهی تأکید دارند، این پژوهش به دنبال تحلیل امکان رشته بودن این حوزه می باشد. همچنین در پی آن است تا جایگاه آن را در بین رشته های علمی مشخص سازد.روش: در بخش اول این پژوهش با رویکرد توصیفی-تحلیلی به ارزیابی احراز معیارهای رشتگی با سه رویکرد معرفت شناختی، اجتماعی و سازمانی، توسط آینده پژوهی پرداخته شده است. در بخش دوم پژوهش، با استفاده از طبقه بندی های مطرح رشته های علمی، جایگاه آینده پژوهی در بین رشته های علمی، مورد بررسی قرار گرفته است.یافته ها: نتایج این پژوهش نشان می دهد که آینده پژوهی از موضوع پژوهشی خاص؛ بدنه معظمی از دانش تخصصی؛ نظریه ها و مفاهیم تخصصی؛ روش های کاربردی مختلف؛ پارادایم های علمی؛ گفتمان، زبان، اعضاء و هویت مشترک؛ و کاربست در صحنه عمل برخوردار است. مشخص شد که آینده پژوهی، به واسطه قابلیت های رشتگی اش، یک رشته علمی محسوب می شود و در طبقه بندی رشته ها، رشته ای کاربردی و نرم است که در حیطه گسترده تر علوم اجتماعی کاربردی قرار می گیرد.نتیجه گیری: در عین اینکه آینده پژوهی معیارهای رشتگی را احراز می کند، در دو حوزه نیاز به توسعه اساسی دارد: یکی توسعه بنیان های فلسفی و معرفت شناختی آن است تا از موقعیت بی مبنایی خارج شود؛ دوم توسعه دانشگاهی آن در سطوح مختلف آموزش عالی است تا بتواند به جایگاه واقعی خود در ساحت آکادمی دست یابد.
۹.

طراحی الگوی مدیریت آینده پرداز برای انتقال مرجعیت شخصیت های تمدن ساز: موردکاوی شمس تبریزی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تمدن سازی مدیریت آینده پرداز مرجعیت علمی عرفان اسلامی شمس تبریزی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۹ تعداد دانلود : ۱۳۶
با شکل گیری مفهوم ملت- دولت و تشکیل کشور های جدید در قرون اخیر، وجوهی از ظرفیت های تمدن ایرانی- اسلامی در کشورهای همسایه قرار گرفته اند. ازآنجاکه در جهان امروز این ظرفیت ها از ارزش افزوده زیادی برخوردار هستند رقابت برای مصادره ی شخصیت های تمدن ساز در میان کشورهای منطقه تشدید شده است. حرکت در مسیر تمدن سازی نوین ایجاب می کند ضمن رعایت روابط حُسن هم جواری، نقش ایران در استفاده از جایگاه و بهره گیری از میراث ملموس و ناملموس این شخصیت ها بازتعریف شود. سؤالی که در این میان پیش می آید این است که چگونه می توان مرجعیت علمی- فرهنگی شخصیت های تمدن ساز همبسته با ایران را به داخل کشور منتقل کرد؟ برای این کار لازم است الگوی مدیریت آینده پرداز (Visionary Management) برای انتقال مرجعیت شخصیت های تمدن ساز مشخص شود. هدف از رسیدن به این الگو استفاده از ظرفیت های تمدن سازی این اندیشمندان است. در این راستا تجربیات انتقال مرجعیت علمی- فرهنگی شمس تبریزی مطابق مدل مینتزبرگ موردبازسازی قرار گرفت. پیشران ها و پس ران های این انتقال مرجعیت، تعیین و با استفاده از پنل خبرگان، وزن دهی شدند. با تحلیل یافته های حاصل از الگوی به کاررفته در انتقال مرجعیت شمس تبریزی، الگوی مدیریت آینده پرداز برای انتقال مرجعیت شخصیت های تمدن ساز به دست آمد.
۱۰.

چالش کاوی بهره گیری از دانش آینده پژوهی در چرخه سیاست گذاری فرهنگی؛ با رویکرد داده بنیاد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سیاست گذاری آینده پژوهی چرخه سیاست گذاری چالش سیاست گذاری فرهنگی نظریه داده بنیاد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۷ تعداد دانلود : ۲۱۷
یکی از موضوع های مطرح در مطالعات سیاست گذاری، استفاده از رویکردهای آینده نگرانه و بهره گیری از دانش و ابزار آینده پژوهی است. این مبحث مورد اجماع است که اگر مطالعات سیاست گذاری بدون تکیه بر رویکردهای آینده نگرانه صورت گیرند، خلأ ها و نقصان های متوالی بر چرخه سیاست گذاری پُرتکرار می شود. این مسئله در سیاست گذاری فرهنگی به واسطه اهمیت مقوله فرهنگ و با توجه به لایه ای بودن عدم قطعیت ها و متغیرها پُراهمیت تر است؛ بااین حال در ارتباط بین دانش آینده پژوهی و سیاست گذاری همواره چالش هایی وجود داشته که بستر بهره گیری سیاست گذاری از آینده پژوهی را نامتوازن ساخته است. هدف این نوشتار، بررسی چالش های بهره گیری از دانش آینده پژوهی در چرخه سیاست گذاری است و این سؤال اصلی مطرح است که چه چالش هایی در روند بهره گیری از دانش آینده پژوهی در چرخه سیاست گذاری فرهنگی وجود دارد؟ برای پیشبرد پژوهش از روش کتابخانه ای و روش کیفی مصاحبه عمیق و نظریه داده بنیاد بهره گرفته شده است. این پژوهش با رویکرد کاربردی نگارش شده است که بر اساس یافته های آن، چالش های بهره گیری از دانش آینده پژوهی در بستر سیاست گذاری بیش از آنکه مربوط به سطوح نهادی و سیاسی باشد مربوط به عدم نهادینگی علمی آینده پژوهی است که مستقیم و غیرمستقیم با مؤلفه فرهنگ آموزشی در ارتباط است. به عبارتی موضوعهای مرتبط با فرهنگ آموزشی و علمی بیشترین سهم چالش انگیزی را در روند بهره گیری از دانش آینده پژوهی در عرصه سیاست گذاری فرهنگی را دارا هستند.
۱۱.

ارائه چارچوب دیدبانی تحولات راهبردی محیط امنیتی جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تحولات راهبردی جمهوری اسلامی ایران دیدبانی محیط امنیتی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۷ تعداد دانلود : ۱۷۸
تحولات معاصر در منطقه غرب آسیا نشان دهنده افزایش استعداد بروز تحولات راهبردی در آینده منطقه هستند که لاجرم کنشگران و واحدهای سیاسی موجود در این نظام منطقه ای را تحت تأثیر قرار میدهند. بر این أساس و با توجه به اصل پیشگیری از غافلگیری راهبردی و همچنین آگاهی زودهنگام از فرصت ها و تهدیدهای پیش رو در محیط امنیتی جمهوری اسلامی ایران، دیدبانی این تحولات اهمیت می یابد.پژوهش حاضر برای یافتن چارچوبی جامع برای دیدبانی تحولات راهبردی در این منطقه، دو پرسش اساسی چگونگی نگریستن و تحلیل دینامیک تحولات؛ و همچنین مولفه ها و شاخص های مهم برای پایش تحولات را واکاوی می کند. در پاسخ به پرسش نخست، تعداد 5 زیرسیستم امنیتی مبتنی بر وابستگی متقابل امنیتی برگرفته از نظریه مجموعه امنیتی بوزان شناسایی شدند. در پاسخ به پرسش دوم، تعداد 51 مولفه برای دیدبانی محیط امنیتی جمهوری اسلامی در منطقه غرب آسیا احصا شدند. این پژوهش، با رویکردی کیفی از اسناد و مطالعات کتابخانه ای برای گردآوری داده ها استفاده کرده و روش توصیفی تحلیلی را برای نیل به نتایج پژوهش به کار گرفته است.
۱۲.

مطالعه تطبیقی رویکرد متفکران مسلمان شیعه و اهل سنت نسبت به مقوله انقلاب اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: متفکران اسلامی شیعه سنی رویکرد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۲ تعداد دانلود : ۲۴۷
انقلاب وسیع ترین و سریع ترین دگرگونی در یک جامعه است که هم حاصل دگرگونی و هم عاملی برای دگرگونی های بعدی است. مقاله حاضر با روش تطبیقی و ابزار کتابخانه ای؛ با هدف مطالعه تطبیقی رویکرد متفکران مسلمان شیعه و اهل سنت نسبت به مقوله انقلاب اسلامی انجام شده است؛ به دنبال پاسخ به این سؤال اصلی است که رویکرد متفکران مسلمان شیعه و اهل سنت نسبت به مقوله انقلاب اسلامی چیست؟ یافته های پژوهش نشان می دهد که در اندیشه متفکران اهل سنت اولویت با حفظ وضع موجود، نظام خلافت، آموزه های خلفای راشدین، انجام اصلاحات به جای انقلاب است؛ نیز از نظر متفکران شیعه اولویت با فقه شیعه، آموزه های محرک بخش اسلام، مکتب امام حسین× و پیامبر|، ظلم ستیزی و معنویت خواهی، وقوع انقلاب به جای اصلاح است؛ مقوله انقلاب اسلامی به عنوان یک مقوله مثبت و یک ضرورت در رویکرد متفکران مسلمان شیعه و سنی است؛ که ادامه رسالت پیامبر| و پیروزی مکتب حق بر باطل است.
۱۳.

سپهر حکمرانی مطلوب: از آموزه های علوی تا شاخص های جهانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: حکمرانی مطلوب شاخص ها آموزه ها منشور حکمرانی علوی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۲ تعداد دانلود : ۹۷
امروزه، حکمرانی مطلوب به عنوان یکی از نظریه ها و الگوهای غالب در عرصه اداره و راهبری مطرح و در کانون توجه فزاینده اندیشمندان و فعالان توسعه و همچنین دستورکار ویژه دولت ها و جوامع معاصر قرار گرفته است. بااین وجود، حکمرانی مطلوب مقوله ای مدرن به شمار نمی رود و ریشه های نظری و عملی آن به آموزه های اسلامی بر می گردد و در سپهر حکمرانی علوی به عنوان یک نقطه عطف در تاریخ حکمرانی بشری متبلور می شود. دراین راستا، هدف پژوهش حاضر بازخوانی تطبیقی شاخص های امروزین حکمرانی مطلوب و آموزه های حکمرانی علوی است که در نامه 53 نهج البلاغه (منشور حکمرانی علوی) به عنوان یک سند مرجع و نقشه راه جامع منعکس می شود. مقاله حاضر با بهره گیری از روش توصیفی-تحلیلی به بازخوانی اصول و ارکان این پارادایم مدیریتی-سیاستی می پردازد و سپس هر یک از این مؤلفه ها را با استناد به آموزه های علوی مورد بررسی تطبیقی قرار می دهد. یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد شاخص های حکمرانی مطلوب نه تنها در آموزه های حکمرانی علوی مورد معرفی و تأکید قرار گرفته است بلکه این آموزه ها با جهت گیری آینده گرایانه و ماهیت فرازمانی و فرامکانی، الزامات و اقتضائات امروزین حکمرانی مطلوب جوامع مدرن را نیز مورد ترسیم و ارائه قرار می دهد. براین اساس، استلزامات حکمرانی مطلوب در قالب اصول پاسخگویی، مشارکت، شفافیت، قانون مداری و کارآمدی ناظر بر روابط متقابل و متوازن دو رکن جامعه و حکومت با محوریت عدالت به عنوان جوهره حکمرانی مورد معرفی و تصریح منشور حکمرانی علوی قرار گرفته است.
۱۴.

مهمترین مؤلفه های راهبردی تقویت قدرت جمهوری اسلامی ایران در نظم نوین جهانی از دیدگاه حضرت آیت الله خامنه ای(مدظله العالی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: نظم نوین جهانی قدرت مقام معظم رهبری جمهوری اسلامی ایران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۰۱ تعداد دانلود : ۸۱۵
یکی از قواعد و اصولی که معمولاً در عرصه ی جهانی وجود داشته و اکثریت اندیشمندان نیز بر آن اتفاق نظر دارند، حاکم بودن نظمی خاص برای مدیریت نظام بین الملل در هر دوره ی تاریخ می باشد که براساس آن، جایگاه ملت ها و قدرت ها تعریف شده است و معمولاً از آن تحت عنوان «نظم جهانی» یاد می شود. با توجه به این موضوع، هر کشوری با تکیه بر توانایی هایش از جمله تقویت قدرت و بنیه ی داخلی، سعی در بهبود و تقویت جایگاه خود در عرصه ی بین المللی برای حضوری فعال تر دارد. در این بین، جمهوری اسلامی ایران به عنوان کشوری که برای نظم کنونی جهانی که دارای ماهیتی مطابق با اهداف لیبرالی غرب می باشد، اعتباری قائل نیست و مدیریت آن را به چالش می کشد، و در تلاش است تا با ارتقاء جایگاه خود در عرصه ی منطقه و نظام بین الملل، خود را به عنوان یک قدرت نوظهور، معرفی نماید، مطرح شده است. در این راستا، مقام معظم رهبری (مدظله العالی) اقدام به معرفی یکسری مؤلفه ها برای تقویت قدرت نظام جمهوری اسلامی نمودند که با در نظر گرفتن آنها می توان افقی روشن را برای نظام جمهوری اسلامی ترسیم نمود. اینکه این مولفه ها چه مواردی هستند و چگونه عملیاتی می شوند، هدف اصلی این پژوهش را تشکیل می دهد که با استفاده از یک روش تحلیلی - توصیفی به آنها پرداخته می شود. مهمترین مؤلفه های راهبردی که مقام معظم رهبری (مدظله العالی) در جهت تقویت قدرت جمهوری اسلامی ایران در نظم نوین جهانی معرفی نموده اند، کدامند؟ «مقام معظم رهبری (مدظله العالی) با در نظر گرفتن موقعیت و جایگاه جمهوری اسلامی در عرصه جهانی و شناخت کافی نسبت به امور، اقدام به تدوین سه مولفه در جهت تقویت قدرت نظام نمودند، که عبارت اند از: مسائل فرهنگی، اقتصادی و علم و فناوری می باشد».
۱۵.

راهبردهای ساخت جامعه شایسته در جمهوری اسلامی ایران با بهره گیری از تکنیک SWOT-SWARA(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: راهبرد جامعه شایسته جمهوری اسلامی ایران SWOT

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۳ تعداد دانلود : ۱۹۰
مطالعه حاضر به شناسایی راهبردهای ساخت جامعه شایسته در جمهوری اسلامی ایران با استفاده از ساختار ماتریس SWOT و همچنین تکنیک سوارای فازی پرداخته است. این تحقیق با توجه به هدف کاربردی و از یک رویکرد آمیخته بر مبنای روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است. جامعه آماری تحقیق شامل تعداد 12 نفر از خبرگان مرتبط با موضوع پژوهش بوده است. پس از انجام مطالعات کتابخانه ای گویه های مرتبط با ساختار چهارگانه ماتریس سوات شناسایی و با تشکیل پنل خبرگی میزان اهمیت و شدت تأثیرگذاری آن در محیط غیرقطعی بررسی شد. نتایج اولیه پژوهش نشان داد، بهره مندی از سرمایه انسانی مستعد و کارآمد، وجود منابع معدنی و انرژی سرشار، از نقاط قوت مهم، توسعه نامتوازن در بخش های مختلف کشور، مشکلات زیست محیطی و محدودیت منابع آب از نقاط ضعف مهم، فرایندهای پذیرش ارزش های انقلاب در انگاره های جمعی و کاهش ذخایر منابعی جهانی با توجه به حجم عظیم منابع ایران نسبت به سایر کشورها به عنوان فرصت های مهم و فرایندهای تشدید جنگ ترکیبی دشمن و تلاش برای کاستن از ارزش های جامعه ایرانی، به عنوان تهدیدهای مهم در مسیر ایجاد جامعه شایسته است. همچنین نتایج نشان داد، نقاط قوت بر نقاط ضعف و عوامل تهدید کننده بر عوامل فرصت آفرین چیرگی دارد و تأثیرگذاری محیط داخلی به مراتب از محیط خارجی بالاتر است. لذا بر اساس تحلیل های انجام شده، استراتژی های تهاجمی (در 7مورد)، استراتژی های رقابتی (در 13 مورد)، استراتژی های محافظه کارانه (در 5 مورد) و استراتژی های تدافعی (در 11 مورد) تدوین و ارائه شد
۱۶.

طراحی مدل هویّت زدایی و هویّت زایی نوین در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: هویت یابی چالش هویت جامعیت گرایی خودآگاهی اسلامی امام خمینی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۷ تعداد دانلود : ۲۸۸
پژوهش حاضر، در پی ارائه مدل مفهومی هویت ملی در ایران به منظور خروج از چالش های هویتی در جمهوری اسلامی ایران می باشد. جهت تحقّق این امر در گام نخست وضعیت چالش هویّت در ایران را بررسی نموده و در ادامه با ترسیم چشم انداز مطلوب مبتنی بر اندیشه امام خمینی، فرآیند برون رفت از چالش هویّت ملی در ایران را با بهره گیری از نظرات هدایت محورانه ایشان فراهم می نماییم. بر این اساس سؤال اصلی که در پی پاسخگویی به آن بر آمده ایم چنین قابل طرح می باشد که چگونه می توان فرآیند برون رفت از چالش هویّت در ایران را در قالب مدلی مفهومی ترسیم نمود؟ برای دستیابی به پاسخ پژوهش از روش پس نگری معطوف به آینده و روش ترکیبی کمی و کیفی بهره مند شده ایم. علاوه بر این از روش دلفی فازی و همچنین جدول ماتریس روابط متقابل جهت تعیین مهمترین عدم قطعیت های کلیدی تأثیرگذار بر چالش هویت بهره مند شدیم و برای تجزیه و تحلیل داده های حاصله از نرم افزار میک مک استفاده نمودیم. یافته های پژوهش حاکی از آن است که جامعیّت گرایی هویّتی در نتیجه ادغام پیشران های تحول رسانه ای، تحول نظام آموزشی، پلورالیسم و تساهل و مدارا، فرهنگ مشارکت سیاسی و همچنین توسعه و کارآمدی و ترکیب آن با سه پارامتر استقلال، آزادی و دموکراسی امکان برون رفت از چالش هویت در ایران را فراهم می نماید. همچنین ترسیم چشم انداز و نقطه گذاری هویّتی در قالب مدل مفهومی هویّت در ایران را می توان از جمله دلایل نوآوری و بدیع بودن این اثر به شمار آورد.
۱۷.

الگوی مطلوب بازسازی ساختارهای حکمرانی ایران بر اساس رویکرد شبکه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: حکمرانی شبکه ای ساختار های حکمرانی ایران شفافیت نظام بازخورد نظام اثر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۴ تعداد دانلود : ۲۱۰
هدف: ویژگی جهان، تحولات نوشونده ای است که حکمرانی را بغرنج کرده است. برهمین منوال، کشورها به سازوکار متکامل تری نیازمندند تا در راستای چشم انداز خود، پیوند میان نهادها را هدایت نمایند. ازطرف دیگر هم پایداری حکومت، هسته مرکزی پایداری سیاسی بوده و هر حکومتی در تلاش برای ثبات حکمرانی خود می باشد. این مقاله در پی آن است که بداند: برخی کاستی های حکمرانی ایران پیامد ساختارهاست و یا کارگزاران و یا فرایندها حکمرانی آن؟ با تمرکز بر بازسازی کدام بخش می توان تأثیر شگرفی در اصلاح وضعیت حکمرانی داشت؟ رویکرد صائب برای بازسازی چیست؟ الگوی موفق، واجد چه ویژگی هایی بوده و الزامات موردنیاز برای بازسازی کدامند؟ مطابق با اصل آینده پژوهی، برای درک مسئله باید به سطوح مختلف مسئله هدایت شد. در آینده نگاری راهبردی، روش تحلیل لایه ای علّی، روش به عمق رفتن است. این مقاله به دنبال آن است که مسائل را در لایه های مختلف تحلیل کند. مقاله حاضر بر اساس یافته های روشی خود، بر لایه سیستم های اجتماعی متمرکز گشته است. یافته ها نشان می دهد هر الگوی حکمرانی می باید از «منطق درونی»، «انسجام ساختاری»، «قابلیت اجرایی» و رعایت قاعده «سود زیان» برخوردار باشد؛ بررسی روندهای صحنه حکمرانی دنیا بیان می دارد که برای حل مسائل می باید ساختارهای حکمرانی با رویکرد شبکه ای بازسازی شوند. برهمین اساس با طراحی الگوی چهار حلقه ای، به انسجام ساختاری در فضای حکمرانی دست یافته شد؛ ضمن بیان تصویر موجود مسئله در کشور، قابلیت اجرایی الگو نیز با طراحی ماتریسی مورد تضمین قرار گرفته و با طراحی نظام بازخورد و اثر، الگوی حکمرانی بر اساس قاعده «سود زیان» طراحی شد.
۱۸.

مطالعه نسبت حاشیه نشینی و شکاف های اجتماعی در کلان شهر تهران (مطالعه موردی: خاتون آباد و حصار امیر)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: حاشیه نشینی شکاف تعارض کارکرد تعادل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۰ تعداد دانلود : ۳۸۵
حاشیه نشینی درمورد شهرها، به مثابه پدیده ای جامعه شناختی، عوارض و پیامدهای بی شماری را متوجه کشورها از جمله جوامع در حال توسعه کرده است. جدا شدن مردم مناطق روستایی از متن فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی خود و حضور در فضای پیرامونی شهرها، علاوه بر آسیب زدن به مهاجران حاشیه نشین، به ظهور شکاف های متعدد در کلان شهرها منجر شده است. شناخت دقیق این وضعیت و ارائه راه حل برای مقابله با پیامدهای مختلف آن، به عنوان هدف این مقاله، مستلزم مطالعه نسبت حاشیه نشینی و شکاف های اجتماعی در این مناطق است؛ بنابراین، در پژوهش حاضر برای مطالعه میدانی، دو منطقه خاتون آباد و حصار امیر در جنوب شرقی کلان شهر تهران، به عنوان جمعیت نمونه انتخاب و با شیوه خوشه ای تصادفی، سه محله از هرکدام از آن ها مورد مطالعه پیمایشی قرار گرفته است. نحوه مطالعه نیز بر اساس پرسشنامه محقق ساخته بود. که طبق طیف لیکرت تهیه شده است. در پرسش های مطرح شده، انواع شکاف های اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس تحلیل و ارزیابی پاسخ ها و استخراج آمارهای کمی با استفاده از Spss و Excel و... می توان گفت که تراکم نارضایتی حاصل از توسعه ناموزون و احساس محرومیت نسبی، مشکلات و ضعف های ساختاری در این مناطق، حدود 67 درصد است و این عدم رضایت، به ظهور انواع شکاف ها در مناطق حاشیه نشین منجر شده و این مناطق را مستعد کنش های اعتراضی کرده است.
۱۹.

«شکاف حاکمیتی» در جمهوری اسلامی ایران و بازتاب در سیاست های منطقه ای آن(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

تعداد بازدید : ۲۹۷ تعداد دانلود : ۲۷۱
شکاف حاکمیتی، از مهم ترین آسیب های سیاسی است که می تواند در یک نظام سیاسی به وجود بیاید. این شکاف ها بر اثر عدم وجود یک توافق کلان بر سر منابع قدرت و چگونگی توزیع آن به وجود می آید و برآمده از ناتوانی نخبگان سیاسی در ارائه درکی درست از این مسائل است. از این رو هنگامی که نظامی با این آسیب مواجه است در عرصه های مختلف، چه داخلی و چه خارجی، دچار اشکالات عمده می شود. در جمهوری اسلامی، با وجود ابرگفتمان انقلاب اسلامی در سال هایی نسبتاً طولانی، میان نخبگان سیاسی اجماعی در زمینه های مختلف وجود نداشته یا بسیار کم رنگ بوده است و همین موجب ایجاد خرده گفتمان های گوناگونی شده است. این خرده گفتمان ها در تضاد با یک دیگر راه را بر سیاست گذاری درست بسته و موجبات تشتت در سیاست های داخلی و خارجی را ایجاد کرده است. مقاله حاضر با روش گفتمان، ضمن اشاره به این خرده گفتمان ها به دنبال درک نتایج این شکاف حاکمیتی در سیاست های ایران در منطقه و جهان اسلام است با این فرضیه که: «شکاف حاکمیتی در جمهوری اسلامی ایران، موجب کاهش نفوذ جمهوری اسلامی ایران در منطقه و این موضوع موجب تضعیف جایگاه کشورهای اسلامی همسو و تقویت رقبا می شود.»
۲۰.

حکمرانی مطلوب در سپهر حکمرانی علوی: از شاخص ها تا آموزه ها

کلیدواژه‌ها: کمرانی مطلوب اصول ارکان منشور حکمرانی علوی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۶ تعداد دانلود : ۱۶۸
امروزه، حکمرانی مطلوب به عنوان یکی از نظریه ها و الگوهای غالب در عرصه اداره و راهبری مطرح و در کانون توجه فزاینده اندیشمندان و فعالان توسعه و همچنین دستورکار ویژه دولت ها و جوامع مدرن قرار گرفته است. بااین وجود، ریشه های نظری و عملی حکمرانی مطلوب به آموزه های اسلامی بر می گردد و در سپهر حکمرانی علوی به عنوان یک نقطه عطف در تاریخ حکمرانی بشری مورد تبلور قرار می گیرد. دراین راستا، نامه 53 نهج البلاغه (منشور حکمرانی علوی) به عنوان یک سند و نقشه راه مرجع، آموزه های نظری و عملی حضرت علی (ع) را در ساحت حکمرانی به تصویر می کشد. ازاین روی، در پژوهش حاضر تلاش گردیده است تا اصول و ارکان این پارادایم مدیریتی-سیاستی در پرتوی آموزه های علوی مورد بازخوانی قرار گیرد. بدین منظور، با بهره گیری از روش توصیفی-تحلیلی و تطبیقی-اسنادی به بازخوانی مولفه های حکمرانی مطلوب پرداخته می شود و هر یک از این مولفه ها با استناد به منشور حکمرانی علوی مورد بررسی و تطبیق قرار می گیرد. یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد استلزامات حکمرانی مطلوب در قالب اصول پاسخگویی، مشارکت، شفافیت، قانون مداری و کارآمدی ناظر بر روابط متقابل و متوازن دو رکن جامعه و حکومت با محوریت عدالت به عنوان جوهره حکمرانی مورد معرفی و تصریح منشور حکمرانی علوی قرار گرفته است. براین اساس، مولفه های حکمرانی مطلوب نه تنها در آموزه های حکمرانی علوی مورد معرفی و تاکید قرار گرفته است بلکه این آموزه ها با جهت گیری آینده مدارانه و ماهیت فرازمانی-مکانی، الزامات و اقتضائات امروزین حکمرانی مطلوب جوامع مدرن را نیز مورد ترسیم و ارائه قرار می دهد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان