آمایش سیاسی فضا

شهرداری ها یکی از نهادهای مهم محلی است که در جهت اداره شهرها نقش بسزایی دارند که نقش قوه مجریه را در سطح محلی به عهد دارد. دو مدل غالب مدیریت شهری در دنیا ، مدل شورا - شهردار و شورا - مدیر شهر هستند. تفاوت این دو به شیوه انتخاب و برکناری و قدرت شهردار بستگی دارد برخلاف مدل شورا-مدیر شهر در  مدل شورا-شهردار، شهردار مستقیم توسط مردم انتخاب می شود.  مدل کنونی مدیریت شهری در ایران به الگوی شورا- مدیر شهر نزدیکی دارد. با آسیب شناسی  متعددی که از این مدل صورت گرفته، این مدل دارای نارسایی هایی از جمله : فساد، بی ثباتی مدیریتی، عدم شفافیت، عدم کارآیی و فرار از مسئولیت پذیری  دانسته شده است. در تحقیق کنونی با استفاد از روش کمی گرایش شهروندان تهرانی را به دو مدل شورا-شهردار و شورا-مدیرشهر با استفاد از چهار شاخص :  دانش و آگاهی مردم، کارآیی و اثربخشی، مسئولیت پذیری و مشارکت پذیری  مورد بررسی  قرار داده شده است تا به سوال اصلی تحقیق که شیوه انتخاب شهردار توسط شهروندان تهرانی است پاسخ بدهد. تحلیل و بررسی این تحقیق در محیط Spss و با استفاد از آزمون پارامتری T و آنالیز واریانس است. و نتیجه حاصل از آن این هست که شهروندان تهرانی به صورت معناداری انتخاب مستقیم شهردار را بر غیر مستقیم ترجیح می دهند.

گردشگری ساحلی، یکی از انواع گردشگری است که می تواند در پایداری نواحی ساحلی یا توسعه سواحل فراموش شده مورد توجه قرار گیرد. صنعت سفر و گردشگری یکی از بزرگ ترین کارفرمایان و مشارکت کنندگان اقتصادی در جهان است و بیش از ده درصد کل اشتغال و تولید ناخالص جهانی را در چند سال اخیر به خود اختصاص داده است. ایران دارای سواحل گسترده ای در بخش شمال و جنوب است. در بخش جنوبی سواحل گسترده مکران به دلیل همجواری با آب های اقیانوسی دارای ظرفیت های گردشگری در حوزه های متعددی است که استراتژی مشخصی جهت استفاده از این ظرفیت ها  طراحی نشده  است.  از اینرو استراتژی توسعه گردشگری این منطقه بعنوان مساله پژوهش مدنظر قرار گرفته است پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ نحوه گردآوری اطلاعات مبنی بر اسناد و مطالعات کتابخانه ای و همچنین میدانی است. نتایج مطالعات میدانی نشان می دهد که منطقه مکران از نظر گردشگری در شرایط مناسب قرار ندارد و لازم است استراتژی مناسب برای آن در نظر گرفته شود که در بخش تحلیل بدانها پرداخته شده است. بر اساس نتایج حاصله، گردشگری ساحلی و دریایی در کرانه های مکران در عوامل داخلی در موقعیت ضعف و هم چنین در عوامل خارجی در موقعیت تهدید قرار می گیرد. در چنین شرایطی باید استراتژی های تدافعی برای توسعه گردشگری در منطقه مورد مطالعه، استراتژی تدافعی مناسب است که در آن ظرفیت ها مورد توجه قرار خواهد گرفت.    

هدف مقاله حاضر مقایسه قوانین تقسیمات کشوری جمهوری اسلامی ایران و جمهوری اندونزی است. مهمترین وجه تشابه ایران و اندونزی این است که دو کشور طی دهه های اخیر شاهد افزایش تعداد استان ها و سایر سطوح تقسیمات سیاسی خود بوده اند. در عین حال این کشور واجد برخی تفاوت ها با ایران است که مهمترین آن اصلاح پی درپی نظام تقسیماتی اندونزی بر اساس رویکرد عدم تمرکز است. مسئله اصلی پژوهش حاضر این است که طبق قوانین دو کشور، واحدهای سیاسی طبق چه شاخص ها و فرایندی ایجاد می شوند و وظایف و اختیارات چگونه میان سطوح تقسیماتی توزیع می شود. این مقاله از روش توصیفی-تحلیلی و رویکرد کیفی بهره می گیرد. داده های پژوهش، متن قانون دو کشور درخصوص نظام تقسیمات سیاسی است. طبق نتایج پژوهش، از منظر شاخص های ایجاد واحدهای سیاسی، در ایران تأکید عمدتاً بر شاخص جمعیت - با تعریف حدنصاب جمعیتی-  است و در کنار آن برخی شاخص های دیگر بدون تعریف و تعیین معیار سنجش مقرر شده است. درمقابل در اندونزی مجموعه ای متنوع از شاخص ها به همراه تعاریف و معیارهای سنجش آنها در قانون تعیین شده است. از منظر فرایند ایجاد واحدهای سیاسی، در ایران یک فرایند عمدتاً «بالا به پایین»، و در مقابل در اندونزی فرایندی «پایین به بالا» در قانون مقرر شده است. درخصوص چگونگی تخصیص وظایف و اختیارات میان سطوح دولت، قانون تعاریف و ضوابط تقسیمات کشوری فاقد احکامی درباره چگونگی تفکیک امور ملی از منطقه ای و محلی، وظایف و اختیارات استانداران و سران سایر سطوح تقسیماتی است و رویکردی «مکان محور» دارد. در مقابل قانون دولت منطقه ای اندونزی شرحی دقیق از موارد مذکور ارائه کرده و رویکردی «فضامحور» دارد.  

 پژوهش حاضر باهدف بررسی و تحلیل عوامل موثر بر رفتار رأی دهی در حوزه انتخابیه شهرستان های سرپل ذهاب، قصرشیرین و گیلان غرب در دو دوره دهم و یازدهم انتخابات مجلس شورای اسلامی انجام شده است. این پژوهش با استفاده از چارچوب نظری، ترکیبی از مدل های رفتارشناسی انتخاباتی، به تحلیل نقش متغیرهای کلیدی مانند شکاف ایلی - طایفه ای، شکاف مذهبی، شهرستان گرایی، جناح بندی سیاسی و عامل اقتصادی در شکل دهی به الگوی رأی دهی در این مناطق پرداخته است. یافته های پژوهش نشان می دهد که در هر دو دوره، متغیرهای مذکور بر رفتار انتخاباتی اثر گذار بوده اند و تغییراتی در میزان و نحوه تأثیرگذاری این عوامل بین دو دوره مشاهده شده است. به ویژه، در دوره یازدهم، تأثیر شکاف های ایلی - طایفه ای و شهرستان گرایی افزایش یافته است که نشان دهنده تقویت هویت های محلی و قومی در فرایند تصمیم گیری سیاسی است. در مقابل، نقش شکاف مذهبی نسبت به دوره دهم کاهش یافته است که می تواند ناشی از تحولات اجتماعی و تغییرات در اولویت های رأی دهندگان یا اشخاص صحب نفوذ این عرصه باشد. علاوه بر این، نقش جناح بندی های سیاسی و مسائل اقتصادی در دوره یازدهم برجسته تر از دوره دهم بوده و نشان دهنده افزایش توجه رأی دهندگان به وضعیت اقتصادی، تعلقات و تعصبات سیاسی است.

افزایش تقاضا از یک سو و کاهش منابع به دلایل گوناگون از سوی دیگر، اهمیت تامین، مدیریت و استفاده بهینه از منابع آب شیرین در کشورهای مناطق خشک را دو چندان کرده است. ایران از گذشته های دور به دلایل جغرافیایی کم آبی را تجربه کرده و امروزه به دلایل انسانی و مدیریت نادرست منابع آب، با کم آبی مواجه شده است. پیچیده تر شدن معضل کم آبی در سالهای اخیر بروز مشکلاتی را در پی داشته است. تمام بخش های اقتصادی کشور از مشکل پیش گفته تاثیر پذیرفته است و فعالیت های کشاورزی رونق گذشته را ندارند. از بعد اجتماعی نیز گسترش مهاجرت و بروز نارضایتی، از پیامدهای تشدید کم آبی بوده است. این پژوهش که از نوع تحلیلی است و به شیوه کتابخانه ای و با رویکرد استقرایی انجام شده است، ضمن بررسی وضعیت منابع آبی کشور و عوامل موثر در تهدید محدودیت ها و تشریح پیامدها، به ارزیابی این منابع در قالب شاخص های مهم جهانی می پردازد. یافته های پژوهش تاکید دارند که وضعیت منابع آبی کشور به دلیل تغییرات اقلیمی، مدیریت نادرست و بهره برداری بیش از حد به سوی بحرانی شدن پیش می رود. برونداد تغییرات اقلیمی دگرگونی در نوع، زمان و شدت بارش هاست که افزایش دما را باید به آن اضافه کرد. خشکی بیش از حد سرزمین، فرونشست دشت ها و وقوع اعتراضات به مشکل کم آبی به ویژه در شهرها از مهم ترین پیامدهای دوام مشکل پیش گفته است.  

حکمرانی محلی به عنوان یکی از منابع اصلی مشارکت محلی در دموکراسی نمایندگی، از طریق انتخابات محلی شکل می گیرد و سازوکار مدیریت نیازهای جمعی گروه های انسانی ساکن در یک محدوده جغرافیایی از قلمرو یک کشور است. مشارکت مردمی زیربنای اصلی دموکراسی است و از طریق حکمرانی محلی می تواند به طور مستقیم بر کیفیت دموکراسی در سطح ملی تأثیرگذار باشد. در ترکیه شهرداران و شوراهای شهری بارزترین نماد حکمرانی و دموکراسی محلی شناخته می شوند. شهرداران در نظام سیاسی – اجرایی این کشور، اختیارات قابل توجهی دارند و احزابی که کنترل شهرداری ها را بر عهده می گیرند، ابزارها و امکانات متعددی برای تقویت پایگاه سیاسی و اجتماعی خود در اختیار دارند. همچنین، با توجه به برقراری ارتباطات نزدیک در حکمرانی محلی بین احزاب و ساکنان محلی، رسیدن به جایگاه شهردار به ویژه در کلانشهرهای ترکیه، تمرین مهمی برای معرفی سیاستمداران آینده این کشور است. این تحقیق از نظر ماهیت، یک تحقیق کیفی است که با روش توصیفی - تحلیلی و گردآوری اطلاعات کتابخانه ای، نتایج انتخابات محلی 2024 ترکیه را مورد تحلیل قرار می دهد. براساس نتایج پژوهش، در این کارزار رقابتی - سیاسی عوامل مختلفی تأثیرگذار بودند که بخشی از آنها عوامل اجتماعی-اقتصادی (واقعیت های زندگی روزمره شهروندان در سطح محلی)، و بخش دیگر آن مشکلات سازمانی و پایگاه حزبی حزب حاکم و تحولات جدید در اپوزیسیون است که در نتایج این انتخابات (تحول مهم در قلمرو نفوذ و قدرت محلی-ملی احزاب و نیز الگوی مناسبات احزاب در سپهر سیاسی ترکیه) تأثیرگذار بودند.

امارات متحده عربی یکی از کشورهای شورای همکاری خلیج فارس است که در سیاست های منطقه ای و بین المللی با جمهوری اسلامی ایران تضاد منافع دارد. در نتیجه با ایالات متحده آمریکا و عربستان سعودی در انجام اقدامات مختلف علیه منافع ملی جمهوری اسلامی ایران متحد شده است. از سوی دیگر، ایران در راستای روابط حسن همجواری و همچنین به دلیل مزیت های تجاری و اقتصادی متعددی که دبی برای ایران دارد و در راستای حفظ منافع تجار ایرانی و سایر اتباع، سعی کرده از هرگونه اقدام متقابل علیه امارات پرهیز کند. از این رو هدف اصلی این مقاله تحلیل عوامل همگرایی و واگرایی سیاست خارجی ایران در قبال امارات متحده عربی است. این پژوهش در صدد پاسخگویی به این پرسش است که عوامل موثر بر همگرایی و واگرایی سیاست خارجی ایران در قبال امارات متحده عربی کدامند؟ روش پژوهش حاضر که ماهیتی توصیفی- تحلیلی دارد، با مبنا قرار دادن تکنیک دیمتل بر این فرض استوار است که سیاست خارجی ایران در قبال امارات متحده عربی شامل عوامل واگرا و همگرا می باشد. یافته های تحقیق نشان داد متغیرهایی مانند دیدگاه های متفاوت در سیاست بین الملل، نیروهای مسلح امارات، پیمان های نظامی، اختلاف بر سر موضوع یمن، اتخاذ راهبرد تهاجمی انصارالله، شیعیان امارات، اختلافات عربستان و امارات و همگرایی با عربستان سعودی و ... در منطقه نشان دهنده تعامل بالا و ارتباط سیستمی قوی با سایر متغیرها هستند. و عواملی مانند ترس از افزایش نفوذ جمهوری اسلامی ایران، کمبود نیروی انسانی کارامد، عدم واکنش نظامی آمریکا، نوع حکومت، اختلافات داخلی بین امیرنشین ها و ... به عنوان معلول نمایش داده شده است.نتایج تحقیق نشان می دهد در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران توجه به عوامل اقتصادی در ارتباط با امارات متحده عربی می تواند همگرایی با این کشور را افزایش دهد.