آینده پژوهی انقلاب اسلامی
آینده پژوهی انقلاب اسلامی سال 6 تابستان 1404 شماره 2 (پیاپی 21) (مقاله علمی وزارت علوم)
مقالات
حوزههای تخصصی:
رویکردهای توانمندسازی یک چارچوب مفهومی مورد توجه است که بکارگیری آن موجب ارتقای سبک زندگی سالم میان نوجوانان می شود. غالب الگوهای ارائه شده در زمینه توانمندسازی روانشناختی نوجوانان، علیرغم تفاوت ها،تنوع و همچنین ارتقا و تکامل در طول زمان، برخاسته از جهان بینی و ایدئولوژی حاکم پس از رنسانس بوده و خواسته و ناخواسته مبتنی بر سبک زندگی غربی است.از سوی دیگر کیفیت تحقق اهداف و آرمان های بلند انقلاب ریشه در تربیت نوجوانان توانمندی دارد که در آینده نقش، ماموریت و رسالت و کارکرد خود را در این راستا ایفا نموده و بسترساز توسعه و ساخت تمدن اسلامی در عصر حاضر باشند. دیدگاه ها و نظرهای مفصلی که نسبت به نوجوان تراز انقلاب اسلامی و مسائل مرتبط با آن در سخنرانی های رهبر انقلاب اسلامی و اسناد بالادستی نظام وجود دارد ، با توجه به هدف پژوهش حاضر مبنی بر استخراج مولفه های توانمندساز روانشناختی از بیانات رهبر انقلاب و اسناد بالادستی ، با استفاده از رویکرد کیفی و روش تحلیل مضمون مورد واکاوی قرار گرفت. یافته های پژوهش دربرگیرنده ده مضمون فراگیرِ 1.امیدمندی 2.اراده مندی 3.کنشگری انقلابی 4.خودسازی فکری 5.آگاهی به زمان 6.علم آموزی 7.عدالت ورزی 8.خانواده محوری 9.دین مداری و10. غیرت ملی؛ بیست و سه مضمون سازمان-دهنده و نود و دو مضمون پایه ای است. با توجه به افق و چشم انداز غنی و ارزشمند انقلاب اسلامی ایران از یک سو و ضرورت تربیت نوجوانانی که با توجه به تراز انقلاب اسلامی توانمند نامیده شده و استمراردهنده حرکت انقلاب اسلامی بوده و راهبران آینده انقلاب اسلامی خواهند بود، استفاده از مولفه های تراز انقلاب و توانمندساز کننده نوجوان در تربیت نوجوانان مثمرثمر به نظر می رسد.
نقش و کارکرد ورزش در تحقق ایران قوی: رهیافتی آینده نگر با الهام از فرمایشات مقام معظم رهبری (مد ظله العالی)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
این پژوهش با هدف بررسی نقش و کارکرد ورزش در تحقق "ایران قوی" با الهام از فرمایشات مقام معظم رهبری (حفظه الله تعالی) و رویکردی آینده نگر انجام شده است. روش تحقیق کیفی و شامل تحلیل محتوای سخنرانی ها و مستندات مرتبط با فرمایشات مقام معظم رهبری در حوزه ورزش و توسعه ملی است. داده ها به صورت هدفمند از منابع معتبر جمع آوری شده و با روش تحلیل تماتیک کدگذاری و طبقه بندی گردیدند. برای افزایش روایی و پایایی پژوهش، از نظرات شش استاد مدیریت ورزشی استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که ورزش در تحقق ایران قوی، دارای کارکردهای متعددی از جمله توسعه فرهنگی و اجتماعی، تحقق عدالت اجتماعی، رشد اقتصادی، تقویت هویت ملی و ارتقای اخلاق ورزشی است. همچنین، نقش ورزش در افزایش همبستگی ملی، تقویت روحیه جهادی و تحکیم جایگاه بین المللی ایران مورد تأکید قرار گرفته است. بر اساس تحلیل های آینده نگرانه، سه سناریو برای نقش ورزش در ایران آینده تدوین شد: سناریوی خوش بینانه (ورزش به عنوان عامل اقتدار ملی)، سناریوی میانه (توسعه تدریجی ورزش با چالش های مدیریتی) و سناریوی بدبینانه (افول ورزش و از دست دادن فرصت ها). در نهایت، پژوهش راهبردهایی همچون سرمایه گذاری در زیرساخت های ورزشی، عدالت در دسترسی به ورزش، فرهنگ سازی و تقویت ورزش قهرمانی را برای تحقق سناریوی ایده آل پیشنهاد می دهد.
سناریوهای تبلیغ دین در شبکه های اجتماعی مجازی در افق ده ساله(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف تعیین سناریوهای تبلیغ دین در شبکه های اجتماعی مجازی در افق ده سال آینده است. برای ترسیم سناریوها از روش های تحلیل مضمون، ماتریس تحلیلی شبکه اثرات و عدم قطعیت و روایتگری استفاده شده است و روش سناریو، برای مجموعه این روش ها، وحدت و یگانگی به ارمغان آورده است. در مجموع 40 نفر از خبرگان تبلیغی، 13 نفر به صورت مصاحبه نیمه ساختار یافته و 27 نفر در قالب پرسش نامه مشارکت داشتند. با تمرکز بر اطلاعات بافتاری از چهار حوزه شامل؛ تبلیغ دین(9)، شبکه های اجتماعی(15)، حوزه فناوری(8) و حوزه اجتماعی – فرهنگی(11) و در مجموع (42) نیروهای پیشران و عوامل کلیدی مرتبط با آینده شناسایی گردید. 42 متغیر به دست آمده به عنوان ورودی شبکه اثرات و عدم قطعیت شده اند. با مشارکت خبرگان در نتیجه «دین مجازی» و «تنوع ابزارهای تبلیغ دین» به عنوان عناصر دارای عدم قطعیت بحرانی شناخته شده اند که فضای آینده را تحت تأثیر قرار می دهند و بر اساس این دو عدم قطعیت بحرانی، چهار سناریو: هم تکاملی؛ یک سویگی؛ مواجهه و ظرفیت خالی با تأکید بر ساختار هر سناریو، روایت شده است.
بازآفرینی مویرگ های اجتماعی دولت: چارچوبی برای معنابخشی به حکمرانی مشارکتی آینده جمهوری اسلامی ایران (با تاکید بر حوزه اشتغال)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف این تحقیق ارایه چارچوبی برای زمینه سازی بازآفرینی مویرگهای اجتماعی دولت برای مولدسازی و نقش آفرینی موثر مردم در حکمرانی مشارکتی برای آینده جمهوری اسلامی ایران .این پژوهش از دو نوع داده اسنادی-کتابخانه ای و میدانی بهره برده و رویکرد تحلیلی-توصیفی را برای دادههای اسنادی-کتابخانه ای و روش تحقیق کیفی/مصاحبه عمیق با خبرگان را برای دادههای میدانی به کار برده است. براساس چارچوب مفهومی پژوهش دامنههای بازآفرینی مویرگهای ریز اجتماعی دولت براساس مصاحبه با خبرگان در 4 دامنه به دست آمد: 1. بازآفرینی مویرگهای اجتماعی دولت در دامنه واقع گرایی؛ دامنه اصلاحات ساختاری و نهادی (سیاست خارجی و کلان). 2. بازآفرینی مویرگهای اجتماعی دولت در دامنه واقع گرایی عاملیتی؛ دامنه ایجاد بسترهای جذب جدید. 3. بازآفرینی مویرگهای اجتماعی دولت در دامنه برساخت گرایی عاملیت؛ روایت پردازی. 4. دامنه بازآفرینی مویرگهای اجتماعی دولت در دامنه برساخت گرایی گفتمانی. بازآفرینی مویرگهای اجتماعی دولت در شاکله حکمرانی از نظر هستی شناسی دارای تنوع است. در مواجهه با این واقعیت درهم تنیده و پیچیده، لازم است براساس توپولوژی در هر دامنه به صورت طبیعی رویکرد سازگار را به کار بست. چارچوب پیشنهادی برای آینده نگاری، شامل دو قلمرو واقع گرایی و برساخت گرایی میشد. در قلمرو واقع گرایی دو دامنه ساختاری و کارگزاری و همچنین در قلمرو برساخت گرایی نیز دو دامنه برساخت گرایی کارگزاری و گفتمانی قرار داشت. برای بازآفرینی مویرگ های اجتماعی دولت، در دامنه واقع گرایی ساختاری، موضوع اصلاحات ساختاری و نهادی مطرح شد و در دامنه واقع گرایی عاملیت، به بسترهای جذب برای تغییر میدان بازی اشاره شد. در دامنه برساخت گرایی گفتمانی ضرورت دارد تا گفتمان اقتصاد سیاسی واگرا که زمینه ساز واگرایی اجتماعی شده است، به حاشیه رانده شود و به جای آن گفتمان همگرای اقتصاد سیاسی به تدریج بر دولت حاکم شود تا زمینه مولدسازی دولت و نقش آفرینی حقیقی و اثربخش برای مردم فراهم شود.
ارائه مدل تکمیلی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش بر اساس نیاز نسل آلفا تا سال 1418(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف: پژوهش حاضر تلاشی است به منظور ارائه مدل تکمیلی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش بر اساس نسل آلفا تا سال 1418 مبتنی بر استمرار روندهای کنونی در آینده(آینده محتمل) با توجه به نزدیک شدن به افق 1404 سند تحول بنیادین آ.پ. روش: این پژوهش از منظر هدف کاربردی، و در زمره پژوهشهای کیفی قلمداد میشود. مقاله حاضر دارای دو گام جهت تحقق هدف پژوهش است: گام نخست CLA و گام دوم تحلیل میک مک. یافته ها: در این مدل با توجه به پژوهش های انجام شده حوزه سند تحول بنیادین و نظر خبرگان در مصاحبه لایه ای، یک مدل سه وجهی جهت تکمیلی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش بر اساس نسل آلفا مشخص و تبیین شده است. نتیجه گیری: ساختار فعلی سند تحول بنیادین، به دلیل عدم انعطاف پذیری، ضعف در رویکردهای یادگیری ترکیبی، عدم تناسب با سبک های یادگیری دیجیتال محور، و عدم برخورداری از زیرساخت های لازم برای تحقق عدالت آموزشی، با چالش های متعددی مواجه است. نسل آلفا، به عنوان نسلی که در بستر فناوری های هوشمند رشد یافته است، نیازمند روش های آموزشی نوین مبتنی بر تعامل، شخصی سازی یادگیری و بهره گیری از فناوری های نوظهور است. بسیاری از سیاست های موجود در سند تحول بنیادین، همچنان بر رویکردهای سنتی انتقال دانش تأکید داشته و نتوانسته است همگام با الزامات آموزشی این نسل حرکت کند.
وضعیت پسا استعماری جهان و راهبردهای تربیتی آن (مقایسهانسان منتظر و پساانسان)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
اصلاح وضعیت استعماری جهان و رسیدن به روشناییِ جهان پسااستعماری، همواره دغدغه بشر بوده است. در دوره معاصر داعیه داران آزادی، مفهوم آزادی را بیش از هر چیز در خدمت اهداف استعماری خود درآورده اند. اما برخی از متأخرترین جریان های فکری بشر از این وضعیت روی گردان اند و در تلاش برای ساختن شرایط متعالی در هستی می باشند تا گونه های تازه ای از آزادی فردی و جمعی را برای انسان ابداع نمایند. داعیه ایجاد شرایط پسااستعماری توسط جریان پساانسان گرایی با ارتقای شرایط انسانی در بعد مادی دنبال می شود و همین هدف با جریان دینی (رهنامه خلافت صالحان)، از طریق تعالی انسان در بعد مادی-معنوی صورت بندی شده است. هدف این پژوهش ترسیم وضعیت پسااستعماری جهان با دو روایت پساانسان و انسان منتظر و ارائه راهبردهای تربیتی برای تحقق آن است. این پژوهش با روش توصیفی–تحلیلی نگاشته شده است و یافته ها حاکیست راهبرد تربیتی پساانسان-گرایان برای ایجاد وضعیت پسااستعماری، گفتمان است و راهبرد انسان منتظر دارای سه قالب شناختی، هویتی و مدیریتی است؛ این راهبردها با ظرفیت های متوسع خود، رافع معضلات گفتمان محوری هستند.
آینده نگاری راهبردی صنعت عطر با تمرکز بر توسعه محصول جدید و رصد روندهای علم، فناوری و بازار(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
در این پژوهش، با به کارگیری یک چارچوب دومرحله ای آینده نگاری راهبردی در صنعت عطر، به شناسایی و تدوین راهبردها و برنامه های اقدام عملیاتی برای توسعه محصول جدید پرداخته شد. در این پژوهش، روندهای علمی، فناورانه و بازار به طور نظام مند از طریق تحلیل های کتاب سنجی، تحلیل پتنت، تحلیل شبکه، مدلسازی موضوعی، تحلیل مضمون و تحلیل احساسات، مورد رصد و شناسایی قرار گرفتند. سپس، پیشران های کلیدی شناسایی و با استفاده از تحلیل تأثیر متقابل و تحلیل اثر/عدم قطعیت اولویت بندی شدند و بر اساس دو پیشران کلیدی «(1)ادغام فناوری هوشمند» و «(2)شخصی سازی»، چهار سناریوی آینده ((1)بهینه سازی تثبیت شده، (2)تولید انبوه هوشمند، (3)جایگاه های تجربی و هنری و (4)فرا-شخصی سازی دیجیتال محور) توسعه یافتند. یافته های کلیدی پژوهش، همگرایی تقاضای بازار و پیشرفت های علمی/فناورانه به سمت (1)عملکرد فنی برتر و (2)تجربیات بویایی پیچیده و شخصی سازی شده را نشان دادند. نهایتاً، در این پژوهش و با بهره گیری از چارچوب سه افق و تحلیل سناریوها، مجموعه ای مشخص از راهبردهای توسعه محصول جدید (استوار و انطباقی) و برنامه های اقدام عملیاتی متناظر در افق های زمانی کوتاه، میان و بلندمدت تدوین گردید. این راهبردها و اقدامات فرموله شده، بر فعالیت های ملموسی نظیر (1)به کارگیری فناوری های پیشرفته رهایش کنترل شده برای دستیابی به برتری عملکردی قابل اثبات، (2)کاوش در نت های نوآورانه، (3)بهره گیری از هوش مصنوعی و (4)ارائه گزینه های ملموس برای خلق تجربیات بویایی متمایز و شخصی تمرکز دارند و بدین ترتیب، آمادگی لازم برای رقابت و موفقیت در چشم اندازهای متنوع آینده صنعت عطر را فراهم می آورند.