حاکم قاسمی

هدف: مدل کسب وکار مفهومی راهبردی است که چگونگی خلق کردن، ارائه دادن و به دست آوردن ارزش را نشان می دهد. اگرچه مدل های کسب وکار، هم زمان با تغییرات محیط تغییر می کنند، برای غلبه بر شتاب تغییرات به نوآوری، پیش دستی، تفکر اکتشافی و آینده گرایی نیاز دارند. نوآوری در مدل های کسب وکار، مستلزم بینش طراحی است. آینده نگاری، فرایندی نظام مند و مشارکتی برای ساختن آینده است که از طریق مشورت، کسب آگاهی و چشم اندازسازی به آینده گرا کردن کسب وکار می پردازد. الگوهای طراحی مدل کسب وکار موجود، به محیط طراحی و آینده توجه اندکی دارند. چارچوب های آینده نگاری موجود نیز، به طراحی مدل کسب وکار توجه کافی ندارند. از این رو بررسی ها نیاز به ارائه مدلی جامع را نشان داد که برای در نظر گرفتن تحولات محیط، عدم قطعیت های موجود و وضعیت های آینده را در طراحی مدل های کسب وکار لحاظ کند. این پژوهش با هدف برطرف شدن شکاف در ادبیات موضوع و ارائه مدل مفهومی طراحی مدل کسب وکار مبتنی بر آینده نگاری انجام شد. روش: پژوهش از نظر جهت گیری کاربردی، از نظر هدف اکتشافی و فلسفه آن پراگماتیسم است و صبغه ترکیبی و رویکرد استقرایی دارد. در بخش نظری با استفاده از روش مرور سیستماتیک، مطالعات پیشین و آثار علمی مرتبط با موضوع پژوهش بررسی، تحلیل و دسته بندی شد. سپس طی یک مطالعه مفهومی با استفاده از بینش های به دست آمده و ترکیب مدل های موجود، مدل مفهومی پیشنهادی طراحی شد. برای اعتبارسنجی مدل، از میان خبرگان آینده پژوهی و مدیریت کسب وکار که جامعه تجربی پژوهش بودند، ۱۲ نفر به روش قضاوتی برای نمونه انتخاب شد. در این مرحله، برای جمع آوری اطلاعات، از ابزار پرسش نامه استفاده شد. روایی محتوای پرسش نامه را خبرگان تأیید کردند و پایایی آن با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ به میزان 768/0 تأیید شد. برای بررسی نرمال بودن داده ها، آزمون کلموگروف اسمیرنف به عمل آمد و بر اساس نتایج داده ها نرمال بود. سپس آزمون T تک نمونه ای برای تحلیل پاسخ ها انجام شد. سامان دهی مدارک و استنادها با استفاده از نرم افزار پژوهیار نسخه ۲ و محاسبه ها با استفاده از نرم افزار اس پی اس اس نسخه ۲۷ انجام شد. یافته ها: نتایج نشان داد که در مطالعات گذشته، دسته ای از پژوهشگران به آینده پژوهی در طراحی مدل کسب وکار توجه ناچیزی کرده اند. معدودی از آن ها به برخی جنبه های آینده پژوهی توجه کرده اند، ضمن آنکه به پایداری و فضای طراحی مدل کسب وکار اهمیت بیشتری داده اند. دسته دیگری از پژوهشگران، برخی فنون آینده پژوهی را جعبه ابزار دانسته و از آن استفاده کرده اند. تعداد اندکی نیز به آینده پژوهی و آینده نگاری، به عنوان چارچوبی برای توسعه مدل کسب وکار نگریسته اند؛ اما چارچوب جامعی برای طراحی مدل کسب وکار مبتنی بر آینده نگاری ارائه نکرده اند. ضمن مطالعه مفهومی، فرایند طراحی مدل کسب وکار اوستروالدر و پیگنر و چارچوب آینده نگاری عمومی وروس، مدل های مناسبی برای ادغام و ارائه مدل مد نظر پژوهش تشخیص داده شد. بر همین اساس، مدل مفهومی پیشنهادی برای طراحی مدل کسب وکار مبتنی بر آینده نگاری با ادغام دو مدل مذکور، طراحی و ارائه شد و به تأیید خبرگان رسید. نتیجه گیری: بر اساس یافته های پژوهش، ابتنای طراحی مدل کسب وکار بر آینده نگاری با در نظر گرفتن آینده های گوناگون، نگرش چندسطحی و پیگیری تحقق راهبردها، می تواند نقاط ضعف پژوهش های پیشین و الگوهای موجود را پوشش دهد و به آینده گرا شدن کسب وکارها کمک کند. پیشنهاد می شود طراحان مدل های کسب وکار، در فرایند طراحی، ضمن توجه به شناخت تحولات محیط و آینده های ممکن، برای تحقق مدل کسب وکار متناسب با آینده های بدیل، برنامه ریزی کنند. کاربست مدل پیشنهادی می تواند به این منظور کمک کند. پژوهشگران دیگر می توانند نتایج کاربرد مدل پیشنهادی را ارزیابی و تحلیل کنند.

مطالعه آینده های قانونگذاری، در پی دیدبانی آینده های تعارضی در حکمرانی تقنینی مجلس شورای اسلامی بوده و معطوف به مفهوم «نسبتِ آینده های بدیل»، مشتمل بر تعارض، تعاون و تعادل است. دیدبانی، گونه ای از پیش آگاهی است؛ بنابراین تحقق چنین امری به چابک سازی و ایجاد قابلیت پاسخگویی سریع نظام قانونگذاری و واکنش فعالانه و به هنگام در مواجهه با تغییرات و تحولات نوظهور و نوپدید تقنینی می انجامد. این که «آینده آینده های تعارضی در حکمرانی تقنینی به چه سمت و سویی حرکت خواهد کرد؟» مورد جستجو است. در دو بخش «نسبتِ آینده ها» و «آینده های تعارضی تقنین» به کمک دو پرسشنامه جداگانه آرای خبرگان و دلفی فازی، نظر خبرگان گردآوری و تحلیل شده است. نتایج تحقیق دلالت دارند بر: تقویت قوه مجریه و کم رنگ تر شدن نقش و جایگاه قوه مقننه؛ تقویت وجه عرفی و مردمی؛ قوت گرفتن لابی گری و تضعیف رویه های قانونی؛ رشد جایگاه فناوری و هوش مصنوعی؛ مرکزگرایی و تک مجلسی و عدم توانایی تحقّق تحزب.

روابط ایران و ایالات متحده آمریکا از منظرهای مختلف و توسط پژوهشگران متعدد مورد بررسی و تحقیق قرار گرفته است و روایت های متعددی در خصوص علل و زمینه های منازعه دیرپای دو کشور ذکر شده است. شناخت بافتار (زمینه و زمانه) روابط دو کشور بدون دستیابی به منظومه عوامل موثر بر این حوزه به آسانی مقدور نیست. از سوی دیگر متغیرهای متعددی در حوزه های متکثر بر این بخش اثرگذار هستند که بازنمایی جامع و مانع آین حوزه را با مشکل مواجه می کند. بازآرایی متغیرهای موثر بر روابط ایران و آمریکا، محل پرسش اصلی این پژوهش است. برای انجام این پژوهش رویکرد کلاسیک نظریه زمینه ای انتخاب گردید و پس از مصاحبه با خبرگان این حوزه و دستیابی به اشباع نظری در پژوهش، نتایج حاصل شده در قالب وقایع، مفاهیم و مقوله های اصلی بازآرایی گردید. بر اساس نتایج به دست آمده، مقوله های تضاد ساختاری جمهوری اسلامی، تجدیدنظرطلبی جمهوری اسلامی در ساختار نظام بین الملل، پیمان ابراهیم و وزن گذشته تاریخی روابط دو کشور مهمترین حوزه ها هستند که به نوعی می توان در ذیل مقوله تضاد ایدئولوژیک ایران و آمریکا قرار داد.

حدود یک قرن است که برخی از احزاب کرد با تناقض «حفظ یکپارچگی ایران» و «احترام به هویت کرد» مواجه شده اند. پژوهش های تاریخی حاکی از آن است که این مسئله در گذشته ایران وجود نداشته و هم زمان با استیلای غرب و آغاز مطالعات شرق شناسانه شکل گرفته است. این مسئله باعث به وجود آمدن مشکلات زیادی در عرصه سیاست گذاری های کلان کشوری شده است و پژوهش های عمیقی را در این حوزه می طلبد. پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که شرق شناسان چه نقشی در ایجاد «دیگری» در دو گفتمان ناسیونالیسم ایرانی و ناسیونالیسم کردی داشته اند؟ فرضیه پژوهش حاضر این است که مطالعات شرق شناسانه به برساخته شدن ناسیونالیسم ایرانی در یک کلیت منسجم قومی یعنی «آریایی ها» انجامید. در واکنش به این موضوع، یک هویت کردی شکل گرفت که ویژگی اصلی آن استقلال طلبی بود. این شرایط، فضای مناسبی را برای رقابت دو گفتمان و تعریف طرف مقابل به عنوان «دیگری» فراهم کرد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که شرق شناسان نقش مهمی در تعریف هر یک از طرفین به عنوان «دیگری» داشته اند. در مطالعات شرق شناسان، هویت ایرانی با تأکید بر نژاد آریایی و زبان فارسی تعریف شد و دیگر هویت های نژادی و زبانی به عنوان عناصر عارضی مطرود واقع می شدند؛ بنابراین، تلاش برای یکسان سازی فرهنگی که حاصل مطالعات شرق شناسانه و دخالت های خارجی بود، یکی از دلایل اصلی تعریف هویت ملی به عنوان دیگری هویت محلی و بالعکس محسوب می شود. پژوهش حاضر با استفاده از روش تحلیل گفتمان لاکلائو و موفه به تحلیل مسائل خواهد پرداخت. جمع آوری اطلاعات با به کارگیری ابزار کتابخانه ای اسنادی انجام پذیرفته و به روش توصیفی تحلیلی مورد واکاوی قرار گرفته است.

حدود یک قرن است که ناسیونالیست های کرد با هدف تشکیل کردستان بزرگ به مبارزه با حکومت های متبوع خود می پردازند. آنها سعی می کنند تا ضمن کتمان وجود «ضدیت» و «غیریت»های گوناگون در میان خود و مردم کردستان، با دیدگاهی ناسیونالیستی، آنها را در یک زنجیره هم ارزی و گفتمان واحد قرار دهند. به این ترتیب، «خودِ» کرد در مقابل «دیگریِ» حکومت های مرکزی تصور می شود. نتیجه این تصور چیزی جز اعتقاد به وجوب استقلال کردها و تشکیل حکومت واحد نخواهد بود. این در حالی است که کردها نیز همچون دیگر گروه های قومی و زبانی دارای شکاف های مختلف قومی، مذهبی، نژادی، ایدئولوژیکی و حتی زبانی بوده و هستند. پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که با توجه به وجود این شکاف ها آیا تشکیل کردستان بزرگ قابل تحقق است یا خیر؟ در پاسخ به این سؤال، این فرضیه مطرح می شود که با توجه به وجود شکاف های مختلف اجتماعی در بین کردها، تحقق این هدف با مشکلات جدی روبرو است. نوشتار حاضر همراه با واکاوی این مسئله، در صدد بررسی قابلیت تحقق آرمان کردستان بزرگ است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که اتحاد کردها و تشکیل کردستان بزرگ به دلیل وجود شکاف های اجتماعی در میان آنها غیر ممکن است. بررسی داده های پژوهش حاضر با استفاده از روش تحلیل گفتمان ارنستو لاکلائو و شانتال موفه انجام گرفته است. در جمع آوری داده ها نیز از ابزار کتابخانه ای- اسنادی استفاده شده و به روش توصیفی- تحلیلی مورد واکاوی قرار گرفته است.

فقر چندبعدی یکی از علت های روی آوردن زنان روستایی به راهبردهای کنشگری غیررسمی است که در ارتباط با بستر و موقعیت زنان روستایی و مشکلات زندگی روزمره، آنان را به مطالبه گری و تلاش برای تغییر سیاسی وامی دارد. در این راستا زنان معترض به مشکل آب در روستای نقدی علیای مشکین شهر برای حل مشکلشان در روند تجربه روزانه کولبری آب و عدم کارایی سازوکارهای نهادی روستایی، راهکاری غیررسمی را برگزیدند. هدف این پژوهش بررسی تأثیر فقر چندبعدی بر راهبردهای غیررسمی کنشگری سیاسی در میان زنان روستایی با تمرکز بر تجربه زیسته زنان روستای نقدی علیای مشکین شهر است. چارچوب نظری پژوهش قوم نگاری نهادی و متمرکز بر تجربیات زیسته گروه های فرودست است. داده های پژوهش از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته و مصاحبه گروه کانونی با زنان معترض و متون نهادی شامل خبرها، دستورالعمل های دولتی و فیلم پخش شده زنان جمع آوری شده است. تحلیل داده های مصاحبه برمبنای تحلیل مضمون (تماتیک) است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که زنان معترض روستای نقدی علیای مشکین شهر برای حل مشکل آب روستا، به دلیل ناکارآمدی سازوکارهای نهادی روستایی در انتقال مشکل و پاسخ دهی مناسب، اقدام به بستن جاده اردبیل به مشکین شهر کردند. پخش فیلم اعتراضشان در فضای مجازی آن را به امری سیاسی تبدیل کرد و موجب واکنش سریع مسئولان شد و زنان روستا را از قدرت تأثیرگذاری عملکرد گروهی شان آگاه کرد، اما لحظه ای بودن راهکار غیررسمی همراه با پاسخ دهی ناقص مسئولان موجب پایداری مشکل آب شده است.

مصرف بیش از اندازه منابع طبیعی، روند رو به رشد آلودگی های زیست محیطی و تلاش برای بهبود کیفیت زندگی در ابعاد مختلف موجب ارائه راه حل های جدید برای رفع چالش های شهرهای آینده شده است. در این جهت ایجاد شهرهای هوشمند توجه دانشگاهیان و برنامه ریزان شهری را عمدتاً در چارچوب سیاست های توسعه شهری به خود جلب کرده است. بنابراین هدف اصلی مقاله حاضر معرفی سناریوهای ناشی از فرایند هوشمندسازی با تاکید بر شهر قزوین است. تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی و از لحاظ گردآوری اطلاعات و روش تجزیه و تحلیل، توصیفی- تحلیلی محسوب می شود. جهت جمع آوری اطلاعات در زمینه مبانی نظری، از روش اسنادی و جهت جمع آوری داده ها به منظور تجزیه و تحلیل و پاسخ به سؤال اصلی پژوهش، از روش میدانی استفاده شد. مطابق یافته های این پژوهش، 16 پیشران از روش دلفی شناسایی گردید؛ و در ادامه پس از بررسی میزان و چگونگی تأثیرگذاری این پیشران ها بر یکدیگر، چهار عدم قطعیت کلیدی هوشمندسازی شهر قزوین شناسایی گردید. با توجه به حالت های مختلف چهار عدم قطعیت کلیدیِ مدیریت پایدار، فناوری های نوین، توسعه نوآوری اجتماعی، اقتصاد بین المللی؛ و با استفاده از روش CIB از طریق نرم افزار سناریو ویزارد 3 سناریو بدیل برای آینده شهر قزوین در راستای هوشمندسازی بدست آمد که سناریوی اوّل سناریوی مطلوب هوشمندسازی شهر قزوین می باشد. طبق نتایج تحقیق در سیاست گذاری شهر هوشمند قزوین بایستی شرکت های بین المللی مبتنی بر فناوری(NTBFs) به منظور موفقیت هرچه بیشتر در زمینه هوشمندسازی شهر قزوین مورد توجه قرار گیرند؛ چراکه فعلیت چهار عدم قطعیتِ مدیریت پایدار، فناوری های نوین، توسعه نوآری اجتماعی، اقتصاد بین المللی را در این شرکت ها می توانیم جویا باشیم.

هدف: از آنجایی که آینده پژوهی طی چند دهه اخیر با چالش جدی تثبیت به عنوان یک رشته علمی مواجه بوده است و آینده پژوهان مختلف همچنان بر ضرورت این امر برای آینده پژوهی تأکید دارند، این پژوهش به دنبال تحلیل امکان رشته بودن این حوزه می باشد. همچنین در پی آن است تا جایگاه آن را در بین رشته های علمی مشخص سازد.روش: در بخش اول این پژوهش با رویکرد توصیفی-تحلیلی به ارزیابی احراز معیارهای رشتگی با سه رویکرد معرفت شناختی، اجتماعی و سازمانی، توسط آینده پژوهی پرداخته شده است. در بخش دوم پژوهش، با استفاده از طبقه بندی های مطرح رشته های علمی، جایگاه آینده پژوهی در بین رشته های علمی، مورد بررسی قرار گرفته است.یافته ها: نتایج این پژوهش نشان می دهد که آینده پژوهی از موضوع پژوهشی خاص؛ بدنه معظمی از دانش تخصصی؛ نظریه ها و مفاهیم تخصصی؛ روش های کاربردی مختلف؛ پارادایم های علمی؛ گفتمان، زبان، اعضاء و هویت مشترک؛ و کاربست در صحنه عمل برخوردار است. مشخص شد که آینده پژوهی، به واسطه قابلیت های رشتگی اش، یک رشته علمی محسوب می شود و در طبقه بندی رشته ها، رشته ای کاربردی و نرم است که در حیطه گسترده تر علوم اجتماعی کاربردی قرار می گیرد.نتیجه گیری: در عین اینکه آینده پژوهی معیارهای رشتگی را احراز می کند، در دو حوزه نیاز به توسعه اساسی دارد: یکی توسعه بنیان های فلسفی و معرفت شناختی آن است تا از موقعیت بی مبنایی خارج شود؛ دوم توسعه دانشگاهی آن در سطوح مختلف آموزش عالی است تا بتواند به جایگاه واقعی خود در ساحت آکادمی دست یابد.

در کتاب دیپلماسی زیست محیطی جمهوری اسلامی ایران در دریای خزر اقدامات ایران برای حفاظت از محیط زیست دریای خزر تبیین شده است. نویسنده اثر ضمن بررسی اقدامات صورت گرفته در این حوزه، در چارچوب روش سوات از یک سو به معرفی نقاط قوت و ضعف دیپلماسی زیست محیطی ایران پرداخته و از سوی دیگر فرصت ها و تهدیدهای پیش روی این دیپلماسی را معرفی کرده است. نویسنده با اتکا به یافته های حاصل از اجرای سوات، پیشنهادهایی را برای تقویت دیپلماسی زیست محیطی ارائه کرده است. این اثر می کوشد خواننده را با وضعیت دیپلماسی زیست محیطی جمهوری اسلامی ایران در دریای خزر آشنا سازد، و از این جهت دارای امتیازات فراوانی است. اما در عین حال ضعف هایی دارد. ضعف های اثر در دو بخش شکلی و محتوایی قابل تقسیم بندی است. وجود اشکالات نگارشی و ویرایشی، و فقدان بخش نتیجه گیری مهمترین اشکال شکلی، و کاربرد نامناسب روش سوات و ابهام در کاربرد مفهوم دیپلماسی مهمترین اشکال محتوایی اثر است. رفع این اشکالات می تواند به ارتقاء کیفی اثر منتهی شود. در این مقاله با رویکردی نقادانه تلاش شده است ضمن معرفی کتاب دیپلماسی زیست محیطی جمهوری اسلامی ایران در دریای خزر و اشاره به امتیازات آن، ضعف ها و نارسایی های اثر بیان گردد تا در چاپ های بعدی مورد توجه نویسندگان آن قرار گیرد.

مطالعات آینده ها به عنوان فرارشته ای نوظهور در چند دهه اخیر با چالش های بسیاری روبه رو بوده است که جدی ترین آن خروج از موقعیت بی مبنایی و تجهیز به بنیان های فلسفی برای تبدیل شدن به یک رشته علمی است. در این راستا، این پرسش های اساسی مطرح است که چگونه می توان در مورد آینده ای که هنوز محقق نشده است، پژوهش کرد، و آیا اصلاً امکان کسب معرفت از گزاره های ناظر به آینده وجود دارد؟ در پاسخ به این پرسش ها، نویسندگان مقاله ابتدا به بازشناسی حوزه های پژوهش در باب آینده پرداخته اند، سپس مسائل جدی معرفت شناختی پیش روی آنها را تحلیل نموده اند. همچنین با در نظر گرفتن این مسائل، از دریچه سه قانون اندیشه به تحلیل امکان کسب معرفت از مفروضات آینده پرداخته شده است. در نهایت نظریات عمده صدق و توجیه در نسبت با گزاره های آینده واکاوی شده و دیدگاه های متناسب با ایجاد باور صادق موجه از گزاره های ناظر به آینده، پیشنهاد گشته است. نتایج حاصل از این مقاله بیانگر آن است که امکان اولیه کسب معرفت از باور های ناظر به آینده وجود دارد. در همین راستا نظریه مطابقت صدق، برای احراز صدق این باور ها و نظریه های درون گرایی و مبناگرایی میانه رو برای توجیه آنها، تحلیل و پیشنهاد شده است.

تحولات معاصر در منطقه غرب آسیا نشان دهنده افزایش استعداد بروز تحولات راهبردی در آینده منطقه هستند که لاجرم کنشگران و واحدهای سیاسی موجود در این نظام منطقه ای را تحت تأثیر قرار میدهند. بر این أساس و با توجه به اصل پیشگیری از غافلگیری راهبردی و همچنین آگاهی زودهنگام از فرصت ها و تهدیدهای پیش رو در محیط امنیتی جمهوری اسلامی ایران، دیدبانی این تحولات اهمیت می یابد.پژوهش حاضر برای یافتن چارچوبی جامع برای دیدبانی تحولات راهبردی در این منطقه، دو پرسش اساسی چگونگی نگریستن و تحلیل دینامیک تحولات؛ و همچنین مولفه ها و شاخص های مهم برای پایش تحولات را واکاوی می کند. در پاسخ به پرسش نخست، تعداد 5 زیرسیستم امنیتی مبتنی بر وابستگی متقابل امنیتی برگرفته از نظریه مجموعه امنیتی بوزان شناسایی شدند. در پاسخ به پرسش دوم، تعداد 51 مولفه برای دیدبانی محیط امنیتی جمهوری اسلامی در منطقه غرب آسیا احصا شدند. این پژوهش، با رویکردی کیفی از اسناد و مطالعات کتابخانه ای برای گردآوری داده ها استفاده کرده و روش توصیفی تحلیلی را برای نیل به نتایج پژوهش به کار گرفته است.

احزاب سیاسی در ایران، حامل ویژگی های سیاسی-اجتماعی و پیشینه تاریخی می باشند که در هم افزایی ناخواسته، به جای تبدیل شدن به عاملی برای توسعه، مانعِ محقق شدنِ آن بوده اند. اگرچه درباره ویژگی ها و موانع نظام حزبی در ایران، پژوهش های نظری زیادی صورت گرفته است؛ اما درباره «پیشران های توسعه بر اساسِ متغیرهای مختلف در ساخت های چهارگانه؛ شامل نقش عاملیت دولت، جامعه، گروه های اجتماعی و احزاب سیاسی، تاکنون مطالعه ای انجام نشده است. با توجه به این فقدان، پرسش اساسی این نوشتار این است که پیشران های توسعه احزاب سیاسی در جمهوری چیست؟ فرضیه به دست امده در این پژوهش این است که مهم ترین پیشران ها، تقویت ساختار دموکراتیک قدرت و آزادی های سیاسی، تقویت گفتمان تحزب، تقویت سرمایه اجتماعی، توسعه نهادهای جامعه مدنی، استقلال احزاب، توسعه فرهنگ مشارکت و کار جمعی، تسهیل گردش نخبگان سیاسی، قانونمندی و شفافیت ساختار احزاب و نظارت بر آن ها می باشد. چارچوب نظری مورد استفاده در این پژوهش، آینده پژوهی است که با استفاده از روش های کتابخانه ای، پرسشنامه و استفاده از نرم افزار میک مک داده های به دست امده تجزیه و تحلیل شده است.کشف و توصیف پیشران های توسعه احزاب، مهم ترین یافته این پژوهش است.

نظریه حکمرانی خوب پس از نظریات دولت بزرگ و کوچک در حوزه اداره عمومی مطرح شده است که نقش های متفاوت و بعضاً متناقضی را نسبت به الگوی های قبلی برای حاکمیت تعریف می کند. در این نظریه، اداره عمومی جامعه فرایندی مشارکتی است و نقش آفرینان آن، دولت، بخش خصوصی و جامعه مدنی هستند که هر یک سهمی مشخص در اداره مطلوب جامعه بر عهده دارند. در این نظریه، شاخص هایی جهان شمول برای حکمرانی خوب تعریف شده و سالانه کشورها توسط نهادهای بین المللی بر اساس این شاخص ها سنجش، ارزیابی و رتبه بندی می شوند. با توجه به اینکه مفهوم خوبی در حکمرانی خوب، مفهومی هنجاری است، در نتیجه مبتنی بر ارزش ها و خاستگاه ذهنی نظریه پردازان طرح و ارائه خواهد شد. با اینکه می توان از برخی آموزه های این نظریه استفاده نمود، اما الگوی مطلوب حکمرانی برای نظام سیاسی هر کشور مستثنی از فرهنگ، مذهب و بوم آن قابل ارائه نیست. از طرفی اسناد بالادستی در هر نظام حاکمیتی، مبین اصول، ارزش ها، اهداف و آرمان های آن نظام است که می توان آن را به عنوان منبع اصلی برای تصویرپردازی از حکمرانی مطلوبِ مد نظر آن نظام در نظر گرفت. هدف از این پژوهش، تصویرپردازی حکمرانی مطلوب جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر اسناد بالادستیِ رسمی و مصوب کشور می باشد. روش پژوهش در تحقیق حاضر، روش داده بنیاد است. در این پژوهش، ابتدا 58 سند راهبردی و رسمی در نظام جمهوری اسلامی احصاء و سپس به روش کدگذاری و استفاده از نرم افزار MAXQDA، مفاهیم، مقوله ها و در نهایت، تصویر مطلوب از حکمرانی جمهوری اسلامی ایران مدل سازی شده است. بر اساس نتایج یافته ها، لازمه حکمرانی مطلوب در جمهوری اسلامی ایران، نقش آفرینی در عرصه داخل و خارج از کشور است. نقش های حکمرانی مطلوب در داخل کشور، شامل: کرامت، تربیت، عدالت، امنیت، معیشت و پیشرفت و نقش های حکمرانی مطلوب در خارج از کشور در 5 عرصه جهان اسلام، امامت، مستضعفین جهان، حمایت، سازمان های بین المللی، هدایت، نظام سلطه، مقاومت و سایر کشور ها و شراکت در نظر گرفته شده است. پس از تعیین نقش ها، متناسب با عرصه ها، مدل سازی الگوی حکمرانی مطلوب بر اساس روش استراوس و کوربین صورت گرفته است. بر اساس این مدل، پدیده محوری تربیت، شرایط علّی کرامت، شرایط زمینه ای امنیت، شرایط مداخله گر شراکت بوده و مقوله های راهبردی نیز نقش های مقاومت، عدالت و پیشرفت است و در نهایت مقوله های پیامدی، شامل نقش های معیشت، امامت، هدایت و حمایت در نظر گرفته شده است.

فراگیری فرایند جهانی شدن، با توجه به تاثیرات گسترده آن، چالشهای زیادی را برای کشورها ایجاد کرده است. در این میان کشورهای کوچک به عنوان جوامعی که از تاثیرپذیری بیشتری برخوردارند، با چالشهای بیشتری روبرو هستند. پژوهشگران مقالات و کتابهای مختلفی را به این موضوع اختصاص داده و سعی کرده اند وضعیت کشورها را در فرایند جهانی شدن، و اقدامات آنها را برای مواجهه با چالشهای جهانی شدن تبیین نمایند. نویسنده کتاب «اقتصاد سیاسی بین الملل خلیج فارس» با این رویکرد سعی کرده است جایگاه کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس را در اقتصاد بین الملل در عصر جهانی شدن توضیح دهد. این کتاب اقدامات کشورهای کوچک خلیج فارس را برای انطباق با شرایط جهانی بررسی کرده است. در این مقاله با نگاهی نقادانه به کتاب، سعی شده است نقاط قوت و ضعف آن بررسی شوند. این بررسی نشان می دهد که نویسنده کتاب تحلیل های ارزشمندی از سیاستها و اقدامات کشورهای کوچک خلیج فارس برای ارتقاء جایگاه خود در اقتصاد بین الملل ارائه کرده است، اما در عین حال کتاب بویژه متن ترجمه آن از ضعف های شکلی و محتوایی متعددی رنج می برد.

سرمایه اجتماعی دارایی و اعتباری است که از روابط اجتماعی حاصل می شود. برخورداری از این سرمایه موجب کاهش هزینه ، افزایش اثربخشی و بهینه شدن امور برای بهره برداری از سایر سرمایه ها می شود. بر این اساس سازمان ها با افکارسنجی و ارزیابی میزان سرمایه اجتماعی موجود در جامعه می کوشند به این هدف دست یابند. هدف مقاله حاضر واکاوی وضعیت سرمایه اجتماعی در استان قزوین و تدوین راهبردهای مناسب برای ارتقای آن است. پژوهش حاضر از نوع پیمایشی است که بهدنبال ارائه تصویری از میزان سرمایه اجتماعی در میان افراد هجده سال به بالای دوازده شهر مرکزی و دوازده روستای استان قزوین است. حجم نمونه تحقیق با استفاده از فرمول کوکران 2266 نفر است. داده ها با استفاده از روش های آماری توصیفی و استنباطی، آزمون فریدمن موردتحلیل قرار گرفته و مؤثرترین عوامل در سطوح کلان، میانی و خرد شناسایی شدند. براساس نتایج آزمون فریدمن، در میان مؤلفه های سرمایه اجتماعی، در سطح کلان مؤلفه پنداشت از عملکرد نظام در رفع مشکلات، در سطح میانی آمادگی مشارکت در کمک به سازمان ها و در سطح خرد عام گرایی اجتماعی دارای بالاترین رتبه هستند. وضعیت مؤلفه های سرمایه اجتماعی در سطح کلان و میانی پایین تر از میانگین و تنها در سطح خرد کمی بالاتر از میانگین قرار دارد که نیاز است سازمان های متولی در استان قزوین با اتخاذ رویکردهای آیندهمحور و ارائه راهبردها و راهکارهای مناسب در صدد ارتقای این وضعیت برآیند

هدف از این مطالعه ارایه چارچوبی آینده پژوهانه برای تحلیل موضوعات ژئوپلیتیک دفاعی می باشد. ژئوپلیتیک یا سیاست جغرافیایی ناظر بر اثر محیط و اشکال یا پدیده های محیطی نظیر موقعیت جغرافیایی، شکل زمین، منابع کمیاب، امکانات ارتباطی و انتقالی (زمینی، دریایی و هوایی)، وسایل ارتباط جمعی در تصمیم گیری های سیاسی، به ویژه در سطوح گسترده منطقه ای و جهانی می باشد. در پژوهش حاضر پس از بررسی ادبیات نظری ژئوپلیتیک و آینده نگاری راهبردی و بررسی تطبیقی عوامل ژئوپلیتیک، چارچوبی برای تحلیل موضوعات ژئوپلیتیک دفاعی مبتنی بر آینده نگاری راهبردی ارایه می گردد. پژوهش حاضر به لحاظ هدف در زمره پژوهش های کاربردی و از نوع توصیفی - پیمایشی است که در آن از روش ترکیبی استفاده شده است. روش گردآوری داده؛ مصاحبه، بررسی و تحلیل اسناد و مدارک و مقالات مرتبط و استفاده از پرسش نامه است. همچنین چارچوب نهایی و توالی گام های فرآیند با استفاده از تکنیک مدل سازی ساختاری تفسیری استخراج گردیده است. نتایج نشان می دهند که چارچوب مذکور از پنج سطح تشکیل شده است و دارای گام هایی نظیر؛ تحلیل کنشگران حال و آینده منطقه ای و فرامنطقه ای مؤثر بر ژئوپلیتیک دفاعی، وضعیت های اقتصادی، سیاسی، نظامی، اجتماعی و فرهنگی، کشف و شناخت وضعیت مطلوب ژئوپلتیک دفاعی، شناخت و طرح ریزی ژئوراهبردها و موقعیت های راهبردی، ارزیابی مستمر موضوعات ژئوپلتیک و همسویی اقدام ها و راهبردها با اهداف و علایق ژئوپلتیک می باشد.

 هدف: صنعت تجهیزات پزشکی (صتاپ)، از جایگاه ویژه ای در حوزه سلامت و اقتصاد کشور برخوردار است، ولی پژوهش های داخلی در این حوزه به طور پراکنده و اندک می باشد. این پژوهش با هدف شناخت جامع عوامل، پیشران ها و عدم قطعیت های کلیدی مؤثر بر صتاپ و ترسیم سناریوهای آینده آن انجام شد؛ زیرا توجه به مسیرهای منتهی به آینده های محتمل، لازمه برنامه ریزی برای رونق تولید داخلی تجهیزات پزشکی است. روش : این پژوهش با روشی مشابه روش سناریونگاری عدم قطعیت بحرانی شوارتز انجام شد؛ به طوری که اطلاعات لازم با استفاده از مصاحبه و پرسشنامه در سه دور دلفی از خبرگان بدست آمد و مشابه روش تحلیل محتوای کیفی، کدگذاری شد. خبرگان مطلع، با استفاده از تکنیک گلوله برفی به صورت هدفمند تا رسیدن به اشباع نظرات، انتخاب شدند.یافته ها: در این پژوهش، عوامل کلیدی و پیشران های اصلی مؤثر بر 20 سال آینده صتاپ کشور بدست آمد. با شناسایی سه محور اصلی؛ یعنی رفع تحریم (اقتصادی) کشور، رشد تحقیق و توسعه در شرکت ها و کاهش فساد اقتصادی، از میان عوامل کلیدی و پیشران های اصلی که بیشترین تأثیر و عدم قطعیت را داشتند، پنج سناریوی: شکوفایی، وابستگی، امید، مقاومت و ویرانی برای آینده صتاپ کشور در افق 1420 تدوین شد.نتیجه گیری: سناریوهای آینده پیش روی صنایع فناوری پایه همچون صتاپ، بیانگر اهمیت مانع زدایی و پشتیبانی هدفمند از ملزومات رکن تحقیق و توسعه است. در این سناریوها، تداوم تحریم های اقتصادی، هزینه فعالیت های اقتصادی در صنعت را افزایش می دهد و کاهش فساد اقتصادی با عدم قطعیت قابل ملاحظه ای روبرو است. بنابراین، مدیریت این سه عامل محوری، پیشران سناریوهای مطلوب 20 سال آینده صتاپ ایران می باشد.

حفظ کرامت کودکان به عنوان حق طبیعی، مبنای اصلی آموزه های دینی، و برخی اسناد بین المللی از جمله کنوانسیون حقوق کودک قرار گرفته است. نادیده گرفتن این حق، نقش بنیادین در ایجاد آسیب ها برای کودکان دارد. برخی از احادیث و سیره عملی امام رضا(ع) و برخی از مواد کنوانسیون حقوق کودک، بیانگر توجه به مولفه های کرامت بخش در کودکان است. پرسش اصلی این است که مولفه های کرامت بخش از منظر امام رضا(ع) و کنوانسیون حقوق کودک کدام است؟ و چه شباهت ها و تفاوت هایی با هم دارند؟ از دیدگاه امام رضا(ع) و کنوانسیون حقوق کودک مؤلفه هایی مانند هویت، تربیت، امنیت، عدالت ورزی، آزادی خواهی و ظلم نکردن کرامت بخش وجود کودکان است.این دو دیدگاه، به لحاظ مبانی، روش شناسی، محتوا و ضمانت اجرایی تفاوت بنیادین دارند. مبانی اسلامی، ایدئولوژی سعادت محور، بیان ساده و فاقد ساختارهای پیچیده قانونی، روش شناسی متنوع، توجه به کرامت حقیقی، حقوق معنوی و تکلیف مداری تربیت کودک، تأکید بر خانواده و ضمانت اجرایی مبتنی بر ایمان، معنویت و جزای دنیوی و اخروی از جمله وجوه تمایز آموزه های رضوی درباره حفظ کرامت کودکان در مقایسه با کنوانسیون حقوق کودک است. به رغم شباهت ها، تفاوت های این دو دیدگاه درباره حقوق کودک نشان می دهد به لحاظ سطح ارزشی، مبانی، روش شناسی، محتوایی و...امام رضا(ع) سال ها قبل از تدوین کنوانسیون، معرفت شناسی جامعی از حفظ حقوق کودکان ارایه داده است. این مقاله با روش تحلیل محتوا به بررسی محتوای روایات به جا مانده از امام رضا(ع) درباره مولفه های کرامت بخش کودک و محتوای کنوانسیون حقوق کودک می پردازد و درچارچوبی مقایسه ای، مهمترین شباهت ها و تفاوت های دیدگاه تشیع (با تاکید بر روایات امام رضا(ع)) و حقوق بین الملل را مطرح می کند.

هدف اصلی و کلان انقلاب اسلامی ایران ایجاد تمدن نوین اسلامی  است. با توجه به این هدف، پرسشی که مطرح می شود؛ این است که «در شرایط کنونی چگونه می توان این هدف را تحقق بخشید؟» با نگاهی به تاریخ ظهور و افول تمدن ها می توان دریافت؛ یکی از پیشران های تمدن ساز، علم و فناوری است. تمامی تمدن ها در طول تاریخ با دستیایی به فناوری های جدید و کارآمد که تأمین نیازها و تقاضاهای بشر را تسهیل کرده اند؛ امکان ظهور و بروز یافته اند. با توجه به تجربه تاریخی، فناوری های نوین و نوظهور و فناوریهایی که در آینده به دست خواهند آمد؛ از مهم ترین عوامل تأثیرگذار بر تحولات و شکل دهنده آینده به شمار می روند. لذا برای رسیدن به تمدن نوین اسلامی، دستیابی به فناوری جدید و نوظهور و تلاش برای مشارکت در فرایند خلق فناوریها در آینده، امری ضروری است. در این مقاله تلاش می شود؛ با روش توصیفی - تحلیلی و با رویکردی آینده پژوهانه، تأثیر گذاری فناوری های نوین و نوظهور در فرایند تمدن سازی مورد بررسی قرار گیرد و نقش و تأثیر آنها برشکل گیری تمدن نوین اسلامی تبیین شود.