ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲٬۷۶۱ تا ۲٬۷۸۰ مورد از کل ۷۹٬۱۸۶ مورد.
۲۷۶۱.

پژوهشی درباره ی روایات ترتیب نزول ابن عباس از طریق ابوصالح، ماهیت و وثاقت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ترتیب نزول قرآن ابن عباس ابوصالح کلبی مقاتل بن سلیمان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۳ تعداد دانلود : ۹۱
ترتیب نزول سوره های قرآن کریم در روایات متعددی از صحابه و تابعین نقل شده است. تعدد و اختلاف روایات ترتیب نزول و کیفیت نقل آن ها در منابع مختلف برای قرآن پژوهان به ویژه در مطالعات مکی مدنی، ترتیب نزولی و تفسیر تنزیلی باعث سردرگمی شده است. تعداد زیادی از این روایات از ابن عباس نقل شده است. یکی از طرق نقل ترتیب ابن عباس، طریق ابوصالح است که به دلیل ویژگی های خاص و تحریرهای گوناگون آن مورد توجه و سوال قرارگرفته است. در این تحقیق با جستجو در نُسخ کهن ترین منابع موجود، تبارشناسی و مقایسه ی فهرست های روایی، فهرست های ابن عباس از طریق ابوصالح و ترتیب های مأخوذ از آن بازشناسی و بررسی می شود. خواهیم دید علاوه بر فهرست هایی که به صورت مسند از طریق ابوصالح نقل شده است، دو فهرست کلبی از ابن عباس و مقاتل بن سلیمان نیز که بدون ذکر سند و منبع در تفسیر شهرستانی آمده و فهرست های مستقلی در نظر گرفته می شوند، بنا بر شاخصه های متنی مشترک و مشایخ آن دو، به شاخه ی ابوصالح از ابن عباس ملحق می گردند. ابوصالح، کلبی و سایر راویان این شاخه کوفی هستند. تشابه زیاد و شاخصه های مشترک در متن روایات و بوم راویان این مجموعه، نشان دهنده ی ریشه ی واحد این فهرست هاست. بعضی از اختلافات جزئی در این مجموعه را می توان به حساب اشتباه در نقل یا استنساخ گذاشت؛ اما پاره ای اختلافات مانند حذف و اضافه ی سوره حمد و جابجا شدن سوره های حج، سجده و انسان میان بخش مکی و مدنی، با خطای سهوی قابل توجیه نیست و تنها می تواند ناشی از اجتهاد روایان و دخالت در فهرست پایه به دلیل ترجیح دیگر اقوال باشد.
۲۷۶۲.

تحلیل حدیث شناسانه از روایات آب و عطش در عاشورا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تشنگی امام حسین (ع) عاشورا روایات عاشورایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۲ تعداد دانلود : ۹۶
 مسئله آب و عطش در واقعه کربلا ازجمله مسائلی است که سبب تحولی شگرف در شیوه عزاداری و نگرش شیعیان شده است. شهرت نبود آب در خیمه های امام حسین(ع) در شب و روز عاشورا، بسته شدن آب در روز هفتم محرّم به عنوان یک رخداد تاریخی در میان مورخان و گزارش غُسل امام و یارانش در شب یا صبح عاشورا در کتب حدیثی و نیز حفر چاهی در کربلا به صورت اعجازگونه توسط امام، در کتب حدیثی و تاریخی، حاکی از ناهمگونی منقولات روایی و حدیثی در موضع آب و عطش در کربلاست. ازاین رو، پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی تحلیلی، به واکاوی این مهم پرداخته و درنهایت بدین نتیجه رسیده است که منابع متأخر امامیه با رویکرد عاطفه گرایانه نگارش یافته و سخنانی مبنی بر «طلب آب» به امام حسین(ع) نسبت داده شده که با شأن معصوم هم خوانی ندارد و برخی از این روایات، ضمن تعارض با اخبار تاریخی، دارای رکاکت معنا و معارض با سنت معصومان است. روایات مربوط به تشنگی خیمه امام محدود به یک یا دو روایت آن هم به صورت ضمنی است، لکن در دوره های صفویه و قاجار بیشتر پروبال گرفته و هرچه از زمان حادثه عاشورا فاصله گرفته می شود، برداشت عاطفه گرایانه از عاشورا بیشتر شده است. با توجه به روایات موجود و معتبر، بدون تردید تا صبح روز عاشورا، آب در خیمه ها موجود بوده، اما کشاکش و سنگینی نبرد، توان هر رزمنده ای را گرفته و امام حسین(ع) در روز عاشورا با لبان تشنه به شهادت رسیده است. بستن شریعه فرات در هفتم محرّم، دلیل بر نبود آب در خیمه امام نیست، اما اندک آب موجود در صبح عاشورا برای کودکان اختصاص داده شده است. در روایات عاشورایی متقدم و معتبر، اخباری مبنی بر مظلومیتی با تصویر دوران قاجاری یافت نمی شود؛ گرچه مظلومیت امام، فراتر، سنگین تر و دردناک تر از منقولات عاطفه گرایانه است.
۲۷۶۳.

آسیب شناخت روایات فرزند آوری و راه حل های آن(مقاله پژوهشی حوزه)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۵ تعداد دانلود : ۷۱
جهان اسلام در دنیای کنونی برابر جهان کفر قرار دارد و بسیاری از دشمنان اسلام از شوکت و عظمت اسلام و مسلمانان در هراس هستند. این دشمنان درصدد هستند که هر از گاهی از عظمت مسلمانان بکاهند و مهم ترین راهکار آن ها کاستن قدرت و تعداد نفوس مسلمانان است. به همین منظور، تلاش می کنند تا از تعداد مسلمانان بکاهند و آنان را در اقلیت قرار دهند. بنابراین، لازم است که مسلمانان با فرهنگ اصیل اسلامی نسبت به فرزندآوری آشنا شوند و همچنین ظاهر برخی از آیات و روایات که بر نکوهش از فرزندآوری دلالت دارند، مورد بررسی قرار گیرند و راهکارهای حل آن ها ارائه شود. در نوشتار حاضر با استفاده از شیوه تحلیلی انتقادی و با بهره گیری از آیات قرآن کریم و روایات اهل بیت^، به آسیب شناسی روایات فرزندآوری پرداخته ایم. به این نتیجه رسیده ایم که ظاهر برخی از روایات بیانگر وجود موانع و مشکلاتی برای فرزندآوری است. از جمله این موارد می توان به این اشاره کرد که مال و فرزند زیاد را تکاثر یا فتنه بیان کرده، خواستار افزایش فرزند برای دشمنان شده و یا کثرت عیال را مانع آسایش و راحتی دانسته اند. همچنین، برخی روایات بیانگر این است که در صورت کثرت اولاد، تربیت آنان سخت و دشوار است و نیازمند امکانات مادی و اقتصادی است که ممکن است فراهم نباشد. علاوه بر این، بیان کرده ایم که استنباط این موانع از روایات صحیح نیست و نتیجه نوعی نگرش سطحی به روایات است. تدبر در روایات نشان می دهد که این روایات دلالت بر موانع فرزندآوری ندارند.
۲۷۶۴.

نقش ویژگی های اخلاقی رسول خدا (ص) در گرایش به اسلام در دوران بعثت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: رسول الله (ص) سیره نبوی اخلاق حضرت خدیجه ابوطالب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۲ تعداد دانلود : ۷۲
پیامبر اکرم (ص) برای همه انسان ها در همه زمان ها و در همه زمینه ها الگو و سرمشق است. یکی از ابعاد مهم زندگی پیامبر (ص) شخصیت اخلاقی رسول خدا(ص)است. حضرت محمد(ص) شخصیتی معروف گرا داشت که این مهم در سیره و عملکرد ایشان نمود عینی و عملی یافته بود. آنچه در این مقاله مدنظر است، بررسی نقش ویژگی های اخلاقی پیامبر(ص) در گسترش اسلام در عصر بعثت است که می تواند به عنوان یک الگو در همه دوران ها استفاده شود. یافته های مقاله حکایت از آن دارد که شخصیت اخلاقی والای پیامبر(ص) از اصلی ترین عوامل بنیادین در گرایش به اسلام است. جایگاه و موقعیت اخلاقی پیامبر(ص) پشتوانه گران بهایی بود که قدرت فراوانی به حضرت بخشید. این امر در میزان نفوذ و تأثیری که بر افراد داشت، تجلی یافت. تأثیر این امر به اندازه ای بود که از آن به «معجزه دوم» یاد می شود و در میان گروندگان به آیین اسلام در دو محور نمودار شده است: گرایش به اسلام و پذیرش آیین جدید و تحمل شدیدترین دشواری ها و سختی های طاقت فرسا که در این مسیر بر نومسلمانان تحمیل شد.
۲۷۶۵.

مقایسه تحلیلی جایگاه و کارکرد شورا در نظریه حکومتی دروزه و فضل الله با تکیه بر آیات ۱۵۹ آل عمران و ۳۸ شورا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: نظریه حکومتی شورا آیات مشورت دروزه فَضَّلَ الله

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳ تعداد دانلود : ۸۹
چنین می نماید که آیه 159 آل عمران و 38 شورا جایگاهی ویژه در تنظیم شاکله نظریه حکومتی نزد اندیشمندان مسلمان در دوران جدید دارد؛ ازآن رو که ازسویی عموم نظریات حکومتی دینی، به ویژه در سده بیستم میلادی و متأثر از نظام های دمکراتیک حاکم بر کشور های غربی، بر نفی حکومت های استبدادی و موروثی و متغلّبانه تأکید ورزیده و ازدیگرسو، وجود رکن شورا یا پارلمان و به تبع آن برخورداری عموم مردم از حق رأی و حق دخالت در سرنوشت سیاسی شان را ضروری دانسته است. دقیقاً در این جهت است که مفسران معاصر، به ویژه اهل سنت، به آیات مشورت توجهی جدی و جدید نشان داده و کوشیده اند همگام با تحولات اجتماعی نوین، شورا را به عنوان یکی از ارکان تأثیرگذار در نظریه حکومتی اسلام در نظر گیرند و مقوّمات آن را مخصوصاً با دقت در آیات مشورت به دست آورند. فرضیه پژوهش آن است که نگاه مفسران معاصر شیعه و اهل سنت به کارکرد این دو آیه در جهت مطلوب فوق، چندان همسو نیست؛ به این معنا که مفسران اهل سنت عموماً برای شورا و رأی مردم به ویژه در مشروعیت حاکم و نظارت بر عملکرد او مدخلیت قائلند و درمقابل، مفسران شیعی به رغم تأکید بر جایگاه و اهمیت شورا در حیات اجتماعی مسلمانان و حتی ساختار حکومتی، مشروعیت حاکم را وابسته به آن نمی دانند و درنهایت نیز او را ملزم به تبعیت از نظرات شورا نمی شمارند. پژوهش حاضر این دو کارکرد شورا را به طور خاص نزد دو اندیشمند شیعه و سنی، فضل الله و دروزه، بررسی می کند. تحلیل نهایی پژوهش نیز مؤید فرضیه پیش گفته است.
۲۷۶۶.

رویکرد تفسیر جوامع الجامع در بازتاب مبانی کلامی تفسیر کشّاف(مقاله ترویجی حوزه)

کلیدواژه‌ها: کشاف جوامع الجامع مبانی کلامی زمخشری طبرسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸ تعداد دانلود : ۸۷
یکی از عوامل تنوع تفاسیر، مبانی مختلف مفسّران آن ها در ساحت های گوناگون است. از جمله-ی این ساحت ها، مبنای کلامی مفسّر است که می تواند بر تفسیر او اثرگذار باشد. طبرسی و زمخشری ازجمله مفسران قرون پنج و شش هجری یعنی دوره بحث های کلامی هستند. ازآنجایی که تفسیر جوامع الجامع طبرسی با تأثیر از تفسیر کشّاف زمخشری نگاشته شده است، و از طرفی تفسیر کشّاف، تفسیری معتزلی است، این سؤال را ایجاد می کند که طبرسی در بازتاب مباحث کلامی تفسیر معتزلی کشّاف در تفسیر شیعی خود چه رویکردی اتخاذ کرده است؟ این پژوهش با هدف پاسخ به این سؤال با روشی کتابخانه ای به شیوه توصیف و تحلیل در این زمینه تلاش کرده است. نتایج حاصله نشان می دهد هرچند در ظاهر عبارات، جوامع تابع کشّاف است اما از نظر محتوا در موارد بسیاری این گونه نیست. ازجمله در بُعد کلامی در موارد اشتراک نظر شیعه و معتزله به دلیل بنای طبرسی بر اختصار، وی ظاهر عبارات کشّاف را منعکس کرده هرچند خود نیز به گواه مجمع البیان بر همین نظر بوده است و در موارد غیرمشترک، رأی کشّاف را ذکر نکرده و یا رد و حتی توبیخ کرده است.
۲۷۶۷.

بینش و گرایش فطری انسان به حسن و قبح از دیدگاه علامه جوادی آملی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: بینش فطری گرایش فطری حسن و قبح علامه جوادی آملی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۳ تعداد دانلود : ۹۴
یکی از راه های کسب معرفت در معرفت شناسی عام، فطرت یا وجدان است. در معرفت شناسی اخلاق، درباره اینکه آیا وجدان اخلاقی وجود دارد یا نه و در صورت وجود داشتن، بینش و گرایش به حسن و قبح اخلاقی دارد یا نه و در صورت دارا بودن بینش، علمش حضوری است یا حصولی، اختلاف است. علامه جوادی آملی معتقدند فطرت انسان یا خلقت خاصی که خداوند بر اساس آن انسان را آفرید، هم از بینش و هم از گرایش برخوردار است. از آنجا که ادله و شواهد ایشان، آیاتی از قرآن کریم است که با رویکرد عقلی تبیین شده است، این مقاله با روش توصیفی تحلیلی به تبیین ادله در دو دسته آیات ناظر به بینش فطری به حسن و قبح و آیات ناظر به گرایش فطری به حسن و قبح پرداخته و حاصلش این شد که چون بینش فطری برخاسته از علم مستقیم و بی واسطه نفس است و نه با واسطه عقل نظری، از قبیل علم حضوری خواهد بود و نه حصولی. و از آنجا که گرایش و تحریک نفس حاصل شأن عامله نفس است که بدان عقل عملی گویند پس نفس از گرایش فطری نیز برخوردار است.
۲۷۶۸.

تحلیل مردم شناسانه پیاده روی اربعین با استفاده از نظریه آیین های گذار(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: پیاده روی اربعین آیین گذار آستانگی جماعت واره تعلیق و رهایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۴ تعداد دانلود : ۹۸
آیین ها، مجموعه ای از کنش ها هستند که در یک جامعه به اشکال و اهداف خاصی انجام می شوند و مدعی تأثیر نیروهای مافوق طبیعی بر انسان ها هستند. آیین ها به دو دسته جمعی (در سطح جامعه) و فردی (در سطح زندگی شخصی) تقسیم می شوند. پیاده روی اربعین از دسته اول است؛ هدف اصلی نوشتار حاضر آن است که، نشان دهد آیا می توان پیاده روی اربعین را به مثابه یک آیین گذار و به عنوان نوعی مقاومت در برابر قدرت زندگی روزمره تعریف کرد؟ در این پژوهش ابتدا از روش توصیفی -تحلیلی استفاده شده و داده ها با استفاده از مطالعات اسنادی و با ابزار فیش برداری گردآوری گردیده و سپس از شیوه مشاهده مشارکتی بهره گرفته شده است. آن گونه که نتایج بررسی نشان می دهد، پیاده روی اربعین با دیدگاه تکامل یافته تر ترنر درباره مفهوم آستانگی هم خوانی دارد و اجزای این مناسک منطبق بر مراحل آیین گذار است. همان گونه که انتظار می رفت، این پیاده روی پس از تجزیه به اجزای آیینی اش با بهره گیری از نظریه آیین گذار ترنر، با مراحل گذار (گسست، آستانگی، پیوست) قابل تطبیق است. تمامی مصداق های آستانگی ازجمله: پویایی، همگنی، برابری و نبود مقام، نبود مالکیت و دارایی، سکوت، تواضع و فروتنی و ارجاع به قدرت های رازآمیز در جماعت واره زائرین مشاهده می شود؛ همچنین، مصداق های جماعت وارگی و آستانگی و نیز شکل های انتقال امر مقدس هم در این زیارت یافت شدند. از منظر این پژوهش، زیارت اربعین، نمایش فوق العاده ای از برهم خوردن سلسله مراتب و محدودیت ها و عادات زندگی روزمره و کنشی برای آزادی از قید و بندها و جبرهای ساختاری و رسیدن به قله انسانی انسانیت و آزادگی است.
۲۷۶۹.

آیا ابن عربی وارث انبیا است؟ معرفی کتاب «ابن عربی وارث انبیا» نوشته ویلیام چیتیک و ترجمه های فارسی و عربی آن

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: ابن عربی وارث انبیا حقیقت محمدیه ویلیام چیتیک هوشمند دهقان قاسم کوهدار محمد سوری اسماعیل علیخانی ناصر ضمیریه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴ تعداد دانلود : ۶۸
محیی الدین ابن عربی (ف. 638ق) ملقب به شیخ اکبر از چهره های شاخص عرفان و تصوف و یکی از برجسته ترین شخصیت های تأثیرگذار در عرفان نظری است. نوشته های ابن عربی و به ویژه کتاب فصوص الحکم و برخی شرح های آن در طول سده های اخیر در بسیاری از مدارس دینی جهان اسلام تدریس می شده است. در جهان غرب اولین اثری که از ابن عربی منتشر شد رساله مختصر «اصطلاحات صوفیه» است که گوستاو فلوگل (ف.۱۸۷۰م) خاورشناس آلمانی آن را به سال 1845م به همراه کتاب التعریفات میرسیدشریف جرجانی (ف. 816ق) تصحیح و منتشر کرد. از آن به بعد آثار متعددی در غرب پیرامون اندیشه های ابن عربی منتشر شده است و اقبال به ابن عربی در دهه های اخیر بسیار شدت گرفته است. یکی از آثاری که ابن عربی را به خواننده غیرمتخصص غربی معرفی می کند و به اختصار به اندیشه های او می پردازد، کتاب «ابن عربی وارث انبیا» نوشته ویلیام چیتیک است. این کتاب به زبان های فارسی و عربی ترجمه شده است. در مقاله حاضر به معرفی کتاب چیتیک و ترجمه های آن می پردازیم.
۲۷۷۰.

دراسة قصيدة "بكائيَّة إلي شمس حَزيران" لعبد الوهَّاب البياتي علی ضوء النَّقد السِّيميولوجيّ(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: السیمیولوجیا عبد الوهاب البیاتی بکائیَّه إلی شمس حَزیران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸ تعداد دانلود : ۱۸
السِّیمیولوجیا هی علم تقصّی معانی النَّصِّ والکشف عن الدَّلالات العمیقه التی تحتویها مفردات النصّ وتراکیبه. أسَّسها وأرسی أصولها فی العصر الحدیث فردیناند دی سوسیر وتشارلز ساندرز بیرس. وقد خرجت من بطن هذا العلم منهجیَّات شتَّی تمنح النَّاقد آلیات تعینه علی فهم النَّصِّ واستیعاب مکنوناته. وأحد أهمِّ هذه المنهجیَّات المنبثقه عن هذا العلم منهجیَّه مایکل ریفاتیر التی تعالج النَّصَّ عبر قراءتین اثنتین: الأولی تعرف بالقراءه الاکتشافیَّه یتطرَّق فیها إلی القضایا التی تمتُّ بصله إلی ظاهر النَّصِّ. أمَّا فی القراءه الثَّانیه التی تُدعی الارتجاعیَّه فَیفکّ فیها النَّاقد شفرات النَّصِّ وغموضه حتَّی یحدّد معناه.  کما أنه فی هذه القراءه الأخیره یناقش مفاهیم من مثل المنظومات الوصفیَّه والتَّعابیر المتراکمه والهیبوغرام والماتریس البنیوی. تهدف هذه الدِّراسه، عبر المنهج الوصفی – التَّحلیلی وبالاعتماد علی منهجیَّه ریفاتیر، إلى دراسه قصیده «بکائیَّه إلی شمس حَزیران» للشَّاعر عبد الوهَّاب البیاتی التی یکثر فیها من السُّخریَّه ویفضح زَیف الحکام والمحتالین. ومن أهمِّ ما توصَّلت إلیه من نتائج هو أنَّه: فی القراءه الأولی یستخدم الشَّاعر التَّقدیم والتَّأخیر لبیان مدی اهتمامه ببعض المعانی کما أنَّه یوظِّف المجاز بشکلَیه: المرسل والاستعاری لبثِّ الإثاره والحماس فی النَّصِّ. وأمّا فی القراءه الارتجاعیَّه فاتَّضح أنَّ التَّراکمات تتمحور حول مواضیع (التشرد والدمار) و(التناحر والحزازات) و(الإدعاءات الفارغه) و(النفاق والتخاذل) والمنظومات الوصفیَّه تتطرَّق إلی مفاهیم من قبیل: (حرب الکلمات) و(المسؤولین) لیصل عبر هذه القضایا إلی الهیبوغرام ثمَّ الماتریس البنیوی اللذَین یشکلان الشَّبکه المعنویَّه للنَّصِّ.
۲۷۷۱.

مواجهه ابناء الرضا (ع) با فرقه واقفیه

کلیدواژه‌ها: ابناءالرضا (ع) وافقیه فرقه امام جواد (ع) امام هادی (ع) امام عسکری (ع)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶ تعداد دانلود : ۲۱
امامان(ع) رهبران برگزیده خداوند، تبیین کنندگان پیام الهی بعد از پیامبر(ص) هستند و وظیفه داشتند که این رسالت الهی را از هر توطئه ای حفاظت کنند و امت اسلامی را نیز در برابر لغزش ها و انحرافات مصون دارند. به فرموده علامه مجلسی جایگاه عظیم و والای حضرت رضا (ع) سبب شد که امامان بعد از حضرت رضا (ع) یعنی، امام جواد (ع)، امام هادی (ع) و امام حسن عسکری (ع) را ابناءالرضا خطاب کنند. پژوهش حاضر، نقش هدایت گرانه ابناءالرضا (ع) را در مواجهه و تعامل با فرقه واقفیه مورد بررسی قرار داده است. عصر ابناءالرضا (ع) دورانی است که ائمه (ع) تحت نظارت شدید خلفای عباسی بودند و شیعیان به راحتی نمی توانستند با امام هم عصر خود ارتباط بگیرند و این جو سنگین موجب شد برخی تفکرات انحرافی در جامعه شکل گیرد و برخی را گمراه و در دل برخی شک و تردید ایجاد کند. از مباحث مطرح دوره ابناءالرضا (ع) تعامل و ارتباط با فرق شیعی بوده است که انحرافات زیادی در جامعه اسلامی مطرح می کردند. ازجمله این انحرافات ایجاد شبهاتی درباره سن امام جواد (ع) یا علم امام که با طرح این گونه مسائل جو جامعه شیعه را متشنج کرده بودند. ابناءالرضا (ع) با توجه به جو زمانی حاکم علیه چنین فرقی دست به اقداماتی علمی و فرهنگی زدند. تاکنون درباره فرقه های انحرافی به صورت نامنسجم و پراکنده تحقیق بسیار شده است، اما تحقیقی با عنوان مواجهه ابناءالرضا(ع) با فرق یافت نشد. این نوشتار به روش توصیفی با استناد به منابع تاریخی روایی این اقدامات را مورد بررسی قرار داده است.  
۲۷۷۲.

ظاهرة القرآنيَّة فی الشعر العراقي الحديث شعر مهدی النَهيريّ أُنموذجاً(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: القرآنیَّه مهدی النَهیری التوافقیه الإشاریه الإیحائیه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۰ تعداد دانلود : ۹۹
تمثلت أهمیّه "القرآنیَّه" فی أنها تقنیه من التقنیات التی یتوصل بها الشاعر إلى زخرفه نصوصه الإبداعیه وجعلها زاخره بالتصویر الجمالی والواقعی ونظراً للمکانه الهامّه والمقدّسه التی احتلّها القرآن الکریم فی حیاه البشر عامه والمسلمین خاصه، واندفاع المبدعین عامه والشعراء خاصه للتروی من هذا النص المقدس ولرفد أشعارهم منه، وبسبب الأهمیه الکبیره لهذا الموضوع والتی تبین التفاعل الکبیر بین  النصّ القرآنیّ والنصّ الشعریّ؛ فقد وقع اختیارنا على هذا الموضوع.کما أنّ هذا البحث یهدف إلى إبراز القیمه الجمالیه والفنیه للقرآنیه "التناص القرآنیّ" فی الشعر العراقی المعاصر من خلال شعر مهدی النَهیریّ أنموذجاً، وکشف أبعادها لدى الشاعر، وقد اتبع الباحث المنهج الوصفی التحلیلی الذی یقوم بتحلیل الظواهر ومقارنتها بشکل أکثر تفصیلاً، من خلال عرض النصوص الشعریه التی تحمل ظاهرا أو باطناً ظاهره "القرآنیَّه"  أو دلالاتها، وبیان فاعلیه "القرآنیَّه" فی تلک النصوص.وقد توصل البحث إلى عده نتائج أهمها: إنّ "القرآنیَّه" باتت تمثل ظاهرهً من ظواهر تولید النصّ الإبداعیّ لدى شاعرنا، وجعلت نصّه الشعریّ منفتحاً وذا دلالات وإیحاءات یستطیع المتلقی القارئ وغیر القارئ الإمساک بها، فضلاً عن أنها نمّت الذاکره الشعریه للشاعر ومخیلته وتقوّیها من خلال التناص مع معانی ومفردات وصور النصّ المقدّس وجعلت نصّه ملتصقاً بالماضی، فهی حبل متین بین الماضی والحاضر، وقد شکّلت "القرآنیَّه"  قیمًا بمحاور تتراوح بین إبقاء بنیه النصّ القرآنیّ والمحافظه على علاقته الداخلیه لفظاً ومعنىً، أو محاوله انتزاعها والتعدیل علیها فی إطارها الأول، والمصاحبات الدلالیه المعنویه فی إقامه أنساق جدیده من العلاقات ضمن المنجز الشعریّ.
۲۷۷۳.

نقد تحلیلی چهار شبهه ابن تیمیه در جهت نفی دلالت «آیه تبلیغ» بر «امامتِ» امام علی (ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: شبهات ابن تیمیه آیه تبلیغ امامت ولایت امام علی (ع)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۴ تعداد دانلود : ۱۲۲
«آیه تبلیغ»، از جمله آیاتی است که دلالتش بر «ولایت» و «امامتِ» حضرت علی؟ع؟ مورد اعای شیعه و انکار مخالفان بوده است. ابن تیمیه حرانی، از جمله مخالفانی است که با طرح شبهاتی چون: تکذیب شأن نزول موردِ ادعای شیعه، ابهام افکنی در زمان نزول، عام بودن مصداق «ماأنزل»، و افتراء به قرآن دانستن استدلال شیعه، کوشیده است تا درستی استدلال های دانشوران شیعی در جهت اثبات ادعای مذکور را مورد خدشه قرار دهد. نظر به جایگاه پراهمیت «آیه تبلیغ» در منظومه اعتقادی شیعه و همچنین ضرورت زدودن شبهات، این تحقیق، با هدف پاسخ به شبهاتِ مورد اشاره ابن تیمیه، با تکیه بر روش توصیفی-تحلیلی فراهم آمد. یافته های تحقیق حاضر حاکی از آن است که شبهات ابن تیمیه، شبهاتی بی اساس و برخلاف شواهد مسلمی است که نه تنها شیعه، بلکه بسیاری از بزرگان اهل سنت بر درستی آن شواهد صحه گذاشته اند. بنابراین، دلالت «آیه تبلیغ» بر «امامت» و «ولایت» حضرت علی؟ع؟، قطعی است و هیچ گونه خدشه ای برآن وارد نمی باشد.
۲۷۷۴.

الگوی امضایی قرآن کریم؛ بررسی موردی: انگاره «مالکیت پدر بر فرزند»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تاریخ حقوق فقه جاهلی احکام امضایی آیات الاحکام أنت و مالک لأبیک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۶ تعداد دانلود : ۹۳
اگر بپذیریم که «مالکیت پدر بر فرزند» انگاره حقوقی شناخته شده و اثرگذاری در محیط قانونی قرآن بوده است، الگوی برخورد قرآن کریم با چنین هنجار ریشه داری چگونه بوده است؟ پاسخ به این پرسش می تواند پرتوی بر مسئله چالشیِ چگونگی مواجهه قرآن کریم با نظام های قانونی پیش از خود بیفکند. ازاین رو نوشتار فرارو فرضیه «پیش فرض امضایی» قرآن در تشریع را در چارچوب انگاره «مالکیت پدر» به آزمون گذاشته است. نتیجه آن که قرآن در همان گام نخست نزول، با سکوت خود انگاره مالکیت پدر را «امضا» کرده و در ادامه، تنها برای اصلاح برخی پیامدهای مردود آن، بیان هایی تأسیسی داشته است. حق تزویج فرزند، قصاص نشدن پدر در قتل فرزند، حلیت ربای پدر و فرزند، تقدم ولایت جد بر پدر، آزاد شدن قهری پدر، جاری نشدن حد سرقت بر پدر و برخی دیگر از این دست احکام، همگی برآمده از انگاره مالکیت پدر است که با سکوت قرآن امضا شده اند. در سایه این سکوت امضایی قرآن، چنین می نماید که «سنت»، تنها وظیفه تبیین و تفصیل الگوی تشریعی قرآن درباره این انگاره را بر عهده داشته و در عرض کتاب الهی تشریعی نکرده است.
۲۷۷۵.

ارزیابی انتقادی ماده 24 قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: دین مستثنیات دین اعسار محکوم به هزینه دادرسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۳ تعداد دانلود : ۷۷
در ماده 24 قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی به 7 مورد از مصادیق مستثنیات دین تصریح شده و قانون گذار آن ها را غیرقابل توقیف و فروش برشمرده است. تعریف مستثنیات دین به مصادیق آن به جهت نبود ملاک منقح، شبهات مصداقیه زیادی پدید خواهد آورد. ابهام در ناحیه ملاک استثنا در این ماده، موجب شده تا قضات، اصحاب دعاوی قادر به تفسیر دقیق و صحیح مقررات آن نباشند. این پژوهش به روش توصیفی - تحلیلی، با رویکرد حل مسئله، به نقد و آسیب شناسی این ماده قانونی پرداخته و با فحص در منابع روایی و متون فقهی و حقوقی، ملاک ها و مناطات احتمالی استثنای موارد مذکور را بررسی و با تبیین آن ها، سعی در ارائه تعریفی جامع برای تشخیص بهتر موارد مستثنیات دین توسط مقام صالح قضایی نموده و به ارائه راهکاری نوین جهت شناسایی شأن عرفی معسرین از پرداخت محکومٌ به توسط متغیرهای کمّی پرداخته است و با اثبات تفاوت ماهوی و لزوم تفکیک میان موضوع اعسار از هزینه دادرسی و اعسار مصطلح فقهی، عدم ترتب آثار شرعی مترتب بر معسرین از پرداخت محکومٌ به بر معسرین از تأدیه اجرت محاکم قضایی و غیرقضایی بودن این دسته از دعاوی مورد تحقیق قرار گرفته است و برخی آثار تصویب قانونی آن، همچون حل مسئله اطاله دادرسی پرونده های مرتبط با اعسار از هزینه دادرسی در محاکم قضایی و قضازدایی از حجم بالای این دعاوی ارزیابی شده است.
۲۷۷۶.

واکاوی مبانی نظری اخباریان و تأثیر آن ها در قبول روایات تحریف به نقیصه قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تحریف به نقیصه اخباریان شیعه اخباریان افراطی روایات تحریف مبانی نظری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۹ تعداد دانلود : ۸۱
بررسی مسأله وقوع تحریف به نقیصه در قرآن، یکی از مهم ترین مباحث علوم قرآنی است؛ زیرا با تحقّق بیرونی اراده الهی در ابلاغ بزرگ ترین وحی نامه الهی، در پیوند است. همه فرق اسلامی به عدم وقوع تحریف به زیاده در قرآن باور دارند؛ با این همه، گروهی از حشویه اهل سنّت و اخباریان شیعه، به تحریف به نقیصه معتقدند. اخباریانی مانند سیّد نعمت الله جزایری و میرزا حسین نوری که با توجه به دلالت روایات تحریف به نقیصه، درصدد اثبات عقیده خود، مبنی بر تحریف قرآن، برآمده اند. با بررسی مبانی اخباری گری از جمله: قطعی الصّدور بودن روایات کتب اربعه، عدم حجّیّت ظواهر قرآن برای غیر معصوم، عدم حجّیّت روایات نبوی جز با تأیید معصومان(، بی نیازی به علم رجال جز هنگام تعارض و معتبر نبودن ادلّه عقلی در استنباط احکام، می توان به گرایش وافر اخباریان افراطی به احادیث و پذیرش سهل انگارانه آن ها در حوزه هایی مانند تحریف قرآن پی برد؛ غافل از آنکه جاعلان و غالیان، در جعل بسیاری از این روایات دست داشته اند و دلالت پاره ای دیگر از آن ها بر وقوع تحریف، محلّ اشکال است؛ آ چه شامل تفسیر و تأویل آیات است نیز به تحریف معنوی اشاره دارند و در نگاه این قبیل محدّثان به غلط مبنای قول به تحریف قرار گرفته است. در پژوهش حاضر، با روش توصیفی تحلیلی، نگرش اخباریان افراطی شیعه در خصوص تحریف به نقیصه، مورد بررسی قرار گرفته است و علل و زمینه های پذیرش روایات وقوع تحریف به نقیصه در قرآن کریم، تبیین شده اند.
۲۷۷۷.

موضوع شناسی فقهی بانک چشم انسان

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: بانک چشم پیوند قرنیه موضوع شناسی فقه پزشکی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶ تعداد دانلود : ۵۴
یکی از آسیب های رایج خطرناک، بیماری و اختلال در ناحیه بینایی و چشم افراد است. این بیماری در گذشته منجر به از دست رفتن کامل بینایی افراد می گردید. امروزه نیز پیشرفت تکنولوژی و افزایش رسانه های سمعی و بصری به ویژه گوشی همراه باعث بروز بیماری های چشمی و اختلالات بینایی در میان افراد جامعه گردیده است. یکی از این بیماری ها تاری و کدورت قرنیه است که در گذشته موجب از بین رفتن قوه بینایی در افراد می گردید. دانش پزشکی با توجه به پیشرفت های چشمگیری که در درمان بیماری¬ها داشته، توانسته است با انجام عمل جراحی و پیوند قرنیه این مشکل را برطرف نماید. پیوند قرنیه موفق ترین پیوند میان انواع پیوند است. پیوند قرنیه، یک عمل جراحی است که در آن قرنیه فرد با قرنیه اهداء شده از افرادی که از دنیا رفته اند، جایگزین می گردد. اگر قرنیه با تمام ضخامت برداشته شود، پیوند قرنیه نفوذی(penetrating keratoplasty) و اگر قسمتی از ضخامت قرنیه گیرنده با قسمتی از ضخامت دهنده جایگزین شود، پیوند لایه ای (lamellar keratoplasty) نامیده می شود.عمل پیوند قرنیه، با اهداف اپتیکی به منظور بهبود بخشیدن دید بیمار و یا با هدف درمانی به منظور حذف عامل بیماری و در پاره ای موارد با هدف زیبایی به منظور ارتقای کیفیت ظاهری چشم است؛ یکی از نیازهای مراکز درمانی به منظور در دسترس بودن قرنیه برای پیوند تأسیس مرکزی برای نگهداری قرنیه هایی است که از متوفیان دریافت شده است. نوپیدا بودن این نوع عمل جراحی از یک سو و از دیگر سوی برداشت بافت های مورد نیاز آن از بدن اموات و نگهداری آن در بانک چشم باعث به وجود آمدن برخی ابهامات در ناحیه موضوع و حکم این عمل نوین گردیده است. این پژوهش در صدد است تا با موضوع شناسی فقهی این عمل جراحی و تبیین دقیق آن به سؤالات فقهی در این باره پاسخ بدهد.
۲۷۷۸.

معناشناسی واژه «حُکم» در قرآن کریم و امکان سنجی دلالت آن بر حکومت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: حکم قرآن کریم ریشه شناسی معناشناسی روابط معنایی حکومت ملک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۳ تعداد دانلود : ۱۲۶
واژه «حُکم» سی بار در قرآن کریم به کار رفته است. باوجود کاربردهای پربسامد این واژه و سایر مشتقات آن در قرآن کریم که تفاوت های معنایی روشن یا مبهمی را در این متن مقدّس به نمایش می گذارد، لغت شناسان و صاحبان کتب وجوه و نظائر در عمل معانی کلّی و محدودی را برای آن گزارش کرده اند. این پژوهش سعی دارد علاوه بر پیجویی همزادهای این واژه در زبان های سامی، با توجه به هم نشین های این واژه و بافت کاربرد آن در قرآن کریم، برخی معانی را معرفی کند که لغت شناسان به آن توجه نکرده اند. براساس این، علاوه بر داوری که قطعی ترین و پرکاربردترین معنای این واژه در عربی قرآنی است، معانی توانایی داوریِ صحیح، فرمان و دستور، مسئولیت و مأموریت و احتمالاً فرمانروایی از معانی دیگر این واژه در قرآن کریم است. همچنین، کاربرد «حُکم» در معنای حکومت و فرمانروایی که در عربی کلاسیک و معاصر گسترش آن را شاهدیم، در قرآن کریم محدود و غیرقطعی به نظر می رسد و دالّ اصلی این معنا در قرآن کریم «مُلک» و مشتقات آن است.
۲۷۷۹.

The Future of the World under the Leadership of Imam Mahdi (AS) in the Quran and the Gospel(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: Mahdi Mahdism Waiting (Intiẓār) Absence of Imam Zaman

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۷ تعداد دانلود : ۱۲۸
Significant advancements in empirical sciences have intensified feelings of self-forgetfulness, emptiness, meaninglessness, stress, and loneliness in humans. As a result, individuals in our time more than any other time need a solid foundation for guidance. The belief in "Mahdism," which is a common belief among all Abrahamic religions and has a special prominence in Shia Islam, can serve as a strong and salvific foundation against cognitive, ethical, and psychological crises with utmost effectiveness. In this article, we delve into the various dimensions of this idea from the perspective of Quranic verses and Islamic narrations and its role in addressing various crises in modern society, as well as addressing some intellectual doubts rose against this idea. By referencing religious and rational sources, we will analyze and elucidate the Islamic perspective on the Mahdi and his revolutionary efforts. Modern humans desire peace, wisdom, and justice, which are lofty ideals. Based on historical texts and religious narrations, Imam Mahdi is a figure who will realize these ideals and overthrow the adversaries. Imam Mahdi will establish a government based on justice that will encompass the entire world. He will actualize the Quranic invitation: "Say, O! People of the Book come to a word that is equitable between us and you." (Quran, 3:64). Religious evidence indicates that Imam Mahdi establishes an ideal relationship among individuals and eliminates discord, oppression, and ignorance. He establishes a government based on kindness and mercy by actualizing the Quranic verse "The believers are brothers" (Quran, 49:10). There are over three thousand hadiths from the Prophet of Islam (PBUH) and the impeccable Imams specifically related to the topic of the Imam of the Time. These hadiths can be found in Shia and Sunni texts. It is noteworthy that many renowned Sunni scholars have published specialized books on the topic of the Imam Zaman (AS). Throughout history, the concept of anticipation and hope for a brighter future has been a common belief among nations and religions and will continue to be so. This outlook is intrinsic to humanity. However, the difference lies in the representative of civilization and the leader of global sovereignty. Within the framework of Shia thought, emphasis is placed on the honorable Imam who experiences the hardships of life like any other individual. He holds authority among the people and is a partner in their joys and sorrows. There are two distinct forms of anticipation. The first type is recognized as effective, empowering, and enduring anticipation, which can even be considered a form of selflessness and service to the truth. On the other hand, the second type of anticipation is deemed sinful, destructive, and paralyzing, ultimately leading to captivity. In the contemporary era, there is an increasing consensus that a global leader is necessary to address the multiple crises we are facing. This leader will have the ability to eradicate wars, conflicts, power abuse, colonialism, and other forms of injustice and inequality. However, it is essential to identify an individual with the necessary qualities to fulfill this important role. The global leader who will bear this immense responsibility must serve as a role model. Critics of Shiism believe that according to the beliefs of this school of thought, the hidden Imam must now have lived for almost twelve centuries, which is impossible for any human being. In response, it must be clarified that this criticism is merely based on the improbability of such a scenario, not its impossibility. In fact, a lifespan of this length or even longer is usually impossible, but not logically impossible. However, those who delve into the hadiths of the Prophet of Islam and the impeccable Imams find that they describe this life as miraculous. A miracle is by no means impossible, and it cannot be refuted with scientific arguments. Furthermore, it is strange that these criticisms arise from the People of the Book, including Jews, Christians, and some Muslims, as they themselves accept the miracles of the prophets of God based on their holy scriptures. According to the Islamic traditions and Quranic verses, it can be concluded that Imam Mahdi will appear to restore the position of the heavenly book and the teachings of the Prophet of Islam. He will establish global justice and renew the spiritual essence of the religious community. These are issues that no prophet has succeeded in fully realizing. The real life of the book and tradition lies in implementing global justice. The ultimate goal and purpose of God in creation will be fully realized through the most selfless servants, reformers, and devoted followers of the Prophet of Islam. Imam Mahdi will begin his mission by inviting people to a healthy and civilized life through faith. People worldwide, tired of the trials and tribulations of life and disillusioned with the emptiness of human ideologies, will respond eagerly and wholeheartedly to the call of Mahdi and strive to develop their mental powers and deepen their religious knowledge. Therefore, with determined resolve, leadership, and steadfast support from his loyal followers, Mahdi is poised to create a fundamental framework for a global governing body that upholds justice. The ultimate goal of Islam is to establish global justice (Quran, 57:25). God's definitive promise of victory guarantees the completion of Islam's historical philosophy, especially the triumph of the oppressed: "We wanted to bestow favor upon those who were oppressed in the land and make them leaders and inheritors." (Quran, 28:5) Belief in the Mahdi not only guarantees a hopeful outlook on the future of the world and humanity but also signifies a fundamental progress towards intellectual growth and maturity.  
۲۷۸۰.

چند جاینام دیگر شاهنامه

کلیدواژه‌ها: جغرافیای تاریخی شاهنامه کتاب های پهلوی خراسان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۳ تعداد دانلود : ۱۲۱
در این مقاله تعدادی دیگر از جای نام های شاهنامه از کتاب داود منشی زاده درباره جغرافیای شاهنامه به فارسی ترجمه شده است. جاینام هایی که در این مقاله درباره آنها بحث شده، عبارت اند از: کوه سپند، کلات، چَرَم، لادن/ لاین، مَیَم، بیژن. نویسنده در ضمن بحث اطلاعات کتاب های پهلوی و اوستایی و نوشته های جغرافیایی و تاریخی فارسی و عربی را با آگاهی های مندرج در شاهنامه سنجیده تا جای دقیق یا تقریبی این مکان ها را به دست آورد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان