اخلاق اسلامی

نمایش ۷۲۱ تا ۷۴۰ مورد از کل ۳٬۱۸۸ مورد.

۷۲۱.

ماهیت خلاقیت در دیدگاه اسلامی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: جواد مداحی محمد داوودی سید علی حسینی زاده

منبع: اسلام و پژوهش های تربیتی سال هفتم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۱۴)

کلیدواژه‌ها: دیدگاه اسلامی خلیفة الله ماهیت خلاقیت نظریه های خلاقیت تعلیم و تربیت خلاق

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۳۹۳ تعداد دانلود : ۱۰۵۷

از مهم ترین فعالیت های «فلسفة تعلیم و تربیت»، تحلیل مفاهیم و مسائل تربیتی است و «خلاقیت»، یکی از مهم ترین مفاهیم مطرح در این رشتة علمی به شمار می آید. هدف نوشتار حاضر آن است که با بررسی منابع اسلامی، تحلیلی از ماهیت خلاقیت ارائه دهد. بدین منظور، از روش «تحلیل مفهومی» استفاده شده است تا عناصر معنایی مرتبط با مفهوم «خلاقیت» در متون اسلامی بر حسب شبکة معنایی و تحلیل بافت یا سیاق متن، بررسی گردد. از دیدگاه اسلامی، خلاقیت انسان، به عنوان خلیفة الله، در ظل خلاقیت خداوند مطرح می شود و انسان به عنوان جانشین خداوند برای انجام وظایف جانشینی خود، دارای این استعداد و توانایی بوده و مظهر اسم «خلاق» است. با تحلیل واژگان ناظر بر خلاقیت در متون اسلامی، این تحقیق نشان می دهد مفهوم «خلاقیت» در قالب دو واژة «خلق» و «ابداع» بیان شده و هر دو ناظر بر پیدایش امری نو هستند، با این تفاوت که نوع «خلق» مسبوق به ماده و مدت است و نوع «ابداع» مسبوق به ماده و مدت نیست. همچنین از منظر متون اسلامی، خلاقیت با عناصر «علم و تجربه»، « نیروی ادراک و تفکر»، «انگیزه تأمین نیاز»، «اراده و اختیار»، «تمرکز و توجه ذهنی»، «مهارت های عملی» ، «الگوگیری» و «رابطة تسخیری» یک شبکه معنایی به هم تنیده ای تشکیل می دهد که مبتنی بر آن، تعریفی از «خلاقیت» ارائه می شود.

۷۲۲.

بررسی رابطه نگرش مذهبی با نگرش و رفتار محیط زیستی دانشجویان دختر دانشگاه پیام نور رامهرمز(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده: الهام اسراری سحر رشیدی

منبع: معرفت اخلاقی سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۱۸)

کلیدواژه‌ها: دختران دانشجویان نگرش مذهبی نگرش و رفتار محیط زیستی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۷۷۰ تعداد دانلود : ۴۳۲

هدف از این مطالعه، بررسی رابطة میزان نگرش مذهبی با نگرش و رفتار محیط زیستی در میان دانشجویان دختر است. روش این پژوهش توصیفی - پیمایشی است. جامعة آماری پژوهش، 320 نفر از دانشجویان دختر رشته های کشاورزی و زیست شناسی دانشگاه پیام نور شهرستان رامهرمز بود که حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان، 96 نفر تعیین شده است. اطلاعات حاصل از پرسش نامه ها با استفاده از نرم افزار spss19 و آزمون آماری ضریب همبستگی پیرسون، و تحلیل رگرسیون مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفته است. یافته ها نشان داد ضریب همبستگی پیرسون میان نگرش و رفتار محیط زیستی با نگرش مذهبی به ترتیب برابر با 468/0 و 464/0 است. همچنین نتایج آزمون رگرسیون چندمتغیره نشان داد، با توجه به ضریب همبستگی چندگانه (694/=R)، شدت رابطه بین متغیرهای ملاک و متغیر پیش بین بسیار قوی و اثر گذار بوده است. نتایج این پژوهش می تواند در طراحی و تدوین محتوای آموزشی مورد بهره گیری قرار گیرد.

۷۲۳.

ساخت و اعتباریابی پرسشنامه کیفیت زندگی مبتنی بر آراء آیت الله جوادی آملی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عاطفه نژادمحمد نامقی احمد برجعلی معصومه اسماعیلی عبدالله شفیع آبادی فریبرز باقری

منبع: روش ها و مدل های روان شناختی سال پنجم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲۰

کلیدواژه‌ها: اعتبار روایی سازه روایی محتوا پرسشنامه کیفیت زندگی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۴۸۲ تعداد دانلود : ۸۱۳

هدف این پژوهش ساخت و اعتباریابی پرسشنامه ی کیفیت زندگی مبتنی بر آراء جوادی آملی است. روش پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی است و پرسشنامه محقق ساخته توسط 350 نفر از دانشجویان کارشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شده بودند، پاسخ داده شد. در ساخت پرسشنامه از کتاب های آیت جوادی آملی استفاده شده است. به منظور بررسی روایی از روش های روایی صوری، محتوایی و روایی سازه (تحلیل عاملی و همبستگی ابعاد با کل پرسشنامه) استفاده شد. پس از احراز روایی محتوا و بررسی شاخص بارتلت و KMO، پرسشنامه با روش مولفه های اصلی و چرخش واریماکس مورد تحلیل عاملی قرار گرفت که نتایج حاکی از وجود چهار بعد خدا، خود، دیگران و طبیعت است. اعتبار کل پرسشنامه با روش دونیم کردن و آلفای کرونباخ به ترتیب 63/0 و 89/0 حاکی از پایایی پرسشنامه است. در نهایت یافته ها نشان دهنده ی کارایی و کفایت پرسشنامه هستند.

۷۲۴.

اثرگذاری اقناع در افعال ارادی از دیدگاه فارابی و ابن سینا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: نادیا مفتونی فتانه تواناپناه

منبع: حکمت سینوی (مشکوه النور) سال نوزدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۵۴

کلیدواژه‌ها: انگیزش فارابی ابن سینا اقناع افعال ارادی تمایلات عاطفی سکون نفس

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۴۶ تعداد دانلود : ۶۷۰

نقش اقناع در جریان فعل ارادی نزد فارابی و ابن سینا در پرتو توجه به نوعی تمایلات عاطفی در مخاطبان از اهمیت برخوردار است. بررسی دو وجه فعلی و انفعالی اقناع سبب اعتبار آن به عنوان نوعی خاستگاه برای افعال ارادی است. عامی بودن اکثریت افراد و تبعیت آن ها از امیال در افعالشان، در بعد فعلی نقش انگیزش و خاستگاه آن (اقناع) را در صدور فعل ارادی آشکار می سازد. در بعد انفعالی نیز تبعیت نظری و عملی افراد از انفعالات و اهمیت سکون نفس، نقش اقناع را نشان می دهد. تأکید فارابی و ابن سینا بر اهمیت میل در بعد روانشناختی در انسان ها از یک سو توجه به انگیزش در جهت دهی به امیال را تبیین می کند و از سوی دیگر انفعالاتی نظیر سکون نفس، بستر لازم برای صدور فعل ارادی و میل به انجام آن را در فرد فراهم می سازد. بنابراین اقناع با ایجاد انگیزش، سکون نفس و سایر انفعالات، از دو وجه می تواند مورد توجه قرار گیرد: 1 از وجه ایجابی با ایجاد تمایل به افعال موافق؛ 2 از وجه سلبی با هموار نمودن موانع عاطفی صدور فعل از قبیل بیگانگی و عدم انس مخاطب نسبت به فعل.

۷۲۵.

پایه نظری موعظه پذیری (اتّعاذ) براساس قرآن و حدیث(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عباس پسندیده فاطمه عسکریان

منبع: پژوهشنامه اخلاق سال هشتم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲۸

کلیدواژه‌ها: قرآن حدیث موعظه موعظه پذیری اتعاذ

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۵۳ تعداد دانلود : ۸۰۰

هدف این پژوهش، بررسی چارچوب نظری موعظه پذیری براساس قرآن و احادیث می باشد. این پژوهشِ کتابخانه ای - توصیفی با روش تحلیل محتوا به کشف و بررسی عناصر مؤثر در پذیرش موعظه پرداخته و سپس مناسبات میان آنها را بررسی کرده و نظام حاکم بر آنها را مشخص ساخته است. یافته های این پژوهش آن است که ایمان، تقوا، عقل، زهد، واعظ درونی، قلب نرم و منعطف و هوشیاری، از عناصر مؤثر در پذیرش موعظه هستند که در سه گروه عناصرِ شناختی، عاطفی و عملکردی طبقه بندی می شوند. بر این اساس، چارچوب نظری موعظه پذیری، مبتنی بر خودِ عقلانی، خودِ عاطفی، خودِ مهارگر و خودِ موعظه گر است. از سویی باید پیش از موعظه، این چهار «خود» را در افراد به وجود آورد و تقویت نمود که این وظیفة دستگاه های تبلیغی، آموزشی و پرورشی است. از سوی دیگر می توان با طراحی ابزار سنجش آن، به بازشناسیِ افراد موعظه پذیر از انسان های موعظه ناپذیر اقدام نمود.

۷۲۶.

بررسی ابعاد خط مشی گذاری عمومی از دیدگاه اسلام با محوریت توکل و مشورت در سطوح فردی و سازمانی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده: کرم الله دانش فرد مریم ادیب زاده رقیه ابراهیمی

منبع: اسلام و پژوهش های مدیریتی سال پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۱ (پیاپی ۱۱)

کلیدواژه‌ها: تصمیم گیری توکل مشورت خـط مشی گـذاری سطوح تصمیم گیری اسلامی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۷۹۷ تعداد دانلود : ۱۱۹۱

«خط مشی گذاری» علم عمل دولت هاست. این رشتة جدید پس از طی فراز و نشیب های فراوان، در دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی، به عنوان رشته ای علمی- پژوهشی پذیرفته شده است. این در حالی است که دین مبین اسلام از مدت ها قبل، ابعادی را برای آن در نظر گرفته است. مقالة پیش رو با هدف بررسی ابعاد خط مشی گذاری عمومی از دیدگاه اسلامی تدوین گردیده است. بر همین اساس، ابتدا با استناد به ادبیات موضوع بحث، تعاریفی از «خط مشی عمومی» و تصمیم گیری، ارائه شده و در ادامه، دو رویکرد فردی و سازمانی در زمینة خط مشی گذاری بررسی شده است. یافته های مقالة حاضر ارائه الگویی است که بتواند پیوندی میان دو اصل مهم «تصمیم گیری» که همان «مشورت» و «توکل» از دیدگاه اسلامی است، با دو رویکرد فردی و سازمانی برقرار سازد.

۷۲۷.

بررسی مبانی فلسفی دین صابئین مندائی و استخراج آموزه های تربیتی از آن ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عزیز سواری مسعود صفایی مقدم سید جلال هاشمی قیس مغشغش السعدی

منبع: الهیات تطبیقی سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۱۴

کلیدواژه‌ها: معرفت شناسی انسان شناسی هستی شناسی ارزش شناسی صابئین مندائی تربیت مندایی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۵۵ تعداد دانلود : ۹۷۸

پژوهش حاضر بر آن است تا به بررسی مبانی فلسفی دین صابئین مندائی به منظور استخراج آموزه های تربیتی و اخلاقی آن ها بپردازد، بدین منظور با روش سندی و تحلیلی- استنتاجی، چهار مقوله ی فلسفی این دین شامل هستی شناسی، انسان شناسی، معرفت شناسی و ارزش شناسی مورد بررسی تحلیلی قرار گرفته است. صابئین مندائی-یکی از قدیمی ترین ادیان توحیدی جهان- که هم اکنون به آرامی و سکوت در کنار کرانه های رود کارون و کرخه زندگی می کنند. در این دین، هستی فراتر از طبیعت و توسط خداوند بزرگ ازلییا «هیی ربی قدمایی» طی چندین مرحله آفریده شده است. انسان شریف ترین موجود خلقت و متشکل از دو بعد مادی(پغرا) و غیرمادی(شامل روها و نشمتا) است. حقیقت انسان، همان نشمتا یا نفس اوست که بر خلاف پغرا، فناناپذیر و جاویدان است. انسان موجودی مکرّم، مختار، مسؤول و دارای صبغه الهی است. معرفت در دین مندائی دارای اهمیت ویژه ای است و مقدم بر ایمان و عمل دانسته شده و اساساً مندا به معنای دانش یا معرفت است. منشأ و خاستگاه ارزش های مندائی، خداوند(هیی ربی قدمایی) است و ارزش های مختلف به صورت دستوراتی در کتب مقدس مندائی بیان شده اند؛ تأکید عمده بر روی طهارت، صلح و همزیستیاست. در پژوهش حاضر، روش های تربیت ارائه شده و در پایان به ویژگی های تربیت مندائی اشاره شده است.

۷۲۸.

ضرورت گسترش آموزه هاى اهل بیت علیهم السلام در جامعه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدتقى مصباح یزدی

منبع: معرفت سال بیست و چهارم مرداد ۱۳۹۴ شماره ۲۱۲ ویژه جامعه شناسی

کلیدواژه‌ها: شیعیان حلم محبت خدا شیعیان واقعى بردبارى شناخت دین پارسایى

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۹۳۳ تعداد دانلود : ۴۳۷

این مقاله شرحى است بر کلام حضرات معصومان علیهم السلام در صفات و ویژگى هاى شیعیان. شیعیان واقعى، بندگان شایسته و پرهیزکار خداوند هستند که هرگز به دنیا دلبستگى ندارند؛ از دنیا به قدر ضرورت بهره مندند. به طورکلى صفات شیعیان در دو محور اثباتى و سلبى است، محور اثباتى آنان، انجام وظایف و تکالیف الهى است: براى نیل به قرب الهى نماز اقامه مى کنند، روزه مى گیرند و براى جلب رضاى خدا، زکات پرداخته، انفاق مى کنند و به تهجد و سحرخیزى اهتمام دارند. اما محور سلبى رفتارشان، خوددارى از هر کارى است که آنان را از انجام وظایف الهى و تحصیل علم، تقوا، عبادت و بندگى خدا بازمى دارد که خلاصه همه آنها عدم دلبستگى به دنیاست. این مقاله به تفصیل به شرح این مهم مى پردازد.

۷۲۹.

بررسی اخلاق زیست محیطی با پردازش نظریه گایا و قاعده فلسفی بسیط الحقیقه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمد بیدهندی محسن شیراوند

منبع: انسان پژوهی دینی سال دوازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۳۳

کلیدواژه‌ها: ملاصدرا بسیط الحقیقه گایا اخلاق زیست محیطی لاولاک

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی کلیات فلسفه‌ اخلاق

تعداد بازدید : ۱۰۵۶ تعداد دانلود : ۵۶۲

امروزه با وقوع بحران های زیست محیطی، نحوه نگرش به ارتباط بین انسان و طبیعت به یکی از چالش برانگیزترین مسائل در حوزه اخلاق زیست محیطی تبدیل شده است. بدین خاطر بسیاری از اندیشمندان در تلاش اند راه حلی جامع برای فرارفت از بحران های خودساخته زیست محیطی بیابند. در این نوشتار برآنیم ضمن تبیین ابعاد گوناگون اخلاق زیست محیطی، به دو نحوه نگرش خاص نسبت به این موضوع بپردازیم: از سویی به طرح «نظریه گایا» که یکی از نظریات مطرح در علوم تجربی است، می پردازیم و از سوی دیگر به بررسی «قاعده بسیط الحقیقه» ملاصدرا به عنوان نظریه ای نوین جهت ارائه الهیات زیست محیطی خواهیم پرداخت. ازجمله نتایج این پژوهش، تحقق نظریه ای نوین با استفاده از قاعده فلسفی بسیط الحقیقه در حوزه اخلاق زیست محیطی خواهد بود.

۷۳۰.

نظریه فطرت و آرای جامعه شناختی و معرفت شناختی علامه طباطبایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمد غفوری نژاد

منبع: انسان پژوهی دینی سال دوازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۳۳

کلیدواژه‌ها: معرفت شناسی جامعه شناسی انسان شناسی ادراکات اعتباری علامه طباطبایی ادراکات فطری گرایش های فطری

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۴۰۰۲ تعداد دانلود : ۹۸۹

علامه طباطبایی نظریه فطرت را براساس اصل هدایت عمومی بنا می نهد. وی در عین اعتقاد به نظریه سعادت و شقاوت ذاتی و ازلی انسان ها، آن را به گونه ای تقریر می کند که با نظریه فطرت خیرگرای انسان سازگار باشد. علامه در اندیشه های اجتماعی خود به وفور به فطرت استناد می کند. غریزه استخدام و نقش آن در زندگی اجتماعی انسان، تحلیل رابطه فطرت و آزادی، رابطه دفاع و جهاد با فطرت، پیوند میان اصل مالکیت و فطرت، تحلیل رابطه عدالت و فطرت، از رئوس اندیشه های جامعه شناختی علامه در حوزه فطرت است. شاید مهم ترین کارکرد معرفتی نظریه در اندیشه علامه به حوزه معرفت شناسی مربوط باشد. علامه برای اثبات کارآیی عقل در حوزه مابعدالطبیعه، به فطری بودن جستجو از حقایق مابعدالطبیعی استناد می کند. او انسان را فطرتاً حقیقت جو، واقع گرا و تابع حق می داند. علامه در عین اعتقاد به نظریه فطرت، نظریه یادآوری را که میراثی افلاطونی است، مردود می شمارد. وی تفکر منطقی براساس تألیف مقدمات و استنتاج از آن را مقتضای فطرت انسان و مورد تأیید قرآن قلمداد کرده است و از این طریق مشروعیت آن را تضمین می نماید.

۷۳۱.

تفسیری نو از واقع گرایی علامه طباطبایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: وحید یادگاری سرور عنایت الله شریفی

منبع: پژوهشنامه اخلاق سال هشتم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۳۰

کلیدواژه‌ها: علامه طباطبایی ارزش واقع گرایی حسن قبح نظریه ی اعتباریات

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۱۱ تعداد دانلود : ۸۲۷

با توجه تفسیرهایی که از دیدگاه اعتباریات علامه طباطبایی شده است هر خواننده ای با تفاسیر متعدد و برداشت های مبهم روبروست. لذا در این مقاله بر اساس مبانی فلسفی اصالت وجود، تشکیکی بودن مراتب وجود و علم حضوری به واقعیات علامه و برداشتی نو از واقع گرایی ایشان در صدد ایضاح نظریه اعتباریات هستیم. در بررسی های معرفت شناسی باید ملاحظه شود؛ دو قلمرو جدا از هم به نام واقعیات و ارزش ها وجود دارد که بر مبنای دریافت حضوری انسان به خود و افعال خویش علم حضوری دارد و علم حضوری خطابردار و استدلال پذیر نیست پس انسان در مرتبه اول با حضور فعل اخلاقی در نزد خود واقعیت جملات اخلاقی را درک می کند. هنگام اخبار از این واقعیت چاره ای ندارد تا تصور و تصدیقی از این حقیقت دریافتی خود در قالب موضوع و محمول یا مسندالیه و مسند به صورت علم حصولی بیان کند؛ در نهایت، واقعیت ارزش اخلاقی نوعی از ایجاد و خَلق معانی است که انسان از نبود به عالم بود انشاء می کند. عدم توجه به احکام این دو قلمرو ادراکی و اصالت وجودی، تشکیک وجود نظام فلسفی علامه، هر تفسیری از دیدگاه ایشان غیر از ابهام چیزی برای خوانندگان در پی نخواهد داشت. بررسی مفاهیم اخلاقی، معیار صدق و کذب اخلاقی، انگیزش اخلاقی، معنای جملات اخلاقی از دیدگاه علامه مربوط به حوزه ادراک حصولی است.

۷۳۲.

بررسی مسئله روح در شبیه سازی انسان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سمانه اسفندانی محمدرضا امام حنانه نصرت خوارزمی

منبع: انسان پژوهی دینی سال دوازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۳۳

کلیدواژه‌ها: قرآن روان شناسی روح شبیه سازی انسان

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۲۰۱ تعداد دانلود : ۵۵۵

امروزه شبیه سازی انسان یکی از موضوعات مهم و چالش های دانش بشری از نظر علمی، اخلاقی و حقوقی می باشد. با توجه به تحقیقات و مطالعات انجام شده، شبیه سازی انسان به روش های مختلف با تکنولوژی های پیشرفته ایصورت گرفته است؛ یکی از این روش ها، شبیه سازی انسان از سلول های تمایزیافته یک انسان بالغ (با روح تکامل یافته) است که می توان با این روش، انسانی کاملاً شبیه از نظر ژنتیکی به وجود آورد. اما موضوع بسیار مهم تر، بحث در مورد وجود روح در انسان شبیه سازی شده است: آیا انسان شبیه سازی شده دارای روح و شخصیتی مستقل از فرد اهداکننده سلول است یا خیر؟ بررسی حقوق و تکالیف انسان شبیه سازی شده منوطبه یافتن پاسخ این سؤال است. در این مقاله سعی شده با توجه به مفهوم و ماهیت روح و شخصیت از منظر قرآن و علم روان شناسی، پاسخی برای این سؤال پیدا شود.

۷۳۳.

نقد و بررسی معنویت گرایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمد عرب صالحی محمد کاشی زاده

منبع: قبسات سال بیستم بهار ۱۳۹۴ شماره ۷۵

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۵۷۵ تعداد دانلود : ۷۸۰

۷۳۴.

بررسی نظام اخلاقی ابن مسکویه و سهم فلسفة یونان در آن(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده: زهرا آقاجری

منبع: معرفت اخلاقی سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱ (پیاپی ۱۷)

کلیدواژه‌ها: سعادت ارسطو فضایل رذایل ابن مسکویه

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۹۲۵ تعداد دانلود : ۶۵۹

یکی از اقسام اخلاق هنجاری، اخلاق فضیلت محور است که ریشه در یونان باستان دارد. از نخستین کسانی که در محیط اسلامی مباحث اخلاق فضیلت محور را مطرح کرده، ابوعلی احمدبن محمد مسکویه رازی است. در این پژوهش کوشیده ایم نخست به بررسی آرای ایشان در باب فضیلت و سعادت بپردازیم و آن گاه تأثیرپذیری وی از فلاسفة یونان را بررسی کنیم. حاصل این پژوهش نشان می دهد که ابن مسکویه به رغم تأثیری که از متفکران یونانی پذیرفته، با توجه به فرهنگ اسلامی اخلاق فضیلت، شریعت مداری را پایه ریزی کرده که تا زمان ما نیز مورد استفاده پژوهشگران حوزة اخلاق است.

۷۳۵.

نقد شبهه اهانت آمیز بودن آیات دالّ بر منع دوستی با غیرمسلمانان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مریم کریمی تبار

منبع: مطالعات تفسیری سال ششم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲۴

کلیدواژه‌ها: شبهات قرآنی تولی دوستی با غیر مسلمان رفتار با مشرکان

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۸۹ تعداد دانلود : ۱۰۱۴

آیات متعددی از قرآن کریم مسلمانان را از برقراری هرگونه رابطه دوستی با غیرمسلمانان، برحذر داشته است؛ این مسئله موجب القای شبهه توهین قرآن به غیرمسلمانان شده است و از رهگذر آن قرآن حاوی امری اهانت آمیز و غیراخلاقی پنداشته شده است. در این مقاله با تأمل در مدلول آیات مورد بحث و تبیین دقیق آنها روشن می شود که مسلمانان تنها از دوستی با افرادی برحذر شده اند که به دشمنی با آنان برخاسته و به انحاء مختلف سعی در آزار و ضربه زدن به آنها را دارند و نیکی با کسانی که با مسلمانان روابط غیرخصمانه دارند، مورد تأکید قرآن است. در این مبنا مسلمان بودن یا نبودن مطرح نیست. توصیه قرآن بر عدم دوستی با پدر و مادر مشرک نیز به هیچ وجه به معنای بی احترامی به آنان نیست بلکه فقط به معنای عدم اطاعت از آنها در امور مربوط به دین است، ضمن آنکه به والدین مسلمان نیز توصیه شده که تنها در مواردی که اجابت خواسته های فرزندان موجب ظلم به دیگران می شود، از آن روی برتابند.

۷۳۶.

آثار ترتیبی عفو از منظر قرآن مجید

نویسنده: سید محمود طیب حسینی راضیه مشک مسجدی

منبع: حسنا سال هفتم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۲۶

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۳۱ تعداد دانلود : ۸۱۳

۷۳۷.

شهودهای اجتماعی و اخلاق قرآنی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: کوین رینهارت

منبع: اخلاق وحیانی سال چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۱ (پیاپی ۹)

کلیدواژه‌ها: اخلاق قرآنی شهود اجتماعی ریشه اخلاق در قرآن واژگان اخلاقی در قرآن

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۸۴۳ تعداد دانلود : ۵۰۰

منتقدان و مدافعان اخلاق اسلامی و آنهایی که فقط اخلاق اسلامی را شرح و توصیف می کنند، اغلب ادعا دارند که قرآن منبع هنجارهای رفتاری مسلمانان است. گرچه این مدعا در یک سطح انکارناپذیر است، اظهار آن به طور بی قیدوشرطی که از ظریف ترین و ممتازترین ویژگی های اخلاق قرآنی را مخدوش خواهد کرد، آن ویژگی این است که قرآن مکرراً تصریح می کند که آدمی باید مطابق هنجارهایی عمل کند که در قرآن مشخص نشده اند، یعنی آدمی باید به منابع دانش اخلاقی که جایی در بیرون از وحی قرار دارند متوسل شود. مقاله حاضر این مدعا را موجه خواهد ساخت، و سپس استلزامات این تصریح وحیانی بر متابعت از هنجارهای اخلاقی غیر وحیانی را بررسی خواهد کرد. چنین آموزه ای مقدمتاً سازگار با ویژگی های انسان شناسی و کیهان شناسی قرآنی به نظر می آید، که برای مثال، بر خلاف اکثر شکل های مسیحیت، تفاوت مطلق بین جهان آخرت و این جهان، و بین ماهیت انسان و استعداد انسان را از میان برمی دارد. برخی از پیامدهای این نظام اخلاقی برای اسلام شیعیِ امامی و اسلام سنی نیز مورد ملاحظه قرار خواهد گرفت.

۷۳۸.

آگاهى و عملکرد دانشجویان در زمینه مهارت هاى زندگى با رویکرد تربیتى مطالعه موردى: دانشگاه هاى دولتى استان قم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: یاسین سعیدى وحید اسمعیلى حدیثه سیفى

منبع: معرفت سال بیست و چهارم اسفند ۱۳۹۴ شماره ۲۱۹ «ویژه جامعه شناسی»

کلیدواژه‌ها: حوزه و دانشگاه مهارت هاى زندگى دانشگاه هاى دولتى استان قم رویکرد تربیتى

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۴۸۹ تعداد دانلود : ۴۸۶

هدف این تحقیق، بررسى نظرات متخصصان و استادان حوزه و دانشگاه در خصوص آگاهى و عملکرد دانشجویان در زمینه مهارت هاى زندگى با رویکرد تربیتى است. این تحقیق در چارچوب رویکرد کیفى و با استفاده از تحلیل محتوا صورت گرفت. جامعه پژوهش را 10 نفر از متخصصان و استادان حوزه، 10 نفر از متخصصان و استادان دانشگاه و 30 نفر از دانشجویان دانشگاه هاى دولتى استان قم در سه مقطع تحصیلى کارشناسى، کارشناسى ارشد و دکترى، در سه رشته تحصیلى علوم انسانى، علوم پایه و فنى و مهندسى تشکیل دادند. براى شناسایى مهم ترین و مرتبط ترین مهارت هاى زندگى دانشجویان، از مصاحبه هاى نیمه ساختاریافته استفاده شد. با استفاده از مصاحبه ها، 4 مهارت خودآگاهى، تصمیم گیرى، برقرارى ارتباط مؤثر و تفکر انتقادى به عنوان مهم ترین و مرتبط ترین مهارت هاى زندگى دانشجویان انتخاب شدند. نتایج یافته ها نشان داد که یکى از نگرانى هاى اصلى حوزه و دانشگاه، عدم آگاهى اغلب دانشجویان در زمینه مهارت هاى زندگى است و در این زمینه، حوزه و دانشگاه نقش هریک را مهم دانسته و به طور مشترک از صداوسیما براى اشاعه این موضوع یاد کردند.

۷۳۹.

توجیه گزاره های اخلاقی بر مبنای شهرت(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده: حسن محیطی اردکان

منبع: معرفت اخلاقی سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱ (پیاپی ۱۷)

کلیدواژه‌ها: مقام اثبات توجیه اخلاقی شهرت گرایی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۹۶۷ تعداد دانلود : ۵۸۴

مسئلة توجیه گزاره های اخلاقی یکی از مهم ترین مسائل معرفت شناختی در قلمرو فلسفة اخلاق به شمار می رود. نظریات گوناگونی دربارة نحوة توجیه احکام اخلاقی در مقام اثبات ارائه شده است. شهرت گرایی دیدگاهی در فلسفة اخلاق است که عمدتاً فلاسفة مسلمان آن را مطرح ساخته اند. در این پژوهش تلاش شده دیدگاه مزبور دربارة توجیه گزاره های اخلاقی تحلیل و بررسی شود. نتایج تحقیق حاکی از آن است که شهرت بما هو شهرت توان توجیه گزاره های اخلاقی را ندارد و تنها به اعتبار منشأ واقعی اش می تواند توجیه کنندة گزاره های اخلاقی باشد.

۷۴۰.

اخلاق دانشجویی در اسلام(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده: مریم اللهیاری نژاد

منبع: معرفت اخلاقی سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱ (پیاپی ۱۷)

کلیدواژه‌ها: اخلاق دانشجو استاد آموزه های دینی اخلاق دانشجویی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۵۶۲۲ تعداد دانلود : ۲۶۶۶

بنا بر آیة دوم سورة جمعه علم آموزی یکی از اهداف بعثت پیامبر اکرم صله الله علیه و آله وسلم است. ضرورت یادگیری علم، ضرورتی مطلق، فرازمانی و فرامکانی است. اخلاق و علم از نگاه اسلامی، رابطه ای عمیق و ناگسستنی با هم دارند. ضرورت اخلاق دانشجویی آنجایی است که اخلاق گریزی، تأثیر ژرف بر تخریب مبانی اخلاقی جامعه و دور شدن جامعه از مسیر دینی خود دارد. اسلامی شدن دانشگاه ها، نیز در گرو اخلاقی بودن آنهاست. در آموزه های دینی نیز برای دانشجوی مسلمان در حوزه های حرفه ای و عمومی، اخلاقیات ویژه ای مانند بزرگداشت مقام استاد و رعایت ادب، آداب پرسش، مطالعة پیگیر، انجام مذاکرات علمی و عمل به علم و... مطرح شده است؛ تهاجم فرهنگی و توجه یک جانبه به آموزش و کم صبری دانشجو از جمله موانع رشد اخلاق دانشجویی در دانشگاه ها هستند. رعایت اصول اخلاقی دانشجویی، نقش مهمی در انسجام و اتحاد جامعة بشری، امنیت اجتماعی، گسترش دین الهی و تولید دانش و تحقیقات علمی ایفا می کند. در این مقاله از روش کتابخانه ای استفاده شده است.

درخت حوزه‌های تخصصی