درخت حوزه‌های تخصصی

اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
اخلاق اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۳۸۱ تا ۴۰۰ مورد از کل ۹٬۱۱۷ مورد.
۳۸۱.

تبیین میدان معناشناسی واژه عفت در قرآن و روایات از منظر محور هم نشینی و جانشینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال ۱۴ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۵۴) 183-200

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم روایات عفت معناشناسی روابط همنشینی و جانشینی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۱ تعداد دانلود : ۱۹۹
از مهم ترین روش های شناخت معنای واژه ای در زبان، استفاده از مفاهیم هم نشین و جانشین آن واژه است. دیدگاه معناشناختی با توجه به روابط هم نشینی و جانشینی، می تواند دیدگاه قرآن و روایات را درباره مفاهیم اخلاقی و ارزشی تبیین کند. عفت واژه اى است که بر گونه ای از بازدارندگی و خویشتن داری در انجام فعل حرام و زشت یا گدایی و درخواست بی مورد دلالت دارد. مقاله حاضر با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی و گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای با تأکید بر حوزه معناشناختی به بررسی واژه عفت درآیات و روایات پرداخته و با عنایت به روابط مفهومی عفت با دیگر مفاهیم هم نشین و جانشین، گستره معنایی این واژه و مفاهیم نو و کارآمد و چرایی هم نشینی و جانشینی این واژگان را به جای عفت بیان کرده که برای تعیین حدودوثغور این واژه و جلوگیری از سوء برداشت های شخصی ضروری است. بر اساس یافته های این پژوهش تعدادی از مفاهیم همچون هتک، حرص، شهوت رانی و گدایی مفاهیم متقابل عفت هستند و قناعت، نشانه اسلام و تشیع، غیرت، عقل و بهترین عبادت، مفاهیم غیرمتقابل و هم نشین عفت هستند که ارتباط معنایی وثیقی با عفت دارند و واژههای کف، امتناع، صبر و حفظ و آیات یا جملاتی در قرآن کریم جانشین واژه عفت هستند.
۳۸۲.

واکاوی نظام اخلاقی قرآن با تکیه بر مفاهیم «اسلام» و «ایمان» در تفسیر المیزان(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق پژوهی سال ۶ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۱۹) 69-94

کلیدواژه‌ها: نظریه های اخلاقی ارزش های اخلاقی بازخوانی اخلاق اسلام ایمان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۲ تعداد دانلود : ۱۰۲
شناسایی نظام اخلاقی قرآن به  مثابه راهنمای نگرش و کُنش، پیوسته مورد توجه اندیشوران مسلمان بوده است. تلاش های فراوانی برای شناسایی نظام اخلاقی قرآن به صورت تک نگاشته به رشته تحریر درآمده است، اما به نظر می رسد نگاه تک بُعدی به آیات و بسنده کردن به یک نظریهٔ اخلاقی در اخلاق هنجاری - برای تبیین نظام اخلاقی قرآن - نادرست است. مطالعه پیش رو، در صدد بازخوانی نظام اخلاقی قرآن با روش توصیف و تحلیل نقادانه است و می کوشد تبیین روشن و دقیق تری از نظام اخلاقی قرآن بدست دهد. در این راستا، ضمن توصیف نظریه های اخلاقی (غایت گروی، وظیفه گروی، فضیلت محوری) و تحلیل عقلانی هر کدام، به سنجش آنها با آیات قرآن کریم پرداخته است. مطابق نتایج حاصله، با توجه به مفاهیم تشکیکی و چهار گانه واژه های «اسلام» و «ایمان» در قرآن کریم، آدمی با سطوح مختلف معرفتی و انگیزشی در هر سطح، نیازمند تمسک به یکی از نظریه های اخلاقی است. افزون براین، قرآن کریم، ضمن بهره گیری از نظریه های اخلاقی، از مراتب والاتر از ارزش های اخلاقی ویژه خود بهره مند است.
۳۸۳.

واکاوی تفسیر عفاف اخلاقی در آیه 60 سوره نور(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اخلاق سال ۱۶ بهار ۱۴۰۲ شماره ۵۹ 7 - 26

کلیدواژه‌ها: عفاف حجاب آیه 60 سوره نور القواعد من النساء

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۰ تعداد دانلود : ۱۲۰
آیه 60 سوره نور در خصوص زنان زمین گیر که امیدی به ازدواج آن ها نیست، دو توصیه دارد: جواز کنارگذاشتن پوشش بدون تبرج و بهتربودن عفت ورزیدن آنان. این مقاله به تحلیل دیدگاه مفسرین درباره عفت می پردازد و با روش تحلیلی انتقادی، نقدهایی را به این دیدگاه ها وارد می داند. عموم مفسرین توصیه دوم را در ارتباط مستقیم با حجاب تفسیر کرده اند. در یک صورت بندی می توان گفت در دیدگاه آن ها عفت ورزیدن مذکور به حجاب، مبالغه در حجاب، احتیاط در حجاب، سببیت حجاب و پرهیز از کنارگذاشتن حجاب تفسیر شده است. در این دیدگاه ها مرزبندی روشنی بین عفاف و حجاب وجود ندارد. به نظر می رسد قوی ترین احتمال در تفسیر آیه این است که توصیه دوم توصیه به حجاب نیست بلکه تأکید همان توصیه اول است و از این نکته پرده برمی دارد که وضع ثیاب توسط زنان مذکور، منافاتی با عفت ندارد و این امر برای آنان از تبرج و خودنمائی غیرعفیفانه بهتر است.
۳۸۴.

نقش «مودت فی القربی» در مکتب شهید سلیمانی (با محوریت اخلاق و معنویت توحیدمحور)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اخلاق سال ۱۶ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۶۰ 119 - 142

کلیدواژه‌ها: مکتب شهید سلیمانی مودت ذی القربی اجر رسالت اخلاق و معنویت توحید محور

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۴ تعداد دانلود : ۱۲۳
از اهداف مهم ارسال پیامبران، تعالی اخلاق و معنویتِ توحیدمحور است. بر پایه آموزه های وحیانی، اهتمام به ادای اجر رسالت یعنی مودت فی القربی، بستر ساز معنویت و اخلاقی است که در بیانیه گام دوم، به مثابه دو راهبرد مهم نیل به تمدن نوین اسلامی معرفی گردید. شهید قاسم سلیمانی، نمونه ای برجسته از تربیت شدگان اسلام است که با پیوند اخلاق و معنویت توحیدمحور در راستای تحقق حرکت انبیاء و امامان b جان خویش را فدا نمود. نوشتار پیش رو با روش توصیفی تحلیلی، کارآمدی مودت در اخلاق و معنویت را با محوریت مکتب سلیمانی با تأکید بر آیات و روایات برمی رسد. بر اساس یافته های پژوهش، مودت فی القربی علاوه بر ایفای نقش بازدارندگی در راستای پاکسازی نفس، نقش تمهیدی در تعالی اخلاق و معنویت در سه محور ارتباط انسان با خدا، اهل بیتb و مردم دارد. در پرتو چنین مودتی شهید سلیمانی با رابطه ای متواضعانه و صادقانه به جامعه خدمت رسانی کرد.
۳۸۵.

بایسته های ارتقاء کیفیت آموزش دروس معارف اسلامی از دیدگاه اساتید و دانشجویان در پساکرونا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال ۳۱ بهار ۱۴۰۲ شماره ۵۸

کلیدواژه‌ها: دروس معارف اسلامی آموزش مجازی پساکرونا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۱ تعداد دانلود : ۲۶۱
پژوهش حاضر با هدف بایسته های ارتقاء کیفیت آموزش دروس معارف اسلامی از دیدگاه اساتید و دانشجویان در پساکرونا با روش توصیفی پیمایشی انجام شده است. با استفاده از فرمول کوکران و روش نمونه گیری تصادفی 354 نفر از اساتید و 384 نفر از دانشجویان به عنوان نمونه از جامعه آماری اساتید و دانشجویان دروس معارف اسلامی در دانشگاه های سطح کشوری انتخاب شده اند. تجزیه و تحلیل داده ها بر اساس آمار توصیفی و آزمون T با استفاده از نرم افزارSpss22 صورت گرفته است. یافته های پژوهش نشان می دهدکه متناسب سازی محتوای برنامه های درسی و آموزشی، فراهم ساختن زیرساخت های فیزیکی دانشگاه ها، ارتقاء سطح قابلیت ها و توانمندی اساتید، بازنگری اساسی در شیوه های آموزش، تفویض اختیار به مدرسان در امر آموزش و پژوهش، وضعیت شغلی مدرسی دروس معارف اسلامی در آینده، برجسته کردن نقش دروس معارف اسلامی در رفع شبهات اعتقادی دانشجویان، لزوم هم زمانی فرآیندهای آموزش دیدن و تدریس کردن مدرسان و تعیین جایگاه اساتید گروه معارف اسلامی در اهداف انقلاب اسلامی از اولویت بالایی برخوردار است، همچنین نظر گروه نمونه آماری بر این است که کلاس ها به صورت ترکیبی (حضوری و مجازی) ادامه داده شود. با عملیاتی شدن پژوهش می توانیم در راستای محقق شدن اهداف آموزشی و سیاست گذاری مناسب در گروه دروس معارف اسلامی دانشگاه ها قدمی برداریم.
۳۸۶.

تحلیل دیدگاه علامه مصباح یزدی درباره فقدان گزاره بدیهی در اخلاق(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: معرفت اخلاقی سال ۱۴ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۳۳) 95-108

کلیدواژه‌ها: گزاره اخلاقی بداهت گزاره اخلاقی اصل «عدالت» اصل «علیت» علامه مصباح یزدی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۰ تعداد دانلود : ۲۲۴
پس از آنکه بپذیریم حسن و قبح افعالْ عقلی است و نه شرعی، و یقینی است و نه مشهوری و عقلایی، نوبت به این پرسش می رسد که آیا بدیهی است یا نظری؟ ثمره این بحث آنجا ظاهر می شود که در صورت وجود گزاره بدیهی در اخلاق، علم اخلاق دست کم در اثبات برخی گزاره های نظری خود، از علوم دیگر بی نیاز می شود. هرچند علامه مصباح یزدی گزاره ای مانند «عدل حسن است» را اوّلی می داند، اما در نهایت، علم اخلاق را فاقد گزاره بدیهی می شمرد. این نوشتار به روش توصیفی و تحلیلی به حل این تعارض ظاهری پرداخته و به این نتیجه دست یافته که از نظر علامه مصباح یزدی، قضیه مزبور یک قضیه حقیقیه است که بر وجود مصادیق در خارج دلالت ندارد. با توجه به انحصار قضایای حقیقتاً بدیهی در اولیات و وجدانیات، مصادیق عدل تنها زمانی بدیهی خواهند بود که افزون بر اوّلی بودن، وجدانی هم باشند، در حالی که این مصادیق به صورت وجدانی و با علم حضوری قابل شناخت نیستند. به بیان دیگر، هرچند قضیه مزبور اوّلی است، اما وجدانی نیست و صرف اوّلی دانستن کافی نیست تا به وجود گزاره بدیهی در اخلاق باور داشته باشیم؛ زیرا با صرف تحلیلی و اوّلی بودن حُسن عدل، مشکل ارتباط این قضایا با خارج و صدق آنها بر واقعیت های عینی حل نمی شود و نمی توان این قضایا را به واقعیت های عینی و خارج از ذهن نسبت داد، مگر آنکه اثبات گردند. بر این اساس و با توجه به نظریه «مبناگرایی»، علم اخلاق به مثابه یکی از اقسام حکمت عملی، برای اثبات گزاره های خود به بدیهیات حکمت نظری نیازمند است.
۳۸۷.

ویژگیهای رفتاری و عملکرد میدانی یهود در داستان های امروزی عرب (مطالعه موردی رمان های دمٌ لفَطیِر صَهیُون حاره الیهود و ربیع حار)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال ۱۴ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۵۳) 5 - 20

کلیدواژه‌ها: چهره یهود رمان عربی فلسطین دمٌ لفَطیِر صَهیُون حاره الیهود ربیع حار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۴ تعداد دانلود : ۲۲۵
با تأمل ادبیات داستانی امروز عرب، آثار داستانی فراوانی را متأثر از جنگ بین مسلمانان عرب و صهیونیسم می یابیم که نویسندگان این آثار، مستقیم یا غیرمستقیم از این پدیده تأثیر پذیرفته اند تا چهره واقعی یهود غاصب را به جهان معرفی نمایند. قوم یهود با ویژگی های خاصی که دارد، به عنوان بدترین دشمن اسلام معرفی شده و هیچ کس به سرسختی او با مسلمانان مقابله نمی کند. تحقیق حاضر که به روش توصیفی – تحلیلی و با هدف معرفی چهره یهود در رمان های دمٌ لفَطیِر صَهیُون حاره الیهود و ربیع حار نگارش شده است، یافته ها حاکی از آن است که در هر دو رمان، آنان در آثار خود از حادثه تاریخی سخن می گویند و با بهره از ظرفیت های ادبیات داستانی، روایتی ماندگار از واقعیت ها بیان شده است و از تمامی مؤلفه ها و روایتی به عنوان نشانه ای برای تبیین اعتقادات و ایدئولوژی مورد نظر خود استفاده نموده اند تا تصویر واقعی یهودیان روشن گردد. در این رمان ها پیش زمینه ای را که عملیات شهادت آغاز می شود، روشن می کند و به سؤالات مطرح شده در عرصه بین المللی در مورد مقاومت، شهادت و آنچه غرب تروریسم می نامد پاسخ می دهند.
۳۸۸.

طراحی مدل ارزیابی اخلاق سازمانی در صنایع کوچک و متوسط(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال سیزدهم بهار ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۵۱) 215-236

کلیدواژه‌ها: ارزشیابی اخلاق اخلاق سازمانی تحلیل سلسله مراتبی دلفی فازی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۵ تعداد دانلود : ۳۲۴
هدف تحقیق حاضر، ارائه مدل و رتبه بندی ارزشیابی اخلاق سازمانی در صنایع کوچک و متوسط می باشد. جامعه آماری پژوهش، مدیران صنایع کوچک و متوسط می باشد که پس از مطالعه ادبیات نظری موضوع مدل اولیه طراحی شد.برای شناسایی معیارها و بیان روابط بین معیارها، مصاحبه از20 نفر از خبرگان حوزه مدیریت منابع انسانی با روش نمونه گیری غیر احتمالی استفاده شده است. پس از طراحی پرسشنامه، نظرات خبرگان جمع آوری و با استفاده از نرم افزار Choice Expert با استفاده از تکنیک AHP و ISM مؤلفه ها و شاخص های ارزشیابی اخلاق سازمانی اولویت بندی گردید. یافته های پژوهش نشان داد برای طراحی مدل ارزشیابی اخلاق سازمانی در صنایع کوچک و متوسط مجموعاً 5 مؤلفه و17 شاخص را می بایست موردتوجه قرارداد. مؤلفه ها عبارت اند از عوامل فردی، عوامل سازمانی، عوامل محیطی، عوامل ساختاری، عوامل زمینه ای که هریک داری شاخص هایی می باشند، که با وزن دادن و امتیازبندی فرم ارزشیابی اخلاق سازمانی با مجموع 1000 امتیاز، که از مجموع امتیازهای هر شاخص حاصل گردیده تدوین شد.
۳۸۹.

واکاوی راهبردهای یادگیری از نگاه قرآن(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و پژوهش های تربیتی سال ۱۵ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۳۰) 57 - 74

کلیدواژه‌ها: راهبرد یادگیری راهبردهای یادگیری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۴ تعداد دانلود : ۱۱۸
پژوهش حاضر با هدف دستیابی به راهبردهای یادگیری از نگاه قرآن انجام شده است. برای رسیدن به این هدف، ابتدا مفهوم راهبردهای یادگیری و دیدگاه متناظر با این راهبردها در نظریات یادگیری یعنی نظریات شناخت گرایی مطرح گردید؛ سپس با الهام از روش استنطاقی شهید صدر و در چارچوب رویکرد دانش آموز محور، به بررسی آیات و استخراج آیات ناظر به این رویکرد پرداخته شد. این پژوهش از حیث هدف کاربردی بوده و از حیث گردآوری داده ها توصیفی است و در پی پاسخ به این پرسش است که راهبردهای یادگیری از نگاه قرآن چیست. حاصل این تحقیق، دستیابی به هشت راهبرد است که چهار راهبرد به قرآن اختصاص دارد و در هیچ یک از نظریات یادگیری شناختی به آن اشاره نشده است و درباره چهار راهبرد دیگر که در نظریات یادگیری از آن سخن به میان آمده، تفاوت هایی با دیدگاه قرآن وجود دارد. برخی از این راهبردها بین فرایند آموزشی و غیرآموزشی مشترک اند و برخی مختص به فرایند آموزشی اند. همچنین برخی از این راهبردها در تمامی مراحل رشدی انسان قابل استفاده اند و برخی نیز به مرحله خاصی از رشد اختصاص دارند.
۳۹۰.

سنتزپژوهی مقالات علمی سبک زندگی اسلامی در مطالعات ایران(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و پژوهش های تربیتی سال ۱۵ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۳۰) 75 - 89

کلیدواژه‌ها: سبک زندگی اسلام سنتزپژوهی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۳ تعداد دانلود : ۱۱۷
بیشتر تحقیقات محققان ایرانی در حوزه سبک زندگی در حالی براساس نظریات غربی انجام می شود که برساخت اجتماعی جامعه ایران و اسلام دارای غنی ترین منابع سبک زندگی است؛ بنابراین یکی از الزامات تحقق جامعه دینی، شکل گیری سبک زندگی اسلامی بر مبنای منابع دینی است و آنچه سبک زندگی اسلامی را از دیگر سبک ها و شیوه های زندگی متمایز می سازد، اصول بنیادینی است که به تعبیر قرآن، سپهر حیات طیبه را شکل می دهد. هدف از پژوهش حاضر سنتزپژوهی مقالات علمی سبک زندگی اسلامی در مطالعات ایران بود. پارادایم پژوهش، برساختی با رویکرد کیفی و راهبرد تحلیل محتوا بود. جمع آوری داده ها با جست وجوی حرفه ای در پایگاه های استنادی از طریق نرم افزار publish or perish انجام شد. براساس معیارهای ورود، چهارده مطالعه برای تحلیل و کدگذاری با نرم افزار Max Qda12 انتخاب شد. براساس یافته ها در مطالعات مورد بررسی، 178 کد شناسایی شد که در قالب 134 شاخص و 44 مؤلفه دسته بندی شدند. همچنین دو بعد کلی برای سازه سبک زندگی اسلامی احصا شد که شامل سبک زندگی اسلامی در سطح فردی و اجتماعی بودند. مطالعه سنتزپژوهی حاضر مبنایی برای مطالعات کیفی آینده در حوزه اکتشاف مؤلفه های سبک زندگی اسلامی است که محققان را در راستای پرهیز از دوباره کاری یاری می کند.
۳۹۱.

دیدگاه تربیتی امام (علی علیه السلام)(ارائه مدل مفهومی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال ۳۱ بهار ۱۴۰۲ شماره ۵۸

کلیدواژه‌ها: امام علی علیه السلام دیدگاه تربیتی تربیت فردی تربیت اجتماعی مدل مفهومی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۹ تعداد دانلود : ۲۹۲
مفهوم پردازی در زمینه تعلیم و تربیت اسلامی و بررسی دیدگاه تربیتی امام علی علیه السلام با رویکرد پژوهش اکتشافی از طریق مطالعه منابع و اسناد معتبر دینی، هدف اصلی مقاله حاضر بود. این مهم با روش تحلیل محتوی احادیث وروایات مرتبط با دیدگاه تربیتی امام علیه السلام در نهج البلاغه، غرر الحکم و.... ، انجام پذیرفت. تحلیل مواد ومحتوای مرتبط با موضوع پژوهش، در چارچوب روش تحلیل محتوای کیفی، با استفاده از فرآیند چهار مرحله ای شامل «انتخاب واحد تحلیل»، «مقوله بندی»، «شمارش فراوانی هر مقوله» و «تفسیر نتایج» انجام گرفت. در این پژوهش از بسامد (فراوانی) برای شمارش مقوله های فرعی و برای طبقه بندی و تعیین مقوله های اصلی و ابعاد از روش تکوین استقرایی استفاده شد. بر اساس یافته های تحقیق، 98 مقوله فرعی شناسایی و ویرایش شده و بر اساس آنها ابعاد و مولفه های اصلی دیدگاه تربیتی امام علی(ع) شناسایی و تعیین گردید. بر اساس نتایج ابعاد و مولفه ها شامل: الف - بعد تربیت فردی با چهار مولفه اصلی: 1- تربیت دینی( هشت مقوله فرعی)، 2- تربیت اخلاقی(با 22 مقوله فرعی)، 3- تربیت قرانی(با هفت مقوله فرعی)، 4- تربیت علمی (با 20 مقوله فرعی). ب - بعد تربیت اجتماعی با پنج مولفه اصلی شامل: 1- تربیت فرهنگی (با شش مقوله فرعی)، 2- تربیت سیاسی(با هفت مقوله فرعی)، 3- تربیت حقوقی(با 16مقوله فرعی)، 4- تربیت جهادی(با شش مقوله فرعی) و 5- تربیت اقتصادی(با پنج مقوله فرعی)، طبقه بندی، سازمان دهی شد و مدل مفهومی آن تدوین، ترسیم و ارائه گردید.
۳۹۲.

مبانی و احکام فقه تربیتی اسلامی در حیطه تعلیم و تعلم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال سیزدهم بهار ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۵۱) 55-70

کلیدواژه‌ها: فقه تربیتی احکام فقهی تعلیم و تعلم مبانی فقهی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۵ تعداد دانلود : ۴۰۴
این مطالعه با هدف بررسی مبانی و احکام فقه تربیتی اسلامی در حیطه تعلیم و تعلم انجام گرفته است. روش پژوهش کیفی – اسنادی بوده جامعه آماری را منابع انتشار یافته در حوزه فقه تربیتی در اسلام تشکیل داده است. روش جمع آوری داده ها کتابخانه ای و ابزار آن فیش کتابخانه بوده است . به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از روش توصیفی – تحلیلی پیروی شده است. در این مطالعه تعداد سه فرضیه وجود داشته است که مورد تبیین و تحلیل قرار گرفته است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که فقه تربیتی در پیوند با علوم تربیتی زمینه ی کاربرد علم نافع را فراهم می آورد زیرا این پیوند علاوه بر تعیین ثواب و عقاب آموخته ها آثار و برکات آن را در دنیا و عقبی رقم می زند. تعلیم و تعلم بدون توجه به احکام فقهی آن از غنای لازم برخوردار نمی باشد. افعال آدمی زمانی از بار معنایی برخوردار می شود که در تطبیق باارزش های الهی و فقهی سازگاری بیشتری داشته باشد. فقه تربیتی و احکام تعلیم و تعلم ازآن جهت که از منابع مشترک برخوردارند، لازم و ملزوم یکدیگرند. منابع آن ها را قرآن کریم، روایات و سیره ی نبوی تشکیل می دهد. تقید به احکام تعلیم و تعلم اثربخشی فرایند تعلیم و تربیت در ابعاد فردی و اجتماعی را تضمین می نماید.
۳۹۳.

جایگاه معرفت در نظریه اخلاقی قرب الهی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اخلاق سال ۱۶ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۶۲ ۲۶-۷

کلیدواژه‌ها: هدف اخلاق نظریه اخلاقی معرفت حضوری نظریه قرب الهی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۴ تعداد دانلود : ۶۹
بررسی جایگاه معرفت در نظریه قرب الهی به روش توصیفی تحلیلی هدف این پژوهش است. بسیاری از اندیشمندان اسلامی قرب الهی را هدف اخلاق دانسته و معرفت خدا را شرط لازم آن قلمداد کرده اند، اما برخی معنای قرب الهی را بر معرفت حضوری به خدا تطبیق می دهند و تشبه الهی، قرب منزلتی و قرب تکوینی را هدف نهایی اخلاق نمی دانند. به نظر می رسد اگرچه معرفت حضوری به خداوند مراتب بالای قرب الهی است و در این صورت، نوعی معرفت می تواند هدف اخلاق محسوب شود، قرب الهی را به معنای معرفت حضوری به خدا دانستن سبب خروج بسیاری از مراتب قرب الهی خواهد شد؛ زیرا بسیاری از انسان ها که اعمال اخلاقی را با علم حصولی به خدا و به هدف وصول به بهشت و دوری از جهنم انجام می دهند از قلمرو قرب الهی خارج می شوند؛ درصورتی که این افراد نیز با حسن فاعلی که دارند، حدنصاب اخلاق را کسب کرده اند و با علم حصولی از خدا، که شرط لازم وصول به این درجه از قرب الهی است، توانسته اند مرتبه ای از هدف اخلاق را به دست آورند.
۳۹۴.

نقش میانجی گری کیفیت زندگی اسلامی در رابطه بین کمال گرایی تحصیلی با هوش معنوی دانش آموزان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال ۸ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۲۶) ۱۲۸-۱۱۱

کلیدواژه‌ها: کیفیت زندگی اسلامی کمال گرایی تحصیلی هوش معنوی دانش آموزان دوره متوسطه دوم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۹ تعداد دانلود : ۲۴۹
هدف: این پژوهش با هدف بررسی نقش میانجی کیفیت زندگی اسلامی در رابطه بین کمال گرایی تحصیلی با هوش معنوی دانش آموزان انجام شد. روش: نوع پژوهش همبستگی به ش یوه معادلات ساختاری بود. جامعه پژوهش شامل کلیه دانش آموزان دوره دوم متوسطه شهر کرمان به تعداد 1046 نفر در سال تحصیلی 1401-1400 بود. 342 نفر به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای به عنوان نمونه انتخاب شدند. جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه های کیفیت زندگی اسلامی نامقی (1394)، کمال گرایی تحصیلی رسولی و بهرامی (1395) و هوش معنوی عبداله زاده و همکاران (1387) استفاده شد. داده ه ا به ش یوه م دلسازی مع ادلات س اخت اری با استفاده از نرم افزار Amos نسخه 23 و SPSS نسخه 22 تحلیل شدند یافته ها: رابطه مستقیم متغیر کیفیت زندگی اسلامی بر کمال گرایی تحصیلی (182/11 = t، 35/0 = ) مثبت و معنادار است، رابطه مستقیم متغیر هوش معنوی بر کمال گرایی تحصیلی (224/8= t، 24/0 = ) مثبت و معنادار است. همچنین رابطه مستقیم متغیر هوش معنوی بر کیفیت زندگی اسلامی (716/13 = t، 59/0 = ) مثبت و معنادار است. رابطه غیر مستقیم متغیر هوش معنوی بر کمال گرایی تحصیلی با نقش میانجی کیفیت زندگی اسلامی (23/0 = ) مثبت و معنادار است. نتیجه گیری: کمال گرایی تحصیلی یکی از علل عدم موفقیت دانش آموزان است و آن چه را که موجب بهبود آن می شود توجه به کیفیت زندگی اسلامی و هوش معنوی می باشد. بنابراین با افزایش هوش معنوی و بهبود کیفیت زندگی اسلامی می توان کمال گرایی تحصیلی را در دانش آموزان کاهش داد
۳۹۵.

فراترکیب مؤلفه های سرمایه اجتماعی و ارزیابی جایگاه آن در اسناد بالادستی و کتب مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال ۳۱ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۶۰ 197 - 230

کلیدواژه‌ها: سرمایه اجتماعی سنتزپژوهی اسناد بالادستی کتب درسی مطالعات اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۱ تعداد دانلود : ۲۳۷
پژوهش حاضر با هدف شناسایی مؤلفه های سرمایه اجتماعی از معتبر داخلی و خارجی و ارزیابی جایگاه آن در اسناد بالادستی و کتب مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی صورت گرفته است. نمونه های مورد مطالعه شامل سه دسته منابع خارجی و داخلی مرتبط با سرمایه اجتماعی، اسناد بالادستی(سند تحول بنیادین آموزش وپرورش، سند برنامه درسی ملی و اهداف مصوب دوره ابتدایی تحصیلی) و متن کتب درسی مطالعات اجتماعی پایه های سوم تا ششم ابتدایی بود. روش پژوهش مورد استفاده فراترکیب بوده که در خلال آن برای ارزیابی اسناد بالادستی و کتب مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی از تحلیل محتوای کمی استفاده شده است. یافته های ناشی از فراترکیب بیانگر آن بود که سرمایه اجتماعی را می توان در قالب 10 کلان مؤلفه ارزیابی و گزینش منابع اطلاعاتی، ارتباط اجتماعی، اعتماد اجتماعی، مشارکت اجتماعی، انسجام اجتماعی، مسئولیت پذیری اجتماعی، عدالت اجتماعی، پذیرش تنوع فرهنگی، زبانی و مذهبی، حمایت اجتماعی، هنجارهای اجتماعی و 49 زیر مؤلفه دسته بندی کرد. تحلیل محتوای اسناد بالادستی نیز نشان داد چارچوب مفهومی مذکور در سند تحول و برنامه درسی ملی تا حد مطلوبی مورد توجه قرار گرفته لکن اهداف مصوب دوره ابتدایی نتوانسته در راستای آن ها حرکت کند و دچار غفلت هایی شده که در کتب درسی مطالعات اجتماعی تجلی یافته است. اصلی ترین غفلت ها در مؤلفه های ارزیابی و گزینش منابع اطلاعاتی(استفاده از رسانه ها، اطلاع از محیط پیرامون، سعی در کشف واقعی بودن اطلاعات) و انسجام اجتماعی(همبستگی با دیگران بر سر منافع کشور و تعهد به اجتماع) بوده است.
۳۹۶.

روایت پژوهی پیامدهای تربیتی حضور در اجتماعات مذهبی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم تربیتی از دیدگاه اسلام سال ۱۱ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲۳ 33 - 66

کلیدواژه‌ها: اجتماعات مذهبی اخلاق اجتماعی اخلاق بندگی پیامدهای تربیتی روایت پژوهی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۷ تعداد دانلود : ۱۸۳
هدف از این پژوهش، تحلیل پیامدهای تربیتی حضور در اجتماعات مذهبی بود. این پژوهش از نوع  مطالعات کیفی و با استفاده از روش روایت پژوهی انجام شد. جامعه پژوهش شامل افرادی بودند که به صورت مستمر در اجتماعات و هیئت های مذهبی شرکت می کردند. که به روش نمونه گیری هدفمند تا اشباع نظری داده ها با 15 نفر از این شرکت کنندگان، مصاحبه نیمه ساختاریافته به عمل آمد. بعد از انجام مصاحبه حضوری و ضبط مکالمات، مصاحبه ها به متن تبدیل شد؛ سپس داده ها با روش تحلیل مضمون از نوع تشکیل شبکه مضامین و با کمک نرم افزار(MAXQDA)، تحلیل شد. به منظور اعتبار بخشی به داده ها، از روش توافق بین کدگذاران و برای روایی یافته ها از روش بازنگری به دست متخصصان استفاده شد. تحلیل یافته ها نشان دهنده 28 مضمون پایه و 4 مضمون سازمان دهنده شامل اخلاق بندگی، اخلاق اجتماعی، اخلاق زیست محیطی و اخلاق فردی بود. برخی از مضامین پایه نیز شامل تقویت ارتباط با خدا، انجام اعمال عبادی، رعایت حقوق دیگران، تنظیم روابط خانوادگی، مشورت، کار گروهی، حسن خلق، نوع دوستی، توجه به حیوانات، گیاهان و طبیعت، امیدواری، مسئولیت پذیری، صبر و مراقبه بود. همچنین یافته ها نشان داد که حضور افراد به طورِ مستمر در هیئت ها و اجتماعات مذهبی می تواند منجر به تقویت ارتباط با خداوند، اولویت یافتن کسب رضایت الهی، بهبود روابط با اعضای خانواده، خویشاوندان، همسایگان و دیگر افراد جامعه، احترام گذاردن به نظرات دیگران، تقویت روحیه مشارکت جویی و مسئولیت پذیری، تکریم و مواجه مسئولانه با مخلوقات هستی، عدم دلبستگی به لذایذ دنیوی و افزایش صبر و تحمل در برابر مشکلات گردد.
۳۹۷.

واکاوی تسهیل گرهای مشارکت خانواده در سیاست گذاری های تربیتی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم تربیتی از دیدگاه اسلام سال ۱۱ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲۳ 125 - 154

کلیدواژه‌ها: تسهیل گرها سیاست گذاری تربیتی مشارکت خانواده نظام تعلیم و تربیت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۵ تعداد دانلود : ۱۴۲
هدف از انجام این پژوهش واکاوی تسهیل گرهای مشارکت خانواده در سیاست گذاری های تربیتی بود. این پژوهش از نوع مطالعات کیفی و به روش توصیفی- تحلیلی با استفاده از روش تحلیل محتوا انجام شد. جامعه آماری پژوهش کارشناسان خبره حوزه خانواده و آشنا به حوزه تعلیم و تربیت بودند که به روش نمونه گیری هدفمند، بر اساس ملاک های تألیف اثر علمی، داشتن تجربه کاری در حوزه سیاست گذاری تربیتی، عضویت در انجمن اولیاء و مربیان و تأهل، به صورت گلوله برفی انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات مصاحبه نیمه ساختار یافته بود که چارچوب آن براساس تحلیل محتوای ادبیات پژوهش، تدوین و براساس نظر خواهی از سه متخصص موردِ تأیید قرار گرفت. پس از انجام مصاحبه، داده های حاصله با استفاده از روش دلفی، تحلیل شد. یافته های پژوهش بیان گر استخراج 27 تسهیل گر در 5 گروه حاکمیتی (5 تسهیل گر)، اجتماعی (9 تسهیل گر)، قانونی (3 تسهیل گر)، ساختاری (7 تسهیل گر) و آموزشی (4 تسهیل گر) بود. نتایج پژوهش حاضر بیان گر این بود که مشارکت خانواده در سیاست گذاری تربیتی نیازمند مهیا نمودن چهار وجه تربیتی است. این وجوه چهارگانه شامل باور سیاست گذاران تربیتی به ضرورت حضور خانواده در تعیین سیاست های تربیتی، ارائه آموزش های لازم به خانواده در این زمینه، تقویت شفافیت اطلاعات در زمینه عملکرد نظام آموزشی و فرایند سیاست گذاری تربیتی و در نهایت، افزایش اعتماد و باور به ضرورت هم افزایی میان دو نهاد خانواده و تعلیم وتربیت است. ظهور و بروز این چهار وجه در تعامل با یکدیگر، تسهیل گر مشارکت خانواده در سیاست گذاری تربیتی است.
۳۹۸.

رویکرد تربیت دینی برپایه مدیریت تمایلات؛ تربیت دینی در اندیشه حجت الإسلام والمسلمین پناهیان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تربیت اسلامی سال هجدهم زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴۶ 59 - 82

کلیدواژه‌ها: رویکرد مدیریت تمایلات تربیت دینی پناهیان مبانی اهداف و روش ها

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۸ تعداد دانلود : ۲۲۹
تعلیم و تربیت مبتنی بر مدیریت تمایلات یکی از رویکردهای جدید در تربیت دینی است که راهکار اصلی آن جهاد با نفس و هدف اساسی آن افزایش توانایی متربیان در مدیریت گرایش هاست. مقاله پیش رو در صدد است این رویکرد به تربیت دینی را در اندیشه های پناهیان بررسی کند. تبیین این رویکرد با آسیب شناسی وضعیت موجود تعلیم و تربیت کشور و با نقطه کانونی تربیت دینی آغاز می گردد و به بازنگری در مفهوم شناسی تربیت دینی منجر می شود و با استفاده از روش تحلیل کیفی، چارچوب کلی این رویکرد شامل ویژگی های تربیت دینی بر پایه مدیریت تمایلات، مبانی، اهداف، محتوا، روش های ارائه، فضای آموزشی و مراحل تربیت دینی معرفی می شود. در این رویکرد هدف تربیت دینی ارائه برنامه ای برای مدیریت تمایلات و توان مندسازی متربی در راستای مخالفت با دوست داشتنی هاست. آگاه ساختن متربی از انواع تمایلات و ارائه تمرین هایی برای افزایش قدرت مخالفت با هوای نفس از ویژگی های محتوا، روش ها و فضای تربیتی در این رویکرد است. در مراحل تربیت دینی، در دوره اول تمرکز بر شناخت تمایلات است و در دوره دوم تمرکز بر توجه دادن به تمایلات عمیق تر و پنهان تر است.
۳۹۹.

ارائه الگوی معادلات ساختاری تاثیر تجربه حسی برند بر ارزش ویژه برند با تاکید بر نقش میانجی دلبستگی شناختی، عاطفی و رفتاری مشتری در بازار محصولات آرایشی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال سیزدهم بهار ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۵۱) 71-84

کلیدواژه‌ها: تجربه حسی برند ارزش ویژه برند دلبستگی شناختی عاطفی و رفتاری مشتری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۹ تعداد دانلود : ۳۹۲
هدف از تحقیق حاضر ارائه الگوی معادلات ساختاری تاثیر تجربه حسی برند بر ارزش ویژه برند با تاکید بر نقش میانجی دلبستگی شناختی، عاطفی و رفتاری مشتری در بازار محصولات آرایشی است. در پژوهش حاضر از روش توصیفی-پیمایشی بهره گرفته شده است. جامعه آماری پژوهش، مشتریان محصولات آرایشی در تهران بزرگ بودند که با روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی انتخاب گردیده اند. براساس فرمول کوکران تعداد 384 نفر از مشتریان محصولات آرایشی در شهر تهران به عنوان نمونه آماری تحقیق انتخاب شدند. در پژوهش حاضر از پرسشنامه هیپولا و همکاران (2017) استفاده شد. یافته های تحقیق نشان داد که تجربه حسی برند بر ارزش ویژه برند با تاکید بر نقش میانجی دلبستگی شناختی، عاطفی و رفتاری مشتری در بازار محصولات آرایشی تاثیر مثبت و معنادار دارد. نتایج نشان داد که مدل پیشنهادی با داده های این مطالعه دارای برازش مطلوبی است و می تواند 50 درصد واریانس دلبستگی شناختی، 40 درصد دلبستگی عاطفی، 36 درصد دلبستگی رفتاری و 62 درصد واریانس ارزش ویژه برند را تبیین کند.
۴۰۰.

جایگاه اخلاق حسنه در مبنای داوری پذیری در حقوق ایران و اروپا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال سیزدهم تابستان ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۵۲) 63 - 74

کلیدواژه‌ها: داوری پذیری اخلاق حسنه رای داور نظم عمومی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۳ تعداد دانلود : ۲۳۳
داوری پذیری به معنای قابلیت ارجاع یک دعوی به داوری در همه کشورهای دنیا از منابع و الزاماتی سرچشمه می گیرید که این منابع مبانی داوری پذیری را تبیین می نمایند. یکی از این منابع اخلاق حسنه می باشد. اخلاق حسنه که جزو منابع الزامی غیر موضوعه می باشد در قواعد حقوقی تمام کشور ها وجود دارد. هم در حقوق ایران و هم در حقوق کشورهای اروپایی ارجاع دعوی به داوری در خصوص موضوعات حقوقی منطبق با اخلاق حسنه ممنوع است. اما تعریف اخلاق حسنه و مصادیق آن در تمام کشورها یکسان نیست. ممکن است موضوعی در حقوق ایران به دلیل ممانعت با اخلاق حسنه قابل داوری پذیری نباشد و برعکس در حقوق کشورهای اروپایی قابل داوری پذیری باشد. بنابر این.با توجه به ارزش و اهمیت داوری، بررسی این مبنا بسیار اهمیت دارد. در حقوق کشورهای اروپایی دکترین حقوقی و رویه قضایی به استناد به آراء قضات و تفسیرهای حقوقی سعی بر محدویت معیار اخلاق حسنه و سایر مبانی فوق در داوری پذیری دعاوی نموده است تا دعاوی بیشتری قابل ارجاع به داوری باشد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان