درخت حوزه‌های تخصصی

جغرافیا

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
جغرافیای انسانی جغرافیای طبیعی رشته های جغرافیای عمومی فنون جغرافیایی گروه های ویژه نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲٬۵۴۱ تا ۲٬۵۶۰ مورد از کل ۳۴٬۷۸۴ مورد.
۲۵۴۱.

تحلیل فضایی توزیع خدمات شهری در محلات شهر میبد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش محیط سال ۱۷ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۶۶ 73 - 96

کلیدواژه‌ها: تحلیل فضایی خدمات شهری میبد محیط شهری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۲ تعداد دانلود : ۷۸
یکی از اصول توسعه پایدار شهری، دستیابی عادلانه شهروندان به خدمات شهری است و این مهم زمانی محقق می شود که اراضی و منابع مختلف شهری، به طور برابر میان واحدهای فضایی و اجتماعی شهر تخصیص یابد؛ موضوعی که تاکنون در اغلب شهرهای ما عینیت بیرونی نداشته و از این رو توزیع نامتناسب خدمات در سطح نواحی شهرها یکی از نمادهای بارز ناپایداری شهری قلمداد می شود. هدف این پژوهش، بررسی و تحلیل وضع موجود توزیع فضایی کاربری های اساسی خدمات شهری در محلات شهر میبد بر اساس جمعیت، مساحت و سرانه کاربری های مذکور می باشد. روش تحقیق حاضر از نوع توصیفی - تحلیلی است که از خدمات عمومی محلات شهر میبد صورت پذیرفته است. اطلاعات مورد نیاز از منابع کتابخانه ای جمع آوری شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که، خدمات عمومی به طور عادلانه در بین نواحی شهر توزیع نشده و لازم است در مدیریت شهری به مقوله عدالت فضایی در توزیع خدمات شهری، مولفه جمعیت و نیازهای آن مورد توجه قرار داد.
۲۵۴۲.

تهیه نقشه سیلاب شهری با استفاده از تصاویر شدت SAR و همدوسی تداخل سنجی - مطالعه موردی: سیل گنبد کاووس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اطلاعات جغرافیایی سپهر دوره ۳۳ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۱۳۱ 43 - 59

کلیدواژه‌ها: تهیه نقشه سیلاب شهری تصاویر چند زمانه SAR InSAR coherence شبکه عصبی کانولوشن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۷ تعداد دانلود : ۵۲
سیل یکی از مخاطرات طبیعی است که می تواند به شدت بر زندگی انسان تأثیر بگذارد، به گونه ای که واکنش اضطراری به آن نیاز به ارزیابی دقیق منطقه آسیب دیده پس از حادثه دارد. مشاهدات رادار با روزنه مجازی (SAR) بطور گسترده در تهیه نقشه و نظارت بر سیل استفاده می شود. با این حال، خدمات عملیاتی فعلی عمدتاً معطوف به سیل در مناطق روستایی است و مناطق سیل زده شهری، کمتر مورد توجه قرار می گیرند. در عمل، نقشه برداری از سیلاب های شهری به دلیل مکانیسم های پیچیده برگشت در محیط های شهری، چالش برانگیز است و علاوه بر شدت SAR، اطلاعات دیگری نیز لازم است. در این مقاله یک روش طبقه بندی برای تشخیص سیل در مناطق شهری با تلفیق استفاده از شدت SAR و همدوسی تداخل سنجی تحت چارچوب شبکه عصبی کانولوشن CNN معرفی می شود، تا اطلاعات سیل از مناظر مختلف را استخراج نماید. به منظور تمایز تغییرات حاصل از سیلاب از دیگر تغییرات، از سه سری زمانی همدوسی حاصل از تصاویر(قبل قبل، قبل بعد و بعد بعد) استفاده شده است. این روش در رویداد سیل 25 اسفند 1397 گنبد کاووس  با داده های Sentinel-1 آزمایش می شود. نقشه های سیلاب حاصل از تلفیق شدت و همدوسی و شدت به تنهایی در مقایسه با داده های کنترل زمینی در مناطق شهری و داده های حاصل از آستانه گذاری تصاویر سنتینل-1 نشان می دهد که دقت کلی 93.8٪ و ضریب کاپا 0.81 برای ترکیب شدت و همدوسی و نیز دقت کلی 90.6٪ و ضریب کاپا 0.72 برای ترکیب شدت به تنهایی و دقت کلی 86.8٪ و ضریب کاپا 0.56 برای ترکیب همدوسی به تنهایی وجود دارد. آزمایش ها نشان می دهند که همدوسی علاوه بر شدت در تهیه نقشه از سیلاب شهری، اطلاعات ارزشمندی را فراهم می کند و روش پیشنهادی می تواند ابزاری مفید برای تهیه نقشه از سیلاب شهری باشد.
۲۵۴۳.

پژوهش در اقامتگاه های بوم گردی ایران؛ تحلیلی مبتنی بر قیف پارادایم و مرور سیستماتیک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسکن و محیط روستا دوره ۴۳ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۱۸۷ ۸۲-۷۱

کلیدواژه‌ها: اقامتگاه بوم گردی تحلیل سیستماتیک قیف پارادایم توسعه پایدار توسعه کسب وکار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۰ تعداد دانلود : ۸۴
هدف: باوجود رشد تعداد اقامتگاه های بوم گردی و پژوهش های منتشرشده، تاکنون مطالعه ای به واکاوی، طبقه بندی و درنهایت پویایی تغییرات دانش علمی ارائه شده در این زمینه برای روشن نمودن مسیر آتی پژوهش ها نپرداخته است. ازاین رو، این مطالعه به بررسی ماهیت تلاش های پژوهشی در زمینه اقامتگاه های بوم گردی از نگاه پارادایم علمی پرداخته تا ضمن تعیین رایج ترین روش های علمی استفاده شده برای پژوهش در این حیطه، مشخص نماید کدام دانش علمی بیشترین سهم از مطالعات مرتبط را دارد. روش پژوهش: پژوهش حاضر اقدام به تحلیل و ارزیابی دانش منتشرشده در ایران با تلفیق مرور سیستماتیک و قیف پارادایم نموده است. برای جستجو و یافتن مقالات مرتبط مهم ترین پایگاه های نمایه کننده مقالات علمی شامل نورمگز، مگیران، پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی، پرتال جامع علوم انسانی و Google Scholar انتخاب شدند. یافته ها: 74 مقاله در نشریات علمی کشور در رابطه با اقامتگاه های بوم گردی منتشر شده اند. چهار زمینه جغرافیا، گردشگری، معماری و مدیریت زمینه های غالب در ادبیات علمی بوم گردی های هستند. نتایج حاکی از قرار داشتن اکثر مطالعات در سطح اول و دوم قیف پارادایم است؛ این بدان معنا است ادبیات تحقیق موجود بیشتر شامل مشاهدات تجربی و توصیفی است. مقالات در 15 گروه موضوعی شامل معماری، توسعه پایدار، مشتری مداری، مدیریت کیفیت، توانمندسازی، توسعه کسب وکار، مدیریت بحران، کارآفرینی، توسعه گردشگری، توسعه فرهنگی-اجتماعی، مدیریت کسب وکار، بازاریابی، توسعه روستایی، برنامه ریزی فضایی و مسئولیت پذیری اجتماعی طبقه بندی شدند. دراین بین بیشترین سهم متعلق به توسعه پایدار و توسعه کسب وکار است. نتیجه گیری: علی رغم رشد مطالعات در حوزه بوم گردی، خلأهایی در زمینه های نظیر توسعه پایدار روستایی، کارآفرینی و بازاریابی مشاهده می شود. مطالعات آتی با بهره گیری از رویکردهای نظری و بررسی تطبیقی تأثیر عوامل مختلف بر بوم گردی ها، می توانند به توسعه دانش در این حوزه کمک شایانی نمایند. علاوه بر این، نتایج حاکی از ضرورت توجه به مباحث روز همچون فناوری های هوشمند و شبکه های اجتماعی آنلاین با کاربرد رویکردهای مختلف همچون تحلیل شبکه و تحلیل های مبتنی بر کلان داده موجود در دنیای مجازی در رابطه با اقامتگاه های بوم گردی است.
۲۵۴۴.

واکاوی معیارها برای مکان یابی اسکان موقت برای زلزله احتمالی در منطقه ای ازیک کلانشهر؛ مطاعه موردی: منطقه 10 تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسکن و محیط روستا دوره ۴۳ زمستان ۱۴۰۳ شماره ۱۸۸ ۳۰-۱۵

کلیدواژه‌ها: اسکان موقت زلزله سوانح مکان یابی منطقه 10 تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸ تعداد دانلود : ۷۹
هدف: پیش اندیشی برای ضرورت های پس از سوانح امری خردمندانه و مدبرانه بوده و مطالعه و پیش بینی مکان هایی برای اسکان موقت پس از سوانح ازجمله زلزله در کلان شهرهایی همچون تهران موضوع اصلی این پژوهش است. شرایط و ویژگی کلان شهر نسبت به شهرهای بزرگ و نیز شهرهای کوچک متفاوت است. در یک کلان شهر هر منطقه ممکن است ویژگی متفاوت و انتخاب های متفاوتی برای مکان یابی اسکان موقت پس از سوانح داشته باشد. در این مقاله، با مروری بر معیارهای مکان یابی اسکان موقت پس از زلزله در ایران و جهان، و نیز پیشینه تحقیقات در این حوزه درباره مکان یابی در شهرهای کوچک تر یا مناطق دیگری از کلان شهر تهران، ابتدا معیارهای نظری و تئوریک برای مکان یابی اسکان موقت به طور کلان واکاوی شده و سپس این معیارها به طور مشخص در منطقه 10 تهران ارزیابی و سنجیده شده است. هدف این پژوهش واکاوی معیارهای انتخاب مکان های مناسب برای مکان یابی اسکان موقت پس از زلزله در کلان شهرها است که این معیارها به صورت مورد پژوهی در منطقه 10 تهران مورد ارزیابی قرار گرفته است. روش پژوهش: این پژوهش با روش ترکیبی (ترکیبی از روش های کمی و کیفی انجام شد) و استنتاج نیز با روش های قیاسی و استقرایی انجام شد. روش تحلیل محتوای کیفی متون، کدگذاری (متون و گزارش ها و مصاحبه های عمیق با صاحب نظران علمی و عوامل فنی و نیز مدیران بخش تخصصی)، مقایسه تطبیقی معیارها با موردپژوهی ها موجب به دست آمدن معیارهای اولیه شده؛ پس از تحلیل معیارها، از سوی دیگر برای امکان سنجی و مکان یابی نهایی در منطقه 10 تهران علاوه روش فرایند سلسله مراتبی برای مکان یابی نهایی استفاده شد. یافته ها: تعداد 30 مکان در داخل منطقه و 3 مکان در خارج از منطقه 10 معرفی، سنجیده و به ترتیب اولویت معرفی شد. بررسی یافته ها منجر به اعلام نتایجی گردید که بر اساس آن پیشنهاد می شود برخی سیاست گذاری های علمی در حوزه تخصصی مکان یابی برای اسکان موقت پس از سوانح موردبازنگری و تغییرات ساختاری قرار گیرد. نتیجه گیری: نتایج این تحقیق نشان می دهد الزاماً قادر به مکان یابی برای اسکان موقت در همه مناطق یک کلان شهر نخواهیم بود؛ زیرا شرایط و امکانات و ویژگی هر منطقه با یک منطقه دیگر در یک کلان شهر متفاوت باشد. ازجمله یکی از نتایج مهم این تحقیق این است که با توجه به ماهیت شهرسازی و ساختار شکل گیری تهران، بسیاری از مناطق این شهر -ازجمله منطقه 10- ظرفیت لازم جهت مکان یابی اسکان موقت پس از زلزله در داخل منطقه را ندارد. لذا در بخش نهایی پژوهش تغییرات پیشنهادی در حوزه های سیاست گذاری و برنامه ریزی شهری ارائه شده است.
۲۵۴۵.

تخمین حالت های سفر به کمک الگوریتم های یادگیری ماشین به منظور حمل ونقل پایدار شهری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش سرزمین دوره ۲۰ پاییز و زمستان ۱۴۰۳ شماره ۲ (پیاپی ۳۱) 239 - 254

کلیدواژه‌ها: استخراج ویژگی الگوریتم های کلاسه بندی نظارت شده جریان داده های GNSS حالت های سفر حمل ونقل پایدار شهری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۳ تعداد دانلود : ۶۶
بخش زیادی از سفرهای روزانه درون شهری با هدف دسترسی به خدمات، سرویس ها، و کالاهایی است که امکان تهیه آن ها در یک منطقه مشخص وجود ندارد. از این رو، آنالیز مسیرهای پرتردد و علت حجم بالای ترافیک در آن ها می تواند به توزیع صحیح تر امکانات، خدمات، و اختصاص کاربری مناسب به زمین ها با هدف کاهش تعداد و مسافت و زمان سفرهای درون شهری منجر شود. با ظهور سنسورهای تعیین موقعیت مبتنی بر سامانه های جهانی ناوبری ماهواره ای بر تلفن های همراه، امکان ثبت آنی مواردی چون موقعیت و سرعت و شتاب افراد به صورت آنی فراهم شده است. بنابراین، در این پژوهش تلاش شده امکان استفاده از داده های GNSS ثبت شده توسط تلفن همراه با هدف شناسایی حالت حمل ونقلی که کاربر از آن استفاده کرده است توسط چهار مدل یادگیری ماشین نظارت شده با نام های RF، GB، XGB، و LightGM مورد بررسی قرار گیرد. بدین منظور، دو مجموعه داده مایکروسافت Geolife و MTL 2017، که از ویژگی های لازم برای این هدف برخوردارند، به عنوان داده ورودی استفاده شد. پس از استخراج ویژگی های هر مسیر از این دو مجموعه داده، با هدف بهبود کارایی مدل ها و کاهش حجم پردازش، از میان ویژگی های موجود ویژگی های مهم تر شناسایی و کلاسه بندی بر اساس آن ها اعمال شد. بین مدل های استفاده شده، مدل LightGM برای مجموعه داده اول با کسب مقدار 57/92 درصد در F1-Score برای داده های تست و مدل XGB برای مجموعه داده دوم با کسب مقدار 67/92 در F1-Score برای داده های تست بین مدل های موجود بهترین عملکرد را داشته اند. از تعداد 1349 سفر موجود، 1250 سفر توسط این الگوریتم به درستی تخمین زده شد که منجر به حمل ونقل پایدار شهری می شود.
۲۵۴۶.

تحلیل موانع و چالش های پیش روی مدیران روستایی در اجرا و تحقق حکمروایی خوب (مورد مطالعه: روستاهای دهستان تبادکان شهرستان مشهد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی توسعه کالبدی سال ۹ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۳ (پیاپی ۳۵) 77 - 90

کلیدواژه‌ها: مدیریت روستایی حکمروایی خوب مدیریت محلی چالش های مدیریتی دهستان تبادکان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱ تعداد دانلود : ۱۱
حکمروایی خوب رویکردی است که در پی ناکارآمدی سازوکارهای گذشته توسعه از طریق کشورهای توسعه یافته و مجامع بین المللی ارائه شد. هدف این تحقیق بررسی چالش های مدیران روستایی در اجرا و تحقق حکمروایی خوب در دهستان تبادکان است. پژوهش حاضر از نظر ماهیت و روش انجام کار توصیفی- تحلیلی است که از طریق مطالعه کتابخانه ای و میدانی انجام شده است. جامعه آماری شامل روستاهای دارای دهیاری در دهستان تبادکان شهرستان مشهد است. با فرمول کوکران و میزان خطای 06/0 درصد، 304 خانوار نمونه محاسبه شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون t تک نمونه ای، رگرسیون خطی و فریدمن استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که کلیه متغیرهای حکمروایی خوب با مقدار میانگین بیشتر از 3 در وضعیت مطلوبی در روستاهای نمونه قرار دارند. اما متغیر زیست محیطی با میانگین 28/3 بیشترین چالش و متغیر اقتصادی با میانگین 92/2 کمترین چالش را برای مدیران روستایی داشته است. نتایج آزمون فریدمن نشان داد که تمامی شاخص های موانع با سطح معنی داری کمتر از 05/0 برای دستیابی مدیران به حکمروایی خوب مؤثر هستند. بر اساس میانگین رتبه ، شاخص «عدم توجه به شبکه معابر روستا» با میانگین 23/12 بیشترین مانع مدیران و شاخص «عدم پرداخت بیمه دهیاران» با میانگین رتبه 25/5، کمترین مانع در دستیابی به حکمروایی خوب از سوی پاسخگویان عنوان شده است. برای بررسی تأثیر مشارکت مردم بر کاهش موانع و چالش های مدیران روستایی از رگرسیون استفاده شد که بر اساس نتایج به دست آمده متغیر مشارکت مردم بر کاهش موانع و چالش های مدیران روستایی تأثیرگذار بوده است.
۲۵۴۷.

تحلیل عوامل مؤثر بر تشدید فرسودگی بافت های شهری در رابطه با کاهش ارزش های اجتماعی و اقتصادی فضاهای عمومی (مطالعه موردی: منطقه 20 تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مهندسی جغرافیایی سرزمین دوره ۸ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۳ (پیاپی ۲۱) 105 - 122

کلیدواژه‌ها: فرسودگی بافت فرسوده فضای عمومی منطقه 20 Lisrel

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸ تعداد دانلود : ۱۰
مقدمه:  فضاهای عمومی عرصه ملاقات با دیگران است و افراد از قشرها و صنف های مختلف بدون هیچ محدودیتی می توانند باهم تعامل داشته باشند و جامعه مدنی بطور سلسله مراتبی از کوچه، پیاده رو، خیابان، پارک، میدان  و غیره شروع می شود. یکی از معضلات به وجود آمده در اکثر بافت های شهری، تحولات فرسودگی با گذشت زمان است که فضاهای عمومی نیز قسمتی از بافت های شهری هستند. عدم وجود تأسیسات و تجهیزات شهری مناسب، عدم وجود مبلمان های نوین شهری، کمبود کاربری های خدماتی و فراغتی، ریزدانگی بافت، ترافیک، نسبت کم سطح پیاده رو به سواره رو، سیمای نامطلوب بافت و... باعث پیچیدگی و ناپایداری فضاهای شهری منطقه شده است. هدف:  این تحقیق با هدف تحلیل اثرات عوامل موثر بر تشدید فرسودگی بافت منطقه ۲۰ تهران در کاهش ارزش های اجتماعی و اقتصادی فضاهای عمومی منطقه انجام شده است. روش شناسی:  پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش توصیفی - تحلیلی است. جامعه آماری شهروندان ساکن در محدوده مورد مطالعه و حجم نمونه 384 نفر می باشند. روش نمونه گیری تصادفی ساده بوده و برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل ساختاری و نرم افزار Lisrel استفاده شده است. قلمرو جغرافیایی پژوهش:  مطالعه موردی این پژوهش منطقه 20 شهر تهران (شهرری) می باشد. یافته ها و بحث:  در ابتدا عوامل تشدید کننده بافت فرسوده در منطقه ۲۰ شناسائی شد و سپس میزان اثر هر یک از عوامل تشدید کننده بر کاهش ارزش های اقتصادی و اجتماعی فضاهای عمومی مورد سنجش قرار گرفت. یافته ها نشان داد که همه عوامل و ابعاد دارای اثرگذاری و معناداری بالا در تشدید فرسودگی منطقه و کاهش ارزش های اقتصادی و اجتماعی فضاهای عمومی منطقه ۲۰ شهر تهران هستند. نتیجه گیری: فضاهای عمومی متعلق به همه ی مردم و یک بستر مشترک و پیونددهنده اعضای جامعه است. فضاهای عمومی شهری در زندگی اجتماعی شهروندان تجلی می یابد چون بیشتر تعامل انسان در این فضاها انجام می شود و محل تبادل اطلاعات و افکار است و به عبارتی صحنه ی نمایش زندگی اجتماعی است و ارزش دهی به این فضاها بر افزایش هویت جمعی، عزت نفس شهروندان، ارتقاء مشارکت اجتماعی و ... تاثیر می گذارد..
۲۵۴۸.

بررسی عوامل تعیین کننده اجتماعی-اقتصادی موثر بر شیوه های حمل و نقل روزانه در هند: مطالعه موردی شهر مرادآباد هند(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و آینده پژوهی منطقه ای دوره ۲ زمستان ۱۴۰۳ ویژه نامه 33 - 46

کلیدواژه‌ها: رفت و آمد مسافران شیوه های حمل و نقل اجتماعی-اقتصادی شهر مرادآباد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱ تعداد دانلود : ۱۰
اهداف: مطالعه حاضر با هدف تحلیل عواملی انجام شده است که بر انتخاب وسیله نقلیه توسط مسافران برای رفت وآمد روزانه به محل کار تأثیر می گذارند. روش شناسی: برای دستیابی به این هدف، یک پیمایش میدانی در شهر مرادآباد در میان مسافران انجام شده است تا داده ها با استفاده از پرسشنامه ساختاریافته در ماه آوریل-مه ۲۰۱۷ و با روش نمونه گیری تصادفی ساده جمع آوری شود. داده های به دست آمده از طریق این پیمایش با روش درصد ساده تحلیل شده اند. حمل ونقل عمومی، وسایل نقلیه شخصی و شیوه های غیرموتوری به عنوان متغیر وابسته و سن، تحصیلات، درآمد ماهانه، اندازه خانوار، وضعیت سکونت و فاصله به عنوان متغیرهای مستقل در نظر گرفته شده اند. نتایج: نتایج به وضوح نشان می دهد که انتخاب شیوه های حمل ونقل با تغییرات در شرایط اجتماعی-اقتصادی مسافران متفاوت است. همچنین مشخص شده است که مسافرانی که از نظر تحصیلات، درآمد ماهانه و اندازه خانوار در وضعیت اجتماعی-اقتصادی بهتری قرار دارند، احتمال بیشتری دارد که با وسایل حمل ونقل شخصی رفت وآمد کنند، درحالی که مسافرانی که وضعیت اجتماعی-اقتصادی ضعیفی دارند بیشتر به وسایل نقلیه عمومی و غیرموتوری متکی هستند. نتیجه گیری: این مطالعه مبنایی را برای درک بهتر اینکه کدام ویژگی ها در انتخاب وسیله سفر به محل کار مؤثرتر هستند، ارائه می دهد. علاوه بر این، شیوه های رفت وآمد موردبحث از نظر وسایل نقلیه عمومی، شخصی و غیرموتوری مورداستفاده مسافران بر اساس ویژگی های جمعیتی، اجتماعی و اقتصادی آن ها می تواند به تدوین سیاست های حمل ونقل مؤثر و موفق کمک کند.
۲۵۴۹.

مدلسازی نرخ فرسایش خاک و تولید رسوب با مدل RUSLE/SDR در حوضه آبریز دیزگران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مخاطرات محیط طبیعی سال ۱۳ بهار ۱۴۰۳ شماره ۳۹ 1 - 24

کلیدواژه‌ها: فرسایش خاک تولید رسوب RUSLE SDR WTLS حوزه دیزگران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۲ تعداد دانلود : ۱۸۳
یکی از رایج ترین انواع تخریب خاک که اثرات بسیار مخرب بر محیط زیست و زندگی بشر دارد، پدیده فرسایش خاک آبی  است. این پدیده کیفیت خاک را در محل کاهش می دهد و ممکن است باعث ایجاد مشکلات رسوب در پایین دست یا مخازن شود. شدت فرسایش خاک معمولا با استفاده از مدل های مختلف تخمین زده می شود. مدل معادله جهانی تلفات خاک (RUSLE ) به دلیل سادگی، نیاز کمتر به داده و سازگاری با شرایط مختلف محیطی رایج ترین مدل فرسایش خاک است. مطالعات در سراسر دنیا نشان می دهد که این مدل تجربی برای تخمین تلفات سالانه خاک در مقیاس حوضه  بسیار کارآمد است. برای تخمین نرخ تولید رسوب بر اساس نرخ فرسایش خاک حاصل از مدل RUSLE، از نسبت تحویل رسوب (SDR ) استفاده می شود. حوضه آبریز دیزگران واقع در مرز استان های کردستان و کرمانشاه در غرب ایران، یکی از حوضه های کوهستانی کشور و دارای توپوگرافی ناهموار و شرایط پوشش گیاهی و آب و هوایی است که آن را مستعد فرسایش خاک شدید می کند. هدف این تحقیق برآورد میانگین سالانه فرسایش خاک و تولید رسوب در حوضه آبریز دیزگران و بررسی همبستگی عوامل مختلف RUSLE با نرخ فرسایش برای درک بهتر تاثیر هریک از عوامل موثر بر این پدیده است. در این تحقیق فاکتور فرسایندگی باران از روش رگرسیون خطی WTLS براساس مدل ارتفاعی رقومی  ایجاد شد. با توجه به نتایج مدل RUSLE/SDR، نرخ متوسط فرسایش خاک در منطقه 45.09 تن در هکتار در سال و نرخ متوسط تولید رسوب 19.42 تن در هکتار در سال در حوضه محاسبه گردید. به ترتیب 3/1 % و 66/4 % از مساحت حوضه در کلاس های فرسایش خیلی کم و کم قرار گرفت. 18/16 %  از منطقه در کلاس فرسایش متوسط و به ترتیب 18/36 % و 68/41 % از سطح منطقه در کلاس های فرسایش شدید و بسیار شدید قرار گرفت. همچنین نتایج حاکی از این است که دو عامل توپوگرافی (با ضریب همبستگی 79 درصد) و پوشش گیاهی (با ضریب همبستگی 47 درصد) به ترتیب بیشترین همبستگی را با نرخ فرسایش خاک داشته و بنابراین به ترتیب مهم ترین  نقش را در تغییر نرخ فرسایش در منطقه دارند. نتایج این تحقیق نشان می دهد همانطور که از حضور اشکال مختلف فرسایش در بازدید میدانی از حوضه پیداست، این منطقه درگیر فرسایش شدید می باشد. از نتایج این تحقیق می توان برای انجام اقدامات مدیریتی در جهت کاهش نرخ فرسایش خاک در نقاط با نرخ بالای فرسایش و حفاظت و مدیریت حوضه آبریز دیزگران استفاده نمود.
۲۵۵۰.

شناسایی و تحلیل مؤلفه های کلیدی مؤثر بر بهبود عدالت در دسترسی به زیرساخت های شهری (مطالعه موردی: منطقه هشت تبریز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی دوره ۱۹ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۶۶) 107 - 120

کلیدواژه‌ها: تبریز بافت تاریخی عدالث فضایی زیرساخت های شهری روش میک مک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۱
مقدمه: فضاهای تاریخی شهرها به عنوان نمادهای هویت بخش به شهر و شهروندان هستند. علیرغم اهمیت فضاهای تاریخی، این فضاها از نظر دسترسی به زیرساخت های شهری، دارای ضریب برخورداری پایین هستند و رفع این مشکل در گرو شناسایی دقیق مؤلفه ها، شناخت روابط بین مؤلفه ها و در نهایت شناسایی مؤلفه های کلیدی است. هدف پژوهش: هدف اصلی پژوهش حاضر شناسایی مؤلفه های کلیدی در زمینه بهبود عدالت در دسترسی به زیرساخت های شهری در حوزه شهرداری تاریخی- فرهنگی منطقه هشت تبریز است. روش شناسی تحقیق: پژوهش از نوع کاربردی بوده و رویکرد آن توصیفی-تحلیلی مبتنی بر رویکرد آینده نگاری است. داده های پژوهش با استفاده از منابع مکتوب، سالنامه ها و نظرات گروه دلفی به دست آمده است. تعداد مؤلفه های پژوهش شامل 21 مؤلفه در ابعاد خدماتی، شهرسازی، مدیریتی و تاریخی- فرهنگی است. همچنین اعضای گروه دلفی شامل 19 نفر بوده است. قلمرو جغرافیای پژوهش: محدوده پژوهش حاضر حوضه شهرداری تاریخی- فرهنگی منطقه هشت کلانشهر تبریز است که بیش از 80 درصد آثار تاریخی شهر تبریز در این منطقه قرار دارد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که از مجموع 21 مؤلفه مؤثر بر بهبود عدالت در دسترسی به زیرساخت های شهری در بافت های تاریخی، 11 مؤلفه به عنوان مؤلفه کلیدی هستند. مهم ترین مؤلفه های کلیدی عبارت اند از بهبود کیفیت بصری، بهبود حمل و نقل و مقاوم سازی بناهای قدیمی و... همچنین نتایج آزمون الکترا در زمینه اولویت بندی محلات هفتگانه واقع در حوزه شهرداری تاریخی- فرهنگی منطقه 8 تبریز نشان داد که به ترتیب محلات شهناز، بازار، منصور، مقصودیه، دانشسرا، قره باغ- بالاحمام و تپلی باغ- دمشقیه در اولویت های اول تا هفتم قرار دارند. نتیجه گیری: نتایج حاصل از یافته های پژوهش نشان داد که سه مؤلفه ارتقای کیفیت حمل و نقل عمومی در بافت های تاریخی ارتقای سرانه فضاهای سبز شهری و حفظ نمادهای تاریخی به عنوان سه پیشران کلیدی در زمنیه ارتقای عدالت در دسترسی به زیرساخت های شهری در بافت های تاریخی هستند. از این نظر می توان گفت که محلات شهناز، بازار و مقصودیه به ترتیب دارای رتیه های یک تا سه از نظر دسترسی به زیرساخت های شهری هستند. در نهایت با توجه به یافته های پژوهش، پیشنهادهای کاربردی در زمینه ارتقای عدالت در دسترسی به زیرساخت های شهری بافت های تاریخی ارائه گردید.
۲۵۵۱.

تحلیل تاثیر فعالیت های تکتونو-کارست در شکل گیری دره های عرضی زاگرس: در محدوده اَوز تا کَرموستج استان فارس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هیدروژئومورفولوژی دوره ۱۱ بهار ۱۴۰۳ شماره ۳۸ 97 - 80

کلیدواژه‌ها: تکتونیک کارست دره های عرضی سری زمانی SBAS محدوده اَوز تا کَرمُستج

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۷ تعداد دانلود : ۱۵۰
فرایندهای تکتونو-کارست نقش مهمی در شکل گیری و تغییر لندفرم ها دارند. بعضی از مناطق مانند زاگرس استان فارس، به دلیل قرار گرفتن در منطقه فعال تکتونیکی و همچنین داشتن سازندهای کارستیک، متاثر از فعالیت های تکتونو-کارست هستند. با توجه به اهمیت بررسی تغییرات لندفرمی در برنامه ریزی های مختلف، در این پژوهش نقش فرایندهای تکتونو-کارست در شکل گیری و گسترش دره های عرضی زاگرس فارس از محدوده اَوز تا کَرمُستَج تحلیل شده است. در این تحقیق از تصاویر راداری سنتینل 1، مدل رقومی ارتفاعی 5/12 متر SRTM، نقشه زمین شناسی 1:100000 منطقه و اطلاعات هیدرواقلیمی منطقه به عنوان مهم ترین داده های تحقیق استفاده شده است. مهم ترین ابزارهای مورد استفاده در تحقیق، ArcGIS و GMT بوده است. این تحقیق با توجه به اهداف مورد نظر در دو مرحله انجام شده است که در مرحله اول با استفاده از روش سری زمانی SBAS به ارزیابی وضعیت تکتونیکی منطقه و در مرحله دوم با استفاده از مدل تلفیقی منطق فازی-AHP، به پتانسیل سنجی مناطق مستعد توسعه فرایندهای کارستیک پرداخته شده است. نتایج حاصله از روش سری زمانی SBAS نشان داده است که برخی از دره های عرضی منطقه نسبت به مناطق پایین دست خود در حال فرونشینی هستند و همین مسئله سبب کاهش اختلاف ارتفاع، کاهش سرعت رواناب، ایجاد فرصت لازم برای فرسایش و انحلال و در نتیجه توسعه عرضی این دره ها شده است. همچنین بر اساس نتایج حاصله، تمامی دره های عرضی در طبقه با پتانسیل زیاد یا خیلی زیاد توسعه فرایندهای کارستیک قرار دارند که این مسئله بیانگر نقش فرایندهای کارستیک در شکل گیری دره های عرضی منطقه است. مجموع نتایج حاصله از این پژوهش نشان داده است که شکل گیری و توسعه دره های عرضی در منطقه مورد مطالعه متاثر از عوامل تکتونو-کارست بوده است.
۲۵۵۲.

تبیین مؤلفه های طراحی مجتمع های مسکونی مبتنی بر پاسخ به نیاز خودشکوفایی، مطالعه موردی: مجتمع های مسکونی مبعث، جنت، مدرس، بوعلی و دراک در شیراز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای برنامه ریزی شهری دوره ۱۲ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ 43 - 61

کلیدواژه‌ها: خودشکوفایی مجتمع مسکونی مجتمع های مسکونی شیراز مسکن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۹ تعداد دانلود : ۸۷
در عصری که جوامع به سمت ماشینی شدن پیش می رود و ابعاد روانی انسان بیش ازپیش نادیده گرفته شده است؛ خودشکوفایی را می توان به عنوان راه حلی برای آسیب های ناشی از این امر مطرح نمود. این انگیزش برای فرد بهزیستی ذهنی و سلامت روان را به همراه می آورد. به نظر می رسد در راستای تحقق خودشکوفایی می توان از قابلیت های محیطی بهره برد. بر این اساس پژوهش حاضر با هدف ارائه مؤلفه های طراحی تأثیرگذار بر پاسخ به نیاز خودشکوفایی ساکنین مجتمع های مسکونی و به روش آمیخته انجام شده است. جامعه نمونه را در فاز اول پژوهش در روش سند کاوی، منابع در دسترس و در روش دلفی 20 نفر از متخصصان در برمی گیرد. در فاز دوم نیز جامعه نمونه را 290 نفر از ساکنین مجتمع های مسکونی شهر شیراز تشکیل می دهد. پژوهش با روش سند کاوی و بررسی منابع آغازشده و در ادامه در روش دلفی به مصاحبه با متخصصان پرداخته می شود. در ادامه با پرسشنامه محقق ساخت به پیمایش کاربران پرداخته می شود. در نهایت اطلاعات حاصل از پیمایش کاربران وارد نرم افزار Spss-23 شده و تجزیه وتحلیل داده ها به وسیله آزمون تحلیل عامل و آزمون همبستگی پیرسون صورت می پذیرد. یافته های پژوهش در بخش تحلیل عامل، مؤلفه های «محیط خلاق، مشارکت پذیری محیط، امنیت محیطی، رویدادپذیری فضا، تنوع پذیری، اکتشاف پذیری، تعاملات اجتماعی در محیط» را به عنوان مؤلفه های طراحی مجتمع های مسکونی مبتنی بر خودشکوفایی معرفی می نماید و نتایج آزمون همبستگی بیانگر آن است که تمامی عوامل به صورت مثبت و معنادار دارای همبستگی می باشند
۲۵۵۳.

خوشه های مکانی و روند تغییرات نواحی هم رخداد خشکسالی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای طبیعی دوره ۵۵ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۱۲۷) 83 - 101

کلیدواژه‌ها: ایران تحلیل خوشه ای تغییرپذیری بارش من-کندال نواحی خشکسالی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۲ تعداد دانلود : ۹۷
بی هنجاری های بارشی به ویژه خشکسالی و تغییرات آن از مورد توجه ترین موضوعات اقلیم شناسی است. مطالعه حاضر باهدف ناحیه بندی رخدادهای خشکسالی و ارزیابی روند تغییرات گستره آن در مقیاس های زمانی سالانه، فصلی و ماهانه انجام پذیرفت. به این منظور از داده های بارش ماهانه EAR5 و شاخص خشکسالی RAI بهره گرفته شد. برای استخراج خوشه های مکانی و روند تغییرات آنها، از تحلیل خوشه ای سلسله مراتبی مبتنی بر فاصله همبستگی - ادغام وارد و آزمون من کندال و شیب خط رگرسیونی استفاده گردید. تعداد خوشه های مکانی (نواحی) هم رخداد خشکسالی در فصل و ماه های بارشی نسبت به ماه های کم بارش مانند فصل تابستان، وسیع و همگن تر است. نواحی مشخص جغرافیایی -اقلیمی مانند: جنوب شرق، مرکز، شمال غرب و غرب -جنوب غرب، در بیشتر زمان ها دیده می شود. تغییرات خشکسالی سالانه در هیچ یک از نواحی روند معنی داری نشان نمی دهد که این می تواند از تضاد درون فصلی و ماهانه در روند تغییرات خشکسالی باشد. به طوری که در فصل زمستان و بهار (دوره اصلی بارش کشور) روند افزایشی و در مقابل در فصل پاییز، روندی کاهشی خشکسالی مشاهده شد. در مقیاس ماهانه نیز مشهودترین روند افزایشی در دو ماه اصلی بارش کشور یعنی ژانویه، مارس و کاهشی در ماه نوامبر رخ داده است. نتایج پژوهش می تواند گویای جابه جایی زمانی بارش یا تغییر رژیم بارش کشور باشد
۲۵۵۴.

ارزیابی اثرات مخاطرات طبیعی بر ساختار کالبدی شهرها، مطالعه موردی: شهر جدید لار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: شهر پایدار دوره ۷ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲ 79 - 94

کلیدواژه‌ها: آسیب پذیری زلزله تاب آوری شهر قدیم و جدید لار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۸ تعداد دانلود : ۱۲۰
طبق گزارش سازمان ملل متحد، ایران در سال 2003 از نظر تعداد زلزله و کشته شدگان در رتبه اول جهان قرار دارد. دلیل اصلی این امر آسیب پذیری بالای اکثر شهرهای ایران نزدیک به 80 درصد است. شهر لار در سال 1339 زلزله 6.1 ریشتر را شاهد بود که سبب ویرانی شهر گردید. امروزه این شهر به عنوان بزرگ ترین مرکز سکونتی لارستان با دو بخش پویا شهر قدیم در شمال غرب دشت لار و شهر جدید بعد از ویرانی ناشی از زلزله بر روی مخروط افکنه تنگ اسد در جنوب دشت قرار دارد. هدف پژوهش بررسی میزان آسیب پذیری کالبدی شهر قدیم و جدید در برابر زلزله با مجموعه شاخص های کلان و خرد و مقایسه تحلیلی این دو بخش از شهر است. جامعه آماری پژوهش کل محدوده با تمامی محلات شهر جدید و قدیم لار است. جمع آوری اطلاعات به صورت کتاب خانه ای میدانی بوده و داده های اصلی از اطلاعات سرشماری مرکز آمار و همچنین شهرداری لار صورت گرفته است. بررسی و تجزیه وتحلیل داده ها نیز با وزن دهی شاخص ها به کمک تکنیک دلفی و سنجش میزان اهمیت آن ها با نظر کارشناسان صورت گرفته در ادامه به کمک مدل های سلسله مراتبی وزن دهی شده و درنهایت با داده های خود در نرم افزار GIS نقشه های آسیب پذیری شاخص ها و نقشه نهایی آسیب پذیری به دست آمده است. نتایج تحقیق حاکی از ن است که میزان آسیب پذیری در بین محلات بسیار متفاوت بوده و عوامل دخیل در این محلات و در محدوده کل شهر به یک اندازه تأثیرگذار نبوده اند، که دلایل گوناگونی در آن ها نقش داشتند ازجمله عوامل کالبدی فیزیکی ساختمان و عوامل فیزیکی محیطی ازجمله خدمات اساسی و زیر بنایی شهر من جمله فضاهای درمانی و بهداشتی. بررسی شاخص های آسیب پذیری حاکی از آن است که نیازمند راهکاری قوی و کارآمد مدیریتی و سازمانی و بعدازآن کالبدی و محیطی جهت کاهش آسیب پذیری و افزایش تاب آوری شهر هستیم
۲۵۵۵.

ارزیابی نقش تغییر پوشش و کاربری زمین (LULC) بر دمای سطح زمین (LST) و تحلیل روابط LST با شاخص های NDVI، NDBI و NDLI (منطقه مورد مطالعه: شهر آببر و روستای کوهکن)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۷ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲۵ 268 - 289

کلیدواژه‌ها: NDBI NDVI NDLI LST شهر آببر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۶ تعداد دانلود : ۱۱۸
تغییر کاربری اراضی در نتیجه رشد سریع نواحی شهری باعث افزایش دمای سطح زمین در نواحی مرکزی شهر و حومه آن می گردد. بنابراین بررسی دمای سطح زمین در تحلیل نوسانات دمایی و به حداقل رساندن تاثیرات آن، امری حیاتی می باشد. هدف از این تحقیق بررسی اثرات تغییر کاربری اراضی (LULC) بر روی شاخص LST در منطقه آببر و روستای کوهکن با استفاده از تکنیک های ترکیبی سنجش از دور و GIS می باشد. نتایج این تحقیق نشان می دهد که از سال 2013 تا 2023 زمین کشاورزی با افزایش 72/21 درصدی مواجه شده است این در حالیست که حدود 89/15 درصد از مناطق زمین بایر کاهش یافته و به کاربری زمین کشاورزی تبدیل شده است. همچنین میزان دمای سطح زمین در نواحی مرکزی شهر آببر و روستای کوهکن نسبت به نواحی زراعتی مقادیر بالایی را نشان می دهد. مقادیر LST با شاخص NDVI و NDLI رابطه عکس داشته و با پهنه های ساخته شده یا زمین های بایر دارای رابطه مستقیم می باشد. به عبارتی بین شاخص NDBI و LST همبستگی مثبت برقرار بوده و بین LST با NDVI و NDLI، همبستگی منفی مشاهده شده است. بیشترین همبستگی به میزان 75/0 بین شاخص LST و NDBI در سال 2013 مشاهده شد. کمترین همبستگی به میزان 71/0- نیز بین دو شاخص LST و NDVI در سال 2013 مشاهده شد. کمترین مقادیر R2 نیز به میزان 28/0 متعلق به دو شاخص LST و NDVI در سال 2023 بوده است.
۲۵۵۶.

بررسی مدل MPI-ESM-LR در پیش نگری دمای ماهانه ایران تحت سناریوهای واداشت تابشی (RCPs)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی سال ۲۸ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۸۸ 377 - 355

کلیدواژه‌ها: ایران بی هنجاری دما پروژه مقایسه مدل های جفت شده فاز پنجم کوردکس مدل ماکس پلانک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۴ تعداد دانلود : ۱۰۶
تغییرات اقلیمی مسئول بیشتر بلایای مرتبط با آب و هوا در سراسر جهان است. ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی بی نظیر و آب و هوای متنوعی که دارد بیش ترین تغییرپذیری آب و هوا را در جهان دارد. هدف پژوهش حاضر بررسی کارایی مدل MPI-ESM-LR از سری مدل های CMIP5 در پیش نگری دمای ماهانه ایران تحت سناریوهای واداشت تابشی (RCPs) با پروژه CORDEX-WAS است. در این پژوهش برای دوره تاریخی 2005-1980 از داده های دمای هوای روزانه 49 ایستگاه سینوپتیک کشور و مدل MPI-ESM-LR تحت پروژه کوردکس استفاده شد. همچنین برای دوره آینده از داده های دمای پیش نگری شده سناریوهای 5/8RCP، 5/4RCP و 6/2RCP مدل مذکور طی سه دوره آینده نزدیک (2050-2021)، آینده میانه (2075-2051) و آینده دور (2100-2076) استفاده شد. اعتبارسنجی مدل با سه شاخص آماری r، RMSE، MBE انجام شد. نتایج نشان داد که مدل از عملکرد خوبی برخوردار است. شیب روند دما در داده های ایستگاهی و داده های مدل در دوره تاریخی افزایشی بوده و در دوره آینده در 5/8RCP و 5/4RCP در تمام ماه ها شیب روند افزایشی دما در هر دهه مشاهده شده است. در تمام ماه ها بیشینه بی هنجاری دما تحت سناریوهای مورد مطالعه در هر سه دوره آتی در شمال غرب و ارتفاعات غربی دیده می شود. مناطق شرق و جنوب شرق ایران کمینه بی هنجاری دما را نشان داده اند که به طور استثنا در 6/2RCP و 5/8RCP به ترتیب سواحل جنوب و ارتفاعات شمال شرق کشور نیز کمینه بی هنجاری دما را نمایانگر هستند. در نیمه سرد سال به صورت محدود پهنه کمینه بی هنجاری دما به ارتفاعات شمال غرب و نواحی کم ارتفاع داخلی کشور نیز کشیده شده است.
۲۵۵۷.

مطالعه و بررسی فضایی برخورداری از ابعاد شاخص های گردشگری خلاق (مورد مطالعه: استان اصفهان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه‏‏ ریزی و توسعه گردشگری دوره ۱۳ بهار ۱۴۰۳ شماره ۴۸ 115 - 139

کلیدواژه‌ها: گردشگری خلاق محیط خلاق فرآیند خلاق صنایع و محصول خلاق طبقه خلاق

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۹ تعداد دانلود : ۱۰۲
زمینه و هدف: گردشگری در حال حاضر با عبور از نسل اول(گردشگری سواحل) و نسل دوم(گردشگری تاریخی- فرهنگی) به نسل سوم خود یعنی گردشگری خلاق رسیده است. در این شرایط گردشگری خلاق دارای ابعاد مختلفی می باشد که بررسی توزیع آن در سطح منطقه،  می تواند در توسعه آن نقش آفرینی نماید، لذا هدف از این مطالعه بررسی برخورداری ابعاد گردشگری خلاق در سطح استان اصفهان می باشد . روش شناسی: این پژوهش که به لحاظ هدف از نوع تحقیقات توسعه ای-کاربردی و از حیث ماهیت، توصیفی- تحلیلی می باشد، با استفاده از شیوه گردآوری کتابخانه ای جهت تدوین مولفه های گردشگری خلاق، به ارزیابی و تحلیل پراکنش فضایی عملگر های گردشگری خلاق (محیط خلاق، فرآیند خلاق، صنایع و محصول خلاق و طبقه خلاق) در استان اصفهان پرداخته است. یافته ها: یافته های این پژوهش از 27 مؤلفه که در چهار معیار اصلی طبقه بندی گردیده است، با اﺳﺘﻔﺎده از روش تجزیه و تحلیل ارزیابی گام به گام اوزان (SWARA) جهت تعیین مقادیر وزنی، همچنین تکنیک پرومیتی (PROMETHEE) برای تعیین رتبه و در نهایت استفاده از نرم افزار ArcGIS برای ترسیم نقشه ها و توزیع گرافیکی مولفه ها، نشان می دهند که بر مبنای شاخص ها، شهرستان های مورد مطالعه با وضعیت نسبتاً نامطلوب و کاملاً نامطلوب مواجه هستند. نتیجه گیری و پیشنهادات: جهت بهبود برآیند حاصل در تمامی مولفه ها پیشنهاد می گردد برنامه ریزی و توجه به بنیادهای ساختاری بایستی در اولویت قرار گیرد.
۲۵۵۸.

بررسی عوامل مؤثر بر نگرش کشاورزان دهستان صیدون جنوبی نسبت به کشاورزی ارگانیک

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۷ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲۵ 485 - 497

کلیدواژه‌ها: کشاورزان کشاورزی ارگانیک بهبود محیط زیست دهستان صیدون جنوبی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱ تعداد دانلود : ۸۰
کشاورزی ارگانیک یک نظام مدیریت تولید است که منجر به توسعه پایدار در کشاورزی و اطمینان از تولید مواد غذایی سالم و بی ضرر می گردد. به بیان دیگر کشاورزی ارگانیک، نگرش علمی و نوین به کشاورزی سنتی است که اجداد ما به آن عمل می نمودند. نگرش مثبت کشاورزان نسبت به کشاورزی ارگانیک، اهمیت زیادی در حفاظت از محیط زیست، بهبود کیفیت محصولات و دستیابی به بازارهای پرسود دارد. این نگرش می تواند الهام بخش برای استفاده بیشتر از روش های ارگانیک و تحولات سازنده در کشاورزی باشد که درنهایت به بهبود مستمر و توسعه پایدار کشاورزی منجر می شود. هدف اصلی این پژوهش، بررسی عوامل مؤثر بر نگرش کشاورزان نسبت به کشاورزی ارگانیک در دهستان صیدون جنوبی می باشد. پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و از نظر نوع و ماهیت، توصیفی – تحلیلی می باشد. نتایج تحقیق نشان داده است. نشان داد که گویه های حمایت سازمان ها (میانگین 4.2) و دولت (میانگین 4.3) در بُعد حمایتی-آموزشی و مدیریت مؤثر (میانگین 4.4) در بُعد مدیریتی، اهمیت بالایی دارند. همچنین چالش های اقتصادی نظیر گرانی محصولات (میانگین 3.5) و کمبود تقاضا (میانگین 4.1) بیشترین تأثیر را بر نگرش کشاورزان دارند. نتایج می توانند به تدوین سیاست های پشتیبانی از این نوع کشاورزی و تحقق اهداف محیطی و اقتصادی در منطقه کمک کنند.
۲۵۵۹.

بررسی دیدگاه روستاییان به مهاجرت غیر بومیان به استان گیلان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جغرافیایی نواحی ساحلی سال ۵ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲ (پیاپی ۱۷) 105 - 120

کلیدواژه‌ها: مهاجرت غیربومیان مهاجرپذیری پیامدهای فرهنگی و اجتماعی استان گیلان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۶ تعداد دانلود : ۱۰۴
مهاجرت به عنوان پدیده ای چندبعدی امروزه مورد توجه پژوهشگران فرهنگی و اجتماعی قرار گرفته است. مهاجرت بر خانواده ها و روابط بین نسلی اثرگذار است؛ همچنین تغییر در ساختارهای سیاسی و اجتماعی نیز از جمله پیامدهای مهاجرت است. فرایند مهاجرت در بسیاری از روندهای اجتماعی و اقتصادی جامعه اثرگذار است. استان گیلان هم در دهه های اخیر درگیر افزایش مهاجرت شده است، از این رو پژوهش حاضر با روش کمی و تکنیک پیمایش و با ابزار پرسشنامه و با حجم نمونه 384 نفر و با به کارگیری نظریات «بری» و «گیدنز» نشان می دهد که مهاجران تا چه اندازه از نظر میزبانان به هر یک از الگوهای همانندی، جدایی گزینی و ادغام نزدیک اند. براساس یافته های پژوهش هرچقدر احساس تعلق به محیط، پایبندی به فرهنگ بومی، پایبندی به شئونات مذهبی و اخلاقی و گرایشات رفتاری بهنجار توسط مهاجران افزایش یابد نگرش مثبت نسبت به مهاجرت غیربومیان نیز افزایش می یابد. هرچقدر وقوع جرم و جنایت توسط مهاجران کاهش یابد نگرش مثبت نسبت به مهاجرت غیربومیان افزایش می یابد. همچنین  هراندازه رفتار با طبیعت و محیط زیست توسط مهاجران مناسب تر باشد نگرش مثبت نسبت به مهاجرت غیربومیان نیز افزایش می یابد. براساس مدل رگرسیونی 50 درصد از تغییرات در حوزه نگرشی پاسخگویان با استفاده از متغیرهای ذکر شده تبیین می گردد.
۲۵۶۰.

بررسی روند تغییرات جنگل های شهرستان نمین و پیش بینی روند آینده آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش سرزمین دوره ۲۰ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۳۰) 207 - 222

کلیدواژه‌ها: جنگل طبقه بندی کاربری اراضی مارکوف

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴ تعداد دانلود : ۷۵
هدف از پژوهش حاضر بررسی تغییرات کاربری اراضی شهرستان نمین به ویژه ارزیابی تغییرات پوشش جنگل در طول دوره 30 ساله بود. در این پژوهش برای بررسی روند تغییرات جنگل تصاویر ماهواره ای سال های 1991، 2000، 2010، و 2022 با استفاده روش نزدیک ترین همسایه الگوریتم شیءگرا در پنج طبقه کشاورزی، جنگل، مسکونی، مراتع، و آب طبقه بندی شد. پس از بررسی در نهایت با استفاده از روش کشف تغییرات میزان تغییرات کاربری ها از سال 1991 تا 2022 سنجیده شد. همچنین در این پژوهش با استفاده از روش مارکوف و CA-Markov نقشه پیش بینی سال 2035 مدل سازی شد. ارزیابی نقشه های کاربری اراضی نشان داد مساحت کاربری های مراتع، کشاورزی، مسکونی، و جنگل در سال 1991 به ترتیب برابر 777، 122، 6، 50 کیلومتر مربع بوده است؛ که در سال 2022 کاربری مراتع به مقدار 752 و کاربری جنگل به مقدار 34 کیلومتر مربع کاهش پیدا کرد و کاربری مسکونی به مقدار 44 کیلومتر مربع افزایش یافت. نتایج پیش بینی مدل سازی مارکوف و CA-Markov نشان داد مساحت کاربری پوشش مراتع برابر 650 کیلومتر مربع، مساحت کاربری کشاورزی برابر 250 کیلومتر مربع، مساحت کاربری جنگل برابر 28 کیلومتر مربع، و مساحت مناطق مسکونی برابر 50 کیلومتر مربع در سال 2035 پیش بینی می شود. به طور کلی بررسی ها نشان می دهد، با توجه به روند افزایش جمعیت و ساخت وسازهای بی رویه، طی سیزده سال بعد، مساحت کاربری های پوشش مراتع و جنگل کاهش و مساحت کاربری های کشاورزی و مسکونی افزایش خواهد یافت.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان