درخت حوزه‌های تخصصی

علوم اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۳٬۸۶۱ تا ۳٬۸۸۰ مورد از کل ۷۹٬۹۹۱ مورد.
۳۸۶۱.

ارزیابی دیدگاه دنیل دنت درباره ماهیت دین و روند تکاملی آن در کتاب شکستن طلسم، بر اساس آموزه های اسلامی آموزه های اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه نوین دینی سال ۲۰ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۷۷ ۶۵-۴۳

کلیدواژه‌ها: دنیل دنت دین الحاد تکامل داروینی کتاب شکستن طلسم آموزه های اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۳ تعداد دانلود : ۷۸
کتاب شکستن طلسم، به قلم دنیل دنت، از مهم ترین آثار جریان الحاد جدید است. دنت در این کتاب مدعی بررسی پدیده دین با روش علمی است و به دنبال تبیین دین به عنوان یک پدیده طبیعی، و نفی منشأ ماورایی آن می باشد. او سعی دارد دین را برساختی متأثر از جریان تکامل طبیعی فرهنگ، با منطق داروینی آن توصیف کند. مسئله پژوهش حاضر، تبیین و ارزیابی ادعاهای دنت در رابطه با تعریف و ریشه های دین و روند تکامل آن، با روشی توصیفی و انتقادی است. نتایج این بررسی نشان می دهد دنت در پیشبرد اهدافی چون معرفی دین به عنوان پدیده ای این جهانی و ترسیم الگوریتم تکاملی پیدایش و تحول آن، دچار چالش و خطاهایی است. نادیده انگاری مطالعات سنتی دین، نفی هویت مستقل دین و خلط دین با دینداری، بخشی از این خطاها است. با این حال دنت نشان داده است که در بکارگیری ظرفیت های شبهه سازی تئوری داروین، تبحر زیادی دارد و همین امر اهمیت بررسی و نقد کتاب او را دوچندان کرده است.
۳۸۶۲.

تعارض روایات خروج نبوت از نسل حضرت یوسف (ع) با اخبار نبوت یوشع (ع) (در روایات فریقین)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوم حدیث تطبیقی سال ۱۱ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲۰ 9 - 36

کلیدواژه‌ها: یوشع بن نون نبوت روایات فریقین یوسف (ع) تعارض اخبار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۹ تعداد دانلود : ۷۵
یوشع بن نونg از شخصیت های برجسته و تاثیرگذار در تاریخ یهودیان و جانشین حضرت موسیg به شمار می رود. بر اساس شواهد حدیثی و تاریخی، او از نوادگان حضرت یوسفg است. اگرچه بسیاری از منابع حدیثی و تاریخی بر نبوت او تأکید دارند، این گزارش ها در تضاد با روایاتی هستند که خروج نبوت از نسل حضرت یوسفg را مطرح می کنند. این پژوهش با هدف بررسی نبوت یوشعg در روایات و رفع این تعارض انجام شده است. برای پاسخ به این مسئله، با استفاده از روش های متن پژوهی و اعتبارسنجی گزارش ها، ابتدا گزارش های مرتبط با نَسَب یوشع بن نونg گردآوری شد که نشان داد این گزارش ها معتبر هستند. سپس مستندات مرتبط با اثبات یا رد نبوت او در منابع روایی و تاریخی مورد بررسی قرار گرفت. علی رغم وجود مشکلات طریقی و متنی در مستندات رد نبوت یوشعg، آشکار شد که این مستندات قابل پذیرش نیستند؛ بنابراین، با استناد به روایاتی که به نبوت او تصریح می کنند و گزارش هایی که نزول وحی رسالی به او را تأیید می کنند، اثبات می شود که یوشع بن نونg از نسل حضرت یوسفg و از جمله انبیاء بنی اسرائیل است که پس از موسیg به این مقام دست یافته است
۳۸۶۳.

بررسی انتقادی رابطۀ عقل و جنبۀ عاطفی ایمان از منظر جان کاتینگهام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه فلسفه دین سال ۲۲ پاییز و زمستان ۱۴۰۳ شماره ۲ (پیاپی ۴۴) 43 - 64

کلیدواژه‌ها: جان کاتینگهام عقل جنبه عاطفی ایمان تحول انسانی باور ایمانی زبان نمادین دین

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۳ تعداد دانلود : ۹۲
جان کاتینگهام، فیلسوف معاصر انگلیسی، توجه به ساحت عاطفی ایمان را از دو جهت ضروری می داند: تأثیر ساحت عاطفی در تحول انسانی و تبیین مسئله شر، و توجه به زبان دین و کارکرد آن در مسائل فلسفی. از نظر وی تحول یک فرآیند اجباری نیست و از طریق پذیرش درونی حاصل می شود، ولی این پذیرش با صرف شنیدن استدلال های عقلی حاصل نمی گردد، بلکه پاسخی از مجموع جنبه های فکری، عاطفی، اخلاقی و معنوی یک فرد است. کاتینگهام مسئله شر را نیازمند تبیین عاطفی در قالب نظریه جهان مبتنی بر مشیت و عشق الهی می داند. وی همچنین معتقد است باورهای دینی دارای محتوای گزاره ای و شناختی هستند، ولی این محتوا در لایه هایی از استعاره های مجازی و ادبی و به صورت زبان نمادین بیان شده، و کشف و استخراج آن از این لایه ها روش مختص به خود را می طلبد. بر این اساس، تحلیل تحت اللفظی این عبارات باعث سوءفهم از آن ها می شود. توجه به ساحت عاطفی در تحول انسانی نکته ای ارزشمند است، ولی تضعیف ساحت عقلانی در این زمینه در نهایت به نفع دین داری نیست و این از نقاط ضعف مهم کار فکری کاتینگهام است. ناظر به تبیین عاطفی از مسئله شر، تعمیم آن درباره همه انسان ها، خصوصاً انبیای الهی، صحیح نیست. همچنین تمامی مضامین دینی را نمی توان با زبان نمادین فهم کرد، بلکه دین مشتمل بر گزاره های متعددی است که بسیاری از آن ها دارای معنایی تحت اللفظی هستند.
۳۸۶۴.

کلمه «مِثل» در قرآن و آیات تحدّی آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های قرآن و حدیث سال ۵۷ پاییز و زمستان ۱۴۰۳ شماره ۲ 305 - 319

کلیدواژه‌ها: اعجاز تحدی قرآن مجید مثل مشابهت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۵ تعداد دانلود : ۴۲
«مِثل» ماده ای نسبتا پربسآمد در قرآن کریم است. بسیاری از واژه شناسان آن را به یک دید نگریسته اند؛ عالمان علوم قرآن در علم إعجاز و تحدی قرآن به جنبه های معنای آن کمتر توجه داشته اند؛ این امر موجب برداشت های غیر دقیق از آن و از سوی دیگر سردرگمی در إعجاز و آیات تحدی قرآن گردیده است.دراین مقاله، تعیین معنای مشترک و نیز یافتن تفاوت معنایی و کاربردی آن دو کلمه و وجوه معنایی «مِثل» به منظور شناخت بهتر و دقیق تر؛ خصوصا ارتباطی که با وجوه إعجاز قرآن مجید پیدا می کند دنبال می شود.این پژوهش با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی درصدد دست یابی به اهداف یادشده است.با این پژوهش به دست می آید که معنای«مثل» مشابهت است؛ ولی شباهت، وجوه و جنبه هایی همچون صورت؛ جنسیّت؛ کمیّت وکیفیّت دارد. در هیچیک از کاربردهای آن، همه جنبه های همانندی منظور نیست بلکه یک یا دو جنبه مورد نظر است. در آیات تحدی، جنبه محوری در شباهت، کیفیّت معنایی است؛ گرچه اندکی به صورت نیز نظارت می یابد.بر این اساس، از یک سو کاربردهای «مثل» در قرآن، دلالت بر یکی دو جنبه مشابهت و عدم دلالت بر همه معانی مشارکت را، به دست می دهد و از دیگرسو تحدی قرآن را با توجه به دو جنبه کیفیّت و صورت، وارد و درست می نماید و با توجه به این جنبه ها، شناخت دقیق تر دسته ای از کلمات قرآن و أبعاد یکی از علوم آن فراهم می آید.
۳۸۶۵.

روش های بهره گیری از ظرفیت حج در ترویج فرهنگ اهل بیت علیهم السلام با تکیه بر آیات و روایات

نویسنده:
منبع: دانش ها و آموزه های قرآن و حدیث سال ۷ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲۵ 58-76

کلیدواژه‌ها: تبلیغ زیارت خانه خدا ماه ذی الحجّه سیره اهل بیت علیهم السلام معارف قرآن و حدیث

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲ تعداد دانلود : ۳۵
حج، رویدادی بزرگ در جهان اسلام، همراه با اجتماع میلیونی زائران خانه خدا برای انجام اَعمال است. این اجتماع عظیم، ظرفیت هایی را در اختیار مروّجان فرهنگ قرار می دهد. این ظرفیت ها وقتی در کنار نقش و روش های اهل بیت علیهم السلام در ترویج اسلام و جایگاه ایشان در میان مسلمانان قرار می گیرد، مروّج را به این نتیجه می رساند که بهترین راهکارِ ترویجی را می توان از سیره اهل بیت علیهم السلام استخراج کرد. این مختصر، سعی کرده است، با استفاده از قرآن و متون حدیثی، روش هایی را استخراج و در دو دسته گفتاری و رفتاری ارائه نماید. در این دو گروه، تنها مهم ترین مواردی که در ترویج فرهنگ اهل بیت علیهم السلام کارآمد بوده و امروزه قابلیت اجرایی دارد، آمده است.
۳۸۶۶.

منبع یابی روایات التبیان شیخ طوسی

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه نقد آراء تفسیری سال ۵ پاییز و زمستان ۱۴۰۳ شماره ۲ (پیاپی ۱۰) 215 - 244

کلیدواژه‌ها: شیخ طوسی التبیان روایات تفسیری بازیابی منابع مطالعه مقارن منابع

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲ تعداد دانلود : ۲۵
شیخ طوسی در تفسیر التبیان 1,034 روایت از معصومین (ع) نقل کرده است. بررسی تطبیقی این روایات با دیگر منابع شیعه و سنّی می تواند منابع التبیان را هم مشخص کند؛ زیرا شیخ به ندرت نام منبع روایات خود را ذکر کرده است. در این پژوهش بر اساس سند و الفاظ متن روایات تفسیری در التبیان، و با توجه به قرائن دیگر، احتمال اخذ روایت را از منبع مربوطه مسجل نمودیم. منابع روایات تفسیر التبیان به چند دسته تفاسیر شیعه و سنّی، کتب حدیثی شیعه و سنّی و روایات مشترک بین منابع (منابع مختلف حاوی روایت مشترک) قابل تقسیم اند. شیخ طوسی نخستین مفسری است که با رویکرد تطبیقی شیعی- سنّی در تفسیر، از منابع اهل سنت به خصوص تفاسیر اهل سنت به وفور حدیث اخذ کرده است. یکی از پراستناد ترین منابع تفسیری در تفسیر التبیان، جامع البیان طبری است که قریب یک چهارم روایات این تفسیر مطرح شیعی را به خود اختصاص داده است و پس از آن، المصابیح وزیر مغربی، از مهم ترین و اصلی ترین منابع روایات شیخ طوسی به شمار می آید. بازیابی منابع روایات تفسیر التبیان، در کشف و بازسازی بخش هایی از تفاسیر مفقود همچون تفسیر ابوالجارود، بخش های دیگر تفسیر المصابیح وزیر مغربی و تفاسیر کلامی معتزلی نقش به سزایی دارد. از مهم ترین عوارض روش شیخ طوسی در گزارش روایات تفسیری می توان به حذف سند ها، نقل به معنا و تصحیف در متن روایات اشاره کرد.
۳۸۶۷.

بازپژوهی ادله حرمت استمنا در مذاهب فقهی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: فقه سال ۳۱ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۳ (پیاپی ۱۱۹) 103 - 136

کلیدواژه‌ها: حرمت استمناء الناکح لنفسه ممنوعیت استمناء برانگیختگی جنسی حکم خودارضائی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۳ تعداد دانلود : ۱۰۱
استمنا که بنابر نظر مختار عبارت است از هر عملی که به غیر از رابطه جنسی با غیر، منجر به اخراج منی از انسان شود، از اموری است که امروزه با توجه به کثرت عوامل تهییج شهوانی، اعم از فیلم های مبتذل و... از یک طرف و همچنین اختلاف نظر پژوهش گران طبی در فواید و مضرات آن، از طرف دیگر، باید مورد بررسی و بازبینی دقیق فقهی قرار گیرد. استمنا از نظر اجماعی امامیه و مشهور اهل سنت فعلی حرام است، ولی برخی از احناف و حنابله و ظاهری ها حکم به جواز آن داده اند. آنچه این تحقیق به آن دست یافت، این بود که براساس روایت صحیح السند موجود در تفسیر قمی، آیات قرآن دلالت بر حرمت این عمل ندارند و لکن با خدشه در کتاب و مؤلف تفسیر قمی، آیات 5 و 6 و 7 سوره مؤمنون حاکی از حرمت استمنا است. از روایات مبنی بر حرمت، فقط موثقه عمار صحیح السند بود که آن هم در دلالتش مبنی بر حرمت تشکیک شد. از طرفی برخی از اخبار ولو اینکه سنداً ضعف دارند، حاکی از جواز چنین عملی هستند. در سوی دیگر، ازآنجاکه اجماع بر حرمتِ استمنا، مدرکی بود، ازاین رو بنابر نظر اکثر متأخران اجماع نیز از اعتبار می افتد. ولی بنابر نظر برخی از فقهای معاصر با قبول صحت اجماع مدرکی و اتفاقاً قوت بالای آن در برخی از مصادیقش، عمل برخلاف اجماع و شهرت فتواییه و خصوصاً فهم سلف از مدارک، خلاف احتیاط است، و نهایتاً با قبول صحت اجماع بر حرمت این عمل و همچنین اثبات دلالت آیات فوق الذکر مبنی بر حرمت آن، ممنوعیت استمنا ثابت خواهد شد.
۳۸۶۸.

نقش فناوری هوش مصنوعی در دگرگونی ماهیت جنگ ؛ براساس مطالعه اسناد راهبردی رژیم صهیونیستی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بنیادین و کاربردی جهان اسلام سال ۶ زمستان ۱۴۰۳ شماره ۴ (پیاپی ۲۲) 285 - 307

کلیدواژه‌ها: هوش مصنوعی جنگ خشونت سیاست احتمال

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۳ تعداد دانلود : ۶۲
درسال های اخیر، هوش مصنوعی تغییرات چشمگیری در حوزه های مختلف زندگی بشر ایجاد کرده و احساسات متفاوتی نسبت به آینده آن در دولت ها و جوامع به وجود آورده است. از مهم ترین حوزه های حیاتی که تحت تأثیر این تحولات قرار گرفته، مسئله جنگ و امنیت است. ظهور فناوری هوش مصنوعی نه تنها مزایای قابل توجهی برای دولت ها به همراه داشته، بلکه نگرانی هایی جدی درباره تهدیدات امنیتی نیز ایجاد کرده است. ازاین رو، شناخت دقیق ابعاد و پیامدهای هوش مصنوعی در این زمینه برای مدیریت و پیش بینی شرایط آینده ضروری است. براین اساس، سوال اصلی که دغدغه انجام این پژوهش بوده عبارت است از اینکه از نگاه اسناد رژیم صهیونیستی، هوش مصنوعی چه تأثیری در ماهیت جنگ دارد؟ برای پاسخ به این سوال با یاری اندیشه های کارل فون کلاوزویتس[1] که معتقد بود ماهیت جنگ همچون مثلثی دارای سه ضلع است که اضلاع آن عبارت است از خشونت، شانس و احتمال و سیاسی بودن، محتوای اسناد این رژیم را بررسی و تحلیل کرده و با استفاده از نرم افزار مکس کیودی ای کدگذاری کرده و پس از آن، تحلیل محتوای کیفی انجام شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که از نگاه اسناد راهبردی رژیم صهیونیستی، سه شاخص ماهیت جنگ کلاوزویتس تحت تأثیر هوش مصنوعی دچار تغییرات مثبت و منفی می شود. این تغییرات نشان دهنده آن است که هوش مصنوعی می تواند تمامی ابعاد جنگ را تحت تأثیر قرار دهد و ماهیت آن را در چهارچوب جدیدی که تکنولوژی های پیشرفته تعریف می کنند، بازتعریف کند.
۳۸۶۹.

بررسیِ میزان توجه به شئون معصوم(ع) در تقنین احکام باب قصاص قانون مجازات اسلامی و سنجش کارآمدی آن

نویسنده:
منبع: دین پژوهی و کارآمدی دوره ۴ زمستان ۱۴۰۳ شماره ۴ (پیاپی ۱۴) 19 - 34

کلیدواژه‌ها: قانون گذاری کارآمدی مناصب امام معصوم روایت قصاص

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱ تعداد دانلود : ۵۰
مطابق با اصل (4) قانون اساسی کلیه قوانین و مقررات باید براساس احکام اسلامی باشد. نظر به اینکه منبع استنباط بسیاری از احکام اسلامی، روایات منقول از امامان معصوم(علیهم السلام) است، یکی از الزامات قانون گذاری کارآمد توجه به جایگاه و منصب امام در بیان حدیث است؛ چه آنکه گاهی امام در جایگاه قاضی، گاهی به عنوان زعیم و حاکم جامعه اسلامی و در اکثر موارد در جایگاه یک مبلغ، به بیان احکام الهی پرداخته است. بدیهی است، در صورتی که قانون گذار با روایتی که ماهیت قضایی یا حکومتی دارد مواجه ی الهی و ابدی داشته باشد، ممکن است قانون در مقام اجرا فاقد کارآمدی لازم باشد و حتی زمینه ی سوء استفاده مجرمین حرفه ای را فراهم آورد. این پژوهش به روش توصیفی و تحلیلی سعی داشته با تفکیک روایات الهی، قضایی و حکومتی در باب قصاص میزان توجه متولیان قانون گذاری به جایگاه و منصب امام در این باب را بررسی و تحلیل کند. بررسی باب قصاص در قوانین کیفری مصوب 1361 و 1370 نشان می دهد قانون گذار در برخی موارد تفکیک دقیقی از روایات الهی، قضایی و حکومتی انجام نداده است. همین امر در برخی موارد جرم زا بودن قانون را به دنبال داشته است. گرچه با تصویب قانون مجازات اسلامی در سال 1392 توجه بیشتری به منصب و جایگاه امام در صدور احکام شده است، لیکن بازنگری در این قانون در خصوص قتل به عادت اهل ذمه توسط مسلمانان ضروری می نماید.
۳۸۷۰.

السيّد محمّد علي العدناني وقصيدتة الدالية في رثاء الإمام الحسين (ع) دراسة أسلوبية (المستوی الصوتي أنموذجاً)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آفاق الحضاره الاسلامیه سال ۲۷ پاییز و زمستان ۱۴۰۳ (۱۴۴۶ه.ق) شماره ۲ (پیاپی ۵۴) 203-229

کلیدواژه‌ها: الإمام الحسین (ع) العدنانی القصیده الدالیه الأسلوبیه المستوی الصوتی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹ تعداد دانلود : ۵۱
تهتمّ الأسلوبیه بالمستوی الصوتی ودوره فی انتاج المعنی اهتماماً کبیراً وذلک لما لقیه علم الأصوات من مکانه مرموقه فی ضوء علم اللغه الحدیث. السیّد محمّد علی العدنانی من أبرز الشعراء فی محافظه خوزستان فی ایران. یقوم هذا البحث عبر المنهج الوصفی-التحلیلی بدراسه البنیه الموسیقیه بمستواها الخارجی والداخلی. تشیر نتائج البحث أنَّ الشاعر فی الإیقاع الخارجی یرغب إلى استخدام البحر الخفیف الأکثر مقاطع والأوسع مساحه. وأمّا بالنسبه إلی إیقاع الموسیقه الجانبیه، فالقافیه مطلقه لأنّ الروی المطلق یتّسق مع الطبیعه الإنشادیه للشعر ویتجاوب مع رغبه الشاعر فی إیصال صوته إلی المتلقی بصوره جلیه. وأمّا فی الإیقاع الداخلی تناول البحث الأصوات المجهوره والمهموسه والتکرار والتجنیس وردّ الصدر علی العجز والطباق ومراعاه النظیر والإرصاد. وأمّا بالنسبه إلی حرف الروی، فلقد شکلت الأصوات المجهوره حضوراً مسیطراً فی روی القصیده. أمّا فی التکرار فقد تبین أنَّ الشاعر اتخذه مفتاحاً أساسیاً للولوج إلی عالم النّصّ الداخلی. وأمّا بالنسبه إلی استقراء التجنیس فوجدنا لجناس غیر التام والجناس الإشتقاقی حضوراً مکثفاً. وأمّا بالنسبه إلی الطباق استطاع الشاعر من خلاله أن یهب خطابه الشعری ثراء علی المستوی الإیقاعی والدلالی. وأمّا بالنسبه إلی مراعاه النظیر استطاع الشاعر من خلالها أن یأتی بعبارات متناسبه ومتناغمه ومتلائمه انتهی بها إلی خلق أغنیه وموسیقى ممتعه فی الکلمات. وأمّا بالنسبه إلی الإرصاد استطاع الشاعر من خلاله أن یستغل الفنون البلاغیه التی تحقق موسیقیاً عالیاً کالتکرار والإزدواج والتصریع.
۳۸۷۱.

فلسفه حکمرانی مهدوی

نویسنده:
منبع: جامعه مهدوی سال ۵ پاییز و زمستان ۱۴۰۳ شماره ۲ (پیاپی ۱۰) 7 - 30

کلیدواژه‌ها: حکمرانی مهدوی فلسفه حکمرانی مهدوی فلسفه مضاف به علوم فلسفه مضاف به امور رویکرد پسینی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷ تعداد دانلود : ۷۱
به طور کلی همه حوزه های مطالعاتی نو و جدید با سه مؤلفه مهمی به نام «تولید ادبیات مسئله»، «کشف مسئله» و «حل مسئله» روبرو هستند. یعنی در موضوعات و مسائل نوپدید به طور سلسله مراتبی ابتدا به تولید ادبیات بحث که همان تولید دانش است مبادرت می شود و بعد از تولید دانش به دنبال کشف مسئله و بعد از کشف مسئله به انجام حل آن مسئله اقدام می شود. براین اساس ضرورت دارد برای حکمرانی مهدوی که یک موضوع جدید و نوپدید و فاقد عقبه های مطالعاتی است، به تولید ادبیات بحث و تولید دانش در قالب فلسفه حکمرانی مهدوی اقدام شود. فلسفه حکمرانی مهدوی به عنوان فلسفه مضاف به امور شناخته می شود؛ زیرا به طور کلی در فلسفه مضاف اگر متعلق فلسفه، حوزه دانشی و علمی باشد، فلسفه مضاف به علوم و اگر یک امر حقیقی و عینی باشد، فلسفه مضاف به امور است. ازآنجایی که حکمرانی مهدوی به عنوان یک حوزه علمی و دانشی مطرح نبوده بلکه به عنوان یک امر و حقیقت عینی مطرح است پس به عنوان فلسفه مضاف به امور نامگذاری می شود. در فلسفه حکمرانی مهدوی به مسائلی پرداخته می شود که اولاً؛ کلی باشند نه جزیی، ثانیاً؛ بیرونی باشند نه داخلی، و ثالثاً؛ مربوط به کل حکمرانی مهدوی باشند نه مربوط به برخی موضوعات حکمرانی مهدوی؛ مثل مبانی حکمرانی مهدوی، اهداف حکمرانی مهدوی، روش حکمرانی مهدوی، انواع حکمرانی مهدوی، چالش های حکمرانی مهدوی و... که لازم و ضروری است جهت تولید ادبیات بحث (تولید دانش) در حوزه حکمرانی مهدوی و تثبیت و توجیه جایگاه آن با روش توصیفی و تحلیلی به طرح بحث فلسفه حکمرانی مهدوی مبادرت شود.
۳۸۷۲.

سکینه بنت الحسین سلام الله علیها ، از آرمیدگان در بقیع (بررسی اسناد تاریخی وفات و مدفن آن بانوی ادیب و عفیف)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: میقات حج دوره ۳۲ بهار ۱۴۰۳ شماره ۳ (پیاپی ۱۲۷) 73 - 88

کلیدواژه‌ها: حضرت سکینه سکینه بنت الحسین تدفین تشییع بقیع شام

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۶ تعداد دانلود : ۵۶
زنان تاریخ ساز همواره یکی از ارکان مورد توجه مورخین بوده و هستند . بانوانی که گاهی با حضور خود ، عبور از یک پیچ تاریخی را به تصویر کشیده اند و گاهی نام آنان تداعی کننده حادثه ای اثرگذار در ذهن تاریخ است . حضرت سکینه بنت الحسین سلام الله علیها یکی از زنان با فضیلت و از نواده های پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم بوده است. گزارش های مختلفی در باره حیات و وفات ایشان نقل شده است . از جمله موضوعات اختلافی مطرح در باره ایشان چگونگی تدفین و تشییع و نیز محل دفن و آرامگاه ایشان است که برخی آن را در مدینه و برخی دیگر در شام و یا در راه مکه می دانند. این نوشتار با عنوان "بررسی اسناد تاریخی وفات و محل دفن سکینه بنت الحسین" با تکیه بر منابع تاریخی و رجالی سعی بر این داشته است تا به این ابهامات موجود پاسخ دهد . و با بررسی شواهد و قرائن بدین نتیجه دست یافته است که همانگونه که سکینه(س) در مدینه مقیم بوده و در آنجا نیز رحلت نموده است طبعا قبر او نیز در بقیع قرار دارد.واژگان کلیدی: حضرت سکینه ، سکینه بنت الحسین ، تدفین، تشییع، بقیع، شام
۳۸۷۳.

نسبت بین تبیین کارکردی و تبیین مبتنی بر مصالح و مفاسد در فقه(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و مطالعات اجتماعی سال ۱۲ زمستان ۱۴۰۳ شماره ۳ (پیاپی ۴۷) 7 - 36

کلیدواژه‌ها: تبیین تبیین کارکردی تبیین فقهی مصالح و مفاسد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴ تعداد دانلود : ۷۴
علم فقه در میان علوم دینی ظرفیت بسیاری در تحقق علوم دینی دارد، ازجمله این توانمندی ها که می تواند فقه را در جایگاه یک علم اجتماعی نشان دهد توانایی در تبیین پدیده های اجتماعی می باشد. به نظر می رسد می توان با توجه به ابتناء احکام بر مصالح و مفاسد و توجهی که در فقه به آثار احکام شده است؛ نوعی از تبیین را در فقه پیشنهاد داد. اما پرسشی که پیش می آید این است که تبیین مبتنی بر مصالح و مفاسد فقهی چه نسبتی با تبیین کارکردی پیدا می کند؟ در این نوشتار با استفاده از روش توصیفی و تحلیل داده های فقهی و علوم اجتماعی عدم امکان تناسب سازی این دو نوع تبیین بیان شده است؛ زیرا هم از جهات مبنایی و هم از جهت بنایی تفاوت بسیاری میان دو نوع از تبیین وجود دارد. به طوری که طبق رویکردهای کارکردی که برخاسته از فلسفه اثباتی اند؛ فقه به خاطر استفاده از منبع معرفتی وحی خارج از چارچوب علوم قرار می گیرد. از سوی دیگر فقه دارای ماهیتی انتقادی و پیشرو است، درحالی که نظریه های کارکردی پیش فرضی محافظه کارانه نسبت به جامعه دارند؛ بنابراین علی رغم شباهت های ظاهری بین این دو نوع از تبیین افتراقات بسیاری بین آن دو وجود دارد.
۳۸۷۴.

حق وکیل و متهم در دسترسی به محتویات پرونده و ضمانت اجرایی آن در حقوق ایران و انگلستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فقه اقتصادی سال ۶ ویژه نامه ۱۴۰۳ شماره ۵ 111 - 128

کلیدواژه‌ها: وکیل متهم دادرسی عادلانه محتویات پرونده ضمانت اجرا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۷ تعداد دانلود : ۱۵۷
زمینه و هدف: حق وکیل و متهم در دسترسی به محتویات پرونده و ضمانت اجرایی آن از موضوعات مهمی است که کمتر به آن پرداخته شده است. هدف مقاله حاضر بررسی حق وکیل و متهم در دسترسی به محتویات پرونده و ضمانت اجرایی آن در حقوق ایران و انگلستان در پرتو دادرسی عادلانه است.مواد و روش ها: روش تحقیق به صورت توصیفی تحلیلی بوده و این تحقیق از نوع نظری می باشد. روشی که برای جمع آوری اطلاعات استفاده شده است بصورت کتاب خانه ای است و با مراجعه به کتب، مقالات و اسناد بین المللی و داخلی صورت گرفته است.ملاحظات اخلاقی: در این مقاله، اصالت متن، صداقت و امانت داری رعایت شده است.یافته ها: رعایت دادرسی عادلانه مستلزم دسترسی وکیل و متهم به محتویات پرونده در مرحله تحقیقات مقدماتی است. در حقوق انگلستان، حق دسترسی متهم و وکیل وی به محتویات پرونده و حتی فراتر از آن، مداخله وکیل در پرونده در تحقیقات مقدماتی پذیرفته شده است. قانون گذار برای تحقق این حق ضمانت اجرای قوی پیش بینی کرده است. در قانون آئین دادرسی کیفری  ایران نیز این حق پذیرفته شده است؛ ولی با محدودیت هایی مواجه است. ضمن اینکه فاقد ضمانت اجرایی است.نتیجه : عدم رعایت حق دسترسی به محتویات پرونده در حقوق انگلستان ممکن است به بی اعتباری کل تحقیقات مقدماتی و یا حتی آزادی متهم از سوی دادگاه منجر شود. لازم است در قانون آئین دادرسی کیفری  ایران، برای این حق ضمانت اجرای قوی تعیین شود. ضمن اینکه محدودیت های حق دسترسی وکیل و متهم به پرونده رفع شود.
۳۸۷۵.

مسئولیت مدنی ناشی از قصور و تقصیر مدیران شهرداری با تاکید بر فقه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فقه اقتصادی سال ۶ ویژه نامه ۱۴۰۳ شماره ۵ 721 - 738

کلیدواژه‌ها: مسئولیت مدنی مدیران شهرداری تقصیر قاعده لاضرر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۷ تعداد دانلود : ۱۰۲
زمینه و هدف: مسئولیت مدنی لزوم جبران خسارتی است که از اشخاص به طریق الزامات خارج از قرارداد به دیگران وارد می شود. تعهدی که فرد نسبت به جبران زیان وارده به دیگری دارد، اعم از اینکه زیان مذکور در اثر عمل شخصی یا اشخاص وابسته وارد شده باشد دربرگیرنده مسئولیت می شود. مدیر شهرداری در رهگذر عملکرد خود وظایفی دارد که می تواند منجر به خسارت گردد. هدف از پژوهش مسئولیت مدنی ناشی تقصیر مدیران شهرداری می باشد. مواد و روش ها: روش این پژوهش توصیفی- تحلیلی است. ملاحظات اخلاقی: در نگارش مقاله اصالت متون، صداقت و امانت داری رعایت شده است. یافته ها: ارکان مسئولیت مدنی شهردار(تقصیر، وجود ضرر، ارتکاب فعل زیان بار و رابطه سببیت) است. در حالتی می توان شهردار را مسئول خسارت دانست که تقصیر او باعث ضرر شده باشد. ضرری که از مدیر به مردم وارد می شود، می تواند قصور شخصی شهردار باشد، هم چنین ضرر می تواند از ضعف قانون باشد، لذا در صورت عدم تقصیر مدیر، دولت مسئول است. نتیجه: مدیر شهرداری در امور اداری اگر مرتکب خطا و تقصیر شود، دولت ملزم به جبران خسارت می باشد اما اگر عملکرد اداری مدیر نشئت از وظیفه نبوده، قصور شخصی محسوب می شود و ضمان آور است.
۳۸۷۶.

فرصت از دست رفته در حقوق ایران و آمریکا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فقه اقتصادی سال ۶ ویژه نامه ۱۴۰۳ ضمیمه شماره ۵ 295 - 308

کلیدواژه‌ها: از دست رفتن فرصت فوت منفعت نظام حقوقی ایران رویه قضایی حقوق آمریکا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۴
زمینه و هدف: این نوشتار با هدف بررسی امکان طرح دعوای از دست رفتن فرصت در نظام حقوقی ایران و رویه قضایی با مرور حقوق آمریکا تدوین شده است. در این مقاله، مفهوم حقوقی از دست رفتن فرصت و ارتباط آن با مفاهیم مشابه هم چون فوت منفعت و عدم النفع مورد تحلیل قرار گرفته است. هدف ما در این تحقیق، بررسی مقایسه ای بین نظام حقوقی ایران و امریکا در خصوص  فرصت از دست رفته می باشد. مواد و روش ها: روش تحقیق در این مقاله به صورت توصیفی تحلیلی و به روش کتاب خانه ای می باشد. ملاحظات اخلاقی: از آغاز تا پایان مقاله اصل صداقت، و امانت داری رعایت گردیده است. یافته ها: یافته ها حاکی از این است که وجود اختلاف نظر میان فقها و حقوق دانان از یک سو و بحث پیرامون قوانین پیشین و کنونی با تطبیق با قانون آمریکا از سوی دیگر، مشکلاتی جدی در این زمینه ایجاد می نماید. چراکه نظام حقوقی برآمده از فقه در ایران که در فرآیند قانون گذاری نیز آثار و نشانه های آن مشهود است، از یک طرف معتقد به جبران خسارت ناشی از دست رفتن فرصت هستند و از طرف دیگر، عده ای دیگر این خسارات را قابل جبران نمی دانند. نتیجه: سرانجام، تفسیر قوانین مدنی، آرای حقوق دانان و رویه قضایی ما را به این نتیجه رهنمون می سازد که خسارات ناشی از دست رفتن فرصت درصورتی که محقق و قطعی باشند، بی تردید قابل جبران است.
۳۸۷۷.

ویژگی های اخلاقی و عبادی عبادالرحمن در سوره ی مبارکه فرقان و نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال ۳۳ بهار ۱۴۰۳ شماره ۳۱۶ 35 - 46

کلیدواژه‌ها: ویژگی های عبادی اخلاقی عبادالرحمن سوره فرقان نهج البلاغه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۳ تعداد دانلود : ۱۰۵
تربیت اسلامی یکی از مهم ترین برنامه های زندگی بشر است که از گذشته تا کنون مورد توجه پژوهشگران و محققان دینی قرار گرفته است؛ زیرا کیفیت تحقق آن می تواند سلامت جسم و روح بشر را فراهم نماید و در تعالی و تکامل او نقش بسزایی داشته باشد. از این رو، آموزه های قرآن کریم، ابعاد تربیتی انسان را از زوایای مختلف دربر گرفته و برای هدایت تک تک افراد جامعه، برنامه ای کامل و دقیقی را طراحی نموده است. بر این اساس، پژوهش حاضر سعی دارد به روش توصیفی تحلیلی به بررسی ویژگی های اخلاقی و عبادی عبادالرحمن در سوره مبارکه «فرقان» و «نهج البلاغه» بپردازد، تا جامعه اسلامی بتواند با شناخت آموزه های الهی و با تأثیرپذیری از مفاهیم تربیتی آن به اهداف عالیه خود دست یابد. نتایج پژوهش نشان می دهد که در سوره «فرقان»، چهارده مؤلفه برای شناسایی بندگان ویژه خداوند در دو بعد اخلاقی و عبادی ذکر شده، که هر یک از آنها به گونه ای با زندگى فردی و اجتماعى انسان ارتباط دارند. ازاین رو، انسان باید روابط و مناسبات خود را بر پایه احترام به حقوق دیگران و اطاعت از پیشوای پرهیزکار در جهت کسب رضایت و خشنودی خداوند استوار سازد.
۳۸۷۸.

مرور انتقادی بر کتاب ولنتینا گراسو، عربستان پیشااسلامی: جوامع، سیاست، گرایش های دینی و هویت ها در باستان متأخر

نویسنده: مترجم:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۵ فروردین و اردیبهشت ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۲۰۵) 275 - 306

کلیدواژه‌ها: عربستان پیش از اسلام باستان شناسی کتیبه ها تاریخ اسلام قرآن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۸ تعداد دانلود : ۱۴۹
از آغاز سده بیست ویکم میلادی و به ویژه طی یک دهه اخیر، توجه پژوهشگران تاریخ بیش از پیش به اهمیت مطالعات باستان شناختی برای بازشناسی و بازنمایی تصویری دقیق تر از تاریخ تحولات سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و دینی عربستان در سده های پایانی دوران باستان، که درنهایت به ظهور اسلام انجامید، جلب شده است. نتایج پژوهش های تازه که همچنان به طور فزاینده ای روبرو شدند، اثر شایانی بر شناخت عمیق تر از خاستگاه و بستر تاریخی نزول قرآن دارند و درک ما را از تحول بنیادینی که اسلام در این دوره تاریخی پدید آورده به طرز چشمگیری ارتقا می دهند. با این وجود تنوع موضوعات، تعدد پژوهش های انجام شده و چشم اندازهای متفاوت و گاه متعارض مشارکت کنندگان در این حوزه آن قدر زیاد است که ارزیابی دستاوردهای جدید برای مخاطبان کمتر آشنا چندان آسان نیست. مقاله پیش رو، مروری است انتقادی بر یکی از تازه ترین مشارکت ها در این حوزه که سال گذشته میلادی به بازار نشر علمی پیوسته است. والنتینا گراسو در تک نگاری خود با عنوان عربستان پیش از اسلام: جوامع، سیاست، گرایش های دینی و هویت ها در باستان متأخر با تکیه بر منابع کتیبه ای، باستان شناختی و ادبی تصویری جامع از عربستان پیش از اسلام در بازه زمانی قرن سوم تا هفتم میلادی به دست می دهد. احمد الجلاد، محقق جوان و پرکار در این حوزه کوشیده است با تکیه بر دانش گسترده خود مطالب کتاب را دقیق و موشکافانه بررسی کند و در خلال ارائه خلاصه ای کوتاه از فصل های کتاب، کاستی های روش شناختی در این پژوهش را آشکار سازد، ناآگاهی یا غفلت های نویسنده در مراجعه به منابع اساسی و ادبیات موضوع را یادآور شود و ساده سازی ها یا بدفهمی های او را اصلاح کند. ارزیابی نهایی الجلاد از کتاب گراسو چنین است: این کتاب می توانست مقدمه ای خوشخوان برای مخاطبان ناآشنا با مطالعات پیچیده و روزافزون در موضوع تاریخ عربستان پیش از اسلام و آغاز اسلام باشد، اگر بهتر بر منابع دست اول استوار می شد و از ارجاع گسترده تر و اخلاقی تر به ادبیات موضوع بهره مند بود. اما خوانندگان همچنان ناگزیرند به کتاب ها و مقالات پیشین مراجعه کنند تا در جریان آخرین تطورات، نظریه ها و دیدگاه های محققان این حوزه قرار گیرند.
۳۸۷۹.

نقد شبهه وجود گفتار مخالف با واقع در قرآن

نویسنده:
منبع: شبهه پژوهی مطالعات قرآنی سال ۵ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۱۰) 139 - 160

کلیدواژه‌ها: قرآن گفتار مخالف با واقع عقلانیت گفتاری مستشرقان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۷ تعداد دانلود : ۱۱۶
عُقلا برای نیل به شماری از مقاصد خود از طریق فعل گفتار، خود را ملزم به رعایت برخی اصول می دانند. یکی از این اصول پرهیز از گفتار مخالف با واقع است. مطابق این اصل، انسان ها تلاش دارند گفتارشان با واقعیت های موجود مخالفتی نداشته باشد. آنان به هنگامی که مخاطب سخن گوینده ای هم قرار می گیرند از او انتظار دارند چنین اصلی را رعایت کرده باشد. برخی از مستشرقان با التفات به همین اصل کوشیده اند این شبهه را القا کنند که قرآن به این اصل پایبند نبوده است. آنان برای این مدعا شواهدی را از آیات قرآن ذکر می کنند. البته مسلمانان قرآن را کلام الهی می دانند معتقدند گفتار قرآن بر خلاف واقعیت های مسلم سخنی نگفته است. پژوهش حاضر که با مطالعه کتابخانه ای و انتقادی در آثار قرآن پژوهان مسلمان و مستشرقان سامان یافته، به این نتیجه رسیده است که بیشتر شبهات مستشرقان در این راستا به این دلیل است که ملاک مخالفت برخی از آیات قرآن با واقع را عدم تطابق آن آیات با کتابهای مقدس یهودیان و مسیحیان دانسته اند و البته که به دلیل محرّف بودن آن کتب مقدس این قبیل شبهات قابل پاسخ است؛ بلکه قرآن به دلیل مصون بودن از تحریف نسبت به کتب مقدس دیگر اولویت دارد. همچنین برخی از شبهات مستشرقان ناشی از عدم تسلط به ادبیات عرب و علوم قرآنی رخ داده است و گفتار قرآن در تمامی آیاتِ مورد ادعای مستشرقان کاملاً معقول و مطابق حقیقت بوده و با حقایق و واقعیت های مسلم مخالفت ندارد.
۳۸۸۰.

مطالعه تطبیقی «معنای زندگی» از دیدگاه امام سجاد علیه السلام و کارل یونگ(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سفینه سال ۲۱ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۸۴ «ویژه پژوهش های حدیثی» ۲۸-۱۵

کلیدواژه‌ها: امام سجاد (ع) کارل یونگ معنای زندگی روانشناسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۰ تعداد دانلود : ۶۶
مسئله معنای زندگی با موضوعات متفاوتی هم چون پرسش های هستی شناختی مانند؛ هدف خلقت، هستی؛ و موضوعات روانشناختی هم چون اضطراب، افسردگی، پوچی مرتبط است. پاسخ به معنای زندگی هم از بُعد دینی و هم از بُعد روانشناسی همواره مورد توجه بوده و اکثر ادیان آسمانی و به ویژه دین اسلام حیاتِ حقیقی را از آنِ خداوند دانسته و معنای زندگی را «قرب الهی» معرفی کرده اند. هدف پژوهش حاضر بررسی معنای زندگی از دیدگاه امام سجادعلیه السلام به عنوان امام معصوم علیه السلام و مقایسه نظریات ایشان با روانشناسی تحلیلی کارل یونگ با روش تطبیقی-تحلیلی و با تکیه بر مبانی دینی و روانشناسی است. یافته های پژوهش نشان می دهد که معنای زندگی در بیانات امام سجاد (ع) در سه محور اصلی خداشناسی، خود شناسی و حبّ ذات شکل می گیرد که این مؤلفه ها در مقایسه با الگوی روان شناختی یونگ همسو و با معنای زندگی که در تلفیق دین و روان است مطابقت دارد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان