درخت حوزه‌های تخصصی

جغرافیا

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
جغرافیای انسانی جغرافیای طبیعی رشته های جغرافیای عمومی فنون جغرافیایی گروه های ویژه نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲٬۲۲۱ تا ۲٬۲۴۰ مورد از کل ۳۴٬۷۸۴ مورد.
۲۲۲۱.

بررسی تأثیر زبان شعر آزاد بر غزل امروز و ابعاد جغرافیای ادبی آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال ۱۴ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۳ (پیاپی ۵۶) 342 - 356

کلیدواژه‌ها: ابعاد تأثیرگذاری شعر آزاد غزل معاصر زبان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۱ تعداد دانلود : ۸۱
غزل یکی از محبوب ترین قالب های شعر فارسی است که به سبب قابلیت های منحصر به فردش از آغاز پیدایش خود تاکنون در شعر فارسی حضوری مستمر داشته است. در دوران معاصر، همگام و همراه با رواج شعر نیمایی تلاش ها برای ایجاد تحول در قوالب شعر فارسی به ویژه غزل، آغاز شد. این تحولات عمدتاً به جهت پویایی قالب مذکور و هماهنگی و متناسب کردن آن با تحولات جامعه صورت گرفته است. زمانی که شعر نیمایی در جامعه ادبی ایران رواج یافت و نیز با تکیه بر تحولات وسیعی که نیما و شاگردانش در عناصر مختلف غزل ایجاد کردند شاعران نوگرای معاصر با تلفیق غزل سنتی و شعر آزاد شعری را پدید آوردند که غزل نو نامیده شد. شعر نو در همه اشکالش بر زبان، بیان، اندیشه، بلاغت و زیبایی شناسی غزل اثر گذاشته و قصد این پژوهش بررسی تاثیر زبان شعر آزاد بر غزل امروز است. این تاثیرپذیری در حوزه «زبان» در شعر شاخص ترین شعرای جریان غزل نو شامل حسین منزوی، منوچهر نیستانی، سیمین بهبهانی، محمدعلی بهمنی و محمدسعید میرزایی با روش توصیفی - تحلیلی تبیین شده است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که شاعران این جریان با تکیه بر ظرفیت ها و پشنوانه غنی قالب غزل و نیز تعامل مثبت با جریان های نوی شعر معاصر به ویژه شعر آزاد، هر کدام به گونه ای از تکنیک ها و قابلیت های شعر آزاد در غزل خود بهره برده اند. ورود واژگان تازه، معمولی و محاوره ای به شعر، ترکیب های تازه، اضافه صفت بر اسم و... از جمله این تأثیرپذیری ها در حوزه زبان بوده است.
۲۲۲۲.

بررسی و تحلیل حمایت ذینفعان محلی از توسعه گردشگری خانه های دوم در نواحی روستایی، مورد: شهرستان شیراز

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۷ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۲۶ 268 - 278

کلیدواژه‌ها: گردشگری خانه های دوم ساکنان محلی مدیران محلی کارآفرینان شهرستان شیراز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۰ تعداد دانلود : ۷۳
توسعه گردشگری خانه های دوم در نواحی روستایی متأثر از عوامل مختلف از جمله حمایت جامعه محلی است که به عنوان پیش شرط پایداری این فعالیت شناخته شده است. پذیرش گردشگران در هر مقصدی به نوعی بیانگر نحوه واکنش جامعه محلی می باشد. لذا حمایت آنها برای توسعه پایدار گردشگری و الگوهای آن، ضروری می باشد. در پژوهش حاضر به بررسی و شناخت وضعیت حمایت ذینفعان محلی، شامل ساکنان محلی، مدیران محلی و کارآفرینان محلی از توسعه گردشگری خانه های دوم در نواحی روستایی شهرستان شیراز اقدام شده است. پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و روش انجام آن توصیفی تحلیلی است. به منظور گردآوری اطلاعات از دو روش اسنادی و میدانی(پرسشنامه) و برای تحلیل و پردازش داده ها از روشهای آماری استفاده شده است. نتایج نشان داد که حمایت ذینفعان محلی از توسعه گردشگری خانه های دوم بالاتر از حد متوسط قرار دارد که این میزان حمایت در بین ذینفعان مورد مطالعه و نیز روستاهای نمونه پژوهش تفاوت معناداری دارد. همچنین نتایج نشان داد متغیرهای سن و وضعیت شغلی پاسخگویان بر حمایت آنها از توسعه گردشگری خانه های دوم نقش دارند.
۲۲۲۳.

فهم ردپای کنشگر سبز در شعر سهراب سپهری با عنوان «آب را گل نکنیم»

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۷ زمستان ۱۴۰۳ شماره ۲۷ 53 - 63

کلیدواژه‌ها: آب را گل نکنیم توسعه پایدار سهراب سپهری کنشگر سبز هرمنوتیک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۲ تعداد دانلود : ۷۳
ادبیات یک جامعه بخشی از فرهنگ مکتوب آن به شمار می روند که دربر دارنده عادات، رسوم و بسیاری از عناصر فرهنگ مهم جامعه و مشکلات آن بوده و حتی جامعه آرمانی نویسنده یا شاعر را نشان می دهند. هدف این پژوهش فهم رد پای کنشگر سبز در شعر "آب را گل نکنیم" سهراب سپهری، یکی از شاعران نام آشنای ایران زمین است. در بررسی رد پای "کنشگر سبز"، از توسعه پایدار، حفاظت جمعی از محیط زیست، مکتب محیط زیست گرایان رادیکال، نظریه جامعه مخاطره آمیز و زیست بوم گرایی سخن به میان آمده است. در این مقاله شعر منتخب سهراب به روش هرمنوتیک که به معنای هنر تفسیر کردن است، مورد بررسی قرار گرفته است. یافته های پژوهش ذیل مفاهیم «حال و آینده سبز»، «شیطان سبز؛ مصنوع انسان»، «رهایی بخشی کنش جمعی؛ باهم بودگی سبز» و «همان بودگی زمین؛ همان بودگی انسان» می گنجد. نتایج پژوهش نشان می دهد که شعر سهراب، آیینه تمام نمای توسعه پایدار و توجه به آیندگان است. این شعر، در عین همگانی دانستن دفاع از محیط زیست، متذکر پیامدهای سیاهی می شود که خود کنشگران می توانند آن را به وجود بیاورند. در بوران این سیاهی، سهراب در پی کنشگر سبز، کنشگری از جنس خود طبیعت است.
۲۲۲۴.

تحلیل چند معیاره برای ارزیابی کشت پایدار زیتون در سطح منطقه: کاربرد مدل TOPSIS

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۷ زمستان ۱۴۰۳ شماره ۲۷ 90 - 103

کلیدواژه‌ها: Olive production Adaption MCDM TOPSIS

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۱ تعداد دانلود : ۷۰
رشد سریع جمعیت و انقلاب صنعتی منجر به افزایش تقاضا برای روغن زیتون شده است. از سوی دیگر، هزینه واردات روغن زیتون و تولید کمتر زیتون، دولت را مجبور به توسعه تولید زیتون از طریق طرح داخلی سازی زیتون کرده است. برخی از عوامل اقتصادی، محیطی، عمومی و خصوصی بر بومی سازی کشت زیتون تأثیر می گذارد. بنابراین، این معیارها با استفاده از تکنیک های تصمیم گیری چند معیاره (MCDM) مورد ارزیابی قرار گرفتند. برای این منظور از مدل TOPSIS برای ارزیابی این معیارها استفاده شد. هفتاد و سه درصد از نمونه (372) نشان دادند که سازگاری موفقیت آمیز بوده است. نتایج نشان داد که تخصیص زمین، افزایش درآمد و بهبود اشتغال مهمترین عوامل بوده و در عین حال صنایع متحول کننده و فرصت های اعتباری از عوامل کمتری برای سازگاری تولید زیتون هستند. علاوه بر این، نتایج مدل می تواند توسط سیاست گذاران به عنوان ابزاری پیش نیاز برای توسعه تولید زیتون در مناطق جدید برای کاهش هزینه های فرصت سیاست گذاری و کاهش وابستگی به واردات روغن زیتون مورد استفاده قرار گیرد.
۲۲۲۵.

شناسایی خدمات اکوسیستم در کشاورزی شهری

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۷ زمستان ۱۴۰۳ شماره ۲۷ 394 - 411

کلیدواژه‌ها: خدمات اکوسیستمی آسیب های اکوسیستمی فضای سبز مثمر شهر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۶ تعداد دانلود : ۶۰
امروزه راه حل های طبیعت محور برای مدیریت و برنامه ریزی شهری و پاسخ به مسائل شهر بسیار مورد توجه است. ارزیابی خدمات اکوسیستمی در شهر مسیری را مشخص می کند تا بتوان ارتباط انسان و محیط را براساس منافع، مزایا و آسیب های احتمالی مدیریت کرد. کشاورزی شهری رویکردی است که در سالهای اخیر برای فضای سبز شهری ارائه شده اما بررسی همه جانبه خدمات اکوسیستمی در کشاورزی شهری مسئله مهمی است که به آن پرداخته نشده است. به همین دلیل این پژوهش تاثیرگذاری کشاورزی شهری بر خدمات اکوسیستمی فضای سبز شهری را مورد تحلیل قرار می دهد. پژوهش حاضر از حیث هدف کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی-تحلیلی است که با روش پژوهش مرور سیستماتیک و تحلیل محتوای کیفی انجام شده است. در این پژوهش ابتدا مبانی خدمات اکوسیستمی و کشاورزی شهری مطالعه می شود سپس با بررسی پژوهش ها، تاثیر فضای سبز مثمر در ایجاد خدمات اکوسیستمی شناسایی می گردد. نتایج این پژوهش حاکی از این مهم است که خدمات فرهنگی اکوسیستمی مهمترین مزیتی است که از طریق کشاوزی شهری ایجاد می شود. و این درحالی است که در مورد بعضی از خدمات تنطیمی اکوسیستم، کشاورزی شهری آسیب زا و هزینه بر است. بنابراین برای ایجاد و یا گسترش کشاورزی شهری باید با نگرشی کل نگر تصمیم گیری کرد تا خدمات اکوسیستمی تبدیل به آسیب های اکوسیستمی نشود.
۲۲۲۶.

بررسی و تحلیل عوامل اثرگذار بر میزان تمایل شهروندان به استفاده از پل های عابر پیاده شهر اهواز

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۷ زمستان ۱۴۰۳ شماره ۲۷ 455 - 472

کلیدواژه‌ها: عابر پیاده پل عابر پیاده شهروندان اهواز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۶ تعداد دانلود : ۸۷
عابران پیاده جزو آسیب پذیرترین گروه ها در بحث حوادث ترافیکی بوده و از مباحث مهم در ایمنی عابران، استفاده از پل های عابر پیاده در سطح شهر می باشد. توجه به پل های هوایی در جهان به دوران تولید انبوه خودرو و حضور گسترده این وسیله نقلیه در سطح شهرها بوده و به دهه ابتدایی قرن بیستم برمی گردد که مسئولان شهری را به چاره جویی و جداسازی مسیرهای عابران پیاده از خودروها وادار کرد. این پژوهش با هدف بررسی و تحلیل عوامل اثرگذار بر میزان تمایل شهروندان به استفاده از پل های عابر پیاده شهر اهواز انجام گرفت.این پژوهش بنا به ماهیت موضوع و اهدافی که برای آن پیش بینی شده، از نوع توصیفی- تحلیلی و در زمره تحقیقات نظری- کاربردی است. جهت تجزیه و تحلیل داده ها ابتدا از طریق نرم افزار SPSS شاخص های مورد نظر در فرضیه های پژوهش مورد تحلیل قرار گرفت. جهت آزمون فرضیه از آزمون T استفاده شده است. فرضیه اول با 13 گویه و میانگین کل شاخص 4،54 و فرضیه دوم با 12 گویه و میانگین شاخص 4.67 به آزمون گذاشته و تایید شدند. نتایج این پژوهش نشان داد، پل های عابر پیاده با معیارها و اصول طراحی ایمنی مناسب نبوده و ضروری است با استفاده از الگوهای موفق در این زمینه و همچنین استفاده از گروه های طراحی و مهندسی به طراحی و خلق نمونه هایی از پل های عابر پیاده دست زد که با اصول و معیارهای امنیت و ایمنی مناسب تر بوده و بر ارزش و غنای آنها بیفزاید.
۲۲۲۷.

تدوین پیشران ها و سناریوهای مؤثر بر سیاست گذاری های جمعیتی در استان آذربایجان غربی با رویکرد آمایش سرزمین

نویسنده:
منبع: مطالعات توسعه پایدار شهری و منطقه ای دوره ۵ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۳ (پیاپی ۱۷) 1 - 16

کلیدواژه‌ها: سیاست گذاری های جمعیتی آمایش سرزمین جمعیت آذربایجان غربی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۷ تعداد دانلود : ۵۲
زمینه و هدف: جمعیت و ویژگی های آن یکی از مهم ترین مؤلفه های نیل به توسعه محسوب می گردد. در واقع عدم توجه به شاخص ها و ویژگی های جمعیتی در سیاست گذاری ها و برنامه ریزی های منطقه ای و ملی، موجب می گردد که توان منطقه و سرزمین با جمعیت آن تناسب نداشته و مشکلات بسیاری را جهت دستیابی به توسعه متوازن در سطح ملی به وجود آورد.روش بررسی: بر همین اساس هدف تحقیق حاضر تدوین پیشران ها و سناریوهای مؤثر بر سیاست گذاری های جمعیتی در استان آذربایجان غربی با رویکرد آمایش سرزمین می باشد. نحوه گردآوری اطلاعات در این تحقیق به صورت کتابخانه ای و میدانی است. در نهایت برای تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزارهای آینده پژوهی میک مک و سناریو ویزارد استفاده شده است.یافته ها و نتیجه گیری:  نتایج به دست آمده حاکی از این امر است که در بین 3 سناریوی حاضر سناریوی اول با در برگرفتن تمامی سناریوهای خوش بینانه به عنوان مطلوب ترین سناریو شناخته می شود و سناریوی سوم نیز با در برگرفتن تمامی سناریوهای بدبینانه به عنوان نامطلوب ترین سناریو شناخته می شود. سناریو دوم، سناریوهایی هستند که بیشتر حالت بینابین دارند و به عبارتی نه می توان آن ها را سناریوی قوی حساب کرد و نه سناریوی ضعیف؛ عامل متمایزکننده آن ها، تفاوت در میزان حالت ایستا و بحرانی است. این گروه به لحاظ فراوانی، تمامی وضعیت های در بین سناریوها را به خود اختصاص داده است. در حالت کلی سناریوی سوم به عنوان سناریوی بحرانی شناخته شود زیرا این سناریو کاملاً برعکس سناریوی اول می باشد و در این سناریو 10 شرایط بحرانی می باشد.
۲۲۲۸.

آسیب شناسی سیاست های دولت در برنامه ریزی اقتصادی چهارم و پنجم توسعه و تاثیر آن بر سیاست های منطقه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال ۱۴ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۵۴) 32 - 49

کلیدواژه‌ها: برنامه های توسعه سیاستگذاری اقتصادی توسعه اقتصادی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۱ تعداد دانلود : ۶۴
حضور پررنگ دولت در اقتصاد موجب خروج بخش خصوصی خواهد شد. که تخصیص ناکارا و غیربهینه منابع و در نتیجه کاهش کارایی اقتصادی را به دنبال خواهد داشت. دولت باید مواقعی در اقتصاد دخالت کند که مکانیسم بازار به تنهایی قادر به تخصیص بهینه منابع و ایجاد کارایی در اقتصاد و تعادل در اشتغال نباشد، در این تحقیق با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی در پی پاسخ به این سؤال هستیم. آسیب شناسی مداخلات دولت در سیاستگذاری اقتصادی نظربه برنامه چهارم و پنجم توسعه اقتصادی چیست ؟ یافته های تحقیق بیان می دارد؛ عدم وجود یک نظام سیاستگذاری بلند مدت و عدم باورمندی نخبگان سیاسی به نظام سیاستگذاری ساختارمند و هدفدار فضای مداخله دولت ها را در اقتصاد ایران فراهم نموده است. لذا در این پژوهش جهت تبیین فرضیه تحقیق ازمنظر نئولیبرالیسم به بررسی اهداف توسعه برنامه چهارم و پنجم توسعه اقتصادی می پردازیم تا از این رهگذر نشان دهیم که مداخلات دولت در اقتصاد سبب عدم تحقق اهداف توسعه تعیین شده گردیده است برای گردآوری داده ها از مطالعات میدانی منابع کتابخانه ای و اینترنتی استفاده شده است.
۲۲۲۹.

تعیین اولویت های راهبردی افزایش مشارکت زنان در اقتصاد روستاهای شهرستان شفت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مهندسی جغرافیایی سرزمین دوره ۸ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۳ (پیاپی ۲۱) 1 - 18

کلیدواژه‌ها: مشارکت زنان اقتصاد روستایی SWOT استراتژی شهرستان شفت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷ تعداد دانلود : ۸
مقدمه:  با توجه به اینکه نیمی از جمعیت کشور زنان هستند، برای دستیابی به توسعه اقتصادی لازم است زنان مانند مردان در فرایند توسعه مشارکت داشته باشند و از نتایج آن بهره ببرند. اما این مهم از بسیاری جهات در فرایند توسعه مغفول مانده است. هدف:  هدف مقاله حاضر راهکارهای افزایش میزان مشارکت زنان در اقتصاد روستاهای شهرستان شفت است. روش شناسی:  روش تحقیق تحلیلی و توصیفی و گردآوری اطلاعات و داده های مورد نیاز به شیوه اسنادی و میدانی با استفاده از ابزار پرسشنامه انجام شده است. در این مطالعه با استفاده از ماتریس تحلیلی SWOT، راهبردهای مطلوب افزایش مشارکت زنان در اقتصاد روستایی شناسایی و سپس با کمک ماتریس برنامه ریزی استراتژیک کمی (QSPM)، راهبردهای مورد نظر اولویت بندی گردید. قلمرو جغرافیایی پژوهش:  این پژوهش نیز برروی روستاههای شهرستان شفت واقع در استان گیلان انجام شده است. یافته ها و بحث:  یافته ها نشان می دهد برای افزایش مشارکت زنان باید در روستاهای این شهرستان از استراتژی تهاجمی (SO) یا حداکثر-حداکثر بهره جست. همچنین مهم ترین راهبرد افزایش مشارکت زنان از بین 8 راهبرد تعیین شده در روستاهای این شهرستان، راهبرد «تعیین و برگزاری دوره های آموزشی جهت کسب مهارت و تقویت روحیه خودباوری زنان برای راه اندازی کسب و کارهای تولیدی و خدماتی در روستاها» با نمره جذابیت 19/5 تعیین گردید، و سایر راهبردها به ترتیب با نمره جذابیت 08/5، 04/5، 83/4، 82/4، 73/4، 68/4 و 49/4 در رتبه های بعدی قرار گرفتند. نتیجه گیری: بنابراین با در نظر گرفتن موارد تعیین شده در رهیافت های مختلف می توان به میزان مشارکت زنان در اقتصاد روستایی روستاهای این شهرستان افزود.
۲۲۳۰.

آسیب شناسی گسترش خانه های دوم در سکونتگاههای روستایی پیراشهر بیرجند(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی توسعه کالبدی سال ۹ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۳ (پیاپی ۳۵) 91 - 108

کلیدواژه‌ها: توسعه روستایی گردشگری خانههای دوم سکونتگاههای پیراشهر بیرجند

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰ تعداد دانلود : ۱۱
همزمان با برخی تحولات جهانی و رواج گردشگری روستایی، در ایران  و به ویژه در نواحی روستایی اطراف شهرهای بزرگ از چند دهه گذشته خانه های دوم یا خانه های تعطیلات با هدف گذراندن اوقات فراغت شکل گرفته و این روند به تدریج شهرهای میانی و کم جمعیت تر را نیز در برگرفته است. البته مشکلات موجود در شهرها از جمله ترافیک، انواع آلودگی ها، وضعیت مسکن و هم چنین میل به سرمایه گذاری در املاک، منجر به تمایل شهرنشینان در سکونتگاه های روستایی شده و گسترش خانه های دوم را به دنبال داشته است. هدف پژوهش حاضر بررسی آسیب ها و پیامدهای گسترش خانه های دوم در سکونتگاه های پیراشهر بیرجند است. این پژوهش از حیث هدف کاربردی و از نظر ماهیت و روش توصیفی – تحلیلی است. برای سنجش آسیب های ایجاد و گسترش خانه های دوم در منطقه مورد مطالعه 303 پرسشنامه در 25 روستای پیراشهر بیرجند تکمیل شده است؛ سپس با نرم افزارهای SPSS و PLS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بر پایه یافته ها، گسترش خانه های دوم و همچنین وجود مالکان غیر بومی به مرور زمان برای محیط روستا دارای آثار و پیامدهای منفی است که خود این آثار شاخص های محیط زیستی، کالبدی، اجتماعی و اقتصادی را در روستاها تحت تأثیر قرار داده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که میزان رشد خانه های دوم در ده ساله اخیر در روستاهای مورد مطالعه روندی افزایشی داشته است. بیشترین آسیب مشاهده شده در سکونتگاه های پیراشهری بیرجند در ابعاد اقتصادی است و ابعاد اجتماعی و فرهنگی، زیست محیطی، کالبدی. به ترتیب در اولویت های بعدی قرار می گیرند.
۲۲۳۱.

شناسایی راهبردها و اولویت بندی مکانیابی بهینه سکونتگاههای روستاهای استان آذربایجان شرقی (مطالعه موردی روستای باشسیز کوه)

نویسنده:
منبع: مطالعات توسعه پایدار شهری و منطقه ای دوره ۵ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۱۵) 23 - 42

کلیدواژه‌ها: مکان یابی جابجایی سکونتگاه مخاطرات محیطی سکونتگاه روستایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۷ تعداد دانلود : ۱۲۴
زمینه و هدف: در دهه های اخیر، تحولات جمعیتی، اجتماعی و اقتصادی، به ویژه در مناطق روستایی، نیازمندی به یک نگاه کارآمد و مستدام به مسائل مسکن و توسعه سکونتگاه های روستایی را افزایش داده است. شناختن اصول مکان یابی بهینه در این حوزه امری حیاتی است که تأثیر مستقیم بر کیفیت زندگی اهالی روستاها و همچنین توسعه پایدار این مناطق دارد. روش بررسی: این پژوهش باهدف شناسایی راهبردها و اولویت بندی مکان یابی بهینه سکونتگاه های روستایی، به بررسی چالش ها و فرصت های این زمینه می پردازد. پژوهش حاضر ازلحاظ هدف کاربردی و در زمره مطالعات میدانی محسوب می شود و در راستای اولویت بندی از روش «تحلیل سلسله مراتبی» به عنوان یک شیوه در دسترس، برای مراجع تصمیم گیر درزمینه راهبرد دفاعی- امنیتی می پردازید، تا این مراجع از این روش برای اولویت بندی و تعیین راهبرد دفاعی- امنیتی استفاده نمایند، یافته ها و نتیجه گیری: نتایج حاصله از بررسی این معیارها و زیر معیارها بر اساس مدل فرآیند تحلیل سلسله مراتبی، نشان از امتیاز نسبی مکان شماره یک نسبت به مکان شماره دو هست. مکان شماره یک به لحاظ طبیعی و مخاطرات طبیعی از پایداری بیشتری نسبت به مکان پیشنهادی شماره دو برخوردار است هرچند مکان شماره دو نیز دارای پایداری نسبی هست. مکان پیشنهادی شماره یک دارای امتیاز 0.523 و مکان پیشنهادی شماره دو امتیاز 0.481 است. لازم به ذکر است با توجه به مساحت کم مکان پیشنهادی شماره یک، گروه کارشناسی مکان پیشنهادی شماره دو نیز جهت توسعه آتی روستا در نظر گرفته شود. بدین ترتیب پیشنهاد بر این است که ضمن تائید اولویت مکان شماره یک به عنوان سمت توسعه روستا در آینده، مکان پیشنهادی (سمت توسعه شماره دو) نیز به لحاظ طبیعی – اقتصادی - اجتماعی مورد تائید هست و ساکنین روستا به ویژه بخش های زاغه دار به آنجا انتقال داده می شوند.
۲۲۳۲.

شناسایی نشانگرهای مدیریت منابع انسانی همکاری محور در حوزه سلامت با استفاده از روش فراترکیب

نویسنده:
منبع: مطالعات توسعه پایدار شهری و منطقه ای دوره ۵ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۱۵) 112 - 131

کلیدواژه‌ها: همکاری منابع انسانی مشارکت فرهنگ سازمانی آموزش

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۵ تعداد دانلود : ۱۴۴
زمینه و هدف: این پژوهش با هدف شناسایی نشانگرهای مدیریت منابع انسانی همکاری محور جهت رسیدن به اهداف سازمانی در حوزه سلامت صورت گرفته است. روش بررسی: پژوهش به صورت فراترکیب و با بررسی 142 منبع انجام شد که طی مراحل فراترکیب 27 مقاله در پایگاه ها و موتورهای جستجوی ایرانداک، Science Direct، Google Scholar، Springer، IEEE و ACM در بین سال های (2000-2022) انتخاب گردید. ابتدا برای تمام عوامل استخراج شده از مطالعات پیشین، کدی در نظر گرفته شد و سپس در یک مفهوم دسته بندی شدند. برای کنترل کدها و مفاهیم استخراجی از دو کدگذار استفاده شد و شاخص موردنظر در این زمینه، شاخص هولستی بود. یافته ها: براساس تحلیل های صورت گرفته به کمک روش تحلیل محتوا، در مجموع تعداد 5 مقوله اصلی و 19 مقوله فرعی شامل؛ زمینه همکاری (استخدام مبتنی بر همکاری، فرهنگ سازمانی همکاری محور، آموزش همکاری محور، ارزیابی با رویکرد همکاری، طراحی شغلی همکاری محور، تعارض منافع و ارتباطات همکاری محور)، محرک های همکاری (ادراک از عدالت، ایجاد اعتماد جهت همکاری، پاداش مبتنی بر همکاری، انگیزه مشارکت و تأمین منابع جهت همکاری)، تسهیل گر همکاری (رهبری همکاری محور، حمایت از فعالیت های همکاری محور و برخورداری از هوش هیجانی)، دستاوردهای همکاری (آثار همکاری) و همکاری مشترک (تیم سازی همکاری محور، هدف مشترک و برنامه ریزی مشترک) برای نشانگرهای مدیریت منابع انسانی همکاری محور شناسایی شدند.
۲۲۳۳.

نقش برندسازی صنایع دستی در توسعه روستاهای غرب استان گیلان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مهندسی جغرافیایی سرزمین دوره ۸ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۱۹) 55 - 68

کلیدواژه‌ها: صنایع دستی توسعه توسعه روستایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۳ تعداد دانلود : ۱۴۴
مقدمه:  اولویت بخشی به توسعه روستایی به عنوان یکی از اصول اساسی نظام توسعه کشور ایران شناخته شده است و در این راستا توسعه برندسازی در بخش صنایع دستی می تواند یکی از راه های جهت بخشیدن به این هدف شود.هدف:  هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی نقش برندسازی صنایع دستی در توسعه روستاهای غرب استان گیلان می باشد.روش شناسی:  پژوهش از نظر هدف کاربردی و از ماهیت توصیفی - تحلیلی می باشد.قلمرو جغرافیایی پژوهش: جامعه آماری تحقیق شامل خبرگان حوزه صنایع دستی در غرب گیلان می باشد که از میان کارشناسان و خبرگان سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و جهادکشاورزی به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها مصاحبه نیمه ساختاریافته بود.یافته ها و بحث:  پس از شناسایی ابعاد و متغیرهای دخیل از طریق تکنیک دلفی، ابعاد شناسایی شده مورد بررسی قرار گرفتند و سپس پس از تایید خبرگان دسته بندی شدند که در 4 عامل: افزایش و بهبود در آمد، اشتغال زایی، مشارکت روستا، تثبیت جمعیت به عنوان شاخص های توسعه روستایی حاصله از برندسازی معرفی شدند. سپس مدل نهایی تحقیق در میان فعالان این صنعت مورد بررسی قرار گرفت که نتایج حاصله بیانگر تایید رابطه بین برندسازی و عناصرچهارگانه شناسایی شده توسعه روستایی بود و همچنین دربین عناصر چهار گانه، برندسازی بیشترین تاثیر را در حوزه اشتغال زایی داشته است.نتیجه گیری: براین اساس می توان گفت که با توسعه برندسازی صنایع دستی می توان اشتغال زایی را در روستاهای غرب استان گیلان ارتقاء بخشید.
۲۲۳۴.

تبیین و تأثیر فقر بر مورفولوژی شهری (موردمطالعه: کلان شهر اهواز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و آینده پژوهی منطقه ای دوره ۲ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ 54 - 68

کلیدواژه‌ها: فقر مورفولوژی شهری برنامه ریزی اهواز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۷ تعداد دانلود : ۱۵۲
مسئله فقر، نه تنها یکی از مهم ترین مسائل جهان، بلکه یکی از مهم ترین مسائل و مشکلات داخلی کلیه جوامع، چه ثروتمند و چه فقیر می باشد. در چنین شرایطی جهت یابی توسعه کالبدی شهر (شکل و ریخت آن) به نوعی متأثر از پدیده فقر شهری می باشد. در این میان داشتن مطالعه ای جامع در خصوص اثرات فقر بر مورفولوژی شهری لازم و ضروری به نظر می رسد. به همین منظور پژوهش حاضر با هدف بررسی و سنجش تأثیرگذاری فقر بر مورفولوژی شهری در کلان شهر اهواز تدوین شده است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی - نظری و به لحاظ ماهیت و روش، توصیفی- تحلیلی است. در پژوهش حاضر، با توجّه به ماهیت فرضیه ها و نوع متغیرها از روش های موجود در آمار توصیفی نظیر جداول توزیع فراوانی مطلق، میانگین جهت بررسی و مقایسه اطلاعات جمع آوری شده از طریق پرسشنامه و در بخش آمار استنباطی نیز از روش معادلات ساختاری (SEM) استفاده شده است که در نهایت برای تجزیه وتحلیل و به کارگیری این آزمون ها از نرم افزار SPSS و EQS استفاده شد. یافته های حاصل از این مطالعه نشان می دهد که بیشترین تأثیرگذاری و معناداری در مورد شاخص های تحقیق مربوط به ابعاد مشکلات حقوقی – قانونی با میانگین (3.74)، انزوای جغرافیایی و تعدد نهادهای دخیل و تصمیم گیر با میانگین (3.62) هر کدام به ترتیب بیشترین تأثیرگذاری را بر مغیر موردمطالعه در تحقیق داشته است و در مراحل بعدی فعالیت های اقتصادی با (3.04) و اشتغال با (3.07)، کمترین تأثیرگذاری را بر متغیر موردمطالعه دارا بوده است. نتایج حاصل از معادلات ساختاری نشانگر این است که بین مؤلفه های فقر شهری با مؤلفه های ساختار کالبدی- فضایی مورفولوژی شهری رابطه معناداری وجود دارد؛ بنابراین جهت انجام اقدامات لازم نیازمند توجه جدی و برنامه سریع و منطقی مدیران و برنامه ریزان شهری و منطقه ای است.
۲۲۳۵.

تبیین تاثیر رفتار قلمروپایی ساکنان سکونتگاه های غیر رسمی بر شکل گیری الگوی مسکن (نمونه مطالعاتی :محلات بانبور، بان برز، سبزی آباد، ایلام)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: توسعه فضاهای پیراشهری سال ۶ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۱۱) 41 - 64

کلیدواژه‌ها: مؤلفه های کالبدی مسکن رفتار قلمروپایی مناطق حاشیه نشین شهر ایلام

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۴ تعداد دانلود : ۱۹۲
این پژوهش باهدف بررسی ارتباط بین ویژگی های کالبدی مسکن در سکونتگاه های غیررسمی و رفتار قلمروپایی ساکنان سکونتگاه های غیررسمی شهر ایلام انجام شده است. علی رغم اهمیت بالای مفهوم رفتار قلمروپایی و نقش آن بر ویژگی های کالبدی مسکن، تاکنون مطالعه جامعی درزمینه ارتباط بین این مفاهیم به ویژه در بستر محلات حاشیه نشین ایران انجام نشده است. در راستای این هدف، محلات حاشیه نشین شهر ایلام به عنوان یکی از مناطق با بالاترین نرخ حاشیه نشینی در کشور جهت مطالعه میدانی انتخاب شده اند. مدل مفهومی پژوهش بر مبنای مطالعات نظری و مصاحبه های کیفی عمیق بر اساس روش تئوری زمینه ای تدوین و تدقیق شده است. مصاحبه های عمیق نیمه ساختاریافته با  ساکنان محلات حاشیه نشین بانبور، بان برز و سبزی آباد در شهر ایلام انجام شده و تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافته است. سپس برمبنای روش پیمایش و سنجش کمی، وزن و اهمیت مفاهیم شناسایی شده، بر مبنای آرای متخصصین معماری و شهرسازی شهر ایلام ارزیابی و واکاوی شده است.  نتایج تحلیل ها نشانگر آن است که معیارهای اثرگذار بر ویژگی های کالبدی مسکن محلات حاشیه نشین مبتنی بر رفتار قلمروپایی ساکنان را می توان در ابعاد مکان یابی قلمرو و عرصه عمومی، مفاهیم اجتماعی، مفاهیم فرهنگی، مفاهیم اقتصادی ، مفاهیم کالبدی و مفاهیم ادراکی بررسی نمود. یافته های این پژوهش نشانگر این است که ارتباط دوسویه ای بین ویژگی های کالبدی مسکن محلات حاشیه نشین و مفاهیم فرهنگی، اجتماعی، ادراکی، اقتصادی و قلمروپایی فضاهای عمومی در محلات حاشیه نشین شهر ایلام وجود دارد .توجه به این مفاهیم می تواند منجر به ارتقا کیفیت مسکن در محلات حاشیه نشین مبتنی بر رفتار قلمروپایی ساکنان گردد.
۲۲۳۶.

تحقق پذیری حکمروایی شایسته در فرایند بازآفرینی پایدار بافت های ناکارآمد شهری (نمونه موردی: منطقه 17 شهر تهران)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۷ بهار ۱۴۰۳ شماره ۲۴ 54 - 72

کلیدواژه‌ها: حکمروایی شایسته بازآفرینی بافت ناکارآمد منطقه 17 مدیریت شهری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۹ تعداد دانلود : ۱۸۸
وجود بافت های ناکارآمددر نواحی شهری بالاخص در کلانشهر تهران به عنوان یکی از چالش های کاربردی مدیریت شهری شناخته می شود و لازمه مدیریت آن، بهره مندی از اصول مدیریتی کارآمد و مطلوب در مناطق مختلف می باشد، وجود بافت متراکم و فرسوده در منطقه 17 شهر تهران همواره مورد توجه سیاستگذاران شهری قرار گرفته است که در این شناخت اصول مدیریتی به عنوان یک ضرورت کلیدی به حساب می آید، با توجه به اهمیت بازآفرینی شهری بافت های ناکارآمد و بهره مندی از اصول مدیریتی کارآمد، این پژوهش به دنبال چگونگی تحقق پذیری حکمروایی شایسته در فرایند بازآفرینی پایدار منطقه 17 تهران می باشد، روش به صورت تحلیلی و مطالعات کتابخانه ای و اسنادی مبتنی بر داده ها و نقشه های موضوعی منتشر شده می باشد. با توجه به بررسی های انجام شده، می توان نتیجه گرفت که حکمروایی شایسته در منطقه نیاز به توجه بیشتر به مدیریت شهری، توسعه پایدار، حفظ حقوق شهروندان، حفظ امنیت و آرامش عمومی و مشارکت شهروندی دارد. با اعمال اصول حکمروایی شایسته در این منطقه، می توان بهبود شرایط زندگی شهروندان و بهبود عملکرد نهادهای مسئول مدیریت شهری در این منطقه را تضمین کرد.همچنین بر مبنای تحلیل های صورت گرفته نشان دهنده این است که در کل، حکمروایی شایسته ، می تواند بهبود وضعیت بافت ناکارآمد منطقه 17 تهران را تسهیل کند. همچنین، برای ایجاد یک حکومت شایسته، نیاز به رعایت اصول اخلاقی، شفافیت، عدالت و توجه به نیازهای شهروندان است.
۲۲۳۷.

اثر اعتبار و درگیری تصویر مقصد شهرهای تاریخی بر شعف گردشگران و طنین برند شهر گردشگری، مطالعه موردی: شهر یزد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۵۶ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۱۲۷) 63 - 78

کلیدواژه‌ها: برند مقصد قصد بازدید و توصیه گردشگری جغرافیایی انسانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۹ تعداد دانلود : ۱۵۲
گردشگری تاریخی، از عناصر اساسی توسعه اقتصادی در جوامع محلی است. مؤلفه های زیادی وجود دارد که می تواند در موفقیت این نوع گردشگری تأثیرگذار باشد، اما هرگونه اقدام یا استراتژی انجام شده باید ارتباط تنگاتنگی با تأمین شعف گردشگر داشته باشد. نظر به تأثیر تحولات و بحران های کنونی از جمله کووید 19، زیان های سنگینی بر پیکره صنعت گردشگری وارد گردیده است و گرایش ها بیشتر به سمت بسترها و فضاهای مجازی است و با توجه به ویژگی اطلاعات محوری این صنعت، مقاله حاضر به بررسی رابطه تصویر مقصد به عنوان متغیری مرکزی با متغیرهای اصالت درک شده، درگیری و قابلیت اعتبار منبع از یک سو و قصد بازدید و قصد توصیه و شعف و طنین از سوی دیگر، برای مناطق تاریخی پرداخته و با بررسی متون، به ارائه مدل مفهومی و فرضیاتی بر اساس آن می پردازد. مطالعات نشان داده است که تصویر مقصد، یکی از عوامل اصلی جذب گردشگران و تأثیرگذار در شهرهای تاریخی است. نتایج به وجود تأثیر و رابطه مستقیم متغیرهای اصالت درک شده، قابلیت اعتبار منبع، و درگیری با ابعاد دوگانه تصویر شناختی و عاطفی و تصویر کلی تصویر مقصد و نهایتاً به شعف و طنین گردشگران اشاره دارد. یافته های این پژوهش حاکی از آن است که تصویر شناختی و تصویر عاطفی بر تصویر مقصد اثرگذار است. نتایج پژوهش نشان داد که تصویر مقصد بر قصد بازدید و قصد توصیه تأثیرگذار می باشد. در واقع افراد که از مقصدی که به کشور مبدأ یا منطقه خود نزدیک تر هستند و احساس نزدیکی با مردم محلی و هنجارهای آن ها دارند و یا از طریق انبوه اطلاعاتی که به واسطه رسانه ها و دوستان یا اقوام، به دست می آورند، به آن مقاصد سفر می کنند. یافته های پژوهش نشان داد که خلق تصاویر مثبت از مقصد ناشی از تعامل مثبت با جامعه محلی می باشد
۲۲۳۸.

جستاری در برساخت ملی گرایی در جغرافیای سیاسی ایران مبتنی بر مفهوم حکومت مندی در عصر پهلوی اول(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۵۶ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۱۲۷) 151 - 165

کلیدواژه‌ها: ناسیونالیسم حکومت مندی جغرافیای سیاسی ایران باستان پهلوی اول

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۲ تعداد دانلود : ۱۱۹
مفهوم حکومت مندی که نخستین بار توسط میشل فوکو در سال 1978 مطرح گردید؛ مشتمل بر مطاله تکنیک ها، فرایندها و رویکردهایی است که در چارچوب آن حکومت ها کلیه ابعاد زیست شهروندان را کنترل می نمایند. در چارچوب این رویکرد شناختی؛ این گفتمان اجتماعی - سیاسی است که در مقطع مشخص از تاریخ بُعد سیاسی فضا را خلق می نماید. در این راستا یکی از قلمروهای موضوعی مهم در چارچوب مفهوم حکومت مندی؛ شناخت چگونگی ساخت مولفه های ناسیونالیسم متأثر از نقش آفرینی گفتمان های حاکمیت می باشد. در این دیدگاه هویت ملی صرفاً جنبه طبیعی ندارد بلکه امری برساخته می باشد که در گذر زمان توسط قدرت سیاسی به صورت خاطره جمعی تثبیت گردیده و احتمال بازساخت در آینده را نیز دارد. در این مقاله کوشش گردیده با اتکا به روش تفسیری و با استفاده از مضمون نظری حکومت مندی گفتمانی؛ چگونگی صورتبندی مفهوم ناسیونالیسم در عصر پهلوی اول و پیامد آن در جغرافیای سیاسی ایران واکاوی گردد. یافته های تحقیق بیان گر آن است که ساخت هویت ملی در عصر پهلوی اول بر مبنای گفتمان سراسربینی ناسیونالیسم باستان گرای ایرانی در جهت همبستگی اقوام و طبقات اجتماعی ساماندهی گردید. ضمن اینکه بخشی از مفصل بندی ملی گرایی بر اساس پیوند دهی و رابطه برساخته در مقابل «دیگری» با ارجاع به مؤلفه های تخاصم ژئوپلیتیک پی ریزی شد. در این انگاره رهبری فره ایزدی تنها عاملی بود که می توانست اقدام به برقراری عدالت فضایی میان اقوام و طبقات مختلف اجتماعی نموده و با انطباق فضایی ملت و سرزمین قادر باشد ساخت جغرافیای سیاسی ایران را تثبیت نماید.
۲۲۳۹.

تحلیل عوامل مؤثر بر خروج سرمایه مالی از بخش کشاورزی روستاها؛ مطالعه موردی: شهرستان دهگلان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۵۶ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۱۲۷) 233 - 253

کلیدواژه‌ها: سرمایهء مالی خروج سرمایه بخش کشاورزی روستا دهگلان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۹ تعداد دانلود : ۱۶۲
یکی از مشکلات ساختاری بخش کشاورزی، خروج سرمایه هایی است که از این فعالیت در روستاها به دست می آید. خروج سرمایه عارضه ای رو به رشد در اقتصاد روستایی است که اثرات منفی بر توسعه روستاها داشته و شکاف توسعه ای بین روستا و شهر را بیشتر می کند؛ درحالی که نگهداشت و بازچرخانی سرمایه های تولیدشده در روستاها می تواند بستری برای ارتقای شاخص های توسعه روستایی فراهم نماید. پژوهش حاضر به واکاوی عوامل مؤثر بر خروج سرمایهء انباشته شده از بخش کشاورزی در روستاهای شهرستان دهگلان در استان کردستان پرداخته است. این پژوهش از لحاظ روش، جزو پژوهش های توصیفی – تحلیلی است. علاوه بر مطالعات کتابخانه ای - اسنادی، داده ی لازم با ابزار پرسشنامه محقق ساخته به دست آمد. بر اساس فرمول کوکران تعداد 340 نمونه از میان بهره برداران کشاورزی در روستاها با روش نمونه گیری طبقه بندی شده انتخاب شدند. برای اطمینان از نرمال بودن داده از آزمون های کولموگروف اسمیرونوف و ضریب همبستگی در نرم افزار SPSS استفاده شد؛ سپس برای تحلیل عاملی داده ها از روش مدل سازی معادلات ساختاری در نرم افزار smartpls استفاده شده است. نتایج پژوهش بیانگر اثر مثبت و معنادار عوامل نهادی - مدیریتی، اجتماعی و اقتصادی بر خروج سرمایه است. از دیدگاه بهره برداران روستایی، مهم ترین عامل تأثیرگذار بر خروج سرمایه عامل نهادی - مدیریتی با بار عاملی 315/0 است؛ عوامل اجتماعی و اقتصادی به ترتیب در رتبه های بعدی قرار دارند. در عامل نهادی - مدیریتی مهم ترین مؤلفه های تأثیرگذار بر خروج سرمایه عبارت اند از نبود یا حضور غیرموثر نهادهای دولتی در بخش کشاورزی، ضعف حمایت ها و تسهیلات این نهادها، و سرمایه گذاری ناکافی دولت در زیرساخت های روستاها. مهم ترین عوامل اقتصادی شامل درآمدزایی و اطمینان از بازگشت سرمایه و وجود زمینه های سرمایه گذاری در شهر است و از مهم ترین عوامل اجتماعی می توان به مواردی همچون انگیزه سرمایه گذاری در اقتصاد شهری (به دلیل سوددهی و بازدهی سرمایه، بازگشت سرمایه، حمایت های دولتی و...)، رفاه و امنیت روانی و اجتماعی سرمایه گذاری در شهر اشاره کرد.
۲۲۴۰.

واکاوی ارتباط آلودگی های مناطق شهری با جزایر حرارتی شهرستان اردبیل

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۷ بهار ۱۴۰۳ شماره ۲۴ 940 - 954

کلیدواژه‌ها: آلودگی شهری تصاویر ماهواره ای جزیره حرارتی شهرستان اردبیل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۰ تعداد دانلود : ۱۶۲
آلودگی های هوا ناشی از فعالیت های بشری در شهر ها منجر به ایجاد جزایر حرارتی شده و باعث افزایش دما و کاهش کیفیت هوا می شود. هدف این پژوهش بررسی ارتباط بین این آلودگی های مناطق شهری با جزایر حرارتی در شهرستان اردبیل می باشد. در این راستا ابتدا در سامانه گوگل ارث انجین با فراخوانی داده های ماهواره سنتینل 2 و 1، نقشه کاربری اراضی شهرستان اردبیل ترسیم و با ضریب کاپا میزان درستی و دقت کلی آن بررسی شد. در گام بعد، جهت بررسی آئروسل های شهرستان اردبیل از داده های ماهواره سنتینل 5 استفاده و روند روزانه آن با روش رگرسیونی به دست آمد. میزان چولگی آئروسل ها برای سال های 2018-2023 محاسبه و نقشه تراکم آلودگی های شهرستان اردبیل ترسیم شد. سپس با فراخوانی داده های ماهواره مودیس اقدام به ترسیم نقشه آنومالی دما و جزیره حرارتی شهرستان اردبیل طی سال های 2018-2023 شد و روند LST شب در بازه زمانی مذکور و نمودار نیم رخ جزیره حرارتی LST شب به دست آمد. با استخراج داده های نقشه های تراکم آئروسل های شهری با جزایر حرارتی در نرم افزار ArcGis، همبستگی دما و جزیره حرارتی شهرستان اردبیل بررسی شد. نتایج نشان داد بین این دو پدیده رابطه مستقیمی بر قرار است بدین گونه که میزان آئروسل های روزانه در شهرستان اردبیل از اواسط 2021 میلادی شیب صعودی به خود گرفته و چولگی منفی آن نشان از افزایش آلودگی ها با تراکم و رخداد زیاد در نواحی داخل شهری داشته است. نقشه تراکم آلودگی ها نیز نشان داد در نواحی داخل شهری و جاده های بین شهری شهرستان اردبیل، میزان آئروسل به طور چشمگیری افزایش یافته است. در نتیجه، آنومالی دما در مناطق شهری و مسکونی افزایش قابل توجهی داشته و منجر به تشکیل جزیره حرارتی با دمای متوسط 22/8 درجه سانتی گراد شده که در تیرماه به بیشینه خود رسیده است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان