موسی عابدینی

موسی عابدینی

مدرک تحصیلی: دانشیار/ دانشگاه محقق اردبیلی

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۱۱۵ مورد.
۱.

بررسی اثرات توسعه ژئوتوریسم بر ژئومورفوسایت های شهرستان بوشهر با استفاده از مدل ام گام(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: فضای گردشگری سال ۱۴ بهار ۱۴۰۴ شماره ۵۴ 37 - 54

کلیدواژه‌ها: ژئوتوریسم بوشهر ژئوسایت M-GAM

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴ تعداد دانلود : ۵۹
Geotourism, as a type of sustainable tourism, has positive economic and environmental impacts. This study uses the M-GAM model to examine five geosites in Bushehr, including the scenic palm groves, the beautiful Jafrah pier, the large TV Park, the transparent and shell beach, and the salty Jashak Mountain. Using 30 questionnaires distributed to tourists and local experts, the necessary information was collected and statistical analyses were performed using ARC GIS, Excel, SPSS.26, and PLS software. The results showed that tourism values ​​have the highest score (0.925) and scientific-educational values ​​have the lowest score (0.420). The beautiful Jafrah pier has the highest score in the field of natural and man-made values, and the scenic palm groves have the highest score in other functional values. This study emphasizes strengthening tourism infrastructure and improving services in this region to maximize the high potential of geosites for tourism development. Finally, it is suggested that the protection of geosites be considered as a serious priority to strike a balance between development and environmental protection. منابع و مأخذ: 1- ابراهیم پور ، ح.، نعمتی ، و.، نظافت تکله ، ب. ( 1401). بررسی توانمندی های ژئوتوریستی استان اردبیل با استفاده از مدل کوبالیکوا و مدل فیولت: مطالعه موردی نیر ، نمین ، سرعین. جغرافیا و روابط انسانی ، 5(3): 161-144. 2- اصغری، ص.، خوشخو، پ.، معدنی، ج.(1402). ارزیابی توان ژئوتوریستی ژئوسایت های حوضه بابل رود با استفاده از مدل M GAM.جغرافیای فضای گردشگری،48 (12): 118-95. 3- تهمک, ر.، یمانی, م.، مقصودی, م (2022). پتانسیل سنجی توسعه ژئوتوریسم در مناطق پیرامونی شهرهای مناطق خشک (مطالعه موردی : شهر جدید ایوانکی). پژوهش های جغرافیای انسانی, 54(2):763-753. 4- سعادتی فر، ر.، زنگنه اسدی، م.، گلی مختاری، ل ( 1400). اهمیت زمین گردشگری و پیشنهادی برای ژئوپارک: یک اولویت در اقتصاد منطقه شمال غرب نیشابور-خراسان رضوی.دو فصالنامه توسعه پایدار محیط جغرافیایی ،3(4):72-582. 5- سلیمانی, خ.، عامریون، م.، سلیمانی، ز.(2023). آموزش برای توسعه گردشگری پایدار با تأکید بر آموزش مجازی. جغرافیا و روابط انسانی, 5(3): 52-44. 6- عابدینی، م.، نظری گزیگ، ز.(1403). تجزیه و تحلیل میزان فرونشست زمین و اثرات آن بر ژئو مورفوسایت ها ی گردشگری شهر توریستی شاندیز خراسان رضوی. پژوهش های ژئومورفولوژی کمی. 12(4): 192-171. 7- عابدینی ، م.، رنجبری، ا.(1395). ژئوتوریسم آذربایجان شرقی، انتشارات نگین سبلان،297 صفحه. 8- عابدینی، م.، همتی، ط.، نظافت
۲.

بررسی و ارزیابی جزیره حرارتی شهری با استفاده از تصاویر ماهواره ای شبانه TERRA و SENTINEL 3 (مطالعه موردی: کلان شهر تبریز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی سال ۲۹ تابستان ۱۴۰۴ شماره ۹۲ 217 - 194

کلیدواژه‌ها: کاربری اراضی شهری شاخص پوشش گیاهی کلان شهرتبریز استر پردازش تصاویر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴ تعداد دانلود : ۳
هدف از این پژوهش محاسبه جزیره حرارتی شبانه کلان شهر تبریز (UHI ) و ارتباط آن با کاربری اراضی شهری است. برای انجام این پژوهش از داده های شبانه ماهواره ترا سنجنده استر (باندهای10 الی 14) و سنتینل 3 از سنجنده SLSTR استفاده شد. تصویر سنجنده استر در محیط نرم افزار ENVI 5.3.1 و تصویر سنجنده SLSTR ماهواره سنتینل در محیط نرم افزار SNAP محاسبه و با استفاده از ARCGIS 10.8 سایر محاسبات آماری و خروجی انجام شد. در تصویر استر با کمینه دما 14/5 و بیشینه دما 91/23 درجه سانتی گراد که بیشترین دمای مناطق در این تصویر مربوط به کاربری های زمین بایر، حمل و نقل، کشاورزی، صنعتی و مسکونی و همچنین مناطق کم ارتفاع و مناطق دارای فاقد پوشش گیاهی است. بیشترین درصد مساحت مربوط به دمای بین 16/15 الی 88/17 درجه سانتی گراد حدود 75/45 درصد شهر است. مناطقی با دمای بیش از 19 درجه سانتی گراد مساحتی برابر با 451/31 کیومتر مربع یعنی 58/12 درصد را شامل می شود. در سنجنده SLSTR نیز کمینه دما 84/12 و بیشینه دما 62/21 درجه سانتی گراد است که دو سنجنده در کمینه با هم اختلاف زیادی داشتند ولی در بیشینه دما از اختلاف کمتری برخوردار بودند. در این سنجنده نیز کاربری های زمین بایر، حمل و نقل، کشاورزی، صنعتی و مسکونی بیشترین دما را دارند. در این سنجنده نیز دمای بین 29/17 الی 45/18 دارای بیشترین درصد مساحت بوده و مناطق دارای بالای 19 درجه سانتی گراد مساحتی معادل 068/17 کیلومتر مربع یعنی 82/6 درصد مساحت را شامل می شود . با توجه به نتایج استخراج شده که هر دو ماهواره دمای تقریبا مشابه و کاربری و مناطقی که دارای دمای بالایی بودند مشترک استخراج کردند می توان گفت که در استخراج جزیره حرارتی شهری (دمای شبانه) از هر دو ماهواره می توان استفاده کرد.
۳.

پهنه بندی خطر وقوع زمین لغزش در حوضه ی آبخیز نوران چای با استفاده از مدل ANP

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۸ بهار ۱۴۰۴ شماره ۲۹ 85 - 105

کلیدواژه‌ها: پهنه بندی زمین لغزش سیستم اطلاعات جغرافیایی حوضه ی نوران چای مدل ANP

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶ تعداد دانلود : ۲
حوضه ی نوران چای به علت دارا بودن شرایط آب و هوایی و توپوگرافیکی و لیتولوژیکی از جمله مناطق مستعد وقوع زمین لغزش می باشد، به همین علت تحقیق در مورد پهنه بندی خطر وقوع زمین لغزش در این ناحیه ضروری به نظر می رسد. هدف از این پژوهش، شناسایی عوامل مؤثر در وقوع زمین لغزش در حوضه ی نوران چای، تهیه نقشه ی پهنه بندی خطر زمین لغزش به منظور شناسایی مناطق حساس و دارای پتانسیل خطر بالای زمین لغزش در حوضه ی مورد مطالعه با استفاده از روش ANP می باشد. در این پژوهش از روش های کتابخانه ای و مدل ANP استفاده شده است. نخست عوامل مؤثر در وقوع زمین لغزش در منطقه مشخص شده، سپس ماتریس های موزون، محدود و ناموزون برای این معیارها ترسیم گردیده و در محیط GIS پهنه بندی خطر وقوع زمین لغزش انجام گرفت. نتایج به دست آمده نشان می دهد که شرایط آب و هوایی (بارش)، جهات شیب و خاک دارای بیش ترین ضریب اهمیت هستند. همچنین منطقه از لحاظ خطر وقوع زمین لغزش در حد متوسط قرار دارد و 57/15% (برابر با 36/2062 هکتار) از کل مساحت حوضه ی مورد مطالعه با خطر خیلی زیاد برای وقوع زمین لغزش برآورد شده است. و راهکاری که ارائه می شود جلوگیری از فعالیت های عمرانی در محدوده ی با حساسیت متوسط تا خیلی زیاد می باشد. طبق نتایج حاصله از این پژوهش، استفاده از فنون تحلیل چندمعیاره علاوه بر افزایش دقت، سبب افزایش سرعت انجام کار، تنوع و کیفیت بهتر ارائه ی نتیجه می گردد.
۴.

مکان گزینی بهینه پادگان های شهرستان مشگین شهر با استفاده از قابلیت های سیستم اطلاعات جغرافیایی و مدل تحلیل فرایند شبکه ای (ANP)

نویسنده:
منبع: مطالعات توسعه پایدار شهری و منطقه ای دوره ۶ پاییز ۱۴۰۴ شماره ۳ (پیاپی ۲۱) 291 - 309

کلیدواژه‌ها: پادگان های نظامی ANP شیب سیستم اطلاعات جغرافیایی مشگین شهر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹ تعداد دانلود : ۸۲
زمینه و هدف: روش های تصمیم گیری چندمعیاره در ترکیب با سیستم اطلاعات جغرافیایی امکان ارزیابی هم زمان معیارهای مختلف محیطی، زیرساختی و امنیتی را فراهم می کنند و به انتخاب بهینه ترین مکان برای احداث پادگان های نظامی کمک می نمایند. از این رو هدف از این پژوهش، مکان گزینی پادگان های نظامی در شهرستان مشگین شهر با بهره گیری از مدل فرایند تحلیل شبکه ای و سیستم اطلاعات جغرافیایی است. روش شناسی: جهت دستیابی به هدف پژوهش در گام اول با تهیه و تنظیم پرسشنامه به روش پیمایشی، نظرات کارشناسان درباره فاکتورهای موثر در مکان گزینی پادگان های نظامی منطقه مورد مطالعه جمع آوری شد. در مرحله بعد با رقومی کردن لایه های مورد نیاز از روی نقشه های موجود، پایگاه داده ها در محیط ArcGIS تهیه شد. همچنین وزن دهی داده ها با استفاده از روش ANP انجام گرفت. در نهایت، نقشه پهنه بندی منطقه با تلفیق و همپوشانی لایه های مورد استفاده تهیه شد. نتایج و یافته ها: نتایج نشان داد که 67/15 درصد از مساحت شهرستان در کلاس خیلی مناسب و 97/17 درصد در کلاس مناسب قرار دارد که این مناطق عمدتاً در بخش های مرکزی و شرقی شهرستان واقع شده اند. در مقابل، 55/25 درصد در کلاس نامناسب و 48/21 درصد در کلاس خیلی نامناسب قرار دارد که این نواحی عمدتاً در مناطق کوهستانی و پرشیب غربی و جنوبی شهرستان قرار دارند. پژوهش حاضر نشان داد که استفاده از مدل های تصمیم گیری چندمعیاره در کنار تحلیل های مکانی GIS می تواند به تصمیم گیری بهینه در مکان گزینی پادگان های نظامی کمک کرده و تعارضات زیست محیطی و امنیتی را به حداقل برساند.
۵.

بررسی پتانسیل گردشگری میراث زمین شناسی های بند پی شرقی شهرستان بابل با استفاده از مدل GAM و کوبالیکوا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های بوم شناسی شهری سال ۱۶ تابستان ۱۴۰۴ شماره ۲ (پیاپی ۳۹) 177 - 192

کلیدواژه‌ها: میراث زمین شناسی گردشگری بند پی شرقی شهرستان بابل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲ تعداد دانلود : ۵
ژئوگردشگری یکی از رشته های تخصصی اکو گردشگری است که در دهه های اخیر امری مهم جهت درآمد زایی و توسعه اقتصادی برای مناطق مختلف و کشورها تلقی می شود. در پژوهش حاضر با توجه به اهمیت موضوع گردشگری بخش بندپی شرقی شهرستان بابل (به علت برخورداری ژئومورفوسایت های فراوان و توانمندی های ژئوتوریستی)، این منطقه با استفاده از مدل گام (GAM ) او مدل کوبالیکوا مورد بررسی قرار گرفت.  جهت مطالعه و شناخت ویژگی های مناطق توریستی منطقه مورد تحقیق،  5 میراث زمین شناسی شامل (سجاد رود، شیخ موسی، آبشار کیمون، دراز کش، آبگرم ازرود) انتخاب شده و مورد ارزیابی قرار گرفته اند. پژوهش حاضر کاربردی و از نوع توصیفی- پیمایشی است که شیوه گردآوری داده ها در آن به صورت ارائه 31 پرسش نامه به کارشناسان بوده است. همچنین جهت تجزیه و تحلیل داده ها از مدل GAM و آزمون های آماری از SPSS.26  استفاده است. نتایج تحقیق نشان داد که، با توجه به میانگین کلی و رتبه بندی حاصل در مدل GAM از نظر ارزش های اصلی بیشترین مقدار با کسب امتیاز ۷۹/۰ متعلق به آبگرم ازرود است و آبشار شیخ موسی نیز در جایگاه دوم قرار دارد. از لحاظ ارزش های مکمل یا مازاد نیز آبشار شیخ موسی با امتیاز ۷۷/۰ بالا ترین مقدار را دارا است و در مجموع از نظر ارزش های اصلی و همچنین ارزش های مازاد سجاد رود به ترتیب با کسب امتیاز ۲۷/۰ و ۵/۰ از کمترین مقدار برخوردار است. بر اساس مجموع امتیازات حاصل از مدل کوبالیکوا (بیانگر ارزش های کلی است)، میراث زمین شناسی شیخ موسی بیشترین امتیاز 25/12 کسب کرده و کمترین امتیاز با مقدار 75/6 متعلق به میراث زمین شناسی کیمون است. نتایج تحقیق حاضر می تواند در امر برنامه ریزی مدیریت گردشگری منطقه بند پی شرقی برای مسئولان مرتبط کمک بکند.
۶.

مکانیابی مراکز نظامی با رویکر پدافند غیرعامل (با تلفیق RS، GIS و مدل تحلیل فرایند شبکه ای (ANP) در شهرستان اردبیل

نویسنده:
منبع: مطالعات توسعه پایدار شهری و منطقه ای دوره ۶ تابستان ۱۴۰۴ شماره ۲ (پیاپی ۲۰) 381 - 396

کلیدواژه‌ها: فرایند شبکه ای سیستم اطلاعات جغرافیایی سنجش از دور مکان یابی اردبیل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹ تعداد دانلود : ۸۱
زمینه و هدف: در این پژوهش جهت پهنه بندی شهرستان اردبیل با هدف مکانیابی مراکز نظامی از مدل تحلیل شبکه ای (ANP) در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی پرداخته شد. هدف اصلی، شناسایی و اولویت بندی مناسب ترین نواحی جهت استقرار پادگان نظامی با در نظر گرفتن معیارهای محیطی، اقلیمی، و انسانی بود. روش شناسی: این پژوهش از نوع کاربردی بوده و به روش توصیفی – تحلیلی انجام شده است. برای این منظور، چهارده شاخص تأثیرگذار شامل ارتفاع، شیب، جهت شیب، زمین شناسی، پوشش گیاهی، دما، بارش، رطوبت خاک، فاصله از جاده، روستا، گسل، کاربری اراضی، فاصله از آبراهه در قالب سه گروه اصلی (اقلیمی، انسانی و محیطی) طبقه بندی شدند. ابتدا با استفاده از مدل ANP و نرم افزار Super Decisions وزن هر یک از معیارها (با استفاده از پرسشنامه و  30 نفر کارشناس و خبره) بر اساس مقایسه های زوجی و روابط داخلی و بیرونی میان آن ها محاسبه گردید. سپس با بهره گیری از محیط GIS، لایه های اطلاعات مکانی مربوط به هر شاخص تهیه و پردازش شده و با استفاده از ابزارRaster Calculator وزن نهایی هریک از لایه ها وارد تلفیق شدند. در گام بعد نقشه نهایی پهنه بندی مکان یابی پادگان به پنج طبقه از «کاملا مناسب» تا «کاملا نامناسب» تقسیم گردید. یافته ها و نتایج: نتایج نشان داد که حدود 30 درصد از کل منطقه مورد مطالعه در طبقه کاملا مناسب و مناسب،  قرار دارد که عمدتاً در بخش های مرکزی و غربی شهرستان واقع شده اند. در مقابل مناطق نسبتا مناسب در حدود 30 درصد منطقه را شامل می شود که عمدتا بخش های شمالی و قسمت های میانی منطقه را دربر می گیرد. همچنین 40 درصد از مساحت کل منطقه نیز در طبقه نامناسب و کاملا نامناسب قرار دارد که بخش عمده آن شمال و جنوب شهرستان را دربر می گیرد. یافته های این تحقیق می تواند به عنوان ابزاری مؤثر در فرایند تصمیم گیری نهادهای دفاعی و مدیریت شهری جهت استقرار بهینه پادگان ها مورد استفاده قرار گیرد.
۷.

تهیه نقشه مدیریت سیلاب با استفاده از الگوریتم نوین جنگل تصادفی و سیستم اطلاعات جغرافیایی، نمونه موردی: محور کندوان - چالوس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هیدروژئومورفولوژی دوره ۱۲ تابستان ۱۴۰۴ شماره ۴۳ 33 - 17

کلیدواژه‌ها: الگوریتم جنگل تصادفی بارش سیلاب شیب کاربری اراضی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳ تعداد دانلود : ۶۳
در طی سال های اخیر محور کندوان - چالوس در شمال کشور (در استان مازندران ) سیلاب های متعدد مخاطره آمیز رخ داده است. ویژگی های زمین شناسی و توپوگرافی، شرایط بارندگی و دخالت انسانها، محور کندوان -چالوس را برای پتانسیل خطر وقوع سیل مستعد کرده است. علاوه بر نقش عوامل طبیعی؛ عدم لایروبی، نبود آبخیزداری مناسب و دخالتهای غیر اصولی انسانی منجر به تشدید مخاطرات سیلاب در منطقه مورد تحقیق شده است. بررسی و تهیه نقشه های مدیریت سیلاب, با تکیه بر اصول کارشناسی یکی از ضروریات اساسی در مدیریت بحران سیل این منطقه محسوب می باشد. هدف از این پژوهش، پهنه بندی مناطق مستعد سیل و تعیین اولویت عوامل مؤثر در وقوع آن با استفاده از الگوریتم جنگل تصادفی در محور کندوان چالوس است. بدین منظور ۹ شاخص کاربری اراضی، فاصله از رودخانه، شیب، ارتفاع، عدم رعایت حریم رودخانه، دبی رودخانه، شبکه آبراهه، بارش، و عدم لایروبی رودخانه انتخاب شدند. پس از تعیین عامل تورم واریانس و ضریب تحمل، در مرحله بعد با واردکردن داده های مربوط به عوامل مؤثر به نرم افزار ARC/MAP10.2، مدل سازی گردید. سپس با استفاده از الگوریتم جنگل تصادفی انجام و نقش عوامل مؤثر در وقوع سیلاب در منطقه تعیین شد. در نهایت نقشه پهنه بندی خطر وقوع سیلاب در سه پهنه خیلی خطرناک ، با خطر متوسط و کم خطر در محیط ARC/MAP10.2 تهیه شد. نتایج نشان می دهد بر اساس نقشه پتانسیل وقوع سیل، خطر وقوع سیلاب منطقه در حدود۲۶۱.۴۳ کیلومترمربع منطقه جزء مناطق کم خطر ۱۵۱.۱ کیلومترمربع جزء مناطق با خطر متوسط و در حدود ۱۱۸.۳کیلومترمربع جزء مناطق پرخطر محسوب می شوند.
۸.

بررسی و اولویت بندی جاذبه های گردشگری با استفاده از مدل F-TOPSIS، مطالعه موردی: شهرستان بستان آباد استان آذربایجان شرقی

نویسنده:
منبع: مطالعات توسعه پایدار شهری و منطقه ای دوره ۶ پاییز ۱۴۰۴ شماره ۳ (پیاپی ۲۱) 139 - 153

کلیدواژه‌ها: جاذبه های گردشگری اولویت بندی مدل تاپسیس- فازی شهرستان بستان آباد آذربایجان شرقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹ تعداد دانلود : ۷۰
زمینه و هدف: ازمسائل مهم در زمینه گردشگری، شناخت پتانسیل ها، رتبه بندی زیرساخت ها و جاذبه های گردشگری در نواحی مختلف یک شهرستان و توزیع متعادل این زیرساخت ها و تسهیلات هست. شهرستان بستان آباد با دارا بودن جاذبه های متعدد طبیعی، تاریخی و فرهنگی می تواند سالانه گردشگران زیادی را به خود جذب کند. هدف این مقاله اولویت بندی جاذبه های گردشگری شهرستان بستان آباد میباشد. روش شناسی: این پژوهش  به روش توصیفی - تحلیلی و پیمایشی تدوین شده و برای تجزیه و تحلیل داده ها از مدل F-TOPSIS استفاده گردیده است. جامعه آماری این پژوهش تعداد 30 نفر از فعالان بخش گردشگری است که با استفاده از ابزار پرسشنامه اطلاعات مورد نیاز جمع آوری شده است. از ضریب آلفای کرون باخ برای سنجش پایایی پرسشنامه به میزان85% استفاده شده است. نتایج و یافته ها: نتایج حاصل از مدل تاپسیس فازی، مکان های گردشگری شهرستان بستان آباد جهت بازدید گردشگران را میتوان به ترتیب زیر اولویت بندی نمود. طبق نتایج حاصل از مدل تاپسیس فازی، مکان های گردشگری شهرستان بستان آباد آبگرم معدنی بستان آباد، با امتیاز 530 رتبه یک، دریاچه قوری گل با امتیاز (528/0) رتبه دوم، غار آغ بولاق،  با امتیاز (478/0) رتبه سوم، خانه پدری استاد شهریار با امتیاز (465/0) رتبه چهارم و دره شاهیوردی، پیست اسکی سهند، شهرتاریخی اوجان، مزار خسته قاسم، مسجد جانبهان و سد و کاروانسرای روستای الخلج به ترتیب با امتیاز (460/0)، (460/0)، (435/0)، (415/0)، (370/0) و (361/0) در رتبه های پنجم تا دهم قرار دارند.
۹.

پایش دمای سطح زمین و ارتباط آن با شاخص های طیفی و پوشش گیاهی با استفاده از سامانه GEE (مطالعه موردی: شهرستان تبریز)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و مطالعات محیطی سال ۱۴ بهار ۱۴۰۴ شماره ۵۳ 24 - 39

کلیدواژه‌ها: پوشش گیاهی کاربری اراضی LST شاخص های طیفی شهرستان تبریز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵
دمای سطح زمین به طور مستقیم تحت تأثیر تعادل انرژی در سطح زمین قرار دارد. این تعادل انرژی متأثر از عوامل مختلف اقلیمی هم چون میزان انرژی دریافتی از خورشید،میزان رطوبت هوا و ... است. بنابراین این پژوهش با هدف بررسی ارتباط بین دمای سطح زمین (LST) و شاخص های طیفی و پوشش گیاهی استاندارد شده (NDVI) در شهرستان تبریز طی دوره زمانی (سال 1402) با استفاده از تصاویر ماهواره ای لندست و مودیس در پلتفرم گوگل ارث انجین (GEE) انجام شده است. همچنین به منظور محاسبه شاخص های طیفی و پوشش گیاهی از باندهای مادون قرمز نزدیک و قرمز استفاده شده است. در وهله بعد پس از تهیه نقشه های عامل، در محیط نرم افزار SPSS با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون میزان همبستگی و رابطه بین دمای سطح با شاخص های طیفی و پوشش گیاهی مورد آزمون آماری قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بین LST و شاخص های NDVI (با مقدار 232/0-) و SAVI (با مقدار 185/0-) یک همبستگی منفی قوی و بین شاخص های NDBal و NDBI به ترتیب ب مقدار (188/0) و (092/0) رابطه مثبت و معنی داری حاکم است. به طوری که افزایش پوشش گیاهی به طور قابل توجهی با کاهش دمای سطح زمین همراه است. مناطق شهری و صنعتی که دارای پوشش گیاهی کمتری هستند، بالاترین مقادیر LST را نشان می دهند. یافته های این پژوهش تأکید بر اهمیت پوشش گیاهی در کاهش دمای محیط و بهبود کیفیت هوا دارد و می تواند در برنامه ریزی شهری، مدیریت منابع طبیعی و ارزیابی اثرات تغییرات اقلیمی در منطقه مورد مطالعه مورد استفاده قرار گیرد.
۱۰.

ارزیابی شدّت خشکسالی حوضه آبخیز «رضی چای» با استفاده از شاخص های VCI ،TCI ،VHI(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه پاییز ۱۴۰۴ شماره ۸۰ 75 - 98

کلیدواژه‌ها: شاخص های خشکسالی حوضه آبخیز «رضی چای» تصاویر ماهواره ای « MODIS» سامانه «GEE»

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲ تعداد دانلود : ۳
خشکسالی به عنوان یکی از مهم ترین چالش های زیست محیطی، امنیت غذایی و منابع آبی را به شدت تهدید می کند. شناسایی و پایش مناطق مستعد خشکسالی با استفاده از روش های نوین، به ویژه در حوضه آبخیز «رضی چای»، از اهمیت زیادی برخوردار است. این پژوهش با هدف بررسی شاخص های محیطی شامل: دمای سطح زمین(LST) ، رطوبت خاک و شاخص پوشش گیاهی (NDVI) در دوره 2016 تا 2022 و با بهره گیری از داده های ماهواره ای « MODIS » در سامانه گوگل ارث انجین انجام شد . در این مطالعه، شاخص های خشکسالی TCI ، VCI و VHI محاسبه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که بیشترین دمای سطح زمین در جنوب غرب حوضه با 303 کلوین و کمترین دما در شمال شرق با 293 کلوین ثبت شده است. همچنین، رطوبت خاک در جنوب غرب به کمینه مقدار خود (73/6 میلی متر) و در شمال شرق به بیشینه مقدار (16 میلی متر) رسیده است. شاخص « NDVI » نیز بیشترین تراکم پوشش گیاهی را در جنوب غرب و شمال شرق حوضه با مقدار 15/0 نشان داد . بررسی شاخص های خشکسالی نشان داد که در بخش های مرکزی حوضه، شاخص « TCI » با مقدار 42/0 تنش گرمایی را افزایش داده است. همچنین، کاهش شاخص های VCI و VHI به ترتیب با مقادیر 16/0 و 03/0- ، نشان دهنده افت قابل توجه سلامت پوشش گیاهی در این مناطق بوده است . تحلیل همبستگی میان شاخص های خشکسالی و عوامل محیطی نشان داد که شاخص « VHI » بیشترین همبستگی معنی دار را با « NDVI » در حدود 34/0 داشته است. در نهایت، این نتایج نشان می دهد که با افزایش دمای سطح زمین و کاهش رطوبت خاک، خشکسالی تشدید شده و به سلامت پوشش گیاهی آسیب جدی وارد شده است.
۱۱.

پهنه بندی خطر سیلاب و ارتباط آن با کاربری اراضی با استفاده از مدل فرایند تحلیل شبکه (مطالعه موردی: حوضه آبخیز رضی چای، استان اردبیل)

نویسنده:
منبع: مطالعات توسعه پایدار شهری و منطقه ای دوره ۶ تابستان ۱۴۰۴ شماره ۲ (پیاپی ۲۰) 68 - 84

کلیدواژه‌ها: سیلاب ANP کاربری اراضی ماشین بردار پشتیبان رضی چای استان اردبیل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴ تعداد دانلود : ۶۷
زمینه و هدف: سیلاب ها یکی از پدیده های طبیعی هستند که می توانند خسارات زیادی به زیرساخت ها، مزارع و محیط زیست وارد کنند. این پدیده به طور عمده به دلیل بارش های سنگین، ذوب برف ها یا ترکیبی از این عوامل رخ می دهد. بنابراین هدف از این پژوهش پهنه بندی خطر سیلاب و ارتباط آن با کاربری اراضی با استفاده از مدل فرایند تحلیل شبکه در حوضه آبخیز رضی چای در استان اردبیل است. روش شناسی: دراین پژوهش با استفاده از تصاویر ماهواره ای لندست 8 مربوط به سال 2022، نقشه DEM 30 متر استر، نقشه توپوگرافی با مقیاس 1:50000، نقشه زمین شناسی با مقیاس 1:250000 و همچنین استفاده از سایر اطلاعات تفضیلی حوضه مورد مطالعه 10 پارامتر تاثیرگذار در رخداد سیل که شامل: ارتفاع، شیب، جهت شیب، پوشش گیاهی، سازندهای زمین شناسی، فاصله از رودخانه، جهت جریان، کاربری اراضی، بارش، تراکم زهکشی مورد استفاده قرار گرفته و برای تعیین اهمیت هر متغیر از مدل فرآیند شبکه تحلیلی (ANP) استفاده شد. یافته ها و نتیجه گیری: ازمیان پارامترهای مورد مطالعه، لایه های شیب (با ضریب 30 درصد)، ارتفاع (با ضریب 21 درصد)، کاربری اراضی (با ضریب 17 درصد) وزن بیش تری را کسب کردند. در نتیجه وقوع سیلاب در حوضه آبریز رضی چای را به شدت کنترل می کنند. نتایج نشان می دهد که حدود 36 درصد از حوضه آبریز رضی چای در مناطق پرخطر و بسیار پرخطر قرار دارد. این پهنه ها در قسمت پایین حوضه، به طور معمول در تقاطع دو آبراهه اصلی حوضه قرار دارند. با توجه به پراکندگی فضایی سکونتگاه ها در منطقه می توان گفت که اکثر سکونتگاه های قسمت پایین حوضه در معرض سیلاب قرار دارند.
۱۲.

بررسی و شناسایی نواحی مستعد خطر وقوع زمین لغزش در حوضه نوبران استان مرکزی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ژئومورفولوژی کمی سال ۱۴ تابستان ۱۴۰۴ شماره ۱ (پیاپی ۵۳) 177 - 195

کلیدواژه‌ها: حوضه نوبران زمین لغزش سیستم اطلاعات جغرافیایی تصمیم گیری چند معیاره

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸ تعداد دانلود : ۷
پدیده زمین لغزش یکی از انواع حرکت های دامنه ای است که همواره خسارات زیادی را در کشور به وجود آورده است. انتقال بخشی از رسوبات دامنه به سمت پایین آن علاوه برخسارت های مالی، خطرات جانی زیادی را نیز در پی خواهد داشت. حوضه نوبران استان مرکزی، با توجه به وضعیت زمین شناسی، فیزیوگرافی، لیتولوژی، اقلیمی و انسانی، بسیار مستعد وقوع زمین لغزش می باشد و لذا هدف تحقیق حاضر، پهنه بندی خطر زمین-لغزش در این شهرستان می باشد. در این مطالعه ابتدا، عوامل مؤثر جهت ایجاد لغزش در حوضه نوبران (طبقات ارتفاعی ارتفاع، شیب، جهت شیب، لیتولوژی، فاصله از گسل، فاصه از آبراهه، فاصله از راههای ارتباطی، بارش و کاربری اراضی) شناسایی شدند و سپس نسبت به تهیه ی لایه های اطلاعاتی در سامانه اطلاعات جغرافیایی اقدام گردید. در مرحله بعد وزن دهی عوامل مورد بررسی، با استفاده از روش ANP و در محیط نرم افزار Super Decision انجام گردید و تحلیل و مدل سازی نهایی با استفاده از روش ARAS به عنوان یکی از روش های تصمیم گیری چند معیاره، انجام شد. در نهایت، نقشه ی حاصله در پنج رده ی با خطر بسیار کم تا خطر بسیار زیاد طبقه بندی گردید با توجه به نتایج مطالعه، عوامل کاربری اراضی، شیب، زمین شناسی و طبقات ارتفاعی بیشترین ضریب وزنی را به خود اختصاص دادند. همچنین، نتایج مطالعه نشان داد؛ به ترتیب 11/417 و 300/400 کیلومتر مربع از مساحت حوضه، در طبقات بسیار پرخطر و پرخطر، قرار دارند و مناطق بسیار پرخطر و پرخطر در سازندهایی با زیربنای سنگ سخت به همراه مواد رسوبی و سست سطحی و توده سنگ های ریولیتی، کاربری های زراعی و مرتع و چراگاه های دامی، شیب های 35-20 درصد و ارتفاعات بیش از 1600 متر قرار دارند در نهایت می توان اظهار داشت، نظر به توان بالای حوضه نوبقران، از لحاظ رخداد حرکات و مخاطره لغزشی، بایستی اقدامات حفاظتی، مدیریتی و آبخیزداری در سطح حوضه مورد توجه مسئولان و دستگاه های ذی ربط قرار گیردو اقدامات پیشگیرانه لازم صورت گیرد.
۱۳.

بررسی نقش لندفرم ها در میزان فرسایش خاک با مدل RUSLE و سامانه GEE ، مطالعه موردی: حوضه های دامنه جنوبی توده کوهستان سهند(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و مخاطرات محیطی سال ۱۴ تابستان ۱۴۰۴ شماره ۵۴ 223 - 244

کلیدواژه‌ها: طبقه بندی اشکال زمین فرسایش خاک معادله بازنگری شده جهانی فرسایش خاک (RUSLE) گوگل ارث انجین (GEE) مدیریت حوضه آبخیز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸ تعداد دانلود : ۹۲
این پژوهش با هدف بررسی نقش لندفرم ها در میزان فرسایش خاک در حوضه های دامنه جنوبی توده کوهستان سهند انجام شد. با استفاده از مدل اصلاح شده جهانی فرسایش خاک (RUSLE) و سامانه گوگل ارث انجین (Google Earth Engine)، عوامل مؤثر بر فرسایش شامل فرسایندگی بارش (R)، فرسایش پذیری خاک (K)، طول و شدت شیب (LS)، مدیریت پوشش گیاهی (C) و عملیات حفاظتی خاک (P) مورد ارزیابی قرار گرفت و طبقه بندی لندفرم ها نیز در این سامانه انجام گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که مناطق با فرسایش خیلی زیاد و زیاد با مساحتی حدود 45/0 درصد معادل 33/17 کیلومترمربع را شامل می شود. این مناطق در بالادست حوضه که دارای ارتفاع بالا، میانگین بارندگی بیشتر و دارای پوشش گیاهی کمتری بوده رخ داده است. مناطق با فرسایش خیلی کم و کم مساحتی حدود 54/95 درصد معادل 11/3623 کیلومترمربع بوده است که در مناطق دارای پوشش گیاهی پر تراکم، بارندگی کم تر و در مناطق دشت ها و مسطح بوده است. علاوه بر این، تحلیل لندفرم های منطقه نشان داد که بیش ترین میزان فرسایش در لندفرم های آبراهه ها، پرتگاه ها و دره های باریک مشاهده می شود. در حالی که لندفرم های مسطح تر نظیر دشت ها و تراس های آبرفتی از فرسایش کمتری برخوردارند. استفاده از سامانه GEE در این پژوهش قابلیت بالای آن را در ترکیب و تحلیل داده های جغرافیایی مقیاس پذیر نشان داد و روشی مؤثر برای مدیریت پایدار اراضی و کاهش فرسایش خاک فراهم آورده شد. این یافته ها می توانند در برنامه ریزی های مدیریتی و اجرای عملیات حفاظتی در حوضه های آبخیز مشابه، توسط مسئولین و محققین مورد استفاده قرار گیرند.
۱۴.

بررسی عوامل موثر ژئومورفولوژیکی در مکان یابی بهینه پادگان های نظامی با استفاده از داده های سنجش از دور در محیط GIS (مطالعه موردی: شهرستان خلخال، استان اردبیل)

نویسنده:
منبع: مطالعات توسعه پایدار شهری و منطقه ای دوره ۶ زمستان ۱۴۰۴ شماره ۳ (پیاپی ۲۲) 51 - 66

کلیدواژه‌ها: مکان یابی بهینه فرایند تحلیل شبکه ای سنتینل RS خلخال

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳ تعداد دانلود : ۶
زمینه و هدف: مکان یابی بهینه پادگان های نظامی یکی از چالش های مهم در برنامه ریزی و توسعه زیرساخت های دفاعی است. انتخاب محل مناسب برای این تأسیسات نیازمند ارزیابی دقیق از عوامل مختلف محیطی، استراتژیک و اجتماعی است تا علاوه بر تأمین امنیت، تأثیرات منفی بر منابع طبیعی و جامعه کاهش یابد. بدین منظور در این پژوهش، مکان یابی بهینه پادگان های نظامی در شهرستان خلخال با استفاده از داده های سنجش از دور و مدل فرایند تحلیل شبکه ای(ANP) در محیط GIS انجام شد. روش شناسی : برای این منظور، ۱۲ متغیر مؤثر شامل فاصله از رودخانه، زمین شناسی، ارتفاع، شیب، جهت شیب، کاربری اراضی، پوشش گیاهی، فاصله از گسل، فاصله از جاده، فاصله از روستا، فاصله از شهر و جنس خاک در نظر گرفته شد. داده های مورد نیاز از منابع مختلف نظیر تصاویر سنجنده  ASTERپایگاه داده GLC-FCS30D، تصاویر ماهواره ای Sentinel-2 و نقشه های زمین شناسی استخراج شدند. در فرایند ANP، ابتدا معیارها در دو خوشه طبیعی و انسانی دسته بندی شده و سپس با انجام مقایسات زوجی در نرم افزار  Super Decisionsوزن نسبی معیارها تعیین گردید. در ادامه، سوپرماتریس اولیه، وزنی و نهایی تشکیل شد تا وزن نهایی معیارها مشخص شود. نتایج و یافته ها : نتایج نشان داد که مناطق با پوشش گیاهی متوسط، شیب کم تر از ۱۰ درجه، خاک های استپی قهوه ای و زمین های بایر، گزینه های مطلوب تری برای استقرار پادگان ها محسوب می شوند. همچنین، فاصله مناسب از گسل ها، رودخانه ها و سکونتگاه های انسانی به عنوان عوامل کلیدی در تصمیم گیری لحاظ شدند. تحلیل نقشه های ارتفاع، شیب، جهت شیب، پوشش گیاهی و کاربری اراضی نشان داد که نواحی مرکزی و شرقی شهرستان، به دلیل دسترسی مناسب به زیرساخت ها و شرایط محیطی پایدار، بهترین گزینه برای احداث پادگان های نظامی هستند. نتیجه گیری : نتایج این مطالعه می تواند به بهینه سازی مکان یابی پادگان های نظامی با درنظرگرفتن معیارهای استراتژیک، محیط زیستی و امنیتی کمک کند. این امر موجب افزایش کارایی عملیات نظامی، بهبود مدیریت بحران، کاهش هزینه های زیرساختی و کاهش آسیب پذیری در برابر بلایای طبیعی می شود.
۱۵.

بررسی اثرات آگاهی از فرونشست زمین بر گردشگری مسئولانه (نمونه موردی: محدوده شهر نیشابور)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و آمایش شهری - منطقه ای سال ۱۵ بهار ۱۴۰۴ شماره ۵۴ 119 - 140

کلیدواژه‌ها: تداخل سنجی فرونشست گردشگری مسؤلانه شهر نیشابور افت سطح آب های زیرزمینی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴ تعداد دانلود : ۶۹
فرونشست سطح زمین، از جمله مخاطرات محیطی است که بشر در دهه های اخیر به دلیل برداشت بی رویه از منابع آب های زیرزمینی در بخش های آبرفتی با آن مواجه شده است. این پدیده همانند سایر مخاطرات (زلزله، خشکسالی، سیل، طوفان و لغزش و ...) از جمله موانع توسعه اقتصادی- اجتماعی و عمرانی به شمار می رود. دشت نیشابور، از جمله مهم ترین دشت های استان خراسان رضوی از نظر کشاورزی و تراکم جمعیتی است که با اقلیمی خشک و نیمه خشک در شمال شرق ایران قرار دارد. این تحقیق به منظور پایش میزان فرونشست رخ داده در محدوده شهر نیشابور صورت گرفته و از تصاویر ماهواره ای «Sentinel 1A» در بازه زمانی 5 ساله (2017 تا 2022) استفاده شده است. هدف اصلی تحقیق حاضر، بررسی اثرات آگاهی از فرونشست زمین بر گردشگری مسؤلانه در محدوده شهر نیشابور می باشد. نتایج مطالعات حاصل از تداخل سنجی راداری نشان داد که در طول بازه زمانی 5 ساله در منطقه مورد مطالعه 18 سانتی متر فرونشست رخ داده است. جهت شناخت علت فرونشست زمین، از داده های چاه های پیزومتری موجود در منطقه استفاده شد و میزان تغییرات آن ها در طول دوره 1398-1370 بررسی گردید. میزان فرونشست های ثبت شده برای هر دوره به ترتیب 4 سانتی متر برای 2017-2018(1395-1396)، برای دوره 2018-2019(1396-1397) حدود 6 سانتی متر، 5 سانتی متر  برای دوره 2019-2020(1397-1398) و 2 سانتی متر برای دوره 2020-2021(1398-1399)  و 1 سانتی متر برای دوره 2021-2022(1399-1400)  به دست آمد. نتایج تحقیق نشان داد که در محدوده شهر نیشابور، ارتباط تنگاتنگی بین افت سطح آب های زیرزمینی و مناطق دارای فرونشست زمین وجود دارد که بر گردشگری مسؤلانه تأثیر گذاشته است. خصوصا در قسمت شمال شهر که بیش ترین میزان افت سطح آب های زیرزمینی 36/78 متر را دارا می باشد و در پهنه خطر فرونشست زیاد هم قرار دارد. با توجه به تحلیل نتایج به دست آمده در نرم افزار «SPSS» و «Smart Pls»، تمامی امتیازات بار عاملی بالاتر از 0.5، آلفای کرونباخ برای هر دو مقدار اصلی بالاتر از 0.7 و ضرایب AVE بالاتر از 0.5 بود. بنابراین روایی گرایی و پایایی تأیید شد. در نهایت تأثیر آگاهی از فرونشست بر گردشگری مسؤلانه تأیید شد. این موضوع بیانگر آن است که آگاهی از فرونشست نیشابور، به عنوان یک چالش زیست محیطی، بر تصمیم گیری های گردشگری گردشگران تأثیرگذار بوده است.
۱۶.

بررسی و پهنه بندی آسیب پذیری شهرستان آبدانان در مقابل خطر زلزله(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی محیطی دوره ۳۶ بهار ۱۴۰۴ شماره ۱ (پیاپی ۹۷) 1 - 22

کلیدواژه‌ها: مخاطره زمین لرزه تحلیل چندمعیاره سیستم اطلاعات جغرافیایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴ تعداد دانلود : ۳
زمین لرزه ها از مخرب ترین رویدادهای طبیعی است که همواره خسارت های زیادی را به جامعه بشری تحمیل می کند؛ بنابراین بررسی میزان آسیب پذیری لرزه ای و ارائه راهکارهای کاهش آسیب پذیری از موضوعات مهم روز است؛ در این میان شهرستان آبدانان واقع در جنوب استان ایلام با توجه به وجود گسل های متعدّد، سوابق زلزله های مخرب و رعایت نکردن استانداردها بسیار مستعد وقوع زمین لرزه است. بر این اساس، محققان در پژوهش حاضر به دنبال سنجش و ارزیابی آسیب پذیری این شهرستان در برابر خطر زلزله هستند. در این پژوهش پس از تهیه لایه های رقومی عوامل مؤثر بر وقوع این پدیده، استانداردسازی نقشه های معیار با استفاده از تابع عضویت فازی و وزن دهی معیارها با بهره گیری از روش کرتیک انجام شد. در نهایت، نقشه پهنه بندی در پنج طبقه با بهره گیری از روش تحلیل چند معیاره آراس تهیه شد. نتایج نشان می دهد که متغیرهای فاصله از کانون زلزله (وزن 153/0)، کاربری اراضی (133/0)، سازند زمین شناسی (وزن 130/0) و فاصله از گسل (با وزن 125/0) بیشترین میزان اهمیت را دارند. با توجه به نتایج حاصل از پژوهش به ترتیب 20/22 و 35/30 درصد از کل مساحت شهرستان پتانسیل آسیب پذیری بسیار زیاد و زیاد را دارد. همچنین، بر اساس نتایج پژوهش شهرهای آبدانان، مورموری و سراب باغ به همراه 40 روستا در طبقه آسیب پذیری بسیار زیاد و 16 روستا در پهنه آسیب پذیری زیاد قرار دارد. به علاوه، با توجه به بهره گیری از روش منحنی راک و سطح زیرمنحنی، (80/0) دقت روش آراس در شناسایی و پهنه بندی مناطق آسیب پذیر شهرستان آبدانان در مقابل خطر زلزله خیلی خوب است.
۱۷.

ارزیابی توانمندی های ژئوتوریستی اشکال کارستی با استفاده از روش رینارد (مطالعه موردی: شهرستان آذرشهر)

نویسنده:
منبع: مطالعات توسعه پایدار شهری و منطقه ای دوره ۵ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۳ (پیاپی ۱۷) 381 - 400

کلیدواژه‌ها: آذرش‍ه‍ر توانمندی ژئوتوریستی اشکال کارستی ارزش علمی ارزش افزوده

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵ تعداد دانلود : ۷۸
زمینه و هدف: ژئومورفوسایت ها، یکی از مفاهیم جدید در مطالعات گردشگری هستند که بر مکان های ویژه ای که دارای ارزش های علمی، اکولوژیکی، فرهنگی، زیبایی و اقتصادی هستند، تاکید می کند. در سال های اخیر ژئوتوریسم و ژئومورفوتوریسم به صورت مفهومی بسیار جذاب درآمده که طیف وسیعی از مردم با علاقه های گوناگون و نیز دولت ها، گروه های زیست محیطی وگروه های حفاظت و نگهداری را به خود جلب کرده است. هدف از پژوهش حاضر ارزیابی توانمندی های ژئوتوریستی اشکال کارستی شهرستان آذرشهر با استفاده از روش رینارد است. روش شناسی: در این راستا با بهره گیری از پیمایش میدانی، دو معیار اصلی شامل ارزش علمی، ارزش افزوده و ترکیبی مورد ارزیابی قرار گرفته است. در این روش ارزش علمی متشکل از عیار حفاظتی، کمیابی، شاخص بودن و ارزش های جغرافیای دیرینه و ارزش افزوده شامل ارزش های فرهنگی، تاریخی، مذهبی، زمین تاریخی و اقتصادی و ارزش ترکیبی، شامل ارزش جهانی، آموزشی، تهدیدات و اقدامات مدیریتی استفاده شد. نتایج و یافته ها: براساس نتایج حاصل از پژوهش ژئومورفوسایت های منطقه در معیارهای اصلی به ترتیب، ارزش علمی (53/0)، ارزش ترکیبی (47/0)و ارزش افزوده (34/0) و در زیرمعیارها ارزش آموزشی (79/0)، جغرافیای دیرینه و تاریخ زمین (75/0) و تهدیدات (70/0)از بیش ترین امتیاز برخوردارند. از لحاظ توانمندی ژئوتوریستی پدیده های مورد بررسی منطقه به ترتیب تراورتن ها، چشمه ها و غارها در سه معیار ارزیابی (ارزش علمی، ارزش افزوده، ترکیبی) بیش ترین توانمندی جذب گردشگر را دارند.
۱۸.

ارزیابی توانمندی های ژئوتوریسم روستای توریستی بیله درق شهر اردبیل با استفاده از مدل پریرا

نویسنده:
منبع: مطالعات توسعه پایدار شهری و منطقه ای دوره ۵ زمستان ۱۴۰۳ شماره ۴ (پیاپی ۱۸) 232 - 244

کلیدواژه‌ها: ژئوتوریسم روستای بیله درق مدل پریرا جاذبه های گردشگری شهر اردبیل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۸ تعداد دانلود : ۹۴
زمینه و هدف: امروزه صنعت گردشگری به عنوان یکی از منابع اصلی درآمد و ایجاد اشتغال در سطح بین المللی درآمده است. شناسایی توان های ژئوتوریستی و جاذبه های گردشگری هر منطقه به همراه برنامه ریزی صحیح می تواند به توسعه این صنعت و جذب گردشگر کمک نماید. روستای توریستیبیله درق علی رغم داشتن قابلیت های بالا گردشگری، به علت عدم رسیدگی و سرمایه گذاری، تبلیغات ناکافی و ... ناشناخته مانده است. هدف اصلی این پژوهش بررسی توانمندی های اکوتوریستی روستای بیله درق با مدل پریرا بوده است.روش شناسی: این منطقه به لحاظ دارا بودن جاذبه های طبیعی ( اکوتوریستی و ژئوتوریستی) زیاد همواره مورد توجه گردشگران بوده است. این پژوهش به بررسی و تجزیه و تحلیل توانمندیهای ژئوتوریسم و اکوتوریستی روستای بیله درق با مدل پریرا پرداخته است. به این منظور با بهره مندی از نظرات کارشناسان، افراد محلی و گردشگران سوالات طراحی شده مربوط به مدل پریرا ( به تعداد 40 پرسشنامه) انجام و تجریه و تحلیل شد.. یافته ها و نتیجه گیری: پس از انجام محاسبات داده ها با مدل پریرا، عیار ژئومورفولوژیکی منطقه برابر 3/7 که از شاخص های ارزش علمی برابر 25/4 و شاخص های ارزش مکمل برابر 05/3 به دست آمد. در ضمن عیار مدیریتی منطقه مورد تحقیق برابر 7/6 که از محاسبه شاخص های ارزش حفاظتی برابر 05/2 و شاخص های ارزش کاربردی برابر 65/4 حاصل شد. در نهایت روستای گردشگری بیله درق امتیاز 14 را از حداکثر 20 امتیاز در مجموع ارزش ها کسب کرده است که بیانگر بالا بودن توانمندیهای اکوتوریستی می باشد. با وجود این، جاذبه های ژئوتوریستی منطقه به علت عدم سرمایه گذاری و تبلیغات کافی، ناشناخته مانده است. نتایج این پژوهش می تواند مدیران و برنامه ریزان حوزه گردشگری را در جهت برنامه ریزی صحیح و توسعه صنعت گردشگری و جذب گردشگر با پشتیبانی علمی و با توجه به توانمندیهای ژئوتوریسم منطقه یاری نمایند
۱۹.

ارزیابی میزان هدررفت خاک در کاربری های اراضی حوزه آبخیز نیرچای با استفاده از مدل RUSLE و تصاویر ماهواره ای لندست (سنجنده OLI)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و مطالعات محیطی سال ۱۳ بهار ۱۴۰۳ شماره ۴۹ 6 - 20

کلیدواژه‌ها: کاربری اراضی فرسایش ماشین بردار پشتیبان نیرچای

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۴ تعداد دانلود : ۱۸۰
فرسایش خاک یک مشکل جهانی است که منابع آب و خاک را تهدید می کند و تغییرات کاربری اراضی یکی از عوامل مهم در فرسایش خاک است. هدف از این پژوهش ارزیابی میزان هدررفت خاک در کاربری های اراضی حوزه آبخیز نیرچای با استفاده از مدل RUSLE در استان اردبیل است. به منظور اجرای این تحقیق ابتدا تصویر ماهواره ای منطقه مورد مطالعه مربوط به سال 1400 و ماه خرداد از مرکز تحقیقات زمین شناسی آمریکا دریافت و پس از تصحیحات اتمسفری و رادیومتریک با استفاده از روش طبقه بندی نظارت شده به شیوه ماشین بردار پشتیبان اقدام به تهیه نقشه کاربری اراضی شد. سپس به منظور برآورد میزان فرسایش از مدل RUSLE استفاده شد. جهت تجزیه و تحلیل و تولید نقشه ها در اجرای این تحقیق نیز از نرم افزارهای SPSS 21، Excel، ArcGIS 5.4، Archydro و ENVI 5.3 استفاده شد. لایه پارامترهای مدل RUSLE شامل لایه فرسایندگی باران، لایه خاک، لایه توپوگرافی، لایه پوشش گیاهی و عامل حفاظتی خاک هم چنین آمارهای مختلف مربوط به ایستگاه های باران سنجی، هیدرومتری، نقشه های توپوگرافی 1:50000، زمین شناسی 1:100000 هم چنینDEM (20 متر منطقه) و نیز بهره گیری از سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS و سنجش از دور استفاده شده است. نتایج این مطالعه نشان داد که مقدار متوسط فرسایش سالانه خاک برای کل حوضه در دامنه بین 5/0 تا 25/14 تن در هکتار در سال متغیر است. هم چنین بررسی روابط رگرسیونی بین فاکتورهای مدل RUSLE و مقدار فرسایش سالانه خاک نشان داد که فاکتور توپوگرافی (LS) با بالاترین مقدار ضریب تعیین R^2=0/93 بیش ترین اهمیت را در برآورد فرسایش سالانه خاک به وسیله مدل RUSLE دارد.
۲۰.

بررسی و ارزیابی قابلیت های ژئوتوریستی شهرستان خلخال با استفاده از مدلهای هادزیک و فیولت(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: فضای گردشگری سال ۱۳ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۵۲ 1 - 12

کلیدواژه‌ها: ارزیابی ژئوتوریسم خلخال مدل فیولت مدل هادزیک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۵ تعداد دانلود : ۱۱۶
هدف این پژوهش بررسی قابلیت های ژئوتوریستی شهرستان خلخال در استان اردبیل می باشد. در این پژوهش اقدام به مطالعه موردی 6 منطقه: غار هفت خانه، آبشار نره گر، جاده اسالم-خلخال ، چشمه ازناو ، اندبیل، پل معلق پیرتقی شده است. روشهای مورد مطالعه تحقیق روش فیولت و روش هادزیک است. نتایج مدل هادزیک نشان داد ؛ که بر اساس نتایج ارزش علمی، مازاد و آسیب پذیری از نظرکارشناسان و بازدیدکنندگان مناطق ژئوتوریستی؛ غار هفت خانه، آبشار نره گر ، جاده اسالم-خلخال ، چشمه ازناو ، اندبیل و پل معلق پیرتقی به ترتیب امتیازات و هر کدام با مقادیر (093/36) ، (895/47) ، (248/49) ، (691 /67) ، (965/28) ، (944/39) به خود اختصاص دادند. بالاترین امتیاز در این مدل مربوط به«چشمه ازناو» بوده است. همچین نتایچ مدل فیولت نیز نشان داد، بر اساس زیرشاخص های مورد مطالعه منطقه ژئوتوریستی جاده اسالم-خلخال با (25/11) بیشترین امتیاز و سایر مناطق مورد مطالعه در رتبه های بعدی قرار گرفتند. نتیجه گیری می شود؛ 3 منطقه چشمه ازناو، جاده اسالم-خلخال و آبشار نره گر از نظر توانمندی ژئوتوریستی نسبت به سایر مناطق، قدرت جذب بیشتری برای توسعه ژئوتوریسم می باشند.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان