علوم اسلامی

تفسیر قرآن به قرآن به معنای استفاده حداکثری از آیات در فهم معنا و مراد آیات قرآن، همواره مورد پذیرش قرآن‏پژوهان بوده است؛ ولی به مبانی آن به صورت مستقل و مستدل، نپرداخته‏اند. حال آنکه یکی از مسائل سرنوشت‏ساز درباره تفسیر قرآن به قرآن، تبیین زیرساخت‏های نظری آن است که از آن به «مبانی» یاد می‏شود. نوشتار حاضر به هدف شناسایی مبانی قرآنی تفسیر قرآن به قرآن سامان یافته و با نگرش نظری و استدلالی و به روش تبیینی به بررسی مبانی یادشده پرداخته است. از نظر قرآن کریم، آیاتِ آن نه تنها تناقض و اختلافی ندارد، بلکه دارای انسجام کامل، پیوسته، مصدِّق و مفسّر یکدیگرند. ساختار کلی آن بر اساس اصول متقن عقلایی شکل گرفته و زبانش در بیان مقاصد خود روشن و دلالتش مستقل است و در موارد متشابه نیز آیات محکم، مرجع فهم متشابهات قلمداد شده است. افزون بر آن، بین آیات هر سوره به ویژه آن دسته از آیات که پیوستگی صدوری دارند، ارتباط معنایی وثیق وجود دارد. به منظور دست‏یابی به روش صحیح تفسیر قرآن به قرآن، توجه به مبانی مرتبط با آن، امری اجتناب‏ناپذیر است.

۶۸۶.

تحلیل و بررسی آیه «کلٌّ فی فَلَک یسْبَحُون» با توجه به نظریه حجم داری فضا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مریم توکل نیا ولی الله حسومی

منبع: مطالعات تفسیری سال دهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۳۷ 101-118

کلیدواژه‌ها: آیه 40 یس آیه 33 انبیاء تفسیر علمی حجم داری فضا

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن

تعداد بازدید : ۳۰۸۰۰ تعداد دانلود : ۹۸۱

در آیات متعددی از قرآن کریم به مسئله نجوم و رخدادهای اجرام آسمانی اشاره و مسائلی چون؛ روابط، فعل و انفعال های أجرام و محیط نگه دارنده آنها مطرح شده است. ازجمله این آیات، آیه 40 سوره یس و 33 سوره انبیاء است که با گزینش واژگانی مشخص و هدفمند، ویژگی موقعیتی و حرکتی خورشید و ماه را بیان کرده است. نوشتار حاضر به روش توصیفی تحلیلی و با تکیه بر نظریه حجم داری فضا تلاش دارد تا موقعیتی که آیات فوق مفهوم سازی کرده است را تبیین کند. با توجه به اینکه این آیات مسئله ای علمی را مطرح کرده است، بررسی آنها با این رویکرد لازم و ضروری به نظر می رسد. طبق بررسی های انجام یافته، آیات فوق با کاربرد حرف «فی» حجم داری فضا و با واژه «فَلَک» سطح ثابت دارای برجستگی و با واژه «یَسْبَحُون » حرکت ماه و خورشید در سطح فضا را مفهوم سازی می کند. این تفسیر با تکیه بر نظریه حجم داری فضا و فقط به عنوان یک احتمال در تفسیر آیات فوق مطرح می شود.

۶۸۷.

گزاررش کتاب: (زن در آئینه جلال و جمال ـ حضرت آیت جوادلی آملی)

نویسنده: ‌نفیسه مشهدی ‌نژاد

منبع: کتاب نقد ۱۳۷۹ شماره ۱۷

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه فقه زن و خانواده مباحث کلی

تعداد بازدید : ۳۰۷۷۹

۶۸۸.

کرامت انسان و آزادی در قرآن

نویسنده: سید محمدعلی ایازی

منبع: بینات ۱۳۸۶ شماره ۵۳

کلیدواژه‌ها: آزادی انسان کرامت معنویت بحران معنویت

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۰۷۰۹

در توصیف شخصیت و کرامت انسان از دو جهت می‌توان سخن گفت،یکی درباره داشته‌ها و ظرفیت وجودی که از آن تعبیر به کرامت ذاتی می‌شود و یکی از بایدها و نبایدهایی که آن داشته‌ها را تقویت می‌کند و به کمال می‌رساند. بیشترین سخن پیشینیان درباره کرامت، درباره بایدهای اخلاقی بوده، در حالی که باید انسان را شناخت و ساختار هستی‌شناسانه او را کاوید و براساس آن نتیجه‌گیری کرد،از اینرو مهم‌ترین مباحث این نوشته به مبانی کرامت انسان در قرآن و پیامدهای توجه به کرامت می‌پردازد و آنگاه نسبت آزادی با کرامت مورد توجه قرار می‌گیرد و مبانی این نسبت را در فرهنگ قرآنی می‌کاود و در نهایت به عامل بی‌توجهی به کرامت و دغدغه‌های آینده بشریت بویژه بحران معنویت،که خطر جدی بشریت محسوب می‌شود و کرامت انسان را تهدید می‌کند مورد بحث قرار می‌دهد یادآور می‌شود و راه حل بشریت را آزادی و معنویت می‌داند.

۶۸۹.

علم و دین در قرون وسطی

نویسنده: علی ربانی گلپایگانی

منبع: کیهان اندیشه ۱۳۷۶ شماره ۷۵

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۰۶۸۵

۶۹۰.

سید جلال الدین اشرف ؛ برادر امام

نویسنده: محمدتقی ادهم نژاد

منبع: فرهنگ کوثر ۱۳۸۵ شماره ۶۷

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ و سیره اهل بیت(ع)

تعداد بازدید : ۳۰۶۷۲

۶۹۱.

بررسى جرم، از اندیشه تا عمل

نویسنده: حسن فراهانى

منبع: معرفت ۱۳۸۰ شماره ۴۹

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه فقه کیفری مباحث کلی

تعداد بازدید : ۳۰۶۵۲

۶۹۲.

ریشه فتنه ها از دیدگاه امام على (ع)

نویسنده: شمس الله صفرلکی

منبع: فرهنگ کوثر ۱۳۷۹ شماره ۴۳

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۰۶۵۰

۶۹۳.

کاربرد استصحاب در قوانین مدنی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حمید ابهری علی اکبر ایزدی فرد حسین قاضی

منبع: فقه و حقوق اسلامی سال دوم بهار و تابستان ۱۳۹۱ شماره ۴

کلیدواژه‌ها: قانون مدنی اصول عملیه استصحاب وجودی استصحاب عدمی قانون آیین دادرسی مدنی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۰۶۰۸

در منابع فقهی، استصحاب از جهت مستصحب به دو دسته، استصحاب وجودی و عدمی تقسیم شده است. اکثر فقها هر دو نوع استصحاب را حجّت دانسته و در موارد تردید بر اساس آنها اقدام نموده اند. در قوانین موضوعة ایران به صراحت به این دو نوع استصحاب اشاره نشده، لیکن در تدوین برخی از مواد قانونی تلویحاً به این اصول اشاره و از آن الهام گرفته شده است. در این مقاله، کاربرد استصحاب وجودی و عدمی در قوانین مدنی (قانون مدنی و قانون آیین دادرسی مدنی) بررسی می شود.

۶۹۴.

نقد و بررسى گرایش ایلخانان به اسلام و تشیّع(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: محمدرضا بارانی

منبع: تاریخ در آیینه پژوهش ۱۳۸۱ شماره ۱

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی سایر

تعداد بازدید : ۳۰۵۹۰

۶۹۵.

قرآن در نگاه امام حسن مجتبی(ع)

نویسنده: محمد عابدی

منبع: فرهنگ کوثر ۱۳۸۴ شماره ۶۳

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۰۵۵۶

۶۹۶.

پیامبر اکرم و تربیت نظامی

نویسنده: غلامرضا صالحی

منبع: فرهنگ کوثر ۱۳۸۵ شماره ۶۸

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۰۵۲۰

۶۹۷.

درهای بهشت

نویسنده: احمد صادقی اردستانی

منبع: بشارت ۱۳۸۱ شماره ۲۹

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام معادشناسی

تعداد بازدید : ۳۰۳۶۴

۶۹۸.

نگاهى به نظریه آزادى انتخاب دین

نویسنده: علی کریم پور قراملکی

منبع: رواق اندیشه ۱۳۸۴شماره ۴۰

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام کلام جدید رابطه عقل و دین

تعداد بازدید : ۳۰۳۵۲

بى‏تردید، موضوع آزادى انتخاب دین، یکى از مباحث بسیار مهم و بحث‏انگیز در میان مباحث دینى به شمار مى‏آید. در این نوشتار سعى شده که این موضوع از زوایاى مختلف مورد بررسى قرار گیرد. نخست، براهین قائلان به آزادى، از منظر عقل و متون دینى تبیین گردیده و آنگاه، ادلّه قائلان به اجبار در دین، به همراه تحلیل و نقد آنها مطرح شده است. برآیند بحث فوق این است که بر اساس صحت براهین ادله گروه نخست، نمى‏توان انسانى را به پذیرفتن دین مجبور کرد و تحت پیگرد دنیوى قرار داد؛ بلکه در روز آخرت است که انسان، نتیجه و حقیقت عمل خویش را خواهد دید. توجه به این نکته ضرورى است که مباحث مطرح شده در این مقاله، اگر چه با دیدگاه رایج مخالف است اما مجله در راستاى تحقق بخشیدن به جنبش نرم‏افزارى و تولید علم و نیز ترویج منطق مناظره، در صدد است تا در مباحث مهم فکرى، به طرح دیدگاههاى گوناگون بپردازد. طبیعى است که از نقد چنین مطالبى نیز جهت دستیابى به اهداف یاد شده، استقبال خواهد شد.

۶۹۹.

تجارت نجات بخش انسان آیة اللّه جوادى آملى

نویسنده: محمدرضا مصطفى پور

منبع: نشریه پاسدار اسلام ۱۳۸۸ شماره ۱۶

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۰۳۵۵

۷۰۰.

ایمان به خدا و نقش آن در کاهش اضطراب

نویسنده: محمدمهدى صفورایى پاریزى

منبع: معرفت ۱۳۸۲ شماره ۷۵

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی تربیت تربیت دینی

تعداد بازدید : ۳۰۲۹۵

درخت حوزه‌های تخصصی