تصوف و عرفان اسلامی

چرخ یکی از روستاهای بزرگ از توابع ولایت لوگر در افغانستان و زادگاه مولانا یعقوب چرخی است. مولانا چرخی از عرفا و مفسران سده نهم ه. ق است که از اصحاب خواجه بهاءالدین نقشبند و عالم علوم ظاهری و باطنی بوده و بنا به نوشته خزینه الاصفیاء به سال 851 ه. ق از دنیا رفته است و مزار وی نیز در قریه «هلففو» در تاجیکستان امروزی، حدود 5 کیلومتری شهر دوشنبه قرار دارد و زیارتگاه عام و خاص است. وی برای تحصیل و تکمیل علوم به بخارا، هرات و مصر سفر کرده و تا سال791 ه. ق درهنگام وفات خواجه بهاءالدین نقش بند در بخارا بوده است. بعضی از آثار به جامانده ازچرخی،عبارت است از: رساله اسماءالحسنی، تفسیر سوره فاتحه و دو جزء آخر قرآن مجید، رساله نائیه و رساله ابدالیه. در این مقاله ضمن معرفی مولانا چرخی، ندیشه و جایگاه و روش وی در سلوک و عرفان بررسی خواهد شد.

۱۸۰۷.

توبه؛ جایگاه و فرایند تحقق آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدتقى مصباح یزدى

منبع: معرفت ۱۳۸۸ شماره ۱۴۱

کلیدواژه‌ها: معصیت اراده گناه توبه تسویف میل به بازگشت

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تصوف و عرفان اسلامی عرفان عملی

تعداد بازدید : ۲۱۵۰۲

توبه به معناى بازگشت و ترگ گناه است؛ بنده‌اى که از خدا به وسیله گناه دور شده اینک قصد بازگشت و تقرب به معبود خویش را دارد. توبه عقلا و شرعآ واجب است و امرى است اختیارى و ارادى. فرد گناهکار براى نیل به توبه، باید علاوه بر اراده بر توبه، یعنى علم و تصدیق به فایده، میل به ترک گناه و معصیت و تقرب به سوى خداى متعال را نیز داشته باشد. این میل باید نسبت به سایر امیال، از جمله انجام معصیت، قوى‌تر باشد. لازمه این کار این است که ضرر گناه و فایده توبه بر انسان روشن گردد. بدون چنین باورى، اراده جدّى توبه در انسان پدید نمى‌آید. در واقع، توبه و اکنشى است از سوى انسان به رفتار ناشایست خویش در صرف عمر خود در معصیت خدا. مهم‌ترین مانع توبه و بازگشت از مسیر نادرست به راه صواب، تسویف و به تأخیر افکندن آن است. بهترین زمان توبه، پس از ارتکاب عمل نادرست و به ویژه در زمان جوانى است. انسانى که در جوانى نتواند به سوى خدا بازگردد، در دوران پیرى امکان توبه براى او به مراتب سخت‌تر و مشکل‌تر خواهد بود.

۱۸۰۸.