درخت حوزه‌های تخصصی

اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
اخلاق اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴۴۱ تا ۴۶۰ مورد از کل ۹٬۱۱۷ مورد.
۴۴۱.

تبیین نظام فضایل از دیدگاه ناصر خسرو(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق پژوهی سال ۶ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۲۱) 73 - 94

کلیدواژه‌ها: نظام اخلاقی فضایل اخلاقی آموزه های اخلاقی شعر و اخلاق ناصر خسرو

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۵ تعداد دانلود : ۱۰۱
با عنایت به اینکه انسان موجودى است خردمند واعمال و رفتارش را مطابق با اراده و اختیار خود انجام می دهد ، پس هنگام تعارض انگیزه ها و گرایش ها در خویشتن از انتخاب اصلح بهره می گیرد. نوشتار پیشِ رو ، با هدف بررسی تبیین نظام فضایل وجایگاه آن در نظام اخلاقی ناصر خسرو به رشتهٔ تحریر در آمده است. از این رو ، در پی پاسخ به این پرسش هاست که نظام فضایل در دیدگاه ناصر خسرو چیست؟ زمینهٔ شکل گیری آن چگونه بوده و چه آموزه های اخلاقی می توان از آن استخراج کرد؟ این پژوهش به روش تحلیل منطق فرارونده و با بهره گیری از منابع کتابخانه ای ابتدا به تببیین نظام فضایل و سپس به تبیین شروط لازم برای تحقّق معیار های مذکور و در پایان به استخراج آموزه های اخلاقی پرداخته است. یافته های حاصل از مفاهیم نظام فضایل : اعتدال ، راستگویی ، عدالت ، تقوا و مفاهیم حاصل از شروط لازم برای تحقّق فضایل : خدا شناسی ، عقل ورزی ، عدم دلبستگی به دنیا ، دینداری و علم توأم با عمل و آموزه های اخلاقی ، تحقّق سلوک اخلاقی ، زهد و قُرب ربوبی است.
۴۴۲.

روابط ساختاری جهت گیری مذهبی با اخلاق حرفه ای معلمان: نقش میانجی گر تحول اخلاقی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال ۸ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۲۶) ۸۴-۶۷

کلیدواژه‌ها: اخلاق حرفه ای جهت گیری مذهبی تحول اخلاقی معلمان ابتدایی شهرستان سبزوار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۰ تعداد دانلود : ۲۲۱
هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی روابط ساختاری جهت گیری مذهبی با اخلاق حرفه ای با در نظرگرفتن نقش میانجی سطوح تحول اخلاقی در معلمان ابتدایی انجام شد. روش : روش پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی با شیوه معادلات ساختاری بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه معلمان ابتدایی شهرستان سبزوار در سال تحصیلی 1401-1400 ( (N=500بود. به الگوی کلاین، نمونه ای به حجم 220 نفر از میان معلمان زن و مرد با روش تصادفی طبقه ای انتخاب شد. افراد نمونه به سه پرسشنامه تحول اخلاقی (Ma,1981)؛ اخلاق حرفه ای ((Cadozier, 2002 و جهت گیری مذهبی (Allport & Ross, 1950 ( پاسخ دادند. به منظورآزمون مدل تحقیق از مدل سازی معادلات ساختاری در نرم افزار Smart PLS استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد اخلاق حرفه ای در معلمان با درونی شدن جهت گیری مذهبی در آنها افزایش می یابد، به طوری که اثر مستقیم آن برابر با 570/0=β بود. همچنین جهت گیری مذهبی با تحول اخلاقی و تحول اخلاقی با اخلاق حرفه ای ارتباط دارد. همچنین بین جهت گیری مذهبی با اخلاق حرفه ای از طریق سطوح تحول اخلاقی ارتباط غیرمستقیم وجود داشت. نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نشان می دهد که با درونی شدن جهت گیری مذهبی و در نتیجه بالارفتن سطوح تحول اخلاقی، اخلاق حرفه ای در معلمان ابتدایی افزایش می یابد.
۴۴۳.

بررسی و نقد انگاره «وظایف در نگاه نخست»(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق پژوهی سال ۶ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۱۸) 61-77

کلیدواژه‌ها: وظیفه گرایی اخلاقی وظایف در نگاه نخست دیوید راس شهودگرایی اخلاقی تزاحم اخلاقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۸ تعداد دانلود : ۱۲۸
ارائهٔ اصول راهنما برای تصمیم گیری در موقعیت های پیچیده و برآمده از تعارض/ تزاحم الزامات اخلاقی، همواره یکی از مهمترین دغدغه های فیلسوفان اخلاق بوده است. دیوید راس - فیلسوف اخلاق شهیر معاصر - با التفات و اِشراف به زوایا و ضعف های نظریه های هنجاری پیشین و بویژه نگاه و نظریهٔ وظیفه گرایانه ایمانوئل کانت - با اتکا به تمایز ابداعی و ادعایی میان «وظایف واقعی» و «وظایف در نگاه نخست» - در صدد برآمد تا راه و روزنه ای برای حل و منحل کردن مشکل تزاحمات اخلاقی بیابد. تکثرگرایی و انعطاف پذیری از ویژگی ها و به ادعا و اذعان بسیاری، از مزیّت های معتنا به نظریه وظیفه گرایانهٔ راس است که به جهت الهام و اثر پذیری از شیوه شهودگرایانه جی. ای. مور، به «شهودگرایی اخلاقی» موسوم و معنون شده است. در این مقاله پس از اشاره به عناصر و اصول نظریه نوآورانه دیوید راس و واکاوی مناشی و مقوّمات انگاره «وظایف در نگاه نخست»، کارایی و کامیابی این رویه و رهیافت بدیع و بنیادین در حلِّ دشواره های اخلاقی و تسهیل فرایند تصمیم گیری در موقعیت های پیچیده اخلاقی، تحلیل و نقد شده است.
۴۴۴.

تحلیل محتوای کتاب های پیام های آسمانی و دین و زندگی دوره متوسطه بر اساس مؤلفه های هوش اخلاقی میشل بوربا: مدل آنتروپی شانون(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال ۸ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۲۷) ۱۲۲-۱۰۱

کلیدواژه‌ها: پیام های آسمانی تحلیل محتوا دوره متوسطه دین و زندگی هوش اخلاقی آنتروپی شانون

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۶ تعداد دانلود : ۲۵۳
هدف: هدف پژوهش، تحلیل محتوای کتاب های پیام های آسمانی دوره اول و دین و زندگی دوره دوم متوسطه بر اساس مؤلفه های هوش اخلاقی میشل بوربا بود. روش: پژوهش حاضر توصیفی و از نوع تحلیل محتوا با به کارگیری روش «آنتروپی شانون» بود. جامعه آماری، شامل 9 کتاب درسی پیام های آسمانی و دین و زندگی دوره متوسطه چاپ 1402 بود که به روش نمونه گیری سرشماری، علاوه بر متن دروس، تصاویر، جملات، شعر ها، داستان ها و آیات نیز تحلیل شد. واحد تجزیه و تحلیل متون نوشتاری، جمله بود و برای بررسی تصاویر از تحلیل مضمون استفاده شد. ابزار پژوهش، فرم وارسی مؤلفه های هفت گانه هوش اخلاقی نظریه بوربا بود. روایی پژوهش بر اساس دیدگاه اساتید و صاحبنظران دانشگاهی بدست آمد و و پایایی آن از طریق ضریب پایایی پی اسکات 73/0 به دست آمد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها با نرم افزار Excel، از جدول توزیع فراوانی، درصد و ضریب اهمیت استفاده شد. یافته ها: در کتاب های مورد بررسی، مؤلفه خویشتن داری (216/0WJ=)، از بیشترین ضریب اهمیت برخوردار است و در مراتب بعدی به ترتیب مؤلفه های: انصاف (188/0WJ=)، بردباری (176/0WJ=)، همدلی (164/0WJ=)، احترام (122/0WJ=)، وجدان (106/0WJ=) و مهربانی (025/0WJ=) قرار دارند. بیشترین ضریب اهمیت مؤلفه ها در کتاب پیام های آسمانی هفتم و دین و زندگی دهم (170/0WJ=) است و در مراتب بعدی به ترتیب کتاب های: دین و زندگی دوازدهم (167/0WJ=)، پیام های آسمانی نهم (165/0WJ=)، دین و زندگی یازدهم (164/0WJ=) و کمترین ضریب اهمیت نیز در کتاب پیام های آسمانی هشتم (162/0WJ=) است. نتیجه گیری: در مجموع مؤلفه های هوش اخلاقی در مقایسه با یکدیگر توزیع متوازنی ندارند و کتاب های مورد بررسی در پایه های مختلف نیز به صورت نامتوازنی به مؤلفه ها پرداخته اند.
۴۴۵.

مقایسه انتقادی نقش احساس در قضاوت های اخلاقی بر اساس دیدگاه علامه طباطبائی و پنج نظریه مرتبط در باب روانشناسی اخلاق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اخلاق سال ۱۶ بهار ۱۴۰۲ شماره ۵۹ 65 - 88

کلیدواژه‌ها: عقل گرایی مدل پردازش دوگانه مدل شهود گرایانه اجتماعی احساسات گرایی نوین مدل ترکیبی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۷ تعداد دانلود : ۱۵۷
برای حدود 2000 سال فضای غالب در گفتمان اخلاق، فضای حاکمیت عقل و عقلانیت بوده است و تاثیر پذیرفتن از احساس در اخلاق، نوعی ضعف به حساب می آمده است. از سال 2000 میلادی به بعد با پیشرفت علم عصب شناسی و ورود آن به حیطه بررسی قضاوت های اخلاقی، مجال جدیدی پیش روی محققین اخلاق گشوده شد و به آنها اجازه داد تا علاوه بر بحث های فلسفی، بحث های تجربی را نیز در نظریه پردازی درباره نقش احساسات در اخلاق مطرح نمایند. این پژوهش با روش توصیفی و استفاده از منابع کتابخانه ای تلاش می کند تا پنج نظریه اصلی در ارتباط با نقش احساسات در اخلاق، یعنی عقل گرایی، مدل پردازش دوگانه، مدل شهود گرایانه اجتماعی، احساسات گرایی نوین و مدل ترکیبی را مورد بررسی قرار می دهد. در ادامه دیدگاه علامه طباطبائی به عنوان فیلسوفی که برای اول بار در فضای اسلامی از نقش احساسات در اخلاق سخن گفته، به صورت تطبیقی با دیدگاه های موجود مورد بررسی قرار خواهد گرفت و نقاط ضعف و قوت آن نشان داده می شود.
۴۴۶.

شناسایی مولفه های تربیتی دانش آموزان یتیم از منظر رهبران آموزشی: مطالعه پدیدارشناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال ۸ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۲۹) 7 - 34

کلیدواژه‌ها: مولفه های تربیتی دانش آموزان یتیم رهبران آموزشی فقدان پدر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۷ تعداد دانلود : ۱۵۳
هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر، دست یابی به مؤلفه های تربیتی دانش آموزان یتیم با بهره گیری از تجارب زیسته رهبران آموزشی در مدارس شاهد بود. روش: پژوهش حاضر از نوع مطالعات کیفی با استفاده از روش پدیدارشناسی تفسیری و به کارگیری ابزار مصاحبه انجام گرفت. جامعه پژوهش شامل 11 تن از رهبران آموزشی مدارس شاهد در مقطع ابتدایی شهر تهران در سال تحصیلی 01-1400 بود که با استفاده از روش نمونه گیری ملاکی انتخاب شدند. به منظور تجزیه وتحلیل یافته ها از روش پدیدارشناسی تفسیری اسمیت استفاده شد. یافته ها: نتایج حاصل از انجام مصاحبه نیمه ساختاریافته با رهبران آموزشی در قالب (5 مضمون کلی، 19 مضمون جزیی و 57 مضمون پایه) شامل راهبردهای تربیتی (توجه به اصول تربیتی، تقویت مهارت های شناختی-اجتماعی، توجه به تفاوت های فردی، تربیت چندبُعدی، احسان به یتیم و اکرام یتیم)، سیستم حمایتی (حمایت همه جانبه از دانش آموزان و خانواده)، تقویت عملکرد پرورشی رهبران آموزشی (هم افزایی گروهی مربیان، حساسیت تربیتی رهبران آموزشی، آموزش مربیان و توجه به اهمیت گزینش مربیان و کادر آموزشی)، تقویت شبکه ارتباطی (تقویت احساس تعلق به مدرسه، انعطاف در روابط و استحکام در روابط) و تقویت شبکه حمایتی (ضعف برنامه ریزی در زمینه های پرورشی وآموزشی مربیان، ضعف در حمایت مالی و شبکه ارتباطی) بود. نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر بیان گر خلاء توجه به موضوع ایتام در اسناد بالادستی نظام آموزش وپرورش و ضرورت توانمندسازی رهبران آموزشی در میزان و نوع توجه به نیازهای آموزشی و پرورشی دانش آموزان یتیم به ویژه در مدارس شاهد است.
۴۴۷.

تجارب زیسته دانش آموزان مقطع متوسطه دختر از چالش کشف حجاب در مسیر مدرسه ( یک مطالعه پدیدارشناسانه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال ۸ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۲۷) ۸۰-۵۱

کلیدواژه‌ها: تجارب زیسته دانش آموزان دختر کشف حجاب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۴ تعداد دانلود : ۱۹۷
هدف: از اجرای پژوهش حاضر، احصاء تجارب زیسته دانش آموزان دختر مقطع متوسطه از چالش کشف حجاب در مسیر مدرسه بود. روش : روش پژوهش؛ مبتنی بر رویکرد کیفی و روش پدیدارشناسی از نوع توصیفی بود. برای گردآوری داده ها، از مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده و برای تحلیل داده های پژوهش، از تحلیل مضمون بهره گرفته شد. یافته ها:در این مطالعه، ده مضمون کلی در سه بعد محوری شامل برداشت ناصواب ارزش حجاب، دستاویز نمودن ارزش حجاب و القاء تفکر حجاب مانع آزادی جای گرفتند. همچنین ابعاد زمینه های فرهنگی، اجتماعی و شخصی و خانوادگی مبتنی بر تسهیل پدیده حجاب و ابعاد درک شدن به جای طرد شدن، عدم تبیین و روشن نگری مطلوب و مغفول بودن الگو های عملی و شعارزدگی مبتنی بر بازدارنده بودن پدیده حجاب شناسایی شد. نتیجه گیری : بر اساس یافته های این پژوهش می توان استنتاج نمود که مواجهه با چالش کشف حجاب دانش آموزان در مسیر مدرسه مستلزم تغییر نگاه دستگاه های اجرایی به مقوله حجاب است و باید از مواضع برخورد های سطحی و شتاب زده دوری نموده و مسیر تبیین و روشن نگری را جایگزین ساخت. هم چنین نیاز است که در زمینه نیاز های واقعی دانش آموزان و نسل جوان، توسط جامع عمومی و ذینفعان، فرهنگ سازی شده و از پتانسیل نهادهای اجتماعی، آموزشی و رسانه ای و حتی سیاسی بهره گیری شود. چنانچه رویه موجود در رابطه با پدیده حجاب دانش آموزان و نسل جوان تداوم یابد و به فرایند مواجه آن کم توجهی شود؛ موجب شکاف عمیق تری در آینده نزدیک خواهد شد.
۴۴۸.

مرزگشایی مفهوم قرآنی تربیت: در تکاپوی ارائه تبیینی بدیع از تربیت قرآنی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال ۳۱ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۶۰ 231 - 252

کلیدواژه‌ها: تربیت قرآن پژوهی تربیتی اِصْطَنَاع استطاعت ود

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۲ تعداد دانلود : ۱۷۹
مفهوم تربیت در عصر کنونی یکی از دشوارترین مفاهیمی است که مسیری پرفراز و نشیب را پیموده و هنوز با ابهاماتی روبه روست. باوجوداینکه در باب ضرورت و اهمیت تربیت مناقشه ای جدی وجود ندارد اما تحلیل های متفاوت و گاه متناقضی که از این مفهوم صورت می گیرد نشان می دهد این مفهوم نتوانسته معنای واقعی خود را در جوامع دینی و غیر دینی پیدا کند؛ لذا تأمل و تدقیق در آن همچنان ضروری به نظر می رسد. به این سبب مقاله حاضر با روش استنتاجی و معناشناسی توصیفی بر آن است که ضمن ایضاح مفهوم تربیت با واژگان بدیع بر اساس آیات قرآن، دلالت های تربیتی آن را واکاوی کند. داده های حاصل از پژوهش نشان می دهد که واژگانی مانند: اِصْطَنَاع، اِستِطاعت، وُدَّ با سازه اصلی تربیت قرآنی پیوند معنایی وثیقی دارد که علی رغم اهمیت بالای تربیتی مورد بی توجهی پژوهش های انجام شده قرار گرفته است. اهمیت بالای تربیت در قرآن، بسط حدود و ثغور مفهوم تربیت، استطاعت به عنوان پیش نیاز یادگیری، جایگاه وُدَّ در فرآیند هدف گذاری و تدوین محتوا از مهم ترین دلالت های تربیتی برآمده از واژگان مورد بررسی می باشد.
۴۴۹.

چالش های آموزش اخلاق اسلامی به دانش آموزان در دوره ابتدایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم تربیتی از دیدگاه اسلام سال ۱۱ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲۳ 67 - 93

کلیدواژه‌ها: آموزش اخلاق چالش های آموزش اخلاق دانش آموزان دوره ابتدایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۸ تعداد دانلود : ۱۹۱
این تحقیق با هدف شناسایی چالش های آموزش اخلاق اسلامی به دانش آموزان در دوره ابتدایی انجام شد. رویکرد این پژوهش کیفی و روش موردِ استفاده تحلیل مضمون بود. مشارکت کنندگان بالقوه این پژوهش، همه معلمان و مربیان پرورشی دوره ابتدایی بودند که از بین آنها 10 نفر به روش نمونه گیری هدفمند از نوع معیار، در نقشِ مشارکت کننده انتخاب شدند. ابزار پژوهش مصاحبه نیمه ساختار یافته بود. ابتدا پرسش کلیدیِ چالش های آموزش اخلاق اسلامی به دانش آموزان در دوره ابتدایی کدامند؟» مطرح شد و سپس بر حسبِ پاسخ های دریافتی، پرسش های بعدی نیز پرسیده شد. در این تحقیق، 4 مضمون فراگیر و 14 مضمون سازمان دهنده در موردِ چالش های آموزش اخلاق اسلامی به دانش آموزانِ دوره ابتدایی، شناسایی شد. بر مبنای این مضامین، می توان به این نتیجه دست یافت که وضعیت موجود آموزش اخلاق به دانش آموزانِ دوره ابتدایی از 4 منظر محتوای آموزش اخلاق»، دانش آموزش محتوای اخلاقی»، فضای فیزیکی و جو عاطفی مدرسه» و عدم هماهنگی و دوگانگی بین عناصر مختلف در آموزش اخلاق» آسیب و چالش دارند. شناسایی این چالش ها می تواند به برنامه ریزان آموزش و پرورش در برطرف کردن چالش ها و موانع آموزش اخلاق اسلامی کمک کند.
۴۵۰.

اخلاق کار در منابع انسانی؛ خانواده، دین مداری و نفی مدرنیزاسیون(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال ۱۴ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۵۴) 25-50

کلیدواژه‌ها: اخلاق کار خانواده دین مداری مدرنیزاسیون

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۰ تعداد دانلود : ۱۶۶
هدف این پژوهش بررسی و تعیین تأثیر خانواده، دین مداری و پایبندی به ارزش های سنتی (نفی مدرنیزاسیون) بر متغیر اخلاق کار کارکنان شرکت پتروشیمی شهر ایلام بود. روش تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر روش، تبیینی از شاخه پیمایشی بود. جامعه آماری پژوهش کلیه کارکنان شرکت پتروشیمی شهر ایلام بود که با استفاده از جدول حجم نمونه کوهن و کرجسی و مورگان 226 نفر تعیین شد. برای گردآوری داده ها از ابزار پرسش نامه استفاده شد. اخلاق کار با پرسش نامه سی پتی (1990)، مدرنیزاسیون و خانواده با پرسش نامه محقق ساخته، دین مداری با پرسش نامه خلاصه شده گلزاری (1379)، به ترتیب با ضرایب پایداری 82/0، 81/0، 79/0 و 76/0 برحسب آلفای کرونباخ اندازه گیری شد. نتایج تحلیل داده ها از طریق آزمون رگرسیون و تحلیل مسیر نشان داد خانواده بر مبنای دین مداری و پایبندی بر ارزش های سنتی تقریباً 40 درصد تغییرات اخلاق کار کارکنان را پیش بینی می کند. همچنین خانواده، دین مداری و نفی مدرنیزاسیون اثرات مستقیم و غیرمستقیم بر اخلاق کار دارد.
۴۵۱.

رویکردی انتقادی به اخلاق پژوهی سفرنامه نویسانِ دوره قاجار در مورد ذبح حیوانات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تأملات اخلاقی دوره ۴ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ 117 - 137

کلیدواژه‌ها: سفرنامه نویسان دوره قاجار حقوق حیوانات اخلاق اسلامی رویکرد اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۲ تعداد دانلود : ۱۶۹
دوره قاجار از مهم ترین دوره های تاریخ معاصر ایران و اوج حضور اروپاییان در ایران است. در این دوره سفرنامه نویسان اروپایی به صورت سیاحت شخصی و گاه به صورت هیئت های اعزامی از سوی ابرقدرت های اروپایی در ایران حضور پیدا می کردند. این افراد شامل سیاحان، پزشکان، شخصیت های سیاسی و اقتصادی و حتی میسیونرهای مذهبی بوده اند، سفرنامه نویسان هر کدام باانگیزه و بینشی خاص، بنا بر روحیه و جنبه فرهنگی و اجتماعی خود و درحالی که فرهنگ سرزمین خود را به همراه دارند به بررسی وضعیت طبیعی جغرافیایی تاریخی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی محل سفر خود می پردازند، سفرنامه نویسان در گزارش های خود بر تضییع حقوق حیوانات اشاره کرده اند، برای نمونه گزارشاتی از ذبح حیوانات در ایام محرم و اعیاد نقل کرده و این سلب حیات را یکی از موارد تضییع حقوق حیوانات دانسته اند. این پژوهش در صدد پاسخ گویی به این سؤال است که آیا این اتهام و سوءبرداشت سفرنامه نویسان از تضییع حقوق حیوانات درست است؟ این فرضیه دنبال می شود که سفرنامه نویسان، اولا با اهدا ف و اغراض سوء این گزارشات را بیان کرده اند. ثانیا به دلیل درهم تنیدگی فقه و کلام و اخلاق در سنت اسلامی ایجاد مرز مشخص بین ادله اخلاقی و کلامی در مرضوع ذبح حیوانات امکان پذیر نیست و از طرفی هم اسلام، انسان را مجاز به استفاده از حیوانات می داند، ولی برای حیوانات حقوق و آداب اخلاقی قرار داده است که رعایت آن بر همگان واجب است. روش نگارش این نوشتار؛ توصیفی، بر اساس گزارش های سفرنامه نویسان دوران قاجار و سپس از روش تحل
۴۵۲.

شناسایی عوامل اجتماعی - تربیتی موثر بر تمایل دانش آموزان به حضور در مسجد بر اساس طرح شهید بهنام محمدی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال ۳۱ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۶۰ 141 - 174

کلیدواژه‌ها: دین داری نوجونان دانش آموزان مساجد تربیتی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۰ تعداد دانلود : ۱۷۷
هدف این پژوهش شناسایی عوامل موثر بر تمایل دانش آموزان به مسجد بر اساس طرح شهید بهنام محمدی بوده است. تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی، از نظر روش آمیخته است که در بخش کیفی از بررسی اسنادی و در بخش کمی از روش پیمایشی مقطعی استفاده شده است. جامعه آماری این تحقیق شامل مربیان و دانش آموزان شهر تهران است. نمونه نحقیق حاضر بر اساس جدول مورگان تعداد 103 نفر بوده که پرسشنامه محقق ساخته بر روی آنان اجرا گردید. برای تجزیه و تحلیل دادههای کمی از آمار توصیفی و آمار استنباطی (T تک نمونهای، طیف مطلوبیت نانلی، T دو گروه مستقل، و آزمون فریدمن) استفاده شد. یافتهها نشان داد که بر اساس دیدگاه مخاطبین طرح شهید بهنام محمدی موانع جدی از لحاظ عوامل تأثیرگذار درونی طرح مبنی بر عدم جذب نوجوانان وجود ندارد. در رابطه با اولویت بندی مقوله ها از منظر میزان تأثیر آن ها بر عدم جذب مخاطبین به مسجد از دیدگاه مخاطبین نیز اولویت بندی مقوله ها در نمونه به ترتیب بدین قرار است: برنامه ریزی و محتوای آموزشی (با میانگین 2.75)، مقوله بی توجهی به نسازها و اقتضائات سنی (با میانگین 2.71)، امکانات و تسهیلات (با میانگین 2.56)و همچنین و در نهایت مقوله نیروی انسانی تأثیرگذار (با میانگین 2.52). همچنین یافتهها نشان داد که در مقوله های امکانات، نیازها و اقتضائات، و نقش خانواده، میانگین امتیاز در بین مربیان بیشتر از مقدار آن در مخاطبین است. به بیان دیگر مربیان طرح در مقایسه با مخاطبین در رابطه با مقوله های ذکر شده معتقدند این عوامل در عدم جذب نوجوانان به مسجد بیشتر تأثیر داشته است. نتایج کل بیانگر آن است که بیشتر عوامل جذب دانش آموز نوجوان به مسجد مربوط به عوامل مؤثر خارج از مسجد است.
۴۵۳.

بررسی تاثیر آموزش اخلاقی با رویکرد اسلامی بر سازگاری زناشویی

نویسنده:
منبع: پژوهش های تعلیم و تربیت اسلامی سال ۹ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱۵ 21 - 37

کلیدواژه‌ها: رویکرد اسلامی سازگاری زناشویی آموزش اخلاقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۶ تعداد دانلود : ۱۷۵
سازگاری زناشویی یک فرایند تکاملی در رابطه بین زوجین است که به حالتی از تطابق در حوزه های مختلف زوجین که ممکن است در آنها تعارض وجود داشته باشد، اطلاق می شود. هدف این پژوهش بررسی تاثیر آموزش اخلاقی با رویکرد اسلامی بر سازگاری زناشویی بود. روش پژوهش شبه آزمایشی از نوع نیمه تجربی با استفاده از پیش آزمون- پس آزمون بوده است. جامعه آماری این پژوهش شامل دانشجویان متاهل دانشگاه پیام نور اصفهان در سال 1397 بود. 30 نفر از دانشجویان متاهل دانشگاه پیام نور اصفهان با روش نمونه گیری تصادفی به عنوان شرکت کننده انتخاب شدند و به تصادفی در دو گروه آزمایش (15زوج) و گروه کنترل (15زوج) جایگزین شدند. برای گروه آزمایش 10 جلسه آموزش اخلاقی با رویکرد اسلامی برگزار شد. ابزار پژوهش مقیاس زناشویی اسپینر( 1976) بود. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از تحلیل کواریانس چند متغیره انجام شد. نتایج تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که بین دو گروه از نظر سازگاری زناشویی و ابعاد آن (رضایت دو نفری، همبستگی دو نفری، توافق دو نفری و ابراز محبت) تفاوت معنی داری وجود دارد. بر این اساس، آموزه های اخلاقی مبتنی بر رویکرد اسلامی می تواند در بهبود روابط بین فردی و زناشویی موثرواقع شود. در کل یافته ها لزوم گنجاندن برنامه آموزش های اخلاق محور به زوجین را متذکر می سازد.
۴۵۴.

نگرش های تلفیقی و غیر تلفیقی به تحولات اجتماعی و دینی تاریخ معاصر ایران با محوریت رویکردهای اخلاقی و روانشناختی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال ۱۴ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۵۳) 175 - 190

کلیدواژه‌ها: اخلاق دین سطح تحلیل فردی سطح تحلیل اجتماعی نگرش تلفیقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۹ تعداد دانلود : ۱۴۱
در شناخت پدیده های مختلف، روش شناسی متناسب با موضوع، ضرورت، راه های جمع آوری و تجزیه و تحلیل داده ها، اهداف و نتایج وجود دارد. نظریه پردازی اجتماعی، دینی و اخلاقی نیز از این قاعده مستثنی نیست. در این مسیر نگرش هایی متنوع به چشم می خورد. گروهی به جنبه های رفتاری و روانشناختی در اعتراض های اجتماعی و سیاسی توجه دارند. گروهی دیگر، آنها را دارای ریشه های اجتماعی می دانند.گروه سوم، بر این مبنا که تغییرات اجتماعی پدیده هایی دارای زمینه ها و ابعاد گوناگون هستند، جنبه های فردی مبتنی بر مباحث دینی، اخلاقی و روانشناختی را با نگرش های اجتماعی تلفیق می کنند. با توجه به اینکه تحولات اجتماعی و فکری در مقیاس گسترده پدیده هایی چند علتی می باشند، همراهی این نگرش ها در شناخت و سنجش آنها امری ضروری می باشد، چراکه نگاه تک بعدی و مبتنی بر یک بعد خاص نمی تواند منتج به شناخت دقیق شود. نگرش تلفیقی و تلفیق سطوح تحلیل، به ویژه به تحولات اجتماعی و دینی معاصر در ایران، با محوریت اخلاق قابلیت دارد.
۴۵۵.

روحانیت و معنویت؛ الزامات معرفتی در تبلیغ معنویت با تاکید بر نقد آراء جول اوستین(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: مطالعات اخلاق کاربردی سال ۱۳ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۷۲) 73 - 98

کلیدواژه‌ها: معنویت جدید موفقیت موعظه انگیزشی کنش سلبی کنش ایجابی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۷ تعداد دانلود : ۱۴۳
هدایت فکری-دینی به منزله یکی از اهداف مهم روحانیت است. این وظیفه علاوه بر اینکه متضمن تبیین اندیشه های ناب اسلامی است؛ همچنین، مستلزم مواجهه با شبهات دینی - معنوی و هدایت ذهن جوانان به سوی اندیشه های متعالی است. در این میان، اندیشه های جول اوستین مصداقی از چنین شبهاتی در فضای فرهنگی ایران است و پرسش مقاله نیز در این باره است که چه الزامات معرفتی در تبلیغ معنویت با تاکید بر اندیشه های جول اوستین وجود دارد؟ در مواجهه با رهیافت اوستین که تحت عنوان «الهیات انگیزشی و مثبت گرا» قابل بازخوانی است؛ می توان بر جنبه معرفتی تمرکز کرده و از روش تحلیلی- انتقادی استفاده کرد. بدین سان، هدف مقاله تحلیل دو نحوه کنشگری روحانیون است. نخست، در کنش معرفتی – سلبی «مقابله با تلقی ناقص از اهداف دینی - معنوی» و «مقابله با تقلیل اهداف کلان به مسائل جزئی» از اهمیت بیشتری برخوردار است؛ چرا که اوستین مبنی بر ارزش های دوران معاصر به تحریف آموزه های دینی اقدام می کند. دوم، در کنش معرفتی – ایجابی «ابلاغ اهداف وحیانی دین» و «ابلاغ مبانی نظری-الهی» حائز اهمیت است؛ چرا که از سویی، هدف غایی همان سعادت انسان و اصلاح امور زندگی به واسطه قرب الهی است و از سوی دیگر، غفلت از مبانی نظری-الهی موجب بروز چالش های متعددی می شود. در واقع، الهیات نزد اوستین بهانه ای برای توجیه تلاش همه جانبه برای موفقیت های این جهانی است. حال آنکه این نگرش، علاوه بر اینکه به تحریف اهداف وحیانی ختم می شود؛ توامان، مبانی الهیات وحیانی را نادیده می گیرد.
۴۵۶.

تطور معنایی و کارکرد اجتماعی واژه اطمینان در فرهنگ ادبی قران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال ۱۴ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۵۴) 51-68

کلیدواژه‌ها: اطمینان معناشناسی مؤلفه های معنایی آرامش

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۱ تعداد دانلود : ۱۷۳
معناشناسی بر اساس مکتب بن با کشف ارتباط معنائی واژگان در یک شبکه معنائی گسترده به نظام معنائی قرآن دست می یابد. از آنجا که در این روش چهره روشنی از معانی به دست می آید که با روش معناشناسی کلاسیک قابل دستیابی نیست در این نوشتار از آن برای بررسی معنائی واژه «اطمینان» استفاده شده است. این واژه ارتباط وثیقی با مباحث کلامی مانند ایمان، توکل، توسل داشته و فهم درست آن برداشت های نادرست از این واژه را اصلاح می نماید. حال در این پژوهش نخست مفهوم واژه اطمینان در فرهنگ عرب جاهلی، سپس میدان های معناشناسی آن در قرآن بررسی و در نهایت شبکه معنایی و واژه های کلیدی و کانونی اطمینان در قرآن تبیین می گردد. نتیجه آن که با توجه به فرهنگ عصر جاهلی و خوی تند اعراب، این واژه در قرآن بیشتر در مفهوم امنیت جسمانی و آرامش مادی توسعه معنایی یافته و بر اساس جهان بینی اسلامی ارزش های دنیوی و اخروی برای آن ترسیم شده است.
۴۵۷.

واکاوی چالش های پیاده سازی هوش اخلاقی در هوش مصنوعی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق پژوهی سال ۶ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۲۱) 23 - 48

کلیدواژه‌ها: هوش مصنوعی هوش اخلاقی اخلاق ماشینی کد اخلاقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۸ تعداد دانلود : ۱۰۲
پیاده سازی یک نظام اخلاقی در رفتار سیستم های هوش مصنوعی ، صرفاً نیازمند هوش انتزاعی نیست ، بلکه مستلزم شکل خاصی از هوش انسانی و مصنوعی است. عاملان هوشمند مصنوعی رفتار و ویژگی های بارزی مثل منفرد بودن ، پیچیده بودن ، تخصصی بودن ، پایدار و خودگردان بودن دارند. کُد اخلاقی انسان به نحو جبران ناپذیری معیوب است : این اخلاق ترجیح ، پاسخ گویی (نه مسئولیت) و عدم آزادی است که با ابداع سیستم های اخلاقی ، گردش ارزش های آرمانی و آموزش اخلاق نمی توان آن را جبران کرد ، اما چنین اخلاق معیوبی برای نهادینه سازی ، نیازمند ابزارهای کاملی است که نه تنها هوش ، بلکه وجدان و حتی روح را به ماشین می بخشد. در این مقاله ، پس از بیان مسئله و مفهوم شناسی هوش اخلاقی و اشاره به ویژگی های عاملان هوشمند مصنوعی ، به دشواری های اعمال قواعد اخلاقی برای عوامل هوشمند و همچنین موانع پیشِ روی هوش مصنوعی اخلاقی اشاره شده و مهم ترین چالش های پیاده سازی هوش اخلاقی در هوش مصنوعی ، واکاوی و تحلیل شده است.
۴۵۸.

دروغ گویی کودکان و علل آن از نظر اسلام و روان شناسان

نویسنده:
منبع: مطالعات دین پژوهی سال ۷ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱۳ 25 - 42

کلیدواژه‌ها: دروغگویی کودکان علل دروغگویی آثار دروغگویی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۷ تعداد دانلود : ۲۲۶
چکیده دروغ گویی یعنی، کتمان واقعیت و بیان سخنی که واقعیت خارجی ندارد. این خصوصیت بااینکه در همه فرهنگ ها، ادیان و مکاتب، قبیح و ضدارزش بوده و در اسلام نیز به شدت مذمت شده است در بسیاری از کودکان به دلایل مختلف به صورت مکرر مشاهده می شود. باتوجه به تأثیر ویژه دوران کودکی در شکل گیری شخصیت در بزرگسالی، پژوهش حاضر به روش توصیفی-تحلیلی با بررسی منابع روان شناسی و اسلامی، چیستی و چرایی (علت های) بروز و یا تثبیت این رفتار غیرارزشی در کودکان را بررسی می کند. با بیان مختصری از انواع دروغ گویی، شرح علت هایی دروغ گویی مانند ترس از تنبیه، تقلید از والدین، کم رویی، جلب توجه، رهایی از فشار و سرزنش و... اشاره به آثار دروغ گویی مانند ایجاد شخصیت کاذب برای دروغ گو، رسوایی و بی آبرویی، بی ارزش شدن دروغ گو، فریب خوردن دیگران، بی اعتمادی و... روش هایی برای پیشگیری و یا درمان این رفتار مذموم توصیه شده است.
۴۵۹.

اثربخشی طرح رشد و بالندگی تربیتی دانش آموزان مقطع متوسطه اول (طرح شهید بهنام محمدی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال ۳۱ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۵۹ 11 - 38

کلیدواژه‌ها: اثربخشی طرح رشد و بالندگی شهید بهنام محمدی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۰ تعداد دانلود : ۱۸۵
طرح شهید بهنام محمدی ازجمله طرح های تربیتی سازمان بسیج بوده که از سال 1397 با چشم انداز شش ساله توسط سازمان بسیج دانش آموزی و با همکاری اداره آموزش وپرورش در برخی از مدارس متوسطه اول به اجرا درآمد. هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی طرح رشد و بالندگی شهید بهنام محمدی بود. تحقیق بر مبنای هدف از نوع کاربردی و بر مبنای ماهیت و روش، توصیفی - پیمایشی است. جامعه آماری تحقیق 736 نفر و حجم نمونه بر اساس جدول مورگان 377 نفر تعیین شد. برای نمونه گیری از روش تصادفی ساده استفاده شد. برای گردآوری اطلاعات و داده ها از هر دو روش کتابخانه ای و میدانی استفاده شد. برای گردآوری داده از سه پرسش نامه محقق ساخته با طیف پنج درجه ای لیکرت استفاده شد. پرسش نامه ها توسط استاد راهنما و 12 نفر از کارشناسان مجری طرح با روش صوری و محتوایی روایی سنجی و اشکالات آن برطرف شد. پایایی پرسش نامه ها با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ برای پرسش نامه دانش آموزان 97/0، پرسش نامه سرگروه ها و مربیان 99/0 و پرسش نامه والدین دانش آموزان 97/0 به دست آمد که نشان از پایایی مناسب پرسش نامه ها داشت. برای توصیف داده ها از شاخص های میانگین و انحراف معیار و جداول فراوانی و برای تحلیل داده ها از آزمون t تک نمونه ای استفاده شد. داده ها با نرم افزار SPSS توصیف و تحلیل شد. باتوجه به مقادیر آماره t (دانش آموزان 46/6 ، والدین 67/13 ، مربیان 72/3 و در مجموع 58/12) و میانگین های (دانش آموزان 30/3 ، والدین 61/3 ، مربیان 49/3 و در مجموع 42/3) در سطح آلفای کمتر از 0.05 معنی دار بود که نشان داد اثربخشی طرح مذکور از دیدگاه دانش آموزان، والدین، مربیان و مجموع نمونه تحقیق دارای اثربخشی بالای متوسط و به میزان 68 از 100 (68%) است.
۴۶۰.

تبیین اندیشه های روان شناختی فلسفی ملاصدرا و کاربست دلالت های تربیتی آن در نظام تعلیم و تربیت رسمی و عمومی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال ۳۱ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۶۰ 69 - 102

کلیدواژه‌ها: تربیت رسمی و عمومی سند تحول بنیادین روان شناسی فلسفی نفس و روان ملاصدرا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۵ تعداد دانلود : ۲۱۰
تربیت نفس و روان در پژوهش های فلسفی تعلیم و تربیت اسلامی به ویژه با رویکرد کاربست آن در تربیت رسمی و عمومی از با ارزش ترین موضوعاتی است که کانون آگاهی برخی از پژوهشگران این گستره از علوم انسانی قرارگرفته است؛ پژوهش حاضر در جستجوی تبیین اندیشه های روان شناختی فلسفی ملاصدرا و استنباط دلالت های آن در نظام تربیت رسمی و عمومی است. این پژوهش از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و روش استنتاجی ضرورت بالقیاس الی الغیر بهره برده است. نتایج پژوهش حکایت از آن دارند که حکمت صدرایی می تواند پاسخ گوی پرسش های بنیادین در حوزه نفس شناسی و تربیت آن در نظام تعلیم و تربیت رسمی و عمومی باشد. انسان در این مکتب، متصل به مبدأ و مقصد الهی است که وجودش مرکب از جسم و روح است. همچنین خجستگی او در دو جهان به سعادت عقلانی در بستر رشد تعقل خلاصه می گردد. با توجه به هدف اصلی سند تحول بنیادین در نظام تربیت رسمی و عمومی یعنی تحقق حیات طیبه در تربیت و معنایابی حیات طیبه به حیات معقول و تربیت عقلانی در حکمت متعالیه می توان با برنامه ریزی این ساحت تربیتی در دوره های مختلف تحصیلی به این هدف سند تحول دست یافت.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان