تفسیر قرآن

برای گناهان سه نوع مجازات برشمرده اند: مجازات قراردادی، مجازاتی که با گناه رابطه تکوینی و طبیعی دارد و مجازاتی که تجسم خود جرم است و چیزی جدای از آن نیست. تفسیر آیه 41 روم: «ظَهَرَ الْفَسادُ فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْر ِ بِما کَسَبَتْ أ َیْدِی النَّاس ِ لِیُذیقَهُمْ بَعْضَ الَّذی عَمِلُوا لَعَلَّهُمْ یَرْجعُون» بیانگر آثار تکوینی و دنیوی گناهان است. واژه فساد یکی از واژه های معادل گناه است. افزون بر اینکه گناه خود، فساد به معنای خروج از اعتدال است، نتیجه آن تباهی خشکی و دریا است و موجی که رفتار نامناسب انسان در هستی ایجاد می کند تا ابد در جریان است و بدی اعمال انسان، در آخرت که محل بروز و ظهور حقایق است، آشکارتر می گردد. مجازاتی که با گناه رابطه تکوینی و طبیعی دارد در دنیا آثار وضعی گناه و مکافات دنیوی آن است و در آخرت باطن خود عمل است که ظاهر می گردد.

۴۸۳.

بررسی آیات قصاص و وجوه حیات بخشی آن در قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حمیدرضا نوری

منبع: مطالعات تفسیری سال ششم بهار ۱۳۹۴ شماره ۲۱

کلیدواژه‌ها: حیات قصاص قتل عمد عفو آیه 179 178 بقره آیات قصاص آیات الأحکام

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۸۶۸۳ تعداد دانلود : ۳۷۲۶

در زمینه مفهوم برآمده از آیه شریفه «وَ لَکُمْ فِی الْقِصَاص ِ حَیَاةٌ یَاْ أ ُولِیْ الأَلْبَابِ» و دیگر آیات مرتبط با قصاص، دو دیدگاه وجود دارد. برخی معتقدند: مفهوم این آیات شریفه، بر رجحان قصاص نسبت به عفو، دلالت داشته و این مفهوم قرین حکمتی عقلانی است و آن حفظ جان انسان هایی است که با تنبه از قصاص مجرم، از قتل دیگر انسان ها و گرفتار آمدن خود به کام مرگ، جلوگیری می نمایند. در مقابل گروهی بر این باورند که آیات شریفه، فاقد این مفهوم بوده و صرفا بر حیاتبخش بودن قصاص و تقابل به مثل نسبت به تکایل و زیاده روی در انتقام، دلالت دارد و مقایسه ای را بین قصاص و عفو انجام نداده است. این مقاله، دیدگاه دوم را ترجیح داده است و این دیدگاه را با شأن نزول آیه و ماهیت مکتب اخلاقی اسلام و تأکید آموزه های دینی بر نهاد عفو، سازگارتر می داند.

۴۸۴.

رسول اعظم(ص) کامل‏ترین الگو براى بشریت‏

نویسنده: سید جواد حسینى

منبع: نشریه پاسدار اسلام ۱۳۸۵ شماره ۲۹۶

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۸۶۴۳

۴۸۵.

نشانه‏هاى خدا در قرآن (4) آفرینش همسر، آیتی الهی

نویسنده: فرج‏الله فرج اللهی

منبع: ماهنامه مکتب اسلام ۱۳۸۱ شماره ۴

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۸۶۴۶

۴۸۶.

عذاب استیصال در قرآن با تکیه بر تفسیر المیزان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: بی بی سادات رضی بهابادی مهری فرشباف فاخر فرشته معتمد لنگرودی

منبع: پژوهشنامه معارف قرآنی (آفاق دین) سال هفتم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲۷

کلیدواژه‌ها: علامه طباطبایی المیزان عذاب عذاب استیصال

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۸۵۸۷ تعداد دانلود : ۱۲۹۷

عذاب استیصال به مجازات هایی گفته می شود که برای نابودی اقوام سرکش به هنگامی که هیچ وسیلة بیداری در آن ها مؤثر واقع نگردد، نازل می شود. پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی به بررسی عذاب استیصال در قرآنمی پردازد. یافته های پژوهش نشان می دهد مطابق قرآن، اقوام گذشته همچون عاد، ثمود و لوط در اثر ستم و ظلم کردن، کفران نعمت و بت پرستی، فسق، تکذیب آیات الهی و انبیاء، کم فروشی، جلوگیری از دعوت انبیاء به صراط مستقیم، مقابله با دین الهی، گمراه کردن مردم از ایمان آوردن و گرویدن به انبیاء به این عذاب مبتلا شدند. برای رهایی از این عذاب، باید تقوای الهی پیشه کرد، استغفار و توبه نمود، از بت پرستی و اعمال ناشایست دست برداشت، به اعمال صالح پرداخت، نعمات الهی را به یاد آورد و شکر نمود. هر قومی در صورتی که مبتلا به این گناهان شوند و آن گناه در میان آنان فراگیر و عمومی شود و استغفار نکنند، قطعاً مبتلا به عذاب استیصال خواهند شد. وجود پیامبر (ص)و استغفار مداوم، مانع از نزول این عذاب در میان قوم پیامبر (ص)شده است. مطابق آیة 33 سورة انفال، با وجود پیامبر و استغفار، امت اسلام عذاب نمی شوند، لیکن مطابق آیة 34، آنان مستحق عذاب اَند. لذا ظاهر این دو آیه متنافی به نظر می رسد. علامه طباطبائی در حلّ تعارض آیات با توجه به سیاق بر آن است که آیات 32 و 33 سورة انفال همزمان نازل نشده است. وی آیة 32 را ناظر به عذاب استیصال و آیة 33 ناظر به عذاب کشته شدن می داند. علامه طباطبائی معتقد است که عذاب استیصال زمانی فرامی رسد که امت اسلام استغفار را ترک می کند و عذاب بر آنان محقق می شود.

۴۸۷.

مفسدین اصلاح طلب

نویسنده: محمدتقی رهبر

منبع: نشریه پاسدار اسلام ۱۳۷۹ شماره ۲۲۴

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن انسان و جامعه در قرآن جامعه در قرآن

تعداد بازدید : ۸۵۷۷

۴۸۸.

نکته ها و سوره ها

نویسنده: حمید رضا مستفید

منبع: رشد آموزش قرآن ۱۳۸۱ شماره ۱

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن موارد دیگر دانستنیهای قرآن

تعداد بازدید : ۸۵۷۷

۴۸۹.

اوجها و فرودهاى تفسیر (المنار)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: هاشم اسلامى

منبع: پژوهشهای قرآنی ۱۳۷۵ شماره ۷ و ۸ ویژه نامه تفسیر نگاری در قرن چهاردهم

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات مفسران و تأویل گران سنی

تعداد بازدید : ۸۵۶۶

۴۹۰.

آیه تکان دهنده

نویسنده: حسن کریمی سلیمی

منبع: بشارت ۱۳۸۶ شماره ۶۰

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن موارد دیگر دانستنیهای قرآن

تعداد بازدید : ۸۵۵۱

۴۹۱.

یهود در قرآن

نویسنده: مصطفى قویدل

منبع: نشریه پاسدار اسلام ۱۳۸۲ شماره ۲۵۹

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۸۵۳۸

۴۹۲.

در محضر علامه طباطبایی

مصاحبه شونده: سید محمدحسین طباطبایی مصاحبه کننده: محمدحسین رخشاد

منبع: رشد آموزش قرآن ۱۳۸۴ شماره ۸

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۸۵۱۶

۴۹۳.

هدف حقوق در قرآن و مکاتب بشری(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: سید ابراهیم سجادی

منبع: پژوهشهای قرآنی ۱۳۸۲ شماره ۳۴ ویژه نامه قرآن و حقوق

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن احکام فقهی وحقوقی در قرآن

تعداد بازدید : ۸۴۸۹

قرآن با نگاهی تطبیقی در راستای یاری حق در برابر باطل، جلوه های باطل را در تمام زمانها به نقد می نیشند. بر این اساس بایستی تجربه بشری در رابطه با حق و هدف حقوق را به مطالعه گرفت. حقوق در اندیشه بشری و غربی نگاه به فرجام زندگی انسان دارد و آخرت باوری را مد نظر قرار نمی دهد، چنان که برای خدا و اخلاق نیز نقشی قائل نیست. در تفکر بشری، عدالت یکی از اهداف حقوق بشر است و این هدف در این اواخر بیشتر به یک دفاع از فرد و آزادی او همت می گمارد. حقوق اجتماعی که نقطه مقابل حقوق فردی است به خیر عمومی و حقوق دولت به عنوان اهداف حقوق می اندیشد. حقوق در قرآن، تأمین عدالت را مهم می داند، در عین حال با توجه به وجود ترکیبی انسان (روح و جسم)، حقیقت دنیاباوری و آخرت نگری و مصالح فرد و جامعه، رابطه انسان با خدا، رابطه انسان با خودش و رابطه انسان با انسان را محورهای حقوق می شناسد که هر کدام هدفی را دنبال می کند، تحقق هدف در حوزه رابطه انسان با خود و رابطه انسان انسان با خدا، با هدف حقوق در حوزه رابطه انسان با انسان زمینه پیدا می کند. بر این مبنا حقوق در قرآن ماهیت جامعه گرایانه پیدا می کند که نماد عینی آن همانا دوری از ظلم، تعاون، گذشت، دفاع از مظلوم و حمایت از دین خواهد بود. این اهداف وسیله ای است برای دستیابی به تقوا و رستگاری دنیوی و اخروی که با رشد همه جانبه انسان و خداگونگی وی در آمیخته است.

۴۹۴.

هوالفتاح

نویسنده: محمدباقر جزایری

منبع: بشارت ۱۳۸۳ شماره ۴۵

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن موارد دیگر دانستنیهای قرآن

تعداد بازدید : ۸۴۸۲

۴۹۵.

مسخ شدگان

نویسنده: محمدباقر حیدری

منبع: بشارت ۱۳۸۰ شماره ۲۷

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۸۴۵۵

۴۹۶.

انسان در قرآن

نویسنده: محمد عثمانی

منبع: بشارت ۱۳۸۳ شماره ۴۴

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۸۴۲۹

۴۹۷.

امام على(ع) دومین مفسر آگاه به همه معانى قرآن

نویسنده: علی اکبر بابایی

منبع: حوزه و دانشگاه ۱۳۸۰ شماره ۲۷

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۸۴۲۴

معارف و احکام قرآن در سه سطح و مرتبه قابل فهم و تبیین است و فهم مرتبه کامل آن بدون تبیین نبى‏اکرم(ص) ممکن نیست و تنها کسانى توانِ تفسیر همه معارف قرآن را دارند که همه تبیین‏هاى آن حضرت را دریافت کرده باشند. روایات عامّه و خاصه نشان مى‏دهد که امام على(ع) همه تنزیل و تأویل و معانى و معارف قرآن را از رسول خدا(ص) دریافت کرده است. بدین‏جهت، امام على(ع) دومین مفسر آگاه به همه معانى قرآن بوده است. در این مقاله با توجه به آیات قرآن و روایاتى از عامه و خاصه، علم آن حضرت به همه معانى و معارف و احکام قرآن روشن خواهد شد. آن‏گاه با استناد به روایات، تفسیرِ آن حضرت از معارف و احکام قرآن و ویژگى‏هاى مصحف آن حضرت و دیگر آثار تفسیرىِ وى، همراه با نگاهى به اظهارات صاحب‏نظران، مورد بحث قرار گرفته است.

۴۹۸.

زنان؛و پرسش های پیش رو

نویسنده: فرزانه حکیم زاده

منبع: نامه جامعه ۱۳۸۶ شماره ۳۴

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۸۴۱۲

۴۹۹.

بررسی تطبیقی قصة حضرت یوسف در قرآن کریم و تورات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سهراب مروتی سارا ساکی

منبع: معرفت ادیان سال سوم بهار ۱۳۹۱ شماره ۲ (پیاپی ۱۰)

کلیدواژه‌ها: قصه یوسف تورات و یوسف یوسف در قرآن احسن القصص یعقوب در تورات یعقوب در قرآن

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۸۴۰۹ تعداد دانلود : ۲۵۹۰

مصدر همة ادیان توحیدی واحد است: این ریشة شباهت و همسانی بسیاری از مطالب طرح شده در کتاب های ادیان به شمار می رود. در زمینة نقل داستان حضرت یوسف(ع) در قرآن و تورات، با اینکه مشترکات فراوانی با یکدیگر دارند، اما در بیان قصه، تفاوت های ماهوی و دقیقی نیز با هم دارند. از این رو، این پژوهش با بررسی همه جانبة نقاط اختلاف آن دو را ارائه و نکته های ابهام در تورات را به روشنی هویدا نموده است. در این مقاله، با مطالعة دقیق متن این دو کتاب آسمانی برای سنجش تطبیقی قصه حضرت یوسف با روش تحلیل محتوایی متون، برای اثبات حقانیت بیان زیبا و دلنشین قرآن کریم از کتاب های تفسیر فریقین استفاده گردیده است تا از تفسیر به رأی خودداری گردد. شاهکار قرآن کریم در بیان قصه اثبات صداقت، پاکی و تسلط بر نفس حضرت یوسف(ع) است که این نوع نگاه از تورات به دست نمی آید.

۵۰۰.

نقد دیدگاه المنار در تفسیر آیات شفاعت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علی اوسط باقری

منبع: معرفت ۱۳۸۸ شماره ۱۳۶

کلیدواژه‌ها: شفاعت آیات شفاعت شفاعت تشریعی شفاعت تکوینی تفسیر المنار تفسیر المیزان.

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۸۳۹۳

قرآن کریم در آیات متعددی، با تعبیرهای گوناگون، درباره شفاعت سخن گفته که برخی از آنها بر وجود شفاعت دلالت می‏کند. پدیدآورندگان «تفسیر المنار» شفاعت را به معنای تسلط اراده شفاعت‏کننده بر اراده خدای متعال پنداشته و با محال شمردن آن، تمام آیات قرآن را نافی شفاعت می‏دانند. حال آنکه شفاعت به معنای تسلط اراده شفاعت‏کننده بر اراده خداوند نیست تا لازمه‏اش تغییر علم ازلی خدا و در نتیجه محال باشد، بلکه شفاعت تشریعی، قانونی الهی است که بر قوانین مربوط به مجازات حاکم می‏باشد. در این پژوهش برآنیم تا تفسیر پدیدآورندگان تفسیر المنار از آیات شفاعت را نقد و بررسی کنیم، بدین منظور پس از بیان دلیل عقلی و مستندات قرآنی ایشان، دلالت آیات بر وجود شفاعت را اثبات و ادلّه آنها را بررسی خواهیم کرد. در برخی از آیات قرآن درباره وساطت اسباب و علل طبیعی نیز شفاعت به کار رفته است، از این‏رو، در فرجام، این آیات را بیان و دلالتشان بر شفاعت تکوینی را بررسی خواهیم کرد. روش پژوهش در این مقاله توصیفی ـ تحلیلی می‏باشد.

درخت حوزه‌های تخصصی