فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴٬۴۸۱ تا ۴٬۵۰۰ مورد از کل ۳۴٬۷۸۴ مورد.
منبع:
مطالعات ساختار و کارکرد شهری دوره ۱۰ بهار ۱۴۰۲ شماره ۳۴
217 - 242
حوزههای تخصصی:
رفتار انسان در فضا و مکان های متفاوت با شکل و فرم خاص و نیز با عملکرد نهفته در آن، متفاوت بوده و در بسیاری موارد فضا محرک انسان در بروز رفتار مجرمانه است. به همین منظور مطالعه ی حاضر با هدف بررسی تأثیر فرم شهری بر وقوع جرائم سرقت در کلان شهر مشهد انجام گرفته است. شیوه ی پژوهش توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر مدل های تحلیل فضایی همچون ماتریس فضایی، پیکره بندی فضایی و خودهمبستگی فضایی است. جامعه ی آماری شامل جرائم سرقت شهر مشهد در بازه ی زمانی 1400-1390 است. متغیرهای پژوهش شامل جرائم سرقت، بافت شهر، کاربری اراضی، شبکه ی معابر و فرم شهر است. به منظور تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزارهای ArcGIS، Geoda و Depth map بهره گرفته شد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که میزان وقوع جرائم سرقت در بافت های ستاره ای به دلیل پیوند اجزای خیابانها با یکدیگر از طریق سیستم شبکه ی معابر مرکزی و نیز یک طرفه بودن برخی معابر در محلات بخش مرکزی شهر مشهد نسبت به بافت های ارگانیک و شطرنجی کمتر است. بین وقوع جرائم سرقت با شاخص پیکره بندی فضایی یک ارتباط مثبت برقرار است، به طوریکه با افزایش سطح هم پیوندی معابر وقوع جرائم سرقت کاهش یافته و جداافتادگی فضاها و عدم ادغام و یکپارچگی فضایی درون بافت محلی موجب افزایش سرقت ها در محلات شمالی و شرقی مشهد شده است. همچنین نتایج نشان داد که با افزایش سطح اختلاط کاربری ها در محلات، وقوع جرائم سرقت کاهش می یابد اما در محلات پیرامون حرم مطهر رضوی با وجود اختلاط کاربری ها جرائم سرقت بالا است که دلیل اصلی آن تراکم و شلوغی جمعیت است که شرایط مساعدی را برای گریز سارقان فراهم نموده است. در نهایت یافته ها نشان داد که وقوع سرقت ها در الگوی فرم پراکنده به سبب وجود منازل مسکونی ویلایی، کاربری های تک عملکردی و وجود فضاهای باز و بی دفاع شهری نسبت به الگوی فرم فشرده بیشتر است.
تحلیل راهبردی تاب آوری پیراشهری در برابر مخاطرات محیطی (مورد مطالعه: نواحی پیراشهری سنندج)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
شهر سنندج در فرآیند رشد و توسعه کالبدی از دهه 1340 تاکنون 16 روستا را در خود ادغام نموده است، تعداد زیادی از این روستاها بر روی مناطق سیل خیز، بعضاً گسل ها یا در مناطق مستعد زمین لغزش واقع شده اند. هدف پژوهش حاضر تحلیل تاب آوری نواحی پیراشهری سنندج در برابر مخاطرات محیطی است. روش پژوهش کمی–تحلیلی است. جامعه آماری این پژوهش، شامل 400 نفر از ساکنین روستاهای پیراشهری سنندج است. برای وزن دهی به شاخص های پژوهش از نظرات 30 نفر از کارشناسان بهره گرفته شد، جهت رتبه بندی سکونتگاه های ناحیه پیراشهری سنندج به لحاظ تاب آوری از مدل Fuzzy Topsis و برای شناسایی و ارزیابی نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدها از روش تحلیل SWOT، استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان می دهد براساس جواب ایده آل تاپسیس فازی به ترتیب روستا ی سرنجیانه علیا با (10/0)، روستای آرندان با (13/0)، روستای گریزه با (14/0)، روستای خشکه دول با (16/0) و روستای سراب قامیش با (17/0) دارای نزدیک ترین فاصله با جواب ایده آل مثبت و دورترین فاصله با جواب ایده آل منفی می باشند. همچنین حوزه منفصل شهری نایسر با (31/0)، روستای قلیان با (31/0)، روستای آساوله با (30/0)، باباریز با (30/0) و حوزه منفصل شهری ننله با (29/0) دارای دورترین فاصله با جواب ایده آل مثبت و نزدیک ترین جواب با گزینه ایده آل منفی هستند. به عبارتی روستاهای سرنجیانه علیا، آرندان، گریزه، خشکه دول و سراب قامیش دارای بیشترین میزان تاب آوری در ناحیه پیراشهری سنندج هستند ناحیه منفصل شهری نایسر، روستاهای قلیان، آساوله و باباریز و حوزه منفصل شهری ننله دارای کم ترین میزان تاب آوری در ناحیه پیراشهری سنندج هستند.
ارائه سناریوهای آینده تاب آوری شهری در برابر مخاطره سیل (مورد مطالعه: شهر خرم آباد)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات جغرافیایی مناطق کوهستانی سال ۴ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴
153 - 174
حوزههای تخصصی:
سیل به عنوان یکی از مخاطرات طبیعی می تواند باعث خسارات بسیاری برای شهرها و جوامع شود. شهر خرم آباد نیز یکی از شهرهایی است که در معرض این مخاطره قرار دارد. لذا هدف پژوهش حاضر واکاوی سناریوهای تاب آوری شهر خرم آباد در برابر مخاطره سیل جهت ارائه راهکارهایی برای آینده است. این پژوهش کاربردی و به لحاظ روش انجام توصیفی-تحلیلی و اکتشافی است. گردآوری داده های پژوهش به روش اسنادی-پیمایشی مبتنی بر تکنیک دلفی می باشد. حجم نمونه جهت شناسایی پیشران های کلیدی 44 نفر تعیین شد، برای تدوین سناریوها حجم نمونه 10 نفر تعیین شد و روش نمونه گیری، گلوله برفی می باشد. در این پژوهش پیشران کلیدی در زمینه تاب آوری شهر خرم آباد در برابر سیل با استفاده از نرم افزار میک مک استخراج گردید و با استفاده از سناریو ویزارد به بررسی توصیف گرها پرداخته شد و ارزش سازگاری سناریوهای تاب آوری شهر خرم آباد در برابر سیل تعیین شد. 10 پیشران کلیدی و 36 وضعیت احتمالی با استفاده از نظر متخصصان و خروجی نرم افزار میک مک برای آینده تاب آوری شهر خرم آباد در برابر سیل تعیین گردید و پرسشنامه ماتریس تأثیرات متقابل طراحی و برای متخصصین ارسال گردید. نتایج حاصل از نرم افزار سناریو ویزارد نشان داد که عوامل کلیدی عملکرد نهادها، ظرفیت ارتباطی، حکمروایی، زیرساخت اینترنت و رونق ساخت وساز در سناریوها دارای بیشترین ارزش سازگاری در آینده تاب آوری شهر خرم آباد در برابر سیل می باشند
واکاوی راهکارهای مؤثر در کاهش کم آبی در استان کرمان(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
برنامه ریزی منطقه ای سال ۱۳ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۵۱
107 - 124
حوزههای تخصصی:
آب به عنوان عنصری که برای زندگی انسان نقش مهم و اصلی را دارد در دوران کنونی به یکی از مسایل چالش برانگیز تبدیل شده است. تقریباً اکثر دولتها به وضعیت منابع آبی سرزمین خود توجه می کنند و به دنبال راهکارهایی برای استفاده مناسب و بهتر مردم از منابع آب می باشند تا بتوانند با بحران کم آبی و کاهش منابع آب روبرو نشوند. هم اکنون 31 کشور جهان با کمبود آب رو به رو می باشند و تا سال 2025، تعداد 17 کشور دیگر نیز به سبب ازدیاد جمعیت به این گروه خواهند پیوست. یکی از کشورهایی که با چالش و کاهش کم آبی مواجه شده، ایران است. در این بین، برخی از استانها زودتر از بقیه استانها با چالش کم آبی مواجه شده اند. استان کرمان یکی از استانهایی است که با توجه به نقش بخش کشاورزی در اشتغال و درامد اقتصادی مردم آن، مشکل کم آبی و خشکسالی در آن نمایان شده است. هدف اصلی در این مقاله واکاوی راهکارهای مؤثر در کاهش کم آبی در استان کرمان است. بر این اساس، سوال اصلی مطرح شده این است که کدام راهکار برای مقابله با کاهش کم آبی در استان کرمان بهتر و مؤثرتر است؟ برای پاسخ به این سوال، از روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و ابزار گردآوری کتابخانه ای و سایتهای اینترنتی، استفاده شده است و یافته های تحقیق بدست آمده اند. نتایج تحقیق نشان می دهند که استان کرمان، دچار چالشهای کم آبی است و الگوهای مدیریتی منابع آبی نسبت به طرحهای انتقال آب (بهشت آباد و صفارود)، بهتر و کاراتر می توانند در زمینه حل مسایل کم آبی و کاهش منابع آب کارساز باشند.
مطالعۀ وضعیت مغایرت کارکرد با کاربری در شهر تبریز: تاثیرات قانون و آیین نامه ها(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف اصلی پژوهش حاضر مطالعه میزان تحقق کاربری های اراضی پیشنهادی طرح تفصیلی 1391 با وضعیت موجود آن در شهر تبریز به سال 1400 و همچنین عوامل مؤثر بر تغییرات کارکردی کاربری ها در محورهای چهارراه آبرسان تا منصور، خیابان 17 شهریور جدید، چهارراه حافظ تا ابوریحان و چهارراه ابوریحان تا نصف راه است. پژوهش حاضر از نوع پژوهش های کاربردی بوده و به لحاظ روش توصیفی تحلیلی است. پیش پردازش های لازم بر روی داده ها در نرم افزارهای Exel و ArcMap صورت گرفت. در ادامه براساس داده های حاصل از برداشت های میدانی و نقشه طرح تفصیلی، انطباق و عدم انطباق کاربری ها بررسی شد. جهت آشکارسازی تغییرات کاربری در وضعیت موجود نسبت به طرح تفصیلی از روش جدول متقاطع در نرم افزار Terrest بهره گرفته شد. در ادامه میزان توافق نقشه های کاربری طرح تفصیلی و وضعیت موجود با استفاده از آزمون مجذور کای در نرم افزار SPSS بررسی شد. همچنین، به بررسی عوامل قانونی و آیین نامه ای مؤثر بر تغییرات کارکردی کاربری ها پرداخته شد. براساس تحلیل ها مشخص شد که میزان تحقق کاربری های طرح تفصیلی در محدوده های موردمطالعه در سطح پایینی قرار داشته و میزان بالایی از مغایرت های کارکرد با کاربری در محدوده های موردمطالعه وجود دارد. همچنین، در بین عوامل قانونی و آیین نامه ای مطالعه شده، بند 24 ماده 55 قانون شهرداری ها، کمیسیون ماده صد و ماده پنج به ترتیب بیشترین نقش را در تغییرات کارکردی کاربری های محدوده های مورد مطالعه داشته اند.
تحلیل و بررسی امنیت زندگی و بزهکاری در بافت های ناکارآمد شهری در شهر پارس آباد
منبع:
جغرافیا و روابط انسانی دوره ۶ بهار ۱۴۰۲ شماره ۲۰
516 - 541
حوزههای تخصصی:
با گسترش فیزیکی و اجتماعی شهرها و تبدیل شدن آن ها به مراکز ناهمگن جمعیتی و اجتماعی و فرهنگی، افزایش میزان ناهنجاری های شهری بویژه در نواحی مرکزی و همچنین افزایش ناهمگنی جمعیت و اجتماعی و فقر اقتصادی در زمینه بروز آسیب های شهری و رشد بی رویه و لجام گسیخته ناهنجاری ها را در شهرها فراهم آورده است. در این پژوهش حاضر با هدف تحلیل و بررسی امنیت زندگی و بزهکاری در بافت های ناکارآمد شهری در شهرپارس آباد است. این پژوهش ازنظر نوع کاربردی و ازنظر ماهیت انجام، توصیفی – تحلیلی و برای گردآوری داده ها از روش های کتابخانه ای - میدانی و .برای تجزیه وتحلیل اطلاعات و داده های spss با ازمون تی تک نمونه ای و از روش های آماری استنباطی استفاده شده است. یافته تحقیق با استفاده از آزمون حاکی از آن است. که آزمون تی تک نمونه ای برابر 100/19- با درجه آزادی 399 و سطح معناداری و مقایسه سطح معناداری 05/0 پایین است.بنابراین می توان گفت جرم بر کل ابعاد امنیت زندگی شهر پارس آباد تاثیری بسیاری داشته است و بعث پایین امدن سطح کیفیت زندگی در کانون-ای جرم خیز شده است. در نهایت جهت کاهش امنیت کیفیت زندگی در این بخش راهکارهایی ارائه گردید.
بررسی مولفه های تاثیر گذار بر میزان مشارکت و ارتباط آن با سطح توسعه یافتگی نواحی روستایی ( مطالعه موردی: دهستان پنجه علی، شهرستان قروه)
منبع:
جغرافیا و روابط انسانی دوره ۶ بهار ۱۴۰۲ شماره ۲۰
778 - 794
حوزههای تخصصی:
امروزه مشارکت روستاییان در امور روستایی به عنوان یکی از عناصر ضروری جهت دستیابی به توسعه و بخصوص توسعه روستایی شناخته شده است. هدف اصلی این تحقیق، تبیین و بررسی مولفه های تأثیرگذار بر میزان مشارکت و ارتباط آن با سطح توسعه یافتگی نواحی روستایی می باشد. روش تحقیق در این مطالعه توصیفی – تحلیلی و جامعه آماری این تحقیق، دهستان پنجه علی در شهرستان قروه بوده است که از طریق فرمول کوکران ۲۵۸ خانوار به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. برای روایی و پایایی پرسش نامه از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد و برای این منظور تعداد ۲۰ پرسشنامه تکمیل و پیش آزمون گرفته شد؛ ضریب آلفای به دست آمده برابر است با ۷۹/۰ درصد بوده است. تجزیه و تحلیل آماری داده های پژوهش با استفاده از نرم افزار آماری(SPSS) و آزمون های آماری تحلیل مسیر، تی تک نمونه ای و ضریب همبستگی پیرسون مورد سنجش قرارگرفته شد. برای بررسی تأثیرگذاری مؤلفه ها بر امر مشارکت با استفاده از مدل تحلیل مسیر مشخص شد بعد اجتماعی با تأثیر کلی ۸۵۵/۰ در رتبه اول، بعد اقتصادی با ۵۵۵/۰ در رتبه دوم و بعد محیطی با ۴۴۹/۰ در رتبه آخر قرار دارد. در بحث سنجش میزان مشارکت روستاییان از آزمون تی تک نمونه ای استفاده شد، طبق این آزمون مشارکت روستاییان در بعد محیطی با میانگین ۳۰/۳ و آماره تی ۲۶/۶ در رتبه نخست، بعد اجتماعی با میانگین ۱۵/۳ و اماره تی۴۱۶/۴ در رتبه دوم قرار دارد.؛ و بعد اقتصادی با میانگین ۹۰/۲ و آماره ۲۵۱/۲- در رتبه سوم قرار دارد. و در پایان برای سنجش ارتباط مشارکت و سطح توسعه یافتگی از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد، طبق این آزمون مشخص شد که این دو مقوله با ضریب به دست آمده یعنی ۹۹۸/۰ دارای ارتباط مستقیم و معنی داری با هم هستند.
بررسی اثرات منطقه آزاد تجاری و صنعتی بندرانزلی در بهبود شاخص های توسعه نواحی روستایی، مطالعه موردی: روستاهای دهستان لیچارکی حسن رود(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
منطقه تجاری آزاد، قلمرو معینی است که غالباً در داخل یا در مجاورت یک بندر واقع گردیده و در آن تجارت آزاد با سایر مناطق جهان مجاز شناخته شده است و می توان در آن کالاها را بدون پرداخت حقوق و عوارض گمرکی خارج یا وارد نمود. به این ترتیب مناطق آزاد، راهی برای ورود به بازارهای تجارت جهانی محسوب می شوند. تحقیق حاضر از نوع کاربردی و از نظر روش توصیفی- تحلیلی و میدانی می باشد. جامعه آماری تحقیق حاضر خانوارهای روستایی پنج روستا در دهستان لیچارکی حسن رود می باشند که بالغ بر 2500 خانوار بوده و جمعیت آن برابر با 7596 می باشد. تعداد نمونه موردنیاز با استفاده فرمول کوکران معادل 312 نفر تعیین گردید و پایایی ابزار تحقیق نیز با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ برای مؤلفه های موردبررسی تحقیق برابر با 83/0 به دست آمده است. داده های مستخرج از پرسش نامه با بهره گیری از نرم افزار spss و با استفاده از آزمون های مختلف مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. نتایج تحلیل همبستگی کای اسکوئر برای بررسی رابطه شاخص های اقتصادی، اجتماعی و کالبدی با تأسیس منطقه آزاد، رابطه معنادار تا سطح اطمینان 99 درصد را نشان می دهند. نتایج فریدمن نیز نشان دهنده تفاوت معنادار شاخص های بررسی شده می باشند. همچنین آزمون ویلکاکسون و مک نمار برای مقایسه شاخص های بررسی شده در قبل و بعد از تأسیس منطقه آزاد نیز نشان دهنده اختلاف معنادار و 99 درصدی می باشند. بر این اساس می توان نتیجه گرفت پس از شکل گیری منطقه آزاد بیشتر شاخص های اقتصادی، اجتماعی و کالبدی- فیزیکی روستاهای ناحیه موردمطالعه ارتقا یافتند و به تبع آن کیفیت زندگی روستاییان بهبودیافته است.
تدوین سناریوها و استراتژی های توسعه روستایی کشور در افق 1414 با رویکرد آینده پژوهی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
مناطق روستایی ایران در زمان حساس از روند تحول و توسعه روستایی-شهری خود قرار دارند . برای رشد و توسعه آینده مناطق روستایی کشور و تقویت چشم انداز اجتماعی و اقتصادی سریع روستایی، تغییرپذیری روستاهای ایران امری ضروری و لازم است که باید مورد توجه مسئولین و تمام بازیگران و دینفعان توسعه روستایی کشور قرار گیرد. به همین دلیل برای توسعه بیشتر روستاهای کشور لازم است محرک ها و استراتژی های آینده توسعه روستایی را تدوین نمود. هدف این پژوهش نیز تدوین و ارائه محرک ها و استراتژی های آینده توسعه روستایی در افق 1414 با رویکرد آینده پژوهی است. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش ترکیبی(کمی و کیفی) است. جامعه آماری کارشناسان دانشگاهی و مدیران مرتبط با فرایند روستایی در سطح کشور بوده است. با استفاده از روش نمونه گیری غیراحتمالی و به صوت هدفمند 20 نمونه انتخاب شد. برای گردآوری داده ها و اطلاعات، با توجه به مدل ها و هدف تحقیق از پرسش نامه تاثیرات متقابل آینده پژوهی و مصاحبه استفاده شد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات از مدل ساختاری و نرم افزار میک مک استفاده شد. نتایج پژوهش گویای آن بود که بهبود ظرفیت مقامات محلی برای رفع نیازهای جمعیت رو به افزایش روستایی، هماهنگی سیاست های روستایی و شهری و همسو کردن زمینه های اصلاح استراتژی ها، مدرن سازی مناطق روستایی با استفاده از روستاهای هوشمند، تامین اعتبارات و سیستم های بانکی در مناطق روستایی/ خدمات اعتباری و مالی، تکامل و بهبود بهره وری از همه عناصر تشکیل دهنده زنجیره ارزش کشاورزی و نهایتا افزایش آموزش فراگیر روستایی و مداخله آنها در سرمایه گذاری و برنامه ریزی روستایی مهم ترین سناریوها و استراتژی های توسعه روستایی در ایران هستند. بیان استراتژی ها و و کاربرد آنها می تواند زمینه ای برای اصلاح سیاست ها و استراتژی های تقویت و توسعه چشم انداز روستایی کشور و راهنمایی برای تعیین مسیر آینده مناطق روستایی کشور باشد.
ارزیابی و تحلیل مولفه های تاثیرگذار در فضاهای بی دفاع شهری (مطالعه موردی منطقه یک شهر تبریز)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
منبع:
فضای گردشگری سال ۱۲ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴۹
91 - 110
حوزههای تخصصی:
فضای شهری بستر زندگی و فعالی ت ش هروندان به شمار می رود و با عطف ب ه خصوصیات اف راد و گروه های سنی، اجتماعی و جنسی، می بایست قادر باشد محیط امن، سالم، پایدار و جذابی مهیا سازد و به شیوه مناسبی به نیازهای گوناگون تمام اقشار اجتماعی پاسخ دهد. در پژوهش حاضر به تحلیل مولفه های تاثیرگذار در فضاهای بی دفاع در سطح محلات منطقه یک شهرداری تبریز پرداخته شد.
روش تحقیق: ابتدا با استفاده از آزمون تی تک نمونه ای مولفه ها، ابعاد و زمینه های موثر در فضاهای بی دفاع تحلیل شدند. 12 مولفه مورد بررسی در 3 گروه دسته بندی شد و تاثیر این مولفه ها به تفکیک مورد بررسی قرار گرفت. همچنین با استفاده از تحلیل واریانس یک طرفه، 13 محله منطقه یک شهر تبریز با یکدیگر مقایسه شدند..همچنین رتبه بندی محلات منطقه یک شهر تبریز با استفاده از مدل ویکور انجام شد.
نتایج حاصل نشان داد که در میان 3 معیار مورد بررسی (کالبدی، محیطی و اقتصادی- اجتماعی) نقش مولفه های مربوط به معیار اقتصادی- اجتماعی کمرنگ تر می باشد و در میان این مولفه ها تنها عدم حس تعلق به مکان نقش بارزی بر فضاهای بی دفاع دارد. نتایج نشان داد که بعضی محلات از نظر فضاهای بی دفاع از نوع فضای گم، کنج ها، نبود روشنایی، سطوح L شکل و U شکل کوچه و خیابان و زیرگذرها و پل ها اختلاف معنی داری با یکدیگر نشان دادند.. شرایط نامطلوب محلات بی دفاع از نظر مولفه های کالبدی- محیطی مهم ترین تاثیر را در شکل گیری فضاهای بی دفاع در این محلات داشته است.
Exploring the Effects of key Factors of Smart Urban Governance on Geocultural Relations(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
ژئوپلیتیک سال نوزدهم تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۷۰)
345 - 369
حوزههای تخصصی:
Cultural geopolitics refers to a complex set of interactions among government, power, culture and geographical environment through which the cultural factor, along with the spatial-locational processes formed by the city government, engages actors from various social strata in interaction. It is then very important to identify relationships between the components of the smart urban governance and cultural geopolitics in the political-regional development of metropolises and their globalization process. This developmental research employed a descriptive-analytical method, and the necessary data were collected through library and field research. The collected data were analyzed through decision making trial and evaluation laboratory (DEMATEL) technique using Excel software, and finally, a network of factors was extracted and plotted using Microsoft Visio software. Based on the strength of interaction and affectability of the factors, a network of relations was obtained. The most affecting factor was found to be the participation in decision-making on electronic issues, and the least affecting factor was the political vision and strategy. The other affecting factors were ICT network scope and internet access, online public services, information transparency, and ethnic and national identity (nationalist belonging), respectively. In addition, the most affected factor was the geographical and spatial-locational belonging, and the least affected factor was the political vision and strategy.
سنجش میزان خودهمبستگی فضایی دمای سطح زمین با کاربری اراضی، نمونه مطالعه: شهر اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
جزایر حرارتی شهری و ضریب گسیل سطحْ شاخص های مهمی در مطالعه مدل های تعادل انرژی در سطح زمین و بررسی فعل وانفعالات سطح زمین در مقیاس منطقه ای و جهانی هستند. در این مقاله، اثر جزیره گرمایی شهری با استفاده از داده های ماهواره لندست سنجنده OLI سال 2019 شهر اصفهان تجزیه و تحلیل شد. تصاویر انتخاب شده، طول موج 11٫30-10٫30 میکرومتر و تفکیک مکانی 100 متر و باند حرارتی 10 دارند. دمای سطح زمین (LST) و NDVI در گوگل ارث انجین برای تابستان سال 2019 محاسبه شد. هدف پژوهش حاضر ارزیابی خودهمبستگی فضایی جزایر حرارتی و ارتباط آن با کاربری اراضی شهر اصفهان است. برای استخراج کاربری اراضی، از روش طبقه بندی نظارت شده و الگوریتم حداکثر مشابهت استفاده شد. همچنین برای مشخص شدن الگوی پراکندگی، شاخص میانگین نزدیک ترین همسایگی به کار رفت. نتایج نشان داد که خوشه بندی در دمای سطح زمین با سطح اطمینان بیش از 99 درصد وجود داشته است. رابطه میان جزایر حرارتی با کاربری های ساخته شده و بایرْ مستقیم و افزایشی، و ارتباط آن با کاربری های پوشش گیاهی و آبْ معکوس است. مناطق 4، 5، 6 و 12 بیشترین میزان دما و مناطق 1، 2 و 3 کمترین میزان دما را داشته اند. همچنین نتایج حاصل از لکه های داغ و سرد نشان داد که لکه های سرد در مناطق مرکزی و لکه های داغ در مناطق جنوب شرقی قرار دارند.
کاربست آینده پژوهی در برنامه ریزی فضایی سکونتگاه ها ی روستایی، مطالعه موردی بخش گرمادوز و بخش مرکزی شهرستان خدافرین(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
آینده پژوهی در سطح محلی نوعی آینده نگاری است، که با ضرورت برنامه ریزی جامع توسعه و پیش بینی آتی در محدوده خاص و در سطح یک ناحیه با هدف اتخاذ تصمیمات معین برای تحقق آینده مطلوب، تمرکز دارد. در همین راستا پژوهشی به روش توصیفی– تحلیلی و از نوع کاربردی با تاکید بر مشارکت پذیری و با هدف شناسایی عوامل کلیدی موثر بر وضعیت آینده مناطق روستایی در حوزه های بوم شناسی، کالبدی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و مدیریتی، آغاز شد. جامعه آماری شامل کلیه ساکنین و جمعیت ساکن در بخش های گرمادوز با دو دهستان و مرکزی با دو دهستان و مجموعا تعداد 104 آبادی است. نمونه آماری پژوهش بر پایه روش کوکران تعداد 377 نفر تعیین شد. پس از آنکه تعداد 96 سوال پژوهشی از نوع طیف لیکرت محقق ساخته در چارچوب 14 شاخص طراحی و تدوین شد، داده های مورد نیاز با استفاده از عملیات میدانی در سطح 104 آبادی از طریق برگزاری جلسات گروه بحث و از طریق تشکیل هسته های مشارکتی با استفاده از خبرگان محلی، نمایندگان گروه های مختلف جمع آوری گردید. و در نهایت شناسایی عوامل کلیدی موثر در جهت تدوین سناریوهای آینده و شناسایی پیشران های توسعه بر وضعیت آینده به واسطه نرم افزارmic mac و با تاکیه بر تحلیل عاملی، بعمل آمد. نتایج نشان داد که سه عامل: پایداری محیط زیست، حفاظت از منابع طبیعی، مدیریت زمین و تولیدات کشاورزی از طریق تحلیل اثرات متقابل/ ساختاری، به عنوان عوامل کلیدی منطقه مورد مطالعه، انتخاب و زیر متغیرهای هریک از این عوامل (استخراج شده از تحلیل عاملی) به عنوان برنامه ها و پروژه های پیشران تعیین شد.
طراحی برنامه راهبردی توسعه مناطق شهری (نمونه موردی: منطقه 4 شهر اصفهان)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
مقدمه: با کنار رفتن رهیافت ساده جامع از دانش برنامه ریزی، رهیافت عقلانی جامع به رهیافت ساده جامع ترجیح داده شد. برنامه های جامع عقلانی با تأکید بر مدل تصمیم گیری عقلانی، زمینه حضور نگرش راهبردی را فراهم نمودند. در نظام برنامه ریزی ایران عدم تحقق کامل برنامه های جامع تهیه شده و موفقیت اندک در دست یابی به اهداف سبب گشت تا دستورکار جدیدی برای برنامه ریزی تحت عنوان "برنامه های راهبردی" تعیین گردد.هدف: هدف این پژوهش طراحی برنامه راهبردی منطقه 4 شهر اصفهان می باشد.روش شناسی: جهت دستیابی به اهداف، از روش استنتاج اهداف از مشکلات در بیانیه اهداف، روش تقابل و تعامل عوامل درونی و بیرونی در بیانیه راهبردها و روش تحلیل عرصه های تصمیم گیری مرتبط(تکنیک آیدا) و فرآیند اختیار راهبردی در دستیابی به برنامه شهری استفاده شده است.قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی این پژوهش منطقه 4 شهر اصفهان میباشد.یافته ها و بحث: پس از انجام مطالعات نظری، تدوین بیانیه اهداف بر پایه مشکلات و راهبردهای عنوان شده در اسناد فرادست و تدوین عرصه های تصمیم گیری بر مبنای بیانیه اهداف و تعیین ناسازگاری میان آن ها، تولید سناریوهای مطابق با سازگاری و ناسازگاری عرصه های تصمیم گیری، معرفی سناریوهای برتر، تولید سیاست های مرتبط با عرصه های تصمیم گیری بر پایه اهداف و راهبردها، تعیین ناسازگاری میان اختیارهای تصمیم گیری در هر یک از سناریوهای منتخب و تشکیل ماتریس سیاست گذاری صورت میپذیرد.نتیجه گیری: راهکارهای بهسازی و نوسازی، افزایش سطح و سرانه برخی کاربری ها، اعطای تسهیلات تشویقی مشارکتی، گسترش حمل و نقل شهری، تثبیت توسعه افقی و گسترش توسعه عمودی و تدوین مقررات مدیریت شهری می تواند در دستیابی به هدف کارساز باشد.
سنجش پایداری محلات شهری با تاکید بر جای پای بوم شناختی (نمونه موردی: شهر بابلسر)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مهندسی جغرافیایی سرزمین دوره ۷ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۱۵)
237 - 250
حوزههای تخصصی:
مقدمه: با بروز بحران های زیست محیطی در شهرها که ناشی از رشد شتابان شهرنشینی و عدم ارائه طرح و برنامه مناسب بود، پایداری بوم شناختی محله های شهری تنزل یافت. به همین دلیل، در دهه های اخیر، نظریات متعددی در این خصوص ارائه شده است که از مطرح ترین آنها می توان به جای پای بوم شناختی اشاره کرد.هدف: هدف از پژوهش حاضر سنجش پایداری محلات شهر بابلسر از نظر شاخص های جای پای بوم شناختی است و درصدد است تا میزان پایداری محلات 22 گانه شهر بابلسر را با توجه به شاخص های 6گانه ی مسکن، انرژی، آب، کالاهای مصرفی غیرخوراکی، پسماند و حمل و نقل، براساس جای پای بوم شناختی تعیین نماید.روش شناسی: روش تحقیق توصیفی- تحلیلی می باشد. بدین منظور، از مدل آنتروپی شانول جهت وزن دهی شاخص ها و مدل تصمیم گیری چندشاخصه ویکور (VIKOR) جهت تحلیل و سطح بندی محلات مورد مطالعه با توجه به شاخص های جای پای بوم شناختی استفاده شده است. قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی مورد مطالعه در این پژوهش شهر بابلسر می باشد.یافته ها و بحث: یافته های پژوهش نشان می دهد که 8/81 درصد محلات مورد مطالعه از نظر جای پای بوم شناختی ناپایدار و 2/18 درصد پایدار می باشند.نتیجه گیری: سنجش نهایی حاکی از آن است که تغییر در شیوه سبک زندگی و الگوی مصرف مهمترین اقدامات در جهت افزایش پایداری در محلات هدف می باشند.
بررسی رضایتمندی شهروندان از خدمات عمومی شهرداری با تأکید بر رویکرد مشارکتی (مطالعه موردی: شهر نیکشهر)
منبع:
جغرافیا و روابط انسانی دوره ۶ بهار ۱۴۰۲ شماره ۲۰
296 - 317
حوزههای تخصصی:
امروزه شهرداری های در تلاشند تا بهترین خدمات را به شهروندان ارائه دهند و آن ها را از عملکرد خویش راضی سازند. به همین خاطر در تلاشند تا با مشارکت شهروندان در طرح ها و برنامه های مختلف میزان رضایتمنی شهروندان را افزایش دهند. این پژوهش با هدف بررسی رضایتمندی شهروندان از خدمات عمومی شهرداری با تأکید بر رویکرد مشارکتی در شهر نیکشهر انجام شده است. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه اجرا توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری در این پژوهش کلیه افراد بالای 18 سال ساکن در شهر نیکشهر می باشد. این شهر مطابق سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1395 حدود 17732 نفر (معادل 4156 خانوار) بوده است. نمونه این پژوهش طبق آمار جمعیتی سرشماری 1395 و به روش تصادفی ساده و به کمک فرمول کوکران بدست آمده است. حجم نمونه در پژوهش حاضر با استفاده از فرمول کوکران376 پرسشنامه تعیین گردید.ابزار گردآوری داده های پژوهش پرسشنامه محقق ساخته است که روایی صوری آن توسط کارشناسان، اساتید و متخصصان مورد تایید واقع شده است و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ 87/0 بدست آمده است. به منظور تجزیه و تحلیل یافته های پژوهش از ضریب همبستگی پیرسون و آزمون تی تک نمونه ای استفاده شده است. نتایج آزمون تی تک نمونه ای نشان داد که مقدار میانگین به دست آمده از شاخص های عملکرد شهرداری در متغیر اقتصادی برابر با 71/2، متغیر اجتماعی برابر با 73/2، متغیر رفاهی برابر با 62/2، متغیر عمرانی برابر با 77/2، متغیر فرهنگی برابر با 69/2 و متغیر فراغتی برابر با 68/2 است که نشان دهنده وضعیت نامطلوب این متغیرها است و شهروندان از عملکرد شهرداری ناراضی می باشند.نتایج بررسی وضعیت خدمات عمومی ارائه شده به شهروندان بوسیله شهرداری در شهر نیکشهر با میانگین 920/2 در وضعیت نامطلوب و نتایج بررسی وضعیت میزان مشارکت شهروندان در امور شهرداری در زمینه ارائه خدمات با میانگین 692/2 نامطلوب ارزیابی شده است.
تحلیل ساختاری راهکارهای برنامه ریزی شهری اعصاب محور شهر تهران از دیدگاه متخصصان با استفاده از نرم افزار (MICMAC)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آمایش محیط سال ۱۶ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۶۳
109 - 138
حوزههای تخصصی:
اختلالات سلامت روان به عنوان یکی از تهدیدهای بزرگ برای سلامت انسان به خصوص انسان شهرنشین از مسائل مهم قرن حاضر می باشند. اما با وجود اهمیت سلامت روان شهری راهکارهای ارتقا آن به خوبی مطالعه نشده است. این موضوع در شهر تهران که نیاز جدی به کاربست این دسته از راهکارها دارد اهمیت چندین برابر پیدا کرده است. به همین منظور این پژوهش با هدف تعیین راهکارهای کلیدی ارتقا سلامت روان این شهر انجام شده است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و ابتدا با استفاده از تحلیل محتوا راهکارهای مؤثر در ارتقاء سلامت روان شهری شناسایی شد. سپس به تحلیل ساختاری با استفاده از نرم افزار (MICMAC) و شناسایی راهکارهای کلیدی پرداخته شده و در نهایت چگونگی کاربست این راهکارها در برنامه های شهرداری تهران و قابلیت اجرای آنها مورد بحث واقع شده است. یافته های پژوهش حاکی از شناسایی چهار نوع متغیر شامل متغیرهای تأثیر گذار، متغیرهای مستقل، متغیرهای وابسته و متغیرهای تنظیم کننده است که سه راهکار، تدوین و اجرای طرح جامع سلامت روان، توجه به طراحی شهری زیبا و ترویج کننده سلامت روان و استفاده از رویکرد های نوآورانه ای مانند برنامه های بهداشتی تلفن همراه و خدمات آنلاین به عنوان متغیرهای تأثیرگذار، اصلی ترین وکلیدی ترین راهکارها محسوب می شوند. در نتیجه با کاربست این راهکارها می توان سلامت روان شهری را تا حد چشمگیری ارتقا داد.
بررسی فضایی نظام سکونتگاهی روستایی در مفهوم آمایش سرزمین با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (مورد مطالعه: دهستان آق سو)
منبع:
کولوژی انسانی سال دوم زمستان ۱۴۰۲ شماره ۵
384 - 392
حوزههای تخصصی:
آمایش سرزمین، علم و دانش سازمان دهی منطقی و عقلانی جنبه های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی حفاظت و توسعه محیط زیست را شامل می شود، ساماندهی فضایی نظام سکونتگاهی در مفهوم آمایش سرزمین رابطه تنگاتنگی با الگوهای فضایی- کالبدی سکونتگاه های روستایی دارد، لذا روشن است که یکی از عوامل دستیابی به توسعه متعادل در نواحی روستایی، رسیدن به الگوی مناسب فضایی در نظام سکونتگاهی به طورکلی و سکونتگاه های روستایی به صورت ویژه می باشد. واکاوی سکونتگاه های روستایی در بخش های اقتصادی، اجتماعی و محیطی بدون در نظر گرفتن رویکردهای زیستی ،فضایی و خطرپذیری ممکن نبوده چراکه سکونتگاه های روستایی با شدت و ضعف متفاوت با چالش هایی نظیر فقر، نابرابری درآمدی، مهاجرت های روستایی و تخلیه روستاها، غفلت از مدیریت کالبدی و فضایی و آسیب پذیری بالای سکونتگاه های روستایی روبه رو هستند عواملی همچون ارتفاع از سطح دریا، شیب، ساختار زمین شناسی، گسل، منابع آب، خاک، پوشش گیاهی و کاربری اراضی، هرکدام بسترهای طبیعی هستند، که تأثیرگذاری آن ها در بررسی و شناسایی نواحی مستعد و غیر مستعد در ارزیابی خطر سکونتگاه های روستایی نقش مؤثر دارند پژوهش حاضر از نوع تحقیق کاربردی- توسعه ای و روش بررسی آن کتابخانه ای و پیمایشی می باشد هدف از این پژوهش ارزیابی توان محیطی،اکولوژیکی منطقه ی آق سو شهرستان کلاله جهت ساماندهی نظام سکونتگاهی می باشد،در ادامه جهت سنجش تأثیرگذاری عوامل خطرپذیری بر روی پراکنش فضایی سکونتگاه های روستایی از آزمون رگرسیون چند متغیره استفاده گردید در ادامه پس از شناسایی معیارها اقدام به تهیه پایگاه داده های مکانی در سامانه اطلاعات جغرافیایی شد. در ادامه پس از استانداردسازی این معیارها به روش( منطق فازی و ahp) در محیط نرم افزار با استفاده از ابزارهای شناسایی به هر یک از معیارها وزن خاصی اختصاص داده شد. سپس با تلفیق و رویهم گذاری این معیارها، بر اساس (مدل سلسله مراتبی و منطق فازی)، نقشه نهایی که بیانگر مناطق مناسب و غیر مناسب است، حاصل شد منطقه موردمطالعه در نقشه تولیدشده به طبقه بسیار مناسب، مناسب و نامناسب به منظور برنامه ریزی جهت انواع فعالیت های سکونتگاهی تقسیم شد.
بررسی فقهی چرایی الزام به سلب اعتبار از اسناد عادی در اموال غیر منقول در عصر حاضر(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال ۱۳ زمستان ۱۴۰۲ ویژنامه ۲
425 - 437
حوزههای تخصصی:
یکی از بارزترین و کلیدی ترین وجوه حکمرانی بحث دادرسی سریع و عادلانه است و ناگفته پیدا است، مهمترین عنصر در رسیدگی سریع و عادلانه و احقاق حق افراد و در دادگاه، ادله اثبات دعوا است. با توجه به شرایط امروز جامعه، سند به عنوان یکی از ادله اثبات دعوا نقش مهمی در دادگاه برای ذی حق دانستن هریک از طرفین دارد. همچنین با نظر به گستردگی جمعیتی در عصر حاضر، زندگی اجتماعی و نوع مناسبات میان افراد جامعه که بسیار پیچیده تر از زمان تشریع است، لذا اقتضاء این را دارد که حدود و ثغور حجیت اسناد عادی با در نظر گرفتن شرایط و مصلحت جامعه امروز مورد تحقیق قرار گیرد. بنابراین تاثیرگذاری شرایط زمان و مکان بر حجیت اسناد عادی در اموال غیر منقول به عنوان یکی از ادله اثبات دعوا مورد تحقیق قرار گرفت. به همین دلیل هدف از مقاله ی حاضر « بررسی فقهی چرایی الزام به سلب اعتبار از اسناد عادی در اموال غیر منقول در عصر حاضر » است که به روش توصیفی-تحلیلی و با ابزار کتابخانه ای- اسنادی تدوین شده است. که یافته ها حاکی از آن است که با توجه به شرایط امروز جامعه و مصلحت نظام اجتماعی و حکمرانی مطلوب، اقتضاء این را دارد که باید از اسناد عادی بالخصوص در اموال غیر منقول سلب اعتبار کرد.
رضایت سنجی اقشار کم درآمد شهری از کیفیت مولفه های محیط مسکونی (نمونه موردی: شهرستان نیر)
منبع:
جغرافیا و روابط انسانی دوره ۶ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲۳
79 - 101
حوزههای تخصصی:
در طی سال های اخیر توجه به ویژگی های محیط مسکونی و رضایتمندی از مسکن اهمیت ویژه ای یافته است ولی توجه به ویژگی های گروه های درآمدی متفاوت به خصوص قشرهای آسیب پذیر جامعه همچون مددجویان چندان مورد توجه واقع نبوده است. این در حالی است که با شناخت محیط مسکونی این گروه ها بیشتر می توان در برنامه ریزی ها و سیاست گذاری ها به آن ها توجه نمود و نهایتاً باعث بهتر شدن محیط مسکونی و در نهایت رشد شهری و توسعه ی پایدار شهر شد. در این راستا هدف پژوهش حاضر رضایت سنجی اقشار کم درآمد شهری از کیفیت مولفه های محیط مسکونی شهرستان نیر می باشد.این تحقیق از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت، توصیفی و تحلیلی است. ابزار جمع آوری اطلاعات شامل مطالعات اسنادی و پیمایشی از طریق توزیع پرسش نامه بوده است. جامعه آماری پژوهش مشتمل بر مدد جویان شهری کمیته امداد و بهزیستی شهر نیر می باشد که به صورت تصادفی در دسترس بوده، جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS استفاده شده است. در این راستا از آزمون های tتک نمونه ای و t مستقل و هم چنین تحلیل واریانس یک طرفه و آزمون تعقیبی شفه بهره برده شده است. یافته های حاصل از آزمونt تک نمونه ای نشان داد رضایتمندی مددجویان از محیط مسکونی شان با میانگین عددی (05/3) بالاتر از حد متوسط(3) می باشد و تحلیل واریانس یک طرفه از تاثیر ویژگی های فردی دلالت بر تأثیرگذاری سن بر رضایتمندی بود. با توجه به نتایج تحقیق، ایجاد امکانات بیشتر جهت دسترسی به مراکز بهداشت و درمان و ایجاد پارک ها و فضای سبز می تواند باعث کاهش مشکلات ساکنان و افزایش سطح رضایت مندی این اقشار از مسکن خود گردد.