درخت حوزه‌های تخصصی

پیشینه: در این مقاله، با استفاده از تکنیک استراتژیک SWOT، تلاش شده است به این سؤال کلیدی پاسخ داده شود که با توجه به نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدهای بافت تاریخی مسجدسلیمان (بازار تاریخی تمبی)، چه راهبردی برای بازآفرینی این بافت مناسب تر است؟ از ماتریس برنامه ریزی استراتژیک کمی (QSPM) برای تعیین اولویت راهبردها استفاده شده است. اهداف: بررسی وضعیت و روش های احیای بافت تاریخی شهر مسجدسلیمان با استفاده از مدل های ریاضی در بازار تمبی. روش شناسی: این پژوهش از نظر هدف و روش، توصیفی-تحلیلی است و برای جمع آوری اطلاعات و داده های موردنیاز، از بررسی اسناد و مدارک، همچنین مطالعات میدانی، پرسشنامه و مصاحبه با متخصصان مربوطه استفاده شده است. نتایج: یافته های پژوهش نشان می دهد که وضعیت بافت تاریخی بازار تمبی در مسجدسلیمان در میان چهار وضعیت تهاجمی، تدافعی، محافظه کارانه و رقابتی، و بر اساس مدل SWOT، در وضعیت رقابتی قرار دارد؛ به این معنی که باید راهبردهایی برای غلبه بر تهدیدها از طریق نقاط قوت تدوین شود. علاوه بر این، در اولویت بندی انجام شده با استفاده از ماتریس برنامه ریزی کمی (QSPM)، در میان راهبردهای تدوین شده، بیشترین جذابیت مربوط به توجه بیشتر به ارزش های کارکردی بافت به عنوان بخش مهمی از مرکز اصلی شهر مسجدسلیمان و مقاوم سازی ساختمان ها در برابر بلایای طبیعی است. نتیجه گیری: ارتقای نقش عناصر ارزشمند تاریخی-فرهنگی و مذهبی و شفافیت و پایداری سیاست ها و برنامه های مدیریت شهری و بازسازی منطقه ای. کمترین جذابیت مربوط به راهبرد افزایش توجه مدیریت شهری به محیط زیست است.

پیشینه: مطالعه پراکنش فضایی اپیدمی ها و بررسی روند انتشار فصلی آن ها در ساختارهای جغرافیایی با استفاده از تحلیل های آماری به منظور کنترل جامعه در طول اپیدمی ها انجام می شود. اهداف: بیماری کووید-۱۹ (SARS-CoV-2) که از اواخر دسامبر ۲۰۱۹ شیوع پیدا کرد، تمامی مبانی و عناصر جوامع شهری و روستایی را تحت تأثیر قرار داد. به همین دلیل، مطالعات بسیاری به منظور کنترل این بیماری در طول این دوره انجام شد. در مطالعه حاضر، سیستم های حمل ونقل عمومی به عنوان سیستم هایی که بیماری را به مناطق جدید منتقل کرده و تعداد مناطق آلوده را افزایش می دهند، موردبررسی قرار گرفتند. روش شناسی: در این مطالعه، با جمع آوری داده ها از محله صادقیه در تهران، تلاش شد تا روند پراکنش فضایی تعداد افراد مبتلا به کووید-۱۹ به صورت زمانی موردبررسی قرار گیرد. این تحقیق تحلیلی و توصیفی بود. محله صادقیه در تهران به عنوان منطقه موردمطالعه انتخاب شد. نتایج: رابطه بین پراکنش فضایی تعداد افراد مبتلا به کووید-۱۹ و سیستم حمل ونقل در این محله در یک روند فصلی موردبررسی قرار گرفت. به این منظور، تعداد مسافران ورودی به ایستگاه های متروی صادقیه، به تفکیک هر فصل در سال های ۲۰۲۰-۲۰۲۱ و افراد مبتلا به کووید-۱۹ در این محله به عنوان جامعه آماری در نظر گرفته شدند. نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که در فصل های بهار، تابستان و زمستان، میزان بروز بیماری از همان روند تعداد مسافران مترو پیروی کرده است؛ اما در فصل پاییز، افزایش ناگهانی و نوسانات سینوسی در میزان بروز مشاهده شد؛ و متغیرهای اندازه گیری شده از روند مشابهی پیروی نکردند.

مدیریت آسیب های اجتماعی در شهر تهران متصدی سازمانی مشخصی نداردهر کدام از سازمان ها و نهاد ها بنا بر اولویت های سازمانی خود به این امر می پردازند.این فعالیت ها گاه از نظر جنس و سنخ هم پوشانی داشته و دارای نقاط قوت و ضعف هایی هستند ، که همین مساله ، مطالعه آنها را ضروری می سازد. روش تحقیق در این مقاله تحلیلی- توصیفی و شیوه گرداوری داده ها و اطلاعات کتابخانه ای و اسنادی است. یافته ها نشان داده است که گستردگی طیف آسیب ها و مسائل اجتماعی در شهر تهران باعث ظهور و بروز نهادها و سازمانهای هم عرض برای مدیریت آنها شده است. در بین نهادها و سازمانهای متصدی آسیب های اجتماعی گسترده ترین تشکیلات سازمانی و نهادی مربوط به نیروی انتظامی و وزارت تعاون ،کار و رفاه اجتماعی است، از لحاظ سیاستگذاری و برنامه ر یزی ،قوه قضائیه و ستاد مبارزه با مواد مخدر استقلال بیشتری داشته اند و جامعیت سیاست ها و برنامه های آن ها بیشتر بوده است. ضعیف ترین نهاد در این حوزه، نیروی انتظامی بوده است. از منظر ماهیت اقدامات ، کارکردها و اقدامات، همه این نهادها به جز وزرات تعاون ،کار رفاه اجتماعی، جامعیت نسبی را در فعالیت هایشان داشته اند. در بین این نهادها فعالیت های قوه قضائیه قابل قبول تر بوده است..به نظر می رسد یک سازمان و نهاد بالادستی در راس همه نهادهای متصدی امر آسیب های اجتماعی برای غلبه بر این مشکلات سازمانی نیاز است.

مقدمه:  حکمروایی مقصد درک وسیعی از هماهنگی بازیگران مختلف همچون شرکت های خصوصی، ارگان های دولتی و سیاستمداران محلی و همچنین ساکنان را در جهت پایداری گردشگری اتخاذ می کند. ارزیابی مفهوم حکمروایی در مباحث آکادمیک، طی سالهای گذشته روند رو به رشدی داشته است، اما این سیر سعودی در رابطه با مدیریت مقاصد گردشگریی با کاستی هایی مواجه بوده است. گردشگری در ایران از فقدان یک مدیریت یکپارچه و نبود سیاست های کارآمد رنج می برد؛ مسأله ای که مزیت های برآمده از این صنعت پاک را با چالش های زیادی روبه رو کرده است. حکمروایی خوب گردشگری پارادایمی است که کاربرد آن می تواند در پایداری بخش گردشگری و ساماندهی مدیریت متزلزل این حوزه، موثر واقع شود. هدف تحقیق حاضر تبیین اصول حکمروایی خوب گردشگری در شهر رشت است. هدف:  هدف تحقیق حاضر ارزیابی و تبیین نقش شاخص های حکمروایی خوب در پایداری گردشگری شهر رشت است. روش شناسی:  روش تحقیق توصیفی-تحلیلی، ماهیت آن کاربردی و روش گردآوری اطلاعات اسنادی- پیمایشی است. جامعه ی آماری شامل 35 نفر از کارشناسان و روش توزیع پرسشنامه دلفی بوده است. داده ها در نرم افزار مکس کیو دی ای تحلیل شده اند. قلمرو جغرافیایی پژوهش:  قلمرو جغرافیایی تحقیق حاضر شهر رشت است. یافته ها و بحث:  یافته های کیفی در پاسخ به سوال اول تحقیق نشان می دهد عوامل شفافیت، کارآیی، مسئولیت پذیری، چشم اندازسازی، مشارکت، پاسخگویی، قانونمندی و اجماع گرایی از جمله شاخص هایی هستند که در توسعه پایدار گردشگری شهر رشت باید مورد توجه قرار گیرند. همچنین در بخش کمی تحقیق نتایج مدلیابی معادلات ساختاری ارتباط و اثرگذاری معنادار متغیرهای حکمروایی مقصد و پایداری گردشگری(X:0/75, T-Value:4/63) را آشکار می سازد. نتیجه گیری: رهبری بخش گردشگری در مقاصد گردشگری نیازمند رویکرد حکمروایی خوب و دخالت بازیگران و ذی نفعان مختلف است.

یکی از مهم ترین مباحث توسعه پایدار شهری، بررسی و پیشبینی الگوی تغییرات کاربری اراضی است، شهر فردا، نتیجه تصمیمات امروز است؛ بنابراین نمی توان بدون توجه به آینده برای مسائل و چالش های پیش رو به ویژه در زمینه کاربری اراضی در کلان شهرها آماده بود. گسترش شهرنشینی و رشد فیزیکی شهرها، فشار توسعه اقتصادی، بهره برداری بی رویه از منابع موجود، تغییرات غلط کاربری اراضی و دست اندازی بشر به اراضی کشاورزی، جنگلها و مراتع سبز پیرامون شهرها، روز به روز باعث برهم زدن تعادلهای زیست محیطی و اکولوژیکی پیرامون زندگی شهری نسلهای حاضر و آینده می گردد. به نظر می رسد وابستگی اقتصادی شهرهای جهان سوم از عوامل مهم در الگوهای تغییر کاربری اراضی شهری در ایران است که ضرورت دارد در تدوین برنامه ها به این عامل توجّه و برنامه های توسعه شهری و کاربری زمین در سطح شهر در مقیاسی محلی در ارتباط با برنامه های منطقه ای و ملی و حتی جهانی تدوین شود. این امر لزوم توجه به مدیریت یکپارچه فضایی شهری را نیز ضروری می سازد. هدف این پژوهش بررسی و شناسایی عوامل مؤثر بر تغییرات کاربری اراضی در محدوده و حریم شهرهای ایران و اثرات و چالشهای ایجاد شده از سوی این عوامل در شهرهای کشور است. در نهایت پیشنهاداتی برای برون رفت از چالشهای پیش آمده ناشی از تغییر بی رویه کاربری اراضی، کاهش و یا تعدیل اثرات منفی ناشی از تغییرکاربری ارائه می گردد. نتایج پژوهش نشان می دهد عواملی همچون نقش اقتصادی شهر، طرح های توسعه شهری، نقد

بافت های تاریخی نه تنها به واسطه وجود بناها و فضاهای ارزشمند تاریخی، بلکه از آن جا که روایت واقع از زندگی و فعالیت انسان هایی است که در طول دوران بلندی در آن زیسته می کرده اند، واجد منابع غنی فرهنگی و اجتماعی هستند و اهمیت بسزایی دارند. امروزه با توجه به توسعه شهری و محاصره تکنولوژی بافت های تاریخی، موضوع مرمت بافت های فرهنگی و تاریخی و انجام پروژه های طراحی شهری در آن ها با چالش دوگانه رویکرد مداخله و نگرش حفاظتی مواجه شده است. طبق این دو رویکرد ساخت و سازهای جدید و معماری معاصر از هویت کافی جهت درج در بافت های با ارزش شهری برخوردار نیست و فرایند فرسودگی با سرعت بیشتری در بافت های تاریخی نمود یافته است. لزوم توجه به بازآفرینی و حفاظت از بافت های تاریخی با رویکردی همه جانبه و با درنظرگرفتن ابعاد کالبدی، حقوقی، محیطی، اقتصادی و اجتماعی از اهداف پژوهش حاضر است. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و با رویکرد کیفی و با استفاده از روش تحلیل محتوا مورد بررسی قرار گرفته و برای جمع آوری اطلاعات و داده های مورد نیاز، از بررسی های اسنادی و مطالعات میدانی استفاده شده است. یافته ها نشان می دهد که محله دچار فرسودگی گردیده و برای ایجاد تصویر مجدد از هسته ی تاریخی شهر قزوین رهیافت تجدید حیات شهری و راهبردهای بازآفرینی شهری و راهبردی در راستای اصول توسعه ی پایدار امری ضروری می باشد و ساماندهی محله بلاغی قزوین موجب دستیابی به اهداف می گردد.

هدف پژوهش حاضر بررسی دمای سطح زمین در ارتباط با کاربری اراضی برای شهر تبریز با استفاده از تکنولوژی سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی می باشد. از تصاویر ماهواره لندست 8 به منظور تهیه نقشه دمای سطح زمین برای منطقه مورد مطالعه استفاده شد. تصحیح اتمسفری با استفاده از روش فلش بر روی تصویر مورد نظر اعمال و دمای سطح زمین با استفاده از الگوریتم پنجره مجزاء برای منطقه مورد مطالعه با دقت 51/1 درجه محاسبه شد. نقشه کاربری اراضی شهر تبریز در 6 کلاس با استفاده از روش شی گراء در نرم افزار اکوقونیشن با دقت 03/90 بدست آمد. نتایج حاصل از بررسی ارتباط بین دمای سطح زمین و کاربری اراضی بیانگر آن است که اراضی کشاورزی با دمای 22/18 درجه سانتی گراد، بالاترین دمای سطح زمین را دارا می باشند. همچنین نواحی آبی (رودخانه ای) به دلیل این که توان تشعشعی نزدیک به یک دارند کمترین دمای سطح زمین یعنی معادل 30/10 درجه سانتی گراد را به خود اختصاص داده اند. نتایج تحقیق همچنین نشان دهنده ی این مهم است که الگوریتم پنجره مجزاء نتایج قابل اعتمادی را در برآورد دمای سطح زمین ارائه می دهد که می تواند در مطالعات زیست محیطی و علوم زمین مورد استفاده قرار گیرد.

علم شهرسازی همچون سایر علوم تحت تاثیر جریانات فکری مختلفی قرار گرفته است. ریشه های شهرسازی فولدینگ که در فلسفه وامدار نظرات دلوز در ریزوم، فولد و بر اساس ریاضیات لایپنیتز است، در معماری توسط پیتر آیزنمن به منصه ظهور رسید که امروزه در مقیاس شهری با ادبیات پسا مدرن فمنیستی بصورت آنتی ادیپ و ضد فرویدی به حیات خود ادامه می دهد. شهرسازی فولدینگ در سه سطح جغرافیا، منظر و شهر قابل بررسی می باشد که در این پژوهش به سطوح منظر و شهر پرداخته می شود. در این پژوهش سیر تحول فولدینگ بر اساس تبارشناسی فوکو که به حفره های تاریخ و روابط قدرت می پردازد، انجام گرفته است که در حوزه شهرسازی این روابط، آنتولوژی لایه های توپولوژی شهری را بر حسب معادلات ریمانی و فلسفه دلوزی در آثار معمارانی چون پیتر آیزنمن، زاها حدید، اریک اون ماس، چارلز جنکز، جیمزواینز بروز می دهد. روش پژوهش در این نوشتار بصورت توصیفی- تحلیلی با تلفیقی از استقرایی و قیاسی است. فرایند حاصل از این تحقیق به این نتیجه دست یافته است که شهرسازی فولدینگ بر اساس هندسه فرکتال مندلبروت، منطق فازی لطفی زاده و در فضای آشوب لارنس شکل گرفته است و روابط قدرت در شکوه شکل گیری فمنیسم و تجلی آن بر شهرسازی از اصلی ترین دلایل شکل گیری شهرسازی فولدینگ است. نظریه های مشابه مورد استفاده در معماری فولدینگ، ریزوم، آنتی ادیپ، موبیوس، دور هرمنوتیک، نظریاتی شکل گرفته است که با روانشناسی گشتالت و دیدگاه پدیدارشناسانه که در فلسفه وحدت در کثرت مستتر است، قرابتی تنگاتنگ دارد. در این نظریات جزء در کل فولد شده است. خط آسمان، دسترسی ها، نماها و تمامی اندوخته معماری یک کل واحد را تشکیل می دهد. نظریات مرتبط با شهرسازی فولدینگ مانند فرش شهری در مقیاس خرد در مبلمان شهری به توفیقی دست نیافته است.

هدف تحقیق حاضر شناسایی و رتبه بندی عوامل موثر بر انتخاب نوع معماری و سطح بندی مراکز آموزشی براساس شرایط اقلیم با روش ANP بود. جهت گرداوری داده ها از روش کتابخانه ای و میدانی استفاده شد. ابزار گرداوری داده ها بانک های اطلاعاتی مربوط به اقلیم شناسی در کلان شهر اهواز می باشد. جهت تعیین وزن هر یک از عوامل با توجه به نظرات خبرگان و ANP استفاده شد و با توجه به وزن هر یک نیز رتبه بندی عوامل صورت گرفت. یافته ها نشان داد در بین اوزان بدست آمده جلوگیری از نفوذ آلودگی با وزن (0.099)، ساعات آفتابی با وزن (0.097) و دسترسی با وزن نسبی (0.096) دارای بیشترین اوزان در بین زیر شاخص های بدست امده است که در رتبه های اول تا سوم قرار گرفتند. سایر اوزان با توجه به وزن های بدست آمده در سایر رتبه ها واقع شدند.

هدف: این پژوهش درصدد واکاوی کیفی - کمی ارتباط مزیت های منطقه ای با عوامل مؤثر در کارآفرینی گردشگری روستایی است.روش و داده: بخش اول تحقیق به صورت کیفی انجام شده است. برای استخراج شاخص ها از دو روش استفاده شده است. در گام اول برای تبیین مزیت های منطقه ای مؤثر در کارآفرینی گردشگری روستایی ابتدا شاخص های مورد بررسی با استفاده از استناد نظری از منابع مختلف جمع آوری شد و در گام دوم برای تحلیل عوامل مؤثر در کارآفرینی گردشگری روستایی از روش مصاحبه کیفی استفاده شد. به موجب ماهیت این رویکرد، کدگذاری اولیه خط به خط به صورت مشاهده ژرف و لایه لایه موضوع از زوایای مختلف به شیوه استقرایی، از رونوشت ها انجام شد. سپس در کدگذاری ثانویه برای ساخت کدهای متمرکز و مدیریت داده ها از نرم افزار مکس کیودا استفاده شد. سپس نتایج کلی حاصل از هر دو گام روش کیفی برای تحلیل در بخش کمی، کدگذاری شده و با استفاده از مدل معادلات ساختاری به وسیله نرم افزار اسمارت پی. ال. اس. تحلیل شد.یافته ها: در متغیر عوامل مؤثر در کارآفرینی گردشگری روستایی در بعد نهادی عامل دسترسی آسان به نهادها و تعاونی های حامی فعالیت های کارآفرینانه و در بعد اجتماعی عامل نداشتن استرس در موقعیت های سخت و مشکل، بیشترین میزان تأثیرگذاری را در این رابطه داشته است. در متغیر مزیت های منطقه ای مؤثر در کارآفرینی گردشگری روستایی، در بعد سیاسی - حقوقی عامل وجود مشوق های دولتی برای کارآفرینان در راستای کارآفرینی روستایی و در بعد زیرساختی عامل دسترسی به جایگاه توزیع بنزین و سوخت، بیشترین میزان تأثیرگذاری در این رابطه را نشان می دهد.نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان می دهد ارتباط بین مزیت های منطقه ای با عوامل مؤثر در کارآفرینی گردشگری روستایی با مقدار ۴/۳۹ تأیید می شود.نوآوری، کاربرد نتایج: بر اساس پیشینه مطالعات، تلاش هایی برای پر کردن شکاف تحقیق انجام شد. چندین رویکرد منفرد برای درک بهتر کارآفرینی گردشگری روستایی انجام شده بود؛ اما در مقابل، یک روش ترکیبی (کیفی - کمی) برای انتخاب مناسب ترین مدل برای بررسی این ارتباط با ارزیابی دیدگاه های متفاوت مورد استفاده قرار گرفت. یافته های این مطالعه در برنامه ریزی های آتی مفید خواهد بود.

زمینه و هدف: توزیع فضایی خدمات و امکانات شهری، به ویژه در حوزه بهداشت و سلامت، از موضوعات کلیدی در برنامه ریزی شهری است. داروخانه ها به عنوان واحدهایی با نقش مهم در تأمین دارو و خدمات سلامت، باید از نظر مکانی به گونه ای توزیع شوند که عدالت فضایی و دسترسی عادلانه برای همه شهروندان فراهم شود. ازاین رو، ارزیابی کیفی و کمی کاربری ها در ساختار فضایی شهر و بررسی تناسب مکانی آن ها در پهنه های مشخص، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. شهر اردبیل در سال های اخیر با رشد سریع جمعیت و توسعه فیزیکی روبه رو بوده است که این موضوع، لزوم گسترش و توزیع مناسب خدمات دارویی را دوچندان کرده است. هدف این پژوهش بررسی الگوی پراکنش، وضعیت توزیع و جایگزینی فضایی داروخانه ها در سطح نواحی شهر اردبیل با استفاده از قابلیت ها و ابزارهای مربوطه در ArcGIS می باشد. روش شناسی: این پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی است و داده های مورد نیاز از طریق روش های اسنادی و میدانی گردآوری شده اند. جامعه آماری شامل کلیه داروخانه های فعال در سطح شهر اردبیل است. با توجه به عملکرد فرامحله ای داروخانه ها، تحلیل ها در مقیاس نواحی شهری انجام گرفته است. برای بررسی الگوی فضایی توزیع و پراکندگی داروخانه ها، از چندین قابلیت تحلیلی در محیط ArcGIS استفاده شده است؛ از جمله تحلیل لکه های داغ (Getis-Ord Gi) برای شناسایی خوشه های معنادار آماری*، شاخص خودهمبستگی فضایی موران (Moran’s I) برای سنجش میزان وابستگی مکانی، و تحلیل میانگین نزدیک ترین همسایگی  برای تشخیص نوع الگوی خوشه ای یا پراکنده در توزیع مکانی داروخانه ها. داده های مکانی با استفاده از GPS برداشت و از طریق Google Earth به محیط ArcGIS منتقل شده اند. ترکیب هم زمان این ابزارهای تحلیلی همراه با دقت بالای داده های مکانی، نوآوری اصلی این پژوهش در مقایسه با مطالعات پیشین به شمار می رود. یافته ها و نتیجه گیری: به لحاظ تعداد، ناحیه ۲-۱ با ۵۷ داروخانه به عنوان کانون اصلی تجمع داروخانه ها در اردبیل شناخته می شود، درحالی که نواحی ۲-۳، ۲-۴ و ۱-۵ هر یک تنها دارای یک داروخانه هستند. نتایج تحلیل لکه های داغ (Hot Spot) نشان دهنده مقادیر بالای Z و موقعیت لکه داغ در ناحیه ۲-۱ با سطح اطمینان ۹۹٪ است، درحالی که سایر نواحی چنین وضعیتی ندارند. شاخص موران (0.0808) نشان دهنده پراکنش تصادفی داروخانه ها در سطح نواحی شهر است. با این حال، نسبت میانگین نزدیک ترین همسایگی (0.49) گویای الگوی خوشه ای در توزیع فضایی داروخانه ها در سطح شهر اردبیل است. نتایج پژوهش نشان می دهد توزیع داروخانه ها در اردبیل از تمرکز فضایی در برخی نواحی، به ویژه ناحیه ۲-۱، برخوردار است که منجر به نابرابری در دسترسی شده است. نواحی مرکزی به دلیل نزدیکی به مراکز درمانی، خدمات بیشتری ارائه می دهند، درحالی که مناطق حاشیه ای با کمبود مواجه اند. الگوی خوشه ای پراکنش داروخانه ها، کارایی خدمات را در برخی نقاط افزایش داده، اما عدالت فضایی را کاهش داده است. این پژوهش بر لزوم بازنگری در سیاست گذاری مکانی داروخانه ها و توزیع متعادل تر آن ها برای بهبود دسترسی و افزایش کارایی نظام سلامت شهری تأکید دارد.

اجزای کالبدی شهر به عنوان ستون فقرات سیستم های شهری، نقش بسزایی در جذب شوک های اولیه ناشی از سوانح ایفا می نمایند. لذا ارتقا ظرفیت کالبد شهر در مقابله با خطرات در جهت حفظ عملکرد اجزا ضروری به نظر می رسد. در همین خصوص این پژوهش در نظر دارد، به تبیین مؤلفه ها و شاخص های تاب آوری کالبدی با استفاده از مرور سیستماتیک ادبیات در 5 مرحله تعریف، جست و جو، انتخاب، تحلیل و تلفیق و هم گرایی بپردازد. به طوری که در گام اول با تعریف مفاهیم تاب آوری واژگان  کلیدی استخراج شد و در گام دوم به جست و جوی منابع مرتبط با پژوهش در پایگاه داد ه های برون مرزی و درون مرزی در ماه های سپتامبر تا فوریه سال 2023 پرداخته شد. جست و جوی اولیه به شناسایی 315 منبع منتهی شد. از این میان 53 منبع با موضوع پژوهش همخوانی داشت که در گام سوم، 41 منبع برای تحلیل نهایی در بازه زمانی سال های 2008-2023 انتخاب شد. در گام چهارم نیز تحلیل یافته ها انجام گرفت به طوری که سه مؤلفه هندسه شبکه با 39 شاخص، هندسه جداره با 33 شاخص و سازند زمین با 3 شاخص شناسایی شد. در نهایت نتایج تلفیق و هم گرایی در گام پنجم نشان می دهد که هر کدام از مولفه های ذکر شده به ترتیب 52درصد، 44درصد و 4درصد از مجموع کل شاخص ها را در برمی گیرد.

دسترسی به توسعه ملی و منطقه ای آرمان بزرگ هر جامعه ای است که مستلزم شناخت دقیقی از وضعیت کشور و جامعه می باشد تا برنامه ریزی های آتی در مسیر توسعه پایدار صورت گیرد. هدف اصلی این پژوهش بررسی ارتباط توسعه یافتگی و رقابت پذیری منطقه ای در شهرستان های مرزی استان آذربایجان غربی می باشد. روش پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت توصیفی-تحلیلی می باشد. در جهت گردآوری داده های پژوهش از روش های کتابخانه ای و میدانی استفاده شده است. تجزیه وتحلیل داده های گردآوری شده به صورت کمی و از طریق نرم افزارهای EXCEL، OPA، GIS وSWOT -  Meta بوده است. در جهت رتبه بندی شهرستان های مرزی از مدل تصمیم گیری چندشاخصه CoCoSo، در جهت خوشه بندی شهرستان های مرزی از روش خوشه بندیK-Means  و در جهت بررسی رقابت پذیری منطقه ای از متاسوات استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشانگر این است که با توجه به نحوه توزیع شاخص های تلفیقی در استان آذربایجان غربی، این استان از مدل مرکز- پیرامون تبعیت می کند؛ به طوری که توزیع امکانات و خدمات به جای اینکه در سطح استان و مابین شهرستان های مرزی به صورت عادلانه توزیع شود، به صورت ناعادلانه توزیع شده است و بیشتر خدمات در شهرستان ارومیه و در رتبه بعدی شهرستان خوی توزیع گردیده است. همچنین وضعیت رقابت پذیری منطقه ای نشانگر این است که شهرستان ارومیه با فاصله بسیار زیادی از سایر شهرستان های مرزی در دو بعد متمایزکننده در منابع و توانایی ها تحت عنوان توسعه یافتگی و رقابت پذیری منطقه ای قرار دارد. در طول زمان با ادامه این روند، واگرایی شدید در میان شهرستان های مرزی ایجاد می گردد که مستقیماً بر توزیع جمعیت در استان اثرگذار خواهد بود و باعث مهاجرت ساکنین از شهرستان های کم برخوردار به سایر شهرستان ها خواهد بود.  

محیط زیست و توسعه پایدار به عنوان دو مفهوم به هم پیوسته در دو رهیافت نظری روابط بین الملل مطرح شده اند. محیط زیست گرایی نهادی و رویکرد اکولوژیکی سبزها این دو رهیافت نظری هستند. محیط زیست گرایی نهادی (کورنوکوپیانیست[1]) با نگاه خوش بینانه،انسان محوری را مبنا قرار داده و دولت و نهادهای دولتی را قادر بر حل مسائل زیست محیطی می داند. در مقابل رویکرد اکولوژیکی سبزها (نومالتوسی[2]) با بدبینی نسبت به نهادهای دولتی، نگاهی بوم محورانه و مبتنی بر محدودیت رشد را مبنای نظری خود قرار می دهد. با کاربست این تئوری ها بهتر می توان با توجه بر پیوند میان محیط زیست و توسعه پایدار، مسئله و ابعاد تحقق توسعه را ارزیابی کرد. در همین راستا تلاش این مقاله بر این است که با مقایسه دو رهیافت نظری ذکر شده در قالب چارچوب نظری و اتخاذ رویکرد توصیفی تحلیلی و ابزار کتابخانه ای به این پرسش پاسخ دهد که «باتوجه به رویکردهای نظری متعارض در حیطه محیط زیست و توسعه پایدار، رویکرد مدیریت محیط زیست در استان کرمانشاه را چگونه می توان تحلیل نمود؟» در پاسخ این فرضیه مطرح می شود که «حکمرانی و مدیریت محیط زیست در استان کرمانشاه مبتنی بر الزامات نظریه اکولوژیکی سبزها نبوده و ازاین رو چشم انداز حفظ محیط زیست و توسعه پایدار در استان روشن نیست». یافته های این مقاله نشان می دهد که جهت تحقق توسعه پایدار بازنگری در سیاست های دولت محور و گسترش فرهنگ مشارکت با بهره گیری از سازمان های مردمی با توجه بر ابعاد محدودیت رشد لازم است. استان کرمانشاه برای رسیدن به توسعه پایدار می بایست از مشکلات زیست محیطی به هم تنیده و نه مجزا که هرروزه توان حل آنها کاهش می یابد و در حال گسترش اند، گذر کند. در حقیقت با نگرشی مبتنی بر حکمرانی جهانی زیست محیطی می توان مسیر توسعه در استان را هموار ساخت. مقاله را می توان با تحقیقات گسترده تر بعدی کاربردی توسعه ای بخشید.     cornucopyanism Neo_malthusianism

هدف: هدف اصلی پژوهش حاضر، تحلیل تغییرات زمانی کیفیت هوای این مناطق بر اساس شاخصی مبتنی بر هر دو نوع رویداد به نام شاخص آلودگی توفان گرد و غبار (PDSI) هست.روش و داده: در این مطالعه، از فراوانی رویدادهای محلی و فرامحلی برای محاسبه شاخص آلودگی توفان گرد و غبار و از آزمون من - کندال جهت ارزیابی روند تغییرات زمانی این شاخص در مقیاس های زمانی مختلف استفاده شد.یافته ها: بیشترین غبارآلودگی هوا در دوره آماری مورد بررسی متعلق به شهرهای زاهدان، چابهار، نهبندان و یزد و کمترین غبارآلودگی در ایستگاه های بافت، شاهرود و شهربابک بوده است. تغییرات افزایشی معنی داری برای اکثر ایستگاه ها در خردادماه به وقوع پیوسته است. در مقیاس فصلی، حداکثر و حداقل غبار آلودگی به ترتیب در فصل بهار و  پائیز رخ داده است. روند افزایشی رخدادهای گرد و غبار در فصل بهار، و روند کاهشی آن ها در فصل تابستان برای اغلب ایستگاه ها مشاهده شد.نتیجه گیری: یافته های حاصل از ارزیابی روند تغییرات رخدادهای گرد و غبار بر مبنای شاخص PDSI در مناطق خشک کشور به عنوان یکی از مناطقی که در طول سال تحت تأثیر پدیده گرد و غبار با فراوانی و شدت های مختلف قرار می گیرد، می تواند جهت شناسایی مناطق حساس و ارائه اقدامات لازم جهت جلوگیری و کاهش اثرات نامطلوب ناشی از آلودگی های ایجاد شده توسط وقایع گرد و غبار به کار گرفته شود.نوآوری، کاربرد نتایج: علاوه بر رویدادهای گرد و غبار محلی، رویدادهای فرا محلی نیز بر کیفیت هوای مناطق خشک تأثیر می گذارد. تجزیه و تحلیل تغییرات PDSI بر اساس هر دو نوع رویداد می تواند درک ما را از کیفیت هوا در این مناطق افزایش دهد. این مطالعه با هدف تحلیل تغییرات آلودگی هوا با استفاده از این شاخص انجام شده که تاکنون برای مناطق خشک انجام نشده است. این یافته ها می تواند به شناسایی مناطق با سطح آلودگی هوای بیشتر کمک کند و به راه حل های مؤثرتری برای بهبود کیفیت هوا در مناطق خشک منجر شود.

فرآیند مدیریت مخاطرات شهری با تکیه بر اصول قانون مندسازی و فرهنگ سازی به عنوان مهمترین بحث در استراتژی کاهش آسیب های ناشی از مخاطرات محیطی می باشد. مخاطرات طبیعی مانند زمین لرزه و سیلاب های سالیانه از یک سو و مخاطرات انسانی مانند تمرکز بالای ساختمانی و سهل انگاری در رعایت استانداردهای لازم سازه ها از سویی دیگر بررسی آسیب پذیری ناشی از مخاطرات شهری را دوچندان کرده است. در پژوهش حاضر، شاخص های قانون مندسازی و فرهنگ سازی در عملکرد مدیران شهری، با هدف کاهش آسیب های ناشی از مخاطرات شهری در شهر نوشهر برآورد شده است. روش پژوهش حاضر با توجه به مسئله و موضوع مورد بررسی از نوع توصیفی و تحلیلی است و از نوع مطالعات کاربردی، با تأکید بر روشهای کمی می باشد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون تحلیل عاملی و مقایسه میانگین t تک نمونه ی انجام شده است. براساس یافته های تحقیق، بیشترین تأثیر عملکرد مدیران شهری در کاهش آسیب های شهری مربوط به زیر شاخص مصالح ساختمانی و توجه به بافت های فرسوده شهری دارای کمترین تأثیر کلی را داشته است. نتایج این پژوهش این حقیقت را روشن می سازد، علاوه بر شاخص های قانون مندسازی و فرهنگ سازی، توجه به متغیرهای تبیین کننده دیگر مانند خواستگاه طبیعی شهر و زیرساختهای خدماتی شهر و شبکه های حمل ونقل، مقاوم سازی تأسیسات بندری و توزیع مناسب فضاهای پرخطر، در جهت کاهش آسیب های ناشی از مخاطرات محیطی برآمد.

 زمینه و هدف: امروزه وقوع پدیده های حدی و تغییرات اقلیمی در کنار گسترش فعالیتهای انسانی و دخل و تصرف در عرصه های طبیعی، منجر به افزایش خسارات ناشی از سیلاب گردیده است. بویژه سکونتگاه های روستایی که با خصوصیاتی نظیر موقعیت جغرافیایی، ویژگیهای محیطی، ساختار کالبدی- فضایی و سطح برخورداری معمولاً بیشترین خسارت را در زمان رخداد مخاطره تجربه مینمایند. روش بررسی: ازاین رو در این پژوهش، با تحلیل نتایج بازدید میدانی 1418 روستا در سطح کشور، وضعیت آسیب پذیری روستاها در برابر مخاطره سیلاب بررسی و پس از تعیین فراوانی راهکارهای ارائه شده جهت ایمن سازی، یکی از این روستاها با ارائه جزئیات مطالعه ایمن سازی و مدلسازی های هیدرولوژیکی و هیدرولیکی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.یافته ها و نتیجه گیری: نتایج نشان داد که 1169 روستای مورد بازدید با مخاطره سیلاب مواجه است و ساماندهی رودخانه ها و مسیلها با 5/31 درصد، اجرای طرحهای آبخیزداری در بالادست روستاها با 8/20 درصد و سپس عملیات جمع آوری و هدایت آبهای سطحی و زیرزمینی با 3/12 درصد، به ترتیب مهمترین و پرتکرارترین راهکارهای کاهش خطر سیلاب در روستاهای مورد بازدید بوده اند. با توجه به فراگیر بودن مکان گزینی نامناسب و توسعه ساخت وسازها در حواشی رودخانه ها و عدم رعایت حد بستر و حریم سیلابی رودخانه ها و مسیل ها و بویژه هزینه هنگفت اقدام در فاز بازسازی و بازتوانی پس از وقوع سیلاب، برنامه ریزی و اقدام به منظور پیشگیری و کاهش خطر سیلاب منطبق با برنامه ملی کاهش خطر حوادث و سوانح، ارتقای جایگاه ملاحظات کاهش خطر در طرح های توسعه ای، اجرای طرحهای ساماندهی و ایمن سازی رودخانه ها و مسیلها در محدوده های جمعیتی و همچنین آزادسازی تصرفات مزاحم در بستر و حرایم رودخانه ها و مسیلها از جمله اقدامات اولویت دار درخصوص مدیریت ریسک مخاطره سیلاب می باشد.

زمینه و هدف: مسئله حفاظت از آثار تاریخی معماری و اشاعه درک ارزش های فرهنگی-هویتی آن، همواره در جوامع بشری مطرح بوده؛ اما امروزه تنها نگهداری چنین ابنیه ای از تخریب و آسیب های محیطی کارآمد و مقبول به حساب نمی آید و لازم است ابنیه تاریخی احیا و بازآفرینی شده تا به حیات موثر و مداوم شهری در پیوند با اجتماع بازگردند. در این راستا، پژوهش حاضر ساختمان اندرونی و بیرونی هسته اولیه مجموعه سعدآباد تهران و حیاط میانی این دو ساختمان را به عنوان محدوده ای حاوی پتانسیل های گردشگری فراوان که تا کنون بخشی از آن بدون کاربرد رها شده است؛ بر مبنای هویت تاریخی یکپارچه این مجموعه، هدف مطالعه قرار داده است. بدین جهت، به دلیل ریز مقیاس بودن فضاهای داخلی هر دو ساختمان و همچنین عدم وجود اتصال فضایی مستقیم بین آن ها با هدف جبران انقطاع دسترسی مستقیم از یک ساختمان به دیگری در یک فضای رابط، دو استراتژی طراحی بخش الحاقی توسعه میان افزا و توسعه زیرزمینی را بر اساس لزوم جلب رضایت و حمایت مخاطبان فضا و مشارکت دهی آنان در تصمیم گیری های مرتبط با رویکرد احیا و بازآفرینی ابنیه تاریخی، از جامعه آماری 100 نفره گردشگران تصادفی مجموعه، الویت سنجی می نماید.روش شناسی: سنجش مذکور از طریق پرسشنامه ساختاریافته انجام میگردد و نتیجه نهایی را توسط نرم افزار آماری SPSS به همراه نمودارهای میله ای همسو با اطلاعات میدانی کسب شده، در قالب اطلاعات کیفی ارائه خواهد کرد. روش پژوهش این مقاله پیمایشی و میدانی بر مبنای اطلاعات کمی-کیفی می باشد و با در نظر داشتن نیاز کاربران، تاریخچه و ساختار معماری محدوده سایت، امکانات و کاربری بخش های گوناگون مجموعه سعدآباد ویژگی های جغرافیایی، به سه پرسش اساسی در زمینه کاربری مناسب سایت مورد مطالعه، ویژگی های هویتی، نظام حرکتی و ارتباطی، کالبد و مولفه های اجتماعی-فرهنگی مجموعه گردشگری مد نظر و استراتژی طراحی مناسب سایت، پاسخ می دهد.یافته ها و نتایج: بر مبنای بیشترین احساس نیاز بازدیدکنندگان از مجموعه سعدآباد به فضای استراحت سرپوشیده در کنار وابستگی هویت سعدآباد به تاریخ خاندان سلطنتی پهلوی و صلاح دید گردشگران به اختصاص کاربری موزه هنرهای دیجیتال با مضمون زندگینامه اعضای خاندان سلطنتی پهلوی و کارگاه آموزشی تاریخ پهلوی برای گروه های سنی متفاوت، محدوده مورد مطالعه می تواند هر سه این  کاربری ها را پذیرا شود.

بافت های ناکارآمد شهری جزئی از بافت شهرها هستند که به دلیل فرسودگی رو به تزاید، از صفحه حیات اقتصادی شهر به دورمانده اند و در دهه اخیر به دلیل افزایش شهرنشینی شاهد شدت یافتن تغییر فضایی- کالبدی شهرها و متعاقباً ناکارآمدی بافت شهرها بوده ایم. در این راستا برنامه ریزان شهری سعی در ارائه راه حل هایی ازجمله بازآفرینی به عنوان پذیرفته ترین آن، بودند. در این راستا تحقیق حاضر باهدف بازآفرینی بافت های ناکارآمد، سعی داشته است ضمن ارائه روش جدید شناسایی بافت های ناکارآمد شهری، با رویکرد آینده نگاری وضعیت موجود بازآفرینی را مشخص و سپس چشم اندازهای محتمل بازآفرینی بافت های ناکارآمد جهت اتخاذ سیاست های مطلوب را تعیین کند. در این راستا نتایج تحقیق نشان داده است که بافت های تاریخی به دور هسته اولیه شهر تنیده شده و محلات (چهارباغ، آغه زمان، قلعه چهارلان، قطارچیان، میان قلعه، سرتپوله) را در برگرفته شده، که نمودار ناکارآمدترین بخش شهر بوده؛ و سیاست های بازآفرینی این محدوده ها بنا بر یافته های حاصل از میک مک الگوی ناپایدار بوده، و محتمل ترین آینده این بافت ها، وضعیت های نامطلوب به شرح زیر را نشان داده اند؛ مداخلات بولدوزری به بهایی نابودی هویت بافت، بدون دست یابی به دست آوردهای مطلوب برای ساکنان انجام شده است؛ چراکه آلودگی، رواناب ها و فاضلاب ها مدیریت و کنترل نشده و امنیت و آسایش به طور کامل تأمین نشده؛ درنتیجه شاهد مهاجرت ساکنان و متروکه شدن بافت بوده ایم.