۱.
کلیدواژه‌ها:
سیاست گذاری های جمعیتی آمایش سرزمین جمعیت آذربایجان غربی
زمینه و هدف: جمعیت و ویژگی های آن یکی از مهم ترین مؤلفه های نیل به توسعه محسوب می گردد. در واقع عدم توجه به شاخص ها و ویژگی های جمعیتی در سیاست گذاری ها و برنامه ریزی های منطقه ای و ملی، موجب می گردد که توان منطقه و سرزمین با جمعیت آن تناسب نداشته و مشکلات بسیاری را جهت دستیابی به توسعه متوازن در سطح ملی به وجود آورد.روش بررسی: بر همین اساس هدف تحقیق حاضر تدوین پیشران ها و سناریوهای مؤثر بر سیاست گذاری های جمعیتی در استان آذربایجان غربی با رویکرد آمایش سرزمین می باشد. نحوه گردآوری اطلاعات در این تحقیق به صورت کتابخانه ای و میدانی است. در نهایت برای تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزارهای آینده پژوهی میک مک و سناریو ویزارد استفاده شده است.یافته ها و نتیجه گیری: نتایج به دست آمده حاکی از این امر است که در بین 3 سناریوی حاضر سناریوی اول با در برگرفتن تمامی سناریوهای خوش بینانه به عنوان مطلوب ترین سناریو شناخته می شود و سناریوی سوم نیز با در برگرفتن تمامی سناریوهای بدبینانه به عنوان نامطلوب ترین سناریو شناخته می شود. سناریو دوم، سناریوهایی هستند که بیشتر حالت بینابین دارند و به عبارتی نه می توان آن ها را سناریوی قوی حساب کرد و نه سناریوی ضعیف؛ عامل متمایزکننده آن ها، تفاوت در میزان حالت ایستا و بحرانی است. این گروه به لحاظ فراوانی، تمامی وضعیت های در بین سناریوها را به خود اختصاص داده است. در حالت کلی سناریوی سوم به عنوان سناریوی بحرانی شناخته شود زیرا این سناریو کاملاً برعکس سناریوی اول می باشد و در این سناریو 10 شرایط بحرانی می باشد.
۲.
کلیدواژه‌ها:
موانع کارآفرینی زنان روستایی روستاهای یاسوج
زمینه و هدف: در جامعه ایران، زنان نقش مهم و در حال گسترشی در زمینه کسب و کارها ایفا کرده ولی همیشه یکسری موانع برای فعالیت زنان به ویژه در جوامع روستایی در ایران وجود داشته است. لذا، این پژوهش به دنبال شناسایی موانع توسعه کارآفرینی زنان روستایی- در روستاهای گردشگرپذیر یاسوج بوده است.روش بررسی: پژوهش حاضر بر مبنای نوع تحقیق، کاربردی و روش پژوهش توصیفی – تحلیلی است. جهت گردآوری اطلاعات و داده ها از روش های کتابخانه ای و میدانی مصاحبه و پرسشنامه استفاده شد. جامعه آماری این پژوهش زنان روستاهایی گردش پذیر یاسوج (بخش مرکزی) می باشند برای تجزیه و تحلیل یافته ها از نرم افزار SPSS 26 و Minitab استفاده شد. برای بررسی ویژگی های پاسخ دهندگان (زنان روستاهای گردشگرپذیر یاسوج) از آمار توصیفی (درصد، فراوانی) و برای بررسی موانع کارآفرینی زنان روستاهای گردشگرپذیر یاسوج از آمار استنباطی (t تک نمونه ای) و برای تعیین تفاوت اثراگذاری موانع کارآفرینی در این روستاها از آزمون ANOVA استفاده شد.یافته ها و نتیجه گیری:نتایج نشان از تأثیرگذاری هریک از شاخص های مورد بررسی (فرهنگی-اجتماعی، فردی-خانوادگی، اقتصادی، مدیریتی-ترویجی و محیطی-زیرساختی) دارد. نتایج مقایسه میانگین ها نشان می دهد که نتایج آزمون معنی دار بوده و تفاوت معنی داری بین شاخص های موانع کارآفرینی زنان روستایی (فرهنگی-اجتماعی، فردی-خانوادگی، اقتصادی، مدیریتی-ترویجی و محیطی-زیرساختی) در روستاهای گردشگرپذیر یاسوج وجود دارد.
۳.
کلیدواژه‌ها:
مدیریت منابع انسانی سبز مدیریت زنجیره تأمین سبز عملکرد پایدار شهری محیط زیستی سوارا
زمینه و هدف: توسعه پایدار و بهبود عملکرد پایدار شهری یکی از مهم ترین دغدغه های مسئولان شهری به ویژه شهرداری ها می باشد. در این زمینه مدیریت زنجیره تأمین سبز می تواند نقش بسزایی در بهبود عملکرد ایفا نماید؛ به طوری که با توانمندسازی سبز، آموزش سبز، مدیریت عملکرد سبز، پاداش سبز و استخدام و انتخاب سبز می توان به زنجیره تأمین سبز بهتری در مدیریت شهری دست یافت. از طرفی همه شیوه های سبز تأثیر مثبتی بر عملکرد پایدار (محیط زیستی، اقتصادی و اجتماعی) شهری دارد. هدف اصلی این پژوهش، بررسی عوامل تأثیرگذار مدیریت منابع انسانی سبز بر شیوه های مدیریت زنجیره تأمین سبز و عملکرد پایدار شهر زنجان می باشد.روش بررسی: روش پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ روش گردآوری داده ها، توصیفی- پیمایشی و از نظر تحلیل، کمی می باشد. جامعه آماری شامل خبرگان دردسترس شهری با دانش و تسط کافی بر متغیرهای پژوهش به تعداد 80 هستند که با توجه به تعداد کم جامعه، از تمامی خبرگان به عنوان نمونه استفاده شد. مدل مفهومی پژوهش با تجمیع مطالعات قبلی و تکمیل مفاهیم توسط محقق پیشنهاد شد که مشتمل بر 5 فرضیه اصلی است. به منظور آزمون فرضیه ها از رویکرد تحلیل مسیر با نرم افزار SPLS بهره گرفته شد.یافته ها و نتیجه گیری: خروجی آزمون حاکی از تأثیر مثبت: "عملیات مدیریت منابع انسانی سبز بر شیوه های مدیریت زنجیره تأمین سبز (داخلی و خارجی) و عملکرد پایداری" و "شیوه های مدیریت زنجیره تأمین سبز داخلی و خارجی بر عملکرد پایداری" است. سپس، با استفاده از تکنیک "تحلیل نسبت ارزیابی وزن دهی ترجیحی با عنوان سوارا" و نظرات خبرگان، سه سازه اصلی پژوهش موردارزیابی قرار گرفتند و اولویت بندی آنها تعیین شد. نتیجه نشان داد که سازه اول (شیوه های مدیریت منابع انسانی سبز) در رتبه اول از لحاظ تأثیرگذاری بر عملکرد پایدار شهری قرار گرفت لذا شیوه های آن (توسعه و آموزش، توانمندسازی، پاداش، مدیریت عملکرد، استخدام) طی پرسشنامه ای در اختیار مجدد خبرگان و متخصصان قرار گرفت و ارزیابی نهایی آنها صورت گرفت. تحلیل نهایی نشان داد که شیوه دوم (توانمندسازی نیروی انسانی) با بالاترین وزن در اولویت اول بهبود وضعیت عملکرد پایدار شهری قرار دارد. بدین منظور، مسئولان شهری بایستی به جذب افرادی مبادرت ورزند که نگرانی های زیست محیطی را در اولویت قرار می دهند، مهارت های پایداری خود را توسعه می دهند، عملکرد خود را از منظر زیست محیطی ارزیابی می کنند و انگیزه رفتار مسئولانه محیط زیست را ایجاد می کنند.
۴.
کلیدواژه‌ها:
حمل و نقل متاورس پایداری حمل و نقل متاورسی
زمینه و هدف: بررسی تأثیر دنیای مجازی بر دنیای واقعی، به ویژه در حوزه حمل و نقل و ترافیک، بسیار حائز اهمیت است. اگرچه متاورس مزایای بالقوه ای برای آینده حمل و نقل دارد، اما باید با دیدی انتقادی به آن نگریست. این پژوهش به صورت نظری به بررسی تأثیر متاورس بر حمل و نقل در دنیای واقعی می پردازد. روش پژوهش: هدف اصلی این پژوهش، چالش کشیدن درک ما از متاورس و پیامدهای آن بر حمل و نقل، شناسایی فرصت ها و چالش ها، و ارائه دستور کاری برای تحقیقات آینده است. این پژوهش بنیادی، به صورت اسنادی و کتابخانه ای انجام شده و نتایج آن نشان می دهد که سیاست گذاران حمل و نقل باید از روندهای متاورس آگاه بوده و عملی بودن آن را بررسی کنند. یافته ها و نتیجه گیری: توسعه همزاد دیجیتال زیرساخت های حمل و نقل پیچیده و پرهزینه است و نیاز به همکاری ذینفعان دارد. تحلیل هزینه-فایده برای اطمینان از عملی بودن این یکپارچه سازی ضروری است. مدیران برندها می توانند از متاورس برای ایجاد تجربیات غوطه ور و افزایش آگاهی برند استفاده کنند. همچنین، متاورس امکان تورهای مجازی و آزمایش رانندگی مجازی را فراهم می کند. مقاله نتیجه می گیرد که با وجود چالش ها، متاورس فرصت های زیادی ارائه می دهد و نیازمند سرمایه گذاری عظیمی است. در نهایت، پیشنهاداتی برای پژوهش های آتی ارائه می کند، از جمله اینکه تحقیقات آینده باید مزایا، الزامات فنی و پیامدهای اجتماعی-اقتصادی ادغام متاورس در حمل و نقل را بررسی کند.
۵.
کلیدواژه‌ها:
محوطه باز دانشگاهی دانشگاه تبریز مکان یابی فضاهای سبز دانشگاهی یادگیری و فضای باز دانشگاه
زمینه و هدف: دانشگاه ها به عنوان مراکز آموزشی نقش مهمی در توسعه جامعه و ترویج مفاهیم پایداری دارند. فضای سبز و محیط منظر دانشگاه ها، از جمله دانشگاه تبریز، با وجود وسعت، کمتر مورد استقبال دانشجویان قرار گرفته است. این تحقیق با هدف بهبود طراحی فضاهای باز دانشگاهی، مولفه های کیفی این فضاها را شناسایی کرده است. محیط منظر دانشگاهی از جمله فضاهای سبز نقش مهمی در برقراری ارتباط بین دانشجویان و همچنین امکان استراحت و مطالعه آن ها ایفا می کنند.روش بررسی: پژوهش از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته با 10 متخصص (معمار، معمار منظر و طراح شهری) و با تمرکز بر نقش فضاهای سبز در کاهش استرس، ارتقای تعاملات اجتماعی، و افزایش جذابیت بصری انجام شده است. نتایج نشان می دهد که فضاهای باز دانشگاهی باید به عنوان مکان های اجتماعی برای تبادلات و تعاملات دانشجویان طراحی شوند. طراحی فضاهایی با چشم انداز باز، کیفیت بصری زیبا، محیط آرام و استفاده از عناصر بومی و گیاهان سازگار توصیه شده است.یافته ها و نتیجه گیری: نتابج نشان می دهد طراحی محوطه های باز دانشگاهی باید به عنوان یک مکان اجتماعی برای تبادلات اجتماعی دانشجویان در نظر گرفته شوند. ایجاد فضاهای در معرض دید عموم، افزایش نظارت اجتماعی، عدم استفاده از گونه ها با ارتفاع تاج پایین و یا کاشت انبوه می تواند محیط را تحت تاثیر قرار دهد. این تغییرات می تواند علاوه بر افزایش تعاملات اجتماعی و بهبود فرهنگ دانشجویی، در بازیابی روحی و جسمی دانشجویان و افزایش آمادگی ذهنی آن ها برای یادگیری تأثیر مثبتی داشته باشد. این یافته ها در برنامه ریزی و مدیریت بهتر محوطه های دانشگاهی قابل استفاده است.
۶.
کلیدواژه‌ها:
سیلاب حریم رودخانه ایمن سازی ساماندهی رودخانه مدلسازی هیدرولیکی
زمینه و هدف: امروزه وقوع پدیده های حدی و تغییرات اقلیمی در کنار گسترش فعالیتهای انسانی و دخل و تصرف در عرصه های طبیعی، منجر به افزایش خسارات ناشی از سیلاب گردیده است. بویژه سکونتگاه های روستایی که با خصوصیاتی نظیر موقعیت جغرافیایی، ویژگیهای محیطی، ساختار کالبدی- فضایی و سطح برخورداری معمولاً بیشترین خسارت را در زمان رخداد مخاطره تجربه مینمایند. روش بررسی: ازاین رو در این پژوهش، با تحلیل نتایج بازدید میدانی 1418 روستا در سطح کشور، وضعیت آسیب پذیری روستاها در برابر مخاطره سیلاب بررسی و پس از تعیین فراوانی راهکارهای ارائه شده جهت ایمن سازی، یکی از این روستاها با ارائه جزئیات مطالعه ایمن سازی و مدلسازی های هیدرولوژیکی و هیدرولیکی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.یافته ها و نتیجه گیری: نتایج نشان داد که 1169 روستای مورد بازدید با مخاطره سیلاب مواجه است و ساماندهی رودخانه ها و مسیلها با 5/31 درصد، اجرای طرحهای آبخیزداری در بالادست روستاها با 8/20 درصد و سپس عملیات جمع آوری و هدایت آبهای سطحی و زیرزمینی با 3/12 درصد، به ترتیب مهمترین و پرتکرارترین راهکارهای کاهش خطر سیلاب در روستاهای مورد بازدید بوده اند. با توجه به فراگیر بودن مکان گزینی نامناسب و توسعه ساخت وسازها در حواشی رودخانه ها و عدم رعایت حد بستر و حریم سیلابی رودخانه ها و مسیل ها و بویژه هزینه هنگفت اقدام در فاز بازسازی و بازتوانی پس از وقوع سیلاب، برنامه ریزی و اقدام به منظور پیشگیری و کاهش خطر سیلاب منطبق با برنامه ملی کاهش خطر حوادث و سوانح، ارتقای جایگاه ملاحظات کاهش خطر در طرح های توسعه ای، اجرای طرحهای ساماندهی و ایمن سازی رودخانه ها و مسیلها در محدوده های جمعیتی و همچنین آزادسازی تصرفات مزاحم در بستر و حرایم رودخانه ها و مسیلها از جمله اقدامات اولویت دار درخصوص مدیریت ریسک مخاطره سیلاب می باشد.
۷.
کلیدواژه‌ها:
CPTED فضاهای شهری اراضی شرق بازار تاریخی ارومیه
زمینه و هدف: مبادرت به جرم بعنوان مغلق اجتماعی، علیرغم تراکم و انسجام اجتماعی در ایجاد فضاهای اجتماع گریز در پی حضور فضاهای بی دفاع و رها شده در ادراک کاربران فضاهای عمومی رخنه نموده است. از این حیث، مقوله ایجاد حس امنیت در طراحی محیطی با رویکرد CPTED در فضاهای عمومی شهری بلاخص حرایم بافت های تاریخی شایان توجه می باشد. در این میان، بازارهای تاریخی که بعنوان یکی از مراکز تعاملات و تقابلات شهروندان قراردارند، بایستی در زمره سیاست های شهری در راستای بهسازی و بازآفرینی فضاهای امن قرار گیرند.روش بررسی: در این راستا پژوهش حاضر، با رویکردی کاربردی با روش آمیخته (کیفی-کمی) و با هدف پاسخ به پرسش اصلی" بهره وری از فرآیند (CPTED) در احساس امنیت کاربران فضاهای حریم شرق بازار تاریخی ارومیه به چه میزان است؟" به بررسی اراضی شرق بازار تاریخی شهر ارومیه پرداخت. بدینسان با توزیع پرسشنامه در جامعه آماری 110 نفر از کنشگران بطور تصادفی، پاسخ 86 نفر را مطابق فرمول کوکران مورد پذیرش قرار می دهد.یافته ها و نتیجه گیری: تحلیل های صورت پذیرفته در نرم افزار SPSS از سنجه های رویکردهای نسل اول CPTED گویای تاثیر متغیر قلمروگرائی با مقدار 0.625 در بالاترین درجه و مدیریت و نگهداری با مقدار 0.194 در پایین ترین درجه می باشد. بنابراین نتایج حاکی از آنست که، نگرش به تئوری پنجره های شکسته و نظریه مکان-جرم در بهسازی اراضی شرق بازار تاریخی ارومیه در ایجاد فضاهای امن اجتماع پذیر حائز توجه خواهد بود. بدین گونه، پیشنهادهای راهگشای پژوهش های آتی را ارائه می نماید.
۸.
کلیدواژه‌ها:
زیست پذیری شهری حکمروایی خوب شهری مدل MARCOS شهر اهواز
زمینه و هدف: شهر اهواز، به عنوان یکی از کلان شهرهای ایران، با چالش های زیست پذیری متعددی روبرو است. این مشکلات، کیفیت زندگی شهروندان و میزان زیست پذیری در این شهر را به شدت تحت تأثیر قرار داده و نیازمند توجه ویژه مسئولین و برنامه ریزان شهری است. در این راستا هدف پژوهش حاضر شناسایی و اولویت بندی شاخص های حکمروایی خوب شهری بر زیست پذیری شهر اهواز است.روش بررسی: این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی صورت گرفته است. در بخش کیفی اطلاعات از طریق مصاحبه با 5 نفر خبره که به شکل هدفمند انتخاب شده بودند به اشباع نظری رسید و روش تحلیل مضمون 2 مولفه اصلی، 12شاخص و 36 زیرشاخص مؤثر حکمروایی خوب شهری بر زیست پذیری شهری در شهر اهواز شناسایی شد. طی نمونه گیری هدفمند، 40 نفر از خبرگان در حوزه برنامه ریزی شهری، شهرسازی و محیط زیست انتخاب شده است. سپس در بخش کمی با استفاده از تصمیم گیری چندمعیاره MARCOS و وزن معیارها با روش تحلیل سلسله مراتبی محاسبه شده است. اولویت بندی شاخص های حکمروایی خوب شهری بر زیست پذیری شهری در شهر اهواز نشان داد که حکمروایی خوب شهری، به ویژه پاسخگویی، شفافیت و کارایی، تأثیر مستقیمی بر بهبود کیفیت زندگی در اهواز دارد. شاخص های محیط زیست، مسکن و فرهنگ و اجتماع بیشترین تأثیر را از حکمروایی خوب شهری پذیرفته اند، در حالی که وضعیت اقتصادی شهر نیازمند توجه بیشتری است.یافته ها و نتیجه گیری: نتایج حاکی از آن است که مدل مارکوس در برابر تغییرات احتمالی در اهمیت معیارهای تصمیم گیری حساس بوده و پایداری روش در انتخاب مهم ترین عوامل مؤثر حکمروایی خوب شهری بر زیست پذیری شهری در شهر اهواز را نشان داده شده است.
۹.
کلیدواژه‌ها:
معماری سنتی ایران سیستم های سرمایش غیرفعال بومی آسایش حرارتی اقلیم گرم و خشک دمای آسایش
زمینه و هدف : پژوهش حاضر به بررسی سیستم های سرمایش غیرفعال بومی (VPCSs) در بناهای سنتی اقلیم های گرم و خشک ایران می پردازد. این مطالعه تلاش می کند تا میزان کارآمدی این سیستم ها در فراهم کردن آسایش حرارتی بدون نیاز به استفاده از سیستم های خنک کننده متعارف را ارزیابی کند. برای دستیابی به این هدف، دامنه دمای آسایش تعیین شده و با دماهای داخلی این بناها مقایسه می شود. این پژوهش به مرور و تحلیل مطالعات مرتبط با آسایش حرارتی، پیش بینی دمای آسایش و مطالعات میدانی مرتبط با آسایش حرارتی در فضاهای داخلی تهویه شده به طور طبیعی می پردازد. همچنین مدل های معتبر پیش بینی دمای آسایش را بررسی کرده و به نقاط قوت و ضعف ذاتی آن ها اشاره می کند.روش بررسی: به صورت توصیفی-تحلیلی انجام می شود. جمع آوری داده ها از طریق مطالعات کتابخانه ای و مصاحبه با کارشناسان و مسئولین مربوطه در کشورهای مورد مطالعه انجام خواهد شد. روش تحلیل داده ها شامل تحلیل مقایسه ای سیاست ها و استراتژی ها و بررسی مطالعات موردی کشورهای موفق است. همچنین، اطمینان از دقت اندازه گیری دماهای داخلی و سایر متغیرهای اقلیمی و ادغام دانش میان رشته ای معماری، علوم محیطی و مهندسی برای تحلیل کامل سیستم های سرمایشی غیرفعال ضروری است. یافته ها و نتایج: نتایج این پژوهش نشان داد که سیستم های سرمایش غیرفعال در ساختمان های سنتی قادر به فراهم کردن آسایش حرارتی مناسب بدون استفاده از سیستم های خنک کننده متعارف هستند. این سیستم ها با بهره گیری از ویژگی های طبیعی محیط و طراحی پایدار، به کاهش مصرف انرژی و بهبود پایداری زیست محیطی کمک می کنند. همچنین، بهینه سازی تکنیک های سرمایش غیرفعال می تواند نقش مهمی در توسعه پایدار و حفظ منابع طبیعی داشته باشد. مطالعه تطبیقی سیستم های سرمایش فعال و غیرفعال نیز درک بهتری از مزایا و معایب هر یک ارائه می دهد.
۱۰.
کلیدواژه‌ها:
پتانسیل ژئوتوریسم روستاهای گردشگرپذیر مدل های ژئومورفولوژیکی استان اردبیل
زمینه و هدف: ژئوتوریسم، شکل ویژه ای از صنعت گردشگری است که در آن در مرکز توجه گردشگران قرار می گیرند. یک ژئوسایت می تواند یک چشم انداز، دسته ای از اشکال متنوع ناهمواری های سطح زمین-(لندفرم ها) یا لندفرم منفرد، یک رخنمون سنگی، هم چنین لایه های فسیل دار یا یک فسیل به خصوص باشد. از پژوهش حاضر توان سنجی قابلیت های ژئوتوریستی و ژئومورفولوژیکی در روستاهای گردشگر پذیر استان اردبیل می باشد.روش بررسی: این پژوهش ازلحاظ هدف توصیفی-تحلیلی-کاربردی بوده و برای ارزیابی مناطق موردمطالعه از مدل های پاولووا که به ارزیابی توان رقابت پذیری مناطق موردمطالعه می پردازد و مبتنی بر تشکیل فاکتورهای مثبت و منفی و محاسبات مرتبط با آن ها می باشد؛ مدل فیولت که مناطق ژئوتوریستی را بر اساس چهار معیار منشأ شکل گیری، پراکندگی جغرافیایی، گردشگری و وضعیت دسترسی موردبررسی قرار می دهد و درنهایت مدل کوبالیکوا که بیش تر بر معیارهای علمی، آموزشی، اقتصادی، حفاظتی و افزوده تأکید دارد، استفاده شده است.یافته ها و نتیجه گیری: براساس نتایج به دست آمده از ارزیابی مدل ژئوتوریستی پاولووا این نتایج حاصل شد مناطق ژئوتوریستی بیله درق، خوجین و سردابه به ترتیب در وزن های رقابت پذیری عالی، خوب و مناسب قرار گرفتند. نتایج حاصله از به کارگیری مدل فیولت نیز نشان داد که در بخش مدیریتی مناطق مورد بررسی منطقه بیله درق با مقدار امتیاز 68/0 و در بخش نرخ گردشگری روستای خوجین با امتیاز 70/0 را به خود اختصاص داده ات که نشان برتری نسبی پتانسیل های رفاهی دارد. هم چنین بر اساس نتایج حاصله از مدل کوبالیکوا، روستای بیله درق در بیش تر زیرشاخص های ارزیابی امتیاز بالایی را کسب کرده است و با مجموع امتیاز 11 نسبت به سایر روستاهای موردمطالعه از ارزش بالایی برخوردار می باشد. بنابرین نتیجه گیری می شود روستای بیله درق از قابلیت ها و پتانسیل های بالای ژئوتوریسمی برخوردار بوده و می تواند در رشد و گسترش صنعت توریسم در منطقه نقش بسزایی داشته باشد. درنهایت پیشنهاد می گردد جهت شناخت ظرفیت های مناطق ژئوتوریستی در مطالعات آتی با مدل های گوناگون ارزیابی گردند.
۱۱.
کلیدواژه‌ها:
احساس تنهایی دختران جوان پارک های شهری سنندج
زمینه و هدف: پارک های شهری به عنوان فضاهایی برای فرار از زندگی شهری، تقویت سلامت جسمی و روانی و ایجاد تعاملات اجتماعی اهمیت دارند. جوانان، به ویژه دختران 15 تا 24 ساله، از گروه های آسیب پذیر جامعه هستند که حضور کمتری در پارک ها دارند. پارک های شهری با تقویت سلامت روانی و کاهش تنهایی، برای جوانان، به ویژه دختران 15 تا 24 ساله، اهمیت دارند. روش بررسی: این مطالعه در شهر سنندج انجام گرفته و تعداد 513 پرسشنامه توسط دختران جوان حاضر در پارک آبیدر، آشتی، روجیار و کوچکه رش سنندج توزیع و تکمیل گردید. پرسشنامه از 3 متغیر مستقل (فعالیت ها، اجتماع پذیری و آسایش و رفاه) ساماندهی شده بود و داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS مورد آنالیز و تحلیل قرار گرفت. یافته ها و نتیجه گیری: بررسی نتایج حاصل از همبستگی اسپیرمن در نرم افزار SPSS نشان داد که فعالیت در پارک، با ضریب همبستگی 800/0، بیشترین تأثیر را بر کاهش احساس تنهایی دختران جوان داشته است. پس از آن، اجتماع پذیری پارک با ضریب همبستگی 707/0 و آسایش و رفاه پارک با ضریب همبستگی 682/0 به ترتیب در رتبه های دوم و سوم قرار گرفته اند. نتایج این مطالعه نشان می دهد که ایجاد فرصت های مناسب برای فعالیت و تعاملات اجتماعی در پارک ها، به همراه تأمین آسایش و رفاه، می تواند نقش مهمی در کاهش احساس تنهایی دختران جوان ایفا کند. توجه به ترجیحات آنان می تواند پارک ها را به فضاهایی تبدیل کند که نقش مؤثری در بهبود کیفیت زندگی و کاهش احساس تنهایی دختران جوان در جوامع امروزی ایفا کنند.
۱۲.
کلیدواژه‌ها:
ارزیابی ظرفیت ژئوتوریسم روش سرانو روش کوبالیکوا شهرستان اندیمشک
زمینه و هدف: گردشگری به عنوان یک پدیده مدرن، ماهیتی اقتصادی دارد و برای کشورهایی که از این ظرفیت برخوردارند، نقش و اهمیت ویژه ای دارد ژئوتوریسم ترکیبی از واژه های "ژئو" به معنای زمین و "توریسم" به معنای گردشگری است. هدف از این پژوهش، ارزیابی پتانسیل های ژئوتوریستی و مدیریت آن در محدوده توریستی شهرستان اندیمشک می باشد. روش شناسی: روش پژوهش در این مطالعه، مبتنی بر دو مدل سرانو-گونزالز-تروبا و کوبالیکوا است. مدل سرانو-گونزالز-تروبا برای ارزیابی ژئوسایت های واقع در نواحی حفاظتی مناسب می باشد. ارزیابی ژئوسایت ها در این روش بر مبنای سه معیار اصلی صورت می گیرد که به ارزیابی ارزش های علمی و مدیریتی کمک می کند و روش مناسبی برای منطقه مورد مطالعه به شمار می آید. در مدل کوبالیکوا، معیارها در پنج گروه طبقه بندی می شوند: ارزش های علمی و ذاتی، ارزش های آموزشی، ارزش های اقتصادی، ارزش های حفاظتی و سایر ارزش ها که تقریباً کلیه ویژگی های ژئوتوریسم را پوشش می دهد.یافته ها و نتیجه گیری: نتایج حاصل از ارزیابی بر اساس مدل سرانو-گونزالز-تروبا نشان داد که ژئومورفوسایت منطقه چهل پا بالاترین امتیاز را کسب کرده است. هم چنین در ارزیابی فرهنگی، سد دز بیشترین امتیاز را به خود اختصاص داده و در زمینه قابلیت های کاربری و مدیریت ژئومورفوسایت ها، منطقه گردشگری ساحلی والفجر بیشترین امتیاز را دریافت کرده است. نتایج ارزیابی مدل کوبالیکوا نیز نشان دهنده این است که سد دز و سد کرخه از نظر ارزش گذاری ژئوسایت ها بالاترین امتیاز را کسب کرده اند و قلعه رزه کم ترین امتیاز را داشته است. بنابراین، بر اساس اعتبارسنجی مدل ها می توان نتیجه گیری کرد که منطقه ژئوتوریستی دز در خوزستان با کسب بالاترین امتیاز، پتانسیل بسیار زیادی برای توسعه دارد. در نهایت، پیشنهاد می گردد که در مطالعات آتی برای ارزیابی مناطق ژئوتوریستی مورد بررسی و دستیابی به نتایج دقیق تر، از هوش مصنوعی نیز بهره برداری شود.
۱۳.
کلیدواژه‌ها:
اقتصاد اردبیل توسعه انسانی محیط زیست شاخص توسعه اقتصادی
زمینه و هدف: در طول چند دهه اخیر، مباحث مربوط به توسعه انسانی و تاثیر آن بر رشد اقتصادی از اهمیت خاصی برخوردار بوده است. شاخص توسعه انسانی ترکیبی از سه مولفه کلیدی امید به زندگی، درآمد سرانه و سطح سواد است و برای سنجش سطح توسعه یافتگی، تحلیل عدالت فضایی و نابرابری منطقه ای در حوزه ملی و منطقه ای مورد استفاده قرار می گیرد. در همین راستا، هدف پژوهش حاضر بررسی عوامل اقتصادی موثر بر ارتقا شاخص توسعه انسانی در استان اردبیل است. نوع تحقیق توصیفی – تحلیلی می باشد.روش شناسی: روش ااین تحقیق مبتنی بر رویکرهای کمی – فضایی است. روش تحقیق به کار گرفته شده در این تحقیق ترکیبی از روش های اسنادی – کتابخانه ای است. در بخش تحلیلی با در نظر گرفتن شاخص ها و ملاحظات توسعه انسانی در قالب 13 شاخص هدف، به صورت موردی به بررسی عوامل اقتصادی موثر بر ارتقا شاخص توسعه انسانی در استان اردبیل پرداخته شده است. برای گردآوری اطلاعات مورد نیاز، تکیه اصلی بر مستندات مرکز آمار کشور بوده است و برای تجزیه و تحلیل داده های گردآوری شده از مدل موریس، نرم افزار GIS و Spss استفاده شده است.یافته ها و نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد که به لحاظ شاخص توسعه انسانی سه شهرستان اردبیل، پارس آباد و مشگین شهر در بالاترین رتبه ها و سه شهرستان کوثر، نمین و سرعین در پایین ترین رتبه ها قرار گرفته اند. همچنین توزیع فضایی شاخص توسعه انسانی در میان شهرستان های استان نشان می دهد شهرستان های مرکزی و شمالی استان، دارای شرایط نسبی بهتری نسبت به شهرستان های جنوبی هستند. در خصوص عوامل موثر بر شاخص توسعه انسانی نتایج مقاله نشان داد شاخص های درصد روستانشینی، بعد خانوار، نرخ بیکاری، بار تکفل، بار تکفل واقعی، بار تکفل نظری و درصد شاغلین بخش صنعت، به ترتیب با میزان همبستگی 726/0، 768/0، 245/0، 512/0، 512/0 و 598/0، دارای رابطه آماری معنادار منفی با شاخص توسعه انسانی بوده و شاخص های درصد شهرنشینی، نرخ اشتغال، نرخ مشارکت اقتصادی، نرخ مشارکت اقتصادی زنان، درصد شاغلین بخش کشاورزی و درصد شاغلین بخش خدمات، به ترتیب با ضریب همبستگی 726/0، 245/0، 395/0، 101/0 و 435/0، دارای رابطه معنادار مثبت با شاخص توسعه انسانی بوده اند.
۱۴.
کلیدواژه‌ها:
گردشگری شاخص TCI و UTCI اردبیل آذربایجان شرقی آذربایجان غربی
زمینه و هدف: عوامل متعددی در توسعه گردشگری یک منطقه نقش دارند که یکی از مهمترین آن ها آب وهوا است. آب وهوا به عنوان عامل مهمی می تواند رونق یا تضعیف گردشگری یک منطقه را تعیین کند. هدف این پژوهش، مقایسه نتایج دو مدل TCI و UTCI و ارائه پهنه بندی اقلیمی از نظر آسایش در نقاط مختلف استان های شمال غرب ایران در مقیاس ماهانه و فصلی است.روش پژوهش: در این پژوهش بر اساس آستانه های دمایی شاخص های TCI و UTCI، اطلس زیست اقلیمی استان های اردبیل، آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی به صورت ماهانه و فصلی ترسیم شد و نتایج با یکدیگر مقایسه گردید. شاخص UTCI با نرم افزارهای RayMan و BioKlima محاسبه شد. داده ها در نرم افزار ArcGIS به روش میانیابی کریجینگ میانیابی و نقشه های مربوطه ترسم شد. یافته ها و نتیجه گیری: نتایج شاخص TCI نشان داد ماه های می، ژوئن، جولای، آگوست و سپتامبر در اکثر ایستگاه ها مناسب هستند، به جز برخی استثنائات مانند پارس آباد در سپتامبر و میانه و خوی در جولای و آگوست. در تحلیل فصلی، ایستگاه های بهار و تابستان مناسب بودند، به جز پارس آباد در تابستان و کلیبر در بهار. نتایج شاخص UTCI نیز نشان داد در ماه های مذکور همه ایستگاه ها مناسب هستند، جز پارس آباد و سهند در ماه می و سهند در بهار.. با توجه به نتایج به دست آمده به علت کوهستانی بودن سه استان مورد مطالعه و وجود برف و زمستان های مناسب برای گردشگری زمستانی می توان برنامه ریزی هایی در جهت پیشبرد گردشگری زمستانی با در نظر گرفتن ماه هایی که دارای شاخص عددی قابل قبول تری هستند انجام داد.
۱۵.
کلیدواژه‌ها:
سیاست های مالی مصرف خصوصی اشتغال اقتصاد عراق
زمینه و هدف: سیاست های مالی دولت یکی از سیاست های کلان اقتصادی جهت بهبود و یا کنترل متغیرهای اقتصادی از جمله سطح مصرف کل و اشتغال می باشد. بر این اساس هدف این تحقیق بررسی اثرات سیاست های مالی دولت، شامل تغییرات در مخارج و مالیات های دولت، بر مصرف بخش خصوصی و اشتغال در عراق در شرایط مختلف اقتصادی می باشد. روش شناسی: این پژوهش با استفاده از مدل خودرگرسیون برداری به منظور تحلیل داده های سری زمانی انجام شده است. این روش امکان بررسی روابط پویا بین سیاست های مالی و متغیرهای کلان اقتصادی مانند مصرف و اشتغال را فراهم می کند. یافته ها و نتایج: یافته نشان می دهد که افزایش مخارج دولت به طور کلی باعث افزایش مصرف بخش خصوصی می شود، اما اثرات مالیات ها پیچیده تر است و به شرایط اقتصادی وابسته است. همچنین، تغییرات مالیاتی تأثیرات متفاوتی بر اشتغال داشته و بسته به سطح اشتغال اولیه و شرایط اقتصادی می تواند مثبت یا منفی باشد. لذا یافته ها نشان می دهد سیاست های مالی دولت به عنوان ابزاری مؤثر در تحریک یا کاهش مصرف خصوصی و اشتغال عمل می کنند. بنابراین بر یافته می توان نتیجه گیری کرد که برای بهبود اثرات سیاست های مالی بر متغیرهای اقتصادی در عراق، نیاز به تنظیم دقیق سیاست های مالی وجود دارد تا بتوان از آثار منفی آنها بر متغیرهای کلان اقتصادی کاسته شود
۱۶.
کلیدواژه‌ها:
تخلفات ساخت و ساز راهکارهای کنترل شهر رامشیر
زمینه و هدف: پدیده تخلف ساختمانی یکی از عارضه های زندگی شهری است که در بسیاری از شهرها به موازات پیچیده تر شدن مسائل شهری، چالشی جدی و لاینحل شده است. افزایش حجم تخلفات ساختمانی و آسیب هایی که بر زندگی شهری و محیط شهر می گذارد، قابل چشم پوشی نبوده و ضرورت اتخاذ برخوردی مناسب با این مسئله را روشن می سازد. پژوهش حاضر با هدف بررسی الگوهای غالب تخلفات ساخت و ساز در شهر رامشیرانجام شده است. این پژوهش از نوع کاربردی و با استفاده از روش توصیفی _ تحلیلی به بررسی الگوهای غالب تخلفات ساخت و ساز و شناسایی شاخص ها و عوامل موثر بر تخلفات ساخت و ساز و پراکنش فضایی آن ها در شهر رامشیر می پردازد.روش بررسی: در این پژوهش ابتدا از طریق مطالعات کتابخانه ای، شاخص ها و عوامل موثر بر تخلفات ساخت و ساز شناسایی و تعریف شده اند. سپس از طریق پرسشنامه اطلاعات مورد نیاز از افراد در شهر نمونه جمع آوری شد. و در ادامه وضعیت پراکنش فضایی تخلفات ساختمانی با استفاده از نرم افزار ARCGIS مشخص شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار ARCGIS و نرم افزار SPSS و EXCEL و همچنین مدل تحلیلی – ترکیبی ANP-DEMATEL استفاده شده است.یافته ها و نتیجه گیری: نتایج بدست آمده از پژوهش نشانگر آن است که الگوی غالب تخلفات ساخت و ساز در شهر رامشیر شاخص تخلف اضافه بنا با میانگین 33/2 بیشترین میزان تخلف را در 5 سال گذشته بین 8 شاخص داشته است. عوامل موثر بر تخلفات ساخت و ساز از دیدگاه شهروندان، عوامل اجتماعی با میانگین رتبه ای 95/3 می باشد. در بین معیار های موثر برای ارائه و ارزیابی سطح تخلفات در شهر رامشیر باید گفت که اثرگذارترین شاخص در بین شاخص ها موجود شاخص (نداشتن اطلاعات کافی از ضوابط ساخت وساز) شناسایی شد. و محله شماره 3 و 4 با داشتن میانگین بالاتر بیشترین تخلفات را در خود دارند. در انتها نیز به ارائه راهکارها پرداخته شد.
۱۷.
کلیدواژه‌ها:
مصرف انرژی فناوری رشد اقتصادی عراق
زمینه و هدف: انرژی و فناوری به عنوان دو عامل اصلی تولید نقشی برجسته در بهبود و پایداری رشد اقتصادی کشورها ایفا می کنند. امروزه بخش بیشتری از رشد اقتصادی نسبت به گذشته به مصرف بهینه انرژی و فناوری نسبت داده می می شود. آگاهی از تاثیر فناوری، انرژی بر رشد اقتصادی، می تواند باعث شود سیاست گذاران استراتژی های بهینه تری برای ترویج رشد و توسعه اقتصادی پایدار و فراگیر را پیگیری کنند و در بلندمدت رونق اقتصادی، رفاه جامعه را تحت تاثیر قرار دهد. با توجه به اهمیت پژوهش و ضرورت مطالعه حاضر، هدف این مطالعه بررسی تاثیر مصرف انرژی و فناوری بر رشد اقتصادی عراق، می باشد.روش شناسی: در مطالعه حاضر به منظور بررسی تاثیر مصرف انرژی و فناوری بر رشد اقتصادی عراق طی دوره زمانی 2000 تا 2022 از الگوی خودتوضیح با وقفه های گسترده (ARDL) استفاده شده است.یافته هاو نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان می دهد که ضریب تاثیر مصرف انرژی بر رشد اقتصادی در عراق 073/0 و میزان آماره T برآوردی نیز 16/2 بوده است. با توجه به این موضوع که قدر مطلق آماره t از مقادیر بحرانی در سطح 95 درصد اطمینان (96/1) بیشتر بوده است، بنابراین می توان بیان کرد که مصرف انرژی تاثیری مثبت و معنادار بر رشد اقتصادی داشته است. نتیجه دیگر نشان داد که ضریب تاثیر شاخص فناوری بر رشد اقتصادی در عراق 129/0 و میزان آماره T برآوردی نیز 34/3 بوده است. با توجه به این موضوع که قدر مطلق آماره t از مقادیر بحرانی در سطح 95 درصد اطمینان (96/1) بیشتر بوده است، بنابراین می توان بیان کرد که شاخص فناوری تاثیری مثبت و معنادار بر رشد اقتصادی داشته است. همچنین میزان ضریب جمله تصحیح خطا برابر با 576/0- از لحاظ آماری معنی دار بوده است و نشان می دهد که در صورتی که شوکی به نرخ رشد اقتصادی در عراق وارد شود در طی هر دوره 576/0 درصد از عدم تعادل در نرخ رشد اقتصادی تعدیل شده و به سمت روند بلندمدت خود نزدیک خواهد شد.
۱۸.
کلیدواژه‌ها:
داده های خاک بهینه سازی مدل تهیه نقشه خاک حوضه آبخیز سه هزار تنکابن
زمینه و هدف: نقشه های جهانی خاک، مانند داده های ارائه شده توسط FAO و سایر مجموعه داده ها، به عنوان یک پایه مهم برای مدل سازی فرآیندهای هیدرولوژیکی عمل می کنند. با این حال، این نقشه ها اغلب به دلیل مقیاس بزرگ یا کمبود جزئیات کافی، برای کالیبراسیون دقیق مدل هایی مانند SWAT (مدل ارزیابی خاک و آب) مناسب نیستند. این چالش به ویژه در منطق حاشیه ای با دسترسی محدود به داده ها مشهود است. روش بررسی: پژوهش حاضر، با هدف تهیه نقشه خاک و پارامترهای آن برای مدل هیدرولوژیکیSWAT حوضه آبریزسه هزار در شمال ایران، شهرستان تنکابن استان مازندران است. لذا با استفاده از علم سنجش از دور و داده های نقشه زمین شناسی و نقشه شیب، گامی در جهت کمک به رفع این مشکل که در مطالعات حوضه های آبخیز در مناطق فاقد داده های خاک وجود دارد، بردارد. برای این منظور، ابتدا از نقشه جهانی خاک(FAO)، سپس با میانگین گیری بر اساس اطلاعات نقشه زمین شناسی مانند نوع سازند، دوره، جنس سنگ و گروه هیدرولوژیکی، و نقشه شیب، 5 تیپ کلی خاک با خصوصیات آن استخراج گردید. سپس در نرم افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) به نقشه خاک تبدیل شدند. از حوضه کناری منطقه سردآبرود (کلاردشت)، جهت نیز جهت مقایسه و صحت سنجی استفاده شد. یافته ها و نتیجه گیری: در این تحقیق، 10 فاکتور خاک مورد نیاز برای استفاده در مدل SWAT، شامل: تعداد لایه ها، عمق خاک، ضخامت افق، جرم حجمی، ظرفیت آب قابل دسترس، هدایت الکتریکی اشباع، مواد آلی خاک، رس، سیلت، ماسه، سنگ در افق، نسبت آلبدو استخراج گردید. مطابق نتایج حاصل از تحقیق، ، 5 تیپ کلی خاک حوضه شامل: خاکهای چرنوزیوم یا شبه چرنوزیم، ورتی سویل، مولی سویل، پودزول و لیتوسویل می باشند. نتایج صحت سنجی تحقیق حاضر نشان داد که استفاده از روش فوق جهت سهولت در تهیه نقشه خاک و برآورد مقادیر داده های خاک دقت قابل قبولی دارد. لذا درمناطق فاقد داده های خاک و در مطالعاتی که محدودیت زمانی وجود دارد، روش تهیه داده های خاک، روش مناسب می باشد. بنابراین، یک راه حل امیدوار کننده استفاده از نقشه های زمین شناسی و تحلیل های سنجش از دور برای استخراج ویژگی های خاک است. این رویکرد می تواند به بهبود دقت مدل های هیدرولوژیکی و مدیریت منایع آب در مناطق با داده های محدود کمک کند.
۱۹.
کلیدواژه‌ها:
توان سنجی ظرفیت ژئوتوریسم مدل های کمی شهرستان کرج
زمینه و هدف: ژئوتوریسم به بررسی ویژگی های زمین شناسی، مانند ساختارهای سنگی، فرآیندهای زمین ساختی، و پدیده های طبیعی نظیر غارها، چشمه ها و کوه ها می پردازد. این ویژگی ها می توانند در مطالعه حاضر هدف ارزیابی و توان سنجی ظرفیت های زمین گردشگری در جهت جذب توریسم شهرستان کرج براساس مدل های کمی (مطالعه موردی: روستاهای برغان، واریان، سنج کردان) است روش شناسی: در این پژوهش از دو مدل کمی کوبالیکوا و فیولت که با علامت اختصاری ( (Kو (F)، نشان داده میشود استفاده شده است. در روش کوبالیکوا که بیش تر بر معیارهای علمی، آموزشی، اقتصادی، حفاظتی و افزوده تأکید دارد و با مقایسه زیرمعیارها به ارزیابی مناطق مورد مطالعه می پردازد. در مدل پارک ملی مناطق ژئوتوریستی را بر اساس چهار معیار منشأ شکل گیری، پراکندگی جغرافیایی، گردشگری و وضعیت دسترسی موردبررسی قرار می دهد نتایج و یافته ها: نتایج حاصله از ارزیابی مدل زمین گردشگری کوبالیکوا نشان داد که روستایی زمین گردشگری برغان با کسب امتیاز مقدار 5/11 پتانسیل بالای را در جهت جذب گردشگر به خود اختصاص داده است. همچنین بر اساس نتایج در رده دوم روستای آبی واریان با کسب امتیاز 8 قرار دارد و علت اینکه نسبت به روستای برغان امتیاز کمتری را دریافت کرد دسترسی سخت و تنها راه آبی آن بود. و سومین منطقه از لحاظ گردشگری با امتیاز 6 روستای سنج کردان است. مدل فیولت نیز این نتایج حاصل شد که منطقه گردشگری برغان با امتیاز 75/10 بالاترین پتانسیل را در مناطق مورد مطالعه به خود اختصاص داده است. بر اساس نتایج در این مدل نیز نرخ مدیرتی و گردشگری برغان بسیار عالی برآورد شد. بنابراین نتیجه گیری می گردد براساس نتایج منطقه زمین گردشگری برغان نسبت به سایر مناطق مورد مطالعه قابلیت های مناسبی جهت توسعه گردشگری در سطح شهرستان کرج در استان البرز به خود اختصاص داده است. در نهایت پیشنهاد می گردد در مطالعات آتی برای ارزیابی مناطق مورد مطالعه از قابلیت های هوش مصنوعی نیز استفاده گردد.
۲۰.
کلیدواژه‌ها:
مدیریت پسماند مدیریت شهری حکمروایی شهری شاخص های حکمروایی شهر اهواز
زمینه و هدف: مدیریت کارآمد پسماند شهری یکی از چالش های اساسی شهر اهواز است. افزایش جمعیت و تولید روزافزون پسماند، همراه با ضعف در زیرساخت ها و برنامه ریزی، منجر به مشکلات زیست محیطی، بهداشتی و اجتماعی متعددی در این شهر شده است. در این میان، نقش حکمروایی شهری به عنوان مجموعه ای از سازوکارها، نهادها و فرایندهای تصمیم گیری و اجرا، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. روش شناسی: در این راستا هدف پژوهش، بررسی رابطه شاخص های مختلف حکمروایی شهری در مدیریت پسماند شهری در اهواز است که به لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت و روش تحلیلی - اکتشافی است. در واقع پژوهش حاضر با جامعه آماری ۱,۳۰۲,۵۹۱ نفر از شهروندان شهر اهواز، نمونه ای ۳۸۶ نفری را با استفاده از فرمول کوکران انتخاب و بررسی کرده است. ابزار پژوهش، پرسشنامه ای محقق ساخته با روایی محتوایی (صوری) و سازه ای تأیید شده و پایایی ترکیبی قابل قبول بود. داده ها با روش های تحلیل همبستگی و الگویابی معادلات ساختاری توسط نرم افزارهای SPSS و Smart PLS تحلیل شدند یافته ها و نتایج: نتایج حاصل از مدل سازی معادلات ساختاری حاکی از وجود رابطه قوی و معنادار (p<0.05) بین شاخص های حکمروایی شهری و مدیریت پسماند شهری است. به عبارت دیگر، یافته های این پژوهش به وضوح اثبات می کند که ارتقای حکمرانی شهری در اهواز، مستقیماً منجر به تقویت و کارآمدی هرچه بیشتر نظام مدیریت پسماند شهری خواهد شد. علاوه بر این، شاخص های برازش مدل نیز نشان می دهند که داده ها به خوبی با مدل مفهومی پژوهش منطبق هستند و مدل از برازندگی لازم برخوردار است. این امر، اعتبار و پایایی نتایج حاصل از مدل سازی را تقویت می کند و مؤید آن است که مدل پیشنهادی به درستی قادر به تبیین رابطه بین متغیرهای مورد مطالعه است و در نهایت مقایسه ضرایب همبستگی نشان می دهد که شاخص تولید پسماند، به طور ویژه، پیوندی تنگاتنگ و قوی با شاخص تفکیک و بازیافت پسماند دارد، در حالی که شاخص جمع آوری پسماند، در مقایسه با سایر ابعاد مدیریت پسماند شهری از ارتباط ضعیف تری برخوردار است. همچنین نتایج حاصل از آزمون PLS نشان داد که در بین شاخص های مدیریت پسماند شهری به ترتیب شاخص های تفکیک و بازیافت پسماند با امتیاز 658/201، تولید پسماند با امتیاز 120/148، تصفیه و دفع پسماند با امتیاز 819/66 و سپس جمع آوری پسماند با امتیاز 398/21 رتبه اول تا چهارم را به خود اختصاص داده اند و این یافته ها به روشنی بر نقش محوری و تعیین کننده حکمروایی شهری، به ویژه در تقویت زیرساخت ها و فرآیندهای تفکیک و بازیافت پسماند، تأکید می ورزد. که نشان دهنده ضرورت سرمایه گذاری و توجه ویژه به بهبود شاخص های حکمروایی شهری به عنوان یک پیش نیاز اساسی برای دستیابی به یک نظام مدیریت پسماند شهری کارآمد و پایدار است.
۲۱.
کلیدواژه‌ها:
تحلیل فضایی سیستم اطلاعات جغرافیایی داروخانه شهر اردبیل
زمینه و هدف: توزیع فضایی خدمات و امکانات شهری، به ویژه در حوزه بهداشت و سلامت، از موضوعات کلیدی در برنامه ریزی شهری است. داروخانه ها به عنوان واحدهایی با نقش مهم در تأمین دارو و خدمات سلامت، باید از نظر مکانی به گونه ای توزیع شوند که عدالت فضایی و دسترسی عادلانه برای همه شهروندان فراهم شود. ازاین رو، ارزیابی کیفی و کمی کاربری ها در ساختار فضایی شهر و بررسی تناسب مکانی آن ها در پهنه های مشخص، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. شهر اردبیل در سال های اخیر با رشد سریع جمعیت و توسعه فیزیکی روبه رو بوده است که این موضوع، لزوم گسترش و توزیع مناسب خدمات دارویی را دوچندان کرده است. هدف این پژوهش بررسی الگوی پراکنش، وضعیت توزیع و جایگزینی فضایی داروخانه ها در سطح نواحی شهر اردبیل با استفاده از قابلیت ها و ابزارهای مربوطه در ArcGIS می باشد. روش شناسی: این پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی است و داده های مورد نیاز از طریق روش های اسنادی و میدانی گردآوری شده اند. جامعه آماری شامل کلیه داروخانه های فعال در سطح شهر اردبیل است. با توجه به عملکرد فرامحله ای داروخانه ها، تحلیل ها در مقیاس نواحی شهری انجام گرفته است. برای بررسی الگوی فضایی توزیع و پراکندگی داروخانه ها، از چندین قابلیت تحلیلی در محیط ArcGIS استفاده شده است؛ از جمله تحلیل لکه های داغ (Getis-Ord Gi) برای شناسایی خوشه های معنادار آماری*، شاخص خودهمبستگی فضایی موران (Moran’s I) برای سنجش میزان وابستگی مکانی، و تحلیل میانگین نزدیک ترین همسایگی برای تشخیص نوع الگوی خوشه ای یا پراکنده در توزیع مکانی داروخانه ها. داده های مکانی با استفاده از GPS برداشت و از طریق Google Earth به محیط ArcGIS منتقل شده اند. ترکیب هم زمان این ابزارهای تحلیلی همراه با دقت بالای داده های مکانی، نوآوری اصلی این پژوهش در مقایسه با مطالعات پیشین به شمار می رود. یافته ها و نتیجه گیری: به لحاظ تعداد، ناحیه ۲-۱ با ۵۷ داروخانه به عنوان کانون اصلی تجمع داروخانه ها در اردبیل شناخته می شود، درحالی که نواحی ۲-۳، ۲-۴ و ۱-۵ هر یک تنها دارای یک داروخانه هستند. نتایج تحلیل لکه های داغ (Hot Spot) نشان دهنده مقادیر بالای Z و موقعیت لکه داغ در ناحیه ۲-۱ با سطح اطمینان ۹۹٪ است، درحالی که سایر نواحی چنین وضعیتی ندارند. شاخص موران (0.0808) نشان دهنده پراکنش تصادفی داروخانه ها در سطح نواحی شهر است. با این حال، نسبت میانگین نزدیک ترین همسایگی (0.49) گویای الگوی خوشه ای در توزیع فضایی داروخانه ها در سطح شهر اردبیل است. نتایج پژوهش نشان می دهد توزیع داروخانه ها در اردبیل از تمرکز فضایی در برخی نواحی، به ویژه ناحیه ۲-۱، برخوردار است که منجر به نابرابری در دسترسی شده است. نواحی مرکزی به دلیل نزدیکی به مراکز درمانی، خدمات بیشتری ارائه می دهند، درحالی که مناطق حاشیه ای با کمبود مواجه اند. الگوی خوشه ای پراکنش داروخانه ها، کارایی خدمات را در برخی نقاط افزایش داده، اما عدالت فضایی را کاهش داده است. این پژوهش بر لزوم بازنگری در سیاست گذاری مکانی داروخانه ها و توزیع متعادل تر آن ها برای بهبود دسترسی و افزایش کارایی نظام سلامت شهری تأکید دارد.
۲۲.
کلیدواژه‌ها:
رضایت مندی رضایت مندی محیط مسکونی محیط مسکونی شهر اربیل
زمینه و هدف: کیفیت محیط مسکونی مفهومی پویا, پیچیده و چندبعدی است که از ابعاد شکل گرفته است. در این راستا یکی از راه های مناسب جهت ارزیابی کیفیت محیط مسکونی سنجش رضایتمندی ساکنان از آن محیط است. از این رو هدف پژوهش حاضر بررسی رضایت مندی از محیط مسکونی در شهر اربیل جهت برنامه ریزی آتی انجام گرفته است. روش بررسی: روش پژوهش با توجه به هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت و روش توصیفی- تحلیلی است. اطلاعات مورد نیاز در این بررسی از طریق روش های میدانی و اسنادی گردآوری شده اند. جامعه آماری پژوهش ساکنین محلات مختلف (ثروتمندنشین، متوسط نشین و فقیرنشین) می باشد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS استفاده شده است. در این خصوص از آزمون های tتک نمونه ای بهره برده شده است. در نهایت جهت رتبه بندی شاخص های مورد بررسی از آزمون فریدمن استفاده گردید. یافته ها و نتیجه گیری: بر اساس آزمونt تک نمونه ای رضایتمندی ساکنین از محیط مسکونی شان در محلات مسکونی ثروتمندنشین برابر با (3.516)، در محلات متوسط نشین برابر با (3.272) و در محلات فقیرنشین برابر با (2.196) بوده است. بر اساس آزمون فریدمن نیز شاخص امنیت در رتبه نخست و شاخص روشنایی و تهویه در رتبه آخر قرار گرفتند. طبق نتایج حاصل از پژوهش حاضر، میزان رضایتمندی امری نسبی بوده و در سطح مناطق و محلات شهری مختلف متفاوت بوده و نتایج متفاوتی را در بر داشته است. نتایج پژوهش نشان داد رضایت مندی در محلات مختلف شهر اربیل برابر با (3.233) و در سطح متوسط می باشد.
۲۳.
کلیدواژه‌ها:
ژئوتوریسم مدل کوبالیکوا شهرستان هشتجین ژئوسایت
زمینه و هدف: گردشگری یکی از مهم ترین عوامل توسعه اقتصادی و اجتماعی در جوامع مختلف است و با تأثیرگذاری بر انتقال سرمایه و گردش مالی، نقشی کلیدی در رشد اقتصاد جهانی ایفا می کند. ایران با دارا بودن ظرفیت های زمین شناسی و ژئومورفولوژیکی منحصربه فرد، پتانسیل بالایی برای توسعه ژئوتوریسم دارد؛ اما این حوزه همچنان در مراحل ابتدایی رشد قرار دارد. این پژوهش با هدف ارزیابی توانمندی ژئوتوریستی ژئوسایت های شهرستان هشتجین در جنوب استان اردبیل انجام شد. روش شناسی: در این پژوهش، پس از انتخاب پنج ژئوسایت در این شهرستان برای تحلیل و ارزیابی، از ابزارهایی مانند پرسشنامه، نقشه های زمین شناسی و توپوگرافی، و نرم افزار ArcGIS استفاده شد. در نهایت، با بهره گیری از مدل کوبالیکوا، توانمندی این ژئوسایت ها مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج و یافته ها: نتایج نشان داد که رودخانه قزل اوزن با امتیاز ۲۵/۱۱ و کوه آق داغ با امتیاز ۱۵/۱۰، بالاترین رتبه ها را کسب کرده و در فصول گردشگری، بیشترین جذب گردشگر را دارند. در مقابل، ژئوسایت های آبشار دیز (۵/۶)، آبشار نوده (۱۵/۵) و آبگرم زاویه جعفرآباد (۸۵/۴)، رتبه های پایین تری را به خود اختصاص دادند. تحلیل معیارها حاکی از آن است که ارزش افزوده با ۳۱ درصد، بیشترین اهمیت و ارزش اقتصادی با ۷ درصد، کمترین اهمیت را داشته است. با این حال، وضعیت اقتصادی ژئوسایت ها چندان مطلوب ارزیابی نمی شود. کاستی هایی مانند کمبود زیرساخت ها و توزیع نامناسب امکانات، مانع دستیابی این شهرستان به رتبه های بالای توانمندی ژئوتوریستی شده است. تقویت نقاط قوت، رفع نقاط ضعف زیرساختی، آموزش و آگاهی بخشی به جوامع محلی، و ایجاد برنامه های تبلیغاتی می تواند بهبود چشمگیری در وضعیت ژئوتوریسم منطقه ایجاد کند. همچنین، همکاری میان نهادهای دولتی و بخش خصوصی در سرمایه گذاری های گردشگری می تواند نقش مؤثری در بهره برداری بهینه از ظرفیت های طبیعی و تاریخی این شهرستان ایفا نماید.
۲۴.
کلیدواژه‌ها:
آذرشهر توانمندی ژئوتوریستی اشکال کارستی ارزش علمی ارزش افزوده
زمینه و هدف: ژئومورفوسایت ها، یکی از مفاهیم جدید در مطالعات گردشگری هستند که بر مکان های ویژه ای که دارای ارزش های علمی، اکولوژیکی، فرهنگی، زیبایی و اقتصادی هستند، تاکید می کند. در سال های اخیر ژئوتوریسم و ژئومورفوتوریسم به صورت مفهومی بسیار جذاب درآمده که طیف وسیعی از مردم با علاقه های گوناگون و نیز دولت ها، گروه های زیست محیطی وگروه های حفاظت و نگهداری را به خود جلب کرده است. هدف از پژوهش حاضر ارزیابی توانمندی های ژئوتوریستی اشکال کارستی شهرستان آذرشهر با استفاده از روش رینارد است. روش شناسی: در این راستا با بهره گیری از پیمایش میدانی، دو معیار اصلی شامل ارزش علمی، ارزش افزوده و ترکیبی مورد ارزیابی قرار گرفته است. در این روش ارزش علمی متشکل از عیار حفاظتی، کمیابی، شاخص بودن و ارزش های جغرافیای دیرینه و ارزش افزوده شامل ارزش های فرهنگی، تاریخی، مذهبی، زمین تاریخی و اقتصادی و ارزش ترکیبی، شامل ارزش جهانی، آموزشی، تهدیدات و اقدامات مدیریتی استفاده شد. نتایج و یافته ها: براساس نتایج حاصل از پژوهش ژئومورفوسایت های منطقه در معیارهای اصلی به ترتیب، ارزش علمی (53/0)، ارزش ترکیبی (47/0)و ارزش افزوده (34/0) و در زیرمعیارها ارزش آموزشی (79/0)، جغرافیای دیرینه و تاریخ زمین (75/0) و تهدیدات (70/0)از بیش ترین امتیاز برخوردارند. از لحاظ توانمندی ژئوتوریستی پدیده های مورد بررسی منطقه به ترتیب تراورتن ها، چشمه ها و غارها در سه معیار ارزیابی (ارزش علمی، ارزش افزوده، ترکیبی) بیش ترین توانمندی جذب گردشگر را دارند.
