تحلیلی بر نقش شاخص های حکمروایی شهری بر مدیریت پسماند شهری (مطالعه موردی: شهر اهواز)
آرشیو
چکیده
زمینه و هدف: مدیریت کارآمد پسماند شهری یکی از چالش های اساسی شهر اهواز است. افزایش جمعیت و تولید روزافزون پسماند، همراه با ضعف در زیرساخت ها و برنامه ریزی، منجر به مشکلات زیست محیطی، بهداشتی و اجتماعی متعددی در این شهر شده است. در این میان، نقش حکمروایی شهری به عنوان مجموعه ای از سازوکارها، نهادها و فرایندهای تصمیم گیری و اجرا، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. روش شناسی: در این راستا هدف پژوهش، بررسی رابطه شاخص های مختلف حکمروایی شهری در مدیریت پسماند شهری در اهواز است که به لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت و روش تحلیلی - اکتشافی است. در واقع پژوهش حاضر با جامعه آماری ۱,۳۰۲,۵۹۱ نفر از شهروندان شهر اهواز، نمونه ای ۳۸۶ نفری را با استفاده از فرمول کوکران انتخاب و بررسی کرده است. ابزار پژوهش، پرسشنامه ای محقق ساخته با روایی محتوایی (صوری) و سازه ای تأیید شده و پایایی ترکیبی قابل قبول بود. داده ها با روش های تحلیل همبستگی و الگویابی معادلات ساختاری توسط نرم افزارهای SPSS و Smart PLS تحلیل شدند یافته ها و نتایج: نتایج حاصل از مدل سازی معادلات ساختاری حاکی از وجود رابطه قوی و معنادار (p<0.05) بین شاخص های حکمروایی شهری و مدیریت پسماند شهری است. به عبارت دیگر، یافته های این پژوهش به وضوح اثبات می کند که ارتقای حکمرانی شهری در اهواز، مستقیماً منجر به تقویت و کارآمدی هرچه بیشتر نظام مدیریت پسماند شهری خواهد شد. علاوه بر این، شاخص های برازش مدل نیز نشان می دهند که داده ها به خوبی با مدل مفهومی پژوهش منطبق هستند و مدل از برازندگی لازم برخوردار است. این امر، اعتبار و پایایی نتایج حاصل از مدل سازی را تقویت می کند و مؤید آن است که مدل پیشنهادی به درستی قادر به تبیین رابطه بین متغیرهای مورد مطالعه است و در نهایت مقایسه ضرایب همبستگی نشان می دهد که شاخص تولید پسماند، به طور ویژه، پیوندی تنگاتنگ و قوی با شاخص تفکیک و بازیافت پسماند دارد، در حالی که شاخص جمع آوری پسماند، در مقایسه با سایر ابعاد مدیریت پسماند شهری از ارتباط ضعیف تری برخوردار است. همچنین نتایج حاصل از آزمون PLS نشان داد که در بین شاخص های مدیریت پسماند شهری به ترتیب شاخص های تفکیک و بازیافت پسماند با امتیاز 658/201، تولید پسماند با امتیاز 120/148، تصفیه و دفع پسماند با امتیاز 819/66 و سپس جمع آوری پسماند با امتیاز 398/21 رتبه اول تا چهارم را به خود اختصاص داده اند و این یافته ها به روشنی بر نقش محوری و تعیین کننده حکمروایی شهری، به ویژه در تقویت زیرساخت ها و فرآیندهای تفکیک و بازیافت پسماند، تأکید می ورزد. که نشان دهنده ضرورت سرمایه گذاری و توجه ویژه به بهبود شاخص های حکمروایی شهری به عنوان یک پیش نیاز اساسی برای دستیابی به یک نظام مدیریت پسماند شهری کارآمد و پایدار است.An Analysis of the Role of Urban Governance Indicators on Urban Waste Management (Case Study: Ahvaz City)
Background and Objective: Effective urban waste management is a critical challenge in Ahvaz, Iran. The city faces growing environmental, health, and social issues due to increasing population, escalating waste generation, and insufficient infrastructure and planning. In this context, urban governance, defined as the set of mechanisms, institutions, and decision-making and implementation processes, plays a particularly crucial role. Methodology: This applied research aims to investigate the relationship between various urban governance indicators and urban waste management in Ahvaz. Its nature and method are analytical-exploratory. From a statistical population of 1,302,591 Ahvaz citizens, a sample of 386 individuals was selected using Cochran's formula. Data collection was carried out using a researcher-developed questionnaire, which demonstrated confirmed content (face) and construct validity, along with acceptable composite reliability. The data was analyzed using correlation analysis and structural equation modeling (SEM), employing SPSS and Smart PLS software. Results and Findings: The results from the structural equation modeling reveal a strong and significant relationship (p<0.05) between urban governance indicators and urban waste management. This clearly demonstrates that improving urban governance in Ahvaz will directly lead to a more robust and efficient urban waste management system. Furthermore, the model fit indices indicate a strong alignment between the data and the conceptual model, reinforcing the validity and reliability of the modeling results. This confirms that the proposed model effectively explains the relationship between the variables under study. A comparison of correlation coefficients shows that waste generation has a particularly strong and close link with waste segregation and recycling. In contrast, waste collection exhibits a weaker correlation compared to other dimensions of urban waste management. Additionally, the PLS test results ranked the urban waste management indicators as follows: waste segregation and recycling (201.658 points), waste generation (148.120 points), waste treatment and disposal (66.819 points), and waste collection (21.398 points). These findings underscore the pivotal role of urban governance, especially in strengthening the infrastructure and processes for waste segregation and recycling. This highlights the necessity of investing and giving special attention to improving urban governance indicators as a fundamental prerequisite for achieving an efficient and sustainable urban waste management system.
تبلیغات
