مطالب

مفهوم «زیست جهان» یکی از تأثیرگذارترین مفاهیم در اندیشه هوسرل متأخر است و تأملات پدیدارشناسانه او در باب بحران علوم اروپایی، حول این مفهوم می چرخد. بحران علوم نتیجه غفلت علم از بنیادهای خود، یعنی زیست جهان و شکاف میان جهان علمی برساخته و زیست جهان به مثابه مبنای آن است. این بحران به معنای توقف پیشرفت علوم یا ناتوانی در خلق نظریات علمی نیست، بلکه بحرانی پنهان و بنیادین است که از سیطره عقلانیت علمی در تمام عرصه ها نشئت گرفته است. در اثر این غلبه، علوم نسبت خود را با زندگی، معنا و واقعیت های انسانی از دست داده و ماهیت انسانی خود را فراموش کرده اند، به گونه ای که غایت اصلی علوم (یعنی معنای آنها برای وجود انسانی) به محاق رفته است. رفع این بحران تنها از طریق تأسیس پدیدارشناسی استعلایی به مثابه علم متقن و بنیاد علوم که زیست جهان در مرکز آن قرار دارد، امکان پذیر است. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی در پی ارائه شرح و بررسی روشن و نظام مند از این طرح فلسفی هوسرل است.

پژوهش حاضر با هدف شناسایی ابعاد و مؤلفه های معماری شایستگی منابع انسانی در سازمان های دولتی، با محیط پژوهش وزارت نیرو انجام شده است. پژوهش از نظر هدف کاربردی، برحسب نوع داده ها کیفی و به لحاظ ماهیت و روش پژوهش، توصیفی- پیمایشی است. به منظور شناسایی عوامل معماری شایستگی از روش کیفی (راهبرد تحلیل تم)، استفاده شده است. به این منظور، تعداد 12 نفر از صاحب نظران و خبرگان مدیریت وزارت نیرو و شرکت های دولتی زیرمجموعه به صورت هدفمند انتخاب شدند و مصاحبه های نیمه ساختار یافته انجام گرفت. نتایج نشان داد، سه بعد اصلی در معماری شایستگی منابع انسانی در وزارت نیرو اثرگذار است. اولین بعد، «مدیران منابع انسانی شایسته» شامل مؤلفه های «مهارت های ارتباطی، مهارت های توسعه فعالیت های گروهی و مهارت های رهبری»، دومین بعد، «سیستم ها و فرایند های شایسته» دربرگیرنده سه مؤلفه «فرایندهای توسعه آموزشی، فرایندهای اثربخش منابع انسانی و فرایندهای هماهنگی سازمانی» و سومین بعد با عنوان «کارکنان شایسته»، مشتمل بر دو مؤلفه «شایستگی های راهبردی، شایستگی های عملیاتی» است. پژوهش با ارائه بینش هایی در راستای استقرار الگوی شناسایی شده در وزارت نیرو خاتمه پیدا می کند.

هدف این مقاله تبیین معنای درست تفکر انتقادی و نقش آن در فراز و فرود تمدن ها است. در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی تحلیلی در ابتدا دو گونه رویکرد ایجابی یا «تفکر نقّادِ پذیرنده و سازنده»؛ و رویکرد سلبی یا «تفکر نقّادِ ستیزنده و مخرّب» از هم بازشناسی شد. در ادامه نشان داده شد که تفکر انتقادی ایجابی، بر خلاف نوع سلبی آن، همواره توأم با گونه ای از تساهل و خلاقیت است و از لوازم پیشرفت جوامع بشری محسوب می شود. نتایج بدست آمده از این پژوهش نشان می دهند یکی از عوامل مهم شکوفایی تمدن اسلامی (از قرن سوم تا اواسط قرن پنجم) وجود فضای آزادی اندیشه توأم با تفکر انتقادی ایجابی بوده است. در این دوره رابطه متقابل نهاد سیاست و نهاد علم موجب هم افزایی شد و دانشمندان و حاکمان (به ویژه سامانیان و آل بویه) در تعاملی دوسویه نقش خود را در بالندگی تمدن اس لامی به خوبی ایفا کردند. در نقطه مقابل در قرون بعدی بواسطه ایجاد فضایی با منطق تک گفتاری و جزمی، سیر نزولی این تمدن درخشان اتفاق افتاد. پیشینه تمدنی مذکور و تأمل در آن می تواند چراغ راهی در مسیر تحقق تمدن نوین اسلامی ایرانی در آینده باشد

بیشتر اندیشمندان اسلامی خداوند را نامحدود می شمارند؛ اما در تفسیر نامحدودبودن او اختلاف دارند و هر یک دیدگاه خود را به دین اسلام نیز نسبت می دهند. عدم تناهی معناهایی گوناگون مانند عِدّی، مُدّی، شِدّی و سِعی دارد که هر یک از گروه های فکری برخی را می پذیرند و برخی را نفی می کنند. به راستی، دیدگاه اسلام در این باره چیست؟ پژوهش پیشرو با روش توصیفی تحلیلی می کوشد سخنان اهل بیت (ع) را درباره وجود نامحدود خدا بررسی کند و دیدگاه ایشان را، به عنوان برترین حکیمان روزگار، به دست آورد. مهم ترین دستاوردهای پژوهش از این قرار است: اهل بیت (ع) وجود نامحدود خدا را قریب به بدیهی می دانند و انکار آن را به معنای انکار خداوند می شناسند. ایشان محدودبودن را ملازم با مخلوق بودن می دانند و توحید ناب را بر عدم تناهی استوار می کنند. همچنین، برهانی بر وجود نامحدود خدا برپا کرده اند که همانندی در متون فلسفی ندارد. بیشتر این نکته ها در نگاه نهایی ملاصدرا نیز دیده می شود که این نکته هم خوانی کلان نگاه عرفانی صدرا با دیدگاه اهل بیت (ع) را نشان می دهد. 

با افزایش آگاهی نسبت به چالش های زیست محیطی و ضرورت حرکت به سمت توسعه پایدار، بازآفرینی و بازیافت فضاهای معماری از یاد رفته به عنوان یکی از راهکارهای مهم مطرح شده است. این فرآیند نه تنها به کاهش نیاز به تخریب و ساخت وساز جدید منجر می شود، بلکه فرصت هایی برای حفظ هویت تاریخی، بهینه سازی مصرف منابع و تقویت تعاملات اجتماعی فراهم می آورد. در این میان، بازآفرینی فضاهای صنعتی فراموش شده می تواند نقش بسزایی در احیای بافت های فرسوده و گسترش معماری پایدار داشته باشد. هدف این پژوهش، ارائه الگویی عملی و بومی برای بازآفرینی فضاهای صنعتی متروک تبریز است که بتواند ضمن توجه به شرایط اقلیمی و فرهنگی منطقه، به توسعه پایدار شهری و معماری پایدار کمک کند. این تحقیق از نوع توصیفی-تحلیلی و کاربردی است که با استفاده از روش های ترکیبی (کیفی و کمی) انجام شده است. نتایج تحقیق نشان داد که یکی از مهم ترین چالش های پیش روی بازآفرینی فضاهای صنعتی، تغییر نگرش جامعه و سیاست گذاران شهری است. برای رفع این چالش، پژوهش به ارائه راهکارهایی مانند افزایش آگاهی عمومی، تصویب قوانین حمایتی و برگزاری کارگاه های آموزشی پرداخته است. این راهکارها بر اساس مدل مفهومی ارائه شده، قابل اجرا و تطبیق پذیر در دیگر شهرهای با شرایط مشابه است.

دفاع مبتنی بر اختیار، پاسخی است که معضل شر اخلاقی، معمولا پیدا کرده است، که در بین بسیاری از فیلسوفان تلقی به قبول شده است. آلوین پلنتینگا در دوران معاصر این پاسخ را تقویت کرده و با بیانی فنّی، آن را به مصاف معضل منطقی شر به ویژه شر اخلاقی برد. باوجود ویژگی ایجابی آن در پاسخ به معضل منطقی شر، هنگامی که محک حکمت متعالیه به میان می آید، برخی از پیش فرض ها، مبانی و لوازم این دفاع، در تقریر پلنتینگا، با چالش های جدی روبه رو می شود که پذیرش آن را حتی به عنوان دفاعیه و نه تئودیسه با دشواری هایی روبه رو می کند که برای حل آن ها، باید چاره اندیشی های دیگری کرد. این رویارویی، با روش تحلیلی، برخی از این مفروضات و لوازم را بررسی می کند. تفسیر قابل خدشه از رابطه انسان با خداوند، رویکرد ناسازگارباورانه آن در تبیین رابطه اختیار و تعین گرایی علّی، پذیرش اصل امکان های بدیل به سان امر قوام بخش اختیار، مختار ندانستن خداوند و ناکامی در پاسخ به مسئله قرینه ای شر ازجمله این پیش فرض ها، لوازم و اشکالات است.

آوانویسی و بازنویسی یا ترانسکریپسیون (فرانسوی: Transcription ) از اصطلاحات موسیقی است و به معنای مکتوب کردنِ یک قطعه شنیداریِ موسیقی است. به عبارتی دیگر، بازنویسی به معنای نت نویسیِ یک قطعه شنیداری است که قبلاً نت نویسی نشده است. در نظریه ادوار، دستان بندی سازها (نحوه کوک ساز و موقعیت پرده های آن) به کمک تناسب های ریاضی توضیح داده می شد و برای هر نت موسیقی نامی با استفاده از ترکیب الفبای ابجد تعیین می گردید. به این ترتیب فاصله های موسیقایی دقیقاً مشخص می شدند. سپس با ترکیب این فواصل جنس هایی (دانگ هایی) درست می شد که ذی الاربع (دارای چهار نت) یا ذی الخمس (دارای پنج نت) نام می گرفتند و از ترکیب یک جنس ذی الاربع و یک جنس ذی الخمس یک اکتاو کامل به دست می آمد که به آن «دور» گفته می شد. لوح های سومری گواهی می دهند که تلاش برای نوشتن موسیقی از زمان های قدیم انجام می شده است. روندی که با خط میخی شروع شد با  نت هایی که امروز استفاده می کنیم ادامه می یابد. پس از خط میخی ، تلاش هایی برای نوشتن موسیقی در فرهنگ خاورمیانه انجام شده که ما چگونگی همه اینها را نمی دانیم. تئوریسین موسیقی ه. گ. فارمر، در اثر خود صفی الدین اورموی را "بنیانگذار مکتب سیستماتیک در تاریخ موسیقی"معرفی کرده ، از سیستم ناشناخته نوشتن موسیقی صحبت می کند. مراغه ای[1] این سیستم را روش " شش انگشت گذاری" نامیده است. اورموی به طور مستقیم چگونگی درک این روش را نشان نداده است. او روش شش انگشت گذاری بر روی پرده های عود  را در توضیح استفاده از 12دور و 6 آواز مانند سلمک، مایه و شهناز به کار برده است. برای تجزیه و تحلیل این موضوع،  استفاده از جدول ابجد-حرف- موسیقی نگاری اورموی توسط برخی از محققانی مشاهده شده است. اما در مورد درستی یا نادرستی این راه حل بحث نشده است. این مقاله بر " چیستی روش شش انگشت گذاری و چگونگی درک آن " متمرکز است و با هدف حل نحوه درک مثالهای نوشته شده توسط صفی الدین  ، "آوا نویسی" جدیدی  را همراه با راستی آزمایی به عنوان راه حل پیشنهاد می کند. [1] عبدالقادر مراغه ای

آذربایجان ۶جی یوزیلده گؤی تورکلرین باتی بؤلگه لری ایچینده یئر آلیر. بو زامان آذربایجاندا کنفدراسیون کیمی بیری-بیری نین یانیندا یاشایان تورک بویلاری: هونلار، سابیرلر، قیپچاقلار، پئچئنئق لر، آوارلار، خزرلر و اوغوزلار موجود-ایدی. بونلارین ایچیندن گؤی تورکلره داها یاخین اولان بوی خزرلریدی. اونلار تاریخ بویو هونلارلا ایش بیرلیک لر ائتمیش، گؤی تورکلر ضعیفله دیگی زامان خزرلر باشا کئچیرلر و گؤی تورکلرین یئرینی آلیرلار. اونلارین دیلی تورکجه اولاراق حکومت بایراغینی اوجا ساخلاییرلار. اونلار باشقا قبیله لرله دوزگون داورانیب، عینی حالدا بیر سیرا قبیله لری -بولقارلار، ماجارلاری- سیخینتی آلتینا آلاراق آذربایجاندان کؤچمه لرینه سبب اولورلار. اؤزلری ده باشقا قبیله لر طرفیندن سیخینتی یا دوچار اولوب، عربلرین کسیلمز ساواشلارینا گؤره آذربایجاندان اوزاقلاشما مجبوریتینده اولورلار. خزر دنیزی اونلارین آدینا قویولموشدو. اونلارین خزر دنیزی ایله قارادنیز آراسیندا یاشایاراق بؤلگه لری آذربایجانا قدر اوزانمیشدیر؛ آنجاق دفعه لرله عرب قوشونویلا آذربایجاندا توققوشوب، ساواشی گاه اودوب، گاهدان دا اودوزموشلار: بونونلا بئله نئچه اون ایللیکلر آذربایجاندان(قاراباغ-اردبیل دن) توتوب موصل ه قدر استیلالارینی ساخلامیشلار. خزرلر آذربایجان تورکجه سی نین عیارلانماسیندا و یازی دیلی نین زنگینلشمه سینده بؤیوک ائتکی لر بیراخمیشلار. کئچمیشده خزرلردن اثر قالماییب سؤیلنسه ده، بوگون خزرلرین موزه لرده سرگیله نن قیزیل، گوموش بزک آلت لری، قاب-قاجاقلاری، اکینچی لیک آلت لری و حیوان بسله مک وسائلی گؤز قاباغیندادیر. هابئله چوخلو عمارتلر و معمارلیق نمونه لری ده اوزه چیخمیشدیر. بیر زامانلار خزرلردن هئچ بیر اثر قالماییب دئین لر بوگون یازیلی اثرلرین خزینه سی قارشیندا حیرتده قالیرلار. نئچه-نئچه ۱۰۰مین سؤزجویه مالیک اولان خزرلرین نئچه بؤیوک حجمده یازیلی کتابلاری: داستانلار، دوعالار و مکتوبلاری الیمیزده دیر. بورادا خزرلرین تاریخی ایله برابر اونلارین ادبی اثرلرینین ده تانیتیمینی اوخویاجاقسانیز. مقاله کتابخانا آختاریشلاری سویّه سینده داوام ائده رک عالیملرین اثرلریندن یارارلانمیشدیر.

در مقاله پیشرو تلاش گردید خوانش مجددی از کهن ترین قانون مدنی جهان مشهور به قانون حمورابی با خوانش                       پرفسور هارپر با تکیه بر منابع زبان ترکی انجام گردد، پس در هر بخش ابتدا با آوردن اصل خوانش هارپر به همراه خطوط میخی مرتبط از کتاب وی شانس خوانش اصل مقاله به خواننده داده شد، سپس در ادامه ترجمه فارسی دکتر بادامچی را نیز آوردیم و در نهایت خوانش جدید را با مشخص نمودن جزئیات هر نشانه  انجام داده و  آوانویسی انجام شده رو با شرح کلمه به کلمه در سه قسمت فارسی، ترکی آذربایجانی با الفبای عربی و ترکی آذربایجانی با الفبای لاتین ارائه نمودیم.                                       البته که به این کار بسنده ننموده و با آوردن نوشتار میخی سطور به شرح خوانش تک به تک میخ ها نموده و ارتباط آن را با زبان ترکی را بررسی نمودیم. لازم به ذکر است که در پاورقی ها آوانویسی ها، نکات فنی و... آورده شده و در ریشه یابی لغات و شرح آنها علاوه بر نظرات هارپر از منابع درجه یک باستانی همانند نظرات هلک، سایت های پنسیلوانیا، سایت های اکدی، منابع ایلامی و نیز منابع معتبر ترکی چون کتیبه اورخون، قوتادغوبیلیک، دیوان الغات الترک، کتاب ها و سایت های                        ریشه شناسی مشهور بهره بردیم. از نکات مهم بازخوانی ما اینست که مفهوم به دست آمده در بازخوانی از دریچه ترکی در بسیاری از موارد  نه تنها تفاوت فاحشی با خوانش هارپر ندارد بلکه گاهی برای یک لغت دو یا چند خوانش قابل فهم در تورکی بدست آمده، برای مثال در خوانش رودخانه ما به خوانش های " آرکولار : رودها، سولار : آبها و دورولار : آبهای روان( محل عمیق رودخانه معمولا آب شفاف دارد) " دست یافتیم که خود نشانگر واقعیت فرضیه ما بوده و خوانش شانسی را به چالش می کشد به علاوه در مواردی اصطلاحات ترکی نیز به دست آمد و مورد دیگر اینست که هر کجا خوانش ما با هارپر فرق داشت نیز باز درراستای تکمیل خوانش او بوده برای مثال در قضیه عزل قاضی ما به عزل او توسط " قوم اولو: کاهن اعظم " رسیدیم که در خوانش هارپر خبری از آن نبود. نکته مهم آخر اینست که از منظر صرف افعال و پسوندها نیز همخوانی با منابع تورکی را مشاهده نمودیم. به هر حال تلاش گردید تا کاری در خور خوانندگان تقدیم گردد و امید است این کار چراغی برای راه سنگلاخی و تاریک پیش روی محققین باشد.

مقدمه: در این تحقیق محققان به شناسایی عوامل کلیدی که سبب گسترش جهانی کاراته می شوند، پرداختند. رویکرد آنها از تجارب ورزشکاران باتجربه ای که در سطوح نخبه رقابت کرده اند و موقعیت های بین المللی تأثیرگذاری داشته اند، نشأت می گیرد. هدف محققان با گرفتن این دیدگاه های متنوع، روشن کردن عناصر راهبردی ضروری برای رشد مداوم این ورزش در سراسر جهان بود. روش پژوهش: پژوهش حاضر یک تحقیق کیفی است و برای جمع آوری داده ها، از مصاحبه های عمیق، باز و نیمه ساختاریافته استفاده شده است. نمونه آماری تحقیق را صاحب نظران این رشته ورزشی از جمله مسئولان، داوران، مربیان و ورزشکاران نخبه و دارندگان مدال های بین المللی از کشورهای منتخب تشکیل داده اند که تجربه حضور در مسابقات و کسب کرسی های بین المللی را داشته اند. در ادامه تحلیل مصاحبه ها با استفاده از کدگذاری باز و محوری انجام و بررسی شد. یافته ها: بر اساس نتایج پژوهش، عوامل مؤثر بر توسعه و پیشرفت ورزش کاراته از نظر صاحب نظران در سطح بین المللی شامل 10 مؤلفه زیر بوده است: حاکمیت، مدیریت، منابع مالی، نیروی انسانی، قوانین و مقررات، استعدادیابی، زیرساخت ها، نگرش اجتماعی، انگیزش و جذابیت، بازاریابی و رسانه. نتیجه گیری: بهبود تفکر راهبردی و نگرش سیستمی، ثبات مدیریت در فدراسیون های جهانی، قاره ای و ملی، بهره گیری از آموزش های تخصصی و اثربخش، بهره گیری از تمام پتانسیل موجود در کاراته و بهره مندی از مدیران نخبه و توانمند جوان از مهم ترین عوامل توسعه و پیشرفت کاراته در جهان هستند.

بررسی ابعاد گوناگون حقوق و وظایف متقابل مردم و حکومت در اندیشه اسلامی، از دغدغه های اندیشمندان اسلامی است. وظیفه دولت در عرصه اخلاق و وظیفه مندی جامعه، از مسائل موردتوجه ادوار اندیشه بوده است. اسلام، تربیت اخلاقی جامعه را از وظایف حاکمان دانسته، به فرهنگ با رویکرد اخلاق محوری اهمیت درجه اول داده است. هدف: هدف این پژوهش، بررسی دلایل درون دینی مسئولیت حکومت دینی در اخلاق بود. روش: پژوهش با روش کتابخانه ای، ضمن تحلیل مبانی منکران به شیوه عقلی استدلالی، به بیان مبانی موافقان باتکیه بر روش نقلی و استنباط از آیات و روایات پرداخت. یافته ها و نتیجه گیری: مهم ترین مبانی به دست آمده از تحلیل دیدگاه مخالفان، طرفداری از جامعه مدنی به معنای نوین، سکولاریسم، فردگرایی، استقلال در قانون گذاری و... بود. در مقابل، موافقان بر مسئولیت اخلاقی حکومت دینی به عنوان ابزار رسیدن جامعه به سعادت و نیز مؤلفه های امر به معروف و نهی از منکر، اقامه عدل، تزکیه اخلاقی جامعه و... تأکید کرده اند.

در جهان مدرنیته امروز، بسیاری از ارزش های فرهنگی، تربیتی، اخلاقی و دینی جوامع تغییر کرده و با نام متجددشدن دستخوش تحولاتی شده است. مداحی نیز از این تغییر، محفوظ و مصون نیست. بنابراین، شاهد تحولاتی در سبک و سیاق مداحی هستیم. مداحی به عنوان میراث شیعه با هدف پاسداری از ارزش ها و انتقال آن، یک روش تربیتی در جامعه است. اما امروزه، شاهد انحرافاتی در آن هستیم که مداحی را به کالایی مادی، که احساس لذت مخاطب در آن شرط است، تبدیل کرده و آن را از هدف اصیل خود یعنی تربیت دینی و بصیرت افزایی دور کرده است. پژوهش حاضر، با هدف بررسی آسیب های مداحی به شیوه کیفی تحلیلی انجام شده و به مسائلی، همچون غلبه منطق بازاری برمنطق دینی، تعصب سیاسی به جای تربیت سیاسی، تبدیل مناسک مداحی به نمایش و سوء استفاده عاطفی در جهت منافع مادی در مداحی پرداخته است و با ارائه چند راهکار در این حوزه به پایان می رسد.  

پژوهش حاضر به مقایسه نگرش نخبگان شهر هرات نسبت به سیاست های ایران، پاکستان و هند در قبال افغانستان، در ابعاد امنیتی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و مذهبی می پردازد. این پژوهش ازنظر هدف، کاربردی و تحلیلی بوده و ازلحاظ روش اجرا، پیمایشی است. جامعه آماری آن را نخبگان شهر هرات تشکیل می دهند. با استفاده از فرمول نمونه گیری کوکران، ۳۶۰ نفر به عنوان حجم نمونه و به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. نتایج پژوهش نشان می دهد که نخبگان شهر هرات به طور کلی، سیاست های هند در قبال افغانستان را مطلوب تر از سیاست های ایران و پاکستان ارزیابی می کنند. همچنین، یافته های تحقیق به صورت جزئی نشان می دهد که در زمینه سیاست های امنیتی، اقتصادی و اجتماعی و نیز خط مشی های سیاسی، نخبگان هرات به ترتیب هند، ایران و پاکستان را ترجیح داده و در سیاست های مذهبی و فرهنگی، به ترتیب هند، پاکستان و ایران را ترجیح می دهند. 

مواجهه ماکیاولی با دین همچون مواجهه او با فلسفه سیاسی کلاسیک، طبیعیات کلاسیک و نگرش به تاریخ به سبک کلاسیک امری متفاوت و از منظری خاص است. به اعتقاد نگارنده این مقاله، ماکیاولی به دلیل آنکه نجات میهن و دوام دولت سیاسی را در رأس هرم نگاه خود به غایت سیاست قرار داده است و از غایات به زعم خود خیالی دوری کرده است، تمامی وجوه و ساختار اندیشه کلاسیک را در این جهان بینی و غایت جدید مورد بررسی و ترجمه قرار می دهد. ماکیاولی از یک طرف اهمیت دین را در تداوم دولت سیاسی( اعم از جمهوری و شهریاری) بسیار زیاد می داند و از طرف دیگر آن را همچون شمشیری دولبه موجب نفاق و شکست و تباهی یک دولت و جامعه معرفی می کند. در این مقاله نگارنده توضیح می دهد که چگونه ماکیاولی دین مسیحیت را در تقابل با دین رومیان مورد نقد قرار داده و چه راهکارهایی را برای تغییر صورتِ ماده تباه شده دین توسط دستگاه کلیسا پیشنهاد می کند. نکته مهم این است که صورت جدید پیشنهاد شده، سابق در بطن انجیل واقع شده بود و ماکیاولی با استفاده از آن از دین تعریفی در راستای تبدیل آن به ابزاری مدنی و سیاسی ارائه می کند که می تواند در برابر بخت در تعریف سیاسی و مذهبی روم باستان قرار گیرد و در واقع موضع گیری پیچیده خود را نسبت به مسیحیت نشان دهد.

خوانش مرسوم از فلسفه نقادی کانت، با تأکید بر واکنش به تجربه گرایی هیوم و ترسیم حدود شناخت، از این مهم غفلت می کند که کلیت اندیشه کانت را نمی توان بدون دغدغه توجیه و تلاش برای مفهوم پردازی جهان نومنال و نحوه ارتباط آن با جهان پدیداری مطالعه کرد. آشنایی با تجربیات عرفانی سوئدنبرگ در دوره پیشانقدی، صرف نظر از تعالیم دینی، کانت را، بر خلاف اقتضای روشنگری، در این کشمکش قرار داد که عدم تعین پدیداریِ متعلقات چنین تجربیاتی امکان وجود و نقش تعیین کننده شان را نفی نمی کند. اهمیت این معنا کانت را بر آن داشت تا صورت بندی جهان نومنال و بررسی ارتباط آن با جهان پدیداری را در طرح نظام نقادی خود بگنجاند. با تمام سرسختی ها در انکار، می توان ادعا کرد که بیننده تأثیر گسترده تجربیات و ساختار اندیشه سوئدنبرگ بر نظام نقادی را گواهی می دهد. نشانه های تأثیرپذیری ساختار کلی و برخی ایده ها و مفاهیم نظام کانت از بینش های سوئدنبرگ تا به حدی است که اتهام مشابهت نظام وی با اندیشه های عارف بزرگ سوئدی را برانگیخت. خوانش هرمنوتیکی این جستارْ آموزه ها و مفاهیم و اصطلاحات سوئدنبرگی را در مقایسه با عناصر فلسفه نقادی فرامی خواند، و ضمن نشان دادن وجوه شباهت، بر تفاوت آنها تأکید می کند: تمایز و تطابق جهان پدیداری و جهان نومنال، سوبژکتیو بودن ایده زمان و مکان، عدم امکان بازنمایی امر نومنال، تناسبِ کمالی میان افعال و قانون اخلاق به مثابه شرط اصلی تحقق خیر برین، و ملکوت غایات از جمله این شباهت های احتمالی است، که اگرچه عمق تأثیرگذاری تجربیات سوئدنبرگی بر نظام کانتی و یا هم منشأ بودن آنها را نشان می دهد، اما اصالت نظام وی را مخدوش نمی سازد.

جستار حاضر تلاشی است برای بررسی همراستایی وزن و محتوای اوزان مناجات نامه های فارسی تا قرن هشتم هجری. در این پژوهش که با شیوه تحلیلی-توصیفی انجام شده است، ابتدا مسأله اصالت وزن و محتوا در شعر فارسی مطرح و اوزان رایج شعر فارسی و کاربست آن ها تشریح شده است. سپس تعریفی از مناجات نامه و پیشینه آن ارائه گردیده و اوزان به کاررفته در مناجات نامه ها به تفکیک قالب (مثنوی، قصیده، غزل، رباعی) تشریح شده است. در نهایت، همراستایی وزن با محتوای مناجات نامه طبق مؤلفه های استخراجی معیّن، تحلیل شده که عبارت اند از: کمیت هجاهای کشیده یا کوتاه (خطاب های کششی در مناجات)، ترتیب قرارگرفتن هجاها، یکسان بودن یا نبودن مقطع کلام با مقطع رکن، تکرار ارکان (دوری بودن و یا توازن درون مصرعی) و طول مصرع ها، همچنین هماهنگی محتوا با وزن. طبق بررسی انجام شده، شاعران در سرایش مناجات نامه ها -فارغ از دو قالب مثنوی و رباعی- بیش از همه به بحر رمل مثمن محذوف و سپس به بحر هزج اقبال داشته اند. به طور کلّی، اوزان سنگین به دلیل کشیدگی هجا با مناجات نامه سرایی همسویی بیشتری دارند و در مقابل، اوزان مطنطن با این گونه همسو نیستند، البته باید منظومه فکری شاعران را نیز پیش چشم داشت؛ مثلاً شوریدگی عارفان به مناجات ایشان نیز تسرّی یافته و سبب تمایلشان به اوزان ضربی شده است.