ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴٬۵۴۱ تا ۴٬۵۶۰ مورد از کل ۸۰٬۴۷۹ مورد.
۴۵۴۱.

تفسیر علمی به مثابه نقد سنت تفسیری: قصص انبیاء در خوانش بهبودی و طباطبایی

کلیدواژه‌ها: محمدباقر بهبودی تفسیر علمی قصص قرآن انبیاء الهی نقد سنت تفسیری محمدحسین طباطبایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۵ تعداد دانلود : ۲۰۹
مسئله مطالعه حاضر، تحلیل و بررسی روی کرد محمدباقر بهبودی در بهره مندی از علوم طبیعی در فهم و تبیین آیات قرآن با بازخوانی عملکرد او در فهم قصه های انبیاء در قرآن کریم است. روی کرد حاکم بر مطالعه از نوع پژوهش های کیفی است و از روش توصیفی تحلیلی برای گردآوری و تحلیل داده ها استفاده شده است. یافته های مطالعه نشان می دهد که بهبودی در فهم قصه های انبیاء در قرآن از روش علمی استفاده نموده است از جمله داستان خلقت آدم (ع)، هبوط نطفه ها، گسترش نسل بشر بر روی زمین در زمان نوح (ع)، ایجاد ناقهٔ صالح. بهبودی از آموزه های علوم مختلف از جمله زیست شناسی و ژنتیک، نجوم و کیهان شناسی، الکتریسیته و پزشکی در فهم و تبیین برخی از نکات این قصه ها بهره برده است. همچنین از مهم ترین کاربردهای تفسیر علمی از نگاه وی؛ تأیید برداشت های تفسیری خود از مفاد آیات و پاسخ به ابهاماتی است که پیرامون محتوای برخی از آیات در قصه های انبیاء در قرآن مطرح شده است. از نتایج مطالعه می توان به انگیزه های بهبودی در استفاده از علوم جدید در تفسیر هم چون دورشدن و بی توجهی کامل نسبت به برخی از اقوال بسیار ضعیف تفسیری در تبیین آیات قرآن کریم به مثابه یک نگاه انتقادی و نشان دادن هماهنگی قرآن و علم، اشاره نمود.
۴۵۴۲.

مظاهر الفانتازیا الفوقیه في قصه "ماه پیشوني" الفارسیه وبدر البدور" العربیه؛ دراسه مقارنه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: الأدب المقارن قصه الأطفال الفانتازیا الفوقیه ماه پیشونی بدر البدور

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۵ تعداد دانلود : ۲۱۳
تُعَدّ فانتزیه أدب الأطفال والمراهقین من التقنیات التی یعتمد علیها الکُتّاب للترفیه عن هذه الشریحه وسدّ حاجاتها الضروریه التی تتمثّل فی تعزیز الخیال، والحثّ على التحلّی بمکارم الأخلاق، والشجاعه والحکمه. فمن القصص التی تتمیز بوجهتها الفانتزیه قصه "بدر البدور"، وهی قصه شعبیه یکاد لایخلو منها أدب من الآداب. تستعرض هذه الدراسه وبالاعتماد على المنهج الوصفی-التحلیلی وعلی أساس المدرسه الأمریکیه فی الأدب المقارن تستعرض الفانتازیا الفوقیه فی قصه "بدر البدور" العربیه والفارسیه، وتقارن بین نتاجات أربعه کتّاب من الفرس والعرب، وهم: فضل الله مهتدی ومیترا بیاتی (إیرانیّان)، ویعقوب الشارونی وکمال الکیلانی (عربیّان)؛ فمن خلال هذه االمقارنه تتمّ دراسه أوجه التشابه والاختلاف بین أنواع الفانتازیا الفوقیه، مثل القوطی، والتربوی، والحیوانی، والجنی، والبحثی، والتمثیلی وغیرها. إنّ نتائج البحث تشیر إلى أنّ القصص الفارسیه فی مجموعها هی أکثرُ خیالیّه من القصص العربیه، إذ تفوّقت علیها بنسبه7/4 بالمئه فی توظیف أنواع الفانتازیا الفوقیه؛ کما أن قصه "ماه پیشونی الفارسیه" المبنیه على الفولکلور قد ورد فیها 66 نوعاً من الفانتازیا، فلذا اتصفت بأکثر القصص خیالیه من بین القصص المدروسه.
۴۵۴۳.

دراسه مقارنه بین مفردات البرّ ، الجهاد والخیر فی القرآن الکریم

کلیدواژه‌ها: اللفظ الدلاله التطور الشعر الجاهلی القرآن الکریم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹ تعداد دانلود : ۱۰
یدرس هذا المقال، دراسه لغویه دلالیه فی بعض المفردات القرآنیه مبیّناً اثر الاسلام فی تطور دلالات الالفاظ عما کانت علیه فی العصر الجاهلی. أما المنهج  فی هذه الدراسه ، فیبدأ البحث بدراسه اللفظ فی العصر الجاهلی من خلال نصوصه الشعریه ثم دراسه دلالاته فی القرآن الکریم لیتمّ من خلالها، الوصول الی مظاهر التطور الدلالی التی اصیبت به تلک الالفاظ . کان الهدف الرئیسی لهذه الدراسه ان تکون خطوه اولی لتکوین معجم التطور الدلالی للمفردات القرآنیه ( بین العصرین : العصر الجاهلی الی نهایه نزول القرآن الکریم). تمّ اختیار لهذه الدراسه مفردات یظنّ انها طرأ علیها التطور الدلالی . و المراد من اختیار دراسه هذه المفردات ، معرفه المفردات التی کانت تستعمل فی العصر الجاهلی ثم اضاف الیها الاسلام دلاله ثانیه و ثالثه او قام بتغییر دلاله اللفظ جذریاً . لذلک تم ترک المفردات التی کانت معروفه و قد اصیبت بتغییر دلالی من جراء الحقیقه الشرعیه . علی خلاف ما نتصور، عندما نتابع الابیات التی وصلت الینا من العصر الجاهلی، نواجه ابیاتاً فیها تعابیر لا نستطیع أن نجد موافقه بین هذه المفردات المستعمله و بیئه العصر الجاهلی فیجب أن نقف بحذر و تأمل . بعباره اخری هناک ابیات ربما منحوله لا نجد لها اساساً و هذا بسبب أن المسلمین ارادوا أن یحکموا الثقافه القرآنیه فقاموا بصیاغه ابیات فیها مضامین دینیه  و نسبوها الی الشعراء الجاهلیین . هذه رؤیه ربما یخالفها و لا یقبلها بعض المثقفین فلذلک فلا ضیر اذا صدّقنا هذه الابیات و نقبل بأن الشاعر الجاهلی ایضاً قد استفاد من هذه المفردات حیث کانت مستعمله فی العصر الجاهلی. 
۴۵۴۴.

رهایی از نمودهای بتان نادانی؛ مؤلفه های جزمیت فکری و راهکارهای مقابله با آن در اندیشه ملاصدرا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: عقلانیت بتان نادانی جزمیت فکری تحجر راهکار ملاصدرا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۴ تعداد دانلود : ۲۴۲
نادانی و جزمیت فکری همواره در دوره های تاریخیِ حوزه های معرفتی، حضور داشته و با تقابل با دانایی، چهره خود را نشان داده است. نادانی با گسست از الزامات دانایی حاصل میشود. گستره نادانی در فرهنگ روابط اجتماعی، جایگاه مرجعیت علمی و بستر معرفتی را تهدید میکند. ملاصدرا با طرح شکستن بتان نادانی، از نمودهای عینی این بتان در جامعه مینویسد. او معتقد است ارتقای روابط اجتماعی نیازمند ساختن بسترهای دانایی است و در صورت بیتوجهی، غلبه یی از ناکارآمدیِ معرفتی پدید می آید. ملاصدرا با تحلیل معناشناسی نادانی، از پرنمودترین نشانه های آن، یعنی تحجر، میگوید: هنجارهای اخلاقی و الزامات معرفتی در تحجرِ ناشی از نادانی، کمرنگ میشوند. نقد نادانی و سرزنش گری نادانان در تصویرسازی ملاصدرا، در چهار مؤلفه 1) عدم راستی آزمایی برداشتهای ذهنی با مقام واقع، 2) فقدان برگرفتِ وجوه مقایسه یی بویژه با ابعاد کاربستی آن نظیر ارزیابی غیرمنصفانه ، 3) جمود فکری و 4) رقابت معیوب اجتماعی تبلور یافته است. رقابت معیوب اجتماعی به کیفیت بهره وری نادرست اشاره دارد. ملاصدرا در نقد فرهنگ زمان خویش، از ظهور نادانی در چهره دانایی بعنوان یکی از آفتهای مهم معرفتی نام برده است. او در تمامی نقادیهایش از این فرایند متحجرانه، ضعف علم حقیقی در جامعه، گسترش بیخردی اجتماعی، تباهی عدالت اجتماعی و سست شدن بنیادهای معرفتی جامعه را مهمترین پیامدهای آن معرفی میکند. ملاصدرا درمان نادانی را با توجه به طرح مشی زیست حکیمانه و توجه به الزامات آن، مطرح میکند.
۴۵۴۵.

ویژگی ها و رویکردهای قصاصون در حوزه تفسیر قرآن در سده های اولیه اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قصاصون تفسیر قرآن اسرائیلیات قصص قرآنی اسلام

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۵ تعداد دانلود : ۱۵۰
یکی از ابزارها و اسلوب های کلامی تأثیرگذار و کارآمد در انتقال مفاهیم و تجارب اممکه پیشینه ای کهن دارد، قصه و قصه گویی است. در جامعه ی اسلامی، این فن، صبغه دینی یافت و قصاصون یهودی تازه مسلمان، آموزه های آئین پیشین (یهودیّت) خود را در لفافه دین اسلام با استفاده از اسلوب قصه گویی، وارد فرهنگ جامعه نمودند. یکی از حوزه هایی که رویکرد قصاصون در امان نمانده است، حوزه تفسیر قرآن است. هدف ما در این تحقیق، بررسی و تبیین تحقیقی ویژگی ها و دلایل رویکردهای قصاصون به حوزه تفسیر قرآن در سده های اولیه اسلامی است. روش این تحقیق، روش توصیفی تحلیلی متکی به اسناد کتابخانه ای، است. یافته های پژوهش نشان می دهد که ماهیت فعالیت این گروه در حوزه تفسیر قرآن کریم، در تعارض با مفاد آیات قرآن و آموزه های اسلام قرار داشت. پرگویی در تفسیر قرآن و ذکر مطالب حاشیه ای در تفسیر آیات قرآنی و تفاسیر تحریف آمیز از شخصیت و تاریخ وقایع انبیای الهی و نبی مکرم اسلام (ص) و تحریف و تخریب مبانی و اصول بنیادین دین مبین اسلام ، سه خصوصیت رویکرد منفی قصاصون به تفسیر قرآن کریم است و دلایل اصلی فعالیت و رویکرد منفی و مخرب قصاصون در تفسیر قرآن کریم، عبارت از عدم آگاهی قصاصون به علم تفسیر قرآن و قواعد آن و نیز اتکا و ابتنای کامل و همه جانبه بر اسرائیلیات می باشد.
۴۵۴۶.

بررسی مفهوم «زمان» در قرآن کریم با تأکید بر کاربست واژه «یوم»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قانون نسبیت اعتباری نسبیت زمان اختلاف اشیاء

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۸۹ تعداد دانلود : ۳۵۶
فهم مسأله «زمان» از دیرباز، یکی از مسائل جدی و رمزآلود بشر بوده که برای درک آن تلاش بسیار نموده است. فیلسوفان، فیزیکدانان و الهی دانان برای کشف حقیقت آن کوشیده و تعاریف گوناگونی ارائه داده اند. کاوش معنای این مفهوم در کتابی که آفریننده اش به دقت و حکمت آن را جاودانه فروفرستاده، می تواند در کشف حقیقت معنای زمان، یاریگر باشد. این پژوهش با واکاوی واژه «یوم» در آیات 47 سوره حج، 5 سوره سجده و 4 سوره معارج و نیز آیه 19سوره کهف و آیه 259 سوره بقره در تلاش است با روش توصیفی تحلیلی به معنای زمان در بیان قرآن دست یابد. واکاوی آیات مذکور بر این مطلب اشعار دارد که گذر زمان در شرایط مختلف و بر افراد متفاوت یکسان نیست. کشف این مفهوم از معنای زمان، می تواند فهم مسائل مختلف الهیاتی از جمله معاد، امکان زیست طولانی و غیرعادی برخی از معصومین (ع) را موجه و منطقی سازد. این برداشت زمانی تقویت می شود که به یافته دانشمندان به تعداد حرکات در عالم که هر شیء یک حرکت دارد زمان وجود دارد.
۴۵۴۷.

قیام حسین بن علی(ع) از دیدگاه مکتب دیوبندی

کلیدواژه‌ها: عاشورا قیام امام حسین (ع) دیوبندی بغاوت و فساد انگیزی اصلاح گری دینی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۰ تعداد دانلود : ۲۰۹
قیام عاشورا از وقایع بزرگ تاریخ است و همواره از زاویه های گوناگون مورد توجه اندیشمندان قرارگرفته است. درباره چیستی و ماهیت این حرکت، تحلیل گران اسلامی دیدگاه های متفاوتی دارند. در این میان دیوبندی یکی از مکاتب پرنفوذ معاصر اهل سنت در شبه قاره درباره مسائل مربوط به اهل بیت(ع) به ویژه قیام عاشورا دیدگاه اعتدالی دارند. از این رو در مقاله حاضر ماهیت نهضت حسینی از منظر اندیشمندان این مکتب مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای، در پی پاسخ به این پرسش است که ماهیت قیام امام حسین(ع) از دیدگاه مکتب دیوبندی چیست؟ یافته های این مقاله نشان می دهد که از دیدگاه مکتب دیوبندی، قیام امام حسین(ع) در ابعاد گوناگون دینی، اجتماعی و سیاسی ماهیت اصلاح گری داشته است. نظریه پردازان این مکتب، «نظریه بغاوت و فساد انگیزی» را مورد تردید و انکار قرار داده، یزید بن معاویه را شریک قتل امام حسین(ع) می دانند.
۴۵۴۸.

بینش توحیدی و کارکردهای آن در تفسیر با تکیه بر آرای تفسیری آیت الله علوی سبزواری

کلیدواژه‌ها: توحید بینش توحیدی مفاهیم بنیادی خدامحوری دین مداری آرای تفسیری آیت الله علوی سبزواری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۰ تعداد دانلود : ۱۳۲
بینش توحیدی در جایگاه بنیادی ترین مفهوم نظری، آثار سازنده ای در ساحات گوناگون زندگی دارد و نبود آن، باعث پیامدهای زیانباری خواهد شد. نظر به اهمیت و جایگاه والای این مفهوم، پژوهش حاضر درصدد است با معرفی این بینش به عنوان مفهومی بنیادی و بسیار اثرگذار، آثار آن را در ساحت تفسیر پیگیری کند. این پژوهش با استفاده از روش کتابخانه ای و اسنادی، یادداشت هایی را از برگه های تفسیری آیت الله علوی سبزواری گردآوری کرده و با توصیف و تحلیل آنها بدین نتیجه رسیده است که بینش توحیدی آثاری زیاد و مهم در ساحت تفسیر بر جای می گذارد و ذهن مفسر را به سوی مهم ترین مفاهیم چون «خدامحوری»، «ربوبیت توحیدی»، «اولویت مندی دین»، «ولایت مداری»، «اخلاص»، «آخرت مداری»، «معنویت مداری»، «ایمان مداری»، «حق مداری»، «تقدس الفاظ قرآن» و ... گرا می دهد.
۴۵۴۹.

کاربست نظریۀ کنش های گفتار در گفتمان خداشناسی امام رضا(ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: امام رضا (ع) خداشناسی کاربردشناسی زبان نظریه کنش گفتار جان سرل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۳ تعداد دانلود : ۲۰۸
نظریه کنش گفتار یکی از مؤلفه های کاربردشناسی زبان با شعار کنش گرایی پاره گفتارهای زبانی پا به عرصه زبان شناسی کاربردی گذاشت. به نظر آستین سخن گفتن به یک زبان خاص، کنش قاعده مند در یک بافت مشخص را به همراه دارد، به طوری که در پی ارتباط کلامی، تغییراتی در رفتار و افکار کاربران زبان متجلی می شود. از این جهت کاربست این نظریه در حوزه پدیده های گفتمانی ناشی از ارتباط زبانی، موجب فهم عمیق تر و دقیق تر متون به ویژه متون دینی می شود. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی و با رویکرد کاربردشناسی زبان بر اساس الگوی جان سرل در کنش گفتار، گفتمان خداشناسی امام رضا(ع) را بررسی کرده است. از این رو، ابتدا تعاریفی از نظریه کنش گفتار با آرای آستین و سرل ذکر کرده سپس به تحلیل پاره گفتارهای امام(ع) در باب خداشناسی پرداخته است. دستاوردهای این پژوهش بیانگر این است که امام رضا(ع) در گفتمان خود در باب خداشناسی به انتخاب ساختار گفتار و پاره گفتار ها و گزینش گزاره ها و کاربست واژگان و عبارت ها به شرایط شنونده توجه داشته است که این امر نقش بارزی در جهت دهی کنش های گفتار ایفا می کند. از طرفی کنش گفتار اظهاری بیشترین بسامد را بین دیگر کنش های گفتار مثل ترغیبی و عاطفی دارد که این امر نشانگر این است که حضرت رضا(ع) شنوندگان خود را ناآگاه یافته و درصدد آگاهی بخشی آن ها در قالب تفسیر و تشریح بر آمده است. هرچند فعل مضمون در سخن کنش های اظهاری نوعی ترغیب مخاطب را نیز به همراه دارد.
۴۵۵۰.

روش شناسی شیخ مفید در پاسخ به شبهات مهدویت(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: شیخ مفید مهدویت روش شناسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۴ تعداد دانلود : ۳۸۱
مسئله مهدویت افزون بر آن که توجه همه ادیان آسمانی را به خود معطوف ساخته و هر دینی نسبت به آن بی تفاوت نبوده است، در میان فِرَق اسلامی از برجسته ترین اندیشه ها بوده که همواره مورد انتقادات منتقدین قرار گرفته است. از دوران غیبت صغری حضرت حجت؟عج؟ به این سو، امت مسلمه در فراروی امتحان بزرگی قرار گرفتند، برخی در میان همه تلاطم ها به اعتقادشان نسبت به امامت، مهدویت و حیات حضرت مهدی؟عج؟ استوار باقی ماندند، و عده ای این باور را مورد انتقاد قرار داده ایراداتی را در این راستا مطرح کردند. این مسئله باعث شد که اندیشمندانی چون شیخ مفید در پاسخ از این اشکالات، با استفاده از روش استدلال های عقلی و نقلی و بعضاً آمیخته از هردو و با کمک از دانش های رجال و اصول بر دفاع از مکتب اهل بیت؟عهم؟ به ویژه مسئله مهدویت بپردازد، در این تحقیق نیز سعی شده است به روش توصیفی _ تحلیلی، روش شناسی شیخ مفید در پاسخ از شبهات مهدویت مورد بررسی قرار گیرد. بررسی روش شیخ در پاسخگویی از شبهات مهدویت افزون بر این که در نهادینه نمودن تعمیق تحقیق در مسئله مهدویت مؤثر است، الگوهای مناسبی را برای اندیشمندان حاضر نسبت به ایرادات منتقدان پیشکش می نماید.
۴۵۵۱.

جستاری در مشروعیّت پیوند عضو حیوان به انسان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: حقوق پزشکی فقه پیوند عضو فقه مقاصدی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۲ تعداد دانلود : ۱۳۲
موضوع پیوند اعضای حیوان به انسان، یکی از پیشرفت های شگرف در حوزه علوم پزشکی در سال های اخیر است. هدف از پژوهش حاضر، بررسی مشروعیّت این پدیده در پرتو فقه و نظام حقوقی ایران و به روش توصیفی - تحلیلی انجام شده است. یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد که چنان چه با رویکرد سنّتی، یا به تعبیری رویکرد «عنوان محوری»، به پدیده پیوند عضو حیوان به انسان بنگریم برخی عوامل، مانع از صدور حکم به جواز پدیده مذکور خواهد شد؛ اما با اتّخاذ رویکرد فقه مقاصدی می توان از چهارچوب ها و قالب عناوین سنّتی عبور کرده و به جواز پیوند عضو حیوان به  انسان حکم کرد. جواز مشروعیّت پدیده پیوند عضو حیوان به انسان، در سایه اصول مهمّی همچون اصل صحّت، قاعده لاضرر و اصل وجوب حفظ نفس و درمان، قابل توجیه است. در فقه، نصّی مبنی بر ممنوعیّت پیوند عضو حیوان به انسان به چشم نمی خورد؛ از اینرو هر کسی مکلّف است از ورود ضرر به خود جلوگیری نموده و در جهت درمان نارسایی ها و بیماری های خود بکوشد. نقص در هر یک از اعضای بدن انسان نیز مصداق بارزی از بیماری، و پدیده پیوند عضو نیز مصداق بارزی از فرآیند درمان محسوب می شود.
۴۵۵۲.

بازخوانی جراحت دامغه در قانون مجازات اسلامی؛ از مفهوم شناسی تا شناسایی حکم (پژوهشی انتقادی به تقنین بند «خ» ماده 709 ق.م.ا.)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: ارش جراحت دامغه صدمه مأمومه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۸ تعداد دانلود : ۲۷۰
دامغه در ماده 709 ق.م.ا. «پارگی کیسه مغز» تعریف شده است. دیه دامغه در قانون، خواه با صدمه خواه با جراحت باشد، عبارت است از «دیه مأمومه به علاوه ارش پارگی کیسه مغز». مأمومه با ورود آلت جنایت به جمجمه، که تا قبل از کیسه مغز نفوذ می کند، محقق می شود و دیه آن ثلث دیه کامل است. حال، اگر کیسه مغز بدون هیچ گونه جراحتی دچار پارگی و دامغه حاصل شود، لزوم قانونی ثبوت دیه مأمومه همراه ارش پارگی کیسه مغز به عنوان یک اشکال در تقنین 709 ق.م.ا. مطرح خواهد بود. زیرا اقتضای اصل تناسب جنایت با مجازات آن است که جانی به ارش پارگی کیسه مغز محکوم شود، نه اینکه دیه مأمومه هم به آن اضافه شود؛ مگر آنکه گفته شود همراهی مأمومه با ارشِ کیسه مغز یک بیان روایی است که تبعیت از آن در قالب دیه مقدر واجب است. پژوهش حاضر به روش توصیفی تحلیلی در مقام اثبات آن است که تقنین دامغه نه از اصل تناسب جنایت با مجازات پیروی می کند و نه حتی دامغه به منزله یک جنایت دارای دیه مقدر در روایات وجود خارجی دارد. حذف واژه دامغه از قانون و سپردن آن به قوانین جنایات غیر مقدر نتیجه پژوهش حاضر است.
۴۵۵۳.

نگاه موردی شکر عملی و زبانی به منظور ارائه الگوی معرفتی کاربردی در جامعه کنونی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰ تعداد دانلود : ۶۵
استمرار یک روش عملی توسط معصومین، به عنوان سیره یاد می شود. شکرگزاری از خالق و همچنین تشکر از مخلوقات خداوند از رفتارهایی است که معصومین بر آن تاکید داشته اند. پژوهش حاضر با روش توصیفی _ تحلیلی بر آن است سیره معصومین در نحوه شکرگزاری عملی و زبانی را در قالب الگویی معرفت زا و کاربردی در برابر چالش های زمانی و زمینه ای موجود در اجرای سیره در جامعه ارائه نماید. نقش آفرینی در تحکم بخشی به بنیان های اجتماعی از آثار ترویج این سیره در جامعه به شمار می رود. جلب رضای الهی در هر دوگونه شکر هدف اصلی است و در مواردی که شکر از حکمرانان ظالم باشد برای حفظ مصالح اصلی دین، توجیه پذیر است.آثار ترک شکر گذاری نیز سنت استدارج و امهال را به همراه دارد.
۴۵۵۴.

بررسی فقر ذاتی در دعای عرفه امام حسین علیه السلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: دعای عرفه امام حسین (ع) فقر ذاتی غنای ذاتی توحید افعالی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۰ تعداد دانلود : ۱۰۲
دعای عرفه یکی از پرمغزترین دعاهای مأثوره است که امام حسین علیه السلام در کمال انقطاع از خلق بیان فرموده است. این دعا در عین شیوایی بیان و بلاغت ادبی، حاوی معانی بلند فلسفی و عرفانی است که در مقاله حاضر به موضوع فقر ذاتی در این دعا پرداخته شده است. تحقیق حاضر با روش توصیفی-تحلیلی به دنبال پاسخ به این سؤال است که آیا فقر ذاتی به معنای عین ربط بودن و قیام مخلوقات به خالق در فرازهای دعای عرفه امام حسین علیه السلام مورد اشاره قرار گرفته است؟ به عقیده نگارنده در بخش هایی از دعا به صورت مستقیم و در قسمت هایی نیز به صورت غیر مستقیم به فقر ذاتی اشاره شده است. فرازهایی که به غنای ذاتی خداوند می پردازد نیز به قرینه مقابله ی فقر و غنا، قادر به اثبات این معناست و در نهایت، عباراتی که توحید افعالی را در بر می گیرد، توان اثبات فقر ذاتی ممکنات را نیز دارد.
۴۵۵۵.

معناشناسی «اجر» برمحوریت هم نشینی و جانشینی در قرآن کریم

کلیدواژه‌ها: معناشناسی اجر اجر روابط هم نشینی روابط جانشینی عمل صالح أُجرت و ثواب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۷ تعداد دانلود : ۹۶
معناشناسی نقش مهمی در فهم دقیق آیات الهی ایفا می کند. این علم با تکیه بر روابط هم نشینی و جانشینی، از طریق بررسی شبکه معنایی و تحلیل کاربرد واژه ها در سیاق آیات، امکان دستیابی به معنای دقیق کلمات را فراهم می سازد. این مقاله با رویکرد به این دانش تدوین شده است. پرسش اصلی این است که واژه «اجر» در قرآن، بر اساس محورهای هم نشینی و جانشینی، چه معانی ای را در بر دارد؟ این پژوهش به شیوه توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای انجام گرفته است. یافته های این بررسی نشان می دهد که واژه «أَجر» به پاداش اُخروی و دنیوی اشاره دارد و به معنای ثواب و پاداش در قبال عمل نیک و نیز اجرت در ازای کار دنیوی برای دیگران است. همچنین، در شکل فعلی، به معنای اجیر کردن و استخدام به کار می رود. واژه های هم نشین «اجر» در قرآن شامل «عَظِیم، کَبِیر، کریم و...» هستند. واژگان جانشین آن نیز عبارتند از: «ثواب» و «خیر»؛ با این تفاوت که این واژگان برخلاف «اجر» به طور کلی در معنای پاداش و مجازات به کار می روند.
۴۵۵۶.

نقد و بررسی تفاسیر فریقین درباره آیات حفظ فرج(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: حفظ فرج تفسیر تطبیقی معنا شناسی موضوع شناسی باروری مصنوعی رحم اجاره ای

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸ تعداد دانلود : ۴
ترکیب «حفظ فرج» چهار مرتبه در قرآن کریم به شکل های متفاوت آمده و خداوند مؤمنان را به آن سفارش کرده است؛ اما به جهت محذوف بودن متعلق حفظ فرج، دلالت این آیات در هاله ای از ابهام فرورفته است. در خصوص پاسخ به این سؤال که منظور شارع، حفظ فرج «از چه چیزی» است، دیدگاه های متفاوتی ابراز شده که هر یک از آن ها الزامات خاص و قلمرو معنایی متفاوتی دارند. امروزه در حوزه فقه پزشکی، یکی از عمده دلایل مخالفت با پدیده هایی از قبیل «رحم اجاره ای» یا برخی صور «تلقیح مصنوعی»، تنافی این پدیده ها با وجوب «حفظ فرج» است که ارزیابی این فتاوا، بدون داشتن تفسیر درست و روشمند از حفظ فرج، ممکن نیست. باوجود نقش مبنایی این آیات در استنباط فقهی، تاکنون هیچ اثر استدلالی مستقلی درباره تفسیر این آیات نگارش نیافته و همین خلأ نظری، سبب بروز تفاسیر بعضاً نادرست و نامنضبط گردیده است. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی، به نقد و بررسی این تفاسیر می پردازد و نشان می دهد که تلقیح مصنوعی و رحم اجاره ای اساساً ارتباطی با این آیات ندارد و این دو از یکدیگر بیگانه اند.  
۴۵۵۷.

معیارهای کاربست قاعده «حجیّت مفاد جمله های مستقل قرآن» در المیزان و التحریر و التنویر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قواعد تفسیری تفسیر فراسیاقی قرآن علامه طباطبایی ابن عاشور

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹ تعداد دانلود : ۴
قاعده «حجیّت مفاد جمله های مستقل قرآن» از قواعدی است که در تفاسیر معاصر بدان توجّه شده است. علامه طباطبایی و ابن عاشور در لابه لای مباحث تفسیری در المیزان و التحریر و التنویر این قاعده را به کار بسته اند. با این حال، معیارها و شرایط کاربست آن را در چارچوب نظریه منسجمی تشریح نکرده اند تا دیگران بتوانند این قاعده را به گونه ای روشمند در مطالعات تفسیری به کار گیرند و گستره و صحّت بهره گیری این دو مفسر از قاعده یادشده را بسنجند. از گردآوری و تحلیل دیدگاه های علامه طباطبایی و ابن عاشور چنین به دست می آید که هر دو در کاربرد این قاعده بر معیارهایی مشترک مانند اشاره جملات به سنن الهی، دلالت جمله ها بر ضوابط اعتقادی و اخلاقی، وجود تعلیل در جملات، و تطابق جمله ها با مثال هایی تکیه زده اند. روایات معصومان (ع) و قانون «موردْ مخصص نیست» از معیارهایی است که علامه طباطبایی به طور اختصاصی بدان توجّه کرده است. ازاین رو، با آنکه هر دو مفسر در به کار بردن قاعده یادشده تا حدودی با یکدیگر همراه بوده اند؛ اما، درمجموع، علامه طباطبایی به دلیل بهره مندی از روایات و آموزه های تفسیری اهل بیت (ع)، در کاربست نظام مند این قاعده از ابن عاشور پیشی گرفته است.  
۴۵۵۸.

نقش غرب گرایان در تقابل سازی فرهنگی ایران باستان و اسلام در روزگار معاصر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: باستان گرایی غرب گرایان تقابل سازی فرهنگی اسلام و ایران زرتشتیان هند ناسیونالیسم رومانتیک آلمانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۸ تعداد دانلود : ۳۶۶
نوشتار پیش رو با هدف تبیین نقش غرب گرایان در تقابل سازی فرهنگی ایران باستان و اسلام در ایران معاصر پرداخته است. آسیب های جدی باستان گرایی افراطی در حوزه های اجتماعی، سیاسی، مذهبی و مخصوصا فرهنگی از جمله ایجاد تقابل فرهنگی بین ایران باستان و اسلام، ضرورت این بحث را به اثبات می رساند. بنابر یافته های این تحقیق، اکثر افرادی که به این مسئله دامن می زدند به نوعی مرتبط با غرب بودند. این افراد با تحریک دولت های غربی ابتدا به تزریق باستان گرایی در جامعه نخبگانی و جذب آنان اقدام کرده و سپس به القاء این تفکر با ترفندهای گوناگون در سطوح مختلف اجتماعی مبادرت ورزیدند. این تحقیق روش تبیینی – تحلیلی را در پردازش محتوا مبنا قرار داده است و بر حسب دستاورد یا نتیجه تحقیق از نوع توسعه ای – کاربردی و به لحاظ نوع داده های مورد استفاده، یک تحقیق کیفی و روش گردآوری اطلاعات از نوع کتابخانه ای است.
۴۵۵۹.

حقیقت در دام سیاست: نقش شُرَحبیل بن سِمط در شورش مردم شام علیه امام علی(ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: امام علی (ع) خونخواهی عثمان شُرَحبیل بن سَمط عمرو بن عاص معاویه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۵ تعداد دانلود : ۷۶
پس از خلافت امام علی7، معاویه با توسل به ابزارهای سیاسی و بهره گیری از اختلافات موجود، تلاش کرد تا مردم شام را به اتهام قتل عثمان علیه امام علی7 بشوراند. شرحبیل بن سمط کندی، حاکم حمص در شوراندن مردم نقش مؤثری ایفا کرد. مسئله اصلی پژوهش عوامل مؤثر بر جذب شرحبیل به صف مخالفان امام علی7 و نقش او در غائله شام است؟ این پژوهش با بهره گیری از منابع دست اول تاریخی و با روش توصیفی_تحلیلی نشان می دهد که معاویه با بهره گیری از اختلافات شخصی میان شرحبیل و جریر بن عبدالله بجلی، سفیر امام علی7 در شام و همچنین با شهادت دروغ مبنی بر دست داشتن امام علی7 در قتل عثمان، شرحبیل را متقاعد کرد تا به صف مخالفان امام بپیوندد. شرحبیل با القای این باور که امام علی7 عامل اصلی قتل عثمان است، نقش تعیین کننده ای در شورش مردم شام علیه امام ایفا کرد. یافته های مقاله همچنین نشان می دهد که ابزارهای سیاسی و تبلیغاتی در شکل دهی رویدادهای تاریخی تأثیرگذار هستند.
۴۵۶۰.

ملاک فضیلت اخلاقی براساس دیدگاه علامه مصباح یزدی(مقاله ترویجی حوزه)

کلیدواژه‌ها: ملاک فضیلت اخلاقی حد وسط سعادت قرب بندگی علامه مصبا ح یزدی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۹ تعداد دانلود : ۳۸۴
«فضیلت اخلاقی» از موضوعات مدنظر دانشمندان علومی همچون روان شناسی، جامعه شناسی و اخلاق است که با توجه به روایات منقول، مطمح نظر علمای اسلام قرار گرفته و در زمینه ﻣﻌﺮﻓﯽ، ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ، اقسام و ملاک ﻓﻀﺎیل اخلاقی، دﯾﺪﮔﺎهﻫای ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ اراﺋﻪ ﺷﺪه است. علامه مصباح یزدی یکی از اندیشمندان صاحب نظر در این موضوع است. ازاین رو در پژوهشی کیفی و با هدف دستیابی به ملاک «فضیلت اخلاقی» براساس دیدگاه ایشان، آثار مکتوب معظمٌ له به روش «خط به خط» مطالعه و نکته برداری شده و نکات به دست آمده به روش «تحلیل محتوای کیفی» تحلیل گردیده است. بر این اساس مشخص شد حد وسط به تنهایی نمی تواند ملاک درستی باشد و ملاک اصلی فضایل اخلاقی سازگاری با روح عبودیت است که در بسیاری از موارد بر حد وسط منطبق می شود و حد وسط می تواند به مثابه نشانه فضیلت مورد استفاده قرار گیرد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان