ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۳٬۹۰۱ تا ۱۳٬۹۲۰ مورد از کل ۱۳٬۹۴۱ مورد.
۱۳۹۰۱.

دلایل عقلی جهانی بودن قرآن کریم از دیدگاه آیت الله جوادی آملی

کلیدواژه‌ها: جهانی بودن فطرت عدم تحریف رسالت جهانی عدالت جوادی آملی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲ تعداد دانلود : ۳۱
قرآن کریم به عنوان کتاب آسمانی اسلام، از ابتدا تا به امروز، مورد توجه و بررسی های عمیق علمی و فلسفی قرار گرفته است. آیت الله جوادی آملی به عنوان یکی از چهره های برجسته علمی و فلسفی در مکتب اهل بیت (ع)، تأکید دارد که قرآن نه تنها برای یک قوم یا ملت خاص، بلکه به عنوان راهنمایی برای کل بشریت نازل شده است. پژوهش حاضر با رویکردی تحلیلی-استنادی، به تبیین دلایل عقلی و مبانی عقلانی جهانشمولی و جهانی بودن قرآن از منظر ایشان می پردازد و تلاش دارد به این پرسش پاسخ دهد که آیت الله جوادی آملی چه دلایل عقلی را برای اثبات جهانی بودن قرآن کریم ارائه می دهد؟ نتایج مطالعه نشان می دهد که قرآن کریم، فراتر از مرزهای زمانی و مکانی، راهنمای جاودانه بشریت است. تطابق قرآن با فطرت انسانی و نیازهای جهانی بشریت، حقیقت واحده و شمولیت پیام قرآن، جامعیت و فراگیری مضامین قرآن، عمومیت خطابات قرآنی، جامعیت معرفتی، تناسب با عقل بشری، هدایت دائمی، عدم محدودیت زمانی و مکانی و دلایل محتوایی قرآن از دلایل عقلی جهانی بودن قرآن از دیدگاه ایشان به حساب می آید.
۱۳۹۰۲.

نقش مبنایی ذو باطن بودن قرآن کریم در غنا و کمال علوم انسانی قرآن بنیان

کلیدواژه‌ها: ذوباطن بودن قرآن غنا و کمال علوم انسانی قرآن بنیان بطن باطن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰ تعداد دانلود : ۲۵
برخی از مسائل شاخص در علوم انسانی قرآن بنیان، در غنا، کمال و تعالی آن تأثیر چشمگیری دارد. در حقیقت، یکی از مبانی غنا و کمال علوم انسانی قرآن بنیان، ذوباطن بودن کتاب الهی است. قرآن کریم، واژه «باطن»یا«بطن» را پیرامون خویش استعمال ننموده، امّا آیه 7 سوره مبارکه آل عمران که از تأویل کتاب الهی یاد نموده و با ضمیمه نمودن روایات تفسیر کننده تأویل به بطن، به وجود باطن برای قرآن کریم دلالت دارد. «باطن» در لغت به معنای «درون و داخل شیء» و «پنهان و پوشیده» ذکر شده و براساس روایات معتبر، «باطن»، معنایی است که آیات شریفه طبق قواعد ادبیات عرب، اصول عقلایی محاوره و مفاهیم عرفی کلمات، بر آن دلالت آشکار ندارد. در این نوشتار تلاش شده تا با روش توصیفی-تحلیلی نقش مبنای ذوباطن بودن قرآن کریم در غنا و کمال علوم انسانی قرآن بنیان مورد پژوهش قرار گیرد. از دستاوردهای پژوهش این است که ذو باطن بودن کتاب الهی سبب فراهم نمودن کوشش پژوهشگران جهت گردآوری آیات شریفه بیشتر و بهره مندی حداکثری از آن، جهت تولید علوم انسانی می گردد. زیرا علاوه بر به دست آوردن معارف کتاب الهی از طرق ممکن همچون بکارگیری روایات موجود از رسول اکرم (ص) و پیشوایان دینی (ع)، قادر است که به معارف و لایه های باطنی قرآن در حیطه مسائل علوم انسانی نیز دسترسی پیدا کند.
۱۳۹۰۳.

تحلیل انتقادی انگاره حق طلاق در کتاب احکام قرآن (سها)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: طلاق انگاره حق طلاق تحلیل انتقادی شبهه حق طلاق احکام قران سها

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰ تعداد دانلود : ۱۸
پژوهش پیش رو عهده دار ارزیابی انتقادی شبهه حق طلاق زن در کتاب نقد قرآن است. احکام قضایی اسلام عادلانه و بر اساس مصالح بندگان صادر شده است. ازجمله احکام قضایی خانواده حق طلاق است که طبق ادله قرانی و روایی جز در مواردی خاص به مرد اعطا شده است. ولی برخی از روشنفکر نمایان این حکم شرع را منافی با حقوق زن دانسته و قائلند اسلام شأن زن را پایین تر از مرد قرار داده و زمام او را به دست مرد سپرده است. این مقاله به روش تحلیلی انتقادی عهده دار پاسخ به این شبهه بوده و از رهگذر بررسی قرانی، روایی و عقلی به این نتایج دست یافته که تمامی احکام قضایی قرآن از جمله اعطای حق طلاق به مرد عادلانه، متناسب و بر اساس حکمت الهی بوده و شبهات معاندان بی پایه و اساس و از روی غرض ورزی با بی اطّلاعی از دین مقدّس اسلام می باشد.
۱۳۹۰۴.

Reporting the Direct Speeches of the Qur’anic Prophets: Rabb and Allāh as expressed by Hūd, Ṣāliḥ and Shu‘ayb(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: Qur’anic text and language Direct Speeches prophets Hūd Ṣāliḥ Shu‘ayb Rabb Allah

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲ تعداد دانلود : ۲۲
Prophetology is certainly a very relevant topic in the Qur’an. Therefore, after having expounded this topic in general terms, the main purpose of this article is to examine the direct speeches of the prophets. In particular, the focus is on two words, namely Rabb and Allāh , as expressed by the so-called pre-Islamic Arab prophets: Hūd, Ṣāliḥ and Shuʿayb. Hence, the emphasis is on the type of discourse and the subjects involved in the dialogic context.  In the specific case of these three messengers, both Rabb and Allāh in their discourses are used primarily when speaking to their people. This highlights the antagonism between the “Lord of good” (God) and the “lord of evil” (the unbelieving people), reinforcing the idea of God as “Lord” ( Rabb ) and “the God” ( Allāh ).
۱۳۹۰۵.

نقش عقل تجریدی در تفسیر روشمند قرآن با تأکید بر دیدگاه آیت الله جوادی آملی

کلیدواژه‌ها: تفسیر تفسیر روشمند منابع تفسیر عقل تجریدی آیت الله جوادی آملی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱ تعداد دانلود : ۲۸
تفسیر قرآن از دانش های شکل یافته بر محور قرآن کریم، و دارای «روش تحقیق» خاص است که رعایت دقیق آن، مایه روشمندی تفسیر قرآن است. روشمندی تفسیر، شاخصه ها و عناصری پنج-گانه دارد: 1. تفسیر بر پایه مبانی پیش پذیرفته؛ 2. بهره گیری از منابع معتبر تفسیر و لزوم پرهیز از منبع نماها؛ 3. بهره گیری از منهج اجتهادی جامع و لزوم پرهیز از منهج نماها؛ 4. به کارگیری قواعد تفسیر قرآن؛ 5. بهره گیری از ابزارهای تفسیر. شناخت و به کارگیری این عناصر، تفسیر قرآن را ضابطه مند می کند و از خطا و انحراف در فهم قرآن می کاهد؛ همچنین به کاهش در اختلاف دیدگاه های مفسران در برداشت از قرآن می انجامد. منابع معتبر تفسیر قرآن عبارت اند از: آیات قرآن، سنت معصومان، عقل تجریدی و عقل تجربی. منابع نامعتبر نیز عبارت اند از اموری که ممکن است منبع تفسیر پنداشته شوند، در حالی که آن ها منبع واقعی تفسیر نیستند و مفسر را از فهم قرآن دور می کنند. عقل تجریدی، اگر با شرایط ویژهٴ برهان بیندیشد، رهنمودهایش مطلقاً، و از جمله در تفسیر قرآن، تا آنجا که فتوای قطعی می دهد، حجت اند و هرگز با قطع نظر از آن ها نمی توان قرآن را تفسیر کرد. نمونه ای از نقش عقل منبعی در تفسیر قرآن، نقش آن در تبیین «برهان تمانع» است که از برخی آیات قرآن استفاده می شود. تفسیر روشمند عقلی را از یک سو با تفسیر برپایه کشف و شهود اهل معرفت و از سوی دیگر با تفسیر به رأی فرق دارد.
۱۳۹۰۶.

حورالعین؛ همسران مردان بهشتی یا همنشینان بهشتیان؟(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: حورالعین زنان بهشتی نعمت های بهشتی نکاح تزویج هم نشینی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰ تعداد دانلود : ۲۵
در عرف مسلمانان، «حورالعین» به عنوان همسران بهشتی بسیار زیبا و جوان مطرح است و در زمره نعمت هایی شمرده می شود که برخی آن را به عنوان جنس مؤنث و مخصوص مردان بهشتی دانسته اند و گروهی اعتقاد دارند، هم دارای جنس مؤنث بوده و هم مذکر، که هم مردان مؤمن و هم زنان مؤمن از آن متنعم می شوند و اختصاص آن به یک گروه از بهشتیان و محروم دانستن گروه دیگری از آن، دور از انتظار است. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی، از دریچه آیات و روایات به بررسی جنسیت حورالعین پرداخته و با نقد و بررسی چهار نظر موجود راجع به جنسیت حورالعین به این نتیجه رسیده که با توجه به واژه شناسی و کاربردهای قرآنی و روایی، سیاق و شواهد موجود، جنسیت در مورد حورالعین مطرح نیست و تزویج با حورالعین به معنای هم نشینی و قرین بودن با آن هاست و حورالعین پاداش همه مؤمنان اعم از زن و مرد است. همچنین در قرآن علاوه بر حورالعین، زنان بهشتی نیز هستند که ویژگی های منحصربه فردِ خود را دارند و مهم ترین نکته ای که در این راستا وجود دارد عدم دقت مفسران و مترجمان در تفاوت قائل نشدن بین حورالعین و زنان بهشتی است، چه این که اوصاف مطرح شده برای این زنان را برای حورالعین در نظر گرفته اند.
۱۳۹۰۷.

نقش جنسیت در عناصر درونی هویت ساز انسان از دیدگاه قرآن کریم

کلیدواژه‌ها: جنسیت هویت درونی بینش هویت ساز گرایش هویت ساز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰ تعداد دانلود : ۲۷
مراتب درونی وجودی انسان در دو ساحت بینش و گرایش، تشکیل دهنده هویت اوست. بخشی از آیات قرآن با نگاهی فارغ از هرگونه تفاوت نژاد، زبان، جنس و... به جایگاه انسان در نظام هستی پرداخته است. پژوهش حاضر درصدد پاسخگویی به این سوال است که از دیدگاه قرآن کریم جنسیت چه نقشی در عناصر درونی هویت ساز انسان دارد، تا با شناخت هویت جنسیتی، ابعاد وجودی، احکام و تکالیف فرد، او را از بی هویتی که از عوارض عدم شناخت کافی نسبت به این امر است باز دارد. بررسی توصیفی تحلیلی این مسئله نشان می دهد هرچند برنامه های دین برای ایفای نقش های اجتماعی در مسیر رسیدن به کمال انسانی، دارای تمایزات جنسیتی در دو صنف زن و مرد است، اما کرامت انسانی مطرح شده در قرآن در ابعاد درونی وجود زن و مرد در دو ساحت بینش و گرایش و بر اساس عناصر فطری و طبیعی انسان ظهور یافته و قابل تبیین است. ساحت بینشی زن و مرد به لحاظ عناصر و نوع ادراکشان ذومراتب بوده، معرفت های عقلی و قلبی در مرتبه فطرت این ساحت به دور از تفکیک جنسیتی است؛ در ساحت طبیعت، تمایزاتی طبیعی میان دو صنف به چشم می خورد؛ در ساحت گرایش نیز گرچه جنسیت در عنصر فطری دخالت ندارد، اما به عنوان هماهنگ کننده وسامانده قوای فطری در جهت تثبیت، تعدیل و تکمیل قوای طبیعی گرایشی، جنسیت و تفکیک میان زن و مرد در ساحت گرایش های طبیعی را به همراه دارد.
۱۳۹۰۸.

تحلیل تطبیقی دیدگاه های شیخ طوسی و آیت الله معرفت پیرامون نسخ در قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: نسخ شیخ طوسی آیت الله معرفت التمهید التبیان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰ تعداد دانلود : ۲۵
موضوع نسخ در طول تاریخ تفسیر، علوم قرآن و اصول فقه، از جمله مباحث چالش برانگیز و پراهمیت بوده است. بررسی آثار نگاشته شده در این موضوع نشان می دهد که همچنان درباره تبیین وجوه تفاوت و تشابه دیدگاه اندیشمندان پژوهش های زیادی صورت نگرفته است. این مقاله با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی به بررسی تطبیقی دیدگاه شیخ طوسی در اولین تفسیر جامع شیعی، التبیان فی تفسیر القرآن، و آیت الله معرفت در اولین مجموعه علوم قرآنی شیعه، التمهید فی علوم القرآن پرداخته است. یافته ها نشان می دهد که آیت الله معرفت به جز در دو قسم از اقسام نسخ، یعنی «نسخ لفظ بدون حکم» و «نسخ لفظ و حکم»، که قائل به عدم وقوع نسخ است، در سایر مباحث نظری با شیخ طوسی اشتراک دارد. علاوه بر این، آیت الله معرفت با ارائه ابداعات نظری نظیر تقسیم بندی «نسخ مشروط» و «نسخ متدرج»، مفهوم نسخ را با شرایط اجتماعی-زمانی تطبیق داده است. از نظر مصداقی نیز، با وجود اشتراک نظر در نسخ برخی آیات، آیت الله معرفت برخلاف شیخ طوسی در آیات 240 و 109 سوره بقره قائل به عدم نسخ است. این پژوهش بر اهمیت بازنگری در مفهوم نسخ برای تبیین بهتر روابط میان تشریعات قرآنی تأکید می کند.
۱۳۹۰۹.

تأملی در مبانی تأویلی انسان شناسی قرآنی آیت الله جوادی آملی

کلیدواژه‌ها: انسان شناسی تأویل آیت الله جوادی آملی خلافت الهی فطرت اسماء الهی حکمت متعالیه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹ تعداد دانلود : ۲۳
این مقاله با تمرکز بر جایگاه انسان در نظام تأویلی آیت الله جوادی آملی، به تبیین مفهومی و تحلیل نظری تأویلات قرآنی در باب هویت، فطرت و غایت انسانی می پردازد. هدف اصلی، بررسی نحوه صورت بندی انسان شناسی قرآنی در پرتو مبانی حکمت متعالیه، عرفان اسلامی و اصول تفسیر تأویلی است. مقاله با اتخاذ رویکردی تحلیلی و مفهومی، به بازسازی دستگاه فکری جوادی آملی در حوزه تأویل می پردازد و ضمن تحلیل مفاهیمی چون خلافت الهی، عقل قدسی، فطرت توحیدی و حرکت جوهری، انسان را نه تنها به مثابه مفسر قرآن، بلکه به عنوان محور تأویل معرفی می کند. ویژگی تأویل در اندیشه ایشان، بر تعامل عقل، شهود، و سلوک باطنی استوار است که در پیوندی وثیق با مبانی هستی شناختی و معرفت شناختی، ساختار انسان شناختی تأویلات قرآنی را سامان می دهد. دستاورد مقاله در برجسته سازی نقش انسان کامل به مثابه آیینه اسماء و واسطه تجلی حق، بازخوانی تأویلی از انسان به مثابه خلیفه الله و ارائه الگویی وحدت گرا از فهم باطنی قرآن است. یافته های این مطالعه زمینه ای برای توسعه نظام انسان شناسی تأویلی در الهیات اسلامی معاصر فراهم می آورد
۱۳۹۱۰.

نقد ادبی روش یوری روبین در زائده شمردن حرف باء در نخستین آیه علق

کلیدواژه‌ها: یوری روبین سوره علق نقد ادبی باء زائده تفسیر به رأی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰ تعداد دانلود : ۲۶
یوری روبین که از اسلام شناسان معروف است در مقاله خود با عنوان «نکاتی در تفسیر نخستین آیات سوره علق» ، فرمان « اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّکَ » را به معنای برشمردن نعمت های پروردگار فهم می کند و در نهایت دیدگاه وی این می شود که هدف اصلی سوره علق، ترغیب پیامبر به ستایش قدرت مطلق پروردگار خویش است؛ روبین این فهم خود از آیه نخست سوره علق را بر چند مقدمه مبتنی ساخته است که مهم ترین و اساسی ترین مقدمه او، یک روش ابتکاری است که با اتکای به آن، حرف باء در آیه مذکور را زائده می شمارد؛ از آن جا که نظریه های عالمان غیر مسلمان درباره آیات قرآنی تأثیر به سزایی در معرفی قرآن به محافل و جوامع غیر اسلامی دارد، ضروری است که این نظریه ها با دقت بررسی گردد تا نقاط قوت آن کشف و نقاط ضعف آن نیز تذکر و بازتاب داده شود. در این نگاشته که روش تحقیق در آن از نوع توصیفی-تحلیلی با رویکرد انتقادی است، ضمن گزارش روش روبین، ادله ای از قبیل تقطیع ساختار آیه، بی توجهی به ظرافت های معنایی ساختارهای مشابه و بی توجهی به عرف قرآنی حاکم بر استعمال واژه های هم خانواده بر نادرستی روش ابتکاری او، اقامه شده اند؛ که البته با توجه به ترتب مقدمات دیدگاه او بر یکدیگر، نادرستی آن نیز در پی خواهد بود.
۱۳۹۱۱.

بر رسی کلامی – تاویلی رؤیت پذیری خداوند در آیات قرآنی مبتنی برنهج البلاغه و مثنوی معنوی

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم تاویل نهج البلاغه مولوی رؤیت خداوند شهود قلبی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰ تعداد دانلود : ۲۶
آیات قرآنی و روایات اسلامی، از طرف اشاعره، معتزله و امامیه، مبنای برداشت های متفاوت کلامی و عرفانی بوده اند. یکی از مباحث مهم محل اختلاف نحله های گوناگون، چگونگی رؤیت خداوند است. اینکه خداوند به حس قابل رؤیت است یا به شهود، موضوع مقالات و کتاب های بسیاری در آثار محققان بوده است. مسئله خاص پژوهش حاضر، بررسی و تحلیل کلامی و تاویلی آیات قرآنی با محوریت مبانی موجود در نهج البلاغه و مثنوی معنوی می باشد. این مقاله با روش تحلیلی تطبیقی، ضمن بیان نظرات اشاعره و معتزله، در پی یافتن پاسخ این سوال است که در فهم و تاویل آیات قرآنی، نظر مولانا به کدام نوع رؤیت (حسی یا شهودی) در آثارش نزدیک تر است و سپس با رجوع به آموزه های نهج البلاغه، نقاط اشتراک و افتراق تحلیل گردد. تفاوت این پژوهش با مطالعات پیشین، پرداختن به آثار مولانا و نهج البلاغه و تطبیق با یکدیگر است. نتیجه این پژوهش نشان می دهد امام علی علیه السلام در نهج البلاغه ضمن رد رؤیت بصری، شهود قلبی را به عنوان مسیر شناخت خداوند مورد تأکید قرار می دهد. مولوی، علی رغم گرایش کلامی به اشاعره، از رؤیت حسی خداوند فاصله گرفته و شهود قلبی را نیز به عنوان ابزار شناخت خداوند تأیید می کند؛اما در آخرت، نحوه مواجهه با خداوند هم به صورت حسی و هم شهودی از آثار مولانا قابل برداشت است که به دلیل صراحت برخی ابیات بر شهود قلبی باید ابیات دال بر شهود حسی را تاویل نمود.
۱۳۹۱۲.

دشوار فهمی آیات قرآن از منظر تفسیر سنتی و فهم هرمنوتیکی

کلیدواژه‌ها: دشوارفهمی سخت فهمی فهم هرمنوتیکی قرآن تفسیر سنتی هرمنوتیک فلسفی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰ تعداد دانلود : ۲۸
در قرآن آیاتی وجود دارد که فهم آنها کمی پیچیده است به همین دلیل فهم های مختلفی برای آن ارائه می شود. در دانش هرمنوتیک، این مساله به دشوارفهمی متن تعبیر می شود. برخی از مفسران سنتی قرآن، آن را به معنای سخت فهمی گرفته و عامل اصلی آن را متشابهات قرآن می نامند و با استناد به آیه 7 آل عمران، معتقدند که این دشوارفهمی به خود قرآن برمی گردد. مفسران سنتی راهکارهایی را برای حل دشوارفهمیِ آیات قرآن ارائه داده اند که به رغم فهم پذیر شدنِ آن آیات، دشوارفهمیِ هرمنوتیکی آن آیات را حل نمی کند. مسأله این مقاله تأکید بر تفاوت دشوارفهمی قرآن کریم در الگوی تفسیر سنتی قرآن در مقابل فهم هرمنوتیکی آن است. فهم در تفسیر سنتی با فهم در دانش هرمنوتیک فلسفی به یک معنا نیست به همین دلیل دشواری فهم نیز یک معنا نخواهد داشت. این مقاله با استفاده از روش اسنادی و با رویکرد توصیفی و تحلیلی نوشته شده است. نتیجه این مقاله آن است که در دشوارفهمیِ هرمنوتیکی، صرفاً به معنای فهم ناپذیری یک متن نیست؛ بلکه وجود تعدد فهم ها در مورد یک متن و نیز عدم توفیق در دست یابی به زمینه های تاریخی متن و به تبع ناتوانی در دراماتیزه کردن متن، فهم را دشوار می کند.
۱۳۹۱۳.

سبک شناسی آوایی آیات سکینه در قرآن کریم با تأکید بر آرای مفسران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم آیات سکینه سبک شناسی سطح آوایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹ تعداد دانلود : ۲۳
یکی از مهم ترین جنبه های اعجاز قرآن کریم، اعجاز ادبی آن است که این امر موجب شده که قرآن کریم از دیرباز مورد توجه ادیبان و پژوهشگران ادبی و زبانی قرار گیرد. با رشد و گسترش مباحث زبان شناسی در حوزه های تئوری و کاربردی، دانشمندان و ادیبان اسلامی به ارزشهای این دانش پی برده و قوانین و شیوه های آن را با دقت مورد بررسی قرار داده و در پی اجرای آن در قرآن کریم به عنوان بلیغ ترین کلام برآمده اند. در راستای این هدف، در این نوشتار به تحلی ل سبک شناسانه آیات سکینه در قرآن کریم پرداخته شده است. این پژوهش برآن است تا با شیوه توصیفی تحلیلی و با استفاده از معیارهای سبک شناسی جدید در «سطح آوایی » آواهای سبک ساز و چگونگی انسجام اصوات «آیات سکینه» را بررسی نموده و کارکرد آواهای مجهور و مهموس در را با توجه به معانی مورد نظر تبیین و بسامد هر یک از آنها را در افاده معنا نشان دهد. نتایج گویای آن است که آواهای مجهور و مهموس با بیشترین بسامد، موسیقی درونی و تصویرسازی را تقویت نموده و معانی مورد نظر را به خوبی بازتاب داده اند. از این رو، در جایی که کلام نیازمند قاطعیت و صلابت است، حضور آواهای مجهور و در جایی که کلام نرمی و انعطاف سخن را ایجاب نموده، حضور آواهای مهموس به خوبی نمایان است.
۱۳۹۱۴.

روش شناختی تربیت جنسی در فضای مجازی از منظر آیات و روایات

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: اسلام فضای مجازی تربیت جنسی روش شناسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹ تعداد دانلود : ۱۹
پژوهش حاضر در جهت شکوفایی و رشد استعدادهای متربیان در رابطه با فضای مجازی توانسته است یکی از روش های مهم در این ساحت را کشف کند. با توجه به بُعد شناختی روش های تربیت جنسی در رابطه با فضای مجازی، می توان به کمک آیات و روایات، به بایدهای جزئی شناختی (روش) در این رابطه دست یافت؛ بنابراین در این مقاله روش های خاص در ساحت تربیت جنسی با تأکید بر اقتضائات فضای مجازی کشف شده است. هدف از نگارش مقاله، پرورش نسل سالم، ایجاد امنیت جنسی و سالم سازی محیط توسط والدین و مربیان است که در قالب روش های مناسب در جهت مواجه با فضای مجازی برای فرزندان در عصر نوین تدارک دیده شده است؛ بنابراین اگر والدین و مربیان در عرصه تبیین و روشنگری برای فرزندان از روش های شناختی کمک نگیرند، دچار آسیب های جبران ناپذیری می شوند. ارائه روش های تربیت جنسی در رابطه با فضای مجازی در این پژوهش از نوع تحقیقات بنیادی نظری و روش اجرای آن به صورت مطالعات کتابخانه ای، تحلیلی و توصیفی است. نگارنده توانسته است به کشف بایدهای جزئی در زمینه شناخت ابعاد جنسی در رابطه با فضای مجازی همچون معرفت افزایی در زمینه درک حضور خدا، یادآوری نعمت ها، انذاردهی، معرفی الگوها، شناخت آسیب های فضای مجازی بپردازد.
۱۳۹۱۵.

Linguistic Differentiation in the Science–Religion Debate: A Comparative Study of Contemporary Shi’i Thought and Modern Philosophy of Language(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: The Qur’an and science science-religion conflict linguistic demarcation Religious Language symbolic language metaphorical language scientific language

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹ تعداد دانلود : ۱۷
One of the common responses to the conflict between science and religion is the strategy of linguistic differentiation . This strategy—which holds that the language of science and the language of religion differ in purpose, method, and worldview—is so broad that it encompasses theories ranging from the philosophical interpretation of Allameh Tabataba’i and Ayatollah Javadi Amoli, to the symbolic language theory of Shahid Motahhari, the metaphorical language theory of Mojtahed Shabestari, the interactive interpretation between science and religion proposed by Albert Einstein, and Ludwig Wittgenstein’s complete separation of the domains of science and religion. This breadth has led some scholars in Islamic studies to assign a significant place to the linguistic differentiation strategy in discussions of the science-religion conflict. However, it must be noted that, although the broad semantic scope of linguistic differentiation includes these theories, they are so distinct that each may be interpreted as an independent strategy for resolving the science-religion conflict. This study briefly examines the meaning of linguistic differentiation in its philosophical origins and analyzes selected Islamic–Shi’i theories that align with this strategy, highlighting their differences from modern philosophy of language. Special emphasis is placed on theories rooted in the works of Tabataba’i, particularly his exegesis. The findings show that although many Islamic theories may be subsumed under the general concept of linguistic differentiation, enduring principles of Shi’i theology produce fundamental differences in their premises and interpretations compared with Western traditions.
۱۳۹۱۶.

واکاوی راهکارهای قرآنی مواجهه انسان با رخدادهای خوشایند زندگی براساس گونه های آیات رحمت و نقمت

کلیدواژه‌ها: رحمت نقمت رخداد انسان قرآن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸ تعداد دانلود : ۲۳
انسان در زندگی با رخدادهای خوشایندی مواجهه می شود که باطن آن برای او ناشناخته است. گاه باطن رخداد نیز خوشایند و گاه باطن آن نقمت بار خواهد بود. ازآنجاکه نحوه رویارویی با چنین رخدادهایی در میزان بهره مندی از رحمت الهی و رسیدن به بینش صحیح موثر است و قرآن یگانه مرجع در این راستاست، پرداختن به موضوع پژوهش ضروری به نظر می رسد. پژوهش حاضر، به روش توصیفی- تحلیلی، با بررسی آیات حوزه رحمت و نقمت، مدلی قرآنی عرضه کرده که انسان در حوزه اختیار خود در رخدادهای خوشایند، رحمت الهی را کسب، حفظ و تثبیت کرده و راهکارهای تبدیل نقمت باطنی به رحمت باطنی را به کار بندد. بنابر یافته های پژوهش، سازوکار قرآنی کسب، حفظ و تثبیت رحمت الهی در رخدادی که در ظاهر و باطن رحمت است، بهره گیری از ایمان و تقوا، تقویت روحیه شکرگزاری، استفاده از دعا، قدرشناسی و ادب، قرارگرفتن در زمره محسنین، مداومت در پرداخت زکات و انفاق با انگیزه الهی؛ و راهکارهای تبدیل نقمت باطنی به رحمت باطنی در رخداد خوشایند به ظاهر رحمت، عدم اعراض از خداوند هنگام برخورداری، دوری از حس تکبر توام با توهم اکرام، عدم غفلت و ناسپاسی هنگام بهره مندی از رحمت، بالابردن ظرفیت وجودی و عدم طغیان هنگام بهره مندی، دوری از عناد و طمع، پرهیز از خودکامگی و ریاست طلبی و دوری از کفر جهت گرفتارنشدن در امهال است.
۱۳۹۱۷.

معناشناسی تاریخی واژه «حنیف» و شناسایی تحول معنایی آن با تأکید بر نفی ارزش های موهوم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ریشه شناسی تحول معنایی حنیف مسلم ابراهیم (ع) ارزش

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹ تعداد دانلود : ۱۹
واژه «حنیف» یکی از واژگان غریب قرآن کریم است که تاکنون پژوهش های متعددی درباره آن سامان یافته است. دلیل غرابت معنایی این واژه آن است که معنای ریشه ای واژه «حنیف»، «منحرف» و «نجس» است، درحالی که در قرآن کریم این واژه به معنای «موحّد» به عنوان وصف حضرت ابراهیم(ع) به کار رفته است. روشن است این تحول معنایی عمیق، با توجه به مخاطب خاص و با هدف مشخصی رخ داده است. شناسایی این تحول معنایی و دلیل کاربرد «حنیف» در معنای «موحّد»، مسئله این پژوهش است. برای پاسخ به این پرسش، از روش معناشناسی تاریخی استفاده می شود. واژه «حنیف»، در برخی آیات در گفتمان جدلی بین قرآن و اهل کتاب برای انکار باورهای نژادپرستانه و خرافی بنی اسرائیل به کار رفته است. استفاده از دانش معناشناسی تاریخی می تواند دلایل تحول معنایی واژه «حنیف» را در ارتباط با دو مؤلفه معنایی «سلامت» و «ابراهیم»(ع) تبیین نماید. هدف از کاربرد واژه «حنیف» به جای واژه «موحّد»، در قرآن کریم به چالش کشاندن باورهای نژادپرستانه و خرافی اهل کتاب، ارزش های غیرواقعی و بنیان نهادن یک نظام اندیشه موحدانه و عقلانی، در اندیشه اسلامی بوده است. فهم معنای التزامی و تاریخی واژه «حنیف» به عنوان مهم ترین و اصلی ترین ارزش قرآنی، می تواند دلیل کاربرد این وصف را برای حضرت ابراهیم(ع) در قرآن با توجه به بافت متنی تبیین نماید. معنای التزامی واژه «حنیف» می تواند ارزش های موهوم نژادپرستی، جنسیتی، مکانی و مادی را نفی کند و ارزش حقیقی توحید را اثبات نماید.
۱۳۹۱۸.

بررسی و تبیین کاربرد آیات قرآن در روایت جنگ های دوره صفویه از 907 تا 1038ق(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: صفویه تاریخ نگاری آیات قرآن جنگ

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹ تعداد دانلود : ۲۴
سلسله صفویه در سال ۹۰۷ توسط شاه اسماعیل صفوی تشکیل شد. استقرار حکومت صفویه در ایران و در ادامه، تحکیم و ادامه حیات این سلسله، با جنگ های متعددی همراه شد. این جنگ ها هم در عرصه داخلی جهت مقابله با مخالفان داخلی و هم در عرصه خارجی جهت مقابله با تهدیدات خارجی رخ داد که گاهی با موفقیت صفویان و گاهی نیز با عدم کامیابی آن ها همراه بود. در این میان، مورخان صفوی موظف به روایت جنگ ها بدون توجه به نتایج آن ها بودند؛ اما این روایت نباید به گونه ای رخ می داد که سبب آزردگی شاهان صفوی می شد. بر این اساس مورخان صفوی در روایت جنگ های آن دوره سعی می کردند در راستای ایدئولوژی صفویان و باورهای اعتقادی آن ها گام بردارند. یکی از مهم ترین مولفه های روایت جنگ های صفویان، استفاده از آیات قرآن و دراصطلاح آیه نگاری بوده است. این پژوهش با هدف بررسی کاربرد آیات قرآن در روایت جنگ های دوره صفوی توسط مورخان آن دوره به انجام رسیده است. به نظر می رسد مهم ترین هدف مورخان صفوی در استفاده از آیات قرآن در روایت جنگ های دوره صفوی، مشروعیت بخشی به اقدامات جنگی شاهان این سلسله بوده است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که مورخان صفوی در روایت آیه نگارانه از جنگ های دوره صفویان اهدافی مانند مشروعیت بخشیدن به جنگ های صفویان، توجیه اقدامات خشن صفویان در میادین جنگ ، توجیه شکست های صفویان و نسبت دادن پیروزی های آنان به خداوند (تشبیه شاهان به پیامبران الهی) داشته اند. مورخان صفوی در همین ارتباط، به گونه ای از آیات قرآن استفاده می کردند که تصدیق کننده منظور و هدف آن ها باشد. روش تحقیق در این پژوهش، تاریخی تحلیلی و جمع آوری اطلاعات به روش کتابخانه ای است. ابزار اصلی پژوهش استناد به منابع آن دوره است که درنهایت بر پایه یافته های حاصل از منابع، استنتاج و تبیین و تحلیل به عمل آمده است.
۱۳۹۱۹.

بررسی و نقد شبهه دکتر سها در مورد «شهاب سنگ »در قرآن کریم

کلیدواژه‌ها: شبهات علوم طبیعی قرآن نجوم شهاب سنگ کتاب نقد قرآن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸ تعداد دانلود : ۲۵
این نوشتار پاسخی به شبهه ای مربوط به تهافت آیات قرآن کریم با علوم طبیعی است که توسط فردی به نام سها در کتاب نقد قرآن گردآوری و مطرح شده است. ایشان در کتاب مذکور درصدد اثبات غیر علمی آیات قرآن کریم و به دنبال آن زیر سوال بردن وحیانی بودن آن است تا در نتیجه ثابت شود که آیات قرآن از داستان ها ی دوران جاهلیت الهام گرفته است که توسط شخص پیامبر اکرم(ص) بیان گردیده است. از دید نویسنده قرآن کریم نه تنها مخالفتی با علم قطعی ندارد بلکه ما را تشویق به تفکر در این زمینه نموده است؛ سها در کتاب نقد قرآن با بررسی آیات مربوط به خلقت آسمان ها و ستارگان و آیات مربوط به رانده شدن شیاطین از آسمان توسط شهاب سنگ ها ، مدعی است که این آیات برگرفته از داستان های عصر جاهلی و برخلاف علوم طبیعی امروزی است. در پاسخ به این شبهه بیان شد که مراد از شهاب سنگ آن چنان که ناقد پنداشته است، ستارگان نیست و از حیث معنائی دو عبارت شهاب ثاقب و نجم ثاقب، مترادف نیستند. در خصوص آیات مذکور نیز عدهای مانند سید قطب قائلند که درک آیات از فهم ما خارج است چه رسد به این که با علوم امروزی تطبیق و مقایسه شود. در مقابل علامه طباطبائی قائلند که آیات مذکور نوعی تشبیه و مجاز از محرومیت شیاطین و اجنه ای که خود باطل و پیرو باطل اند، از نور و حکمت الهی است.
۱۳۹۲۰.

بایسته های عمومی حضور اجتماعی بانوان از منظر قرآن

کلیدواژه‌ها: حضور اجتماعی بانوان قرآن کریم حجاب خود نمایی آزادی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷ تعداد دانلود : ۲۶
ظهور اسلام سرآغازی بود بر تمدنی که در آن، زنان با ایفای نقش های والا و انسانی خود، یکی از ارکان پیشرفت بشریت به سوی سعادت و اهداف بزرگ تمدن اسلامی را بنیان نهادند. یکی از مهم ترین عرصه های حضور و نقش آفرینی زنان، عرصه ی اجتماعی است که از سوی شارع مقدس بایسته هایی برای این حضور بیان شده است. تأمل در آیات قرآن کریم برای به دست آوردن این بایسته ها، ما را به مواردی رهنمون میشود که میتوان آن ها را ذیل دو عنوان کلی «حذف نگاه جنسی به زن» و «حفظ نگاه جنسیتی به زن» دسته بندی نمود. از جمله بایسته های ذیل عنوان اول می توان به حفظ حیا در گفتار و رفتار، حفظ حجاب، عدم خودنمایی، دوری از دوستی های پنهانی، عدم اختلاط و عدم خلوت با نامحرم نام برد و از بایسته های ذیل عنوان دوم می توان به رعایت تناسب نقش آفرینی با توانایی های روحی و جسمی، رعایت توازن عرفی میان حقوق و تکالیف، احترام به آزادی های مشروع و مانند آن اشاره نمود.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان