ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۳٬۷۲۱ تا ۱۳٬۷۴۰ مورد از کل ۱۳٬۹۴۱ مورد.
۱۳۷۲۱.

A Critique of the Exegesis of Verse 24 of Surah al-Nisāʼ by Translators and Commentators: Permissibility of Marriage with Married Captive Women of Disbelievers(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: Quran History Enslavement Permissibility of Marriage with Married Captive Women

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۹ تعداد دانلود : ۶۷
The phrase "Illā mā Malakat Aymānukum (Except those your right hands possess)" in verse 24 of Surah al-Nisāʼ has been interpreted as permitting marriage with married captive women of disbelievers, as an exception to the prohibition of marriage with married women. The fundamental question is whether this translation, exegesis, and understanding of the mentioned verse has Quranic and historical support. The present study, using documentary and descriptive-analytical methods, aims to examine and clarifies the answer to this question in the verses of the Quran and historical reports, and arrives at the following findings: 1) The text and context of the Quranic verses regarding war and combat do not support such an interpretation; 2) There is no indication that "Except those your right hands possess" refers to prisoners of war; 3) Historical reports do not support the narratives cited by commentators; 4) Explicit rules regarding the treatment of prisoners of war in the Quran do not support this interpretation; 5) Considering the efforts of the Prophet of Islam (PBUH) towards the liberation of existing slaves in society, enslaving prisoners is contrary to this ethical practice of the Prophet (PBUH). The history of the Prophet's (PBUH) era can create a fundamental change in the understanding of the verse that forms the basis of its interpretation. These types of translations and interpretations may have a post-analytical basis and be influenced by the era of Islamic conquests
۱۳۷۲۲.

بررسی آیات هدایت و ضلالت با تأکید بر آموزه های رضوی و مستندیابی قرآنی آن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: هدایت اضلال مستندات قرآنی امام رضا علیه السلام

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۹ تعداد دانلود : ۳۳
نگاه ظاهری به آیات هدایت و اضلال الهی، شبهه و چالش در حوزه اختیار آدمی ایجاد می کند لذا بررسی مراد واقعی این آیات لازم به نظر می رسد. در این میان آموزه های رضوی ، به نوبه خود در زدودن این شبهات بسیار مؤثر بوده است. این پژوهش-در راستای این پرسشها که؛ آیا استناد هدایت و ضلالت به خداوند در برخی آیات، با اختیار انسان سازگار است؟ دیدگاه امام رضا(ع)چه مستندات قرآنی داشته و تحلیل آنها چیست؟-بر آن است که با تحلیلِ تفسیر امام رضا(ع)از هدایت و اضلال الهی و مستندات قرآنی آنها ،به روش استنادی-تحلیلی و به شیوه کتابخانه ای، به این موضوع بپردازد. با دقت در بیانات آن حضرت،می توان به اصولی در فهم درست این مسأله دست یافت که با شواهد قرآنی و عقلی تأیید می شود.تأکید بر ناسازگاری عدل و حکمت خدا با هدایت و گمراهی جبری و پاداش و عقاب بر آن، پاداشی بودن هدایت و کیفری بودن اضلال در برخی آیات، توجه به رابطه وجودی انسان با خداوند و عدمی بودن مفهوم اضلال در مورد خدا، از جمله اصولی هستند که با تحلیل آنها و ارائه شواهد قرآنی می توان به آسانی به این نتیجه رسید که؛ برداشت جبر از این آیات صحیح نمی باشد
۱۳۷۲۳.

بررسی اصول گرایس در قرآن: گفتگوی موسی (ع) و فرعون(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: گفتگوهای قرآنی موسی (ع) و فرعون اصول گرایس نقض اصول گرایس تحلیل گفتمان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۲ تعداد دانلود : ۱۱۱
قرآن به عنوان کتاب مقدس اسلامی، شامل انواع گفتگوهای افراد در موقعیت های متفاوت است. بنابراین می تواند همانند متون گفتگو محور، به لحاظ زبان شناسی موردبررسی قرار گیرد. در این راستا پژوهش پیش رو به بررسی گفتگوهای موسی(ع) و فرعون در قرآن می پردازد. ازآنجاکه مدل نظری گرایس که به عنوان مدلی مناسب برای بررسی گفتگوها و تعاملات افراد به شمار می رود، چارچوب نظری پژوهش حاضر است. این مدل مشهور به «اصل همیاری گرایس» است که شامل چهار اصل کمیت، کیفیت، ربط و شیوه برای داشتن ارتباط ایده آل است هرچند به خاطر برخی از دلایل، این اصول مورد خلل قرار می گیرند. پژوهش پیش رو در پی پاسخ به دو سؤال اساسی است: آیا اصول گرایس در گفتگوی موسی(ع) و فرعون در قرآن قابل مشاهده است؟ کاربرد و عدم کاربرد اصول گرایس در گفتگوی موسی(ع) و فرعون چگونه است؟ به این منظور تمامی آیه های گفتگویی موسی(ع) و فرعون در قرآن، داده های پژوهش حاضر هستند که پس از بازسازی داستان، بر اساس اصول همکاری تحلیل شده اند و کاربرد و نقش این اصول بیان شده است. ازاین رو روش اتخاذی پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی است. نتایج این تحقیق حاکی از آن است که بررسی این گفتگوهای قرآنی نیز (همچون دیگر متن های گفتگویی) نشان از کاربرد و عدم کاربرد این اصول (نقض اصول گرایس) دارند. برخی از آیات شامل کاربرد چند اصل به طور همزمان هستند.
۱۳۷۲۴.

شناسا به تأویل قرآن از منظر نهج البلاغه

کلیدواژه‌ها: قرآن امام علی (ع) نهج البلاغه شناسا تأویل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۹ تعداد دانلود : ۶۲
قرآن کریم از طرف خداوند بر پیامبر اکرم (ص) نازل شده است. از آنجا که برخی از مسلمانان به معنای قرآن دسترسی ندارد، نیازمنداست که کلامش تفسیر (تحلیل واژه های جمله) و تأویل (تعیین مراد جمله) شود. تفسیر را بسیاری از متخصصان و اندیشمندان علوم قرآنی انجام می دهند؛ اما در اینکه چه کسی قادر است سخنان خداوند را تأویل نماید، نظرات متفاوتی مطرح شده است. این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی کوشیده تا با بررسی گزاره های نهج البلاغه، آگاهان به تأویل قرآن از نظر امام علی(ع) را مورد تحلیل و بررسی قرار دهد. برآیند پژوهش آنکه؛ شناسا به تأویل تمامی قرآن، کسی جز پیامبر(ص)، علی(ع) و اهل بیت ایشان نیست؛ اماافراد دیگری نیز می توانند به بخشی از تأویل آیات آگاه شوند. در بیان امیرالمؤمنین علی(ع) این اشخاص به «مخلصان باتقوا» یاد شده اند. در مقابل این گروه، افرادی هم مورد مذمت قرار گرفته اند که مردم را فریفته و برای رسیدن به منافع خود به تأویل های دروغین و نادرست آیات قرآن دست زدند.
۱۳۷۲۵.

تبیین جامعه شناختی توزیع عادلانیه منابع و ثروت ها از دیدگاه قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم توزیع عادلانه منابع اقتصادی عدالت اجتماعی عوامل ایجابی عوامل سلبی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸ تعداد دانلود : ۶۶
نظام های فکری که در اندیشیه رهبری، انسان و ساختن فرد و جامعه هستند، هرکدام برای جامعه و شرایط اجتماعی موردنظر خود طرح ها و برنامه های خاصی را ارائه داده اند که یکی از مؤلفه های اصلی آن ها نحویه توزیع منابع ارزشمند در جامعیه موردنظر خود است. این مقاله با هدف بررسی جامعه شناختی توزیع عادلانیه منابع و ثروت ها از منظر قرآن کریم مشخصاً در وهلیه اول به این سؤال می پردازد که چه عوامل و موانعی از آیات قرآن در مورد توزیع عادلانیه منابع و تأثیر آن بر عدالت اجتماعی قابل استنباط است و در وهلیه بعد از منظر جامعه شناختی، نقش این عوامل در تحقق عدالت اجتماعی و جامعیه موردنظر قرآن چگونه تحلیل می شود. روش انجام پژوهش از نوع تحلیل کیفی و کشف مضامین مرتبط با مسئلیه مبتنی بر چارچوبی از مفاهیم جامعه شناسی و رجوع مستقیم به آیات بوده است. بر اساس یافته های پژوهش، الگویی از عوامل ایجابی و سلبی به عنوان زمینه ها و موانع استخراج شده است. عوامل ایجابی شامل گسترش فرهنگ انفاق، اعتمادسازی در مبادلات، توجه به باور روزی رسانی خداوند و پرداخت زکات به عنوان زمینه های مثبت مؤثر در توزیع عادلانیه ثروت شناسایی گردید. همچنین عوامل سلبی، مانند توجه دادن به سبک های زندگی ناسالم، بی توجهی به نیازمندان، انباشت نابرابر ثروت و اسراف به عنوان موانع جدی پیش روی تحقق عدالت اجتماعی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تحقیق نشان می دهد که آموزه های قرآنی به وضوح بر اهمیت همکاری و همیاری در جامعه تأکید دارند و می توانند بسترهای لازم برای ایجاد نظامی عادلانه و پایدار فراهم آورند.
۱۳۷۲۶.

معناشناسی واژگان سنت مهلت دهی در قرآن کریم با تأکید بر تحلیل معنایی «املاء»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: املاء امهال استدراج انظار معناشناسی واژگان روابط همنشینی روابط جانشینی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۹ تعداد دانلود : ۷۲
املاء یکی از سنت های الهی به معناى مهلت دادن و به تأخیر انداختن عذاب است. نوشتار پیش رو به روش توصیفی-تحلیلی و با دو رویکرد روابط جانشینی وهم نشینی، مؤلفه های معنایی واژه ی «اِملاء» و مشتقات آن را در قرآن کریم مورد کاوش و تحلیل معنایی قرار داده است، براین پایه، واژگان: «خیر»، «أخذ»، «کید»، «ازدیاد»، «استهزاء» با محوریت روابط همنشینی و در بخش دیگر، واژگان: «استدراج»، «إمهال»، «إنظار»، «اَجل»، «تَمتیع»، «تأخیر»، «ذَر»، «مَد»، با محوریت روابط جانشینی با واژه «اِملاء» مورد ارزیابی لغوی، صرفی و معناشناختی قرار گرفته اند. نتایج تحقیق حاکی از آن است که املاء یکی از سنت های الهی است و با توجه به شرایط حاکم بر کافران معاند، این فرصت به سود آنان نخواهد بود چرا که این امر برای هلاکت و نابودی آنان در نظر گرفته شده است. براین پایه واژه ی املاء وقتی به خدای متعال نسبت داده می شود عقوبتی از سوی خداوند در قبال کافرین است برخلاف کاربرد واژه امهال و انظار که معنایی اعم از عقوبت یا غیر آن را می رساند و در مفهوم آن توقع بهبودی اوضاع و رفع عذاب نیز وجود دارد ونیز در مفهوم استدراج، سقوط تدریجی قرار دارد و املاء به چگونگی این سقوط تدریجی اشاره دارد.
۱۳۷۲۷.

بررسی تحلیلی- مصداقی سبب نزول آیات 5 تا 22 سوره انسان

کلیدواژه‌ها: سوره دهر مکی و مدنی اهل بیت آیه هشتم سوره انسان سبب نزول آیه اطعام فخر رازی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶ تعداد دانلود : ۶۶
مفسران در مورد سبب و مکان نزول سوره انسان هم عقیده نیستند. گروهی با اعتقاد به مکی بودن سوره اصلا قائل به شأنی نزولی برای این سوره نیستند. عده ای دیگر مدنی بودن سوره را اذعان داشته ولی در مورد سبب نزول آن هم داستان نمی باشند. در این نوشتار با بررسی نقل های وارده در مکی و مدنی بودن و با عنایت به قرائن دیگر، به مدنی بودن سوره انسان حکم رانده شده است؛ هم چنین با هدف نیل به شأن نزول صحیح این سوره، به تحلیل روایات در این زمینه پرداخته شده و با نقد حکایت های مختلف در این زمینه به دلیل عدم تناسب با سوره، عدم دارا بودن سند یا عدم صحت سند، آنها را رد و طرد نموده است. تنها سبب نزولی که بر تعابیر ذکر شده در آیات منطبق بوده و روایات آن نیز در اکثر نقل ها، صحیح است، ماجرای انفاق خانواده حضرت علی (ع) در پی نذر ایشان می باشد. البته به این شأن نزول، شبهاتی وارد شده که با توجه به اینکه مقاله حاضر به تفصیل به آنها پاسخ داده، این واقعه به عنوان سبب نزول راستین سوره انسان تأیید می گردد.
۱۳۷۲۸.

اعجاز معنایی رسم الخط قرآن و چالش های ترجمه ای آن (مطالعه ی موردی: ترجمه عبدالعزیز سلیمی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قرآن ترجمه رسم الخط عبدالعزیز سلیمی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶ تعداد دانلود : ۹۶
قرآن کریم نگارشی تا حدودی متفاوت از زبان عربی دارد، یکی از موارد اعجاز این کتاب آسمانی، اعجاز رسم الخط آن است که از دیرباز موردتوجه قرآن پژوهان و دوست دارانِ زبان عربی بوده و با گذر زمان، به علمی تبدیل گشته که چگونگی رسم الخط و نگارش مصحف از موضوعات مهمِّ آن است. باوجود اندک مخالفان، غالب صاحب نظران علوم قرآنی، به اعجاز معنایی رسم الخط در قرآن معتقدند و تابه حال آثار ارزشمندی در این خصوص از خود به یادگار گذاشته اند؛ اما بااین وجود، بازتاب این بُعد از اعجاز قرآنی در ترجمه های بیشتر مترجمان مغفول مانده است. با توجه به این که قرآن کریم لزوماً به زبان های مختلف و به خصوص زبان فارسی ترجمه می شود اهتمام به انعکاس تمام جنبه های معنایی آن از ضروریات یک ترجمه متعادل است. بر این اساس، مقاله حاضر با روش تحلیلی-نقدی، درصدد ارزیابی میزان بازتاب اعجاز معنایی رسم الخط قرآن کریم در ترجمه جدید قرآن از عبدالعزیز سلیمی است که در سال 1397 ش، به چاپ رسیده است. بررسی رسم الخطِ برخی از واژگان قرآنی و بازتاب معانی آن ها در ترجمه مذکور، نشان می دهد باوجود قابلیت انعکاس بار معنایی رسم الخط در ترجمه ، مترجم توجه چندانی به این موضوع نداشته اند. ازاین رو با تأمل بیشتر در رسم الخط مفردات قرآن، می توان بر غنا و گیرایی ترجمه ها افزود.
۱۳۷۲۹.

Exploring Strategies to Resolve Contradictions between Verses and Narrations Regarding Procreation and Limiting Progeny(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: Population Increase Procreation Population Control Quran narrations

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵ تعداد دانلود : ۳۹
Given the importance of increasing and decreasing procreation, the present study aims to address contradictory verses and narrations on this topic using a descriptive and analytical method and answer the question: ‘What are the solutions for resolving contradictory verses and narrations regarding the increase and decrease of procreation?’ The research findings show that by applying two solutions, namely governmental decrees and the rules of conflict, balance, and preference, the conflict among the verses and narrations in the field of prolificacy and population control is resolved. In the first approach, the verses and narrations of prolificacy and population control, based on the primary principle and rule, indicate the preference and desirability of increasing procreation. However, if the individual and social conditions of the Islamic community change, the primary rule may change. The ruler and the supreme jurisprudent can issue a decree according to the circumstances of the time. Consequently, both an increase and a decrease in procreation may occur in different times and conditions in the Islamic community, thus avoiding a conflict. In the second approach, considering that the contradictory verses and narrations in the field of prolificacy and population control are divided into three categories: Conflict between verses of prolificacy and verses of population control, conflict between verses and narrations of prolificacy and population control, and conflict between narrations of prolificacy and narrations of population control. In the conflict between verses of prolificacy and verses of population control, the verses of prolificacy are preferred. In the conflict between verses and narrations of prolificacy and population control, two scenarios are possible: Sometimes the verses of prolificacy conflict with the narrations of population control, in which case the verses of prolificacy are preferred because they are definite in meaning ( Dalālah ) and definite in origin ( Ṣudūr ), while the narrations of population control are speculative in meaning ( Dalālah ) and speculative in origin ( Ṣudūr ); and sometimes, the verses of population control conflict with the narrations of prolificacy. The narrations of prolificacy are preferred because the verses of population control do not indicate procreation and increasing progeny. In the conflict between narrations of prolificacy and narrations of population control, since the conflict between these narrations is of the type of absolute and restricted conflict, the narrations of population control are restricted by the narrations of prolificacy. Accordingly, according to the verses and narrations, the abundance and increase of procreation are desirable.
۱۳۷۳۰.

واکاوی مساله جبر و اختیار ابلیس در تاویلات قرآنی عین القضات همدانی و نقد آن با تکیه بر اندیشه های تفسیری آیت الله جوادی آملی

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: جبر اختیار ابلیس تأویل همدانی جوادی آملی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴ تعداد دانلود : ۶۱
یکی از شبهات مهمی که در جریان ترک فعل ابلیس مطرح می شود این است که ابلیس در جریان رانده شدن خویش از ساحت الهی تلاش دارد تا این فعل را به خدا نسبت داده از سویی برای انتقام از حضرت آدم علیه السلام به عزت و جلال الهی سوگند یاد می کند که نگذارد بهشت جایگاه ابدی انسان گردد. لیکن این که آیا ابلیس با اراده و اختیار خویش ترک سجده نموده و تکبر ورزید و یا اینکه این ترک فعل، براساس جبلّی و سرشت ابلیس بوده و او مجبور به ترک سجده بوده و لذا پیامد آن دوری از رحمت الهی و متلبس به خلعت غضب و لعن الهی شده شده است از منظر مفسران و اهل تصوف و عرفان مباحثی مطرح شده است. از ظواهر سخنان برخی از متصوفه مانند عین القضات همدانی با استناد به آیه" قَالَ فَبِمَا أَغْوَیْتَنِی لَأَقْعُدَنَّ لَهُمْ صِرَاطَکَ الْمُسْتَقِیمَ "این گونه می توان استنباط نمود که او با تأویلی خلاف ظاهر از معنای آیه، به دفاع از ابلیس برخاسته، و عدم اختیار و جبر ابلیس را از آیه فهمیده است. اینها معتقدند در نهایت ابلیس مشمول رحمت الهی گشته و به بهشت بر می گردد. در مقابل بسیاری از مفسران و عرفا او را واجد اختیار دانسته لعن او را نتیجه ابا و استکباری می دانند که در مقابل خدای متعال ابراز نموده است. . یافته های تحقیق برآن است که ابلیس فاقد اختیار نبوده بلکه واجد آن بوده و با خوی استکباری که داشت تمرد نموده است.
۱۳۷۳۱.

The Three Meanings of "Nisyān" (Forgetfulness) in the Quran, Emphasizing the Connotative Meaning and Emotional Load in Collocations and Substitutions(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: Nisyān in the Quran semantics Connotative Meanings emotional load Forgetfulness Aspects and Parallels

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶ تعداد دانلود : ۵۶
Semantics of the words of the Holy Quran is a new approach towards discovering the inner layers of God's word. The word "Nisyān" (forgetfulness) is one of the concepts that appear in thirty-six verses. The present study, using semantic methods and an analytical-descriptive approach, aims to examine this word from a semantic perspective. Considering the connotative meanings and emotional load of this word, it can be said that in the overall frequency of "Nisyān" in the Quran, three meanings can be considered, which are: The meaning of "Unintentional Forgetfulness" in six verses without eschatological punishment, the meaning of "Forgetfulness with the Association of Negligence" in eleven verses with a negative connotation, and the meaning of "Abandoning" in nineteen verses with eschatological punishment. The object of "Nisyān" in the relevant verses can be an objective indicator in determining the type of application of "Nisyān." If the object of "Nisyān" is something sensory and material, "Nisyān" falls into the category of unintentional forgetfulness; if its object refers to humans and their actions, it falls into the group of forgetfulness with the association of negligence; and if its object is something spiritual, such as the Day of Resurrection, Allah, and the like, it will be in the meaning of abandoning.
۱۳۷۳۲.

A Semiotic Analysis of the Quranic Narrative of Abraham's (AS) Dream of Sacrificing His Son(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: Trans-textuality Intra-textuality Sacrifice of Isaac Text Semiotics

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴ تعداد دانلود : ۴۲
Some researchers consider the Quranic narrative of Abraham's dream of sacrificing his son, and its Torah pre-text, as evidence of the possibility of God issuing commands that contradict ethics. The Torah narrative explicitly states the command to sacrifice, but such explicitness is absent in the Quranic narrative. The aim of the semiotic analysis of the Quranic narrative is to uncover the hidden and implicit meanings of the text in order to decode the command that Abraham was tasked with through the dream. In this method, the Quranic narrative is analyzed from the perspectives of "Trans-textuality," "Intertextuality," "Hyper-textuality," "Archi-textuality," "Para-textuality," and "Intra-textuality." The semiotic analysis of this Quranic narrative from the perspective of "Intertextuality" shows that its partial presence with the Torah pre-text is close to zero. This analysis also shows that the Quranic narrative is a transformation of the Torah pre-text and, unlike it, has the significant addition of Abraham's dream and does not indicate a command to sacrifice. The analysis of the Quranic narrative from the perspective of Para-textuality and Intra-textuality shows that Abraham was commanded to confirm the interpretation of his dream, that is, to prove that he believed that the knife would not cut his son's throat with God's permission.
۱۳۷۳۳.

بررسی تطبیقی بهره گیری از قاعدیه ترجیحی «تقدیم آیات قرآن بر آرای مخالف» در نظر علامه طباطبایی و ابن عاشور(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تفسیر تطبیقی قاعدیه ترجیحی علامه طباطبایی ابن عاشور

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴ تعداد دانلود : ۶۹
قواعد ترجیحی ضوابطی اند که مفسر در تفسیر آیات قرآن به وسیلیه آن ها قول راجح را از میان اقوال مختلف شناسایی می کند. یکی از قواعد ترجیحی مورد استناد مفسران، قاعدیه «تقدیم آیات قرآن بر آرای مخالف» است. بر اساس این قاعده، مفسر در تفسیر آیه، قولی را که مطابق با ظاهر دیگر آیات همسو با آییه مورد نظر باشد را بر قول مخالف مفسران ترجیح می دهد. هدف این مقاله بررسی رویکرد دو تن از مهم ترین مفسران هم عصر شیعه و سنی، علامه طباطبایی و ابن عاشور، به این قاعده در آیات ملاقات مجرمان با ملائکه (فرقان/ 22) و شفاعت (بقره/ 48) است. این مقاله با روش توصیفی - تحلیلی و با رویکرد تطبیقی نوشته شده است. رویکرد مفسران به قاعدیه ترجیحی مورد بحث در این دو آیه بررسی شد و مشخص گردید علامه طباطبایی در تفسیر آیاتِ نام برده از قاعدیه ترجیحی مورد بحث استفاده کرده است و با توجه به ظاهر آیاتِ دیگر، مراد از «یوم» در آییه 22 سوریه فرقان را روز مرگ دانسته و آرای مخالف را نپذیرفته است. اما ابن عاشور در تفسیر این آیه از قاعدیه ترجیحی مورد نظر غافل شده و از آن استفاده نکرده و اقوال مخالف را پذیرفته است. در تفسیر آییه 28 سوریه بقره، اگرچه هر دو مفسر به قاعدیه ترجیحی مورد نظر توجه داشته و امکان شفاعت دیگران با اذن خداوند را پذیرفته اند، ولی رویکرد علامه بسیار قوی تر از ابن عاشور است.
۱۳۷۳۴.

A Critical Analysis of Muḥammad Rātib Nabulsī's Scientific Exegesis of Verse 37 of Surah al-Raḥmān(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: Scientific exegesis Muḥammad Rātib Nabulsī Surah al-Raḥmān astronomy

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲ تعداد دانلود : ۴۴
Nabulsī, a contemporary āuranic scholar, is a follower of the scientific interpretation school. Among the verses he has interpreted is verse 37 of Surah al-Raḥmān, which he associates with a cosmic phenomenon. In his view, this verse describes the explosion of a star, resulting in the formation of a reddish nebula resembling a rose. The image published by NASA of the "Cat's Eye Nebula," which Nabulsī believes resembles a flower, is his only evidence for this claim. The present study, using a descriptive-analytical method and a critical approach, aims to find Nabulsī's interpretation inconsistent with the apparent meaning and context of the verse; and also, examines the compatibility of such an interpretation with the verse and evaluates its validity. The results indicated that Nabulsī's interpretation is not inconsistent with the context of the verses and is not supported by scientific data in the field of astronomy. Recent, clearer images from NASA of the Cat's Eye Nebula reveal that the previous image was inaccurate, and this nebula is neither red nor rose-like. Furthermore, his interpretation lacks literary and linguistic support, and the etymological research conducted in this study confirms this claim. An analysis of Nabulsī's interpretation within the framework of conceptual metaphor theory also reveals that he neglected the source and target domains of this metaphor, leading to errors. Additionally, when examined from the perspective of the Quranic language, Nabulsī's interpretation faces significant challenges that cannot be justified.
۱۳۷۳۵.

تبارشناسی، اعتبارسنجی و مبنایابی روایت ترتیب نزول جابر بن زید(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قرآن فهرست ترتیب نزول روایت جابر بن زید تبارشناسی اعتبارسنجی مبنایابی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲ تعداد دانلود : ۹۳
فهرست ترتیب نزول جابر بن زید یکی از فهرست های روایی مطرح در تاریخ گذاری قرآن است. غالب قرآن پژوهان برای گزارش یا استفاده از این ترتیب، فقط به الاتقان سیوطی مراجعه می کنند و از سایر منابع و تحریرهای این روایت غافل اند، حال آن که این روایت در منابع کهن تری چون البیان فی عد آی القرآن ابوعمرو دانی، از طریقی دیگر و با متنی کامل تر نقل شده است. علاوه بر این، در نسخ مختلف مخطوط و مطبوع الاتقان، در ثبت فهرست جابر سهو و جاافتادگی رخ داده است. اکتفا و اعتماد به یک نسخیه چاپی از الاتقان باعث شده است که این گونه خطاها در کتب و مقالات معاصر بازنشر شود و تصور گردد این فهرست فاقد برخی سور مانند نور، حجرات و عادیات است. همچنین فهرست جابر در الاتقان دارای سوریه حمد است و برخی قرآن پژوهان از این روایت برای تاریخ گذاری سوریه حمد استفاده می کنند. بررسی تحریرهای مختلف روایت جابر در سایر منابع نشان می دهد که جای گذاری سوریه حمد در این فهرست ممکن است حاصل اجتهاد راویان بعدی باشد. این مقاله با جست وجو در نُسخ کهن ترین منابع موجود، ضمن معرفی منابع روایت جابر بن زید، با تبارشناسی و مقایسیه فهرست های روایی، به دنبال کشف ماهیت، اعتبار و مبنای این فهرست است. بررسی ها نشان می دهد بعضی از اختلافات جزئی در فهرست جابر نسبت به سایر فهرست های روایی می تواند ناشی از اشتباه در نقل یا کتابت باشد، اما پاره ای اختلافات مانند جای گذاری سوریه مائده در شمار اولین سور مدنی و حذف و اضافیه سوریه حمد، با خطای سهوی قابل توجیه نیست. این نوع از اختلافات فقط می تواند ناشی از اجتهاد و تغییر عمدی در فهرست پایه به دلیل ترجیح دیگر اقوال باشد.
۱۳۷۳۶.

The Role and Position of the Contextual Clue of "Maqām" (Situation) in Allamah Ṭabāṭabāʼī's al-Mīzān Commentary(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: Allamah Ṭabāṭabāī al-Mīzān Commentary Interpretive Clues Clue of Maqām

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲ تعداد دانلود : ۵۸
The importance and role of contextual clues in achieving an accurate and valid interpretation of the Holy Quran is a fundamental topic that has consistently attracted the attention of researchers in the field of Quranic sciences. Interpretive clues, as efficient tools, play a vital role in understanding the profound meaning and real intent of the verses and are divided into two general categories: "Verbal" (Maqālīyah) and "Circumstantial" (Ḥālīyah). Paying attention to these clues is an important criterion for evaluating the validity and accuracy of Quranic commentaries, because accurate and correct use of them can lead to a better understanding of the context and circumstances of the revelation of the verses. The contextual clue of "Maqām" (Situation) is one of the valuable clues that has received less direct attention in commentaries. This clue can be understood from the exigency of speech and the atmosphere governing the discourse, and it helps the commentator to find the precise meaning of the verses and link it to the temporal and spatial circumstances. Allamah Ṭabāṭabāʼī is among the commentators who, in al-Mīzān commentary, have extensively used the contextual clue of Maqām to deepen the understanding of the verses. This approach has enabled him to look at the verses from a new perspective in various fields, including literary and linguistic discussions, Quranic sciences, traditions, and specialized issues of interpretation, and sometimes to critique prevailing views. The application of the contextual clue of Maqām in al-Mīzān commentary has not only led to a new understanding of the verses, but has sometimes led to the rejection or correction of some traditional interpretations. The present study, using a descriptive-analytical method, aims to examine the frequency of use of the Maqām clue and the extent of its impact on the interpretation of Quranic verses in al-Mīzān, in order to reveal the different roles that this clue plays in various interpretive fields and, on the other hand, to reveal its importance in a more accurate and better understanding of the verses of the Quran.
۱۳۷۳۷.

مؤلفه های برنامه ریزی راهبردی در اندیشه قرآنی امام خامنه ای

کلیدواژه‌ها: برنامه ریزی برنامه ریزی راهبردی آینده نگری اندیشه قرآنی امام خامنه ای

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱ تعداد دانلود : ۵۸
یکی از ارکان و وظایف مدیریت، برنامه ریزی است. تا آنجا که دست یابی به اهداف از قبل تعیین شده، بدون آن امکان پذیر نمی باشد. البته لازم به ذکر است، زمانی می تواند برنامه ریزی برای موفقیت و رسیدن به اهداف مفید و مؤثر واقع شود که مقتبس شده از آموزه های قرآنی و بر اساس رهنمودهای انبیا و اولیای الهی باشد. و در این زمینه امام خامنه ای در عصر کنونی به عنوان یک مدیر بی بدیل بوده و توانسته بیش از چهار دهه جامعه و فراتر از جامعه، را همراه با عمل مدیریت نموده است. نیز رهبری با بیانات و رهنمودهای مدبرانه به نحو احسن و اکمل برنامه ریزی در مدیریت را تبیین نموده است که در این پژوهش به تحلیل قرآنی آن پرداخته می شود. در این تحقیق نگارنده مسئله یادشده را از روش توصیفی و تحلیلی و با تمسک به آیات الهی و بیانات امام خامنه ای، مورد تجزیه وتحلیل قرار داده است. یافته های پژوهش برآن است که تحلیل قرآنی مؤلفه های برنامه ریزی راهبردی در اندیشه قرآنی امام خامنه ای بر مبنای همچون: تفکر و تلاش، امدادهای الهی و توسل، توکل، امیدواری، صبر و استقامت، تدریج و گام به گام و هدفمندی و آینده نگری بوده است.
۱۳۷۳۸.

نقد آرا و ارزیابی روایات تفسیری ازدواج فرزندان آدم(ع)، با عرضه بر قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: روایات تفسیری عرضیه روایات بر قرآن ازدواج فرزندان آدم(ع) ازدواج انسان با جن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲ تعداد دانلود : ۶۴
روایت از ابزارهای مهم تفسیری است. با این حال، غالب روایات تفسیری از ضعف سندی و اشکالات و تعارض محتوایی رنج می برند. عرضیه روایات بر قرآن از شیوه های ارزیابی روایات تفسیری است. این مقاله که به روش کتابخانه ای و شیویه توصیفی - تحلیلی سامان یافته است، در قالب نمونه پژوهی، به ارزیابی روایات و آرای تفسیری در مسئلیه چالشی ازدواج فرزندان آدم(ع)، با عرضیه آن ها به آیات پرداخته است. یافته های تحقیق نشان می دهد که روایات مستند دیدگاه مشهور مبنی بر ازدواج فرزندان آدم(ع) با یکدیگر، ضمن تعارض با روایات دیگر، با آیات قرآن نیز در تنافی است و ادعای هماهنگی با ظاهر آییه نخست سوریه نساء مخدوش است. روایات دیدگاه دوم (ازدواج فرزندان آدم(ع) با جنیان و حوریان)، تنافی محتوایی دارند و استناد به آیات برای امکان یا وقوع ازدواج انسان با جن، نااستوار است. دیدگاه فاقد اشکال و قابل دفاع در این مسئله، ازدواج فرزندان آدم(ع) با انسان هایی از نسل های پیشین است که با آیات و روایاتی، همسویی دارد.
۱۳۷۳۹.

شگردها و شیوه های مبارزه دشمنان با رهبران دینی از منظر قرآن کریم

کلیدواژه‌ها: دشمن دشمن شناسی خصم عدو قرآن کریم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰ تعداد دانلود : ۸۶
بحث شناختِ دشمن در قرآن کریم مورد توجه ویژه قرار گرفته است. خداوند متعال در آیات متعددی دشمنان جبهه حق را معرفی می کند تا مسلمانان آنان را بهتر بشناسند و به مبارزه با آنها بپردازند. دشمن در اصطلاح لغویان و مفسران به کسی که ضرر می رساند و نیز هر آنچه انسان را از راه مستقیم منحرف سازد و موجب عدم اطاعت انسان از خدا شود، اطلاق می شود. در طول تاریخ ادیان الهی، رهبران امت های توحیدی بیش از همه مورد هجمه دشمنان قرار گرفته اند؛ چون رهبری در نظام توحیدی از جایگاه ویژه ای برخوردار است؛ از این رو دشمنان، تمام تلاش خود را در دشمنی با رهبری دینی به کار می گیرند. قرآن کریم با ظرافت و دقت تمام، خدعه ها، شیوه ها و اهداف کافران و مشرکان را در مبارزه و تخریب رهبران دینی برملا می سازد. از دیدِ قرآن کریم، ایجاد تردید و ابهام در بین مردم نسبت به حقانیت رهبری، شکستن قداست رهبری با استفاده از حربه تهمت و افتراء، تضعیف دستیاران رهبر و تشکیلات رهبری، تحقیر و استهزای رهبری، بدل سازی و رهبرتراشی، تطمیع رهبری، تهدید رهبری و ... از شگردها و شیوه های مبارزه دشمنان در مبارزه با رهبران دینی است. مبنای کار نگارندگان در این مقاله بر آن است تا با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و با شیوه تفسیر موضوعی شگردها و شیوه های مبارزه دشمنان با رهبران دینی از منظر قرآن کریم را مورد بررسی قرار دهند.
۱۳۷۴۰.

تلفیق روش نشانه شناسی ایزوتسو و روش استنطاق شهید صدر با تطبیق بر داستان موسی (ع) و فرعون در قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: نشانه شناسی تفسیر موضوعی شهید صدر ایزوتسو حضرت موسی ( ع) فرعون

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹ تعداد دانلود : ۷۹
بهره مندی از روش های برون دینی مانند روش نشانه شناسی در تلفیق با روش های درون دینی فهم متن تفسیری گامی در طراحی روش بدیع و تکمیل روش های پیشین فهم آیات قرآن است. این پژوهش که با روش تحلیلی - توصیفی صورت گرفته و به نوعی مطالعه درجه دوم در حوزه روش شناسی محسوب می شود به منظور گشودن راهی برای تکمیل و توسعه روش تفسیر موضوعی شهید صدر به بررسی «روش مدل یابی تفسیر موضوعی- نشانه شناختی» پرداخته است که در نهایت به تلفیق فرایند کشف مدلولهای مفهومی روابط هم نشینی و جانشینی با روش تفسیر موضوعی منجر شد. تلفیق در مرحله روش اجتهادی به عنوان بخشی از فرایند روش استنطاق صورت گرفت. برای تبیین چگونگی و رهاورد این تلفیق، از روش معناشناسی قرآن ایزوتسو استفاده شد که در ترکیب با روش تفسیر موضوعی، مکانیسم تکثر و کشف لایه های عمیق معانی را فراهم می آورد که شامل: جهان بینی بالنده، خرده نظام های فرهنگی، نزدیک شدن به دال مرکزی و درون متنیت است. برای عینی سازی کاربست این مدل، به ساخت نمونه هایی از روابط هم نشین و جانشین در آیات مربوط به داستان موسی (ع) و فرعون پرداختیم. با تحلیل نشانه ها سلسله ای از روابط هم نشین و جانشین و لایه های عمیق معانی حاصل از این روابط آشکار شد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان