درخت حوزه‌های تخصصی

منطق، فلسفه و کلام اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
فلسفه اسلامی کلام منطق
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱٬۸۶۱ تا ۱٬۸۸۰ مورد از کل ۱۸٬۸۲۳ مورد.
۱۸۶۱.

حقیقت محمدیه در حکمت متعالیه

نویسنده:
منبع: اندیشه نوین دینی ۱۳۸۴ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: عقل انسان کامل قاعدة الواحد قاعدة امکان اشرف حقیقت محمدی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۵۹ تعداد دانلود : ۱۱۵۳
قاعدة الواحد و امکان اشرف از قواعد مهم فلسفة اسلامی بر ضرورت صدور عقل به عنوان صادر اول از ذات حق تعالی حکم می‌کنند. عقل در حکمت متعالیه، حقیقت و روح متعالی محمد (ص) است که بنابر نقل و عقل تأیید می‌شود. پیامبر (ص) شالودة هستی، واسطة آغاز نظام تکوین، بقای آن و معاد همة موجودات است و همان انسان کامل است که فیض حق را به موجودات می‌رساند. ملاصدرا پیامبر (ص) را وجودی منزه از قوه و انفعال و احتیاج می‌داند و بدین طریق اولویت پیامبر (ص) را در آیات و روایات تعیین می‌‌کند. صراط مستقیم الهی و آئینة جامع صفات و آثار الهی در وجود پیامبر (ص) ظهور می‌یابد و اذن شفاعت خاص اوست.
۱۸۶۴.

توحید افعالی در عرفان مولوی و کلام اشعری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه نوین دینی سال چهارم زمستان ۱۳۸۷ شماره ۱۵

کلیدواژه‌ها: وحدت وجود سبب تجلی حق فاعلیت حق مظاهر الاهی

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام کلیات مکاتب کلامی اشاعره
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام خداشناسی صفات و اسماء خدا
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تصوف و عرفان اسلامی سایر
تعداد بازدید : ۳۶۵۲ تعداد دانلود : ۲۹۹۰
توحید افعالی یکی از مراتب توحید (مهمترین اصل ادیان آسمانی) است. اشاعره با انکار نظام علی در عالم و ارجاع آن به عادت الاهی، تنها فاعل در عالم را خداوند می دانند. مولوی که در هستی جز وحدت و عشق نمیبیند و فعل و ذات عاشق را فانی در معشوق میداند، بیان می کند که تجلی کامل اسما و صفات حق، نظام سببیت در عالم را ضروری می کند. علیتی که مولوی در هستی مشاهده می کند، غیر از علیت مصطلح در فلسفه مشائی است و لذا منافاتی با فاعلیت مطلق خداوند ندارد. ملاصدرا با مبانی خاص فلسفه خویش، استدلالی قوی بر قول مولوی در این بحث اقامه کرده است.
۱۸۶۵.

شیوه های نزول امدادهای غیبی بر مومنین از منظر آیات قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تفسیری سال ششم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲۴

کلیدواژه‌ها: سنت های الهی امدادهای غیبی عوامل نزول امداد الهی

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی فلسفه دین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن موارد دیگر
تعداد بازدید : ۳۶۵۰ تعداد دانلود : ۱۰۷۸
امدادهای غیبی به عنوان یکی از سنت های مهم در قرآن کریم مطرح است. این سنت مبین آن است که اگر انسان از امدادهای عام الهی درست استفاده کند و قابلیت های معنوی را در خود تقویت نماید، بی گمان نظام علّی و معلولی جهان نیز به حمایت او برمی خیزد و او را از پشتیبانی خاص خود بهره مند می سازد. بررسی آیات قرآن از این رویکرد نشان داده است که امدادهای غیبی را می توان به دو دسته عمده عوامل بیرونی و درونی تقسیم نمود که فرستادن لشکر الهی، انجام امور غیرممکن، حفظ و صیانت مؤمنین، افزایش نعمات دنیوی و حکومت دادن به صالحان از جمله موارد عوامل بیرونی اند. هم چنین هدایت بخشی و آرامش قلبی، اندک نمایی و ایجاد ترس و وحشت در دل دشمنان از جمله مصادیق عوامل درونی محسوب می شوند. این مقاله بر آن است تا با استناد به آیات قرآن و منابع تفسیری، مهم ترین شیوه های نزول این الطاف ویژه الهی بر مومنین را مورد واکاوی قرار دهد.
۱۸۶۸.

‌نظریه‌ زیادگی‌ اظهار صدق‌ و نظریه‌ ‌غیرتوصیفی‌(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: ذهن ۱۳۸۲ شماره ۱۳
حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی معرفت شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق منطق فلسفه منطق صدق منطقی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی معرفت شناسی
تعداد بازدید : ۳۶۴۶
نظریه‌های‌ عمده‌ درباب‌ صدق، صدق‌ را وصفی‌ برای‌ جمله‌ می‌دانند اما براساس‌ نظریه‌ زیادگی‌ اظهار صدق‌ - که‌ توسط‌ فرانک‌ رمزی‌ و فرگه‌ ارائه‌ شد - صدق، امری‌ زاید و حشو تلقی‌ می‌شود. استراوسون‌ نیز صدق‌ و کذب‌ را محمول‌ توصیفی‌ برای‌ جملات‌ قلمداد نمی‌کند. به‌ عقیده‌ وی‌ انتساب‌ صدق‌ به‌ یک‌ جمله، نقش‌ انشایی‌ ایفا می‌کند نه‌ نقش‌ گزاره‌ساز. از این‌رو، دیدگاه‌ وی‌ را نظریه‌ غیرتوصیفی‌ درباب‌ صدق‌ می‌دانند. نوشتة‌ حاضر، ضمن‌ تبیین‌ این‌ دو نظریة‌ جدید به‌ نقد و بررسی‌ آنها می‌پردازد.
۱۸۷۰.

روشنفکری تجدد و دینداری(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اندیشه حوزه ۱۳۷۹ شماره ۲۴
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۴۴
متن حاضر تلفیقی است از یک سخنرانی پیرامون «معنی، کارکرد و آفات روشنفکری» که توسط جناب آقای ملکیان ایراد گردیده و گفت‏وگویی که درباره سنّت و تجدّد و نسبت آن با دینداری با ایشان به عمل آمده است.
۱۸۷۵.

رابطه جامعه و معرفت از دیدگاه نهج البلاغه

نویسنده:
منبع: رواق اندیشه ۱۳۸۲شماره ۱۷
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۴۲
از موضوعات مهم حوزه معرفتى، مساله «رابطه ذهن و واقعیتهاى خارج از ذهن مى‏باشد» زیرا دامنه تاثیرگذارى و حوزه‏هاى نفوذ آن فراوان است . به عنوان نمونه; وقتى کانت مدعى مى‏شود که همیشه ذهن مؤثر و فعال است و در نتیجه مى‏گوید عالم شناخت; همان مشاهده خارج با عینک مختص به ذهن است، به تبع این نظریه، دیدگاههایى در دیگر حوزه‏هاى معرفتى نظیر; «تفسیر» ، «تاویل‏» و . . . شکل مى‏گیرد . و در مقابل او مارکس، چنان ذهن را عاجز مى‏داند که تمام روابط اجتماعى را متاثر از واقعیتهاى اقتصادى و ذهن را تابلوى آن مى‏داند . اما نظر صحیح کدام است؟ براى رسیدن به یک نظر جامع و همه‏جانبه‏نگر، خود را تسلیم امیر بیان و کتاب او که پس از قرآن، امام کتابها است، یعنى نهج البلاغه نمودیم . لکن براى درک هر چه بیشتر بحث ابتدا به مباحث و مفاهیم کلیدى و تاریخچه جامعه‏شناسى معرفت پرداختیم، زیرا یکى از متولیان این نوع موضوعات مى‏باشد، سپس رابطه عین و ذهن از منظر نهج البلاغه را پى گرفته و در نهایت نتیجه بحث را آورده‏ایم .
۱۸۷۶.

بازخوانی جهان های اجتماعی جامعه شناسی پدیده شناختی بر اساس حکمت متعالیه(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: معرفت فرهنگی اجتماعی سال سوم زمستان ۱۳۹۰ شماره ۱ (پیاپی ۹)

کلیدواژه‌ها: حکمت متعالیه جهان های اجتماعی جامعه شناسی پدیده شناختی نظریة اجتماعی صدرایی

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی نظری فلسفه علوم اجتماعی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی کلیات مکتب های فلسفی حکمت متعالیه
تعداد بازدید : ۳۶۴۰ تعداد دانلود : ۱۶۱۰
حکمت متعالیه در زمرة گنجینه های اسلامی است که دلالت ها و لوازم فراوانی برای طرح ریزی فلسفة علوم اجتماعی دارد تا از این مسیر بتوان به تغییر در علوم اجتماعی نایل شد. هنگامی می توان به چنین هدفی دست یافت که پرسش هایی از سنخ فلسفة علوم اجتماعی طراحی کنیم و به این نظام حکمی عرضه داریم تا از این طریق دلالت ها و لوازم آن را بر مبنای حکمت متعالیه به دست آوریم. این پژوهش، از روش تحلیلی ـ برهانی سود جسته است. حکمت متعالیه، هستی ای فراتر از فهم انسان باور دارد و جهان اجتماعی نیز همان سپهر معنایی است که انسان به واسطة حرکت جوهری در پرتو اتحاد علم و عالِم و معلوم، به آن سپهر معنایی دست می یابد. این سپهر معنایی اگر با نظام معنایی توحیدی هم سان باشد، جامعة فاضله را در تاریخ خود محقق می سازد؛ در غیر این صورت، جوامع غیرفاضله را وارد تاریخ ساخته است.
۱۸۷۸.

تحلیل و بررسی نبوت پیامبر اکرم(ص) پیش از بعثت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه نوین دینی سال نهم زمستان ۱۳۹۲ شماره ۳۵

کلیدواژه‌ها: رسالت هم زمانی پیامبر اکرم(ص) نبوت شرایع آسمانی

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام پیامبرشناسی نبی کیست، وحی چیست
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ و سیره‌ حضرت محمد(ص)
تعداد بازدید : ۳۶۳۰ تعداد دانلود : ۱۰۸۱
چگونگی زندگانی پیامبر اکرم(ص) پیش از بعثت، از زمینه های مورد توجه از دیدگاه تاریخی کلامی و روایی است. دقت نظر در شواهد مبنی بر آگاهی های غیبی پیامبر اکرم(ص) در این دوران، و روند زندگی اعتقادی ایشان، و کاوش در تفاوت های طرح شده میان دو مفهوم نبوت و رسالت، می تواند مؤیدی بر این دیدگاه باشد که پیامبر اکرم(ص) در دوران قبل از بعثت از مراتبی از نبوت برخوردار بود. استخراج دیدگاهی جامع درباره تفاوت میان دو مقام نبوت و رسالت و ارائه تعریف صحیحی از نبوت به عنوان مبنای پژوهش، نخستین گام در جهت بررسی فرضیة مقاله حاضر به شمار می رود. گام بعدی استخراج شواهدی است که بر این آگاهی های غیبی و روابط با ملک دلالت می کند. کندوکاو در سیرة پیامبر اکرم(ص) و بررسی احتمالات گوناگون درباره شریعت ایشان، حاکی از آن است که در دوران پیش از بعثت، آئین خود را از طریق ارتباط با عالم غیب دریافت می کرده است.
۱۸۷۹.

ر هایی از رنج در آموزه های قرآنی و آیین بودا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزه های قرآنی پاییز و زمستان ۱۳۹۲ شماره ۱۸

کلیدواژه‌ها: اسلام رنج مصیبت آیین بودا رهایی از رنج

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی فلسفه دین
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن اخلاق و تربیت در قرآن
  4. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی ادیان دیگر
تعداد بازدید : ۳۶۲۸ تعداد دانلود : ۱۹۹۵
انسان در سختی آفریده شده و در طول زندگی با مشکلات مختلف روبرو است. مدیریت مشکلات می تواند او را از رنج برهاند و در دلِ بلایا مسیری آرامش زا به وی بنمایاند. از دیگر سوی عدم مدیریت مشکلات موجب اختلالات عصبی و گاه نارضایتی از زندگی می گردد. برخی از ادیان برای مدیریت مشکلات، مبتنی بر جهانی بین خویش، برنامه هایی ارایه نموده اند تا تحمل رنج را آسان یا آن را ریشه کن نمایند. در آموزه های قرآنی اسلام و تعالیم پیشوایان آن و نیز تعالیم بودا برای نیل به این امر راهکارهایی ارائه شده است. این نوشته به روش توصیفی تحلیلی در پی دست یافتن به راهکار های اسلام و آیین بودا جهت رهایی از رنج و مقایسه و تحلیل اجمالی آنهاست؟ قرآن در موارد متعدد با پذیرش رنج و مصیبت در زندگی انسان آن را هدفمند و عمق آن را خیر و خوبی و وسیله ای برای رسیدن به کمال می داند و در یک نگاه کلی و جامع به سه بخش تقسیم می کند: بازتاب عمل، کفاره گناهان و یا زمینه تکامل شخصیت. از سوی دیگر در آیین بودا رنج که خصیصه تمام هستی از جمله انسان است با نگاهی بدبینانه به رویدادهای ناخوشایند در زندگی انسان، هدفی برای آن ها بیان نمی کند و لزوما باید پس از انجام دستورات هشتگانه از رنج رهایی یافت این نوشتار پس از طرح مساله و مفهوم شناسی، به راهکار رهایی از رنج از نظر اسلام و بودا و تحلیل آن پرداخته است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان