درخت حوزه‌های تخصصی

جغرافیا

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
جغرافیای انسانی جغرافیای طبیعی رشته های جغرافیای عمومی فنون جغرافیایی گروه های ویژه نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۶٬۱۴۱ تا ۶٬۱۶۰ مورد از کل ۳۴٬۷۸۴ مورد.
۶۱۴۱.

موانع تحقق پارادایم حکمرانی خوب شهری در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ساختار و کارکرد شهری سال ۹ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۳۱ 199 - 228

کلیدواژه‌ها: ایران پارادایم حکمرانی خوب شهری نظریه مبنایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۶ تعداد دانلود : ۱۷۳
پارادایم ها حاوی نگاه خاصی به انسان، تعریف اشکال درست روابط اجتماعی و اثرگذاری بر جهان، مردم و تعیین مسیر توسعه اجتماعی جوامع و «روش دیدن» خاص جهان را میسر می سازند. حکمرانی خوب شهری به مثابه یک پارادایم سیاستی در زیست جهان امروز بروز یافته و این روش دیدن را مهیا ساخته است. با توجه به روند افزایشی جمعیت شهرنشین، جمهوری اسلامی ایران نیز برای کاربست این پارادایم با موانعی مواجه است. سوال اصلی پژوهش موانع تحقق پارادایم حکمرانی خوب شهری در ایران چیست؟. با استفاده از نظریه مبنایی از طریق مصاحبه عمیق و نمونه گیری هدفمند با 37 نفر از نخبگان مساله حکمرانی خوب شهری در ایران، مدل پارادایمی موانع تحقق پارادایم حکمرانی شهری در ایران شناسایی گردید. 280مفهوم اولیه، 102 مقوله فرعی، 21 مقوله اصلی و یک مقوله هسته بدست آمد. شرایط علی 4 مقوله اصلی، شرایط زمینه ای 4 مقوله اصلی، شرایط دخیل4 مقوله اصلی، پدیده مرکزی 1 مقوله اصلی، راهبردها 4 مقوله اصلی و  پیامدها5 مقوله اصلی استخراج گردید. موانع پارادایم حکمرانی شهری در ایران را می توان در سه مقوله نهادی، ایده و بازیگران به شرح زیر بیان نمود: نهادی: دولت مطلقه، فرهنگ سیاسی محدود، خاص گرایی، ضعف مدیریت شهری، جامعه مدنی ضعیف، دولت رانتی، کاهش درآمدهای دولت بر اثر  تحریم، دولت نفوذ ناهمگن، ساختار فرصت سیاسی، سیاست زدگی، ضعف قوانین؛ در مقوله ایده: نارسایی های هویتی، تعامل پیشینی ضعیف دولت-ملت، گفتمان ایدئولوژیک حاکمیت، فقدان مرجعیت شهری، حکمرانی متمرکز، نو ارزش گرایی هویتی، حاکمیت سنت بر جامعه ایرانی؛ بازیگران: بازیگران محدود، فرصت ائتلاف سازی ، شهروند بی مسئولیت.
۶۱۴۲.

سنجش توسعه پایدار اجتماعی در کلانشهرهای ایران با استفاده از تکنیک های آیداس و میرکا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی سال ۲۶ بهار ۱۴۰۱ شماره ۷۹ 39 - 59

کلیدواژه‌ها: توسعه پایدار اجتماعیتکنیک آیداس تکنیک میرکا کلانشهر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۴ تعداد دانلود : ۲۱۴
دولت ها در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه در جهت مقابله با شهرنشینی شتابان سیاست هایی را اتخاذ کرده اند، یکی از این استراتژی ها بحث پایداری اجتماعی است. طرح ها و برنامه های مختلف توسعه بایستی به پایداری محیط زیست، پایداری اقتصادی و نهایتاً پایداری اجتماعی منتهی شود. تمرکز پروژه ها بر اهداف اقتصادی و اهداف زیست محیطی ممکن است به پایداری در این دو بخش منتهی شود؛ ولی توسعه زمانی پایدار است که همه جانبه و یکپارچه باشد. لازم است پروژه های مختلف توسعه به پایداری اجتماعی منجر شود. از مهمترین مؤلفه های پایداری اجتماعی افزایش کیفیت زندگی و نیل به عدالت اجتماعی است. در پژوهش حاضر سعی شده که با استفاده از تکنیک آیداس به سنجش و ارزیابی شاخص های توسعه پایدار اجتماعی در کلانشهرهای ایران پرداخته شود. کلانشهرهای مورد مطالعه در این پژوهش تهران، مشهد، اصفهان، شیراز، تبریز و قم بوده است. داده های مورد نیاز پژوهش از طریق آمارنامه کلانشهرهای مورد مطالعه جمع آوری شده است. نتایج بکارگیری مدل آیداس نشان می دهد که میزان امتیاز نهایی برای کلانشهر تهران(0.998)، مشهد (0.189)، اصفهان (0.201)، شیراز (0.100)، تبریز (0.143) و قم (0.008) به دست آمده است. نتایج محاسبه مجموع مقادیر نهایی شکاف کل تکنیک میرکا نشان می دهد که کلانشهر تهران با کسب امتیاز (0.0049) بیشترین امتیازات شاخص های توسعه پایدار اجتماعی را داشته است. کلانشهر اصفهان با کسب امتیاز(0.1410) بعد از تهران بیشترین امتیاز را از آن خود کرده است. میزان امتیاز کلانشهرهای مشهد(0.1462)، تبریز(0.1520)، شیراز(0.1540) و قم(0.1612) بوده است. مقایسه تطبیقی تکنیک های آیداس و میرکا نتایج مشابهی را نشان می دهد و در این دو تکنیک کلانشهر تهران دارای بیشترین امتیاز و کلانشهر قم دارای کمترین امتیاز بوده است. نتایج هر دو تکنیک با توجه به فاصله امتیازی که کلانشهرهای مورد مطالعه باهم دارند از عدم تعادل و نابرابری حکایت دارد.
۶۱۴۳.

ارائه سناریوهای آینده گردشگری مذهبی شهر مشهد در افق 1404(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گردشگری و توسعه سال یازدهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۳۳) 85 - 98

کلیدواژه‌ها: تحلیل تأثیر متقابل سناریونگاری گردشگری مذهبی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۱ تعداد دانلود : ۲۳۱
صنعت گردشگری یکی از بزرگ ترین و پربازده ترین بخش های اقتصادی در جهان است. گردشگری ارزش افزوده بسیاری را ایجاد می کند. در تقسیم بندی مهم ترین منابع درآمدزایی، یکی از بزرگ ترین بخش های اقتصادی جهان شده است که سریع ترین رشد را دارد. گردشگری مذهبی یکی از شاخه های مهم و پردرآمد صنعت گردشگری در جهان است. پژوهش پیش رو، با بهره گیری از علم آینده پژوهی، قصد دارد که دیدی روشن از آینده ی گردشگری مذهبی شهر مشهد به برنامه ریزان و گردشگران ارائه نماید. در این پژوهش، با مطالعه ادبیات موضوع و مصاحبه با خبرگان صنعت گردشگری، پیشران های نهایی شناسایی شده است؛ سپس، با استفاده از رویکرد تحلیل تأثیر متقابل، داده ها وارد نرم افزار میک مک شده و چهار پیشران مؤثر بر آینده گردشگری مذهبی شهر مشهد مشخص شده است: امنیت و آرامش، تصویر مثبت از مقصد، هزینه های سفر و رضایت گردشگران، که از میان نوزده عامل مؤثر انتخاب شده اند. در مرحله بعدی، برای تدوین سناریو، چهار پیشران مؤثر با تعیین حالت های عدم قطعیت در پرسش نامه توسط خبرگان وارد نرم افزار سناریو ویزارد شد و سازگارترین سناریوهای پیش و مشخص شد. پس از شناسایی سناریوها و مشورت با خبرگان، امنیت و آرامش و هزینه سفر برای تدوین سناریوها انتخاب شدند و با توجه به شرایط، آینده گردشگری مذهبی شهر مشهد در قالب چهار سناریو ارائه شد.
۶۱۴۴.

تحلیل حقوقی چالش های درخواست حاکمیت سرزمینی در فضای سایبر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش سیاسی فضا دوره چهارم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۱۵) 234-224

کلیدواژه‌ها: فضای سایبر حاکمیت حاکمیت سرزمینی حقوق بین الملل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۹ تعداد دانلود : ۱۹۵
مسئله قلمروخواهی کشورها در فضای سایبر که با هدف تسری حاکمیت سرزمینی از فضای جغرافیای حقیقی به فضای سایبر صورت می گیرد از نظر حقوقی می تواند ابعاد مختلفی را به همراه داشته باشد. چرا که در فضای سایبر طیف متنوعی از بازیگران ملی، غیر ملی، خصوصی، نهادهای عمومی و شهروندان حاضر هستند که هر کدام از آنها منافع خاص خود را در این فضا پیگیری می نمایند و تلاش هر یک برای اعمال حاکمیت در این فضا می تواند موجب واکنش سایر بازیگران شده و از نظر حقوقی باعث پیچیده تر شدن مسئله اداره و حاکمیت فضای سایبر گردد. همین مسئله برای نویسنده این مقاله به یک مسئله پژوهشی شایسته توجه تبدیل گردید و زمینه آن را فراهم نمود تا به یاری ادبیات موجود در دانش حقوق بین الملل به بررسی ابعاد مختلف این موضوع بپردازد. برای دستیابی به این هدف در این پژوهش در گام نخست تلاش خواهد شد که با استفاده از مفهوم حقوق عرفی تجارت بین الملل به ارزیابی مسئله تعامل حقوقی در ماورای مرزهای ملی و حاکمیت سرزمینی کشورها پرداخته شود و در ادامه به این موضوع پرداخته خواهد شد که تلاش برای اعمال حاکمیت در فضای سایبر تحت تاثیر چه عوامل مهمی از سوی کشورهای مختلف در حال پیگیری است. در ادامه با بررسی این عوامل پیامدهای حقوقی قلمروخواهی کشورها در فضای سایبر مورد بررسی قرار خواهد گرفت و به این نکته پرداخته خواهد شد که این قلمروخواهی که باعث گسترش تعارض منافع در فضای سایبر می گردد، در نهایت از منظر حقوق بین الملل چه پیامدهایی را به همراه خواهد داشت؟
۶۱۴۵.

ارائه الگوی بهینه ی حمل و نقل شهری تهران با تاکید بر انرژهای پاک بومی سازی شده(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال ۱۲ بهار ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۴۶) 284 - 312

کلیدواژه‌ها: حمل و نقل شهری سوخت انرژی پاک تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۴ تعداد دانلود : ۲۶۷
امروزه حمل و نقل با کلیه جنبه های زندگی در شهرها در ارتباط است. داشتن رویکرد پایدار مستلزم داشتن تطابق و هماهنگی میان فعالیت های انسانی با یک محیط با نشاط و مبری از آلاینده ها در کنار حمایت از پویایی و عدالت اقتصادی به همراه سرزندگی و عدالت اجتماعی است که به عنوان ابعاد اصلی توسعه پایدار مطرح است. هدف این مقاله ارائه الگوی بهینه ی حمل و نقل شهری تهران با تاکید بر انرژهای پاک بومی سازی شده است. در این پژوهش به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات در آزمون فرضیات از نرم افزارهای SPSS و GIS استفاده خواهد شد. یا بعبارتی چون تحقیق کیفی است برای تحلیل آن ابتدا تبدیل کیفیت به کمیت با استفاده از پرسشنامه و تحلیل آمار ناپارامتریک در محیط SPSS و بیان تصویری آن در محیط GIS اقدام خواهد شد. در این پژوهش جهت یافتن سوخت پاک و بومی سازی آن با توجه به وضعیت کلان شهر تهران و کشور در ابتدا 5 سوخت مصرفی خودرو در ایران نظر 40 کارشناس و با استفاده از روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی AHP و در نرم افزار Expert Choice مورد تحلیل قرار گرفتند. در نهایت با توجه به 5 عامل مطرح شده از کارشناسان خواسته شده است که سوخت نهایی با کمترین میزان آلودگی و بیشترین میزان تولید در کشور را معرفی کنند؛ که نتایج در قالب طیف 5 گزینه ای لیکرت و با استفاده از آزمون t مورد آزمون قرار گرفت که سوخت گاز فشرده (CNG) به عنوان مناسبترین سوخت که دارای قابلیت بالای بومی سازی در تهران و کشور است معرفی گردد.
۶۱۴۶.

شناسایی ابعاد و مؤلفه های بخش عرضه گردشگری خلاق (مورد مطالعه: شهر مشهد به عنوان شهر جهانی گوهرسنگ ها)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه ناحیه ای سال بیستم بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۳۸) 153 - 119

کلیدواژه‌ها: گردشگری خلاق گوهرسنگ شهرمشهد شهرجهانی روش سوارا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۲ تعداد دانلود : ۲۴۵
شهر مشهد که یکی از مقاصد مهم زیارتی و گردشگری ایران به شمار می رود، به دلیل وضعیت مناسب جغرافیایی و معدنی و همچنین سایر ظرفیت های مربوطه به عنوان شهرجهانی گوهرسنگ ها اعلام شده است. گوهرسنگ ها گذشته از درآمدزایی و اشتغال زایی شگرفی که با خود به همراه دارند، مزایای فراوانی در زمینه های مذهبی، زیبایی، درمانی و... دارند که پتانسیل بهره گیری از آن ها را در صنعت گردشگری دوچندان می کند. گردشگری خلاق نسل جدیدی از گردشگری است که از دو سمت عرضه و تقاضا مدنظر قرار گرفته است. یکی از مزایای این نوع گردشگری، ایجاد اعتماد در گردشگران برای خرید صنایع دستی اصیل است که این اعتماد به ویژه در زمینه صنایع دستی همراه با گوهرسنگ در شهر مشهد ضرورت دارد. هدف عمده از نگارش مقاله پیش رو، شناسایی ابعاد و مؤلفه های گردشگری خلاق در حوزه گوهرسنگ ها در شهر مشهد با تمرکز بر بخش عرضه بود. به همین منظور، پس از مرور ادبیات و تحلیل محتوایی آن، مصاحبه نیمه ساختاریافته با 24 نفر از خبرگان حوزه گردشگری و گوهرسنگ ها، تحلیل مضمون داده ها به کمک نرم افزارMAXQDA20 انجام شد و چهار بعد (زیرساختی، مدیریتی، بازاریابی و محصولات و خدمات گردشگری خلاق)، 13 مضمون اصلی و 57 مضمون فرعی استخراج شد. در بخش کمّی، 13 مضمون اصلی این پژوهش، برای اولویت بندی در اختیار خبرگان حوزه گردشگری و حوزه گوهرسنگ ها قرار داده شد. نتایج به دست آمده با استفاده از روش تصمیم گیری سوارای فازی به ترتیب اهمیت وزن دهی شد. یافته های این پژوهش نشان می دهد، مهم ترین مؤلفه های گردشگری خلاق در شهر مشهد در بخش عرضه، مباحث مدیریتی و قانونی و اقتصادی است و پس از آن به ترتیب، اهمیت فرهنگ سازی و آموزش، استراتژی بازاریابی، فعالیت های تبلیغی و ترویجی، ارتباطات و تعاملات، نوآوری و ایده پردازی، برندسازی، خدمات شهری، هویت و اصالت و فناوری به روز است.  
۶۱۴۷.

ارزیابی و سنجش شاخص های شکوفایی شهری در شهر اردبیل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش و برنامه ریزی شهری سال سیزدهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۵۱ 1 - 18

کلیدواژه‌ها: ارزیابی شکوفایی شهری مدل پرومته اردبیل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۴ تعداد دانلود : ۲۵۸
گسترش شهرنشینی و مسائل و مشکلات خاص زندگی شهری، بیش از پیش ضرورت توجه همه جانبه به راهبردهای سودمند برای بهینه سازی زندگی ساکنان شهرها را لازم ساخته است. در این راستا مفهوم شکوفایی شهری به عنوان یک چارچوب مفهومی وسیع در زمینه سنجش توسعه و رفاه انسانی و اجتماعی مطرح شده است که شامل 5 بعد بهره وری، کیفیت زندگی، زیرساخت، عدالت اجتماعی و پایداری زیست محیطی می باشد. هدف اصلی پژوهش حاضر ارزیابی شکوفایی شهری در مناطق چهارگانه شهر اردبیل می باشد. این پژوهش از نظر هدف، نظری کاربردی و از نظر ماهیت و روش، توصیفی تحلیلی می باشد. برای رسیدن به هدف پژوهش، از 5 معیار اصلی شاخص شکوفایی شهری در قالب 55 زیر معیار استفاده شده است. اطلاعات و داده های مورد نیاز در این پژوهش، با استفاده از منابع کتابخانه ای و آمارنامه سال 1395 گردآوری شده است. جهت تحلیل، ابتدا داده ها استانداردسازی شده و سپس برای وزن دهی هر یک از شاخص ها از فرایند تحلیل شبکه ای (ANP) استفاده شده است. در نهایت با استفاده از مدل پرومته، شکوفایی شهری برای هر یک از مناطق چهارگانه شهر اردبیل امتیاز بندی شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد مناطق 1 و 2 شهر اردبیل به لحاظ برخورداری از شاخص شکوفایی شهری در وضعیت نسبتا ضعیف و مناطق 3 و 4 در وضعیت ضعیف قرار دارند و با توجه به تمرکز امکانات در بخش های مرکزی شهر، از میزان شکوفایی شهری از مرکز شهر به طرف حاشیه در همه مناطق چهارگانه کاسته می شود. هم چنین، رتبه بندی مناطق نشان می دهد که منطقه یک و منطقه چهار به ترتیب با داشتن مقدار امتیاز برتری 50.20 و 49.77 دارای بیشترین و کمترین شکوفایی شهری هستند.
۶۱۴۸.

جغرافیای شادابی: تجزیه و تحلیل مکانی شادابی متأثر از عوامل اجتماعی - اقتصادی در سطح نواحی روستایی (موردمطالعه: روستاهای شهرستان تربت حیدریه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های روستایی دوره سیزدهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۵۲) 700 - 715

کلیدواژه‌ها: شادابی وابستگی مکانی رگرسیون شهرستان تربت حیدریه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۰ تعداد دانلود : ۲۳۹
شادابی قضاوت و ارزیابی فرد از کیفیت زندگی خود است. مطالعات انجام گرفته نشان می دهد تفاوت های مکانی در شادابی افراد بین مکان ها و مناطق وجود دارد. تفاوت های بین المللی، بین منطقه ای و بین شهری در شادابی انجام گرفته است، اما تاکنون تفاوت شادابی افراد در مناطق روستایی مختلف به ویژه در ایران انجام نگرفته است. بنابراین پژوهش حاضر به بررسی وضعیت شادابی و وابستگی مکانی آن در مناطق روستایی شهرستان تربت حیدریه پرداخته است. تحقیق حاضر ازنظر هدف کاربردی و روش انجام آن توصیفی - تحلیلی است. ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه و مصاحبه از نمونه ای منتخب مشتمل بر 380 خانوار از جامعه آماری خانوارهای روستایی شهرستان های تربت حیدریه (23105 = N) است که با استفاده از فرمول کوکران و به روش نمونه گیری سهمیه ای  محاسبه شده است. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آمار توصیفی، پرسش نامه شادابی فوردایس، رگرسیون چندگانه و برای تحلیل وضعیت شادابی روستاهای موردمطالعه از نرم افزار GIS استفاده شده است. نتایج آزمون و مقایسه میانگین های شادابی حاکی از آن است که میزان شادابی روستاها در سه دسته پایین (میانگین نمرات 320-355)، متوسط( 356-365) و بالا (366-385) طبقه بندی شدند. نتایج رگرسیون چندگانه نیز نشان داد از میان 16 متغیر مستقل مرتبط با شادابی 4 متغیر درآمد با ضریب همبستگی (399/0)، سرمایه اجتماعی (383/0) فاصله 5 کیلومتر با نزدیک ترین شهر (599/0) و فاصله 10 تا 15 کیلومتر با شهر با ضریب (452/0) بیشترین همبستگی را با شادابی خانوارهای روستایی داشته است. همچنین بررسی نقشه وضعیت شادابی روستاهای موردمطالعه نیز باتوجه به خوشه ای بودن شادابی روستاها، وابستگی مکانی شادابی را تأیید می کند. نتایج نشان می دهد روستاها بسته به اینکه در چه وضعیتی قرار دارند ازنظر عوامل مختلف مانند میزان درآمد، سرمایه اجتماعی، کیفیت زندگی  و فاصله تا شهر، از میزان شادابی متفاوتی برخوردار بوده اند.
۶۱۴۹.

بررسی تطبیقی شهرستان های استان مازندران در برخورداری از خدمات شهری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ساختار و کارکرد شهری سال ۹ بهار ۱۴۰۱ شماره ۳۰ 213 - 234

کلیدواژه‌ها: رتبه بندی شاخص ویژگی استورگس خدمات شهری شهرستان های استان مازندران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۲ تعداد دانلود : ۱۷۴
یکی از مهمترین پیامدهای رشد شتابان شهرنشینی و توسعه فیزیکی شهرهای کشور در دهه های اخیر، از هم پاشیدگی نظام توزیع مراکز خدمات شهری بوده که زمینه ساز نابرابری اجتماعی شهروندان در برخورداری از این خدمات شده است؛ بنابراین هدف اصلی این تحقیق رتبه بندی شهرستان های استان مازندران به عنوان یکی از متراکم ترین مناطق کشور، از جهت برخورداری از خدمات شهری نمونه و مقایسه آنها با یکدیگر می باشد. در این تحقیق با استفاده از منابع آماری استان مازندران و مطالعات کتابخانه ای به سطح بندی بیست و دو گانه شهرستان های استان مازندران از لحاظ برخورداری از شاخص خدمات شهری در دوازده مولفه منتخب از زیر گروه خدمات شهری اقدام گردید. در این راستا از داده های سازمان ملی آمار و سازمان و مدیریت و برنامه ریزی استان مازندران استفاده شده تا پس از تعیین وزن هریک با استفاده از شاخص ویژگی و مدل استورگس، در نرم افزار VP با یکدیگر مقایسه گردند. نتایج بدست آمده نشان می دهد که تفاوت فاحشی بین شهرستان های این استان از نظر مقادیر جریان خروجی خالص شاخص های مورد مطالعه وجود دارد به شکلی که شهرستان های میاندورود و آمل با 0.7460- و 0.9087 به ترتیب کم برخوردار و برخوردارترین شهرستان های مازندران از نظر مولفه های بیست و دو گانه خدمات شهری بوده اند.
۶۱۵۰.

شناسایی میزان زمین لغزش با استفاده از روش تداخل سنجی راداری (منطقه مورد مطالعه: شهرستان های اردل و کوهرنگ)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ژئومورفولوژی کمی سال یازدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۴۱) 133 - 153

کلیدواژه‌ها: زمین لغزش تداخل سنجی راداری اینترفروگرام DEM ENVISAT

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۸
زمین لغزش به عنوان یک مخاطره طبیعی، همواره خسارات فراوانی ر ا به همراه داشته است. استفاده از تکنیک تداخل سنجی راداری به عنوان یک روش کارآمد در پایاش، پیش بینی، تحلیل، اندازه گیری میزان جایجایی و تعیین محل موقوع همواره مطرح بوده است. دراین پژوهش هدف بررسی، شناسایی و تعیین میزان جابجایی زمین لغزش در شهرستان اردل استان چهارمحال و بختیاری به عنوان یکی از حوضه های کوهستانی کشور می باشد با ایجاد 7 اینترفروگرام بهینه از 10 تصویر ماهواره Envisat مربوط به سال 2005، زمین لغزش های متعدد با میزان جابجایی از 2.8 تا 14 سانتیمتر در منطقه مورد مطالعه شناسایی گردید. در این روش با بهره گیری از اطلاعات فاز تصاویر مختلط SAR، مدل ارتفاعی زمین با دقت متر و مقدار جابه جایی ها و تغییرشکلهای پوسته زمین با دقت زیر سانتیمتر در پوششی پیوسته و وسیع ایجاد گردید. این نتایج بیانگر فعال بودن پهنه های لغزشی این منطقه از لحاظ حرکات دامنه ای است.
۶۱۵۱.

بررسی تغییرات بارش های حدی در استان تهران با استفاده از مدل مقادیر اوج های بالاتر از آستانه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی سال ۲۶ بهار ۱۴۰۱ شماره ۷۹ 1 - 12

کلیدواژه‌ها: حدی مدل مقادیر اوج های بالاتر از آستانه (POT) دوره بازگشت ARIs استان تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۹ تعداد دانلود : ۲۵۲
اخیراً حدهای بالا و دنباله بالایی توزیع فراوانی بارش مورد توجه بسیار بوده است. در این راستا به فراخور ویژگیهای جغرافیایی هر پهنه، آستانه های متعدد و متنوعی برای این ویژگی بارش معرفی و به کار گرفته شده است. در تحقیق حاضر، جهت بررسی و تحلیل روند رویداد حدی بارش در استان تهران طی دوره آماری 2016-1983 ، از تعدادی از نمایه های ارائه شده توسط کمیته ملی اقلیم شناسی سازمان هواشناسی جهانی استفاده شده است. رفتار دنباله توزیع رویداد حدی بارش و تحلیل فراوانی و شدت این رویداد، با استفاده از مدل مقادیر اوج های بالاتر از آستانه (POT) بررسی شد. انتخاب آستانه مناسب جهت محاسبه اوج های بالاتر از آن آستانه با استفاده روش های صدک 95 ام ، نمودار میانگین باقیمانده عمر (MRL) و بازبینی مدل- پایه (MBC) انجام پذیرفت. تخمین پارامترهای توزیع با روش حداکثر درست نمایی و ارزیابی وقوع و شدت رویدادهای حدی با استفاده از میانگین فواصل زمانی بین رویدادها (ARIs) بررسی شد. نتایج حاصل از آزمون من-کندال نشان داد که در ایستگاه های مورد مطالعه روند معنی داری در نمایه های حدی بارندگی در دوره آماری 2016-1983 تجربه نشده است. بررسی منحنی های رشد نشان داد که در دوره آماری 34 ساله (2016-1983) بیشتر رویدادهای حدی مشاهده شده در ایستگاه ها دوره بازگشت 1 تا 10 سال دارند. بررسی نمودارهای Q-Q و آماره χ2 نشان داد که مدل POT قابلیت زیادی جهت مدل سازی رویدادهای حدی در منطقه مورد مطالعه دارد.
۶۱۵۲.

مدیریت و برنامه ریزی توسعه پایدار بافت های شهری؛ مطالعه موردی شهر خرم دره(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال ۱۲ بهار ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۴۶) 495 - 516

کلیدواژه‌ها: توسعه پایدار بافت های شهری شهر خرم دره

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۵ تعداد دانلود : ۲۳۲
هدف اصلی این مقاله عبارت است از مدیریت و برنامه ریزی توسعه پایدار بافت های شهری شهر خرم دره است. سوال اصلی مقاله این است که آیا بازآفرینی شهری بر توسعه پایدار شهری خرو دره تاثیر دارد؟ روش این مقاله توصیفی تحلیلی است. نتایج مقاله نشان می دهد که توسعه پایدار نیازمند اقتصاد با ثبات و نظام اجتماعی است که در برابر شوک ها مقاومت کند و امکانات رفاهی را برای نسل های آینده تضمین نماید، عواملی مانند تورم، انحصارگرایی، فقر و آلودگی محیط زیست نشانگر عدم بهره برداری صحیح از منابع طبیعی و اقتصادی و محرومیت قشر وسیعی از آحاد جامعه از منافع حاصله می باشد که حاکی از فقدان فرصت های برابر و وجود ناآزادی های استفاده همگان از امکانات موجود است که به نابرابری ها دامن زده و سبب توسعه نیافتگی می شود. مطابق با یافته های بدست آمده از تحقیق حاضر، در شهر خرم دره وضعیت اقتصادی در حد متوسط است و بیشتر مردم با مشاغلی چون کارمندی ، کارگری و کشاورزی اینگونه اظهار نظر می کنند که؛ وضعیت اقتصادی شهرشان تابعی از اقتصاد کلان کشور است. کشاورزان نیز به عنوان قشری مهم و تولید کننده معیشت خود را وابسته به برنامه ها و سیاست های دولت دانسته اند. البته نباید از این نکته غافل بود که در چند سال اخیر خیل جوانان بیکار و تحصیلکرده از وضعیت خود ناراضی بوده و می گفتند برای رسیدن به توسعه پایدار شهری قبل از هرچیز بایست مدیران شهری به مولفه اقتصاد توجه نشان دهند.
۶۱۵۳.

تبیین اثرات بنیان های گردشگری طبیعی در توسعه مقاصد پیراشهری(مورد: منطقه ونایی شهرستان بروجرد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: توسعه فضاهای پیراشهری سال چهارم پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۸) 243 - 261

کلیدواژه‌ها: گردشگری پیراشهری گردشگری طبیعی توسعه بروجرد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۷ تعداد دانلود : ۲۲۸
گردشگری مبتنی بر طبیعت، یک الگوی فضایی از گردشگری در عصر پسامدرن و شکل دهنده متنی فضایی است که خوانش آن در پیرامون سفر به نقاط طبیعی (ساحل، جنگل، کوه، چشمه و..) با انگیزه های متفاوت از سوی گردشگران صورت می گیرد. در این میان اثرات بنیان های گردشگری طبیعی حاکم بر محیط می تواند منجر به توسعه فضاهای پیراشهری اطراف شهرهای بزرگ گردد که اغلب با تبدیل شدن روستا به شهر نمود عینی پیدا می کند. بدین سان، مقاله حاضر باهدف تبیین اثرات بنیان های گردشگری طبیعی در توسعه مقاصد گردشگری پیراشهری منطقه ونایی که در 12 کیلومتری شهرستان بروجرد در منطقه ای کوهستانی قرارگرفته است طراحی شد. این منطقه پیراشهری از سال 1398 به دلیل توسعه در ابعاد مختلف از روستا به شهر تبدیل شده است. روش تحقیق از نوع کاربردی، و به شیوه توصیفی تحلیلی بود. جامعه آماری پژوهش را دو گروه تشکیل می دادند دسته اول: ساکنین منطقه به تعداد 4649  نفر و دسته دوم گردشگران ورودی به ونایی بودند که درنهایت پس از انجام نمونه گیری، حجم نمونه به تعداد 380 نفر تعیین شد. ابزار جمع آوری داده-ها، پرسشنامه ای متشکل از 53 گویه و در چهار بعد بنیان های اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی و مدیریتی بودند که روایی و پایایی آن در همه ابعاد بالاتر از 7/0 به دست آمد.  برای تحلیل داده ها از آزمون همبستگی پیرسون، رگرسیون چندگانه و تحلیل مسیر در نرم افزار SPSS26 استفاده شد. یافته ها نشان داد که منطقه ونایی از نظر بنیان های گردشگری طبیعی در وضعیت نسبتاً مطلوب قرار دارد.  10 متغیر مشارکت اجتماعی، انسجام اجتماعی، فرصت های سرمایه گذاری، کشف فرصت های اقتصادی جدید، موقعیت جغرافیایی، موقعیت فضایی، خدمات تبلیغاتی و بازاریابی، متغیر کالبدی، فرصت های ارتباطی، و فرصت های خدماتی با 99 درصد اطمینان رابطه مثبت و معناداری با توسعه مقاصد گردشگری پیراشهری بروجرد دارند. همچنین، نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که 7/96 درصد تغییرات توسعه مقاصد گردشگری در منطقه ونایی توسط 5 متغیر (فرصت های سرمایه گذاری، موقعیت فضایی، مشارکت اجتماعی، خدمات تبلیغاتی و بازاریابی و متغیر کالبدی) پیش بینی و تبیین می شود. در این میان الگوی علّی به دست آمده از تبیین اثرات نشان داد به ترتیب بنیان های مدیریتی، اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی دارای بیشترین اثرات مستقیم و غیرمستقیم بر توسعه مقاصد گردشگری پیراشهری (منطقه ونایی) بروجرد هستند.
۶۱۵۴.

ارزیابی و سنجش عوامل امنیت زنان در پارک های شهری با تاکید بر امنیت محیطی (مورد مطالعه پارک علامه اهواز)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۵ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۱۹ 259 - 282

کلیدواژه‌ها: امنیت امنیت محیطی زنان پارک علامه اهواز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۸ تعداد دانلود : ۱۵۱
رشد شهرها و افزایش جمعیت، سبب تغییر ساختار و عدم تعادل میان کالبد شهر و طبیعت شد و افزایش نیازافراد به مکان های عمومی را جهت گذران اوقات و کسب آسایش دربرداشت. پارکها به منظور برقراری تعادل در پیکره شهری و طبیعت به وجود آمدند. اما با گذر زمان و پر رونق شدن مکان ها؛ پارکها به مکان جرم و جنایت نیز تبدیل و عدم امنیت لازم، استفاده برای همه اقشار را با مشکلاتی روبرو ساخت. هدف این مقاله، ارزیابی و سنجش عوامل امنیت زنان در پارک های شهری با تاکید بر امنیت محیطی(مورد مطالعه پارک علامه اهواز) می باشد؛ بنا به ماهیت موضوع و اهدافی که برای آن پیش بینی شده، از نوع توصیفی-تحلیلی ؛ جامعه آماری مورد مطالعه زنان حاضر در پارک علامه که تعداد 50 نفر انتخاب شده اند مورد نمونه تصادفی قرار گرفتند. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون همبستگی فریدمن تست، کوروسکال والیس اچ تست انجام شد. یافته ها حاکی از آن است که رتبه بندی متغیرهای شاخص اجتماعی و امنیتی براساس آزمون فریدمن نشان می دهد که حضور افراد در ساعات مختلف شبانه روز با میانگین 13/6، در رتبه اول، برقراری ارتباط با پارک با میانگین 32/5، در رتبه دوم، نفوذپذیری وسایل نقلیه موتوری، امنیت در رفت و آمد با میانگین 79/4 در رتبه سوم، قرار دارند. نتیجه گیری اینکه: نظارت اجتماعی، راحتی و آسایش و اجتماع پذیری و... ، به طور مستقیم بر مطلوبیت فضاهای عمومی از منظر بانوان اثرگذار است، که با بهره گیری از این موضوع و تغییر و اصلاح هر یک از این متغییرهای مستقل در فضای شهری، می تواند محیط هایی جاذب برای حضور همه گروه های استفاده کننده و به ویژه بانوان فراهم آورد.
۶۱۵۵.

تحلیلی بر گردشگری حلال در استان قم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مهندسی جغرافیایی سرزمین دوره ششم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۱۴) 899 - 916

کلیدواژه‌ها: گردشگری حلال کشورهای اسلامی توسعه یافتگی قم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۴ تعداد دانلود : ۲۲۷
مقدمه:   گردشگری یکی از پردرآمدترین صنعت ها به شمار می رود که کشورهای مختلف هر یک با مزیت های رقابتی خاص خود سعی در ورود به کارزار رقابتی این صنعت و ارائه پیشنهادهای جذاب برای گردشگران دارند. یکی از انواع گردشگری گردشگری حلال است. برند حلال و توسعه گردشگری مسلمانان یکی از مشکلات موجود برای مسلمانان در صنعت توریسم، همواره این بوده است که به رغم اینکه دین اسلام افراد را ترغیب به سفر و دیدن عالم می کند، اما ساختار فرهنگی بسیاری از کشورها به گونه ای است که قوانینی بسیار متفاوت از قوانین موجود در دین اسلام و موارد منع شده در آن دارند و اساساً قصد سفر در دیدگاه اسلام در جنبه هایی متفاوت است. هدف:  شناسایی و تحلیل نحوه (راهبردها و راهکارهای) پیاده سازی و گسترش توریسم حلال در استان قم هدف پژوهش است. روش شناسی :  تحقیق حاضر باتوجه به ماهیت موضوع و هدف کلی آن، از نوع مطالعات کاربردی بوده و به لحاظ روش شناسی از نوع مطالعات توصیفی زمینه یاب مبتنی بر توصیف، تبیین و کشف چگونگی همبستگی و در تابستان سال 1400 در استان قم انجام گرفته است. قلمرو جغرافیایی پژوهش:  محدوده پژوهش در این مطالعه استان قم می باشد. یافته ها و بحث:   یافته های تحقیق نشان می دهد متغیرهای قانونی و ساختاری دارای بیشترین اثرگذاری در گردشگری حلال استان قم را دارند. متغیر اقتصادی با میانگین 2.1 دارای کمترین اثرگذاری است. نتیجه گیری:  متغیرهای میراث فرهنگی، جغرافیایی و قانونی به مراتب سهم بیشتری در مقایسه با سایر متغیرها در پیش گویی متغیر وابسته دارند، بگونه ای که یک واحد تغییر در انحراف معیار میراث فرهنگی، میزان تقاضا و قانونی، باعث می شود تا انحراف معیار متغیر وابسته (گردشگری حلال) به اندازه 96 و 23 و 92 درصد تغییر کند.
۶۱۵۶.

برآورد میزان جابه جایی سطح زمین در اثنای زمین لرزه تیرماه 1399 شمال غرب ایران، محدوده مورد مطالعه: شهر قطور(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اطلاعات جغرافیایی سپهر دوره ۳۱ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱۲۲ 207 - 219

کلیدواژه‌ها: جابه جایی سطح زمین قطور زلزله InSAR Sentinel1A Sarproz

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۲ تعداد دانلود : ۲۸۰
زمین لرزه فاجعه طبیعی و کشنده است که موجب مرگ و زخمی شدن بسیاری از افراد و امواج تسونامی می شود. اگرچه یکی از رایج ترین پدیده های طبیعی است اما توسط بسیاری از مردم به عنوان ترسناک ترین و خطرناک ترین مخاطره در نظر گرفته می شود. در حال حاضر با پیشرفت سنجش ازدور، تداخل سنجی راداری به عنوان روشی کارآمد و نسبتاً دقیق در اندازه گیری جابه جایی سطح زمین است. بررسی موردی بر روی زلزله 5 تیرماه سال 1399 در شهر قطور از توابع شهرستان خوی صورت گرفته است. در این مطالعه از فن InSAR و PSI برای برآورد مقدار جابه جایی به وجود آمده از زلزله استفاده شد و تصاویر در عبورهای بالارو موردبررسی قرار گرفتند و با استفاده از نرم افزار [1] Sarproz پردازش شد. فن تداخل سنجی راداری [2] و روش های پیشرفته تر مانند PSI اجازه می دهند جابه جایی های عمودی سطح زمین در حد میلی متر تشخیص داده شود. در این راستا زوج تصاویر موجود با همبستگی خوب از داده های سنتینل-1 [3] مرتبط با منطقه انتخاب و به کارگرفته شده اند. هدف از این تحقیق برآورد میزان بالاآمدگی و فروافتادگی سطح زمین ناشی از زلزله است. پردازش روی تصاویر انتخابی مربوط به دوره های قبل و بعد از تاریخ زلزله انجام شد که خروجی های موردنظر به صورت اشکال و نمودار بوده است. نمودارها صحت کار و میزان جابه جایی تجمعی سالانه را نشان می دهند . نتایج تحقیق نشان داد که میزان جابه جایی سطح زمین بین 16- و 16+ بوده است. بیشترین فرورفتگی و بالاآمدگی به ترتیب مربوط به نواحی شمال شرقی (روستای گوگرد) و نواحی جنوبی منطقه (روستاهای کوتان آباد، میرعمر، گرناویک) است. در راستای بیشینه مقدار جابه جایی ها (با لا آمدگی و فروافتادگی) داده های به دست آمده از زلزله، نشان می دهد که گسل باشکالا به عنوان یک گسل چپ گرد موجب رخداد این زلزله بوده است .
۶۱۵۷.

ارزیابی عوامل مؤثر بر جذب توریسم پزشکی در شهرک های جدید (نمونه مورد مطالعه شهرک خاوران)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: فضای گردشگری سال دوزادهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴۵ 39 - 54

کلیدواژه‌ها: شهرک بیمارستانی توریسم توریسم درمانی شهرک خاوران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۷ تعداد دانلود : ۱۹۶
در طی سال های اخیر به خصوص در کشورهای در حال توسعه گردشگری پزشکی به عنوان یک تجارت مهم تبدیل شده است. گردشگری پزشکی در کشورها درآمدزایی اقتصادی، توسعه تولید ناخالص ملی، افزایش اشتغال زایی، جلوگیری از فرار مغزها و بهبود زیرساخت ها را به همراه داشته است. با توجه به اینکه کشور ایران به عنوان یک کشور تک محصولی می باشد، لذا توسعه ی صنعت گردشگری به عنوان یک منبع قوی ارز آوری می تواند موجب رونق اقتصادی کشور شود. با توجه به اینکه شهر تبریز از موقعیت استراتژیک خوبی برخوردار است، اهداف اصلی تحقیق توسعه بخش بهداشت و درمان ایجاد قطب گردشگری پزشکی در استان، توسعه ی بازار کار مشاغل بخش خدماتی می باشد. نوع تحقیق کاربردی و روش آن توصیفی-تحلیلی است. جمع آوری داده ها از طریق کتب، مقالات، پایان نامه ها و پژوهش های مربوطه و داده های میدانی و پرسشنامه های (بر اساس مقیاس لیکرت) بوده و جامعه آماری پژوهش را متخصصان امر گردشگری و پزشکی تبریز تشکیل می دهند که پرسشنامه دارای 25 سؤال در چهار قسمت عوامل سیاسی، عامل بیمه، عوامل امکانات اقامتی و عوامل بیمارستانی و دارویی می باشد که بین 200 نفر از افراد پخش شده و نتایج حاصل در نرم افزار اس پی اس اس مورد تجزیه تحلیل قرار گرفته است. براساس نتایج حاصل از داده ها عامل بیمارستانی دارویی با 33 درصد عامل امکانات اقامتی با 30 درصد، عامل سیاسی با 22 درصد و عامل بیمه با 15 درصد به ترتیب در اولویت های یک تا چهار مؤثر در جذب توریسم پزشکی در شهرک های بیمارستانی قرار دارند.
۶۱۵۸.

نقش سرمایه فرهنگی در احساس امنیت حاشیه نشینان ( مورد مطالعه :فضاهای معماری شهر کرمان )(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی شهری دوره ۲ بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ 65 - 78

کلیدواژه‌ها: سرمایه فرهنگی احساس امنیت جانی احساس امنیت مالی احساس امنیت شغلی احساس امنیت عاطفی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۴ تعداد دانلود : ۲۳۷
هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی نقش سرمایه فرهنگی بر احساس امنیت در بین ساکنان حاشیه نشین شهرهای کرمان است. روش انجام پژوهش حاضر پیمایشی از نوع مقطعی بوده است که برای نیل به اهداف پژوهش، با استفاده از فرمول کوکران312 نفر از ساکنان حاشیه نشین شهر کرمان به روش خوشه ای و تصادفی ساده به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه استاندارد سرمایه فرهنگی بوردیو و پرسشنامه محقق ساخته احساس امنیت فضاهای معماری بود. روایی آن از طریق اعتبار محتوایی و صوری؛ و پایایی آن نیز ازطریق محاسبه آلفای کرونباخ76/0 تعیین شد. یافته های تحقیق نشان داد که بین پایگاه اقتصادی-اجتماعی و احساس امنیت رابطه معناداری وجود دارد. نتایج حاصل از آزمون حاکی از وجود رابطه معنادار بین سرمایه فرهنگی تجسم یافته با امنیت جانی، مالی و شغلی بود، همچنین آمارهای استنباطی مبین رابطه معنادار بین متغیر سرمایه فرهنگی عینیت یافته و بعدامنیت مالی و شغلی نیز بود. اما براساس یافته های پژوهش رابطه ای بین سرمایه فرهنگی عینیت یافته با امنیت جانی و عاطفی وجود ندارد. علاوه بر آن نتایج نشان دادکه سرمایه فرهنگی نهادینه شده اثری بر میزان احساس امنیت شهروندان ندارد.
۶۱۵۹.

تحلیل تأثیر شاخص های کنش عقلائی بر مشارکت شهروندان در طرح های توانمندسازی سکونتگاه های غیر رسمی (نمونه موردی: محلات وکیل آباد و اسلام آباد 2 ارومیه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش محیط سال پانزدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۵۶ 181 - 200

کلیدواژه‌ها: کنش عقلائی مشارکت توانمندسازی سکونتگاه های غیررسمی ارومیه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۹ تعداد دانلود : ۲۰۸
در کشور های در حال توسعه از جمله ایران، افزایش روزافزون جمعیت شهرنشین سبب بروز معضلات عمده ای نظیر ازدیاد سکونتگاه های غیر رسمی شده است. در همین راستا رویکردها و طرح های مختلفی مطرح گردید که ناکارآمدی آن ها، منجر به ظهور رویکرد توانمندسازی شد. لازم به ذکر است که مشارکت ساکنان در توانمند سازی سکونتگاه های غیر رسمی از جمله راهبردهای مورد تأیید پژوهشگران شهری می باشد؛ زیرا در این صورت می توان از قابلیت های افراد جامعه در جهت بهبود شرایط بهره گرفت. هدف پژوهش حاضر، ارزیابی تأثیرگذاری شاخص های رویکرد کنش عقلائی (هزینه-منفعت) در ارتقاء مشارکت مردم جهت اجرایی شدن طرح های توانمندسازی سکونتگاه های غیر رسمی است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و از نظر ماهیت و روش، تحلیلی و میدانی به شیوه آمیخته می باشد، همچنین برای گردآوری داده های پژوهش از مطالعات کتابخانه ای و میدانی (پرسش نامه) استفاده شده است؛ به طوری که داده های کمی با پرسش نامه پژوهشگرساخته گردآوری شد و برای تحلیل های پژوهش نیز از آزمون های آماری پیرسون و رگرسیون خطی استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد با ارتقاء سطح شاخص های کنش عقلائی، میزان مشارکت ساکنان محدوده در اجرایی شدن طرح های توانمندسازی افزایش می یابد. همچنین نتایج تحلیل مدل مسیر نشان داد که شاخص های اثرپذیری توصیه های دولت در زمینه طرح های توانمندسازی با امتیاز (0.490) و سپس سودمندی انجام طرح های توانمندسازی با امتیاز (0.445) بیشترین میزان اثرگذاری؛ و شاخص های سودمندی تخریب واحدهای مسکونی و تجمیع آن ها با امتیاز (0.128) و انجام به موقع طرح ها توسط شهرداری با امتیاز (0.292)، کمترین میزان تأثیرگذاری بر مشارکت مردمی را دارند.
۶۱۶۰.

ارزیابی تاثیر تغییرات کاربری اراضی و بارش بر فرسایش و رسوب با استفاده از سنجش از دور و GIS (مطالعه موردی: حوضه پایین دست سد ایلام)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ژئومورفولوژی کمی سال یازدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۴۱) 62 - 81

کلیدواژه‌ها: تغییرات فرسایش و رسوب مدلRUSLE تصاویر ماهواره ای ETM+-OLI حوضه آبخیز پایین دست سد ایلام

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۴ تعداد دانلود : ۱۶۳
فرسایش خاک و تولید رسوب امروزه به یکی از معضلات مهم زیست محیطی بشر تبدیل شده است. بنابراین مدیریت خاک به منظور بهره برداری مطلوب و کاهش تخریب آن ضروری می باشد. در این پژوهش اثر تلفیفی کاربری اراضی و بارش با استفاده از معادله تجدید نظر شده جهانی فرسایش خاک(RUSLE) و با بهره گیری از تصاویر ماهواره ای ETM+ سال 1383 و OLI سال 1398 فرسایش و رسوب حوضه پایین دست سد ایلام برای سال های 1383 و 1398 تهیه و با یکدیگر مقایسه شد. نتایج پژوهش نشان داد که میانگین فرسایش در سال 1383، 89/49 تن در هکتار در سال بوده است که در سال 1398 مقدار آن به 80/62 تن در هکتار در سال رسیده است که افزایش قابل توجهی را در طول 15 سال مطالعه نشان میدهد. مضافا"، مقدار رسوب از 0 تا 81101 تن در سال 1383 به 0 تا 102041 تن در سال 1398 رسیده است و افزایشی به میزان 20490 تن تجربه نموده که افزایش رسوبی معادل 77/4 تن در هکتار در طول دوره مطالعه شاهد بودیم که رقم قابل ملاحظه ای خواهد بود. بر اساس نتایج، افزایش جزئی بارندگی نه تنها با عث افزایش پوشش گیاهی نشده بلکه به دلیل تخریب آن در طول دوره مطالعه باعث افزایش قدرت فرسایندگی باران و در مجموع باعث افزایش فرسایش و رسوب گردیده است. نتایج این پژوهش اتخاذ استراتژهای مدیریتی مناسب را برای تصمیم گیران در اولویت بندی نواحی برای کاهش فرسایش خاک و رسوب در حوضه آبخیز مورد مطالعه امکان پذیر می سازد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان