درخت حوزه‌های تخصصی

برندهای جهانی همواره در پی آنند تا ""توجه"" مردم را به خود جلب کنند. تنها در این صورت است که میتوانند زنده بمانند. نیسان، برتس بیز، آدیداس، اوک، سونی، و مایکروسافت بتازگی اقداماتی خلاقانه در این باره اجرا کرده اند که شرح آن را در این شماره بخوانید. برای آگاهی از اقدامات سایر برندهای جهانی، به شماره های پیشین نشریهی ""توسعه مهندسی بازار"" مراجعه کنید. شایان ذکر است کتاب بازاریابی حسی، با ترجمهی پرویز درگی و محمد سالاری، از انتشارات بازاریابی، افزون بر مطالعات موردی، دیدگاههای نظری دربارهی ""چگونگی ایجاد تجربه برای زنده ماندن و تازگی برندها"" را به تفصیل تشریح میکند.

این مقاله به بررسی بازارهای هدف صادرات خدمات فنی و مهندسی ایران در دوره زمانی 2008 تا 2010 می پردازد تا با اولویت بندی بازارهای هدف، بهترین بازارها را برای صادرات خدمات فنی و مهندسی به صادرکنندگان معرفی نماید. نتایج تحقیق از روش غربالگری و شاخص های پتانسیل(توانایی) بازار حاکی از آن است که کشورهای ایرلند، امریکا، هند، چین و آلمان پنج کشور عمده واردکننده خدمات فنی و مهندسی ایران در جهان هستند و با استفاده از تحلیل تاکسونومی عددی و شاخص های جاذبه بازار، مشخص شد، کشورهای سنگاپور، قزاقستان، هند، استرالیا و سوئد بهترین بازارهای هدف برای صادرات خدمات فنی و مهندسی از ایران هستند و از میان کشورهایی که هم اکنون ایران به آنها خدمات فنی و مهندسی صادر می کند، کشورهای قزاقستان، سوریه، هند، لبنان و افغانستان به ترتیب پنج کشور برتر به عنوان بازار هدف برای این خدمت به شمار می روند.

المپیک 2012 یک رویداد جهانی است. آیا میتوان از المپیک امسال آموخت؟ صاحبان کسب وکارها برآنند که از هر رویداد و اتفاقی باید درسهایی برای کسب وکار آموخت. این درسها آماده اند و پیش روی مدیرانی است که علا قه مندند بدانند از المپیک میتوان چه چیزهایی آموخت. اثر پیش رو بر آن است تا برخی از این آموزه ها را دربارهی کسب وکارها معرفی کند. به طور حتم با مطالعهی آن، مدیران تیزبین میتوانند این نگرش را در خود تقویت کنند که تنها شاهد درخشش قهرمانان بودن کافی نیست بلکه، باید قهرمان شد. قهرمانی در کسب وکارها نیز فراتر از دانش، مهارتها، و تجربه است و آن ایجاد موقعیتهایی است که چالش برانگیز باشد.

فیلیپ کاتلر، پدر بازاریابی جدید، نظریه پرداز جهانی است. او در این مقاله، نخست الزامات محیطی و چالشهای آن را بررسی میکند، و سپس با تکیه بر این چالشها و الزامات، بازاریابی را از منظری تازه، بازآفرینی میکند. نبوغ کاتلر ستودنی است، چرا که در سایهی این بازآفرینی است که ""بازاریابی"" میتواند به عنوان مطالعات علمی همچنان کارآمدی و کارایی خود را برای پرسشهای تازه اثبات کند. کاتلر در این اثر- که پیش رو دارید- با بهره مندی از دو عنوان ، ""بازاریابی کاهشی""، و ""بازاریابی اجتماعی"" کوشیده است تا وظایف اصلی بازاریابی را برای شرکتهای پیشتازی ترسیم کند که دوست دارند پایدار باقی بمانند. ویژگی این مقاله در آن است که با ذکر جزئیات در 4 پی، تکتک فعالیتهای ضروری شرکتها را برمیشمارد. چه زمانی شرکتهای ایرانی خود را ""با بازاریابی کاهشی"" و تفکر ""بازاریابی اجتماعی"" انطباق خواهند داد تا پایداری خود را حفظ کنند؟ پاسخ این پرسش، در میزان سرعت تغییراتی است که شرکتها را ناگزیر میسازد تا از بازاریابی به معنای سنتی آن فاصله بگیرند.

دانشگاه بازار"" و ""دانشگاه علم""، هر دو به موازات هم در جستجو برای رونق تحول آفرینی در بازارها هستند. از این رو آشنایی با بزرگان ""دانشگاه بازار"" و ""دانشگاه علم"" یک ضرورت است که میتواند توجه ما را هر چه بیشتر به رونق کسب وکارها و تحول آفرینی جلب کند. آشنایی با ""بزرگان دانشگاه بازار""، به سراغ مدیران برجستهی جهانی میرود تا به اختصار برهه هایی از زندگی و قابلیتهای اجرایی آنان را آشکار سازد. ملاک نیز تاریخ تولد آنها در فاصلهی انتشار نشریهی ""توسعه مهندسی بازار"" است. آشنایی با ""بزرگان دانشگاه علم"" به سراغ استادان جهانی میرود تا به اختصار برهه هایی از زندگی و قابلیتهای اندیشه ای آنان را بازگو سازد. ملاک این بخش نیز تاریخ تولد آنها در فاصلهی انتشار نشریه است. هر بار با 2 ""مدیر"" برجستهی جهانی و 2 ""استاد"" برجستهی جهانی آشنا میشویم. در این شماره، این 4 بزرگ بازار و دانشگاه عبارتند از: 1) مگ ویتمن، مدیرعامل هیولت پاکارد 2) آلن مولا لی، مدیرعامل فورد 3) هنری مینتزبرگ، استاد دانشگاه کانادا 4) جان کوئلچ، استاد دانشگاه هاروارد گفتنی آنکه ""توسعه مهندسی بازار""، یک فیلم را از جان کوئلچ ترجمه و روانهی بازار کرده است با عنوان ""روانشناسی رفتار مصرفکننده در زمان رکود""؛ مرکز پخش: فروشگاه انتشارات بازاریابی، تلفن:71 و 66408251.

جان گرووز در زمرهی کارکشته ترین محققان و فعالا ن در زمینهی برندسازی با استفاده از موسیقی قرار دارد. وی همچنین نویسندهی کتاب ارتباطات با استفاده از ابزار موسیقی: از سگ پاولوف تا برندسازی از طریق صوت (ComMusication: from Pavlov's dog to sound branding) است. همانگونه که از نام کتاب برمیآید، گرووز در این کتاب به بررسی تأثیر صوت و موسیقی و کاربرد آن در تعامل و ارتباط میپردازد. کتاب بر اهمیت بیش از پیش موسیقی در تعاملات مدرن و امروزی برندها تأکید دارد. در عصر ارتباطات چندحسی، جان گرووز موسیقی را ابزاری قدرتمند برای تأثیرگذاری روی هیجانات، افکار و رفتار انسانها میداند. وی علاوه بر داشتن تخصص درآهنگ نویسی و آهنگ سازی، مشاوری زبده در ارائهی راهکار در زمینهی هویت سازی برای برند از طریق ابزار صوت و موسیقی است. عمده شهرت گرووز مرهون ساخت موسیقی تبلیغاتی برای برندهای مختلف است. او در این نوشتار، تحلیلی دارد از برندهای حامی المپیک لندن 2012، که کوشیدند تا از طریق موسیقی، نام و نشان تجاری خود را تقویت و در ذهنها جاودانه کنند.

دکتر استفن کاوی، استاد بازاریابی نیست. با وجود این، بسیاری از بازاریابهای جهانی و مدیران کسب وکار، با او آشنایند، و اندیشه های او را برای حضور موفقیت آمیز در آغاز راه اندازی یک کسب وکار و یا تداوم و رونق بخشی کسب وکار به کار بسته اند. دکتر کاوی به خانواده اش عشق میورزید. خانواده در نگاه وی، فراتر از خانوادهی هسته ای است او به خانوادهی بزرگ شامل نوه ها و نتیجه ها عشق میورزید و وقت زیادی را با این خانوادهی بزرگ به سر میبرد. در تمام رویدادهای اصلی زندگی خانوادهی بزرگش، نظیر مراسم تولد، جشنها، و تعطیلات حضوری ثابت و پررنگ داشت؛ چرا که در باور وی، ""بزرگترین کارهایی که ما انجام میدهیم، در چاردیواری خانه است و آن دوست داشتن، متعهد بودن و وفادار بودن تا آخر عمر است."" دکتر کاوی هم در کتابها و هم در زندگی عملیاش نشان داد که تعادل بین کار و زندگی، رمز موفقیت او بوده است. چگونه مدیران میتوانند در ازدحام فعالیتهای پرتنوع، پیچیده، همراه با شرایط دشوار محیط خرد و کلان این تعادل را برقرار کنند، پرسشی است که باید در صفحات زندگی، و صفحات کتابهای دکتر کاوی جستجو کنند. به مناسبت در گذشت دکتر استفان کاوی در 26 تیرماه 1391 (26 ژولای 2012) ضرورت داشت تا نیم نگاهی به اندیشه های او داشته باشیم.

در این مقاله به بررسی و ارزیابی جایگاه ایران و چهل کشور انتخابی در زمینه اقتصاد دانش بنیان پرداخته می شود. روش کار محاسبه کارایی آنها با استفاده از تجزیه و تحلیل پوششی داده ها می باشد. تجزیه و تحلیل پوششی داده ها یکی از روشهای محاسبه کارایی واحد های تصمیم گیری با استفاده از برنامه ریزی خطی ریاضی و ورودی ها و خروجی های چند گانه است. بر این اساس کارایی کشورهای منتخب بر طبق مدل CCR ورودی محور و با استفاده از 13 مؤلفه اقتصاد دانش بنیان با تعداد نیروی کار، تولید ناخالص داخلی، تشکیل ناخالص سرمایه، کل مخارج صرف شده درفناوری اطلاعات و ارتباطات و ارزش افزوده خدمات در تولید ناخالص داخلی به عنوان ورودی ها و صادرات کالاهای با تکنولوژی بالا، تعداد محققین در تحقیق و توسعه، تعداد کاربران اینترنت ، خطوط تلفن ثابت و همراه، بهره وری نیروی کار و ارتباطات بین المللی به عنوان خروجی ها مورد ارزیابی قرار می گیرد. بر پایه نتایج این مقاله ایران در جایگاه 29 در میان کشورهای انتخابی می باشد و به نظر می رسد با پیروی از سیاستهای ایالات متحده آمریکا و چین بتوان جایگاه ایران را در این زمینه تقویت نمود.

بانک ملی ایران به عنوان بزرگ ترین بانک جهان اسلام، طرح بانکداری مشارکت در سود و زیان را به عنوان اولین طرح مشارکت واقعی در جهان به اجرا گذاشت. این طرح حاصل چندین سال کار و تحقیق و طراحی در بانک ملی بوده و در نوع خود در جهان بی نظیر است. هدف این طرح حذف کامل هرگونه شبهه ربا در عملیات بانکی است و از این طریق قدمی بزرگ در اجرای بانکداری اسلامی بدون هرگونه شبهه ربا برداشته است. در این تحقیق تلاش شده است ارتباط بین کیفیت خدمات ارائه شده در این سیستم، با رضایت مشتریان و عملکرد بانک مورد ارزیابی قرار گیرد. بدین منظور 35 نفر از مشتریان این نوع بانکداری به عنوان نمونه انتخاب و پرسشنامه ای در بین آن ها توزیع گردید. اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از روش حداقل مربعات جزئی مورد تحلیل قرار گرفت. بر اساس نتایج به دست آمده، بین کیفیت خدمات با رضایت مشتری و عملکرد بانکداری مشارکت در سود و زیان ارتباط معناداری وجود دارد؛ با این حال کیفیت خدمات بیشترین تأثیر را بر روی رضایت مشتریان داشته است. همچنین رضایت مشتری بر عملکرد بانکداری مشارکت در سود و زیان تأثیر معناداری گذاشته است.

تحقیقات کیفی، امروزه با اقبال شرکتها روبه رو است، چرا که با تعداد کمتری از نمونه و به مراتب هزینه هایی پایینتر، مشکل گشای کسب وکارها است. تکنیک استخراج استعاره های زالتمن (زیمت)، یکی از انواع روشهای پژوهش کیفی است که از سوی جرالد زالتمن، استاد بازاریابی دانشگاه هاروارد معرفی شد و در اندک زمانی، شرکتهای بزرگی چون نوکیا، کوکاکولا، سامسونگ، والت دیزنی، مرسدس بنز، و دهها شرکت بزرگ و کوچک دیگر، استفاده از آن را در دستور کار خود قرار دادند؛ حاصل آنکه کوشیدند تا اعماق ذهن مشتریان خود نفوذ کنند، با این هدف که آنچه در ناخودآگاه آنها میگذشت را در قامت استعاره استخراج کنند و به تعبیر و تفسیر آن بپردازند. متن حاضر، به پژوهشی اختصاص دارد که بر پایهی تکنیک زیمت، و در قالب پروژهی کارشناسی ارشد، با همکاری شرکت ت به انجام رسیده است. علاقه مندان برای آگاهی بیشتر دربارهی تکنیک زیمت میتوانند به مجلهی توسعه مهندسی بازار شمارهی هشتم (سال دوم، زمستان 1387) مراجعه کنند و یا فیلم جرالد زالتمن با عنوان ""خواندن ذهن مشتری"" را از انتشارات بازاریابی خریداری کنند که به زبان فارسی ترجمه شده است؛ تلفن: 71 و 66408251. سایت اینترنتی:www.MarketingShop.ir

دکتر فیلیپ هریس، استاد ممتاز دانشگاه ملبورن استرالیا، نخستین کسی است که ""نورومارکتینگ"" را به عنوان واحد درسی برای دانشجویان مدیریت بازاریابی پایه گذاری و تدریس کرد. گفتگوی ما با فیلیپ هریس از آن رو خواندنی است که از او خواستیم سرفصلهای این درس را معرفی کند، منابع درسی نورومارکتینگ را نام برد، از شیوه های ارزیابی دانشجویان درس نورومارکتینگ برای یک ترم تحصیلی بگوید، و از مشاغلی تازه نام برد که تنها این دانشجویان پس از گذراندن واحد نورومارکتینگ، قادر به انجام آن هستند که در سودزایی و درآمد شرکتها، تأثیری شایسته دارد. فیلیپ هریس، رئیس انجمن کسب وکار و علوم نورومارکتینگ در استرالیا، در زمرهی نخستین پایه گذاران شرکت نورومارکتینگ در دنیا است؛ دیدگاههای وی در نورومارکتینگ فوق العاده درخشان است، درک مفهوم تازه و پیچیدهی نورومارکتینگ را در قالب عبارات ساده با مطالعات موردی بازگو میکند، از کاربردهای تازهی نورومارکتینگ در عرصه های گوناگون بویژه تبلیغات و رسانه میگوید، و... برای آشنایی بیشتر با فیلیپ هریس میتوانید فیلم سخنرانی او را از فروشگاه انتشارات بازاریابی خریداری کنید که به زبان فارسی ترجمه شده است.

امروزه فروشگاه های زنجیره ای با رقابتی شدید رو به رو هستند. در چنین محیطی تعداد فزاینده ای از مشتریان به حجم بالایی از اطلاعات مجهز شده و از قدرت پذیرش ریسک بیشتری برخوردار شده اند. آنها بر اساس ارزش بیشتری که جای دیگری کسب می کنند، مستعد تغییر فروشگاه خود هستند، بطوریکه تعویض فروشگاه از جانب مشتریان به امری عادی و چالشی برای خرده فروشان بدل شده است. بنابراین فاکتورهایی که بر میزان تمایل مشتری به خرید دوباره تاثیرگذار هستند، نقش حیاتی در عملکرد و موفقیت فروشگاه ها ایفا می کنند. از این رو هدف این پژوهش، شناسایی و اولویت بندی عوامل تعیین کننده تداوم خرید مشتریان فروشگاه های زنجیره ای اتکا هستند. در این پژوهش با مطالعه مفصل تحقیقات پیشین چاپ شده در مجلات معتبر علمی در زمینه خرده فروشی، عوامل استخراج و با استفاده از روش های پیش آزمون و مصاحبه عوامل تصحیح و تعدیل شدند. در این پژوهش از ابزار پرسشنامه برای گردآوری داده ها استفاده شد. جهت شناسایی عوامل تعیین کننده تداوم خرید از آزمون همبستگی و جهت اولویت بندی آنها از ابزار شبکه های عصبی مصنوعی استفاده شد. مرور ادبیات ""خرده فروشی"" بیانگر آن است که به کارگیری این ابزار در این صنعت کاملاً بی سابقه و ابتکاری است. نتایج نشان داد که عوامل کیفیت کالا، قیمت، برنامه های وفاداری، تعداد پیشخوان های خدمات، کارمندان فروشگاه، برچسب های توضیحی قفسه ها، تنوع محصولات، امکانات پارکینگ، تحویل درب منزل، برند فروشگاه و جو فروشگاه، تعیین کننده ""تداوم خرید مشتریان"" در فروشگاه های اتکا هستند و همچنین اولویت بندی و میزان تاثیر این عوامل بر تداوم خرید مشتریان به ترتیب ذکر شده است. همچنین وضعیت موجود فروشگاه های اتکا از نظر هر یک از عوامل فوق تعیین شد. ضمناً جوان تر ها، افراد با تحصیلات بالاتر و افراد با درآمد بالاتر تداوم خرید پایین تری از خود نشان دادند. در نهایت پیشنهادهایی برای افزایش تداوم خرید مشتریان فروشگاه های اتکا و همچنین مطالعات آتی ارائه شده است.

نسبت دادن ویژگی های شخصیتی انسان به برندهای تجاری موضوعی است که در دهه های اخیر کانون توجه پژوهشگران بوده است از طرفی همخوانی شخصیت مشتری با شخصیت برند از موضوعاتی است که می تواند در ایجاد ارزش ویژه برند نقش اساسی داشته باشد. به منظور بررسی این رابطه پژوهش حاضر مدلی را در مجموعه فروشگاه های زنجیره ای شهر تهران آزمون کرده است. نمونه ای 185 نفری از مشتریان این فروشگاه با نمونه گیری غیر احتمالی آسان انتخاب شدند، که در نهایت با نرخ برگشت 90 درصدی 163 پرسشنامه قابل استفاده بازگشت داده شد. روش حداقل مربعات جزئی به کمک نرم افزار SMART PLS نسخه 1.5 نشان داد که همخوانی شخصیت برند و مشتری بر اعتماد به برند میزان (0.205 = β، 2.214t= ) و حس تعلق به برند (0.179 = β، 1.944t= در سطح خطای 10 درصد) اثر معنادار دارد، همچنین حس تعلق به برند بر وفاداری به برند (0.467 = β، 5.317= t) اثر معنادار دارد و اعتماد به برند بر وفاداری به برند (0.346 = β، 3.741t= ) و ارزش ویژه برند (0.267 = β، 2.583t =) اثر معنادار دارد و در نهایت وفاداری به برند (0.559 = β، 5.039t= ) بر ارزش ویژه برند اثر معنادار دارد. از طرفی همخوانی شخصیت برند و مشتری رابطه معناداری با وفاداری مشتری به برند ندارد و حس تعلق به برند نیز به طور مستقیم، ارتباط معناداری با ارزش ویژه برند ندارد.

امروزه سازمان ها باید با تشخیص و بهره برداری از فرصت های کارآفرینانه ناشی از تغییرات محیطی نه تنها بقا بلکه رشد خود را نیز تضمین کنند. از این رو، باید به منظور حفظ بقای خود از مزایایی رقابتی برخوردار باشند. از جمله این مزایای رقابتی، نوآوری و ارزش مشتری است که با توجه به اینکه مطالعات کمی به بررسی روابط میان کارآفرینی و ارزش مشتری پرداخته است لذا، در مطالعه حاضر با استفاده از روش تحقیق پیمایشی به بررسی اثرات بالقوه کارآفرینی و کسب و کار محوری (یادگیری محوری، بازارگرایی و شیوه های منابع انسانی) بر روی نوآوری و ارزش مشتری پرداخته شده است. جامعه آماری این مطالعه متشکل از شرکت های فعال در صنایع غذایی شهر مشهد بودند که با استناد بر فرمول کوکران، 83 مدیر ارشد از میان مدیران شرکت های مورد مطالعه به عنوان نمونه تصادفی مطالعه در تحقیق مشارکت داشته اند. داده های به دست آمده به وسیله پرسشنامه های توزیع شده از طریق معادلات ساختاری و روش حداقل مربعات جزیی به کمک نرم افزار پی. ال. اس تجزیه و تحلیل شد. نتایج حاصل از پردازش داده ها نشان داد که کارآفرینی و مدیریت منابع انسانی مهمترین محرک های معنادار بر نوآوری و ارزش مشتری هستند. همچنین، یافته های تحقیق بر این نکته تاکید دارد که بازارگرایی یکپارچه نیز می تواند به عنوان پیش بینی کننده نوآوری و ارزش مشتری در نظر گرفته شود. بنابراین، توفیق در اجرای صحیح این عوامل موجب ارتقای نوآوری و ارائه ارزش برتر به مشتریان خواهد شد.