درخت حوزه‌های تخصصی

مقدمه: به منظور تأمین نیازهای بهداشتی و درمانی روستاییان، سازمان بیمه ی خدمات درمانی کشور طرحی را تصویب نمود که به موجب آن، بیمه ی درمان روستاییان در سال 1384 به اجرا در آمد. در این پژوهش تلاش گردید که طرح بیمه ی درمان روستاییان با استفاده از شاخص مربوط به وضعیت عمومی عدالت مورد ارزیابی قرار گیرد. روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع تحلیلی بود که در آن، جهت ارزیابی طرح بیمه ی درمان روستاییان کشور بر اساس وضعیت عمومی عدالت، از روش مقایسه ای و از شاخص متوسط هزینه ی بهداشتی و درمانی خانوارهای روستایی به تفکیک استان های مختلف در سه سال 1383 (سال پیش از اجرای طرح)، 1385 و 1386 (سال های پس از اجرای طرح) استفاده گردید. یافته ها: با اجرای طرح بیمه ی درمان روستاییان، انتظار میرفت که متوسط هزینه های بهداشتی و درمانی خانوارهای روستایی (به عنوان یکی از شاخص ها برای ارزیابی این طرح بر اساس وضعیت عمومی عدالت) کاهش قابل ملاحظه ای یابد، اما ارزیابیهای صورت گرفته در این پ ژوهش نشان داد که طرح بیمه ی درمان روستاییان تأثیر قابل توجهی بر کاهش متوسط این هزینه ها و در نتیجه در بهبود وضعیت عمومی عدالت نداشته است. نتیجه گیری: با توجه به اینکه یکی از عمده ترین انتظارات از اجرای طرح بیمه ی درمان روستاییان، بهبود در وضعیت عمومی عدالت در جامعه ی روستایی کشور میباشد، این پژوهش نشان خواهد داد که بهبود قابل ملاحظه ای در وضعیت عمومی عدالت با اجرای این طرح به دست نیامده است.

مقدمه: هدف اصلی این پژوهش بررسی تولیدات علمی پژوهشگران ایرانی است که مقالات خود را پیرامون موضوع ایدز در مجلات و منابع دارای ضریب تأثیر نمایه شده در پایگاه وب علوم منتشر نمودند. روش کار: با استفاده از روش علم سنجی میزان انتشارات علمی تولید شده توسط پژوهشگران ایرانی در زمینه ایدز در پایگاه وب علوم(Web of Science( طی سال های 2000 تا 2010 مورد بررسی قرار گرفته است. 336 مدرکی که در تألیف آن ها حداقل یک نویسنده وابسته به سازمان های ایرانی مشارکت داشته اند شناسایی شد. یافته ها: روند تولیدات علمی پژوهشگران ایران از سیر صعودی با نرخ رشد سالیانه 30 درصد برخوردار بوده است. پژوهشگران ایرانی با همکارانی از 22 کشور جهان مشارکت علمی دارند و بیشترین هم تألیفی بین المللی با کشور آمریکا انجام گرفته است. دانشگاه علوم پزشکی تهران یک پنجم از تولیدات علمی را در میان سازمان های داخلی به خود اختصاص داده است. بیشترین تحقیقات انجام گرفته در ایران متعلق به زیر موضوع بیماری های عفونی است. 35 درصد مجلاتی که پژوهشگران ایرانی مقالات خود را درآن ها به چاپ رسانده اند متعلق به کشور آمریکا است، اما دراین میان مجلهHEPATITIS MONTHLY بیشترین مقالات پژوهشگران ایرانی را منتشر نموده است. بحث: سهم انتشارات ایران در مقابل انتشارات کشورهای جهان از حرکتی رو به جلو برخوردار بوده و هم تألیفی بین المللی در انتشارات پژوهشگران ایرانی قابل تقدیر است.

مقدمه: امروزه سیستم های اطلاعات بیمارستانی(HIS: Hospital Information System) دربهبود عملکرد مدیریت و کادردرمانی نقشی مهم و انکار ناپذیر دارند و کاربران این سیستم یکی از عوامل مؤثر دراین زمینه می باشند، الگوی انتشار نوآوری راجرزیکی ازالگوهای نظری برای درک ارتباط میان افراد و فن آوری همچون سیستم اطلاعات بیمارستانی، می باشد. استفاده ازاین الگو به منظور بررسی چگونگی تمایل کاربران برای استفاده ازاین سیستم، می تواند مفید باشد. این مطالعه با هدف تعیین عوامل مرتبط با تمایل کاربران نسبت به استفاده ازسیستم اطلاعات بیمارستان براساس مدل اشاعه نوآوری در بیمارستان رازی اهوازانجام شده است. روش کار: این پژوهش یک مطالعه توصیفی- تحلیلی بود، که جامعه آماری آن را50 نفرازکاربران سیستم اطلاعات بیمارستانی شاغل در بیمارستان رازی اهواز تشکیل می دادند، که به صورت تصادفی انتخاب گردیدند. ابزارگردآوری داده ها پرسشنامه بوده که به منظور تعیین اعتبارآن نسبت اعتبارمحتوا، شاخص اعتبار محتواواعتبار صوری تعیین گردید، وجهت تعیین پایایی آن ازروش آزمون مجدد(84.0 R= ) و همسانی درونی (90.0 α= )استفاده شد. به منظور تجزیه وتحلیل داده هااز آزمون های آماری ضریب همبستگی پیرسون، اسپیرمن، رگرسیون، میانگین استفاده گردید که توسط نرم افزاراس پی اس اس 17 انجام شد. یافته ها: یافته ها نشان داد بین سن و مزیت نسبی(56.0- =r و 05.0> P (، بین نوع شغل و مزیت نسبی(32.0- =r و05.0> P (، بین سن وسازگاری سیستم (28.0- =r و 05.0> P )، بین نوع شغل و سازگاری سیستم (29.0- =r و05.0> P)همبستگی منفی وبین مدرک تحصیلی و پیچیدگی (29.0 =r و05.0> P) همبستگی مثبت وجودداشت. بین سابقه آموزش رایانه و آزمون پذیری (28.0 =r و05.0> P ( همبستگی مثبت، بین نوع شغل وقابلیت رؤیت (30.0- =r و05.0> P (همبستگی منفی، بین حمایت های مادی مدیریت بیمارستان ومزیت نسبی(31.0=r و05.0> (P و بین حمایت های معنوی مدیریت بیمارستان ومزیت نسبی(36.0 =r و 05.0>P ( همبستگی مثبت وجوددارد، همچنین بین حمایت های معنوی وسازگاری با این سیستم (27.0 =r و05.0> (P همبستگی مثبت مشاهده گردید. بحث: نتایج این پژوهش نشان دهنده تأثیر ویژگی های الگوی انتشار نوآوری بر تمایل به استفاده از سیستم اطلاعات بیمارستانی بود. چنانچه یافته های این پژوهش درمطالعات مشابه تکرار شود، می توان ازآن برای افزایش پذیرش وسازگاری با فنآوری های جدیدازجمله سیستم اطلاعات بیمارستانی درمیان کاربران استفاده نمود.

مقدمه: دسترسی عادلانه به خدمات پایه ی سلامت با حداقل کیفیت و هزینه ی قابل پرداخت حق مسلم هر شهروند است و در هر کشور دولت موظف است که این خدمات را به شکلی عادلانه در اختیار شهروندان قرار دهد. تجارت بین المللی خدمات سلامت بر موازنه ی بین توزیع عادلانه ی این خدمات، ایجاد انگیزه برای افزایش کارایی نظام سلامت و مدیریت منابع محدود مالی دولت ها تأثیر قابل توجهی میگذارد و پیامدهای مثبت یا منفی برای نظام سلامت و جامعه به همراه میآورد. در این مقاله ضمن معرفی الگوهای مختلف تجارت خدمات سلامت، به فرصت ها و چالش های حاصل از این نوع تجارت در کشورهای منتخب در منطقه ی آسه آن به منظور آشنایی سیاست گذاران و دست اندرکاران صنعت سلامت ایران با این نوع از تجارت و استفاده از آن در تصمیم گیری ها و مطالعات آینده پرداخته شده است. روش بررسی: این مقاله حاصل بخشی از یک پژوهش توصیفی- تطبیقی (در مقطع زمانی 89- 1387) و کاربردی در زمینه ی تجارت بین المللی خدمات سلامت است و اطلاعات مورد نیاز در این مقاله از طریق مطالعه ی منابع دیجیتال و چاپی گردآوری شده است. جامعه ی پژوهش سه کشور عضو «آسه آن» شامل مالزی، سنگاپور و تایلند را در بر گرفته، از داده های گردآوری شده به منظور ارایه ی تصویری کلی از وضعیت تجارت بین المللی خدمات سلامت در منطقه ی فوق و مقایسه ی فرصت ها و چالش های این تجارت استفاده شده است. یافته ها: تجارت بین المللی خدمات سلامت در قالب چهار روش کلی عرضه ی برون مرزی خدمات سلامت از راه دور، دریافت خدمات در خارج از کشور (گردشگری سلامت)، حضور تجاری (سرمایه گذاری مستقیم خارجی) و مهاجرت موقت اشخاص حقیقی (متخصصین سلامت) انجام شده در کشورهای مورد مطالعه می باشد و فرصتی برای کسب درآمد ارزی و ارتقای سطح کیفیت خدمات موجود و چالش هایی در زمینه ی رقابت با سایر کشورها و نیز در ارتباط با دسترسی و فراهم بودن خدمات مورد نیاز جامعه ی تحت پوشش است، در نتیجه ی افزایش تقاضای داخلی و کمبود منابع انسانی در بخش سلامت ایجاد میکند. نتیجه گیری: مهم ترین چالش های توسعه ی تجارت خدمات سلامت در منطقه ی آسه آن، تسریع در اعتبار بخشی مراکز ارایه ی خدمات، قابلیت انتقال بیمه ها، حمایت از بخش خصوصی، همکاری بخش دولتی و خصوصی و توسعه ی تجارت بر اساس مزیت های نسبی هر کشور در راستای توسعه ی بخش سلامت است.

مقدمه: پیاده سازی سیستم اطلاعات بیمارستانی به تحول سازمانی بستگی داردکه تمام عوامل مؤثر در آن باید در نظر گرفته شود. در این میان، نقش نیروی انسانی از تمامی عوامل مهم تر است و آموزش کارکنان، نظرسنجی، اطلاع رسانی و استقبال کاربران سیستم از نکات مهم در اجرای آن می باشد. برای رسیدن به این اهداف، بیمارستان امام خمینی ارومیه به عنوان اولین مرکز درمانی برای پیاده سازی HIS (Health informton system) مورد ارزیابی قرار گرفت. روش بررسی: این مطالعه ی توصیفی، برای ارزیابی پیاده سازی HIS در بیمارستان امام خمینی ارومیه طی سال 1387 به وسیله ی تکمیل پرسش نامه ی محقق ساخته توسط کلیه ی کاربران HIS (178 نفر) انجام گرفت. روایی پرسش نامه به وسیله ی متخصصان مربوط تأیید و پایایی آن نیز با ضریب Cronbach's alpha مساوی 74 درصد پذیرفته شد. پس از جمع آوری پرسش نامه ها، اطلاعات وارد نرم افزار SPSS گردید و نتایج با استفاده از روش های آمار توصیفی (فراوانی) بررسی و به صورت جداول و نمودار ارایه شد. یافته ها: نیمی از کارکنان در کارگاه آموزش شرکت کردند که پرستاران بالاترین میزان (5/36 درصد) را داشتند و به بیش از نصف کارکنان نحوه ی استفاده از نرم افزار HIS قبل از پیاده سازی سیستم آموزش داده شد و پرستاران بالاترین میزان (2/45 درصد) را به خود اختصاص دادند. نتایج حاکی از آن است که نیاز 5/70 درصد از کارکنان برای پیاده سازی HIS برآورد نشده است. از 1/88 درصد کارکنان در جلسات تصمیم گیری قبل از اجرای HIS دعوت به عمل نیامده است و همچنین از نظرات 9/86 درصد از کارکنان در بازنگری های قبل از اجرای سیستم اطلاعات بیمارستانی، استفاده نشده است. در خصوص ضرورت راه اندازی HIS به 5/58 درصد کارکنان اطلاع رسانی نشده است و فقط 5/41 درصد آن ها مطلع بودند. میزان استقبال کارکنان در پیاده سازی HIS بیمارستان امام 5/47 درصد بوده است. نتیجه گیری: در پیاده سازی و اجرای سیستم اطلاعات بیمارستانی، باید به جنبه های انسانی، آموزش، برنامه ریزی واطلاع رسانی توجه نمود. پزشکان، پرستاران و کارکنان بخش های مختلف پاراکلینیک به عنوان عوامل مؤثر در نظر گرفته شوند و به منظور ارتقای کیفیت اطلاعات، مراقبت و درمان بیماران در آینده، باید از توانایی آن ها در اجرای سیستم های اطلاعات بیمارستانی استفاده گردد.

مقدمه: مفهوم قابلیت یادگیری سازمانی بر عوامل تسهیل کننده ی یادگیری سازمانی یا میل به یادگیری تأکید دارد. در نتیجه، ابزارهای قابلیت یادگیری سازمانی بر اساس ادبیات علمی تعیین می کند که ابعاد یا عوامل تسهیل کننده ی یادگیری کدام اند. پژوهش حاضر با هدف بررسی ساختار عاملی و اعتباریابی قابلیت یادگیری سازمانی در بین اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان انجام گرفت. روش بررسی: پژوهش حاضر کاربردی و از دسته ی مطالعات روان سنجی بود که به صورت مقطعی و در سال تحصیلی 90-1389 انجام گرفت. جامعه ی پژوهش شامل اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بود که از بین آن ها به استناد مطالعه ی Loehlin و همکاران در مدل های تحلیل عاملی تأییدی، 220 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات مقیاس Chiva و همکاران بود. تحلیل داده های پژوهش در سطح آمار توصیفی و استنباطی با استفاده از نرم افزار 18SPSS و تحلیل عاملی تأییدی (CFA) با استفاده از نرم افزار 5/8lisrel انجام گرفت. یافته ها: مدل پنج عاملی مقیاس قابلیت یادگیری سازمانی از برازش مناسبی بر حسب شاخص های GFI، AGFI، RMSEA و CFI برخوردار بود و تمامی گویه های مقیاس دارای ضریب تأثیر معنی دار بر روی عامل مربوط به خود بودند. همچنین یافته ها مؤید آن بود که پنج عامل مقیاس از پایایی مناسبی برخوردار بودند و پایایی کل مقیاس نیز 93/0 به دست آمد. جدول نمرات هنجار، مقادیر Z و T متناسب با نمرات خام طبقات و رتبه بندی درصدی مربوط به هر طبقه را ارایه نمود. روایی هم گرایی بین عامل های مقیاس قابلیت یادگیری سازمانی نیز که بر حسب ضرایب همبستگی از 41/0 تا 75/0بود، تأیید گردید. نتیجه گیری: می توان از مقیاس قابلیت یادگیری سازمانی به عنوان یک ابزار تشخیصی استفاده نمود. بنابراین مدیران دانشگاه، رؤسای دانشکده ها و مدیران گروه ها در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان می توانند دریابند که کدام یک از مسایل یادگیری سازمانی قوی و کدام یک ضعیف است و این آشکارسازی راهنما و دستورالعملی مناسب برای بهبود و بالندگی دانشگاه خواهد بود.

مقدمه: کارایی یک مفهوم نسبی است و برای سنجش آن باید عملکرد واحد های اقتصادی صنعت در مقایسه با کارایی در شرایط بالقوه ی تولید قرار بگیرد تا مشخص گردد که کارایی واحد های تولیدی از مقدار مورد انتظار تا چه میزان فاصله دارد. بیمارستان به عنوان یک واحد اقتصادی، جهت استفاده ی بهینه از امکانات و منابع موجود، ناگزیر از به کارگیری تجزیه و تحلیل های کارایی میباشد. از این رو پژوهش حاضر به اندازه گیری کارایی بیمارستان های دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در مقایسه با یکدیگر پرداخته است. روش بررسی: این مطالعه تحلیلی- کاربردی بود و چون از داده های واقعی با مراجعه به اسناد و مدارک و آمار های عملکردی بیمارستان ها استفاده گردید، بررسی روایی و پایایی موضوعیت نداشت. به منظور تحلیل داده ها در راستای اندازه گیری کارایی نسبی خدمات درمانی 16 بیمارستان تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و تعیین بیمارستان های کارا و ناکارا در سال های 1384 تا 1386، از مدل مضربیCCR (Charnels, Cooper & Rhodes) ورودی محور، یکی ازمد ل های رویکرد تحلیل پوششی داده ها یا DEA (Data envelopment analysis)، و از مدل (Anderson & Peterson) AP برای رتبه بندی بیمارستان های کارا استفاده گردید و جهت حل مدل، نرم افزار LINDO به کار گرفته شد. یافته ها: در سال 1384، 75/43 درصد، در سال1385، 25/31 درصد و در سال 1386، 5/37 درصد از بیمارستان ها کارا بودند. نتیجه گیری: نتایج تحقیق منجر به پیشنهادهایی برای بهبود کارایی بیمارستان های ناکارا از طریق صرفه جوییهای بالقوه در منابع به میزان 44/62 در صد در زیربنا، 88/43 درصد در تعداد تخت فعال، 15/37 درصد در تعداد پزشک و 58/38 درصد در تعداد پیراپزشک گردید.

به دلیل پیچیدگی تصمیمات پزشکی، کاربرد سیستم های اطلاعاتی جهت پشتیبانی از این تصمیمات افزایش یافته است. در این بین، نقش سیستم های هوشمند در یاری رسانی به پزشکان برجسته است. در این مقاله، به بررسی قابلیت این سیستم ها در پزشکی پرداخته شده است و مهم ترین چالش های به کارگیری این سیستم ها مورد بحث قرار گرفته است. محدودیت تکنولوژی، هزینه ی سیستم، نگهداری متخصصین در سازمان، وارد کردن داده های بیمار در سیستم، مشکلات کسب دانش، مدل سازی دانش پزشکی، تأیید عملکرد سیستم، توصیه های اشتباه و مسؤولیت در برابر خطا، محدودیت حوزه ی عملیاتی هوش مصنوعی و ضرورت یکپارچگی آن با فعالیت های جاری از جمله چالش های پیش روی به کارگیری این نوع سیستم ها است که مستلزم ارایه ی راهکار یا پاسخ های مناسب می باشد.

مقدمه: به منظور ارتقای فرایند ارایه خدمات درمانی، رعایت حقوق بیماران و ایجاد وحدت رویه در خط مشی های درمانی، در سال 1382 شاخص های کیفی ارزشیابی به کلیه بیمارستان های کشور ابلاغ گردید. این پژوهش با هدف بررسی وضعیت اجرای دستورالعمل مراقبت های مدیریت شده و رابطه استقرار آن ها به صورت شاخص های کیفی ارزشیابی با کیفیت خدمات بیمارستان های پایلوت دانشگاه علوم پزشکی گلستان انجام پذیرفت.روش بررسی: این پژوهش یک مطالعه تحلیلی بود که بر اساس اطلاعات موجود در پرونده های بیماران، قبل از ابلاغ دستورالعمل مراقبت های مدیریت شده و بعد از ابلاغ آن، کیفیت خدمات اندازه گیری و نتایج آن با یکدیگر مقایسه شد. جامعه آماری، پرونده های بیمارانی بود که طی سال های 1386 و 1381 در بیمارستان های پایلوت دانشگاه علوم پزشکی گلستان تحت عمل جراحی قرار گرفته بودند و همچنین پرونده کلیه مادران بارداری که در بیمارستان های مذکور زایمان نموده بودند. حجم نمونه شامل 792 پرونده بود که به روش طبقه ای متناسب، انتخاب شدند. داده ها با استفاده از سه نمونه چک لیست و یک فرم اطلاعاتی استاندارد که ابلاغی از سوی وزارت بهداشت بوده است، از اسناد و مدارک پزشکی بیمارستان های پایلوت جمع آوری شد. داده ها به کمک آزمون آماری 2? و به وسیله نرم افزار آماری 16.5SPSS تجزیه و تحلیل گردید.یافته ها: در سال 1381 در 5.1 درصد و در سال 1386 در 32.1 درصد پرونده های مورد بررسی دستورالعمل ارزیابی پیش از اعمال جراحی الکتیو رعایت شده بود که این تغییر از نظر آماری در سطح خطای 0.05=? معنی دار است (P<0.001) در سال 1381، در 31.6 درصد و در سال 1386 در 44.9 درصد پرونده ها، دستورالعمل آنتی بیوتیک پروفیلاکسی به طور کامل رعایت گردیده بود (P<0.001) در سال 1381 در 77.8 درصد و در سال 1386 در 85.1 درصد پرونده های مورد بررسی، راهنمای تسکین درد به طور کامل رعایت شده بود (P=0.001) در سال 1381، در بیمارستان های مورد مطالعه 49 درصد زایمان ها سزارین بود که در سال 1386 به 42 درصد کاهش یافته بود (P<0.001) بیشترین اندیکاسیون سزارین مربوط به اندیکاسیون سزارین قبلی بود. در کلیه محورهای مورد مطالعه، بین استقرار شاخص های کیفی و کیفیت خدمات، رابطه مثبت و معنی داری وجود داشت.نتیجه گیری: اجرای دستورالعمل های مراقبت های مدیریت شده تا حدودی منجر به بهبود کیفیت خدمات درمانی گردیده است. با استقرارضمانت های اجرایی لازم و بازنگری های مکرر در خصوص دستورالعمل های ارزشیابی کیفی بیمارستان ها، کیفیت خدمات افزایش می یابد.

مقدمه: برای رشد و اعتلای فرهنگ یک جامعه، به مشارکت تمام افراد از جمله معلولین جسمی- حرکتی نیاز است. این پژوهش با هدف بررسی میزان انطباق ساختمان و تجهیزات کتابخانه های عمومی و دانشگاهی شهر زنجان با استانداردهای بین المللی انجام شده است.روش بررسی: پژوهش حاضر پیمایشی- توصیفی بود. جامعه پژوهش تعداد 142 نفر از معلولین شهر زنجان، همچنین ساختمان و تجهیزات 14 کتابخانه عمومی و دانشگاهی این شهر در سال 1385 بود. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه بود و روایی و پایایی آن از طریق ضریب Cronbach’s alpha(0.84) محاسبه گردید. تحلیل داده های پژوهش با استفاده از آمار توصیفی نظیر درصد و فراوانی انجام شد.یافته ها: از دیدگاه معلولین، پارکینگ، سطح شیبدار و فضای اختصاصی کتابخانه ها دارای بیشترین و فضاهای درونی و فضای عمومی دارای کمترین موانع حرکتی بودند. 46.2 درصد از کتابخانه ها فاقد سطح شیبدار و 63 درصد از کتابخانه های مورد مطالعه فاقد فضای اختصاصی برای معلولین بودند.نتیجه گیری: ساختمان و تجهیزات این مراکز از نظر دسترس پذیری با وضعیت مطلوب انطباق صد در صد نداشت و بایستی تمامی فضاهای آن ها بر مبنای استانداردهای موجود، مورد بررسی و بهینه سازی قرار گیرد.

مقدمه: سازمان بیمه خدمات درمانی یکی از مهم ترین منابع تأمین مالی حوزه درمان کشور است که با دریافت حق سرانه، برای افراد تحت پوشش خود خرید هوشمند خدمات را انجام می دهد؛ تضمین استفاده بهینه از این منابع، سنجش کارایی این سازمان را ضروری ساخته است. تحلیل پوششی داده ها روش مناسبی در این زمینه محسوب می گردد. محاسبه کارایی و رتبه بندی ادارات کل سازمان بیمه خدمات درمانی با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها هدف پژوهش حاضر بود. روش کار: مطالعه حاضر توصیفی، از نظر زمانی به صورت مقطعی و اهداف آن کاربردی بود. ادارات کل بیمه خدمات درمانی مستقر در استان های کشور جامعه آماری این پژوهش بودند(31 اداره کل). نهادهای پژوهش حاضر شامل نیروی انسانی، هزینه های بالاسری، متراژ ساختمان و زمین و ستاده ها شامل نسبت جمعیت بیمه شده به کل جمعیت هدف، نسبت مؤسسات طرف قرارداد به کل مؤسسات فعال، نسبت بار مراجعات به هزینه های درمانی بود. به منظورتعیین کارایی با روش تحلیل پوشش داده ها، اطلاعات مربوط به نهاده ها و ستاده ها در سال 1388 از دفتر آمار و اطلاعات سازمان بیمه خدمات درمانی بوسیله فرم های طراحی شده توسط پژوهشگر گردآوری شد. سپس در نرم افزار EMS کارایی نسبی ادارات کل سازمان بیمه خدمات درمانی کشور با استفاده از مدل AP مبتنی بر مدلCCR و BCC ورودی محور محاسبه گردید و در نهایت رتبه بندی کامل صورت پذیرفت. یافته ها: میانگین کارایی فنی 31 اداره کل سازمان بیمه خدمات درمانی کشور 0.5093، کارایی مدیریتی 0.5851 و میانگین کارایی مقیاس 0.8292 بود. به عبارت دیگر با تکیه بر نتایج مدل APتحلیل پوششی داده ها با فرض متغیر به مقیاس (DEA-VRS) ظرفیت ارتقای کارایی در ادارات کل سازمان بیمه خدمات درمانی کشور بدون هیچ گونه افزایشی در هزینه ها و به کارگیری همان میزان از نهاده ها در حدود 17 درصد می باشد. از کل ادارات مورد مطالعه 9.7 درصد دارای حداکثر کارایی فنی یک و بالاتر، 32.3درصد دارای کارایی فنی 0.5 تا 1 و کارایی 58 درصد ادارات کل کمتر از 0.5 بود. بحث: یافته ها نشان داد استفاده از مدل AP-DEA مناسب تر از مدل های پایه ای تحلیل پوششی داده ها است. ادارات کل بیمه خدمات درمانی استان هایی که دارای کارایی کمتر از یک می باشند از نظر مقادیر اولیه و بهینه نهاده متراژ فضای فیزیکی، نیروی انسانی و هزینه های بالاسری متفاوت هستند و دارای مازاد نیروی انسانی، فضای فیزیکی و هزینه های بالاسری می باشند لذا برای به حداکثر رسیدن کارایی این سازمان ها باید از میزان مازاد نهاده های مذکور در قالب یک برنامه جامع کم شود تا به سطح مطلوبی از کارایی دست یابند.

مقدمه: تامین مجلات علمی بخش عمده ای از بودجه کتابخانه های دانشگاهی را به خود اختصاص می دهد. از این رو انتخاب مجلاتی که بتواند نیاز اطلاعاتی کاربران دانشگاه ها را مرتفع سازد و از نظر علمی نیز دارای اعتبار مناسبی باشد، بسیار حایز اهمیت است. هدف از این مقاله، شناسایی مجلات الکترونیکی هسته حوزه موضوعی بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با استفاده از قانون Bradford و بررسی وضعیت این مجلات از نظر جایگاه آن ها در فهرست ISI بوده است.روش بررسی: این مطالعه، پژوهشی پیمایشی است که به روش کتاب سنجی در سال 1388 انجام شده است و به شناسایی مجلات هسته در بین 191 عنوان مجله الکترونیکی تمام متن موجود در کتابخانه ملی دیجیتال پزشکی ایران در حوزه موضوعی بهداشت محیط پرداخته است. ابزار گردآوری اطلاعات، سیاهه وارسی بوده است و داده های این پژوهش نیز با استفاده از آمار توصیفی در نرم افزار Excel تجزیه و تحلیل شده است.یافته ها: مجلات هسته دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در حوزه بهداشت محیط، 3 عنوان و شامل مجلات  Social Science and Medicine،Patient Education and Counseling  و  Preventive Medicine بود. همچنین پراستفاده ترین مجله این حوزه توسط کاربران دانشگاه، در گزارش های استنادی مجلات 2008 وجود نداشت و معتبرترین مجله ISI در جایگاه سی و دوم فهرست میزان استفاده از مجلات الکترونیکی این حوزه قرار داشت.نتیجه گیری: نتایج نشان دهنده آشنایی کم کاربران دانشگاه علوم پزشکی با منابع الکترونیکی موجود در حوزه بهداشت است. اما می توان انتظار داشت که در صورت برگزاری دوره های آموزشی به منظور آشنایی بیشتر کاربران دانشگاه با منابع الکترونیکی این حوزه و اطلاع رسانی کافی در مورد پوشش موضوعی مجموعه های الکترونیکی مختلف، میزان استفاده از مجلات الکترونیکی موجود افزایش یابد.

مقدمه: اصلی ترین منبع مالی بیمارستان، بیمه ها محسوب می شوند ولی بیمارستان ها در بعضی از موارد مالی با سازمان های بیمه گر اختلاف دارند و به طور معمول همه ی مطالبات بیمه ای آن ها وصول نمی گردد. این پژوهش با تعیین علل کسورات صورتحساب های بیمه ای در بیمارستان سیدالشهدا (ع)، راهکارهایی در این زمینه پیشنهاد کرده است.روش بررسی: این پژوهش مطالعه ای توصیفی، مقطعی است که به صورت گذشته نگر انجام شده است. اطلاعات نسخ و پرونده های بیماران مراجعه کننده به بیمارستان سیدالشهدا (ع) در 6 ماهه دوم سال 1386 وارد این طرح شد و اطلاعات مربوط به بیماران خاص از مطالعه خارج گردید. نمونه گیری، به روش سرشماری بود و همه نسخ و پرونده های 6 ماهه دوم سال 1386 بیمارستان شامل 40983 نسخه کلینیکی، 27238 نسخه پاراکلینیکی و 3392 پرونده بستری بررسی گردید.اطلاعات توسط چک لیستی که روایی آن توسط کارشناسان بیمه و متخصصین مدیریت تایید شد، جمع آوری و با استفاده از شاخص های آماری و مقیاس های توصیفی مورد تحلیل قرار گرفت.یافته ها: بالاترین فراوانی و علل کسورات نسخ کلینیکی به ترتیب مربوط به نسخ بیمه کمیته امداد (62 درصد) و با علت تاریخ مخدوش می باشد. رتبه های بعدی مربوط به بیمه نیروهای مسلح، تامین اجتماعی و خدمات درمانی است. بالاترین فراوانی و علل کسورات نسخ پاراکلینیکی به ترتیب مربوط به نسخ بیمه کمیته امداد (45.3 درصد) و با علت فاقد نسخه می باشد. رتبه های بعدی مربوط به بیمه های نیروهای مسلح، تامین اجتماعی و خدمات درمانی است. بالاترین فراوانی و علل کسورات پرونده های بستری به ترتیب مربوط به پرونده های بیمه تامین اجتماعی (74.4 درصد) و با علت اضافه درخواستی بوده است. رتبه های بعدی مربوط به بیمه های خدمات درمانی، کمیته امداد و نیروهای مسلح است.نتیجه گیری: بیشترین علل کسورات سرپایی با اشتباهات سازمانی ارتباط مستقیم داشت و از اشتباهات کارکنان بیمارستان نشات می گرفت. در این زمینه آموزش پزشکان، پرستاران و همه کسانی که به نوعی در صورتحساب بیماران تاثیرگذارند، ضروری به نظر می رسد. از طرف دیگر علت اصلی و کلی در پرونده های بستری اضافه درخواستی بوده است که پرت منابع محسوب نمی شود و شفاف سازی این کسورات باعث کاهش اختلافات بین بیمارستان و سازمان های بیمه ای می شود.

مقدمه: هر ساله تحقیقات بسیاری در حوزه علوم پزشکی، انجام می شود و برخی از آنها به عنوان منابع هسته و پایه، مورد استناد سایر پژوهشگران قرار می گیرد.در تحقیق حاضر، پراستنادترین پژوهشگران و موثرترین کشورها و موسسات در تحقیقات حوزه پزشکی بالینی طی دوره زمانی 91-1981 معرفی و شناسایی شده است. همچنین میزان ارتباط و هم پوشانی این حوزه موضوعی با سایر علوم مورد بررسی قرار گرفته است.روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع پیمایشی است. جامعه مورد پژوهش 265 نفراز محققانی است که از سوی موسسه اطلاعات علمی آمریکا (ISI) به عنوان پراستنادترین نویسندگان در حوزه پزشکی بالینی معرفی شده اند. ابزار گردآوری اطلاعات یکی از تولیدات این موسسه به نام Highly-cited است. اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار Excel مورد تحلیل قرار گرفته است.یافته ها: 265 نویسنده از 16 کشور، به عنوان پراستنادترین نویسندگان در حوزه پزشکی بالینی از سوی ISI معرفی شده اند که 47/75 درصد آنها (200 نویسنده) از کشور ایالات متحده هستند. بعد از آن انگلستان و ژاپن با 28 و 7 نویسنده پراستناد، بیشترین تاثیر را بر این حوزه داشته اند. در میان سازمانهای تولید کننده علم در این حوزه، دو دانشگاه تگزاس وکالیفرنیا هر دو از ایالات متحده، به ترتیب با 15 و 11 نویسنده بیشترین سهم را داشته اند. از مجموع 265 نویسنده، 60 نفر(64/22درصد) در موضوعاتی غیر از پزشکی بالینی نیز، پراستنادترین بوده اند.نتیجه گیری: نتایج تحقیق نشان دادکه کشور ایالات متحده با فاصله ای معادل 9/3 برابر کل کشورهای اروپایی و 2/22 برابر کشورهای آسیایی در این حوزه موضوعی تاثیر گذار بوده است. تحلیل موضوعی نشان داد پزشکی بالینی با حوزه کلی علوم زیستی، بیش از سایر حوزه های علوم هم پوشانی دارد.

امروزه مطالعات موردی در تحقیقات بالینی گسترش زیادی دارند، تا حدی که برخی کاربرد این مطالعات را تنها به گزارش های پزشکی محدود کرده اند. اما روش تحقیق موردی به عنوان یک الگوی تحقیق عمیق و جامع در حال کسب جایگاه ویژه ای در بررسی مسایل سیستم های بهداشتی- درمانی و نیز ارزیابی نظریه ها و نظریه پردازی در حوزه مدیریت و برنامه ریزی سلامت می باشد. پژوهشگر از راه مطالعه موردی به کشف، توصیف یا توضیح یک مورد (یک فرد، یک فرایند، یک برنامه و یا یک موسسه) به منظور به دست آوردن دیدی عمیق درباره آن می پردازد. هدف این مقاله بررسی روش مطالعه موردی به عنوان یک روش جامع برای نظریه پردازی در حوزه مدیریت بهداشت و درمان و ارزیابی کاربردهای آن می باشد.روش تحقیق در این مقاله، روش مروری است و با استفاده از آن ضمن توصیف روش مطالعه موردی به عنوان یک مطالعه جامع و در سطح کلان به عنوان یک راهبرد ترکیبی، به بررسی دقیق اهداف مطالعه موردی، تعریف مورد و انواع آن و چگونگی انتخاب مورد پرداخته می شود. همچنین انواع مطالعه موردی، چارچوب مفهومی مورد استفاده در آن و مراحل اجرایی مطالعه موردی به بحث گذاشته خواهد شد. در نهایت ابزارهای مورد استفاده در این قبیل پژوهش ها و چگونگی تعیین روایی و پایایی آن ها بیان می گردد. ضمن مرور و تحلیل متون منتشر شده در زمینه مطالعات موردی، نتیجه گرفته می شود روش مطالعه موردی در تحقیقات مدیریت بهداشت و درمان مورد غفلت قرار گرفته است. با عنایت به ویژگی های این روش مطالعه، بررسی های بیشتر در زمینه انواع و موارد کاربرد آن و نیز استفاده از آن در تحقیقات نظام سلامت و نقد و ارزیابی بیشتر آن پیشنهاد می شود.

تحلیل محتوا به منظور شناسایی، تحلیل و ضبط محتواى منابع چاپی و غیر چاپی استفاده می شود. هدف این 70 وگرایش موضوعی پژوهش ها بر اساس فهرست درختی - پژوهش تعیین ویژگی ها، گرایش هاى موضوعی در سال هاى 86 سرعنوان موضوعی پزشکی بود. روش بررسی: روش پژوهش پیمایش توصیفی و تحلیل محتوا ست. جامعه ى مورد مطالعه 369 طرح پژوهشی است که در 1370 اجرا شده اند را مورد بررسی قرار می دهد و گزارش نهایی آن ها تا پایان سال 1386 تصویب شده - سال هاى 1386 است. در این بررسی از سر شمارى استفاده شده است. داده هاى مورد نیاز از طریق فرم اطلاعاتی گردآورى شده است. واحد ثبت، مضمون و مفاهیم واژه هاى مندرج در عنوان، چکیده و کلید واژه هاى طرح است. براى رمزگذارى، از نماد حرفی عددى استفاده شده است. نماد مشخص کننده ى موقعیت اصطلاح در فهرست درختی است. مقوله هاى موضوعی با توجه SPSS به شماره هاى فهرست درختی اصطلاحات پذیرفته شده، تعیین شده اند. براى تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار آماری استفاده شده است. یافته ها: در این دوره 16 ساله 23.3 درصد پژوهش هاى انجام شده در زمینه ى مقوله اصلی بیمارى ها می باشد. مقوله با 16.8 درصد « فنون تجزیه ایی، تشخیصی و درمانی و تجهیزات » با 21.4 درصد و مقوله « داروها و ترکیبات شیمیایی » اولویت هاى دوم و سوم موضوع پژوهش را دارند. مقوله اصلی بیمارى ها در بین مقاطع مختلف تحصیلی 22.8 درصد، رتبه علمی 23.3 درصد، گروه هاى آموزشی 23.3 درصد، جنسیت 23.3 درصد، و محل کار 23.1 درصد همواره بالاترین سهم را داشته است. نتیجه گیری: به طور کلی تمرکز پژوهش ها بر روى موضوع هاى مرتبط با روش هاى تشخیصی، درمانی و بیمارى ها می باشد. توصیه می شود به منظور مدیریت محتوایی و هدفمند کردن موضوع پژوهش نظر سنجی هایی به عمل آید. "

مقدمه: زندگی ما در دورانی است که با پدیده جهانی شدن و رشد فزاینده ارتباطات همه جانبه در فراسوی مرزهای جغرافیایی روبه رو هستیم. در چنین زمانی متخصصان و پژوهشگران ناچار هستند به سوی ارتباطات بیشتر و پدیده «همکاری علمی» و «تالیف مشترک» روی آورند، چرا که یک فرد متخصص به ندرت می تواند تمام تخصص، مهارت، منابع و امکانات لازم برای غلبه بر مشکلات پژوهشی را در چنین شرایطی داشته باشد. هدف مقاله دستیابی به تاثیر مشارکت و همکاری گروهی در تولید مقالات علمی ارایه شده به همایش های برگزار شده در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان طی سال های 85-1381 بوده است.روش بررسی: نوع مطالعه پیمایشی است و از روش علم سنجی برای انجام پژوهش استفاده شده است. جامعه این پژوهش تمامی مقالات علمی ارایه شده در همایش های سراسری تازه های پزشکی و پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان طی سال های 1381 تا 1385 به تعداد 1751 مقاله و 3697 نفر محقق بوده است. اطلاعات ابتدا به صورت دستی در سیاهه مورد نظر ثبت شد. سیاهه مذکور ویژه ورود اطلاعات ارایه دهندگان مقالات در سمینارها بود که روایی آن توسط متخصصان حوزه کتابداری و اطلاع رسانی مورد تایید قرار گرفت. پس از این مرحله، داده های گردآوری شده در نرم افزار آماری Excel وارد گردید. پس از آن با توجه به پرسش های مطرح شده، داده ها شمارش، رتبه بندی و جهت تحلیل های لازم مرتب گردید.یافته ها: بیشترین تعداد عناوین مقالات (522 عنوان) مربوط به سال 1382 با تعداد 1350 نویسنده و با میانگین 2.59 تعداد نویسنده در هر مقاله و کمترین تعداد عناوین مقالات (209 عنوان) مربوط به سال 1385 با تعداد 474 نفر نویسنده و با میانگین 2.27 تعداد نویسنده در هر مقاله می باشد. در مورد پر کارترین پژوهشگرانی که دارای بیشترین همکاری گروهی بوده اند، مشخص شد که رضا اسحاقی با مشارکت در 13 عنوان مقاله، حسین حجازی و گیتی صادقیان به صورت مشترک با 12 عنوان مقاله و احسان اله حبیبی با 11 عنوان مقاله جزء پرکارترین نویسندگان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در ارایه عناوین مقالات به همایش های دانشگاه علوم پزشکی در سال های مورد بررسی بودند.نتیجه گیری: روحیه همکاری گروهی در بین نویسندگان پایین است و این موضوع حاکی از این امر است که شناسایی رشته ها و پژوهشگران پرکار می تواند راهنمایی برای دیگر محققان و نویسندگان مقالات در دانشگاه باشد تا بدین وسیله با محققین فعال در تولید و افزایش علم بیشتر آشنا شوند و بتوانند از این طریق از تجارب یکدیگر استفاده نمایند.

مقدمه: امروزه مدیران آموزش عالی با مشکلاتی نظیر فشارهای مالی، تغییرات سریع محیطی، رقابت با سایر مراکز آموزش عالی برای دستیابی به رتبه علمی و پژوهشی بالاتر، جذب دانشجویان مستعدتر و اعطای استقلال بیشتر به اعضای هیات علمی روبرو هستند و برای غلبه بر این مشکلات می توانند از نوآوری در برنامه های درسی، ارایه خدمات پشتیبانی و فرایند یاددهی- یادگیری کمک بگیرند. این مقاله درصدد بررسی نوآوری اداری و تکنیکی در دانشگاه های علوم پزشکی و غیر علوم پزشکی بوده است.روش بررسی: در این پژوهش توصیفی- تحلیلی، جامعه آماری شامل کلیه اعضای هیات علمی دانشگاه های دولتی استان (1830 نفر) بود که با روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی 480 نفر در سال 1389 انتخاب شدند. ابزار تحقیق شامل پرسش نامه استاندارد  Hongming و همکاران بود که روایی آن با استفاده از روایی محتوایی و صوری و پایایی آن با استفاده از محاسبه ضریبCronbach’s alpha (r=0.92)تاییدگردید.تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار 18SPSS و در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی صورت گرفت.یافته ها: میانگین نمرات نوآوری اداری و نوآوری تکنیکی در دانشگاه های دولتی استان، کمتر از سطح متوسط بود و فواصل اطمینان نشان داد که به احتمال 99 درصد میانگین نمرات نوآوری اداری بین 4.17 و 4.5، نوآوری تکنیکی بین 4.47 و 4.8 و نوآوری سازمانی بین 4.3 و 4.6 بوده است. از طرفی بین میانگین انواع نوآوری سازمانی در دانشگاه ها بر حسب مشخصات دموگرافیک تفاوت معنی داری مشاهده شد، به طوری که نوآوری اداری در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بیشتر از سایر دانشگاه های دولتی استان و نیز این نوع نوآوری در اعضای هیات علمی با سابقه کار 1 تا 10 سال بیشتر از 11 تا 20 سال بوده است.از طرفی نوآوری تکنیکی دانشگاه صنعتی بیشتر از سایر دانشگاه های دولتی استان بود. این نوع نوآوری در اعضای هیات علمی با مرتبه دانشیاری کمتر از سایر اعضا بود و نیز نوآوری تکنیکی در اعضای هیات علمی با سابقه کار 1 تا 10 سال بیشتر از 11 تا 20 سال بوده است.نتیجه گیری: دانشگاه ها باید به گونه ای مدیریت و رهبری شوند که نوآوری به عنوان یک فرهنگ و بخش طبیعی فعالیت های روزانه درآید و به عنوان دانش افزوده برای همه اعضای هیات علمی و دانشکده مطرح شود. توانایی تسریع در انتشار و تبدیل این دانش به سرمایه که محرکی برای بهبود آموزشی می باشد، امری ضروری است.

"مقدمه: سازمان ها آن قدر زمان در اختیار ندارند که همه چیز را خود تجربه کنند، ولی می توانند با ارزیابی مقایسه ای فرایندهای خود در برابر سایرین، از این روش برای انجام بهینه وظایف خود استفاده کنند. این پژوهش به ارزیابی مقایسه ای فرایند ترخیص در دو بیمارستان علی ابن ابی طالب (ع) زاهدان با قائم (عج) مشهد پرداخت تا با تبیین نقاط قوت و ضعف هر یک، پیشنهادهایی در جهت بهبود وضع ارایه دهد. روش بررسی: این پژوهش توصیفی- تحلیلی و تطبیقی در نیمه اول سال 1384 در بیمارستان های علی ابن ابی طالب (ع) زاهدان و قائم (عج) مشهد انجام شد. برای ارزیابی فرایند ترخیص از دو دسته معیارهای کمی شامل نحوه ترخیص، تعداد افراد درگیر در فرایند، مشخصات افراد درگیر در فرایند، تجهیزات مورد استفاده در فرایند و زمان صرف شده برای انجام فرایند و معیار کیفی رضایت بیماران استفاده شد. گردآوری داده ها با دو روش بررسی مدارک و اسناد و تحقیق میدانی و مشاهده و نیز مصاحبه و پرسش نامه انجام شد. در مورد داده های کمی دستورالعملی تنظیم و به هر نوع تجهیزات مورد استفاده یا وضعیت افراد درگیر در فرایندها امتیاز داده شد. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS تحلیل شد. یافته ها: روند ترخیص و میانگین زمان انجام فرایندها در دو بیمارستان نیز با هم تفاوت معنی دار داشت. مجموع امتیاز مربوط به تجهیزات قسمت ترخیص در بیمارستان علی ابن ابی طالب (ع) 028/3 و در بیمارستان قائم (عج) 030/5 بود. مجموع امتیازات مشخصات کارکنان درگیر در ترخیص بیماران در بیمارستان علی ابن ابی طالب (ع) و بیمارستان قائم (عج) به ترتیب برابر 24/2 و 90/8 بود. میانگین رضایت بیماران از فرایند ترخیص در بیمارستان علی ابن ابی طالب (ع) 37/2 و در بیمارستان قائم (عج) 85/3 و تفاوت آن ها معنی دار بود. نتیجه گیری: با توجه به تفاوت بین دو بیمارستان در زمینه تعداد و مشخصات کارکنان و تجهیزات آنان از یک طرف و تفاوت در زمان انجام فرایندها و رضایت بیماران از سوی دیگر، بیمارستان علی ابن ابی طالب (ع) می تواند برای بهبود فرایندها و افزایش رضایت بیماران از بیمارستان قائم (عج) مشهد الگو بگیرد. "

کسب اطمینان از ارائه ى بهترین و کیفی ترین خدمات بهداشتی درمانی مستلزم ارزیابی عملکرد بخش سلامت؛ و ارزیابی کارایی اولین گام در ارزیابی عملکرد می باشد. هدف از این تحقیق، ارزیابی کارایی استان هاى کشور، و مقایسه ی روند آن در برنامه هاى سوم و سال هاى ابتدایی برنامه چهارم توسعه، در زمینه ى سلامت روستایی بود. علاوه بر این ضمن شناسایی استان هاى مرجع، شاخص هاى حساس هر استان نیز شناسایی و بررسی شد تا امکان افزایش کارایی هر استان نیزفراهم شود. روش بررسی: این یک پژوهش کاربردى، و پیمایشی توصیفی ست. اطلاعات کلیه ى استان ها وارد مدل تحلیل پوششی داده ها ؛و تجزیه وتحلیل شد. ابزار جمع آورى اطلاعات، مستندات کتابخانه اى و اینترنتی بوده و از اسناد و مدارک براى جمع آوری داده ها جهت اندازه گیرى استفاده شده است. براى نظرخواهی از خبرگان در مورد شاخص ها از پرسشنامه استفاده شده است. یافته ها: استان هاى اردبیل، همدان، ایلام و گیلان از گروه استان هاى کارا در برنامه ى سوم خارج شده؛ و استان های چهارمحال و بختیارى، کردستان و قزوین به استان هاى کارا در برنامه ى چهارم پیوسته اند. استان هاى گلستان، قم، قزوین، تهران و مازندران بیشترین؛ و استان هاى سیستان و بلوچستان، کرمان، یزد و سمنان کمترین کارایی را دارند. شاخص سرانه ى تخت از شاخص هاى ورودى ؛ و پوشش تنظیم خانواده مدرن از شاخص هاى خروجی، به عنوان حساس ترین شاخص ها معرفی شد. نتیجه گیری: در این دو برنامه استان هاى داراى بیشترین وکمترین کارایی ؛ و استان هاى مرجع براى هر استان ناکارا مشخص شد. شاخص هاى سرانه ى تخت ثابت موجود و درصد پوشش تنظیم خانواده به صورت مدرن به عنوان حساس ترین شاخص ها انتخاب شد."