برابری جنسیتی

خودکشی به عنوان یک مسئله مرتبط با سلامت عمومی، اگرچه توسط یک فرد انجام می شود اما، خانواده و جامعه تحت تأثیر پیامدهای آن قرار می گیرند. از این رو و با توجه به اهمیت این پدیده محققان کوشیده اند تا عوامل مؤثر بر خودکشی را از جنبه های مختلف اقتصادی و اجتماعی مورد بررسی قرار دهند. اگرچه در مطالعات پیشین اثر متغیرهای مختلف بر خودکشی مورد بررسی قرار گرفته اما، در پژوهش هایی که در ایران انجام شده اند به تأثیر موقعیت نسبی زنان در حوزه های مختلف با تعبیر برابری جنسیتی کمتر توجه کرده اند. در حالی که بر اساس ادبیات موجود، این پدیده می تواند بر خودکشی تأثیر داشته باشد. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل مؤثر بر خودکشی با تأکید بر موقعیت زنان نسبت به مردان در بخش های آموزش و بازار کار طی دوره 1401-1395 طراحی شده است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که اگرچه افزایش نسبت دانشجویان زن به مرد تأثیر مثبت و معنی دار بر خودکشی در استان ها دارد اما، افزایش نسبت مشارکت اقتصادی زنان به مردان به واسطه عواملی مانند دسترسی به منابع بیشتر برای خانواده و کاهش استرس های مالی تأثیر منفی و معنی دار بر خودکشی داشته است. یافته های این پژوهش از اهمیت توجه سیاست گذاران به موقعیت زنان در حوزه های مختلف از جمله آموزش و بازار کار حکایت دارد.

هدف: هدف از پژوهش حاضر، واکاوی رویکرد های حاکم بر ورزش زنان با تأکید بر تحلیل جنسیتی بود.روش شناسی: پژوهش حاضر از نوع پژوهش کیفی و با استفاده از روش تحلیل تماتیک (تحلیل مضمون) انجام شد. براین اساس، 150 مقاله پژوهشی معتبر به صورت نمونه گیری هدفمند و بر اساس اشتراک مفهومی- یعنی رویکرد جنسیتی در ورزش- انتخاب و سپس مورد تحلیل و کدگذاری قرار گرفت. روش اعتبارسنجی پژوهش نیز بر اساس ارائه و بازخورد نتایج پژوهش به صاحب نظران برای تائید نهایی آن اعمال شد.یافته ها: در تحلیل مضمون داده های پژوهش، از 11 مضمون پایه، سه مضمون اصلی شامل سیطره هنجارهای جنسیتی در ورزش، بازنمایی رسانه ای ورزش زنان و شکاف جنسیتی در ورزش، به عنوان مضمون های اصلی در رویکردهای جنسیتی حاکم بر ورزش زنان شناسایی شدند.نتیجه گیری: بر اساس سه مضمون پایه، تغییر در نقش ها، نگرش ها و باورهای جامعه به ورزش زنان می تواند به تغییر هنجارهای جنسیتی در ورزش؛ بازنمایی کمی و کیفی مناسب ورزش زنان در رسانه ها و شبکه های اجتماعی به نمایش بهینه مشارکت زنان؛ و در نهایت استقرار برابری جنسیتی در حقوق و مزایا، منابع، آموزش و مدیریت می تواند موجب درک بهتر ورزش زنان و در نتیجه، ایجاد سیاست ها و برنامه ریزی های راهبردی در این زمینه راهگشا باشد.

هدف: هدف از انجام این پژوهش، طراحی مدل برابری جنسیتی در ورزش ایران (با تاکید بر ورزش قهرمانی و حرفه ای) بود.روش شناسی: روش تحقیق حاضر از نوع کیفی با رویکرد گراندد تئوری (نظریه داده بنیاد) بود.گردآوری داده ها از طریق بررسی مبانی نظری و پیشینه های تحقیق و مصاحبه نیمه ساختاریافته با 11 خبره آگاه به موضوع انجام گرفت. جامعه آماری شامل اعضای هیات علمی علوم ورزشی و جامعه شناسی، ورزشکاران و مربیان زن فعال در سطوح قهرمانی و حرفه ای، مدیران وزارت ورزش و جوانان، کمیته ملی المپیک، فدراسیون های ورزشی و هیات های ورزشی استانی و شهرستانی بود. نمونه گیری به صورت نظری انجام و پس از 11 مصاحبه، اشباع نظری حاصل و چارچوب مدل شکل گرفت. روایی این پژوهش توسط محقق و مصاحبه شوندگان مورد بررسی و تایید قرار گرفت. به منظور سنجش کیفیت کدگذاری انجام شده نیز از روش توافق بین دو کدگذار بر اساس ضریب کاپای کوهن (79/0) استفاده شد. تحلیل داده ها با استفاده از سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی انجام شد.یافته ها: در بخش شرایط علی 3 مقوله محوری (عدالت و برابری، جنبش های تساوی طلبانه، تحولات بنیادین فکری)، شرایط زمینه ای 4 مقوله محوری (رویکردهای تنظیمی، رویکردهای  شناختی، رویکردهای هنجاری، رویکردهای ارزشی)، شرایط مداخله گر 6 مقوله محوری (بی عدالتی و تبعیض، ایستایی دینی، جنسیت زدگی، ساختارهای معیوب حاکمیتی، ایستارهای تاریخی و سنتی، در حاشیه بودن)، راهبردها 4 مقوله محوری (راهبردهای ساختاری، راهبردهای سازمانی، راهبردهای حمایتی، راهبردهای اجرایی) و در بخش پیامدها نیز 3 مقوله محوری (پیامدهای فردی، پیامدهای سازمانی، پیامدهای فرهنگی-  اجتماعی)،  استخراج گردید.نتیجه گیری: نگاه جنسیتی با رعایت عدالت محوری می بایست از ورزش حذف گردد و باور و اعتقاد قلبی به توانمند بودن زنان در ورزش نهادینه گردد. در همین راستا حاکمیت، سیاست، قوانین و مقررات، دین و مذهب، سیستم های مدیریتی و آموزشی و رسانه می توانند زمینه ساز این امر باشند. همچنین بهره مندی از نفوذ نهادهای سیاسی و دینی، حمایت نهادهای بین المللی، افزایش منابع مالی و مبارزات مدنی نیز همگی از جمله راهبردهای مناسب برای تحقق برابری جنسیتی در ورزش ایران به شمار می روند.