تاب آوری اجتماعی

ا توجه به اینکه بلایای طبیعی باعث ایجاد اختلالات اجتماعی شدید در شهرها می شود، ارتقای تاب آوری اجتماعی به عنوان یک قابلیت، نه تنها به حفظ عملکرد اولیه شهرها کمک می کند، منجر به بهبود و شکوفایی شهرها پس از وقوع بلایا می شود. با نظر به اینکه بافت های تاریخی شهر تبریز جزء آسیب پذیرترین بخش های شهری است، عامل تأثیرگذار در بازگشت اینگونه بافت ها به شرایط معمول زندگی اجتماعی آنهاست. هدف از پژوهش حاضر ارزیابی شاخص های تاب آوری اجتماعی در محله تاریخی سرخاب تبریز است. پژوهش حاضر از نظر ماهیت و روش بر مبنای روش توصیفی-تحلیلی است. در بخش تحلیل این پژوهش پرسشنامه با استفاده طیف لیکرت تهیه و با بهره گیری از روش تی تست در نرم افزار SPSS تحلیل شد. برای یافتن تأثیرات جنسیت، سن و تحصیلات روی سه بُعد عملکردی، اجتماعی و فرهنگی از آزمون واریانس یک طرفه نیز استفاده و در آخر، برای یافتن تأثیرگذارترین معیار بر تاب آوری اجتماعی از آزمون رگرسیون چند متغیره بهره گرفته شد. یافته های پژوهش نشان می دهد که شاخص ایجاد فضای شهری مناسب همه اقشار جامعه، رنگ تعلق و امید به آینده محله تأثیرگذارترین شاخص های تاب آوری اجتماعی است و افزایش تاب آوری در مواجهه با بحران ملزم به افزایش تعاملات اجتماعی و میزان آگاهی مردم است؛ بنابراین اگر بستری فراهم شود که تعاملات اجتماعی را در محله افزایش دهد و مکان رخداد فعالیت باشد، محله در زمان بحران خیلی سریع به حالت اولیه خود باز می گردد.

گسترش جمعیت شهرنشینی به بیش از دو سوم جمعیت جهان تا سال ۲۰۵۰ ازیک طرف و پیش بینی رشد ریسک مخاطرات طبیعی در آینده از طرف دیگر، لزوم توجه مدیران، برنامه ریزان و سیاست گذاران شهری را به مسئله تاب آوری بیشتر جوامع در مواجهه با مخاطرات طبیعی به نمایش می گذارد. ازاین رو هدف پژوهش حاضر، تحلیل فضایی تاب آوری مناطق شهری در برابر زلزله در شهر کرمانشاه است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و به لحاظ روش انجام توصیفی - تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش شهروندان شهر کرمانشاه است که با استفاده از فرمول کوکران 385 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب گردید. جمع آوری داده ها با استفاده از پرسشنامه صورت گرفته است و از روش های توصیف فراوانی ابعاد و گویه ها و آزمون های تی تک نمونه ای، فریدمن و کروسکال والیس و روش CV جهت تحلیل داده ها استفاده شده است. یافته های نشان می دهد؛ تاب آوری شهر کرمانشاه در همه شاخص ها (آگاهی، دانش، مهارت، نگرش و سرمایه اجتماعی ) در حد متوسط است ، همچنین شاخص نگرش بیشترین اهمیت را در تاب آوری داشته است و شاخص های؛ آگاهی، سرمایه اجتماعی، دانش و مهارت در رتبه های بعدی قرار دارند. نتایج آزمون کروسکال والیس هم نشان می دهد، تفاوت معنادار بین مناطق هشت گانه در کلانشهر کرمانشاه از لحاظ کل شاخص های تاب آوری وجود دارد و اینکه وضعیت مناطق هشت گانه در یک سطح نمی باشند. در بین شاخص ها بیشترین نابرابری مربوط به شاخص آگاهی و کمترین مربوط به شاخص سرمایه اجتماعی است. در کل تحلیل فضایی تاب آوری در شهر کرمانشاه در حد متوسط و در بین مناطق تفاوت وجود دارد.

با آ ن که پژوهش های بسیاری در حوزه بحث تاب آوری اجتماعی انجام پذیرفته است اما هنوز زوایای دقیق نحوه کنش گری یک جامعه محلی در مواجهه با شرایط بحران و نیز نحوه تأثیر آن چه از ادبیات علمی به عنوان شاخص های تاب آوری اجتماعی شناخته می شود، روشن نیست. به نظر می رسد انجام پژوهش های عمیق با رویکرد کیفی و پدیدارشناسانه در مقیاس محلی بتواند درک عمیق تری از ابعاد و لایه های تاب آوری یک اجتماع محلی به دست دهد. این پژوهش با هدف فهم شاخص های تاب اوری اجتماع محلی در مواجهه با شرایط بحران تدوین شده و به کمک بازخوانی تجربه ساکنان محله سعدی شیراز در سانحه سیل 1398 سعی در دست یابی به هدف پژوهش داشته است. به این منظور علاوه بر بررسی ادبیات نظری پژوهش، ضمن انجام 20 مصاحبه عمیق و نیمه ساختاریافته با ساکنان محلی و تحلیل محتوای مصاحبه ها به کمک نرم افزاز MaxQda، یافته هایی را در 8 محور اصلی تحلیل و در قالب یک چارچوب نظری با 28 شاخص مؤثر بر تاب آوری اجتماع محلی ارائه نموده است. یافته های پژوهش نشان دهنده اهمیت «حس هویت مندی و تعلق به محله» و نیز «انسجام درونی اجتماع محلی» و «انعطاف پذیری و خلاقیت جامعه محلی» در ارتقاء تاب آوری اجتماعی محله سعدی بوده است. هم چنین ضعف شاخص های «آگاهی و فرهنگ سازی عمومی» و نیز «اعتماد به نهادهای مدیریت شهری» در نحوه مواجهه این اجتماع محلی با بحران مشهود بوده است. یافته های پژوهش حاضر می تواند در تصمیم سازی و تصمیم گیری لایه های مدیریت شهری به خصوص در حوزه مدیریت بحران در مقیاس محله های شهری مورد استناد و کاربست قرار گیرد.

تحقیق حاضر با هدف شناخت نقش ورزش در تاب آوری اجتماعی ورزشکاران آمادگی جسمانی شهرکرمان در بازه زمانی ۱۴۰۱-۱۴۰۲ انجام شده است. این پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی است. روش گرانددتئوری است. جامعه آماری در این پژوهش ورزشکاران آمادگی جسمانی شهر کرمان بود. حجم نمونه تا اشباع مفهومی ادامه داشت که این مهم با با ۱۶ مصاحبه عمیق در بین ورزشکاران آمادگی جسمانی شهر کرمان ممکن شد. روش نمونه گیری هدف مند بود داده ها با نرم افزار MAXQDA ورژن ۲۰ کدگذاری شد. جهت اعتباریابی کدها دو متخصص دیگر کدگذاری ها را مجدد انجام دادند که ضریب توافق کدگذاری ها ۷۷/۰ به دست آمد. یافته ها نشان داد که ورزش بر تاب آوری اجتماعی ورزشکاران اثرگذار است. به تعبیری دیگر، ورزش با تغییر شیوه حل مسئله و ایجاد عادت های تاب آور در ورزشکاران، ایجاد همبستگی اجتماعی ویژگی رفتاری تاب آوری را در ورزشکاران افزایش می دهد. در نتیجه می توان ورزش را به عنوان یک عامل مهم در ایجاد تعادل روانی اجتماعی و به عنوان یک راه حل مناسب برای گذار از بحران برای افراد معرفی کرد.

در سالیان اخیر شاهد شیوع اپیدمی کوید 19 و تأثیرات مخرب آن بر جامعه شهری و زندگی شهروندان بوده ایم. مدیریت شهری به عنوان متولی امور شهر می تواند نقش مهمی در کنترل شیوع ایپدمی ها و کاهش تأثیرات مخرب این پدیده از طریق ارتقاء تاب آوری جامعه شهری ایفا کند. هدف پژوهش پیش رو بررسی تأثیر معیارهای حکمروایی خوب شهری بر ارتقاء تاب آوری اقتصادی- اجتماعی شهری در برابر اپیدمی ها می باشد. در این پژوهش با استفاده از مطالعات نظری گویه های مرتبط با معیارهای حکمروایی خوب شهری و تاب آوری اقتصادی و اجتماعی شهرها استخراج و با استفاده از نظر خبرگان اعتبارسنجی گردید؛ جامعه آماری ساکنین شهر شیراز هستند که با استفاده از پرسشنامه اطلاعات مورد نیاز از آنها اخذ شد. با استفاده از مدل معادلات ساختاری در نرم افزار Amos شدت تأثیر هر یک از معیارهای حکمروایی بر تاب آوری شهری مشخص گردید. بر اساس نتایج به دست آمده، معیارهای اجماع محوری با 0.39 و کارایی با 0.37 بیشترین تأثیر را بر تاب آوری اقتصادی و معیارهای مشارکت با 0.37 و اجماع محوری با 0.35 نیز به ترتیب بیشترین تأثیر را بر تاب آوری اجتماعی شهری در مواجهه با اپیدمی ها داشته اند. در پایان نیز راهکارهایی برای ارتقاء تاب آوری اقتصادی و اجتماعی برای مقابله با این پدیده ارائه گردید.

تقویت رابطه با جوامع محلی در مناطق عملیاتی، نقشی کلیدی در بهبود تعاملات اجتماعی، پایداری پروژه ها، و توسعه پایدار ایفا می کند. راهکارهای مؤثر شامل برقراری ارتباطات شفاف، شناسایی نیازها و اولویت های محلی، مشارکت جوامع در تصمیم گیری ها، توانمندسازی اقتصادی و اجتماعی، احترام به فرهنگ و ارزش های محلی، و بهره گیری از ظرفیت های بومی است.تاب آوری اجتماعی و ارتباطات در شرایط بحرانی مرتبط با سلامت، هر دو نقش مهمی در کمک به جوامع برای مدیریت بحران ها و بازگشت به حالت عادی پس از حوادث دارند. با این حال، هنوز شکاف قابل توجهی در دانش نظری و شواهد موجود درباره ارتباط این دو موضوع وجود دارد. هدف ما این است که رابطه بین تاب آوری اجتماعی و ارتباطات در شرایط بحرانی سلامت را در منطقه سیری بررسی کنیم و راهکارها و مداخلاتی را شناسایی کنیم که بتوانند این دو را به شکل مؤثرتری به هم مرتبط کنند. همچنین، هدف دوم ما طراحی مدلی است که با مشارکت پرسنل، ارتباط بین تاب آوری و ارتباطات در مواقع بحرانی سلامت در این منطقه عملیاتی را تقویت کند.

هدف: هدف از پژوهش حاضر، مطالعه انسان شناختی فرصت ها و تهدیدهای تاب آوری اجتماعی در استان خراسان شمالی است. بلایای طبیعی جان میلیون ها نفر را در سراسر دنیا گرفته و خسارات اقتصادی فراوانی به بار می آورند. تاب آوری اجتماعی به معنای توانایی یک جامعه برای مقاومت در برابر، مدیریت و بازیابی سریع از آثار یک رویداد مخرب مانند بلایای طبیعی است. در پژوهش حاضر عوامل موثر بر تاب آوری اجتماعی واکاوی شد. روش: این پژوهش با استفاده از رویکرد آمیخته (کمی و کیفی) انجام شد. در بخش کمی، پیمایشی برای جمع آوری داده ها از طریق پرسشنامه از نمونه ای از مردم استان خراسان شمالی اجرا شد. در بخش کمی نیز جامعه آماری تحقیق شامل کلیه شهروندان خراسان شمالی بود که بالای  15  سال سن داشتند.  دلیل اینکه افراد بالای 15 سال در نظر گرفته شده این است که افراد منتخب از بین آنها حداقل طی چند سال گذشته فرصت تجربه کردن بلایای مختلف را داشته باشند. جامعه آماری در این بخش بر اساس نتایج تفصیلی سرشماری نفوس و مسکن (1395) شامل  220/561 نفر می باشد. در بخش کیفی، از روش مصاحبه عمیق با افراد کلیدی مانند کارشناسان مدیریت بحران، رهبران جوامع محلی و قربانیان بلایای طبیعی استفاده شد. حجم نمونه در بخش کیفی تحقیق را اشباع نظری پاسخ به سوالات مصاحبه ها تعیین کرد ولی در بخش کمی، حجم نمونه بر اساس جدول تعیین حجم نمونه کرجسی و مورگان (1970) 384 نفر تعیین گردید. ولی با توجه به شرایط موجود و افت محسوس مشارکت مردم در زمینه فعالیت های پژوهشی 350 نفر حاضر به تکمیل فرم ها در سطح استان شدند و با توجه به مشورت با استاد راهنما و همچنین طولانی شدن فرایند انجام پژوهش، داده های 350 فرم جهت تحلیل مورد استفاده قرار گرفت. یافته ها: نتایج بخش کیفی نشان داد که دو دسته از عوامل اصلی در زمینه تاب آوری اجتماعی نقش دارند: منابع و سرمایه ها (شامل سرمایه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و نمادین) و عملکرد (شامل عملکردهای فعالانه و انفعالی در سطوح مختلف). نتایج بخش کمی نیز نشان داد که بین سرمایه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و تاب آوری اجتماعی رابطه معنی داری وجود دارد. نتیجه گیری: پژوهش حاضر نشان داد که سرمایه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نقش مهمی در تاب آوری اجتماعی مردم خراسان شمالی در برابر بلایای طبیعی دارند. نتایج این مطالعه می تواند برای سیاست گذاران و برنامه ریزان در جهت افزایش تاب آوری اجتماعی جوامع در برابر بلایای طبیعی مفید باشد. این یافته ها نشان می دهد که تقویت سرمایه های مختلف در جامعه می تواند به افزایش تاب آوری اجتماعی کمک کند و جامعه را در برابر بلایای طبیعی مقاوم تر سازد. به طور کلی، این پژوهش به اهمیت سرمایه های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی در تاب آوری اجتماعی پرداخته و راهکارهایی برای بهبود این سرمایه ها ارائه می دهد

توجه به مفاهیم تاب آوری اجتماعی و زیست پذیری در جهت کاهش خطر بلایا و ایجاد محیطی سرزنده و قابل زیست در دهه های اخیر به منظور ارتقاء سطح کیفیت زندگی اهمیت فراوان یافته است. این پژوهش با هدف واکاوی حوزه نظری پژوهش های مربوط به دو مفهوم تاب آوری اجتماعی و زیست پذیری انجام شده است. بر این اساس با بهره گیری از روش ترکیبی فرامطالعه و جامعه آماری 175 مقاله و پایان نامه در بازه زمانی ده ساله اخیر اقدام به گردآوری و تحلیل داده ها از شیوه هایی چون مرور نظام مند و کدگذاری بازمی نماید. پس از اطمینان از روایی، در بخش اول ویژگی های عمومی پژوهش های منتخب در حوزه تاب آوری اجتماعی و زیست پذیری و در بخش دوم ملاحظات معطوف به چارچوب نظری پژوهش های انجام یافته را تبیین می نماید. درنهایت، ضمن توجه به دو مفهوم تاب آوری اجتماعی و زیست پذیری در دو سال اخیر، به خصوص در رشته جغرافیا و برنامه ریزی شهری، با نگاه انتقادی به شهر و برنامه ریزی شهری، تحلیل و بررسی جایگاه دو مفهوم تاب آوری اجتماعی و زیست پذیری با دو دیدگاه کلی ساختاری و کارکردی را نشان می دهد که با بهره گیری از این مطالعات می توان گام های مهمی را در جهت شناخت این دو مفهوم و در نتیجه اقدامات مؤثر در جهت تاب آور ساختن و زیست پذیر کردن شهرها برداشت. شهرسازی اسلامی با توجه محوری به محیط و کیفیت آن در حوزه های فرهنگی و اجتماعی نقش مهمی در افزایش زیست پذیری شهری دارد.اهداف پژوهش:بررسی مختصات شهرسازی اسلامی.هدف واکاوی حوزه نظری پژوهش های مربوط به دو مفهوم تاب آوری اجتماعی و زیست پذیری. سؤالات پژوهش:مختصات شهرسازی اسلامی چیست؟تاب آوری اجتماعی و زیست پذیری در برنامه ریزی شهری و پژوهش های این حوزه چه اهمیتی دارد؟

تحقیق حاضر باهدف شناخت نقش ورزش در تاب آوری اجتماعی و آمادگی جسمانی ورزشکاران در شهر کرمان انجام شده است. این پژوهش جزء تحقیقات کاربردی بوده و از روش تحقیقات آمیخته (کیفی - کمی) استفاده کرده است. در بخش کیفی، از گراندد تئوری به عنوان روش استفاده شده و در بخش کمی، توصیفی از نوع همبستگی به کار رفته است. جامعه آماری این پژوهش دو گروه شامل خبرگان ورزشی و 1200 نفر از ورزشکاران حوزه آمادگی جسمانی در شهر کرمان است. حجم نمونه در بخش کیفی با مصاحبه از 16 نفر ورزشکار به اشباع مفهومی رسیده و در بخش کمی بر اساس جدول مورگان به تعداد 291 نفر تعیین شده است. روش نمونه گیری به صورت خوشه ای بوده و ابزار تحقیق از پرسش نامه محقق ساخته شده است. داده های کیفی با استفاده از نرم افزار MAXQDA ورژن 20 کدگذاری شده و اعتبارسنجی ابعاد به دست آمده با ضریب توافق کدگذاری ها به نسبت 77/0 انجام شده است. داده های بخش کمی نیز با استفاده از نرم افزار SPSS ورژن 22 تحلیل شده و پایایی پرسشنامه با محاسبه آلفا کرونباخ به نسبت 78/0 تأیید شده و روایی صوری و محتوایی آن توسط اساتید تأیید گردیده است. یافته های بخش کیفی نشان داده اند که ورزش با تغییر شیوه حل مسائل، ایجاد عادت های تاب آور در ورزشکاران، ایجاد همبستگی اجتماعی و افزایش تعاملات اجتماعی در ورزشکاران موجب افزایش تاب آوری آنان می شود. یافته های بخش کمی نیز نشان داده اند که از میان مولفه های به تعاملات اجتماعی و همبستگی اجتماعی و شیوه حل مسائل و ایجاد عادت های تاب آور، به ترتیب، بیشترین نقش را در تاب آوری ورزشکاران دارند. در نتیجه، می توان ورزش را به عنوان یک عامل مهم در ایجاد تعادل روانی اجتماعی و یک راه حل مناسب برای گذر از بحران معرفی کرد.

شیوع اپیدمی ها یکی از مهمترین مخاطرات برای جوامع شهری می باشد که در صورت عدم تاب آوری سیستم های شهری می تواند خسارات جبران ناپذیری را به بار آورد. هدف پژوهش پیش رو بررسی مهمترین عوامل موثر بر تاب آوری اجتماعی – اقتصادی شهرها در برابر اپیدمی ها و ارائه استراتژی های لازم در زمینه ارتقاء آنها می باشد. پژوهش پیش رو از نظر هدف توصیفی – تحلیلی و از نظر نتایج کاربردی بوده و برای تحلیل نتایج از روش های کمی استفاده می گردد. پس از استخراج گویه های مرتبط با تاب آوری اجتماعی و اقتصادی در مواجهه با اپیدمی ها، با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی گویه های مرتبط با آنها دسته بندی شده و به تعدادی عامل تقلیل می یابد و آزمون T تک نمونه ای وضعیت آنها در شهر شیراز را مشخص می کند. با استفاده از مدل استراتژیک SOAR استراتژی های لازم برای ارتقاء تاب آوری شهر شیراز تدوین شده و اولویت بندی می گردد. بر اساس نتایج به دست آمده، از 15 گویه تاب آوری اجتماعی چهار و از 9 گویه تاب آوری اقتصادی دو عامل استخراج گردید. در بین این عوامل تنها عامل "آگاهی" در شهر شیراز در وضعیت نسبتاً مطلوبی قرار داشت و سایر عوامل وضعیت مناسبی نداشتند. در ادامه هفت استراتژی اصلی برای بهبود تاب آوری اجتماعی و اقتصادی در برابر اپیدمی ها تدوین گردید. در بین استراتژی های استخراج شده، استراتژی "تقویت کارایی و کارآمدی با آموزش مدیران شهری و ایجاد شفافیت جهت نظارت عمومی" و "تقویت پایداری و ثبات اقتصادی و افزایش نرخ اشتغال با ارائه آموزش های مهارت محور" بیشترین امتیاز را به دست آوردند و باید بیشتر مورد توجه قرار گیرند.

تاب آوری در برابر زلزله یکی از مفاهیم بسیار مهم نظری و عملی در مدیریت بحران است .طی چند دهه گذشته، رشد شتابان شهری و توسعه مناطق فرودست شهری (به ویژه در کشورهای در حال توسعه) موجب شده که آسیب پذیری آن ها در برابر بحران هایی با منشاء انسانی و طبیعی بیش از پیش گردد. لذا امروزه بر بحث تاب آوری بیش از آسیب پذیری تاکید شده است.پژوهش حاضر با هدف اس تخراج اثرگذارترین مؤلفه ها و اولویت سنجى آن ه ا در تاب آورى با رویکرد اجتماعى جهت مقابله با زلزله در مرحله پیش گیرى در منطقه 3 شهرداری شیراز انجام گرفت. 383 پرسشنامه به عنوان نمونه از سرپرستان خانوارها جمع آوری گردید . ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته بود که سوالاتی در مورد ویژگی های اجتماعی و اقتصادی خانوارها و ارزیابی ابعاد و مولفه های تاب آوری را در بر می گرفت. داده ها، با به کارگیری آزمون های مورد تحلیل قرار گرفتند . جهت بررسی تجزیه و تحلیل داده ها مدل رگرسیون خطی چندگانه، t- test، تحلیل واریانس ANOVA و ضریب همبستگی پیرسون به کار رفته است.نتایج تحقیق نشان داد که از میان شاخص های مورد مطالعه مولفه سرمایه اجتماعی با میانگین نظری 3.99، بیش ترین اهمیت را در پیش بینی تاب آوری کل برخوردار است. در مجموع، بعد تاب آوری اجتماعی از سطح مطلوبی برخودار بوده است. نتایج رگرسیون خطی چندگانه نشان می دهد وضعیت تاهل، میزان درآمد ماهیانه فرد، میزان درآمد صرف ضروریات، کیفیت و عمر ساختمان و تعداد دفعات تجربه زلزله رابطه معنی داری با تاب آوری اجتماعی دارند. چنان چه نتایج نشان می دهد به ازای هر واحد افزایش در متغیر تعداد دفعات تجربه زلزله میزان تاب آوری اجتماعی به اندازه 18/0 افزایش می یابد.

آسیب های ناشی از زلزله مجموعه سیستم های کالبدی، اجتماعی، اقتصادی شهر را در برمی گیرد. تاب آوری اجتماعی در برابر بحران به عنوان توانایی یک سیستم یا بخشی از یک سیستم برای بهبود بعد از یک فاجعه تعریف می شود. شاخص های تاب آوری اجتماعی از طریق تحلیل محتوا و ارزیابی نهایی از دیدگاه اساتید استخراج شده است. هدف پژوهش سنجش میزان تاب آوری اجتماعی در دو شرایط فرضی با شاخص های یکسان و استخراج عوامل و عناصر تأثیرگذار از دیدگاه شهروندان است. جامعه آماری پژوهش محلات 20 گانه منطقه 15 شهر تهران است. نمونه آماری با نتایج فرمول کوکران 401 مورد به صورت مساوی در 20 محله است. تجزیه وتحلیل اطلاعات نیز با توجه به سؤال های و نوع داده ها با استفاده از نرم افزار آمارهای GIS و SPSS و روش آماری تحلیل عامل اکتشافی جهت تعیین تعداد عوامل و میزان تأثیرات عوامل و عناصر و روش تاپسیس نیز جهت سطح بندی محلات است. نتایج و یافته ها حاکی از آن است که منطقه از وضعیت مناسبی از تاب آوری برخوردار نیستند و ساکنین ارزیابی خوبی از میزان تاب آوری خود و محیط ندارند. بااین وجود در پرسشنامه قبل از بحران، محله مظاهری دارای رتبه اول وضعیت مناسب و در پرسشنامه بعد از بحران نیز محله شوش دارای رتبه اول وضعیت مناسب تاب آوری در هر دو موقعیت نیز محله مسعودیه با رتبه آخر دارای نامناسب ترین تاب آوری است. همچنین عوامل جمعیت فعال، تعداد خانوار و تعداد زنان و کودکان دارای بیشترین تأثیر در میزان تاب آوری قبل و بعد از زلزله بوده اند.

بواسطه افزایش روز افزون مخاطرات مختلف طبیعی، چه در سطح بین المللی و چه در سطح ملی یا استانی و تبدیل آنها به بلایای مختلف، مطالعه جنبه های گوناگون مقابله با این بلایا از اهمیت قابل ملاحظه ای برخوردار است. یکی از مهمترین ابعاد این مساله بررسی تاب آوری اجتماعی جوامع مختلف در برابر این بلایا و عوامل مختلف تاثیرگذار بر آن می باشد. لذا هدف اصلی این پژوهش، مطالعه کیفی عوامل مختلف اجتماعی تاثیرگذار بر تاب آوری اجتماعی در خراسان شمالی می باشد. جهت گردآوری داده های مورد نیاز از مصاحبه های نیمه ساخت یافته استفاده شده و 15 نفر ازکارشناسان و مسئولان، و نخبگان دانشگاهی با تجربه مواجهه با بلایای طبیعی بصورت هدفمند انتخاب و مصاحبه حضوری و غیر حضوری انجام گردید. پس از پیاده سازی فایلهای مصاحبه به متن داده های بدست آمده با استفاده از روش تحلیل مضمون مورد بررسی قرار گرفتند. یافته ها نشان دادند که مضامین اصلی بدست آمده برای میدانهای مختلف نهادی و خانوارها بیانگر رابطه دیالکتیکی بین عوامل ساختاری (دسترسی به سرمایه های مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی با میانجی گری سرمایه نمادین) و عاملیتی (عملکردهای فعال و انفعالی ناشی از ظرفیتها) می تواند شایستگی ها و توانایی های کنشگران را به عنوان تاب آوری اجتماعی تعیین کند. نتایج تحقیق بیانگر بروز و ظهور عملکردهای انفعالی کنشگران فردی، گروهی و سازمانی در مقابله با بلایای طبیعی به خاطر دگرگونی فرصتها به تهدیدها و انحصارطلبی سازمانهای مسئول در مقابله با بلایای طبیعی در تمام مراحل قبل، حین و بعد از وقوع می باشد.

عوامل استرس زا اولیه پیامدهای مستقیم مخاطرات زیستی (مانند ویروس ها، سیلاب) هستند در حالی که عوامل استرس زا ثانویه از شرایط زندگی قبل از فاجعه و ترتیبات اجتماعی (مانند بیماری، سیاست های مشکل ساز قبل از فاجعه) یا از پاسخ های ناکارآمد به مخاطرات شدید ناشی می شوند. عوامل استرس زا ثانویه می توانند آسیب طولانی مدت قابل توجهی به افراد آسیب دیده وارد کنند، همچنین قابل تحمل و قابل تغییر هستند. در این پژوهش ارتباط بین عوامل استرس زای ثانویه، فرآیندهای هویت اجتماعی، حمایت اجتماعی، و استرس و تاب آوری درک شده مورد بررسی قرار گرفتند. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی و از لحاظ هدف، کاربردی است. برای جمع آوری داده ها از روش کتابخانه ای و از روش پیمایشی به صورت پرسشنامه استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS برای جامعه آماری 679995 خانوار شهر رشت با حجم نمونه 384 استفاده شد و با استفاده از ابزار تحلیلی تحقیق از آزمون کوهن و همبستگی اقدام به تحلیل داده شد. تجزیه و تحلیل داده های نشان می دهد که عوامل استرس زای ثانویه به طور مثبت با استرس درک شده و ارتباط منفی با تاب آوری دارند، حتی زمانی که اثرات عوامل استرس زا اولیه را کنترل می کنند. زن بودن یا داشتن وضعیت اجتماعی-اقتصادی پایین با قرار گرفتن بیشتر در معرض عوامل استرس زای ثانویه، استرس درک شده بالاتر و تاب آوری کمتر مرتبط است. مهمتر از همه، هویت اجتماعی به طور مثبت با حمایت مورد انتظار و با افزایش تاب آوری و استرس درک کمتر مرتبط است. با این حال، هیچ یک از جنسیت، وضعیت اجتماعی-اقتصادی یا هویت اجتماعی رابطه بین عوامل استرس زای ثانویه و استرس و تاب آوری درک شده را تعدیل نکرد. در نتیجه، اصلاحات سیستمی و در دسترس بودن حمایت اجتماعی برای کاهش اثرات عوامل استرس زای ثانویه نقش بسیار مهمی دارد.

جنگ شناختی به عنوان یک رویکرد نوین در نبردهای معاصر، به تسلط بر افکار و ادراکات جامعه هدف می پردازد و به ویژه در فضای سایبری تأثیرگذار است. جمهوری اسلامی ایران با چالش های جدی در این زمینه مواجه است، چرا که جنگ شناختی می تواند به تغییر هنجارها و باورهای اجتماعی منجر شود. این مقاله به بررسی دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی ایران در مواجهه با این جنگ و چالش ها و فرصت های آن می پردازد. هدف اصلی، شناسایی و تحلیل چالش ها و فرصت های دیپلماسی عمومی ایران در برابر جنگ شناختی است. همچنین، این تحقیق به دنبال ارائه راهکارهایی برای تقویت دیپلماسی عمومی به منظور مقابله با تهدیدات ناشی از جنگ شناختی می باشد. این پژوهش از نوع کاربردی-توسعه ای است و از روش توصیفی- تحلیلی بهره می برد. داده ها از طریق مطالعات کتابخانه ای و اسنادی جمع آوری شده اند. نتایج تحقیق نشان می دهد که دیپلماسی عمومی ایران نیازمند یکپارچه سازی نهادها و استفاده از مفاهیم نوین برای مقابله با جنگ شناختی است. همچنین، یافته ها حاکی از آن است که استفاده از فضای سایبری به عنوان ابزاری کلیدی در مدیریت افکار عمومی و تقویت قدرت نرم کشور بسیار مؤثر است. در نهایت، یافته های پژوهش نشان می دهد که جمهوری اسلامی ایران باید با تدوین راهبردهای مؤثر در دیپلماسی عمومی، به تقویت تاب آوری اجتماعی و فرهنگی خود بپردازد تا بتواند در برابر تهدیدات جنگ شناختی مقاومت کند.

مهم ترین مس ائل مط رح در اسکونتگاه های غیر رسمی پایین بودن شاخص های اقتصادی-اجتماعی از قبیل درآمد، اشتغال، مسکن، تحصیلات، بهداشت و... است؛ این سکونتگاه ها در مواقع بحران توانایی بازگشت ب ه حال ت ع ادی را از دس ت می دهند. تحقیق حاضر باهدف تحلیل و سنجش میزان تاب آوری اجتماعی ساکنین سکونتگاه های غیررسمی چابهار(محله کمب، مرادآباد و رمین) و همچنین تأثیر وضعیت اقتصادی-اجتماعی بر میزان تاب آوری اجتماعی صورت گرفته است. در انجام پژوهش، از روش توصیفی و تحلیلی و در جمع آوری اطلاعات از روش اسنادی و کتابخانه ای با رویکرد بازنگری نظامند منابع مرتبط، جهت شناسایی معیارهای اصلی تاب آوری اجتماعی بهره گرفته شد و با روش قیاسی، مدل مفهومی تاب آوری اجتماعی تدوین گردید. متعاقباً از طریق توزیع پرسشنامه مستخرج از مؤلفه های تاب آوری اجتماعی، به صورت هدفمند و تحلیل داده های کیفی و کمی حاصل شده، درجه اهمیت هر معیار مورد ارزیابی واقع شد. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 381 پرسشنامه محاسبه و به روش نمونه گیری تصادفی ساده توزیع گردید. در این پژوهش تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات از طریق آزمونهای آماری شامل آزمونهای همبستگی ،تحلیل واریانس ،آزمون ویلکاکسون، آزمون tتک نمونه ای وآزمون تعقیبیpost hoc صورت گرفته است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که از نظر شاخص های اجتماعی محله کمب با میانگین 358/3 و محله مرادآباد با میانگین 015/3 بیشترین و کمترین شاخص اجتماعی را به خود اختصاص داده اند ،اما از نظر شاخص های زیست محیطی محله مرادآباد با میانگین 333/3 و محله رمین با 044/3 بیشترین و کمترین میانگین این شاخص را دارند. با نگاهی دیگر به نتایج متوجه میشویم که این محله کمب است که از نظر شاخص های اقتصادی و فرهنگی با میانگین بیشتری از دو محله دیگر پیشی میگیرد و نتایج روشن می کند که محله کمب تاب آوری بیشتری را نسبت به دو محله دیگر در شهرستان چابهار دارد.

زمینه و هدف: پیشینه تاریخی هر شهر که در بافت تاریخی آن منعکس است، علاوه بر آنکه بخشی از سرمایه اجتماعی و فرهنگی آن شهر می باشد گویای هویت آن شهر بوده و توانایی تاثیرگذاری در انسجام اجتماعی آن را دارد. یکی از ابعاد مهم بافت های تاریخی، مجموعه های تجاری و بازار می باشند که محل تلاقی اندیشه های مختلف شهری در زمینه تجارت ، روابط اجتماعی و همبستگی اجتماعی است. این تحقیق سعی می کند که به اتکای بررسی میدانی بازار تاریخی شهر ارومیه که قدمتی دیرینه دارد میزان اثرگذاری آن در افزایش همگرایی مردم و تاب آوری اجتماعی بپردازد. در این راستا کاوش میدانی بازار تاریخی ارومیه و همچنین بافت تاریخی ارومیه در ارتباط با تاب آوری اجتماعی و شاخص های کلیدی آن انجام پذیرفت روش بررسی:  برای بررسی موضوع از روش توصیفی و تحلیلی بهره گرفته شد و در بررسی میدانی  از دو جامعه ی آماری مراجعان به بازار تاریخی ارومیه و کسبه ی آن بازار استفاده شد که در آن شاخص های مورد مطالعه از جمله حس تعلق مکانی، مشارکت اجتماعی، آگاهی اجتماعی،ایمنی مورد پرسش قرار گرفت که نتایج آن در نرم افزار آماری SPSS مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها و نتیجه گیری:  در نهایت نتایج کاوش ها و بررسی های میدانی نشان داد که از شاخص های مذکور، صرفاً شاخص های حس تعلق مکانی و مسئولیت اجتماعی  دارای ارزش بالاتر در ارتقاء تاب آوری اجتماعی بافت تاریخی گردیده لیکن سایر شاخص ها نتایج مطلوبی را بدست نمی دهد. در نهایت در مجموع و به اتکاء کاوش ها و بررسی های میدانی مشخص گردید بازار تاریخی ارومیه نمی تواند در وضعیت کنونی باعث ارتقاء تاب آوری اجتماعی بافت تاریخی ارومیه گردد لذا بررسی ها نشان داد علاوه بر آن که عمده ی شاخص های تاب آوری اجتماعی بازار تاریخی ارومیه در وضعیت مطلوبی قرار ندارند، عملکرد بازار تاریخی در وسعت شهری ارومیه بوده وهمچنین  بیش از نیمی از ساکنان بافت تاریخی به بازار تاریخی ارومیه مراجعه نمی کنند.

هدف از پژوهش حاضر بررسی عوامل اجتماعی موثر بر توسعه ورزش قهرمانی استان سمنان می باشد. این پژوهش بر اساس هدف، کاربردی است.رویکرد روش شناختی به موضوع کمی و روش پیمایش است. معلمان ورزش، کارشناسان ورزشی (دارای مدرک ورزشی)، پیشکسوتان ورزشی (با سابقه قهرمانی ملی و بین المللی) و روسای هیات های ورزشی استان سمنان به عنوان جامعه آماری پژوهش در نظر گرفته شده اند. برای محاسبه حجم نمونه نیز از جدول مورگان استفاده شد که نمونه آماری 212 نفر به دست آمد. با استفاده از ادبیات و پیشینه تحقیق، پرسشنامه محقق ساخته آماده گردید. جهت تعیین روایی صوری و محتوایی پرسشنامه و صحت و سقم سوالات، پرسشنامه در بین 15 نفر از خبرگان و متخصصین مدیریت ورزشی (اساتید دانشگاه های دولتی، آزاد،  پیام نور و نیز دانشجویان مقطع دکترا) توزیع شد. جهت تجزیه و تحلیل دادها برای خلاصه کردن و طبقه بندی داده های خام از نرم افزار SPSS استفاده شد. نتایج نشان داد بین عامل رسانه با توسعه ورزش قهرمانی رابطه مثبت معناداری وجود داشته و این عامل بر توسعه ورزش قهرمانی در استان سمنان موثر است. بین عامل کیفیت زندگی با توسعه ورزش قهرمانی رابطه مثبت معناداری وجود داشته و این عامل بر توسعه ورزش قهرمانی در استان سمنان موثر است. بین عامل تاب آوری اجتماعی با توسعه ورزش قهرمانی رابطه مثبت معناداری وجود داشته و این عامل نیز بر توسعه ورزش قهرمانی در استان سمنان موثر است. با توجه به نتایج محدودیت های اجرایی و عدم همکاری برخی از نمونه های تحقیق و بی توجهی آنها نسبت به تکمیل پرسشنامه را میتوان ب عنوان سختی کار در نظر گرفت.

مقدمه: مخاطرات طبیعی به خصوص زمین لرزه به دلیل شدت و زمان کوتاه اثرگذاری به یکی از دغدغه های اصلی برنامه ریزان تبدیل شده است. هدف: تحلیل و ارزیابی ابعاد و مؤلفه های تاب آوری اجتماعی و اقتصادی شهر خلخال. روش شناسی: پژوهش حاضر جزو تحقیقات کاربردی و روش به کاررفته در آن، توصیفی -تحلیلی می باشد. در این پژوهش ابتدا از طریق مطالعات کتابخانه ای، عوامل مؤثر بر تاب آوری شناسایی و پس از تهیه مدل مفهومی تحقیق، پرسشنامه ای در راستای رسیدن به هدف موردنظر طراحی گردید. تعیین حجم نمونه آماری آن با استفاده از روش کوکران و روش نمونه گیری با استفاده از روش تصادفی ساده انجام شد. برای سنجش تاب آوری از بین خانوارهای ساکن در شهر خلخال، تعداد ۳۸۰ نفر از شهروندان و ۱۵ نفر کارشناسان به عنوان حجم نمونه تحقیق انتخاب شدند. پس از جمع آوری داده ها و اطلاعات میدانی در راستای تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزار SPSS استفاده شد و مشاهدات میدانی با استفاده از تکنیک فرآیند تحلیل ANP جمع آوری گردید و در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی Arc GIS پس از تهیه نقشه آسیب پذیری برای هر معیار، نقشه نهایی شاخص اجتماعی و اقتصادی شهر خلخال در نرم افزار Arc GIS تهیه گردیده است. قلمرو جغرافیایی: محدوده موردمطالعه پژوهش حاضر شهر خلخال می باشد. یافته ها: بالاترین وزن تاب آوری بعد اجتماعی با 7 زیر معیار اصلی مربوط به ساختار جنسی با وزن 20094/0 و پایین ترین آن مربوط به سطح تحصیلات با وزن 04651/0 می باشد؛ همچنین در بعد اقتصادی با 3 زیر معیار اصلی بالاترین وزن تاب آوری مربوط به وضعیت مالکیت مسکن با وزن 48064/0 و پایین ترین آن مربوط به مالکیت وسیله نقلیه با وزن 11397/0 می باشد. نتیجه گیری: با توجه به خروجی نرم افزار GIS می توان بیان نمود که تقریباً نیمی از شهر ازنظر اجتماعی و اقتصادی در وضعیت نامطلوبی قرار دارد و این امر موجب می شود که در هنگام زمین لرزه آمار تلفات جانی و مالی افزایش یابد. به طورکلی می توان گفت در محدوده موردمطالعه همه شرایط و عوامل دخیل در آسیب پذیری در برابر زمین لرزه اعم از اقتصادی، اجتماعی در ارتباط باهم عمل نموده و باعث شکل گیری نواحی با آسیب پذیری بالا گردیده است.