فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲٬۶۰۱ تا ۲٬۶۲۰ مورد از کل ۷٬۷۶۶ مورد.
با امام حسین(ع) در سایه قرآن
منبع:
فرهنگ کوثر ۱۳۷۷ شماره ۲۱
معناشناسی اتهام جنون به پیامبر(ص) با تکیه بر پاسخ های قرآن به این اتهام(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش های زبان شناختی قرآن (کاوشی نو در معارف قرآنی) سال چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱ (پیاپی ۷)
حوزه‌های تخصصی:
- حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی فلسفه دین
- حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام پیامبرشناسی
- حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن وحی ونبوت در قرآن
- حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ و سیره حضرت محمد(ص)
آیات قرآن به روشنی بیانگر آن هستند که مشرکان صدر اسلام، هنگام نزول قرآن کریم و به تناسب زمان، مکان و شرایط، در برابر قرآن و پیامبر(ص)، عکس العمل های مختلفی از خود نشان می دادند که بخشی مهمی از آن ها اتهامات وارده به به حضرت بود؛ که شایع ترین آن ها، اتهام جنون به پیامبر(ص) است که قرآن بیش از سایر اتهام ها بدان پرداخته است. در این پژوهش با روشی توصیفی- تحلیلی و مراجعه به تفاسیر متقدم و معاصر، با استقرای تام آیاتی که اتهام جنون نسبت به پیامبر(ص) در آن ها بیان شده، با تأکید بر سیر نزول آیات و تکیه بر دو رویکرد درون متنی و جامعه شناختی(معناشناسی توصیفی و تاریخی)، اتهام مذکور مورد بررسی قرار گرفته و پاسخ های قرآن به آن به صورت تفصیلی بیان شده است. یافته های این تحقیق نشان می دهد که بر اساس رویکرد جامعه شناختی، مجنون در باور جاهلی به معنای بی عقل نیست، بلکه به معنای جن زده است و قرآن برای دفاع از پیامبر(ص) در مقابل این اتهام، نخست به تأکید با عناصر لفظی از قبیل قسم، روی آورده و سپس مشرکان را به تفکر در زندگی پیامبر(ص) که هم نشین آنان بوده است و تفکر درباره خالق آسمان و زمین دعوت می کند، باشد که به خالق و مدبر عالم هستی پی ببرند، و به توحید ایمان بیاورند؛ زیرا عامل اصلی این اتهامات، عدم باور به توحید است.
بررسی انتقادی آثار خاورشناسان درباره امام کاظم علیه السلام(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه‌های تخصصی:
دیر زمانی است که خاورشناسان، مطالعات درباره اسلام را، با انگیزه های مختلفی انجام میدهند، اما پژوهش دانشگاهی و روشمند غربیان درباره شیعه، به کمتر از یک قرن میرسد. شیعهپژوهی غربیان، در دهههای اخیر رشد چشمگیری داشته، اما امامتپژوهی آنها چندان رونقی نداشته و به چند مقاله دائرهالمعارفی و برخی کتابها درباره تاریخ تشیع منحصر است که به مناسبت از ائمه شیعه: بحث نمودهاند. بررسی و تبیین مقاله «امام کاظم علیه السلام » در دایرة المعارف اسلام لیدن که اتان کلبرگ آن را تألیف کرده و همچنین بخش مربوط به امام کاظم علیه السلام از کتاب «مذهب شیعه» دونالدسون و کتاب «تشیع» هاینس هالم، محور اصلی مقاله حاضر را شکل میدهد. بررسی مطالب این سه شیعهپژوه غربی، تصویری نسبتاً جامع از دوران زندگی امام از تولد تا شهادت را نشان میدهد. مسأله جانشینی امام و پیدایش اختلاف میان شیعیان و شکلگیری فرقههای متعدد، مشکلات اجتماعی و سیاسی عصر امام، تقابل امام با خلفا و دستگیریهای متعدد امام، بررسی اقوال متعدد درباره شهادت امام و پیامدهای آن و بررسی علل پیدایش فرقه واقفیه بعد از شهادت امام، از نکات مثبت پژوهشهای غربیان درباره امام است. از سوی دیگر نحوه تعامل امام با فرقهها، مواضع امام دربارة قیامهای علویان در این دوره، مواضع سیاسی- اجتماعی امام به ویژه در تعامل با خلفا، چگونگی ارتباط شیعیان با امام به ویژه در عرصه علمی- فرهنگی از جمله نکاتی است که خاورشناسان درباره زندگی امام کاظم علیه السلام به آن توجه نکردهاند.
اقتصاد در سیره پیشوایان
تحریف (تأملی در فصل محمد (ص) از تاریخ اسلام کمبریج)
حوزه‌های تخصصی:
نمونه هایى از راه یافتگان به کوى عشق حسین علیه السلام
حوزه‌های تخصصی:
عالم ربانی و مصلح بزرگ حضرت مولانا عبدالعزیز ملازاده
حوزه‌های تخصصی:
اصحاب کهف در غرناطه، دمشق و بیزانس
حوزه‌های تخصصی:
تاریخنگارى فقها و متکلمان شیعى در دوره آل بویه
حوزه‌های تخصصی:
فضاى فرهنگى ـ مذهبى بغداد در سده چهارم هجرى، بهویژه در دوره آلبویه که زمینه را براى تشکیل جلسات مجادله و مناظره کلامى میان فرقهها و مکاتب مختلف مذهبى فراهم کرده بود، شیعیان را بهطور جدى وارد منازعههاى فرقهاى نمود. در این دوره علاوه برگسترش استدلالهاى عقلى و کلامى، رویکرد عالمان شیعى به تاریخنگارى براى استدلال به گزارههاى تاریخى، از جمله رخدادهایى که با اعتقادات شیعه ارتباط داشت، گسترش فراوانى یافت، به گونهاى که در این دوره، کمتر فقیه و متکلمى مىشناسیم که یک یا چند اثر تاریخى ننوشته باشد.
از جمله موضوعاتى که در این دوره مورد مناقشه مخالفان شیعه قرار مىگرفت، مسئله امامت و اثبات نصّ بر آن و حقانیت ایشان در برابر خلفا و نیز غیبت امام مهدى(عج) بود که به تازگى رخ داده و شیعیان را دچار حیرت و سردرگمى کرده بود. عالمان شیعى (فقها و متکلمان) در این دوره با رویکرد به تاریخ و تمسک به گزارههاى آن، درصدد پاسخ به شبهههاى وارده در زمینههاى فوق بر آمده و در این راستا کتابهاى تاریخى ـ کلامى بسیارى نوشتند. گونههاى مختلف تاریخنگارىهاى باقى مانده از عالمان شیعى این دوره عبارتاند از کتابهاى دلایل، الغیبه، الردیه و تکنگارىهایى که در موضوعات مورد مناقشه چون حدیث غدیر، جنگ جمل، ایمان ابىطالب و موارد مشابه دیگر نوشته شد.
بررسى ویژگىهاى تاریخنگارى این دسته از آثار و معرفى گونههاى مختلف آن، محور اصلى این مقاله است که در پى خواهد آمد.
تجدید حیات اسلام در آسیاى مرکزى(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه‌های تخصصی:
مروری بر تاریخ مشروطه خواهی در اصفهان به روایت چند سند و متن تاریخی)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
فرهنگ ۱۳۸۵ شماره ۶۰
حوزه‌های تخصصی:
بررسی ابعاد رویداد بزرگ تاریخی نهضت مشروطیت ایران، کاری مهم و بس دشوار است . هنوز هم درس هایی نهفته و رمز و رازهای بسیاری در مشروطه وجود دارد. ازجمله قسمت هایی که در تاریخ مشروطیت ممکن است حرف های مهمیبرای امروز ما وجود داشته باشد و به روشن شدن صفحات ناشناختة این نهضت کمککند، بررسی روند مشروطه خواهی در شهرهای مختلف ایران است . یکی از این مراکز که نقش محوری و مهمی در روند کلی مشروطیت ایران داشته ، شهراصفهان و به تبع آن «بختیاری» است . در مقالة حاضر، روند حرکت مشروطه خواهی در اصفهان به اجمال با توجه به دو ملاک «انجمن مقدس ملی» و «مطبوعات » مبانی فکری و اهداف مشروطه خواهان اصفهانی بررسی میشود.
نگاه اهل حدیثی ابن سعد به تاریخ صدر اسلام؛ بررسی موردی شرح حال امام علی (ع) در کتاب الطبقات الکبری(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
الطبقات الکبری اثر محمد بن سعد بصری (د230ق) از کتاب های مهم و کهن درشرح حال پیامبر (ص)، صحابه، تابعین و روات حدیث تا آغازین سال های سده سوم هجری است. پژوهش حاضر با بررسی موردی زندگانی امام علی علیه السلام در این کتاب، به تبیین تفاوت گزارشهای محدّثان و مورّخان درباره حوادث صدر اسلام اختصاص دارد. یافته های آن نشان می دهد که ابن سعد به عنوان یک محدث- مورخ به سبب پایبندی به رعایت ضوابط و باورهای اهل حدیث، در توضیح وقایع صدراسلام، گاه سیر حوادث را به گونه ای متفاوت از مورخان نشان داده است.
وقف در سیره معصومین
حوزه‌های تخصصی:
- حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام امام شناسی امامان معصوم
- حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ و سیره حضرت محمد(ص)
- حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ و سیره اهل بیت(ع)
- حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه دیگر موارد وقف، صدقه و انفاق
شیعه پیشگام در سیره نگاری جایگاه جابر بن عبداله انصاری در سیره نگاری(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
دانش سیره نگاری به دلیل آن که برای مسلمانان اهمیت بسیاری یافت، توجه همه گروه ها و شخصیت ها را به خود جلب کرد. در این میان، صحابة رسول خدا(ص) که خود حاضر و ناظر در حوادث دوران رسالت بودند نخستین گروه و مرجعی بودند که به عنوان منبع و مأخذ دریافت آگاهی های مربوط به این دوره، مورد توجه قرار گرفتند. اما بدیهی بود که همة آنان در یک رتبه نبودند و برخی از آنان در این زمینه برتری داشتند. با این حال مسائل سیاسی، اجتماعی و فکری جامعة مسلمانان نیز در امر انتقال این آگاهی ها به نسل بعدی مؤثر افتاد و موضوع اخبار دوران رسالت را با پیچیدگی ها مواجه کرد. در این میان، شخصیت جابر بن عبدالله انصاری از چهره های مشهور صحابه، در این عرصه اهمیت بسیار دارد. هم به لحاظ صحابی بودن و هم حضور فعال در حوادث دوران رسالت و هم دانش وسیع او در عرصة حدیث، فقه، تفسیر و سیرةنبوی و مهم تر توجة خاص اهل بیت(ع) به وی، به دلیل آن که او توفیق درک محضر پنج امام را یافت. همة این ها و عواملی دیگر سبب شده تا جابر در عرصه های مختلف از جمله دانش نبوی از جایگاه ممتازی برخوردار شود و علاوه بر صحابه، بر بسیاری از تابعین نیز تقدم یابد. این مقاله برآن است تا جایگاه او را در دانش سیرة نبوی تبیین نماید و به این نتیجه برسد که جابر به عنوان صحابی پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) نخستین سیره نگار بوده است.
جستاری در پیوند ادبیات و تاریخ (تلمیحات قرآنی و تاریخی در قصیده بائیه صالح الکوّاز)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
از جلوه های پیوند ادبیات و تاریخ، بیان وقایع تاریخی در شعر شاعران آئینی و متعهّد است. یکی از وقایع مهم تاریخ اسلام، عاشوراست و یکی از شاعران آئینی، شیخ صالح الکوّاز از شعرای قرن 13 هجری عراق است. وی در قصیده 54 بیتی بائیه خود، با استفاده از آرایه معنوی تلمیح که از شاخه های علم بدیع در ادبیات است، به نحوی زیبا و شگفت و حماسی، با اشاره به آیات قرآنی، ضمن ارائه تصویری زیبا و باشکوه از واقعه کربلا، به مقایسه شهیدان کربلا با انبیای بنی اسرائیل پرداخته است. مقاله حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی، درصدد معرفی شاعر و ویژگی های قصیده اوست که چرا در بین ادبا جایگاهی ممتاز یافته است.