تفسیر و علوم قرآن

نمایش ۴٬۱۴۱ تا ۴٬۱۶۰ مورد از کل ۱۳٬۸۴۹ مورد.

۴۱۴۱.

شاخص های فرهنگ ساز داستان حضرت آدم(ع)در تفسیر المیزان و اشعار مثنوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمود خورسندی نعمت الله حسنی

منبع: مطالعات قرآنی سال هفتم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲۸ 155 - 173

کلیدواژه‌ها: آموزه های قرآنی آدم (ع) تفسیر علامه طباطبایی اشعار مولوی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن

تعداد بازدید : ۲۲۰ تعداد دانلود : ۱۹۶

در این پژوهش ابتدا برخی مسائل حوزه فرهنگ از قبیل دین و فرهنگ، عوامل ایجاد و اعتلای فرهنگ و فرهنگ سازی اسلامی مورد بررسی قرار می گیرد. پس از آن شاخص های فرهنگ ساز داستان حضرت آدم(ع) از جمله در مسأله خلیفه اللهی آدم(ع) و تعلیم اسماء، جایگاه والای انسان در مقام مسجود ملائکه، مسأله درخت ممنوعه، تکبرورزی و إغوای شیطان، هبوط و توبه آدم(ع) ، عناوینی هستندکه سعی شده در حد بضاعت بر اساس تفسیر «المیزان» و اشعار «مثنوی» مولوی به آن پرداخته شود. با توجه به اینکه طبق تفاسیر در واقع حضرت آدم(ع) به منزله نماینده همه انسان ها بوده و مسائل مربوط به زندگی و سرگذشت آن حضرت در حقیقت به نوعی در مورد همه انسان ها مصداق می یابد. بنابراین تعمق و تعقل در مسائل و مراحل زندگی آن حضرت گام بلندی در فرهنگ سازی و تعلیم و تربیت انسان در هر زمان و مکان می باشد.

۴۱۴۲.

کشف استدلالی ترتیب نزول سوره فتح با روش روایی- اجتهادی

نویسنده: محمد خامه گر

منبع: علوم قرآن و تفسیر معارج سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۳)

کلیدواژه‌ها: سوره نور سوره فتح روایات ترتیب نزول سوره ها روش های کشف ترتیب نزول سوره ها

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۱۹ تعداد دانلود : ۵۵۴

قرآن پژوهان و مفسران برای کشف ترتیب نزول سوره های قرآن، دو روش دارند: یکی روش اجتهادی محض که بدون توجه به روایات ترتیب نزول و براساس ویژگی های ظاهری یا محتوایی سوره ها ترتیب نزول آن ها را مشخص می کنند؛ دوم روش روایی محض که روش رایج متقدمان بوده است. در این روش برای شناسایی ترتیب نزول سوره های قرآن، به نقل روایات ترتیب نزول بسنده می کردند. در این نوشتار برای نخستین بار روش جدیدی را به نام روش روایی- اجتهادی معرفی، با آن ترتیب نزول سوره فتح را شناسایی و با شواهد متعدد، جایگاه نزولی این سوره را اثبات می کنیم. روایات ترتیب نزول، چهار دیدگاه درباره جایگاه نزولی سوره فتح آورده و آن را سوره نازل شده پس از سوره های ممتحنه، تغابن، صف و نور گزارش کرده اند. اگرچه اکثر روایات ترتیب نزول، این سوره را در ردیف آخرین سوره های نازل شده، سوره 112 یا 113، گزارش کرده اند، در این نوشتار با شواهد متعدد به روش روایی- اجتهادی ثابت کرده ایم این سوره پس از سوره نور نازل شده است و در رتبه 93 جدول ترتیب نزول قرار دارد.

۴۱۴۳.

تحلیل معناشناختی مفهوم قرآنی «ایمان» با تأکید بر آرای متکلّمان مسلمان(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: مرتضی حبیبی سی سرا هادی صادقی سید قاسم صفری

منبع: آیین حکمت سال هشتم بهار ۱۳۹۵ شماره ۲۷

کلیدواژه‌ها: معرفت ایمان متکلمان معتزله خوارج

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۰۲ تعداد دانلود : ۶۸۱

ایمان یکی از مفاهیم بنیادین و پرکاربرد در منابع اسلامی است، به گونه ای که اولین نزاع های علمی در تاریخ اندیشه اسلامی درباره ماهیّت ایمان بوده است. از پیامدهای عملی این نزاع علمی، پیدایش فرقه های مختلف اعتقادی است که حتّی در برخی موارد به تکفیر دیگر گروه ها کشیده شده است. با وجود این، همچنان در میان متفکّران مسلمان دیدگاه های مختلف و گاه متناقضی درباره آن دیده می شود. بنابراین، ضرورت دارد تا این مفهوم مورد واکاوی قرار گیرد، چراکه بدون داشتن درکی درست از این مفهوم، کاربست آن در مقام عمل با دشواری هایی مواجه خواهد شد.

۴۱۴۴.

تناسب ساختار با محتوا با توجه به دو نظریة «نظم» و «آشنایی زدایی» (به محوریت سورة مبارکة «لیل»)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حسن مقیاسی مطهره فرجی

منبع: پژوهش های زبان شناختی قرآن (کاوشی نو در معارف قرآنی) سال پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۱۰)

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم ساختار محتوا نظریة نظم سورة لیل نظریة آشنایی زدایی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۲۸ تعداد دانلود : ۶۸۹

پیوند و ارتباط دو سویة ساختار با محتوا در تمامی آثار ارزشمند ادبی، امری انکارناپذیر است. توجه و کنکاش در این مسئله و نیز اثبات چنین ارتباط دوسویه ای، از اهداف مهم مکتب عبدالقاهر جرجانی است که در نقد جدید نیز فرمالیست های روسی آن را مطرح کردند و تأکید بسیار بر آن دارند. قرآن کریم به منزله نقطة اوج و نیز سرآمد آثار ادبی، از این ویژگی بهره تمام و کمال برده است ازاین رو، تأمل و ژرف نگری ویژه ای می طلبد. در این نوشتار با بهره گیری از روش توصیفی- تحلیلی کوشش شده است، بخش اندکی از زیبایی های ساختاری قرآن را با محوریت دو نظریة «نظم» و «آشنایی زدایی» بررسی شود و تأثیر سازوکارهای زبانی و جنبه های ساختاری بر مضمون و محتوا نشان داده شود. با نظر به هدف مذکور، ابتدا به بررسی نظریة نظم و همانندی های موجود میان این نظریه با اصل برجسته سازی فرمالیست ها می پردازد، سپس تلاش می کند با توجه به دو نظریة فوق، ساختارهای زبانی سورة مبارکة «لیل» و ارتباط آنها با محتوای این سوره را تحلیل و بررسی کند. سورة مبارکة لیل ساختارهای زبانی و موسیقایی هدفمند، منظم و منسجمی دارد. ساختار منظم نحوی و استفاده گسترده از تکنیک تکرار و نیز برجسته سازی به صورت توازن آوایی، واژگانی و نحوی در این سوره کاملاً مشهود است.

۴۱۴۵.

واکاوی زبان شناختی باهم آیی واژگانی در قرآن مجید (شواهدی از سُوَر مبارکه اِسراء، کهف، مریم و طه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عباسعلی آهنگر اعظم میکده

منبع: پژوهش های زبان شناختی قرآن (کاوشی نو در معارف قرآنی) سال پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۱۰)

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم تقابل باهم آیی رابطة اسنادی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۴۰۲ تعداد دانلود : ۹۲۵

هم نشینی کلماتی که تمایل به ظاهرشدن در کنار یکدیگر دارند، فرایند باهم آیی نامیده می شود که نقش سازنده ای در شکل دهی نظام واژگانی زبان ها ایفا می کند. در پژوهش حاضر کوشش شده است تا در پیکره ای به وسعت چهار سورة متوالی اِسراء، کهف، مریم و طه، به بازنمایی باهم آیی ها در قرآن مجید پرداخته شود. کتابی که به برکت آن امروزه بیداری اسلامی در سراسر جهان گسترده شده است؛ لذا می طلبد که این مصحف شریف از ابعاد گوناگون واکاویده و اسرار آن بر ره پویان معارف اسلامی آشکار شود. بر مبنای 20 رابطة مفهومی معرفی شده در این پژوهش، که 17 رابطة آن در پیکرة بررسی شده مشاهده شد، 397 نمونه ترکیب باهم آیند (با احتساب نمونه های تکراری) از مجموع 454 آیه استخراج شد که بیانگر بهره گیری گستردة قرآن مجید از فرایند باهم آیی به منظور القاء و انتقال مفاهیم و اصول معرفتی است. در این جستار روابط اسنادی، باهم آیی و تقابل بیشترین میزان وقوع را به خود اختصاص داده است. افزون بر این، نتایج این پژوهش نشان داد که برخلاف تعدد و تنوع موضوعات و نزول تدریجی قرآن، برخی از ترکیبات باهم آیند در جزءجزء قرآن مشاهده می شود که نه تنها منقطع و گسسته بودن قرآن را تأیید نمی کند؛ بلکه حکایت از زنجیرة بهم پیوسته ای دارد که در کلّیت آن، امر هدایت بشریت نهفته است. شناسایی و توصیف باهم آیی های ساده و چندگانه، یک سویه و دوسویه و بافاصله و بی فاصله از دستاوردهای این پژوهش است.

۴۱۴۶.

نگرشى به تقسیم آیات قرآنى به «محکم و متشابه» و تبیین تأویل متشابه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علیرضا اقبال سبحانی

منبع: فلسفه دین سال سیزدهم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳ (پیاپی ۲۸)

کلیدواژه‌ها: تأویل محکم متشابه

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۷۴ تعداد دانلود : ۱۲۶۰

از دیرباز موضوع تقسیم آیات قرآن به محکم و متشابه و تبیین معنای تأویل، مورد توجه مفسران قرآن بوده و درباره سه موضوع: محکم، متشابه و تأویل بحث های گسترده ای انجام گرفته است. بیشترین بحث ها به تعیین معنای متشابه مربوط می شود که در میان انظار گوناگون دو نظر طرفدار بیشتری دارد. متشابه یعنی عوالم غیبی مانند: برزخ و صراط و امثال اینها و متشابه یعنی صفات خبری که به ظاهر حاکی از تجسیم و تشبیه خداست و نظریه اخیر مد نظر نویسنده این مقاله هم قرار دارد. واژه تأویل در قرآن در موارد متعددی به کار رفته است، مانند تبیین اسرار کارهای به ظاهر نازیبا در مورد مصاحب موسی؛ بیان اسرار عمل به قانون های الهی؛ تبیین واقعیت رویا؛ نمایان شدن همه حقایق قرآنی در روز قیامت و سرانجام تأویل متشابه. نظریه برگزیده تأویل متشابه، تفسیر آیه در پرتو آیات محکم است و به یک معنا از ظهور افرادی دست برمی داریم و به ظهور جملی اهمیت می دهیم. مثلاً آنجا که می فرماید: آسمان و زمین را با دست های خود آفریدیم، با توجه به قراین، منظور نفی شریک و همیار در آفرینش است یا در مورد آدم که می گوید: با دو دستم او را آفریدم، مقصود عنایت به آفرینش اوست. فتنه گران به ظاهر إفرادی تمسک می جویند و اذهان را مشوش و عقاید تشبیه و تجسم را ترویج می کنند ولی راسخان در علم به واقعیت آیات متشابه پی برده اند و به هر دو ایمان راسخ دارند و از تأویل آن آگاه هستند.

۴۱۴۷.

ملاک آیات متشابه در المیزان

نویسنده: جواد آسه

منبع: بینات سال بیست و سوم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴ (پیاپی ۹۲)

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن

تعداد بازدید : ۵۵۷ تعداد دانلود : ۴۳۵

۴۱۴۸.

تفسیر مفاتیح الغیب و آراء امام صادق (ع)

نویسنده: عزت الله مولایی نیا صدیقه نعیم زاده

منبع: بینات سال بیست و سوم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴ (پیاپی ۹۲)

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن

تعداد بازدید : ۵۴۳ تعداد دانلود : ۵۶۹

۴۱۴۹.

قرآن از نگاه دیگر: گفتمان سازی مناظره در سیره رضوی

نویسنده: ‌فائزه‌ عظیم زاده‌ اردبیلی‌

منبع: بینات سال بیست و چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱ و ۲ (پیاپی ۹۳ و ۹۴)

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن

تعداد بازدید : ۴۵۱ تعداد دانلود : ۵۱۶

۴۱۵۰.

خلقت هفت آسمان

نویسنده: حامد فتوت احمدی

منبع: بینات سال بیست و سوم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴ (پیاپی ۹۲)

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن

تعداد بازدید : ۴۴۰ تعداد دانلود : ۴۸۸

۴۱۵۱.

رویکردی فقه الحدیثی بر زیارت جامعه کبیره با تأکید بر تبیین جایگاه اهل بیت(ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: اصغر طهماسبی بلداجی

منبع: سراج منیر سال هفتم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲۵ 141 - 172

کلیدواژه‌ها: فقه الحدیث امام هادی (ع) زیارت جامعه کبیره امامت اهل بیت (ع)

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن

تعداد بازدید : ۸۱۱ تعداد دانلود : ۴۹۷

«زیارت جامعه کبیره» چکیده ای از مهم ترین متون در راستای امام شناسی می باشد که امام هادی(ع) به رهپویان امامت و سالکان طریق ولایت آموخته است. این زیارت، مضامین عالی و معارف بلند دینی در راستای معرفت به وجود ائمه هدی(ع) می باشد که مقام ها و فضائلی والا برای ایشان بیان فرموده است. ائمه(ع) قابلیت ها و کمالاتی دارند که خداوند به آن ها عنایت فرموده است، به گونه ای که این قابلیت ها آن بزرگواران را واسطه فیض الهی و دوام و بقاء آفرینش قرار داده است. جستار پیش رو با رویکردی فقه الحدیثی به بررسی محتوای زیارت جامعه کبیره پرداخته است و در این میان، دو جنبه این زیارت تحلیل و بررسی شده است. اول اینکه معارف این زیارت به لحاظ فقه الحدیثی در معنای نقد متن روایات، نه تنها معارض با قرآن و سنت قطعی نمی باشد، بلکه این دو منبع مهم دین آن را تأیید می نمایند، از جنبه دیگر فقه الحدیثی در معنای فهم مراد احادیث معصومین(ع) با نگرشی قرآنی و روایی به بررسی محتوای زیارت جامعه کبیره می پردازد و در این باب، جایگاه اهل بیت(ع) را در ابعاد مختلف تبیین می نماید. نتیجه آنکه بررسی جایگاه ائمه(ع) با رویکرد قرآنی روایی استحقاق امامان(ع) به عنوان جانشینان برحق پیامبر اکرم(ص) را اثبات می کند.

۴۱۵۲.

کاربرد نظریه حوزه معنایی در مطالعات قرآنی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید مهدی لطفی

منبع: تحقیقات علوم قرآن و حدیث سال سیزدهم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳ (پیاپی ۳۱)

کلیدواژه‌ها: قرآن معناشناسی حوزه معنایی باهم آیی همنشینی با هم آیی متداعی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۰۹ تعداد دانلود : ۱۰۲۳

حوزه معنایی با دو رویکرد درزمانی و هم زمانی قابل بررسی است که در بررسی درزمانی تغییراتی معنایی همچون تعمیم یا گسترش معنایی، تخصیص معنایی، مجاز، استعاره، ترفیع معنایی و تنزل معنایی مورد توجه قرار می گیرند. بر این اساس، پاره ای از واژگان قرآنی در مقایسه با دوره جاهلی دچار توسعه مفهومی و افزایش مدلول های خود شده اند و برخی دیگر مفهومی تخصصی یافته و کاهشی در مدلول های آنها رخ داده است. همچنین فرایندهایی همچون مجاز، استعاره، ترفیع و تنزل نیز در بخشی از واژگان های قرآنی قابل مشاهده است. شناسایی این دسته از تغییرات و دسته بندی آنها می تواند در روشن شدن معنای واژگان قرآنی تأثیر بسزایی داشته باشد. همچنین با بررسی هم زمانی حوزه معنایی و در نظر گرفتن باهم-آیی های همنشینی و متداعی واژه ها، امکان دست یافتن به روابط موجود بین واژگان های قرآنی و ترسیم آنها بصورت شبکه ای از مفاهیم به پیوسته در قالب ترسیم روابط افقی و عمودی واژگان ها وجود دارد. مقاله حاضر با روشی توصیفی به بررسی درزمانی و هم زمانی حوزه معنایی می پردازد و در صدد تبیین کاربرد این موضوع در بررسی واژگان قرآنی است.

۴۱۵۳.

دلالت ه9ای «ثم» در قرآن کریم

نویسنده: عسگر بابازاده اقدم حسین تک تبار فیروزجایی

منبع: حسنا سال هشتم بهار ۱۳۹۵ شماره ۲۸

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات مفهوم شناسی

تعداد بازدید : ۸۸۲ تعداد دانلود : ۶۸۹

۴۱۵۴.

گستره معنایی عهد در قرآن

نویسنده: عماد مرادی

منبع: حسنا سال هشتم بهار ۱۳۹۵ شماره ۲۸

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات مفهوم شناسی

تعداد بازدید : ۱۰۹۹ تعداد دانلود : ۷۳۴

۴۱۵۵.

معناشناسی لفظ «نساء» در آیه 61 سوره آل عمران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید حسین سیدموسوی

منبع: آموزه های قرآنی پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲۴

کلیدواژه‌ها: پیامبر نساء حضرت زهرا آیه مباهله همسران رسول الله

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۵۷۸ تعداد دانلود : ۷۲۲

در اینکه مقصود از نساء در آیه 61 سوره آل عمران (آیه مباهله) چه کسی است، بین مفسران اختلاف است. عده ای بر این باورند که مصداق آن همسران رسول اللّٰه می باشند، ولی شیعه به اتفاق و بسیاری از مفسران اهل سنت بر این باورند که مصداق نساء در آیه، حضرت زهرا- است. سؤال اساسی این جستار آن است که آیا واژه نساء درباره دختران کاربرد دارد یا نه؟ این پژوهش با بررسی کلمات لغت شناسان عرب و آیات قرآن و روایات اسلامی و متون ادبی به این نتیجه رسیده است که کاربرد نساء در لغت عرب برای دختران، رایج است و پیامبر در مقام مباهله به وظیفه خود عمل کرده است، نه اینکه بر خلاف مفاد آیه در مقام فضیلت تراشی برای دخترش باشد.

۴۱۵۶.

جلوه هایی از اقتصاد زبانی در قرآن کریم«بررسی موردی جزء 26 30»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: روح الله صیادی نژاد صدیقه جعفرنژاد

منبع: پژوهش های زبان شناختی قرآن (کاوشی نو در معارف قرآنی) سال پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۹)

کلیدواژه‌ها: قرآن زبان شناسی اشتقاق جزء 26- 30 اقتصاد زبانی کم کوشی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۵۸۰ تعداد دانلود : ۷۰۳

اقتصاد زبانی گفتاری است که در همه زبان های دنیا وجود دارد و به این معناست که کمترین فعالیت عضلانی و ذهنی برای ارائه معانی و مفاهیم مدّ نظر ارائه گردد و به دیگر بیان همان اصلی است که از آن به نام «اصل کم کوشی» یاد می شود. زبان عربی نیزیکی از زبان هاییاست که اقتصاد، ویژگی بارز آن است. قرآن کریم نمونه والای گزیده گویی و ایجاز است و اصل کم کوشی در آن موج می زند. این پژوهش برآن است تا با روش توصیفی- تحلیلی جلوه های اقتصاد زبانی در پنج جزء آخر قرآن را بررسی کند. دستاورد پژوهش بیان گر آن است که قرآن برایحفظ و جایگیری سریع در اذهان و برای ارتباط برقرار کردن و انتقال رسالت، به اصل کم کوشی در تمامی سطوح و لایه های زبانی توجه ویژه کرده است. در قرآن حتی در به کارگیری آواها، اصل استفاده بهینه فروگذاری نشده و از قدرت فاکتورگیری واژگان نهایت بهره برداری شده است تا برون دهانرژی، چه ذهنی و چه فیزیکی به حداقل رسانده شود.

۴۱۵۷.

بن مایه های کلامی مهدویت در قصص قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محسن دیمه کار گراب محمدحسن رستمی حسن نقی زاده

منبع: مطالعات قرآن و حدیث سال نهم بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۱۸)

کلیدواژه‌ها: امامت مهدویت روایات تفسیری قصص قرآن تفسیر کلامی استنباط کلامی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۶۲ تعداد دانلود : ۹۱۷

قصص قرآن از دیرباز مورد توجه مفسران، محدثان و دانشمندان علوم قرآنی بوده و از ابعاد گوناگون پژوهش های متنوعی با رویکردهای تاریخی، جغرافیایی، زیبایی شناسی و اعجاز بیانی در این موضوع سامان یافته است. لیکن بعد کلامی آن به ویژه در مسائل کلامی امامت و مهدویت کمتر مورد توجه قرار گرفته است. لذا این نوشتار در صدد است تا بن مایه های کلامی مهدویت در قصص قرآن را مورد بررسی و تبیین قرار دهد. بررسى ها نشان مى دهد امکان پنهانی بودن ولادت، امکان تصدی امامت در کودکی، غیبت، طول عمر، پایایی دوران جوانی، صدور معجزه در وقت ظهور، حکومت جهانی حضرت مهدی(ع) از مهمترین مباحث کلامی مهدویت در قصص قرآن است. از سوی دیگر تبیین آداب انتظار در سیمای سوره یوسف، حکمت غیبت و امکان رؤیت امام عصر(ع) بى آنکه شناخته شود، از دیگر مسائل کلامی مهدویت است که در این نوشتار از منظر قصص قرآن مورد بررسی قرار گرفته است.

۴۱۵۸.

جایگاه و آثار باور به خدا در سبک زندگی خانوادگی از منظر قرآن و روایات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدحسین خوانین زاده عنایت الله شریفی محمد فاضل نیا

منبع: پژوهشنامه معارف قرآنی (آفاق دین) سال هفتم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲۵

کلیدواژه‌ها: سبک زندگی خانواده خداشناسی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۶۱۶۷ تعداد دانلود : ۱۴۰۸

یکی از مهم ترین مباحث اعتقادی، مسئلة باور و شناخت خداست که از عمیق ترین نیازهای انسان و همانند چراغ روشنگری است که مسیر زندگی را برای انسان ها مشخّص می کند و به آن معنا و مفهوم می بخشد و زندگی پاک و واقعی را از زندگی معمولی و طبیعی جدا می سازد. سبک زندگی یکی از پردامنه ترین بحث هایی است که همة ابعاد زندگی انسان را در بر می گیرد، ولی خانواده به عنوان بستر فرهنگ های گوناگون و زمینه ساز سعادت و شقاوت افراد و جامعه، و بنیادی ترین و اوّلین نهاد اجتماع، شاخص ترین بُعد زندگی انسان می باشد. بنابراین، بحث از سبک زندگی در عرصة زندگی خانوادگی، از مباحث بسیار ضروری است. خدا باوری به عنوان اوّلین باور دینی، مسیر زندگی را برای خانواده ها روشن می کند و آثار زیادی در سبک زندگی خانواده ها دارد: تقویت ایمان، سلامت جسم و روان، آرامش روحی، وحدت و همبستگی، خوش بینی و معنایابی زندگی، تقویت روحیّة رضا و تسلیم، تقوا، آسان شدن مشکلات و ایجاد روحیّة صبر و بردباری از جمله آثار این مبنا می باشد.

۴۱۵۹.

جایگاه قوه عملی در سعادت انسان در پرتو آیات قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: نجف یزدانی

منبع: قبسات سال بیست و یکم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۸۱

کلیدواژه‌ها: نفس قرآن ایمان فضایل و رذایل اخلاقی قوه عملی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۷۳۶ تعداد دانلود : ۴۸۸

یکی از ابعاد وجود انسان که کمتر به آن توجه شده، ساحت غیرشناختی نفس آدمی است. فیلسوفان اسلامی در ذیل قوه محرکه و قوه عملی انسان به طور پراکنده به توضیح این بعد از انسان پرداخته اند؛ اما دیدگاه واحدی درباره قوه عملی بیان نکرده اند. این مقاله ضمن پذیرش اهمیت شناخت و ارزشمندی قوه عاقله و نیز استناد شناخت حسن و قبح افعال به قوه نظری، تفسیر غیر شناختی از قوه عملی را قابل دفاع تر می داند. همچنین این پژوهش نشان می دهد با توجه به آیات قرآن، قوه عملی به عنوان مبدأ امور غیراداکی در انسان، جایگاه مهمی در سعادت آدمی دارد. نقش قوه عملی در حصول ایمان، ارتباط قوه عملی با فضایل و رذایل اخلاقی، نقش این قوه در تحقق عدالت و عمل صالح و تأثیر قوه عملی بر قوه نظری یا قوه شناختی از محورهایی است که در آیات قرآن به اهمیت قوه عملی اشاره دارد. با توجه به موارد ذکرشده، استکمال قوه عملی در سعادت نهایی انسان ضرورت می یابد و علاوه بر جنبه شناختی نفس باید به ابعاد غیر شناختی آن نیز توجه نمود.

۴۱۶۰.

سنجش دقت در ترجمه معانی ضمنی و کنایی استعارات و کنایات سوره های هود، یوسف و انبیاء(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: امید مجد فاطمه ابوحمزه

منبع: مطالعات قرآنی سال هفتم بهار ۱۳۹۵ شماره ۲۵ 169 - 183

کلیدواژه‌ها: ترجمه قرآن استعاره مرکب کنایه معنای ضمنی معنای کنایی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن

تعداد بازدید : ۲۲۶ تعداد دانلود : ۲۳۴

این پژوهش به مطالعه میزان دقت در ترجمه معنای ضمنی و کنایی استعاره ها و کنایه های سه سوره مبارکه هود، یوسف و انبیاء می پردازد. برای تشخیص معنای عبارات کنایی از معنای ضمنی استعاره نوع دوم از جمله استعاره مرکب نیاز به تبیین فرق استعاره مرکب و دیگر انواع آن با کنایه داریم که در این مقاله راه های تشخیص آن ذکر شده است. سپس عبارات کنایی و عبارات استعاری موجود در سه سوره مبارکه هود، یوسف و انبیاء مشخص شده و دقت ترجمه معنای ضمنی و کنایی این عبارات در پنج ترجمه؛ ترجمه فولادوند با موضوع آزاد، ترجمه های مجد و گرمارودی با موضوع ادبی، ترجمه بانو امین و ترجمه خانی و ریاضی با موضوع عرفانی مطالعه گردید. توضیحات علمی بیش تر روش تشخیص استعاره نوع دوم از کنایه در این مقاله تبیین شده است.

درخت حوزه‌های تخصصی