درخت حوزه‌های تخصصی

جغرافیا

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
جغرافیای انسانی جغرافیای طبیعی رشته های جغرافیای عمومی فنون جغرافیایی گروه های ویژه نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۷٬۷۶۱ تا ۷٬۷۸۰ مورد از کل ۳۴٬۸۶۳ مورد.
۷۷۶۱.

ارزیابی و پهنه بندی حساسیت وقوع زمین لغزش با استفاده از روش آماری در حوضه آبخیز بالیخلی (ایستگاه یامچی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و مخاطرات محیطی تابستان ۱۴۰۱ شماره ۴۲ 41 - 59

کلیدواژه‌ها: زمین لغزش حساسیت مدل LIM بالیخلی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۵ تعداد دانلود : ۲۲۰
این پژوهش با هدف تشخیص و تعیین میزان حساسیت وقوع زمین لغزش و عوامل زمینه ساز آن در حوضه آبخیز بالخیلی واقع در استان اردبیل انجام گرفت. در این راستا، با استفاده از روش ارزش اطلاعاتی ( LIM ) و با تکیه بر منابع کتابخانه ای از قبیل نقشه های توپوگرافی، زمین شناسی، مدل رقومی ارتفاع و تصاویر ماهواره ای، لایه های رستری مربوط به متغیرهای مستقل و متغیر وابسته (سیاهه زمین لغزش) تهیه گردید. متغیرهای مستقل شامل ارتفاع از سطح دریا، شیب، جهت شیب، لیتولوژی، بارندگی سالانه، ناهمواری، انحنای زمین، شاخص رطوبت توپوگرافی، شاخص پوشش گیاهی، فاصله از گسل، فاصله از آبراهه و فاصله از جاده بود. نتایج هم پوشی لایه های متغیرهای مستقل با لایه متغیر وابسته در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی ( GIS ) نشان داد که شرایط رخداد زمین لغزش ها در ارتفاعات 2400 تا 2800 متر، شیب بالای 40 درجه، جهت شیب شمالی، زمین های مقعر، ناهمواری بالا، رسوبات سست و کم مقاوم (مارن، شیل و کنگلومرا)، بارندگی های 500 تا 550 میلی متر، شاخص پوشش گیاهی متوسط (55/0- 35/0)، فاصله کمتر از 500 متری گسل ها، فاصله کمتر از 200 متری رودها و فاصله 600 تا 1000 متری از جاده ها، بیشتر از سایر جاها مهیاست. در بین متغیرهای مستقل، سه متغیر شیب، ناهمواری و گسل جزو مهم ترین عوامل اولیه در وقوع زمین لغزش شناخته شدند؛ اما نقشه پهنه بندی حساسیت زمین لغزش نشان داد که 56 درصد حوضه در طبقات با حساسیت بالا و خیلی بالا واقع شده و نشانگر پتانسیل قابل توجه منطقه از نظر خطر حرکات توده ای است. در مقابل، 23 درصد حوضه نیز از پتانسیل خطر پایینی برخوردار بود. با توجه به بروز زمین لغزش ها در مراتع منطقه پیشنهاد شد تا از دخل و تصرف، چرای بی رویه دام ها و نیز احداث جاده در پهنه های مرتعی ممانعت به عمل آید.
۷۷۶۲.

خوانش معنوی متأثر از رنگ ها در معماری مساجد براساس مسیر حرکتی نمازگزار (مطالعه موردی: مسجد نصیرالملک شیراز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات محیطی هفت حصار سال یازدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۳۹ 57-72

کلیدواژه‌ها: خوانش عرفانی رنگ معماری مساجد مسیر حرکتی نمازگزار سلسله مراتب حرکتی مسجد نصیرالملک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۰ تعداد دانلود : ۲۸۱
رنگ ها، یکی از عناصری هستند که معنای نمادین آن ها باید به نحوی در نظر گرفته شوند که بتوان معنای درونی معماری و هنر اسلامی را درک نمود. بنابراین هدف این پژوهش، شناخت مؤلفه های تأثیرگذار بر خوانش عرفانی رنگ های به کار رفته در مسجد نصیرالملک و بررسی میزان تأثیرگذاری هر یک از آن ها در حالات روحی و عرفانی نمازگزار است. با استفاده از روش تحقیق توصیفی- پیمایشی، ابتدا مفهوم رنگ و جایگاه آن در مساجد، تعریف شده است. سپس شاخص های کالبدی رنگ در مسجد نصیرالملک شیراز بررسی شده است. در گام دوم با بررسی مبانی نظری و مرور پیشینه های تحقیق، متغیرهای اثرگذار بر خوانش عرفانی رنگ در این مسجد، شناسایی و توسط گروه خبرگان و به کمک تکنیک دلفی، انتخاب شدند. سپس پرسشنامه بر مبنی متغیرهای پژوهش، بین 250 دانشجوی رشته معماری توزیع و به کمک مدل سازی معادلات ساختاری، تجزیه و تحلیل شدند. با توجه به ضرایب مسیر هر یک از شاخص ها، "سلسله مراتب حرکتی" تأثیرگذاری بیشتری بر خوانش عرفانی رنگ دارد. در آخر به بررسی و تطبیق رنگ های هر بخش از مسجد و حالات عرفانی متأثر از رنگ ها، طبق الگوهای حرکتی متفاوت نمازگزار، پرداخته شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که پالت رنگی کاشی کاری مسجد نصیرالملک، تنوع بسیاری دارد و رنگ های گرم بیشتر قابل مشاهده است. معمار مسلمان در ساخت این مسجد، هرجا که نیاز به توقف و تفکر و نظارت بر احوال خویش است (مانند فضای ورودی و رواق شرقی و ایوان ها) از رنگ و تنوع رنگی کاسته است. در آنجا که مؤمن باید طراوت و شادابی لازم برای حضور در پیشگاه خداوند را پیدا کند (مانند هشتی و شبستان)، از رنگ های متنوع و شاد بهره برده است. بنابراین معمار با استفاده از رنگ در مسیر حرکتی نمازگزار، موجب اتصال دو فضای "مادی و پرهیاهوی بیرون" و فضای "معنوی و روحانی درون مسجد" و ارتقاء معنویت در نمازگزار می شود.
۷۷۶۳.

کسری بودجه در شهرداریها: پیشنهاد روشی برای محاسبه و کنترل بر مبنای مفهوم پایداری منابع (مطالعه موردی: کلانشهرهای تهران، مشهد، شیراز و رشت)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اقتصاد و برنامه ریزی شهری دوره ۳ بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ 64 - 75

کلیدواژه‌ها: استقراض تراز عملیاتی تراز کلی کسری بودجه واگذاری دارایی سرمایه ای

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۵ تعداد دانلود : ۳۲۷
کسری بودجه یکی از مفاهیم مهم در تنظیم و اجرای بودجه است و عدم محاسبه کسری بودجه منجر به ایجاد ناپایداری مالی خواهد شد. تأمین هزینهها از طریق درآمدهای ناپایدار مانند استقراض و یا واگذاری دارایی سرمایهای مصداق کسری بودجه در شهرداری است. پژوهش حاضر با استفاده از مفاهیم تراز عملیاتی، تراز کلی و منابع ناپایدار به محاسبه کسری بودجه شهرداری کلانشهرهای تهران، مشهد، شیراز و قم طی سالهای 1397-1390 پرداخته است. نتایج نشان میدهند: الف) در سالهای اخیر شهرداری تهران با کسری تراز عملیاتی مواجه شده و بخشی از هزینههای جاری خود را نیز از محل واگذاری داراییهای مالی و سرمایهای تأمین نموده است؛ ب) در سایر کلانشهرها وضعیت تراز کلی و تراز کلی بدون واگذاری درآمدهای ناپایدار، گویای استفاده از منابع ناپایدار برای مصارف بودجهای است که در بلندمدت با کاهش ذخیرههای زیستی شهر، وضعیت مالی این کلانشهرها با مخاطرات جدی مواجه میشود. برای مرتفعساختن کسری بودجه، شهرداریها می-بایست با تعریف ردیفهای جدید، افزایش پایه و نرخعوارض ردیفهای درآمدپایدار فعلی بهویژه عوارض نوسازی و مالیات بر ارزشافزوده و استقرار سیستم بهای تمام شده از سطح هزینهها کاشته شود. همچنین برای کنترل تأمینمالی از محل درآمدهای ناپایدار با هدف پوشش کسری بودجه، امکان ایجاد محدودیتهایی توسط نهادهای نظارتی بر بودجه شهرداریها وجود دارد: - تعیین سقف تأمین مالی از طریق استقراض توسط وزارت کشور در بودجه سنواتی شهرداریها برای جلوگیری از ورشکستگی مالی.- تعیین سقف برای تراز کلی بدون واگذاری داراییهای سرمایهای ناپایدار و الزام شهرداری به رعایت آن در راستای کنترل فروش ظرفیتهای زیستی شهر.
۷۷۶۴.

تدوین معیارهای طراحی بوم کلبه ها در مناطق شمالی ایران؛ (مورد پژوهش: استان گلستان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه‏‏ ریزی و توسعه گردشگری دوره ۱۱ بهار ۱۴۰۱ شماره ۴۰ 79 - 102

کلیدواژه‌ها: بوم کلبه اقامتگاه بوم گردی تدوین معیار طراحی استان گلستان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۷ تعداد دانلود : ۲۰۲
شیوه طراحی، ساخت و بهره برداری بوم کلبه ها ، پیامدهای مثبت و منفی بر بوم سازگان و جامعه محلی می گذارد، ازاین رو هدف این پژوهش دستیابی به مجموعه ای از معیارهای فنی در گام طراحی بوم کلبه ها در شمال ایران (استان گلستان) برپایه معیارهای جهانی و پذیرفته شده است تا مدیریت پیامدها به شکل بهینه انجام شود. گردآوری اطلاعات با روش کتابخانه ای و میدانی مانند پرسشنامه و چک لیست معیارها انجام شد. برای پردازش داده ها از نرم افزار آماری SPSS و آزمون های تی تک نمونه ای، درصد میانگین و میانگین طبقات فریدمن به کار گرفته شد. سپس معیارهای گزینش شده، پالایش و 62 معیار در چهار بخش محیط زیستی، اقتصادی، فرهنگی-اجتماعی، و زیرساختی دسته بندی شدند. یافته ها نشان می دهد معیار محدوده ساخت و ساز مشخص، محصور و قانونی، با میانگین 67/4 بالاترین امتیاز را دارد و در رتبه نخست است. استفاده از گاز زیستی دارای کم ترین میانگین 1 و رتبه 57 است که هر دو در زیرگروه زیرساختی هستند. روی هم رفته، یافته ها تاکید دارد که بخش طراحی در جایگاه خوبی نیست و تنها از دید فرهنگی و اجتماعی شرایط مناسبی دارد. یافته ها و معیارهای تدوین شده این پژوهش می تواند به شکل عملی و هماهنگ با شرایط شمال ایران به کارگرفته شود تا در راستای توسعه پایدار، بهره بلندمدت محیط زیستی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی برای گردشگران و جامعه محلی داشته باشد.
۷۷۶۵.

تبیین وفاداری گردشگری استان زنجان با رویکرد آینده نگاری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه‏‏ ریزی و توسعه گردشگری دوره ۱۱ بهار ۱۴۰۱ شماره ۴۰ 133 - 159

کلیدواژه‌ها: گردشگری وفاداری گردشگران آینده نگاری زنجان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۳ تعداد دانلود : ۲۴۵
تحقیق حاضر سعی دارد با رویکرد آینده نگاری وضعیت های احتمالی وفاداری گردشگری استان زنجان را مورد بررسی قرار دهد تا با مشخص سازی چشم انداز وفاداری، بستر شفاف تصمیم گیری برای مسئولان ایجاد گردد و گردشگری در مسیر مطلوب وفاداری قرار گیرد. برای این منظور نیز از 92 شاخص در 16 بعد استفاده شده است که برای تجزیه و تحلیل از نرم افزار Micmac برای تحلیل وضعیت، جایگاه و استخراج عوامل کلیدی استفاده شده است و از نرم افزار ScenarioWizard برای استخراج سناریوها بهره برده شده است. نتایج حاصل از تحقیق نشان داده است که الگوی وفاداری گردشگری استان در محیط میک مک ناپایدار بوده و روند آن به صورت قطری توزیع شده است، همچنین نتایج مستخرج از سناریو ویزارد بیانگر 43 سناریو محتمل بوده که احتمال تحقق وضعیت های نامطلوب با این ویژگی: (توجه به مسئله گردشگری به روز کاهش یافته است و متعاقبا به کارگیری نیروهای متخصص کم شده، در نتیجه برنامه ریزی مناسب برای متنوع سازی تفرجگاه ها و عرضه خدمات متفاوت مورد نیاز گردشگران وجود نخواهد داشت. همچنین بی توجهی به برگذاری رویدادها و جشنواره ها باعث ناشناس ماندن آثار و جاذبه ها و همچنین برندهای استان شده است، و در نهایت یک فضای گردشگر ستیز را موجب خواهد شد.
۷۷۶۶.

تاثیر بحران آب بر تخریب بنیادهای زیستی؛ مورد مطالعه: فرونشست زمین در استان اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش سیاسی فضا دوره چهارم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۱۶) ۳۸۶-۳۶۳

کلیدواژه‌ها: بحران آب بنیادهای زیستی سفره های آب زیرزمینی فرونشست استان اصفهان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۵ تعداد دانلود : ۳۹۱
ایران از نظر موقعیت جغرافیایی در کمربند خشک کره زمین قرار گرفته است و این امر کمبود طبیعی آب را در پی داشته است. استان اصفهان در مرکز کشور با میانگین بلند مدت بارش سالانه حدود 150 میلی متر دچار محدودیت شدید منابعی آب است ولی بدون توجه به این امر از حدود نیم قرن گذشته مصرف آب در استان افزایش بسیار زیادی داشته است که به مرور زمان موجب تشدید عدم تناسب منابع و مصارف آب شده است. این امر باعث شده است تا مصرف کنندگان مختلف با حفر چاه های عمیق و نیمه عمیق چه به صورت مجاز و چه غیر مجاز سعی در جبران بخشی از این عدم تناسب با استفاده از منابع آب زیرزمینی نمایند. این رویه باعث شده است تا از مجموع 35 دشت استان، 27 دشت در وضعیت ممنوعه و یا ممنوعه بحرانی قرار گیرند. تخلیه مداوم منابع آب های زیرزمینی و عدم تجدید آنها باعث افت سطح آنها و سپس بروز پدیده فرونشت شده که به معنی تخریب دائمی سفره های آب زیرزمینی می باشد. به طوری که حتی در صورت وجود منابع آب کافی، این سفره​ها دیگر قادر به نگهداری آب نمی باشند. این مسئله موجب می​شود تا برای همیشه مهمترین بنیاد زیستی محل وقوع فرونشت ها که همان منابع آب است، از بین برود که به دنبال آن تبعات زیست محیطی، انسانی و سیاسی فراوانی بروز پیدا می کند. علاوه بر آن، در حال حاضر پدیده فرونشست بخش های زیادی از زیرساخت های استان را تهدید می کند که به عنوان مثال می توان به زیرساخت های ارتباطی ملی نظیر جاده شهرضا در نزدیکی مهیار، جاده مشکات در نزدیکی کاشان، راه آهن بندرعباس- تهران در نزدیکی زواره، راه آهن اصفهان- شیراز در نزدیکی مهیار و مرودشت، فرودگاه اصفهان و همچنین سایر زیرساخت های صنعتی و مذهبی و تاریخی نظیر شهرک های صنعتی استان (شهرک صنعتی جعفرآباد کاشان، آران و بیدگل)؛ اماکن مذهبی و گردشگری (امامزاده آقا علی عباس، مجموعه نقش جهان، پل های تاریخی استان)؛ اماکن عمومی (ورزشگاه نقش جهان، مسکن مهر حبیب آباد) اشاره کرد. پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی پدیده فرونشست زمین را با توجه به گستردگی، اهمیت و کشیده شدن دامنه آن به بافت مناطق مسکونی در استان اصفهان را به عنوان یکی از پیامدهای بحران آب، مورد بررسی قرار داده است و به دنبال نشان دادن ابعاد و تبعات گسترده این پدیده می باشد. یافته های تحقیق نشان می دهد این پدیده تقریبا در تمام مناطق استان اصفهان در حال گسترش می باشد و نه تنها زیرساخت های ملی و استانی را تهدید می کند بلکه با از بین رفتن یکی از مهمترین بنیادهای زیستی یعنی سفره​های زیرزمینی آب، و ادامه حیات در استان را در ابعاد گوناگون تهدید می نماید و لازم است تدابیر عملی جدی در این حوزه اندیشیده شود.
۷۷۶۷.

توسعه پایدار گردشگری روستایی با رویکرد کاهش فقر (موردپژوهش روستای بیشه)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: فضای گردشگری سال یازدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۴۲ 43 - 58

کلیدواژه‌ها: گردشگری حامی فقرا گردشگری پایدار گردشگری روستایی برنامه ریزی راهبردی روستای بیشه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۴ تعداد دانلود : ۲۰۴
گردشگری فعالیتی است همه جانبه که در توسعه اجتماعی و اقتصادی بسیار مؤثر است. از طرفی گردشگری در جهت کاهش فقر به منظور افزایش دریافت سود خالص قشر فقیر از گردشگری و اطمینان از کمک رشد گردشگری به کاهش فقر، طراحی شده است. این پژوهش با هدف برنامه ریزی گردشگری پایدار با تأکید بر کاهش فقر در روستای بیشه که از مناطق دارای پتانسیل گردشگری در شهرستان خرم آباد است تدوین گردیده است که در بطن خود از مفاهیم گردشگری روستایی نیز استفاده می کند. پژوهش حاضر از نوع توصیفی تحلیلی است. در شناخت از روش های مطالعات اسنادی و روش های پیمایشی نظیر پرسشنامه استفاده شده است. در پرسشنامه از مردم بومی، مسئولین و گردشگران نظرخواهی شد و به دلیل پایین بودن تعداد جامعه آماری از روش اشباع نظری برای دستیابی به تعداد هر نمونه استفاده شد. در تجزیه وتحلیل از روش های برنامه ریزی راهبردی نظیر ماتریس qspm و جدول سوات استفاده شد. همچنین بر اساس مدلی منتج شده از سه گونه گردشگری مطرح شده در پژوهش، شش مقوله جاذبه های توریستی، اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی، آموزشی، محیط زیستی و دولتی با شناخت، تحلیل و ارائه راهکارها مسیر دستیابی به اهداف را ترسیم کردند. در پایان نتایج تحقیق نشان داد که روستای بیشه به همراه روستاهای قمر آن می توانند از طریق زیرساخت سبز (سبزراه ها) به یکدیگر متصل شوند و یک مجموعه ی گردشگری ایجاد شود و گردشگر بیشتری را به این منطقه جذب کنند، از پتانسیل های طبیعی و صنایع دستی روستا استفاده شود و با مشارکت مردم در فعالیت های مربوط به گردشگری، فقر مردم محلی این منطقه نیز کاهش یابد.
۷۷۶۸.

نقش گردشگران در شکل گیری هویت مقاصد هدف گردشگری مطالعه موردی: منطقه ثامن مشهد(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: فضای گردشگری سال یازدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۴۳ 79 - 98

کلیدواژه‌ها: گردشگری هویت فرهنگ گردشگری منطقه ثامن مشهد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۶ تعداد دانلود : ۲۴۹
رقابت روز افزون در صنعت گردشگری، لزوم توجه به توسعه ارزش ویژه به مقاصد گردشگری را بیش از پیش مطرح ساخته است. عوامل مختلفی از عوامل بیرونی و درونی بر جامعه در مقصد گردشگری مؤثرند. عمده تحقیقات پیشین، بررسی عوامل بیرونی همچون آگاهی از نحوه تغییرات فرهنگی و حتی نوع گویش، رفتارهای اجتماعی و هویت افراد را مورد توجه قرار داده اند. در این پژوهش نقش گردشگران بر هویت شهروندان در منطقه ثامن شهر مشهد در صنعت گردشگری مورد بررسی قرار گرفته است. جامعه تحقیق را کلیه ساکنان و افرادی که با گردشگران در این منطقه در ارتباط هستند تشکیل داده اند که 195 نفر به عنوان نمونه انتخاب گردیدند. نتایج نشان داد که شاخص های هویت معماری -کالبدی و مبلمان شهری به واسطه حضور گردشگران دارای میانگین بالاتر از 3 بوده اند. نتایج کلی نشان داد که حضور گردشگران بر ویژگی های هویت اجتماعی و فرهنگی ساکنان منطقه ثامن اثر زیادی نداشته است. اما در شاخص های ابعاد معماری-کالبدی و مبلمان شهری این اثرگذاری ویژه تر بوده است.
۷۷۶۹.

هویت مکانی و سایکوسوماتیک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه زمستان ۱۴۰۱ شماره ۶۹ 1 - 15

کلیدواژه‌ها: هویت مکانی سایکوسوماتیک نوستالژی هوم سیک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۳ تعداد دانلود : ۲۰۳
مفهوم هویت مکانی تأثیرهای مهمی بر رفتار و دانش عاطفی و تجربی انسان داشته و بسیاری از پژوهشگران علوم بر این باورند که این مفهوم در الگو های شناخت شناسی جوامع نیز تأثیرهای غیرقابل اغماضی دارد. بسیاری از احساس های بشری که در قالب مفاهیمی چون دلتنگی، نوستالژی و هوم سیک شدن بر انسان عارض می شود، با این مفهوم رابطه خاصی دارد. اینکه هویت مکانی چگونه می تواند در این عرصه ها رفتار و احساس های بشری را کنترل کند، ازجمله پرسش های مهمی است که برای بسیاری از پژوهشگران علوم انسانی علوم شناختی و مغز و اعصاب مطرح است. این مقاله که برگرفته از یک طرح پژوهشی دوره دکتری در دانشگاه اصفهان است، سعی دارد با روش پدیدارشناختی و اتکا به تحلیل متن چهار نظریه جغرافیایی در این زمینه و ارزیابی واکنش احساس تعدادی از دانشجویان خوابگاهی دانشگاه اصفهان مبادرت کند؛ بنابراین را دریک بازدید در فضای پل خواجو ی اصفهان و فضای دادگستری قرار داده و نسبت و رابطه هویت مکانی و احساس های آن افراد در قالب دلتنگی، نوستالژی و هوم سیک شدن سنجش و نحوه عملکرد سیستم های عصبی آن ها در هریک از حالات ذکرشده با پاسخ آن ها به پرسشنامه ارزیابی شد. آنچه در این پژوهش براساس داده های اسنادی به عنوان تجارب نظری دانشمندان حوزه علوم شناختی و هویت مکانی و همچنین تجارب و آزمون های عملی به دست آمده، حکایت از چند اصل مهم دارد که می توان آن ها را در گزاره های زیر بیان داشت. * هویت مکانی یک ویژگی شناخت شناسی در قلمرو خُرد عاطفی انسان است. * تغییرات احساسی مطلوب در مخاطب سبب تحریک بازخوانی پرونده های حافظه ذهنی بافاصله زمانی نه چندان دور و تغییر های احساسی نامطلوب سبب بازخوانی حافظه رخدادهایی با زمان دورتری می شوند. * هویت مکانی گاه سبب شکل گیری نظم خاصی در چشم اندازهای گوناگون محیطی به عنوان یک واحد متکثر به نام دستگاه جغرافیایی می شود
۷۷۷۰.

کاربرد سامانه گوگل ارث انجین در شناسایی کانون های بالفعل گردوغبار با استفاده از تصاویر مادیس و سنتینل-5(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مخاطرات محیط طبیعی سال یازدهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۳۴ 1 - 16

کلیدواژه‌ها: شاخص توده آب برخاستگاه شاخص خاک لخت سنجش از دور همدان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۰ تعداد دانلود : ۲۷۱
طوفانهای گردوغبار در مناطق خشک از جهان رخ می دهند و اثرات منفی مختلفی بر جنبه های مختلف اکولوژیکی، اقتصادی و بهداشتی جامعه دارند. شناسایی کانون های مولد گردوغبار یکی از مهم ترین راهکارهای مدیریت این پدیده ویرانگر است که به روزترین و کارآمدترین روش و ابزار در شناسایی این کانون ها استفاده از تصاویر ماهواره ای است. هدف از این مطالعه شناسایی کانون های بالفعل تولید گردوغبار در محدوده استان همدان و محدوده تأثیرگذار است. از تصاویر ماهواره ای مادیس و سنتینل-5 به ترتیب در محدوده زمانی 12 ساله و 2 دوساله در سامانه GEE استفاده شد. جهت شناسایی و نظارت بر کانون های گردوغبار پارامترهای وضعیت کاربری اراضی، شاخص خاک لخت، شاخص توده آب مورد استفاده قرار گرفتند. طبقه بندی غلظت آئروسل ها در سه گروه تراکمی در محدوده مطالعاتی نشان داد که به ترتیب مساحت پهنه های دارای غلظت بالا در تصاویر مادیس و سنتینل به ترتیب 1/9875 و 5/7100 کیلومترمربع است که در تصاویر سنتینل به صورت پیوسته و در تصاویر مادیس به صورت پراکنده هستند. مطابقت کانون های بالفعل تولید گردوغبار در تصاویر سنتینل-5 با نقشه کاربری اراضی سال 2018 نشان داد که بیشترین تمرکز آئروسل ها در تصاویر سنتینل در مراتع فقیر و خاک اراضی غیرقابل کشت و در تصاویر مادیس در مراتع فقیر و کشاورزی دیم قرار دارد. دو تصویر دارای همبستگی 81 درصد هستند. درنهایت، تصاویر ماهواره ای سنتینل- 5 می تواند در پایش کانون های گردوغبار مفید واقع گردد. جهت مدیریت کانون ها کاهش خاک لخت، افزایش پوشش گیاهی، کاهش استفاده از سفره های آب زیرزمینی در دشت قهاوند پیشنهاد می شود.
۷۷۷۱.

بررسی حوزه های آبریز در ساختار ابنیه فنی در حاشیه مسیر راه های روستایی نمونه موردی: شهرستان بویراحمد

نویسنده:
منبع: علوم زیست محیطی و دانش جغرافیا دوره ۲ بهار ۱۴۰۱ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: حوزه های آبریز راه های روستایی ساختار ابنیه فنی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۵ تعداد دانلود : ۲۴۰
بررسی جامع حوضه های آبریز از نظر هیدروموفولوژی یک راه حل اساسی برای مدیریت اکوسیستم است که منجربه حفاظت بهتر منابع طبیعی خواهد شد تغییرات کاربری اراضی و نوسانات اقلیمی از جمله عواملی هستند که بر چرخه طبیعی آب در اکوسیستم اثر می گذراند. شیب دامنه هاو طبقه بندی آنها ، شیب بستر، پوشش گیاهی، نوع و شکل زمین و نوع محصول کاشت شده در زمین، رژیم های جریانی و یا نحوه جریان رژیم قشری، رژیم عمقی، رژیم دائمی و فصلی، لیتوژی و ضخامت سازنده ها و نوع سازنده و روان آبهای موجود در یک حوضه به همراه شکل حوضه از جمله مواردی هستند که در ساختار ابنیه فنی در حاشیه مسیر راه های روستایی مورد مطالعه قرار می گیرند. در این پژوهش نقشه های مختلف زمین شناسی، توپوگرافی، ژئومورفولوژی، هیدرولوژی و ابزارآلات برداشت میدانی از قبیل دوربین عکاسی و فیلمبرداری، کامپیوتر و دانش GIS جهت تهیه نقشه های مورد نیاز از اطلاعات پایه ضروری می باشد. با توجه به داده های تحقیق می توان نتیجه گرفت که جاده های مواصلاتی نقش مهمی در توسعه مراکز جمعیتی واقع در دل کوهستان های شهرستان بویراحمد دارند. جاده های اصلی و فرعی روستایی مورد مطالعه ، از جمله این راه هاست که اهالی این شهرستان نیز به ترمیم و بهسازی آن علاقه مند هستند، ولی باید در نظر داشت که بی توجهی به تأثیرات بعدی می تواند ما را به همان پارادایمی که از طریق قطع جنگل ها یا فعالیت های نابجای کشاورزی و دامداری دچار شدیم ، گرفتار کند.
۷۷۷۲.

بررسی روند تغییرات زمانی و مکانی در چندک های حدی کمینه و بیشینه دما در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشهای تغییرات آب و هوایی سال سوم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۱۲) 53 - 68

کلیدواژه‌ها: کمینه و بیشینه دمای روزانه رگرسیون چندک رگرسیون خطی معمولی روند ایران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۹ تعداد دانلود : ۲۲۲
تغییراقلیم به هرگونه تغییرات در شرایط آب و هوایی گفته می شود که در طول زمان اتفاق می افتد. این تغییرات ممکن است در میانگین سری داده ها دیده نشود بلکه در چندک هایی از سری با شدت های مختلف رخ دهد که بررسی آن توسط رگرسیون چندک امکان پذیر است. در این پژوهش به منظور بررسی تغییرات زمانی و مکانی بیشینه و کمینه دمای روزانه در فصل های مختلف در ایران، پس از برازش رگرسیون چندک بر روی 102 ایستگاه هواشناسی با دوره آماری 1395-1366 (1987-2016)، شیب روند در چندک های مختلف محاسبه و پس از مقایسه نتایج آن با نتایج رگرسیون خطی معمولی به صورت مکانی پهنه بندی شدند. نتایج نشان داد که مقادیر حدی کمینه و بیشینه دما در اغلب مناطق ایران دارای روند معنی دار بوده است. بیشترین شیب های روند افزایشی در فصل بهار و تابستان مربوط به چندک پایینی دما (05/0) و در نیمه شرقی ایران (شیب> 1/0 درجه در سال)، اما در پاییز و زمستان به ترتیب مربوط به چندک بالایی دما (95/0) در نواحی شرقی (شیب> 05/0 درجه در سال) و چندک های میانی و بالایی (5/0 و 95/0) در شمال غربی و غرب (شیب> 15/0 درجه در سال) بوده است. با این حال یک روند کاهشی برای مقادیر پایین (05/0) دمای پاییز در نیمه ی شمالی و غرب ایران (شیب< 02/0- درجه در سال)  وجود داشت. همچنین مقایسه نتایج دو روش رگرسیونی بیانگر آن است که بیشتر چندک ها شیبی متفاوت با شیب رگرسیون حداقل مربعات داشتند و اختصاص شیب خط رگرسیون مربعات معمولی برای روند تغییرات دما در کل سری صحیح نمی باشد. در نهایت می توان بیان کرد که تغییر اقلیم در بیشینه و کمینه دمای روزانه در ایران اتفاق افتاده است اما شدت این تغییرات در فصل ها، چندک ها و بخش های مختلف، متفاوت است. 
۷۷۷۳.

ارائه الگوی موانع اقتصادی توسعه گردشگری ورزشی ایران با رویکرد ترکیبی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گردشگری و توسعه سال یازدهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۳۳) 99 - 109

کلیدواژه‌ها: ‏اقتصاد کلان رویداد ورزشی سرمایه گذاری هزینه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۵ تعداد دانلود : ۲۱۹
پژوهش حاضر با هدف ارائه الگوی موانع اقتصادی توسعه گردشگری ورزشی ایران با رویکرد ترکیبی انجام شد. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و روش تحقیق، آمیخته از نوع اکتشافی متوالی و شیوه گردآوری پیمایشی بود. جامعه آماری در بخش کیفی را دست اندرکاران گردشگری ورزشی در کشور تشکیل می دهند. این افراد، به صورت هدفمند از نوع معیاری، برای مصاحبه های کیفی در موضوع پژوهش انتخاب شدند (چهارده مصاحبه با چهارده نفر که تا حد اشباع نظری ادامه یافت). جامعه آماری بخش کمّی را همان گروه بخش کیفی با تعداد بیشتر تشکیل دادند. از بین 166 نمونه پژوهش، 150 پرسش نامه صحیح تحلیل شد. ابزار گردآوری اطلاعات در پژوهش حاضر، مصاحبه نیمه ساختاریافته و پرسش نامه محقق ساخته بود. به منظور تجزیه وتحلیل داده های پژوهش از کدگذاری در بخش کیفی و از روش معادلات ساختاری در بخش کمّی استفاده شد. در بخش کیفی پژوهش، مقوله ها در قالب 31 کد مفهومی و 5 مقوله اصلی استخراج شدند. در بخش کمّی نیز هر 5 مقوله اصلی پژوهش (سرمایه گذاری، اقتصاد کلان، اقتصاد خرد، حمایتی و تشویقی و هزینه ای) از برازش مناسبی برخوردار است. به مدیران مربوطه پیشنهاد می شود با ایجاد سیاست های خصوصی سازی و همچنین کاهش تصدی گری دولت در حوزه های گردشگری ورزشی زمینه لازم برای توسعه و گسترش مسائل اقتصادی در حوزه گردشگری ورزشی را فراهم کنند.
۷۷۷۴.

شناسایی و تدوین راهبردهای مداخله در توسعه بافت های فرسوده شهری «مورد مطالعه: بافت مرکزی شهر سنندج»(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: سرزمین سال نوزدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۷۴) 70 - 86

کلیدواژه‌ها: توسعه بافت فرسوده مدل SWOT GIS و سنندج

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۷ تعداد دانلود : ۲۴۴
تبعات حاصل از تشدید مسائل اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، مدیریتی و زیست محیطی ناشی از رشد شهر و زوال بافت های بارزش قدیمی بخش مرکزی، سیاست های شهری را به سمت نوسازی و بهسازی بافت های فرسوده شهری یا به عبارتی بهتر «رشد شهر از درون» سوق داد. هدف این مقاله شناسایی بافت های فرسوده شهری و تدوین راهبردهای مداخله در توسعه بافت فرسوده بخش مرکزی شهری سنندج است. روش تحقیق توصیفی – تحلیل است. در این پژوهش از نرم افزار GIS به منظور شناسایی فرسودگی بخش مرکزی شهر با توجه به سه شاخص (ریزدانگی، نفوذناپذیری و پایداری)، استفاده شده است. در ادامه برای تعیین راهبرد در سه معیار ویژگی های عملکردی، ارتباطی و زیست محیطی از مدل SWOT استفاده شده است. نتایج حاصل از تحلیل داده های GIS نشان می دهد که بافت فرسوده محدوده موردمطالعه به جز در قسمت های مرکزی بافت، آن هم به دلیل وجود کاربری های نوساز و تجمیع شده و هم جواری بافت های این بخش با مسیرهای اصلی ارتباطی شهر، در وضعیت مطلوبی قرار ندارد. همچنین نتایج تحلیل مدل SWOT نشان داد که برای تقویت ویژگی عملکردی، ارتباطی و زیست محیطی بافت، به ترتیب استراتژی های محافظه کارانه، تهاجمی و محافظه کارانه به کار گرفته شود.
۷۷۷۵.

مقایسه نتایج تحلیل تصمیم گیری چندمعیاره در پهنه بندی مناطق مستعد خطر سیلاب با شاخص های سنجش از دور در حوضه آبریز رودخانه کهیر(بلوچستان جنوبی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحلیل فضایی مخاطرات محیطی سال نهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ ۴۰-۲۱

کلیدواژه‌ها: سیلاب منطق فازی همپوشانی وزنی بلوچستان جنوبی سامانه اطلاعات جغرافیایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۶ تعداد دانلود : ۲۷۱
نقشه های خطر سیلاب یکی از ابزارهای سودمند در جهت مدیریت این مخاطره در حوضه آبریز و کاهش اثرات آن است. در حوضه بلوچستان جنوبی و حوضه آبریز رودخانه کهیر، باتوجه به وجود دو رژیم بارشی زمستانه و تابستانه، وقوع سیلاب های ناگهانی امری اجتناب ناپذیر است که باتوجه به استقرار جوامع روستایی و سکونتگاه ها در نواحی مستعد وقوع سیلاب، هرساله موجب واردآمدن خسارات فراوان به جمعیت آسیب پذیر منطقه می گردد. در راستای پهنه بندی خطر سیلاب، داده های اقلیمی، هیدرولوژیک، پوشش زمین و توپوگرافی حوضه از منابع معتبر تهیه و باتوجه به مطالعات علمی، دوازده متغیر تأثیرگذار بر بروز خطر سیلاب در قالب پنج مؤلفه اصلی (هیدرولوژیک، پوشش گیاهی، پوشش زمین، اقلیمی و توپوگرافی)، جمع آوری گردید. با استفاده از دو روش همپوشانی فازی و وزنی و امکانات سامانه اطلاعات جغرافیایی نقشه متغیرها و مؤلفه ها پس از طبقه بندی مجدد و فازی سازی با عملگرهای مناسب تهیه شد. نتایج نشان داد که روش همپوشانی فازی باتوجه به منطق حاکم بر آن، قدرت تمایز بهتری از مناطق مستعد وقوع سیلاب دارد و می تواند به ریز پهنه بندی خطر وقوع سیلاب، کمک نماید. با مقایسه نتایج حاصل از داده های واقعی وقوع سیلاب دی ماه ١٣٩٨ حاصل از تصاویر ماهواره سنتینل 2، صحت نتایج روش فازی به طور نسبی مورد تأیید قرار گرفت. با ملاحظه تمرکز سکونت گاه ها در پیرامون آبراهه اصلی و ضعف زیرساخت ها، مناطق جمعیتی قابل توجهی در معرض بالقوه خطر سیل قرار دارند.
۷۷۷۶.

ارزیابی مؤلفه های تأثیرگذار بر حضور پذیری زنان در فضاهای شهری، نمونه موردی بازار تاریخی ارومیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیایی برنامه ریزی شهری دوره ۱۰ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ 23 - 40

کلیدواژه‌ها: فضای شهری بازار تاریخی ارومیه حضور پذیری زنان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۱ تعداد دانلود : ۱۷۵
در طول تاریخ، جنسیت عامل مهمی در شکل گیری جایگاه فرد و به تبع آن ایفای نقش های متعدد او بوده است. همواره جوامع برحسب فرهنگ های متفاوت خود نقش های متفاوتی را به زن و مرد نسبت داده اند. به طوری که نقش مردان در شکل گیری فضاهای شهری بافاصله زیادی حائز اهمیت است با توجه به این که حداقل نیمی از شهروندان را زنان تشکیل می دهند، توجه به وجود فضاهایی برای حضور فعال هرچه بیشتر این قشر از جامعه در شهر حائز اهمیت می باشد. پژوهش حاضر ضمن بررسی وضعیت شاخص های مؤثر بر حضور پذیری زنان در فضاهای شهری نسبت به شناسایی مؤلفه های تأثیرگذار بر حضور زنان در بازارهای تاریخی می پردازد. بدین منظور "مجموعه بازار تاریخی شهر ارومیه " به عنوان یک فضای شهری در بافت تاریخی جهت مطالعه موردی انتخاب شد. با توجه به اینکه بازارها نقش محوری درمجموع فعالیت های شهری داشته؛ این سؤال مطرح است که چه عواملی در به وجود آمدن این مهم نقش اساسی دارد؟ نتایج به دست آمده حاکی از آن است که در حال حاضر علی رغم ظرفیت های متنوع در بحث حضور پذیری و همچنین ایجاد رضایت نسبی در برخی مؤلفه ها، بازار عملکرد مناسبی در خصوص حضور پذیری زنان نداشته و دچار مشکلات اساسی است. ازجمله مهم ترین چالش ها در این بحث عدم انطباق نیازها و مطالبات جامع زنان با زیرساخت های کاربردی، کالبدی و اجتماعی موجود بازاراست؛ به طوری که امکان حضور بخش عمده ای از زنان را فراهم نمی کند.
۷۷۷۷.

بررسی و ارزیابی توانمندسازی جوانان در سکونتگاه های غیررسمی (مطالعۀ موردی: کوی علی ابن ابی طالب شهر اراک)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی فضایی سال دوازدهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۴۷) 23 - 42

کلیدواژه‌ها: توانمندسازی جوانان کوی علی ابن ابی طالب شهر اراک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۸ تعداد دانلود : ۱۸۴
مقدمه: جوانان به عنوان یک سرمایه اجتماعی نیروی بالنده و موتور محرکه یک کشور هستند که در صورت برنامه ریزی و آموزش صحیح به عنوان نیرویی فعال در اعتلای اهداف عالی جامعه عمل می کنند؛ اما در برخی مناطق ازجمله حاشیه نشین به خاطر شرایط جغرافیایی، نبودِ خدمت رسانی، فقر، رواج بزهکاری و اعتیاد و ... جوانان در معرض انواع آسیب های اجتماعی قرار می گیرند. هدف پژوهش: در این مقاله تلاش شده است، با مطالعه پیشینه پژوهش و منابع، ابعاد توانمندسازی جوانان استخراج شده و با تهیه پرسشنامه وضعیت جوانان از نظر این ابعاد بررسی شود. روش شناسی تحقیق: این پژوهش از نوع، توصیفی-تحلیلی و ازنظر هدف، کاربردی است. برای تعیین حجم نمونه با توجه به جامعه آماری این محله که طبق سرشماری سال 1395 بالغ بر ۳۷۲۴۹ نفر بوده، از فرمول کوکران استفاده شده است. ابتدا 30 پرسشنامه در میان جوانان توزیع شد. بعد از تکمیل پرسشنامه و طبق واریانس به دست آمده از نمونه اولیه و با توجه به شناخت از محل 200 نفر محاسبه شد. داده ها با ابزار پرسشنامه جمع آوری شد که از طریق آنلاین و منتشرشدن در شبکه های اجتماعی یا ارسال لینک با حضور در محل و ارسال پیامکی و همچنین تکمیل دستی انجام و با استفاده از نرم افزار spss  و amos تحلیل شد. نتایج: حاکی از آن است که عامل محیط بیشترین بار عاملی را با وزن 94/0 به خود اختصاص داده است؛ همچنین عامل زمینه شخصی با بار عاملی 84/0 در مرتبه بعد قرار دارد که نشان دهنده وجود زمینه زیاد برای برنامه های توانمندسازی در بین جوانان است.
۷۷۷۸.

بررسی نقش طرح صدور سند اماکن روستایی بر ارتقای زیست پذیری سکونتگاههای روستایی (مطالعه موردی: دهستان زبرخان شهرستان نیشابور)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی دوره ۱۷ بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۵۸) 131 - 144

کلیدواژه‌ها: طرح صدور سند زیست پذیری سکونتگاههای روستایی دهستان زبرخان شهرستان نیشابور

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۱ تعداد دانلود : ۲۲۹
اجرای طرح صدور سند اماکن روستایی یکی از اهداف دولت در رسیدن به توسعه و از بین بردن محرومیت روستاهای کشور در چارچوب برنامه توسعه است. در این راستا اجرای طرح صدور سند با اثر گذاری بر کیفیت محیط و زیست پذیر نمودن سکونت گاه-های روستایی، زمینه ماندگاری در روستاها را فراهم نموده است. بر این اساس، پژوهش حاضر، با هدف سنجش میزان اثرگذاری طرح صدور سند بر زیست پذیری سکونت گاه های روستایی انجام شد. برای رسیدن به هدف پژوهش از روش شناسی توصیفی- تحلیلی و از طریق شیوه مطالعه اسنادی و پیمایشی(پرسشنامه محقق ساخته) استفاده شد. جامعه نمونه پژوهش 140 خانوارهای روستایی برخرودار ایز این طرح می باشند که از طریق روش کوکران تعیین شده اند. تعداد خانوار برخوردار از این طرح مبنای انتخاب روستاهای مورد مطالعه بوده است. یافته های این پژوهش حاکی از آن است که اجرای طرح صدور سند بر ارتقای تمامی ابعاد اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و کالبدی زیست پذیری نقش داشته است. بیشترین میانگین این تغییر نیز مربوط به مؤلفه کالبدی-زیرساختی با مقدار 459/3 است. میزان تاثیرگذاری اجرای طرح با فاصله زمانی از اجرای طرح رابطه معنادار و مستقیمی داشته است. نتایج رگرسیون خطی نیز مؤید این مطلب است که مؤلفه کالبدی-زیرساختی زیست پذیری بیش ترین تاثیرپذیری از متغیر سابقه اجرای طرح را داشته است. با استفاده از آزمون کروسکال والیس به ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﻔﺎوت ﯾﺎ ﻋﺪم ﺗﻔﺎوت ناشی از اثرات صدور سند بر زیست پذیری سکونت گاه هایﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ پرداخته شد که روستای باغشن در میان روستاهای مورد مطالعه در رتبه اول قرار گرفت.
۷۷۷۹.

تحلیلی بر تاثیرات متقابل الگوهای پیکره بندی فضا و هسته های شهری در کلان شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: شهر پایدار دوره ۵ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ 1 - 19

کلیدواژه‌ها: پیکره بندی فضایی همپیوندی اتصال هسته های شهری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۷ تعداد دانلود : ۲۴۹
مقاله حاضر به بررسی و تحلیل چیدمان فضایی با استفاده از روش های همپیوندی و اتصال می پردازد و الگوی پیکره بندی فضایی در ارتباط با هسته های شهری در کلانشهر تهران را تحلیل می نماید. این مقاله با هدف کاربردی و به صورت توصیفی – تحلیلی انجام یافته است. در این پژوهش، ابتدا با استفاده از روش چیدمان فضا و نرم افزار UCL DepthMap الگوی پیکره بندی فضایی را در سطح شهر تهران مورد ارزیابی و تحلیل قرار می گیرد. به منظور پیکره بندی فضایی از شاخص های همپیوندی فضا و اتصال و خوانایی مورد استفاده قرار گرفته است. همچنین امتیاز شاخص های پیکره بندی فضایی در سطح مناطق از طریق نرم افزار UCL DepthMap گرفته شده است. بعد از آن پراکنش فضایی کاربری ها در سطح شهر تهران مورد بررسی قرار گرفته شده و بر اساس آن هسته های فرعی کلانشهر تهران نیز مشخص گردید و تعداد وجود کاربری ها در سطح مناطق به عنوان امتیاز هسته های شهری در مناطق در نظر گرفته شد. در نهایت با استفاده از روش رگرسیون وزنی جغرافیایی ارتباط بین پیکره بندی فضایی و هسته های شهری در مقیاس مناطق مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از روش رگرسیون جغرافیایی نشان دهنده این است که در مناطقی هم میزان همپیوندی و هم تعداد کارکردها در مناطق بیشتر بوده است ، میزان همبستگی نیز در مناطق بیشتر می باشد. در واقع در مناطق مرکزی تهران همبستگی مثبت برقرار می باشد و تقریبا در تمامی هسته ها این مساله صدق می کند.
۷۷۸۰.

ارزیابی چالش های ارتقاء حکمروایی شهری با رویکرد آینده پژوهی، مطالعه موردی: شهر میانه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: شهر پایدار دوره ۵ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ 93 - 114

کلیدواژه‌ها: حکمروایی شهری شهر متوسط اندام شهروندان آینده مطلوب شهر میانه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۸ تعداد دانلود : ۲۱۶
فرآیندهای برنامه ریزی که مدیران شهر در چارچوب حکمروایی در برابر چالش های توسعه شهری هدایت می کنند، سازوکارهای شفافیت و پاسخگویی را تضمین می کند. در این پژوهش ضمن ارزیابی چالش های ارتقاء حکمروایی شهری در شهر متوسط اندام میانه با رویکرد آینده پژوهی، عوامل کلیدی و ارتباطات بین آن ها تجزیه وتحلیل و رتبه بندی شده است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش شناختی توصیفی تحلیلی است. مهم ترین عوامل کلیدی حکمروایی شهری با استفاده از تکنیک دلفی و نظرخواهی از 30 کارشناس، شاخص های اجماع و قطعیت، اولویت و اهمیت به ارزیابی 43 پیشران کلیدی در نرم افزار Micmac پرداخته شد. که نتایج نشان می دهد که از بین ۸ عامل اصلی، مشارکت، پاسخگویی، عدالت و قانونمندی اثرگذارترین ابعاد بر روند توسعه شهری میانه بوده اند. از میان 10 پیشران کلیدی و مهم متغیرهای نقش موثر اعمال تصمیمات شهروندان در تهیه طرح های توسعه شهری و پاسخگویی مدیران و مسئولان شهری به شهروندان به عنوان متغیرهای دو وجهی و تأثیرگذار دارای بیشترین اهمیت بوده اند. نتایج تأییدکننده این نکته است که عوامل مشارکت، پاسخگویی، عدالت و قانونمندی حکمروایی شهری اثرگذار بر روند تحولات شهر میانه ناپایدار و به گونه ای است که تداوم وضع موجود به شکل گیری سناریو فاجعه خواهد انجامید و در بهترین حالت، در صورت ادامه وضع موجود، تغییرات سیستم حکمروایی به موازی کاری و عدم وجود برنامه منظم و منسجم و فقدان هماهنگی بین سازمانی، کاهش سطح توانمندی اجتماعی، عدم تقویت اقتصاد محلی و کاهش نقش مشارکتی شهروندان، کاهش سطح سرمایه گذاری های بخش خصوصی و کاهش نظارت کالبدی بر فضاهای ساخته شده مرتبط با کنترل انواع چالش های فزاینده شهری منجر خواهد شد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان