درخت حوزه‌های تخصصی

مقدمه: وب سایت هایکتابخانه ای دانشگاهی نقش مهمی در برقراری ارتباط دو سویه با کاربران و ارائه خدمات مطلوب تر به آنان دارند. پشتیبانی و روزآمدسازی مستمر این نوع وب سایت هانیز راهکاری مهم برای ارائه چهره ای پویاوفعالاز کتابخانه در محیط مجازی است. هدف این پژوهش ارزیابی کیفیت محتوایی درونی و بیرونی، و پشتیبانی وب سایت های کتابخانه ایدانشگاه های علوم پزشکی ایران است. روش بررسی: روش پژوهش، پیمایشی توصیفی و نوع مطالعه کاربردی بوده است. ابزار گردآوری داده ها عبارت است از سیاهه ی ارزیابی معتبری که روایی و پایایی آن از طریق بررسی متون و پژوهش های مشابه، مشورت با صاحب نظران و مقایسه با وب سایت های کتابخانه ای5 دانشگاه خارجی سنجیده شد. جامعه ی پژوهش حاضر شامل وب سایت های کتابخانه ایدانشگاه های علوم پزشکی ایران در خرداد و تیر ماه 1392خورشیدی می باشد. از میان 49 دانشگاه، 43 دانشگاه دارای وب سایت کتابخانه هستند که در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفتند. امتیازات عناصر و ویژگی های وب سایت های مورد بررسی از نظر وجود (بله= 1) و عدم وجود (خیر=0) عناصر، مورد بررسی قرار گرفت.در پایان هر یک از وب سایت های مورد بررسی بر اساس امتیازی که بدین ترتیب در هر معیار به دست آورده اند، رتبه بندی گردیده و مورد بحث و بررسی قرار گرفته اند.تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی (فراوانی و میانگین) و نرم افزار Excel صورت پذیرفته است. یافته ها: وب سایت های کتابخانه ایدانشگاه های علوم پزشکی ایران در کل 04/34 درصد معیار های محتوای درونی، 40/45 درصد معیار های محتوای بیرونی و 52/52 درصد معیار های پشتیبانی و در مجموع 88/39 درصد معیارهای وب سایت کتابخانه را رعایت کرده اند. به طور کلی، فقطدانشگاه علوم پزشکی شاهد بیش از 50 درصد معیارهای موجود در سیاهه ی بررسی (شامل معیارهای محتوای درونی، محتوای بیرونی و پشتیبانی) را در طراحی خود لحاظ کرده بود. وب سایت های کتابخانه ایدانشگاه های علوم پزشکی شاهد (55)، مشهد (47)، و شهید بهشتی (45) به ترتیب رتبه های اول تا سوم را به خود اختصاص داده اند. همچنین وب سایت کتابخانه دانشگاه های علوم پزشکی بابل (18)، ارتش (17) و ارومیه (16) رتبه های 41 تا 43 را به خود اختصاص دادند. نتیجه گیری: در مجموع وب سایت های کتابخانه ایدانشگاه های علوم پزشکی ایران بررسی شده از لحاظ کیفیت درونی و بیرونی و پشتیبانی کمتر از حد متوسط قرار داشتند.

مقدمه: همه جنبه های مراقبت های سلامتی همراه با خطر است. مدیریت خطر مجموعه ای از فرایندهای مستمر و در حال توسعه ای است که در سراسر بیمارستان به کار گرفته می شوند. این مطالعه برنامه های مدیریت خطر در بیمارستانهای منتخب شهر تهران را از نگاه دو گروه عمده کارکنان بالینی این بیمارستانها یعنی پرستاران و پزشکان مورد ارزیابی قرار داده است. روش بررسی: این مطالعه به صورت مقطعی- تحلیلی، به بررسی وضعیت برنامه های مدیریت خطر پیشگیرانه از دیدگاه 800 نفر از کارکنان کادر پزشکی و پرستاری شاغل به کار در 14 بیمارستان شهر تهران (7 بیمارستان دولتی و 7 بیمارستان غیر دولتی) در سال 1392 خورشیدی پرداخته است. نمونه گیری به روش تصادفی- طبقه ای صورت گرفته و توزیع نمونه ها بر اساس تعداد کارکنان هر بیمارستان انجام گرفت. ابزار جمع آوری اطلاعات، بخشی از پرسشنامه ی استاندارد جو سازمانی حاکمیت بالینی بود. داده ها در نرم افزار spss.17 وارد شده و با استفاده از آزمون های همبستگی و آزمون تی مستقل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: در بعد مطالعه، جمع آوری و گزارش اطلاعات، بیمارستانهای غیر دولتی با میانگین 34/0±31/3 نسبت به بیمارستانهای دولتی دارای عملکرد بهتری بودند. در بعد وضعیت اقدامات، رویکردها و سیاست ها در زمینه مدیریت ریسک نیز بیمارستان های غیر دولتی با میانگین 03/0±25/3 اندکی بهتر از با بیمارستانهای دولتی بودند. در حالت کلی نیز بیمارستان های غیر دولتی با میانگین 02/0±27/3 عملکرد بهتری نسبت به بیمارستانهای دولتی با میانگین 02/0±27/3 دارا بودند. نتیجه گیری: توجه بیمارستان ها به جایگاه مدیریت خطر برای بهبود کیفیت درمان و افزایش ایمنی بیماران و کارکنان ضروری است و مدیران بیمارستان ها باید منابع لازم را برای مدیریت خطر که از عوامل اصلی برای امنیت بیمار و بهبود کیفیت است، تخصیص دهند.

مقدمه: خطاهای انسانی در حوزه پزشکی به نگرانی عمومی در میان سیاسگذاران و متخصصین امر سلامت و درمان تبدیل شده است. از اینرو، این تحقیق با هدف شناسایی عوامل انسانی تاثیرگذار بر مدیریت ریسک در مرحله پیش از عمل جراحی زنان و زایمان انجام و راهکارها و بسترهای موثر بر مدیریت ریسک نیز مورد بررسی و بحث قرار گرفت. روش بررسی: روش پژوهش پیمایشی و از نوع کاربردی است. جامعه تحقیق آن را پرستاران، سرپرستاران، بهیاران ، پزشکان و کلیه عوامل درمانی مرتبط با بیمار در مرکز آموزشی درمانی الزهرا رشت در سال 1392 تشکیل دادند. از تعداد کل جامعه پژوهش(230 نفر)، 132 نفر به روش تصادفی انتخاب شد و پرسشنامه محقق ساخته که روایی آن به کمک نظرات متخصصین بررسی و تایید شده بود پس از ارزیابی پایایی آن که حدود 6/86 درصد محاسبه گردید با استفاده از نرم افزار spss نسخه 21، آمار استنباطی از جمله آماره تی ( T ) و کای اسکور chi-square مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: بین عوامل انسانی تاثیر گذار بر مدیریت ریسک، و همچنین بین بسترها و راهکارهای موثر بر آن تفاوت آماری معناداری مشاهده شد. «عدم توجه به سابقه پزشکی و تشخیص نامناسب، عدم رعایت مسائل بهداشتی توسط کارکنان و خدمات پیش از انتقال بیمار به جراحی، عدم آمادگی تیم جراحی جهت پذیرش بیمار نیاز به جراحی» بیشترین عامل های انسانی تاثیرگذار بر مدیریت ریسک ارزیابی شدند. همچنین از دیدگاه پاسخگویان، در بین بسترها و راهکار های موثر بر مدیریت ریسک به ترتیب «استفاده از راهنمای بالینی و دستورالعمل ها و توجه به گزارش کامل پرونده بیمار، تخصیص بودجه کافی وآموزشهای کوتاه مدت و آموزشهای بلند مدت بیشترین راهکارهای موثر ارزیابی شدند. نتیجه گیری: با توجه به اینکه مرکز آموزشی درمانی الزهرا رشت بزرگترین بیمارستان زنان و زایمان دانشگاه علوم پزشکی گیلان است، ضروری است عامل های موثر بر مدیریت صحیح ریسک آن مورد بررسی قرار می گرفت. به طوریکه بر اساس نتایج بدست آمده، عامل های انسانی می تواند باعث خطرات احتمالی در مرحله پیش از عمل جراحی در این مرکز شود. همچنین نیاز است راهکارهای مطرح شده که میتواند میزان ریسک را در این مرحله کاهش و یا به عبارتی مدیریت بخشد مورد توجه سیاستگذاران و مدیران قرار گیرد.

مقدمه: استفاده از فناوری های جدید نگرانی های زیادی در مورد حفظ حریم شخصی و تامین امنیت اطلاعات سلامت به وجود آورده است.. با توجه به اینکه کارکنان مراکز درمانی ،کاربران اصلی سیستم اطلاعات بیمارستان هستند که هدف آن بهبود کیفیت ارائه مراقبت می باشد، از این رو هدف از این مطالعه شناسایی دیدگاه کارکنان نسبت به امنیت اطلاعات الکترونیکی سلامت بود. روش بررسی : این مطالعه توصیفی روی 400 نفر از کارکنان شاغل در مراکز درمانی دانشگاه علوم پزشکی سمنان در سال 91-92 خورشیدی انجام شد.داده ها بوسیله یک پرسشنامه پژوهشگرساخته که روایی آن براساس تایید صاحب نظران و پایایی آن بر اساس آزمون و بازآزمون تایید شده بود، جمع آوری و بوسیله آزمون های آمارهای توصیفی تجزیه وتحلیل شدند. یافته ها: یافته ها نشان داد 7/5 درصد کارکنان نقش کاربران سیستم های اطلاعاتی، 3/38 درصد درک اهمیت امنیت اطلاعات، 33 درصد آموزش ضمن خدمت و 5/47 درصد وجود زیر ساخت مناسب را از مهمترین عوامل امنیت اطلاعات سلامت انتخاب کردند. نتیجه گیری: نتایج نشان داد کارکنان رعایت عوامل سازمانی ، رفتاری و غیره را مهمترین اولویت های امنیت اطلاعات سلامت در نظر داشتند. به نظر می رسد جهت افزایش ضریب امنیت اطلاعات الکترونیکی سلامت در مراکز درمانی ایجاد سیاست های کنترلی، برگزاری دوره های آگاه سازی، سرمایه گذاری در موارد فنی و ایجاد زیرساخت مناسب برای بهبود امنیت اطلاعات سلامت ضروری باشد .

همکاری علمی، اغلب نمایشی از کیفیت کار پژوهشگران همکار و نیز گروه های پژوهشی است. یکی از راه های افزایش تولید علم، تبادل دانش و به اشتراک گذاری آن است. چرا که عدم ارتباط علمی گروه های آموزشی دانشگاه ها با یکدیگر، باعث منزوی شدن آن ها و ایجاد پدیده ی «انقباض علم» می شود. شاخص هایی که تا کنون جهت اندازه گیری میزان همکاری پیشنهاد شده اند، میزان همکاری را در زمینه ی هدف اصلی پژوهشی گروه محل تحقیق پژوهشگر، مورد ارزیابی قرار نمی دهند. با توجه به این که پژوهشگر زمانی به حداکثر موفقیت می رسد که عضوی از یک گروه پژوهشی با هدف مشخص باشد؛ و گروه نیز زمانی موفق می شود که دارای اهداف تعریف شده باشد، همکاری هایی با اهمیت تلقی می شوند که در جهت اهداف پژوهشی گروه باشند. در این مقاله، دو شاخص جدید تحت عناوین «شاخص h همکاری» و «شاخص h پژوهشگر همکار» پیشنهاد میشوند و با در نظر گرفتن مفاهیم فوق، به ارزیابی میزان همکاری در گروه های پژوهشی و پژوهشگران شاغل در این گروه ها پرداخته میشود.

"مقدمه: در راستای اهداف آموزش و بخصوص آموزش پزشکی اجتماعی و جامعه نگر، تربیت نیروهای بهداشتی درمنی با توجه به نیازهای در حال تغییر جامعه، از ضرورت بیشتری برخوردار است. پزشکی نوین عمدتا مرفه نگر بوده، حتی از کارسازی لازم به خصوص در مورد بیماریهای مزمن مانند سل، حصبه، تب مالت، مالاریا، لیشمانیا و... برخوردار نیست (نشریه پژواک 1378). کاهش تاثیر آنتی بیوتیک بر عفونت ها و بیماریهای درمان ناپذیر مثل سرطانها و ایدز، متخصصان دلسوز بهداشت و درمان جهان را با یاس و نا امیدی رو به رو نموده و حت باگشت به دوران جاهلت را هشدار می دهد. بر این اساس پزشکی اجتماعی و جامعه نگر تنها ناجی باقیمانده در این خطر محسوب می شود. مواد و روشها: جامعه مورد مطالعه کل دانشجویان ورودی و خرجی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بوده است. این مطالعه از نوع توصیفی- تحلیلی می باشد و جمع آوری اطلاعات توسط یک پرسشنامه با دو نوع سؤال معلوماتی و نگرشی راجع به شاخصهای خدمات جامعه نگر اجرا گردیده است. تجزیه و تحلیل یافته ها به کمک آزمونهای آماری و توسط نرم افراز کامپیوتری Spss انجام شده است. نتایج: جامعه مورد مطالعه از دانشجویان دوره روزانه (65 درصد)، شبانه (35درصد)، مقطع دکترای حرفه ای (4/23)، کارشناسی (5/48)، کاردانی (1/28درصد)، دختر (9/74درصد)، پسر(1/25درصد)، متاهل(1/12درصد) و مجرد (9/87درصد) تشکیل شده بود. بالاترین میانگین معلمات دانشکده ها مربوط به دانشکده دندانپزشکی و پایین ترین میانگین معلومات مربوط به دانشکده پزشکی (بجز رشته پزشکی) بوده است. از نظر نگرش جامعه نگر بالاترین نگرش مربوط به دانشکده پزشکی و کمترین آن به دانشکده پرستاری اختصاص داشته است. بحث: با توجه به امتیازبندی رشته ها می توان نتیجه گرفت بیشتر رشته ها در زمنه معلومات و نگرش جامعه نگر (از نظر مقایسه با نظر خبرگان، میانگین حدود ) 45 ضعیف هستند. "

مقدمه: گروه مدیریت اطلاعات سلامت ملی استرالیا، مجموعه حداقل داده (MDS یا Minimum Data Set) را مجموعه اصلی از عناصر داده عنوان نموده است که به منظور گردآوری و گزارش دهی داده ها در سطح ملی مورد توافق قرار می گیرد و نقش مهمی را در صنعت مراقبت بهداشتی برای تبادل داده ها و پیاده سازی پرونده الکترونیک سلامت (EHR یا Electronic Health Record) دارد. هدف این پژوهش، طراحی MDS دوره پری ناتال برای ایران بوده است. روش بررسی: این پژوهش از نوع کاربردی بود به روش ترکیبی (کیفی- مقایسه ای و کیفی- دلفی) در سال 1392 خورشیدی انجام شد. ابتدا MDS دوره پری ناتال کشورهای استرالیا، کانادا، نیوزیلند، آمریکا، انگلستان و ایران با استفاده از منابع کتابخانه ای، اینترنت و مکاتبه با نویسندگان مقالات خارجی و فرم های موجود بررسی و مقایسه شد. ابزار این پژوهش فرم گردآوری داده و پرسشنامه بود که روایی آنها توسط خبرگان مورد تائید قرار گرفت. سپس، MDS اولیه دوره پری ناتال پیشنهاد گردید و اعتبار آن با روش دلفی در دو دور آزمون شد. تحلیل داده ها در مرحله مقایسه MDS پری ناتال کشورهای منتخب با استفاده از جداول تطبیقی و تعیین وجوه اشتراک و افتراق هریک از مجموعه ها انجام شد. در مرحله اعتبارسنجی داده ها با استفاده از آمار توصیفی (تعداد، درصد و میانگین) و نرم افزار Excel تحلیل شد. یافته ها: در MDSاولیه پیشنهادی برای ایران 251 عنصر داده در 11 بخش به نظرخواهی خبرگان گذاشته شد که در نهایت، در مورد 105 عنصر داده اجماع و در خصوص 122 عنصر توافق جمعی بدست آمد. عناصر داده در قالب 15 زیر مجموعه دسته بندی شد. نتیجه گیری:در حال حاضر کشور با مشکلاتی از قبیل ضعف در مستندسازی و فقدان عناصر داده استاندارد روبرو است. MDS پری ناتال کیفیت مراقبت و دسترسی به داده های صحیح و به موقع را بهبود می بخشد.

مقدمه: در مقایسه با کشورهای پیشرو در حوزه مدیریت اطلاعات سلامت، قوانین فعلی نگهداری مدارک پزشکی در ایران، بسیار کلی، مبهم و نامتناسب با کاربردهای مدارک پزشکی بوده و در آن به مدت زمان نگهداری بسیاری از پرونده های پزشکی تخصصی اشاره نشده است. لذا هدف از این مطالعه بازنگری در قوانین نگهداری مدارک پزشکی در بیمارستان های ایران بود. روش بررسی: این پژوهش یک مطالعه کاربردی است که در سال 1391 خورشیدی و در چهار مرحله انجام شده است. در مرحله اول جامعه پژوهش شامل تمامی بیمارستان های ایران (890 بیمارستان) بود، و در مراحل دیگر جامعه پژوهش را خبرگان رشته مدارک پزشکی تشکیل می دادند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بود. داده های گردآوری شده با استفاده از روش های آمار توصیفی (میانگین و درصد فراوانی) در نرم افزار SPSS 16 تحلیل گردیدند. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که بیشترین حجم درخواست برای مدارک پزشکی در بیمارستان های ایران به ترتیب مربوط به نیاز حقوقی و قانونی و ادامه درمان بیمار، و کمترین مربوط به اهداف تحقیقاتی و آموزشی بود. در مجموع بیمارستان های کشور 39 مورد از انواع پرونده های پزشکی را برای بازنگری در قوانین مدت زمان نگهداری ذکر کردند. از دیدگاه کارشناسان مدارک پزشکی، نوع پذیرش بیمار، سن بیمار، و نوع کاربرد پرونده پزشکی مهم ترین معیارها برای تعیین مدت زمان نگهداری مدارک پزشکی بودند. برای 27 مورد از انواع پرونده ها مدت زمان نگهداری جدید در نظر گرفته شد که 19 مورد آن به تصویب سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران رسید. مدت زمان پایه برای نگهداری پرونده های بستری در ایران 10 سال در نظر گرفته شد. نتیجه گیری: قوانین نگهداری مدارک پزشکی در ایران مورد بازبینی قرار گرفت. این قوانین در مقایسه با قوانین قبلی کاربردهای قانونی، درمانی و تحقیقاتی پرونده های پزشکی در ایران، و حقوق افراد کمتر از سن قانونی را بیشتر مورد توجه قرار می دهد.

گردشگری پزشکی به عنوان یکی از زیرشاخه های گردشگری سلامت یکی از مهم ترین شاخه های صنعت گردشگری است . هدف پژوهش تجربیات زیسته گردشگران پزشکی از درمان در بیمارستان های شهر تبریز است. روش مورد استفاده در این پژوهش از نوع رویکرد کیفی و از نوع پدیدارشناسی تفسیری است. شرکت کنندگان پژوهش20 نفر از گردشگران پزشکی بیمارستانهای تبریز بودند که به صورت نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. داده ها بر اساس رویکرد هرمنیوتیک و بر اساس روش دیکلمن،تانر و الن، مصاحبه ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. از تحلیل تجربیات زیسته گردشگران سلامت پنج مضمون اصلی علل انتخاب، مسائل مالی، فرهنگی اجتماعی، حمل نقل و اقامت و ساختار بیمارستان حاصل شد. شهر تبریز به عنوان یکی از پتانسیل های گردشگری پزشکی برای تبدیل شدن به قطب گردشگری کشور نیازمند رفع موانعی مانند واسطه گری و دلالی، ساختار نامناسب اداری بیمارستانها ، حمل و نقل و مسائل مالی است.

مقدمه: در میان تمام برنامه های کیفیتی که جهت افزایش رضایت مشتریان و همچنین کاهش هزینه کیفیت بکار می روند، شش سیگما یکی از قوی ترین ابزارهای حل مساله است. متدولوژی شش سیگما متکی به داده هاست به طوری که یک رویه سیستماتیک را برای بهبود فرآیندهای کاری بر پایه نیاز مشتری و تجزیه و تحلیل واقعی فرآیندهای در حال انجام در هر موسسه ای ارایه می دهد. این موضوع مرز تفاوت شش سیگما با سایر متدها و دلیل اصلی اجرای این رویکرد در مراکز بیمارستانی است. هدف از این تحقیق تعیین تاثیر اجرای شش سیگما بر بهبود کیفیت و کاهش هزینه ها در بیمارستان طالقانی بود. روش بررسی: پژوهش حاضر به روش کاربردی بوده و به صورت مقطعی – طولی انجام شده است. جمع آوری داده ها در طی مدت 7 ماه (از ابتدای اسفند تا پایان شهریور ماه) صورت پذیرفت و به وسیله نرم افزار MINITAB تحلیل شده است. یافته ها: یافته ها حاکی از آن است که پس از اجرای پروژه سطح سیگمای جدید به مقدار 5/2منتقل شده است در حالی که سطح سیگمای قبلی آن 25/1 بود. کاهش 60 درصدی افزایش هزینه ناشی از هدفمندسازی نشان داد که شش سیگما در بیمارستان طالقانی بشکل اثربخش اجرا شده است و پیش بینی می شود به طور متوسط ششصد میلیون ریال از هزینه های کیفیت در هر ماه کاسته شود. نتیجه گیری: در اجرای شش سیگما در بیمارستان طالقانی با رویکرد پایه ای، در انتخاب راه حل های بهبود به خطاناپذیرسازی و آموزش و فرهنگ سازی دقت ویژه ای شد تا نهادینه سازی و حفظ و پایداری نتایج به دست آمده تضمین گردد.

"مقدمه: یکی از مهمترین شاخص های نظام مدیریت هر سازمان، وجود سیستم های اطلاعاتی است که با در اختیار داشتن منابع اطلاعاتی جامع و ارائه آنها به واحدهای مختلف، میتوان اداره و کنترل مجموعه سازمانی را افزایش داد. بر این اساس هدف این تحقیق بررسی نیازهای آموزشی مدیران بیمارستانهای آموزشی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در رابطه با فرآیند طرح جامع سیستم های اطلاعاتی بیمارستان بوده است. روش بررسی: پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی-مقطعی کاربردی با تعداد نمونه 33 نفر بوده است. نمونه پژوهش، جامعه پژوهش بوده و تمام مدیران (رئیس، مدیر، مترون) بیمارستانهای آموزشی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در نظر گرفته شده اند. روش جمع آوری داده ها از طریق پرسشنامه خود ساخته ای (شامل 29 سوال) بود که روایی آن توسط استادان متخصص رشته ی مربوط به تایید رسید. پایایی این پرسشنامه نیز با Cronbach Alfa 86 درصد به تایید رسید. نتایج پرسشنامه توسط نرم افزار آماری SPSS مورد پردازش و تحلیل قرار گرفت و تحلیل داده های پژوهش در سطح آمار توصیفی نظیر فراوانی و درصد و میانگین انجام گردید. یافته ها: نتایج نشان داد که میانگین امتیاز کسب شده توسط مدیران بیمارستانهای آموزشی دانشگاه علوم پزشکی به شرح زیر می باشد؛ میانگین نمره آگاهی مدیران از وضعیت شبکه رایانه ای برابر با 5/43، از طرح جامع برابر 8/28 و از رویکردهای جایگزین برابر 4/5 بوده است. نتیجه گیری: با توجه به نتایج تحقیق درجه ی آگاهی مدیران بیمارستانهای آموزشی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در ارتباط با فرآیند طرح جامع سیستم های اطلاعاتی بیمارستان «متوسط» ارزیابی شد. در نتیجه نیاز به آموزش برای مدیران بیمارستانها به خوبی احساس می شود. "

فارغ التحصیلان بهداشت خانواده یکى از رده هاى مهم کارکنان بهداشتى هستند، چون مراقبت از مادران و کودکان توسط کاردانهاى بهداشت خانواده انجام مى گیرد و میزان توانمندى آنها در راستاى ارتقای تندرستى، حفظ و یا بازگرداندن تندرستى به مردم در صورتى که با کارایى، کارسازى و کارآموزى مناسب باشد بسیار مؤثر است و دانشگاههاى علوم پزشکى از مهمترین مکانهاى آموزشى بوده زیرا اکثر قریب به اتفاق فارغ التحصیلان نه با ابزارى بى جان بلکه با انسان سر و کار داشته و در نتیجه سلامت فرد و جامعه حاصل از فعالیت آنها در زمینه هاى مختلف شغلى است .این پژوهش با هدف بررسی میزان بهره گیرى آموزش نظرى و عملى از دیدگاه فارغ التحصیلان رشته بهداشت خانواده در سال 1380 انجام گرفته است. روش بررسی: این مطالعه به روش توصیفى انجام شده است ، جامعه ی مورد پژوهش 76 نفر فارغ التحصیل سه دوره ی قبلى روزانه و دو دوره ی قبلى شبانه که شاغل اند و یا دوره ی طرح خود را مى گذرانند مورد ارزشیابى قرار گرفت. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه ای بسته - بر اساس سرفصل هاى مصوب شوراى عالى انقلاب فرهنگی- است که روایى و پایایى آن از طریق تکمیل پرسشنامه توسط 10 نفر فارغ التحصیل و ارزشیابى آنها توسط متخصصین (گروه تحقیق) تاییدشدو روایى بالاى 90% حاصل شد . چهار شاخص بهره گیرى مورد بررسى عبارت بودند از: شنیدن مطالب درس در کلاس، دیدن موارد عملى، تمرین کار عملى در طول دوره ی تحصیل و توان انجام کار عملى در محیط شغلى آینده. براى هر شاخص معیار مناسبى در چهار رتبه (عالى ، خوب ، متوسط و ضعیف) در نظر گرفته شد و اطلاعات به دست آمده مورد قضاوت قرار گرفت. داده ها پس از جمع آوری از طریق نرم افزار Spss وارد رایانه شده و وبرای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی استفاده و یافته ها توسط جداول دو بعدی و سه بعدی ارائه شد. یافته ها : نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که اولا” شنیدن مطالب در کلاس درس نسبت به سایر شاخصها نمره ی بالاترى را احراز نموده است به طورى که میزان پاسخ مثبت در رابطه با سئوالات مطرح شده در 10 موضوع مورد مطالعه حداکثر 3/96 (73 نفر) و حداقل 88/67 (51 نفر) درصد بوده است . مشاهده ی انجام کار عملى درس ایمنسازى با احراز 52/ 69 (53نفر) درصد و درس جمعیت شناسى با 5/5 (4 نفر) درصد بالاترین و پایین ترین امتیاز را کسب نموده و تمرین کار عملى در طول دوره تحصیل نیز درس ایمنسازى با 81 درصد (62 نفر)حداکثر و درس جمعیت شناسى با 37/12 درصد (10 نفر) حداقل امتیاز را کسب نمود. توان انجام کار عملى در محیط شغلى آینده نیز درس ایمنسازى با 01/76 درصد (58 نفر) حداکثر و درس جمعیت شناسى با 32/17 درصد (13 نفر) میانگین پاسخهاى مثبت در این گزینه کمترین امتیاز را کسب کرده است . از مجموع 10 درس مورد بررسى 12 مورد شاخص رتبه عالى 7 مورد شاخص رتبه خوب 12 مورد شاخص رتبه متوسط و 9 مورد شاخص رتبه ضعیف را کسب کرده است. نتیجه گیری : از نتایج پژوهش استنباط مى شود که آموزش دروس نظرى در دوره کاردانى بهداشت خانواده نسبت به آموزش عملى این دوره ازوضعیت مطلوبترى برخوردار بوده است تمرین کار عملى در طول دوره زیر نظر استاد و مستقل ازوی به ترتیب ازاهمیَت ویژه اى برخوردار است. دانشجویان توانایى خود را در انجام کار عملى در دروس ایمن سازى ، بهداشت دانش آموزان و مدارس ، تنظیم خانواده و مدیریَت و نظارت بر مراکز بهداشتى و درمانى که وظایف اصلى آنان را تشکیل مى دهد، بهتر از سایر جنبه هاى عملى ارزیابى کرده اند و توان انجام کار عملى در محیط شغلى آینده خود را بطور کامل و نسبى دراکثر دروس مورد مطالعه دارا مى باشند. در رابطه با ارتقای توانمندى فارغ التحصیلان کاردانى بهداشت خانواده پیشنهاد مى شود سرفصلهاى جدید دروس دقیقا” توسط مدرسان رعایت شود و در انجام کارآموزیها فقط صرف حضور فیزیکى و گذرانیدن ساعات مقرر مورد نظر نباشد بلکه جهت کسب مهارت در هر فعالیت عملى، انجام تعداد قابل قبولى از فعالیت که توسط گروه آموزشى تعیین میگردد مد نظر قرار گیرد.