درخت حوزه‌های تخصصی

بزرگ ترین نعمتی که ما در این عصر سراغ داریم و خدای متعال آن را به جامعة ما افاضه کرده، برقراری نظام اسلامی است. از زمان ظهور پیامبر اکرم صل الله علیه و آله تقریباً حدود یک دهه یا بیشتر سپری شده بود که جامعه اسلامی در مدینه تشکیل شد و تا آخر عمر آن حضرت، ریاست این جامعه با ایشان بود. این مقدار را همة مسلمان ها معتقد هستند. اما ما معتقدیم که پس از رحلت پیامبر صل الله علیه و آله، کسانی که دارای مقام عصمت بودند و می توان گفت در همة فضایل به غیر از نبوت و رسالت مانند ایشان بودند، برای این کار تعیین شده و زمان محدودی نیز عهده دار این مسئولیت بودند؛ حدود پنج سال امیرالمؤمنان علی علیه السلام و مدتی نیز امام حسن علیه السلام عهده دار این مقام بودند. اما از زمان امام حسن علیه السلام به بعد، حکومتی که مشروعیت دینی و الهی داشته باشد، در هیچ کشور اسلامی تشکیل نشد. در زمان سایر ائمه علیهم السلام، ایشان یا در زندان، و یا در تبعید و تحت نظر بودند و در نهایت نیز کارشان به شهادت می انجامید. پس از غیبت امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف نیز هیچ گاه علما موفق نشدند حکومتی تشکیل دهند که مسئولیت آن با کسی باشد که از سوی خدا مشروعیت داشته باشد.

این پژوهش با هدف بررسی رابطه بین اخلاق کاری اسلامی، انصاف تطبیقی و علاقه به پول با رضایت شغلی و رضایت از پرداخت در میان معلمان به مرحله اجرا درآمد. جامعه آماری پژوهش را معلمان پنج شهر یزد، شهرکرد، لردگان، اصفهان و کرمان تشکیل داده اند که از بین آنها 617 نفر به شیوه ی چند مرحله ای برای پاسخگویی به پرسشنامه های پژوهش انتخاب شدند. پرسشنامه های مورد استفاده در پژوهش شامل پرسشنامه اخلاق کاری اسلامی (Ali & Al-Kazemi,2007)، پرسشنامه علاقه به پول و پرسشنامه انصاف تطبیقی(Luna-Arocas &Li-Ping Tang, 2004)، پرسشنامه رضایت از پرداخت و پرسشنامه ورضایت شغلی (Kim & Leung, 2007) بودند. داده های حاصل از پرسشنامه های پژوهش با استفاده از تحلیل همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون سلسله مراتبی تعدیلی مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصله نشان داد که پس از کنترل متغیرهای سن، سابقه شغلی، تحصیلات، جنسیت و وضعیت تأهل، از بین ابعاد علاقه به پول، اخلاق کاری اسلامی و انصاف تطبیقی، بودجه (بعنوان یکی از ابعاد علاقه به پول با ضریب بتا استاندارد (19/0) و اخلاق کاری اسلامی (با ضریب بتا استاندارد 119/0) قادر به پیش بینی رضایت شغلی هستند. امّا برای رضایت از پرداخت، پس از کنترل متغیرهای جمعیت شناختی، بودجه و شرارت آمیزی پول (به ترتیب با ضرایب بتا استاندارد 088/0- و 09/0) و انصاف تطبیقی (با ضریب بتا استاندارد 567/0) قادر به پیش بینی معنادار این متغیر بودند.

رشد روزافزون تمایل به معنویت در محیط کار، به ایجاد پارادایم جدیدی در علم سازمانی منجر شده و مزایای برآمده از ایجاد محیط کار معنوی، کانون توجه بسیاری از پژوهشگران قرار گرفته است. از این رو، با توجه به اهمیت موضوع معنویت در محیط کار، هدف این پژوهش، ارایه مدلی برای پیش بینی سطح معنویت در سازمان با رویکرد شبکه عصبی مصنوعی است. در این مطالعه، از روش پژوهش توصیفی- اکتشافی استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش کلیه کارکنان شرکت گاز استان یزد به تعداد 585 نفر بوده اند. با روش نمونه گیری تصادفی ساده، نمونه ای شامل 140 نفر (26 زن، 114 مرد) از کارکنان شرکت گاز انتخاب شدند و پرسشنامه ای محقق ساخته متشکل از 46 پرسش در چهار سطح: فردی، گروهی، سازمانی و معنویت در سازمان تدوین شد و پس از آزمون روایی و پایایی، بین افراد نمونه توزیع شد. نتایج حاصل از چهار نمونه شبکه عصبی، مشخص شد که عوامل رویه های سازمانی شامل: احساس کمک کردن شرکت به جامعه در کارکنان، توجه به نیازهای معنوی کارکنان، برگزاری دوره های آموزشی معنوی در سازمان و گزینش کارکنان بر مبنای فلسفه معنویت محورشرکت، مهم ترین عوامل مؤثر بر معنویت در سازمان کارکنان شرکت گاز استان یزد است.

رفتارهای اقتصادی جامعه از مباحث مهم اقتصاد به ویژه اقتصاد اسلامی است. در این زمینه، یکی از ضعف های بررسی های اقتصاد اسلامی کمبود بررسی تجربی در زمینه رفتارهای مسلمانان است. در این مقاله، کوشیده شده است در یک بررسی تجربی، در سطح خرد اثر سرمایه اجتماعی دینی با ابزار آزمون شده ژنراتور منابع همراه با درآمد، سن و دارایی بر رفتار پرداخت قرض الحسنه در سطح خرد برآورد شود. داده های این بررسی با استفاده از پرسشنامه گردآوری و با روش اقتصادسنجی تحلیل شده است. جامعه آماری این بررسی خانوارهای ساکن در شهر زاهدان هستند و نمونه بررسی 504 نفر از سرپرستان خانوارهای این جامعه است. یافته ها نشان دهنده آن است که سرمایه دینی، دارایی، درآمد، داشتن پس انداز و سود دریافتی از سرمایه گذاری های مالی فرد اثر مثبت بر اندازه پرداخت قرض الحسنه آنها دارد و سن، اثر منفی بر این پرداخت دارد. همچنین بعد خانوار و تحصیلات اثر معناداری بر پرداخت قرض الحسنه ندارد. نوآوری های این مقاله آزمون تجربی در سطح خرد نظریه اسلامی، وارد کردن سرمایه دینی بر پایه ابزارهای شناخته شده علمی در بررسی، همراه با دیگر متغیّرهای اثرگذار بر رفتار اقتصادی است.

مدیریت اسلامی واجد معانی، مفاهیم و تعاریف گوناگونی است که هر محققی از ظن خود بخشی از آن را روشن ساخته است. آنچه به طور غالب در تحقیقات مرسوم مغفول مانده، بررسی این دانش از حیث موضوع، هدف و روش است. در این مقاله پس از بررسی معنای مدیریت، اسلام، علم و دانش، لزوم ارتباط اسلام و مدیریت از دو منظر انتظار از دین و دانش مدیریت بررسی شد و سپس براساس تعریف برگزیده مدیریت اسلامی، ماهیت میان رشته ای آن تبیین گردید. نتیجه بررسی ها گویای آن است که این دانش از سویی متکی بر دانش عقلایی و از سوی دیگر برآمده از علم تجربی است، موضوع آن سازمان است و هدف آن بهره وری سازمان در طول هدف خلقت و روش آن در دیالیکتیک میان دانش و علم تجربی هویت می یابد، مدیریت ژاپنی نمونه ای موفق از تبدیل گزاره های یک مکتب فکری و فرهنگی به گزاره های علمی و تجربه پذیر است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که سبک ها و روش های مبتنی بر مکتب، سازنده اصول نظری کاربردی دانش مدیریت اسلامی است و برای دستیابی به آن باید از مکتب مدیریت اسلامی (جنبه ذهنی) به علم مدیریت اسلامی (جنبه عینی) در رفت و برگشت بود. مجموعه ای که در نهایت از این سیر حاصل می شود را می توان دانش مدیریت اسلامی نامید. از این رو مقاله پیش رو در مجموع تبیینی است از طرح کلی دانش مدیریت اسلامی که از منظر دانش، علم و مکتب مورد تدقیق قرار گرفته است.

هدف این پژوهش شناسایی و بررسی عوامل مؤثر بر برندسازی اسلامی در صنایع ایران به منظور ارائه چارچوبی مفهومی برای ورود به بازارهای جهانی است. روش پژوهش از نوع ترکیبی اکتشافی است که پی درپی در دو بخش کیفی و کمی انجام شده است. در گام اول پژوهش به منظور دستیابی به اهداف پژوهش با استفاده از مصاحبه های عمیق نیمه ساختاریافته با 14 نفر از خبرگان، متخصصان و استادان دانشگاهی و صنعت در زمینه های بازاریابی، برندسازی و برندسازی اسلامی که به روش نمونه-گیری ترکیبی هدفمند قضاوتی و روش گلوله برفی انتخاب شده بودند، مؤلفه های برندسازی اسلامی و هم چنین عوامل مؤثر بر آن شناسایی و دسته بندی شد. سپس در مرحله کمی در قالب روش تحقیق توصیفی پیمایشی و از طریق ابزار پرسشنامه محقق ساخته نظر و دیدگاه های 328 نفر از مدیران و کارشناسان بازاریابی در 60 شرکت با نام اسلامی گردآوری شد. سپس، داده با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی و نرم افزار LISREL مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش در مرحله نظرسنجی از خبرگان منجر به شناسایی سه مؤلفه اصلی رویکردها، فرصتها و چالشهای برندسازی اسلامی و عوامل اثرگذار بر آن شد.

مقدم داشتن منافع و مصالح عامه مردم بر منافع افراد یا گروه ها از جمله مباحثی است که امروزه در کانون توجه اندیشمندان حوزه خط مشی گذاری عمومی در محافل علمی قرار دارد. غفلت حکمرانان از این اصل کلیدی در مدیریت دولتی، موجبات تزلزل پایه های حکومت را فراهم می سازد. به رغم توجه توأمان اندیشمندان و مجریان در عرصه مدیریت دولتی به این مقوله مهم بنابه دلایل مختلف، بیشتر دولتها در تحقق اصل تقدم مصلحت و منفعت عامه، کارنامه موفقی ندارند. یکی از مهمترین دلایل ناکارآمدی دولتها در این زمینه، نبودن معیارهای روشن و چالش در چگونگی اجرای این اصل است. در این مجال کوتاه تلاش می شود با استناد به آیات قرآنی، روایات و دیدگاه اندیشمندان اسلامی، ضمن تبیین مفهوم مصلحت و منفعت عامه، چگونگی اجرای اصل تقدم مصلحت و منفعت عامه تشریح شود.

هدف اصلی این پژوهش شناسایی عوامل تعالی سازمانی از منابع اسلامی و خصوصاً قرآن و نهج البلاغه و ارائه الگوی سازمان متعالی با رویکرد اسلامی با استفاده از مدل معادلات ساختاری می باشد. این تحقیق از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت، پیمایشی- تحلیلی است. جامعه تحقیق، موسسات آموزش عالی شهر مشهد می باشد و نمونه ای به تعداد 154 نفر به صورت طبقه ای تصادفی انتخاب گردید. محاسبات انجام شده با نرم افزار SPSS 16.0 نشان می دهد که مقدار شاخص KMO برابر 0.905 است و تعداد نمونه برای تحلیل عاملی کافی می باشد. برای گردآوری داده ها ابتدا قرآن و نهج البلاغه و مباحث مربوط به تعالی مورد بررسی واقع شد و عوامل مربوط به سازمان متعالی شناسایی و سپس با تشکیل پنل دلفی به معرض نظرخواهی خبرگان گذاشته شد و با توجه به نظریات خبرگان به طراحی پرسشنامه ای با 63 سوال بر اساس طیف لیکرت پنج گزینه ای اقدام شد. به منظور ارزیابی روایی، پرسشنامه در اختیار تعدادی از اساتید رشته مدیریت قرار گرفت. برای بررسی پایایی به محاسبه آلفای کرونباخ اقدام شد، آلفای کرونباخ برابر با 0.962 و حاکی از آن است که پرسشنامه از پایایی قابل قبولی برخوردار است. در جهت آزمون مدل مفهومی پژوهش، از روش تحلیل مسیر معادلات ساختاری و از نرم افزار LISREL 8.50 استفاده شد. نتایج نشان می دهد که شاخصها، متغیرهای پنهان را به نحو معناداری سنجیده و ارتباط با خدا، ارتباط با دیگران و ارتباط با خود مبتنی بر شاخصهای یاد شده در ایجاد سازمان متعالی موثرند. بر اساس شاخصهای برازش، مدل مناسب تشخیص داده شد، دارای برازش مناسبی بوده و از قدرت تبیین مطلوبی برخوردار است.

بر اساس نظریات متخصصان مدیریت، راز بقا و موفقیت سازمان های امروزی در ایجاد، حفظ و تداوم مزیت رقابتی نهفته است. هدف از انجام این پژوهش، بررسی اثر متغیری در حوزه دارایی های نامشهود، به نام معنویت سازمانی بر خلق مزیت رقابتی پایدار است که وسعت تأثیرگذاری آن بر ویژگی ها و خصوصیات منابع انسانی و پیامدهای آن در سازمان به اثبات رسیده است. پژوهش حاضر مطالعه ای کاربردی بوده و ازنظر گردآوری داده ها جزء تحقیقات توصیفی/ همبستگی است. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه معنویت سازمانی بر اساس مدل میلیمن و پرسشنامه محقق ساخته مزیت رقابتی است. جامعه آماری تحقیق را کارکنان شعب بانک مسکن شهرستان تبریز به تعداد 37 شعبه تشکیل داده اند. با استفاده از فرمول کوکران، در سطح اطمینان 95% حجم نمونه آماری 170 نفر مشخص گردید که به صورت تصادفی انتخاب شدند. نتایج حاصل از تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از روش مدل سازی معادلات ساختاری توسط نرم افزار AMOS 21 نشان داد معنویت سازمانی با ضریب تشخیص 44 درصد تبیین کننده مزیت رقابتی پایدار است. بنابراین بانک مسکن می بایست نسبت به ارتقاء معنویت سازمانی و مؤلفه های آن، به ویژه همسویی ارزش ها، استراتژی های مناسبی اتخاذ نماید.

تحول در علوم انسانی یکی از موضوعاتی است که در اسناد بالادستی متعددی مورد توجه قرار گرفته و در نتیجه زمینه سازی جهت تحقق آن به یکی از جدی ترین فعالیت های مراکز و مؤسسات مرتبط با این موضوع تبدیل شده است. موضوعی که بی گمان یکی از زمینه ها و ارکان تحقق آن تحول در مجامع علمی است؛ چراکه تا وقتی جامعة علمی- به عنوان برنامه ریزان اصلی تولید علم- متحول نشود، نمی توان امیدی به تحول در علوم انسانی داشت. با پذیرش این مطلب اولین سؤال پیش رو، چگونگی ایجاد تحول در یک جامعة علمی خواهد بود. در این مقاله نگارندگان تلاش خواهند کرد تا با بررسی سیرة علمی و عملی علامه طباطبایی(ره) در ایجاد تحول در حوزة علمیة قم، بایسته های ایجاد تحول در مجامع علمی را تبیین کرده و از این رهگذر برخی اقدامات لازم جهت سیاست گذاری تحول در علوم انسانی را مشخص کنند. بایسته هایی که می توان به گونه ای کلی آن ها را در سه دستة ویژگی های اخلاقی، توانمندی ها و اقدامات (اعم از اقدامات زمینه ساز و اقدامات اصلاحی) طبقه بندی کرد.