مطالب مرتبط با کلیدواژه

روان شناسی


۲۱.

مقدمه ای بر تحقیق در مناسبات دین و روان از منظر قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تفسیری سال دوم تابستان ۱۳۹۰ شماره ۶

کلیدواژه‌ها: دین روان شناسی روان انسان تاثیرگذاری قرآن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۱۳ تعداد دانلود : ۵۹۴
مقاله پیش رو در صدد است با بررسی نسبت دین و روان انسان از منظر آیات قرآن کریم زمینه تامل و تدبر بیشتر در این دسته از آیات را فراهم نماید. در این تحقیق ضمن ارائه تعریفی از دین بر پایه جستاری در آیات قرآن، به بررسی میزان توجه قرآن و آموزه های معرفتی، نظیر آموزه های اعتقادی، اخلاقی و عبادی، و احکام تشریعی آن به روان انسان پرداخته است؛ و ازآنجاکه دانش روان شناسی از مدعیان تبیین رابطه دین و روان است به سه دیدگاه روان شناسان دراین باره نیز، اشاره شده است.
۲۲.

بررسی تطبیقی مفهوم شادی و نشاط از دیدگاه اسلام و روان شناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ در دانشگاه اسلامی سال اول زمستان ۱۳۹۰ شماره ۱
تعداد بازدید : ۱۰۳۶۴ تعداد دانلود : ۳۵۸۹
هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی تطبیقی مفهوم شادی و نشاط از دیدگاه اسلام و روان شناسی انجام شد. شادی به معنای سرزندگی و کامیابی، از مهم ترین نیازهای روانی بشر است و به دلیل تاثیرات عمده ای که بر زندگی انسان می گذارد، از اهمیت زیادی برخوردار است. در آموزه های دینی به جایگاه و اهمیت شادی در زندگی و علل و آثار آن توجه ویژه ای شده؛ تا آنجا که مکرر در دستورات اسلامی و احادیث و روایات ائمه معصومین(ع) به شادی های مثبت و هدفمند توصیه شده است. در خصوص شادی و نشاط به عنوان یکی از هیجانات مثبت در روان شناسی نیز پژوهشهای فراوانی صورت گرفته است. روش: روش پژوهش، تحلیلی- اسنادی بود؛ به این ترتیب که با جمع آوری اطلاعات از متون اسلامی و روان شناختی، به بررسی مفهوم شادی پرداخته است. یافته ها: یافته های حاصل نشان داد : 1. شادی و نشاط از مسائل ضروری زندگی افراد در جامعه است. 2. در آموزه های دینی و اسلامی تاکید زیادی بر جایگاه شادی و نشاط در زندگی شده است. 3. در روان شناسی نیز به ویژه در سالهای اخیر در قالب روان شناسی مثبت، تاکید زیادی بر مفهوم شادی شده است.نتیجه گیری: این پژوهش نشان داد دین اسلام کامل ترین دینی است که به تمامی امور زندگی بشر توجه کرده و اگر بگوییم دین اسلام و فرهنگ اسلام، مساوی است با نشاط، امید و شادی؛ سخنی به گزاف نگفته ایم. از مباحث مطرح شده در این پژوهش به این نتیجه رسیدیم که بسیاری از آموزه های اسلامی با موارد مطرح شده روان شناسان و پژوهشگران در زمینه شادی همسو و هماهنگ است.
۲۳.

تعلیم و تربیت و دنیای ناشناختة دینی کودکان(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و پژوهش های تربیتی سال اول پاییز و زمستان ۱۳۸۸ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: کودک دین روان شناسی تعلیم و تربیت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۸۳ تعداد دانلود : ۱۲۱۱
امروزه، کودکان ما در سپهر بیکران اطلاعات و ارتباطات، و در معرض پیام های بیشمار دینی قرار دارند که این مسئله، هشیاری دربارة این مخاطبان کم سن وسال را وظیفه ای انکارناپذیر میسازد. یکی از مباحثی که دست اندرکاران حوزة تعلیم و تربیت دینی باید به طور گسترده با آن آشنایی پیدا کنند، نحوة استنباط کودکان در سنین مختلف، از موضوعات و مفاهیم دینی است. بهیقین، شالودة تفکر دینی آنان را میتوان در همین مفاهیم و برداشت های گوناگون جست وجو کرد. اگر درصدد هستیم تا پیام رسانی مذهبی، متناسب با ویژگیهای دانش آموز را برنامه ریزی کنیم، ناچاریم در دنیای کودکانة آنان گام نهاده، از دید آنها به معارف دینی بنگریم. مراحل رشد و تکامل درک دینی کودکان و نوجوانان، به دوره های سه گانة تفکر مذهبی شهودی، مذهبی عینی و مذهبی انتزاعی تقسیم میشود. براین اساس، میتوان تعلیم و تربیت دینی کودکان را در دو دورة کلی خردسالان 5 تا 9 سال و کودکان 9 تا 13 سال برنامه ریزی کرد. تعلیم و تربیت دینی خردسالان باید توأم با بازی، شوخی، سرگرمی و داستان گویی باشد تا ارتباط مربی و متربی از جاذبه و تأثیر لازم برخوردار شود؛ در دورة دوم نیز استفاده از داستان، شعر، سرود، نمایشنامه و فعالیت های عملی و هنری مختلف و سرگرمیهای گوناگون، یکی از ضرورت های تعلیم و تربیت به شمار میآید.
۲۴.

راهبردهای روان شناختی حفظ قرآن(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و پژوهش های تربیتی سال دوم بهار و تابستان ۱۳۸۹ شماره ۱ (پیاپی ۳)

کلیدواژه‌ها: قرآن انگیزش روان شناسی فراشناخت حفظ قرآن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۹۸ تعداد دانلود : ۷۱۵
تا کنون در خصوص شیوه های حفظ قرآن، آثار متعددی نگاشته شده؛ ولی به اصول روان شناختی حفظ قرآن توجه کمتری شده است. این نوشتار در پی استفاده از یافته های روان شناسی برای تسهیل کار حافظان قرآن و ماندگاری بیشتر آیات حفظ شده در ذهن آنان است. در این تحقیق، موضوعات روان شناختی دانش، انگیزش، اراده، تکرار و مرور، بسط و گسترش، سازماندهی و رعایت بهداشت و تغذیه مناسب مورد توجه قرار گرفته است. در موضوع، دانش آگاهی از علوم پیش نیاز وروش اصولی حفظ قرآن و نیز شناخت خود و سبک یادگیری مطمح نظر قرار گرفته است. اموری که انگیزش فرد را برای حفظ قرآن افزایش میدهد، ذیل عنوان انگیزش بررسی شده است. عبور از موانعی که مانع تداوم فعالیت حافظ میشود، تحت عنوان اراده مطرح شده است. تکرار و مرور و تاکتیکهای آن به صورت عامل مؤثر در حفظ، موضوع پنجم راتشکیل میدهد. سازماندهی آیاتی که میخواهیم آنها را حفظ کنیم و روش های آن ششمین موضوع و نکات مربوط به رعایت بهداشت تغذیه مطلوب محور آخر این نوشتار است.
۲۵.

روابط آزاد زن و مرد از دیدگاه آموزه های دینی و روان شناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال بیستم تیر ۱۳۹۰ شماره ۴ (پیاپی ۱۶۳) ویژه ی روانشناسی

کلیدواژه‌ها: روان شناسی آسیب دوستی نیاز غریزه جنسی آموزه های دینی روابط آزاد زن و مرد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۰۱ تعداد دانلود : ۱۵۱۴
پژوهش حاضر با هدف بررسی ارتباط آزاد زن و مرد از دیدگاه آموزه های دینی و روان شناسی تدوین گردیده است. این تحقیق با استفاده از روش های توصیفی ـ تحلیلی، ابتدا به زمینه های گرایش ارتباط دو جنس مخالف بر اساس رویکرد فیزیولوژیکی، روانی و آموزه های دینی میپردازد و پس از بیان دیدگاه موافقان روابط آزاد، و نقد آن از منظر روان شناسی و دین، نظریه اسلام را با استفاده از آموزه های دینی ارائه میکند. سپس براساس نتایج تحقیقات انجام شده و تحلیل های روان شناختی، و به مدد آموزه های دینی، عوارض شیوع ارتباط آزاد را در سه بخش فردی، خانوادگی و اجتماعی برمیشمارد و حفظ حریم و حدود را موجب ارتقای سلامت فردی و اجتماعی و نویددهنده تشکیل یک ازدواج موفق و پایدار میداند. در پایان، با توصیه حفظ حریم و مرزها و ارضای نیاز جنسی و عاطفی در چهارچوب خانواده، ترویج ازدواج آسان (دائم) و ازدواج موقت را به عنوان راهکاری در این زمینه، ارائه مینماید.
۲۶.

روان شناسی بخشودگی و جایگاه آن در دعاهای صحیفه سجادیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال بیست و یکم خرداد ۱۳۹۱ شماره ۳ (پیاپی ۱۷۴) ویژه روان شناسی

کلیدواژه‌ها: روان شناسی دعا سلامتی روانی عفو بخشودگی صحیفه سجادیه روان شناسی مثبت نگر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۵۷ تعداد دانلود : ۱۰۹۲
موضوعی که اخیرا نظر روان شناسان مثبت نگر و متخصصان بهداشت روانی را به خود جلب کرده، بخشودگی است. محققان نشان داده اند که بخشودگی با سلامتی جسمانی و روانی در ارتباط است. جالب توجه است که این موضوع در قرآن، احادیث و دعاها نیز مورد توجه و تأکید قرار گرفته است. هدف پژوهش حاضر بررسی مروری آیات قرآنی و به ویژه دعاهای 52گانه صحیفه سجادیه با تأکید بر موضوع بخشودگی است. چگونگی بررسی به این صورت بود که بعد از بررسی مروری بخشودگی از جمله تعاریف نظری و ویژگی های افراد بخشنده، به بررسی فواید آن از لحاظ سلامتی جسمانی و روان شناختی بر اساس متون علمی جدید پرداخته شد. در این بررسی، سازه بخشودگی در متون مذهبی با تأکید بر احادیث و تأکید بیشتر بر دعاهای صحیفه سجادیه مورد توجه قرار گرفت. یافته ها نشان می دهد که در آیات قرآنی و احادیث و به ویژه در دعاهای صحیفه سجادیه بیش از 120 بار کلماتی مثل عفو، آمرزش، بخشش، و گذشت مطرح شده است. به نظر می رسد نتایج حاصل از این پژوهش مروری، اهمیت میان رشته ای بودن مطالعات مفاهیم دینی و تطبیق آن را با متون علمی جدید می تواند متذکر شود.
۲۷.

مبانی نظری تنبیه از دیدگاه علم روان شناسی و اسلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال بیست و یکم خرداد ۱۳۹۱ شماره ۳ (پیاپی ۱۷۴) ویژه روان شناسی

کلیدواژه‌ها: روان شناسی تعلیم و تربیت تنبیه اصلاح تأدیب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۳۴ تعداد دانلود : ۱۵۱۵
یکی از ابزارهای اصلاح و تربیت، که در میان صاحب نظران تعلیم و تربیت مورد اختلاف و مناقشه قرار گرفته، اعمال انواع تنبیه، به ویژه تنبیه بدنی در عرصه تعلیم و تربیت است. عده ای از روان شناسان با اعمال تنبیه به شدت مخالفت کرده اند و آن را در جهت حذف رفتارهای ناهنجار نه تنها غیرمفید، بلکه مضر می دانند و والدین و مربیان را از اعمال آن نهی می کنند. در مقابل، برخی دیگر، از دیدگاه تعلیم و تربیت و اسلام، این تفکر را نمی پذیرند و با آن مخالفند. این دسته معتقدند تنبیه بدنی نه تنها مضر نیست، بلکه می تواند موجب حذف رفتار ناپسند از خزانه رفتاری کودک شود و تأثیر پایداری در وجود او ایجاد کند. در منابع اسلامی انواع تنبیه، به عنوان یک ابزار بازدارنده در عرصه تعلیم و تربیت مورد پذیرش قرار گرفته است. در آیات قرآن کریم و روایات معصومان علیهم السلام، تنبیه علاوه بر مجازات حدود و تعزیرات، به عنوان یک روش تأدیب و اصلاح رفتار پذیرفته شده است.
۲۸.

نگره ای تطبیقی بر «مادری» در روان شناسی و ادبیات ادیان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه زنان سال دوم بهار و تابستان ۱۳۹۰ شماره ۱ (پیاپی ۳)

کلیدواژه‌ها: مادری روان شناسی ادیان ابژه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۱۴ تعداد دانلود : ۹۴۶
از تجلیات ارزشمند زن در جهان خلقت، نقش مادری است. مادری و زنانگی دو مفهومی است که میان آن ها رابطه پیچیده ای وجود دارد. هر چند مادری پایگاه اجتماعی است که به آن بهای زیادی داده می شود و از زنان عمدتاً انتظار می رود که این نقش را بپذیرند، اما عملکرد واقعی آن هنوز نامرئی مانده است. در این میان، مذهب و روان شناسی حوزه هایی اند که در از دو زاویه تشبیه و تفاوت به جایگاه و نقش مادر در زندگی فرد پرداخته اند. مذهب به مثابه نهادی که فرد اعتقادات خود را بر مبنای آن سامان می دهد، نقش تعیین کننده ای در نقطه عطف زن، در قالب مادری، داشته و نگرشی همراه با تکریم را ارائه می کند؛ در عین حال، حیطه روان شناسی به مثابه علم کاربردی مطالعه رفتار و فرایندهای ذهنی نگرشی چالشی و اُبژه محور به حضور مادر در زندگی فرد دارد که از طرفی، آن را مؤثر و از طرفی، مخل زندگی فرد و باعث اختلال شخصیتی وی می داند. در این مقاله، برآنیم تا نگاهی تطبیقی بر مادری، در دو حوزه دین و روانشناسی داشته باشیم تا به نقاط تشبیه و تأکید و تفاوت آن ها دست یازیم.
۲۹.

تجربه های معنوی- عرفانی از دیدگاه روان شناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات عرفانی پاییز و زمستان ۱۳۸۷ شماره ۸

کلیدواژه‌ها: عرفان فرهنگ ادراک روان شناسی روان تحلیل گری روانشناسی انسان گرا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۴۸ تعداد دانلود : ۹۸۱
یکی از موضوعات مهم در شناخت توانمندی های انسانی از بعد روان شناختی، عرفان و حالات عرفانی است. مکاتب مختلف روان شناسی کوشیدهاند چگونگی وقوع آن ها را بر اساس آموزه های خود تفسیر و تبیین نمایند. آنچه در این میان از اهمیت فزاینده ای برخودار است، شناخت این نکته می باشد که اولاً جهت سیر و تحول این تبیین ها و تفسیرها از کجا آغاز و در حال حاضر آخرین یافته ها بیانگر چه مواضعی است؟ دوم اینکه، چه عامل یا عواملی در تعامل با یکدیگر می توانند سبب بروز و ظهور این گونه حالات باشند. در نوشتار حاضر برای پاسخ گویی به مسائل مذکور، مهم ترین دیدگاه های روان شناختی درباره تجربیات عرفانی از نظر ویلیام جیمز تا دیدگاه های مربوط به مکتب روان تحلیلگری(با تأکید بر نظریه فروید و نظریه یونگ)، مکتب انسان گرا یا فرافردی(با تأکید بر نظریه آبراهام مزلو و کارل راجرز) و در نهایت، آخرین دیدگاه های موجود در این باره(یعنی نظریات کلاویتو، گازانیگا) مورد بررسی قرار گرفته است. این نوشتار، مسیر دیدگاه های یاد شده را از نفی حالات و تجربه های عرفانی در نظریه فروید تا نقش کهن الگوها و عوامل درون زاد در ایجاد این حالات و تجربه ها در نظریه یونگ و تأثیر عوامل فرهنگی بر این امر در نظریه مزلو و راجرز، و سرانجام، نحوه دخالت سیستم عصبی انسان را در این باره در نظریه های جدیدتر نشان می دهد.
۳۰.

بررسی تطبیقی نمودهای خودشکوفایی در قرآن و روان شناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: الهیات تطبیقی سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۱ شماره ۸

کلیدواژه‌ها: قرآن روان شناسی کمال خودشکوفایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۹۷ تعداد دانلود : ۹۷۵
افراد در جامعه با یکدیگر متفاوتند. هر کدام هدف خاصی را دنبال می­کنند و براساس هدف، روش و مسیر متفاوتی را در زندگی انتخاب می­کنند. برخی افراد، بسیار معتقد و مستحکم هستند و در عین حال که در زندگی شخصی موفق­اند و استعدادهای وجودی خود را شکوفا کرده­اند، در جامعه نیز افرادی خلّاق و حامی دیگران هستند. آنها انسان­های کامل و خود ساخته ای هستند که در روان­شناسی انسان­گرایی (نیروی سوم)، به آنها انسان های خودشکوفا گفته می­شود. در این پژوهش با استفاده از روش کتابخانه­ای به توصیف ویژگی­های خودشکوفایان از منظر قرآن و روان­شناسی پرداخته می­شود و در عین حال، کوشش می­شود تا معیارهای جامعی براساس آیات قرآن برای خودشکوفایی ارائه گردد. با بررسی جامع آیات در تفاسیر قرآن، نتایج مؤید آن است که انسان کامل، انسانی است که علاوه بر انجام واجباتی مانند نماز، زکات و ترک گناه و معصیت، مسؤولیت­هایی را بر عهده می­گیرد که فراتر از وظایف مؤمنان است. او کسی است که در جهت تکامل فردی و اجتماعی می­کوشد. با توجه به جامع بودن دیدگاه قرآن و نظر به جهانی بودن رسالت آن، شایسته است که دیدگاه قرآن به­جای نظریه­های مطرح شده توسط بشر در زمینه خودشکوفایی استفاده شود
۳۱.

بررسی شخصیت بهرام در هفت پیکر با توجه به نظریه مزلو(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: متن شناسی ادب فارسی (پژوهش های زبان و ادبیات فارسی سابق) سال چهارم زمستان ۱۳۹۱ شماره ۱۶

کلیدواژه‌ها: روان شناسی هفت پیکر نظامی خودشکوفایی مزلو انسان آرمانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۰۳ تعداد دانلود : ۱۱۶۷
نظامی به عنوان شاعری صاحب اندیشه در آثار خود سعی داشته تا دغدغه اصلی خود را در اشعارش بنمایاند. دغدغه انسان کامل و آرمانی که الگوی اخلاقی و فکری مخاطبان می تواند باشد. در هفت پیکر، اساس تفکر نظامی کمال، تعالی و خودشکوفایی شخصیت های داستان، مخصوصاً بهرام گور است. اما نه کمالی پر رنج؛ بلکه تجربه ای همراه با شادی و امیدواری، با توجه به جسم و روح و دو بعد مادی و معنوی که از این نظر با نظریه شخصیتی مزلو کاملاً سازگار است. بهرام بتدریج در سیر داستان به مرحله آگاهی می رسد و همراه با گره افتادن ها و گره گشایی های داستانی، گویی گره های وجود بهرام نیز گشوده می شود. در این مقاله، شخصیت بهرام در پردازش نظامی، با مؤلفه های خودشکوفایی مزلو تطبیق داده شده است.
۳۲.

بررسی مشارکت علمی روان شناسان ایرانی در انتشار مقالات علمی در پایگاه مدلاین طی سال های 2010-2000(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روانشناسی بالینی سال پنجم بهار ۱۳۹۲ شماره ۱ (پیاپی ۱۷)

کلیدواژه‌ها: ایران روان شناسی مدلاین علم سنجی مشارکت علمی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۱۱ تعداد دانلود : ۶۰۳
مقدمه: در این پژوهش به منظور بررسی وضعیت تولیدات علمی روان شناسی پژوهشگران و مشخص کردن جایگاه ایران در مقایسه با سایر کشورها، مقالات ژورنال های برتر حوزه روان شناسی طی یک دوره 11 ساله مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. روش: 71 مجله علمی حوزه روان شناسی با استفاده از طبقه بندی موضوعی پایگاه JCR شناسایی شده اند. در این میان 19 مجله با ضریب تأثیر بیشتر از 3 دارای معیار ورود به پژوهش می باشند. اطلاعات مورد نظر از طریق جستجو در پایگاه اطلاعاتی علوم زیستی مدلاین بازیابی و مورد بررسی قرار می گیرد. یافته ها: تجزیه و تحلیل اطلاعات نشان داد که تعداد 13566 مقاله در مجلات تحت بررسی منتشر و در پایگاه مدلاین ایندکس شده است. از نظر تعداد تولیدات علمی کشورها، ایالات متحده آمریکا، بریتانیا و آلمان به ترتیب در رتبه های اول تا سوم قرار گرفتند و کشور ایران با 19 مقاله (14/0%) جایگاه سی و دوم را در میان سایر کشورها به خود اختصاص می دهد. نشریه تخصصی Neurobiology of learning and memory با ضریب تأثیر 476/3 بیشترین تعداد مقالات نویسندگان ایرانی را منتشر کرده است و 11% مقالات به صورت مشترک با همکاری بین المللی انجام گرفته است. نتیجه گیری: اگرچه تولیدات علمی در مجلات برتر تخصصی در زمینه روان شناسی روند رو به رشد داشته و از 2002 به بعد به صورت خطی افزایش نشان می دهد، اما سهم پژوهش های ایران در مجلات تحت بررسی بسیار اندک است.
۳۳.

نگاهی روان شناختی به «انسان کامل از دیدگاه قرآن»(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: مطالعات اسلام و روانشناسی سال پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۰ شماره ۹

کلیدواژه‌ها: قرآن انسان کامل شناخت روان شناسی عاطفه رفتار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۳۰ تعداد دانلود : ۱۳۲۴
هدف از این پژوهش عبارت بود بر داشتن گامی در جهت ارائه یک تحلیل روان شناختی از «انسان کامل در قرآن» و به دنبال آن، پاسخگویی به این سؤال که «چگونه می توان محتواهای قرآنی مربوط به انسان کامل را ساختاری روان شناختی داد؟». روش پژوهش عبارت بود از تحلیل مفهومی و نظری مفاهیم مربوط به «انسان کامل» با روش شناسی رایج در حوزه های علمیه و علوم اسلامی، این تحقیق با بررسی و تحلیل آیات قرآن در مورد انسان های برتر، فهرستی از معادل های انسان کامل را از قرآن استنباط نمود. آنگاه با التزام به مفاهیم آیات قرآن به قالب ریزی آن در مفاهیم اساسی دانش روان شناسی پرداخت. براساس دستاوردهای این تحقیق که رویکردی میان رشته ای را تعقیب کرده، ویژگی های انسان کامل در چهار دسته شناختی، رفتاری، عاطفی و سه جنبه ای از قرآن را استخراج و در قالب چند مدل تصویری ارائه شده است.
۳۴.

آسیب های تربیت دینیِ کودکان مقطع پیش دبستانی از نظر متخصصان علوم تربیتی، روان شناسی، علوم دینی، ادبیات کودک و مربیان پیش دبستانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تربیت اسلامی سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۰ شماره ۱۲

کلیدواژه‌ها: ادبیات کودک روان شناسی آسیب شناسی علوم دینی علوم تربیتی تعلیم و تربیت دینی پیش دبستانی

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت نظری تعلیم و تربیت و کودک، نوجوان و جوان
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی تربیت تربیت دینی
تعداد بازدید : ۴۴۰۷ تعداد دانلود : ۱۹۳۵
مسئله پژوهش حاضر این است که از طریق مصاحبه با صاحب نظران علوم تربیتی، روان شناسی، علوم دینی، ادبیات کودک و مربیان پیش دبستانی آسیب های تربیت دینی کودکان پیش دبستانی را شناسایی نماید. پرسش های تحقیق عبارت اند از: آسیب های تربیت دینی کودکان در مقطع پیش دبستانی کدام است؟ راه حل های مناسب برای درمان این آسیب ها چیست؟ و چه تفاوت ها و شباهت هایی میان نظرات مصاحبه شوندگان حوزه های مختلف وجود دارد؟ مطالعة حاضر از جمله تحقیقات کیفی است. در این مطالعه از مصاحبة نیمه باز و روش نمونه گیری هدفمند برای گردآوری اطلاعات استفاده شده است. تعداد مصاحبه شوندگان 18 نفر است که 8 نفر متخصص علوم تربیتی و روان شناسی، 4 نفر علوم دینی، 2 نفر ادبیات کودک و 4 نفر مربی پیش دبستانی هستند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل محتوای عرفی یا رابطه ای بهره گرفته شد، به این صورت که نتایج از درون داده ها به دست آمده اند. عمده ترین آسیب های شناسایی شده در این مطالعه عبارت اند از: عدم توجه به اصل دین یابی، عدم توجه به تجارب دینی فردی، در نظر نگرفتن اصل فطرت، عدم دین محوری در برنامة تعلیم و تربیت، عدم رعایت آزادی در تعلیم و تربیت به ویژه تربیت دینی، رعایت نکردن میانه روی و سرانجام عدم به کارگیری تخیل و استفاده از زبان هنر.
۳۵.

بررسی موانع گرایش دانشجویان روان شناسی و مشاوره به رویکرد اسلامی: پژوهش کیفی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: روانشناسی و دین سال پنجم تابستان ۱۳۹۱ شماره ۲ (پیاپی ۱۸)

کلیدواژه‌ها: پژوهش کیفی دانشجویان روان شناسی مشاوره رویکرد اسلامی NVivo

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۸۵ تعداد دانلود : ۸۶۱
پژوهش حاضر درصدد کشف و تبیین آسیب هایی است که مانع گرایش دانشجویان روان شناسی و مشاوره، به رویکرد اسلامی می شوند. برای دستیابی به اهداف پژوهش، با سی دانشجو و پنج استاد مربوط به رشته های مشاوره و روان شناسی دانشگاه اصفهان که به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب شده بودند، مصاحبه نیمه ساختار یافته صورت گرفت. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها، از روش تحلیل محتوای کیفی و با استفاده از نرم افزار QSR NVivo استفاده شد. نتیجة تحلیل داده های حاصل از مصاحبه های مشارکت کنندگان، دو مضمون کلی و یازده طبقه است که عبارت است از: 1. عوامل درون فردی، شامل چهار طبقه، مانند بی رغبتی کلی دانشجویان به طرح مسائل جدید، 2. عوامل برون فردی، شامل هفت طبقه، مانند کمبود منابع آموزشی و پژوهشی بودند. بدیهی است شناخت موانعی که گرایش دانشجویان روان شناسی و مشاوره را به کاربرد رویکرد اسلامی کند می کنند، می تواند به تدوین راه کارهای مناسب برای ترغیب هرچه بیشتر دانشجویان به رویکرد اسلامی کمک کند.
۳۶.

جستاری در فرقه شناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت ادیان سال سوم پاییز ۱۳۹۱ شماره ۴ (پیاپی ۱۲)

کلیدواژه‌ها: روان شناسی اجتماع فرقه مکانسیم های روانی آسیب های روانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۹۰ تعداد دانلود : ۱۰۱۰
فرقه ها به عنوان یکی از اَشکال زندگی اجتماعی انسان، همواره با پیچیدگی ها و رازآلودگی های خاص خود همراه بوده اند؛ بسته بودن فضای فرقه، عدم شفافیت قلمرو فعالیت، و عقاید موجب می شود تا ناظران بیرونی، هرگز به عمق عقاید و تعالیم یک فرقه پی نبرده، دست کم اطلاعات اولیه از آراء آنان به دست نیاورند. تنها منبع نسبتاً موثق در این باب، گزارش های جداشدگان از فرقه هاست که البته آنها هم گرچه صادقانه اند، اما معمولاً با معجونی حس خشم و نفرتی است که در لایه های مختلف این گزارش ها نهفته است، و معمولاً از بی طرفی و خلوصی که از یک گزارش علمی انتظار می رود، فاصله دارند. از سوی دیگر، دانش روان شناسی نوین، هم به مثابه علم مطالعه رفتار و هم در مقام دانشی که در شکل سنتی خود رویکردهای فلسفی را نیز در بطن خود دارد و می تواند کمک موثری به شناخت لایه های پنهان تر و ناگفته تر فرقه ها بنماید. در کشور ما، بررسی فرقه ها عموماً معطوف به نقد و مطالعه فرقه از حیث کلامی و اعتقادی آنهاست و کمتر اثری از بررسی وجوه روان شناسانه پیدا و پنهان در رفتارها و مکانسیم ها و آموزه های فرقه ها، وجود دارد. این مقاله می کوشد تا به برخی از این ویژگی ها و نقش روان شناسی در فرقه ها بپردازد.
۳۷.

ابعاد سه گانه ی نظریه امید اسنایدر وتطبیق آن با دیدگاه قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات علوم قرآن و حدیث سال دهم بهار و تابستان ۱۳۹۲ شماره ۱ (پیاپی ۱۹)

کلیدواژه‌ها: قرآن روان شناسی انگیزه هدف نظریة امید

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه دین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن انسان و جامعه در قرآن انسان در قرآن
  4. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه و معنای زندگی
تعداد بازدید : ۵۱۴۸ تعداد دانلود : ۷۳۴۹
در دنیای متمدن امروزی، آدمی به ظاهر مرفه به نظر می رسد؛ اما بیش از گذشته، افسرده، ناامید و تنهاست.روان شناسان مثبت نگر معتقدند امید می تواند از افراد در برابر روی دادهای استرس زای زندگی حمایت کند؛ از این روی، در یکی دو دهه اخیر، نقش امید در درمان انواع بیماری ها بررسی شده و در نتیجه این بررسی ها، اسنایدر نظریه ای را به نام نظریه امید بیان کرده است.از سوی دیگر، با توجه به تأثری جهان بینی هر فرد در بهبود و درمان انواع بیماری ها نمی توان از نقش دین در پیدایش امید غافل ماند. در پژوهش حاضر، با استفاده از روش تطبیقی، نخست، ابعاد امید(تفکر هدف، تفکر عامل و تفکر گذرگاه) را در نظریه اسنایدر بیان کرده و سپس آن ها را در مفاهیم قرآنی جستجو کرده ایم و از این طریق، میزان مطابقت و اشتراک مفهومی تلاش های بشری را با دیدگاه های قرآن دریافته ایم؛ در پایان، به این نتیجه رسید ه ایم که قرآن در نگاه ارزشی خود، آدمی را به سمت امید مطلوب سوق داده و از امید های واهی بازداشته است.نتایج پژوهش، بیانگر آن است که علم اساساً نیست ها و هست ها را بیان می کند و شناسایی امید از این طریق، برای بشر، بسیار مفید است؛ علاوه بر این، رجوع به این مید در بیان ارزش ها و بایدها و نبایدهای آن، بشر را به سوی نوع مطلوب امید راه نمایی می کند.
۳۸.

بخشش از دیدگاه روان شناسی و قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: انسان پژوهی دینی سال نهم بهار و تابستان ۱۳۹۱ شماره ۲۷

کلیدواژه‌ها: بخشش روان شناسی قرآن کریم عفو فضل

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن انسان و جامعه در قرآن انسان در قرآن
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی کلیات فلسفه‌ اخلاق
تعداد بازدید : ۴۶۸۳ تعداد دانلود : ۱۶۴۶
هدف از این تحقیق، بررسی شباهت ها و تفاوت های بخشش (بخشودن، بخشایش) از دیدگاه قرآن کریم و روان شناسی می باشد که به روش کتابخانه ای و روش تحلیل محتوایی، که نوعی تفسیر قرآن به قرآن است، انجام گرفته است. نتایج نشان می دهد که کلمه عفو، به­معنای ""نگرفتن انتقام دربرابر خطای دیگران توسط شخص قادری که حق انتقام گرفتن را دارد""، نزدیک ترین معنا با کلمه بخشش را دارد. هر دو دیدگاه بر تأثیر عفو در ایجاد صلح، افزایش بهزیستی روانی و رضایت از زندگی تأکید دارند. اما در قرآن کریم، علاوه بر بیان روابط بخشش با متغیرهای دیگر، فضل را علت بخشش می داند و عفو کردن را مشروط به شرایطی کرده است و همچنین با جهت گیری اخروی، بیشترین انگیزه انجام بخشش را در معتقدان به خود ایجاد می کند.
۳۹.

نفس شناسی ملّاصدرا و پژوهش های انسان شناسی معاصر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت فلسفی سال دهم تابستان ۱۳۹۲ شماره ۴ (پیاپی ۴۰)

کلیدواژه‌ها: حکمت متعالیه روان شناسی نفس شناسی علم النفس صدرایی انسان شناسی معاصر

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی کلیات مکتب های فلسفی حکمت متعالیه
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی کلیات فلاسفه اسلامی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی هستی شناسی
تعداد بازدید : ۱۵۱۳۸ تعداد دانلود : ۱۲۳۶
بی اغراق می توان گفت که علم النفس ملّاصدرا با توجه به نظام و قواعد منسجمی که در این بحث ارائه می دهد در رأس همه مباحث نفس شناسی در میان مکاتب مختلف فلسفه اسلامی قرار دارد. مباحث نفس شناسی ملّاصدرا از سه منظر قابل بررسی است: اول بحث های روش شناختی در این مسئله؛ دوم اصولی که در این مبحث ارائه داده است، و سوم به کارگیری لوازم این اصول در تدوین حکمت عملی و علوم روان شناختی. محتوای منسجم نفس شناسی ملّاصدرا و اصولی که ارائه می دهد، می تواند به منزله نظریه ای رقیب برای نظریاتی که بر مبنای مادی گرایی در عصر ما شکل گرفته اند، تلقی شود. مقایسه و تبیین برتری و کارآمدی نفس شناسی صدرایی در مقایسه با بسیاری از انسان شناسی های معاصر از این سه منظر، هدف اصلی این مقاله است. دسترسی به شناختی جامع و کل نگر درباره انسان و امکان بحث منطقی پیرامون حقوق مشترک بشری، ثمره بحث اول، گذر از اندیشه هایی همچون نهیلیسم، فردمحوری و بحران هویت، نتیجه بحث دوم، و امکان طراحی نظامی عملی و کاربردی در حوزه تعلیم و تربیت براساس نفس شناسی، ثمره بحث سوم خواهد بود.
۴۰.

ریشه های خرافات و کارکرد آن ها در فرهنگ مردم (مورد مطالعه: باورهای مردم کرمان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ و ادبیات عامه سال دوم بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۳

کلیدواژه‌ها: جامعه شناسی روان شناسی باورها فرهنگ مردم خرافات

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۰۳۴ تعداد دانلود : ۲۴۲۵
خرافات نگرش یا رفتاری است که بر اساس ترس، تهدید، عادت و عوامل ناشناخته ای به ذهن فرد خطور می کند تا بر اساس نگرشش از اتفاقات ناخوشایند جلوگیری کند. این رفتار بر مبنای کنش منطقی و روابط علت و معلولی نیست. اگرچه گسترش سطح سواد و فرهنگ عمومی جامعه منجر به کاهش اعتقاد خرافی می شود؛ اما باید اذعان کرد حتی انسان های مدرن نیز نمی توانند به طور کامل خرافات را رد کنند یا عملا از آن خلاص شوند. پژوهش حاضر با تحلیل محتوایی علل رواج این باورها در فرهنگ مردم، چگونگی کاربرد آن ها را بررسی می کند. با اینکه رواج خرافات بر پایه های غیر عقلانی استوار است، بشر برای واداشتن به امری یا بازداشتن از کاری، تسکین، تلقین و انتقال شر و در سطحی کلی برای جلب منفعت یا دفع ضرر از خرافات استفاده می کند.