درخت حوزه‌های تخصصی

مطالعات زنان

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
آسیب شناسی مسایل زنان آموزش زنان اخبار مطالعات زنان حقوق زن زن در سطح ملی و جهانی زن در اسلام زن در تاریخ، مکاتب و جنبش ها زن در حوزه های علم، فرهنگ، هنر و سیاست زن و اقتصاد زن، اجتماع و خانواده زن، اقوام و ادیان زن، تفریحات و سلامت نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱٬۴۰۱ تا ۱٬۴۲۰ مورد از کل ۶٬۵۰۷ مورد.
۱۴۰۱.

برساخت تصویر «زن» در نشریات تخصصی هنری در دوره اصلاحات (1376 تا 1384)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن در فرهنگ و هنر دوره ۱۳ بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ 35 - 63

کلیدواژه‌ها: اصلاحات بازنمایی برساخت زن نشریات تخصصی هنری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۲ تعداد دانلود : ۱۸۶
رسانه های مکتوب، از جمله نشریات تخصصی هنری یا هنری ادبی، می توانند از واقعیت های اجتماعی تصویری برساخته را عرضه کنند که در فهم مخاطبان آن ها از جامعه بسیار تأثیرگذار است، پژوهش در این مقاله با پرسش از اینکه؛ چه برساختی از زنان در نشریات تخصصی هنری یا هنری ادبی در دوره اصلاحات (1376 1384) صورت گرفته است، بر آن است تا رویکرد هر یک از نشریات مورد مطالعه را در پرداختن به زنان و مسائل آنان دریابد. بدین منظور با بهره گیری از نظریه بازنمایی استوارت هال و با استفاده از تحلیل مضمون (تحلیل تماتیک)، 27 نشریه هنری یا هنری ادبی منتشره در دوره مزبور مطالعه شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که نشریات مورد نظر، در سه گروه، رویکردهای متفاوتی به موضوع داشته اند؛ در یک دسته از نشریات، تصویر زن یا به غیبت رفته یا از آن احتراز شده است. در دسته دوم، تصویر زن در حاشیه قرار داده شده و در دسته سوم، به طور برجسته ای، برساخت گفتمانی از زن صورت گرفته است. تحلیل مضامین این نشریات نشان داد که تصویر بازنمایی شده از زنان، بسته به رویکردهای گاه تجاری برخی نشریات، به ویژه نشریات سینمایی، الزاماً با هدف تقویت گفتمان اصلاحات برساخته نشده، اما متأثر از نگاه مشارکت جوی زنان در گفتمان اصلاحات بوده است.
۱۴۰۲.

نقد و تحلیل پیرنگ و گونه روایت در رمان «شب نشینی کفتارها» اثر معصومه افراشی

نویسنده:
منبع: زن و فرهنگ سال دوازدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۴۷ 19 - 37

کلیدواژه‌ها: نقدوتحیل پیرنگ روایت رمان شب نشینی کفتارها معصومه افراشی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۶ تعداد دانلود : ۳۷۶
هدف پژوهش حاضر نقد و تحلیل پیرنگ و گونه روایت در رمان «شب نشینی کفتارها» اثر «معصومه افراشی» با تکیه بر الگوهای نوین ساختارگرایی و روایت شناسی می باشد. جامعه پژوهش آثار«معصومه افراشی» و نمونه مورد پژوهش رمان «شب نشینی کفتارها» بود. طرح پژوهش توصیفی – تحلیلی، که در بخش توصیفی اطلاعات از طریق اسنادی و کتابخانه ای گرد آوری شد ، و در بخش تحلیلی رمان شب نشینی کفتارها مورد مطالعه قرار گرفت. نخست، تاریخچه مختصری از ساختارگرایی و روایت شناسی در ادبیات داستانی معرفی و سپس به دو الگوی ارتباطیِ(پیوندی و گسستنی) در ساختار پیرنگ پرداخته شد. نتایج نقد و تحلیل ساختار پیرنگ و گونه روایت در رمان بر اساس نظریه های پژوهش نشان داد که می توان برای آن الگویی مشابه ترسیم کرد، زیرا ارزشی(هدف نهایی) به نام عمل به تکلیف انسانی و دفاع از اسلام و وطن دیده می شود. هم چنین «فرستنده» همیشه یک شخصیت نیست بلکه گاه یک حس و نیروی درونی نیز نقش شخصیت را ایفا می کند که برخاسته از اعتقادات دینی است و هیچ پاداش دنیوی یا شخصیت بیرونی در این امر دخیل نیست و نیروی فرستنده غیر شخصی است.
۱۴۰۳.

واکاوی نقش زنان در نظام آموزشی هرمزگان در دوره پهلوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن و جامعه سال دوازدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۴۸) 131 - 148

کلیدواژه‌ها: درمان بافت نگر انصاف محور نظریه بوزورمنی - نایج کیفیت زناشویی تعارضات زناشویی زوجین

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۴ تعداد دانلود : ۲۲۸
هدف :هدف پژوهش حاضر بررسی نقش زنان در نظام آموزشی جنوب ایران به خصوص استان هرمزگان در عصر پهلوی می باشد و با در نظر گرفتن فرهنگ مردم و نوع برخورد و دیدگاه آنها نسبت به زنان، به نقش آنان در تحولات نظام آموزشی در این عصر می پردازد. روش : این مقاله به روش توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر منابع اسنادی- کتابخانه ای، به واکاوی نقش زنان در نظام آموزشی هرمزگان دردوران پهلوی پرداخته و در پی پاسخ به این پرسش است که جامعه زنان به طور کلی و بالاخص زنان هرمزگان در نظام آموزشی دوره رضاشاه چه جایگاهی داشتند؟ یافته ها : تحقیق پیش رو نشان می دهد از سال 1319 به بعد در بخش ها و روستاهای هرمزگان آموزش و پرورش، شروع به فعالیت کرد و آنچه در این میان بسیار به چشم می آید یکی آن است که نقش خیرین (زنان و مردان ) و هیئت امناء ها در تاسیس و گسترش مدارس مقاطع مختلف، در این دوره در استان هرمزگان گاه پر رنگ تر از نقش دولت بوده است و دوم آنکه در میان آموزشگاه های متفاوت، نام آموزشگاه های دخترانه نیز به نسبت مناسبی به چشم می خورد. اولین دبستان دخترانه در بندرعباس در سال ۱۳۱۱ ه . ش به مدیریت و آموزگاری خانم طلعت باستی، تأسیس گردید و نقش بانوان هرمزگان در ترویج فرهنگ و تعلیم و تربیت دانش آموخته های بومی نقشی ماندگار است.
۱۴۰۴.

واکاوی نقش زنان در تحقق سبک زندگی اسلامی

نویسنده:
منبع: پژوهش های فقهی زنان و خانواده سال سوم بهار و تابستان ۱۴۰۰شماره ۵ 9 - 27

کلیدواژه‌ها: زنان سبک زندگی اسلامی گام دوم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۵ تعداد دانلود : ۳۱۰
یکی از مسائل مهم در بیانیه گام دوم، نهادینه شدن سبک زندگی اسلامی در جامعه است. برای تحقق این امر تمام افراد جامعه اسلامی سهیم هستند و در این میان تأثیر حضور و فعالیت های زنان، جایگاه ویژه ای دارد. در اسلام زنان از مقام و موقعیت والایی برخوردار هستند و در تاریخ اسلام، وقایع بزرگی را به سر انجام رسانده اند. پژوهش حاضر با روش تحلیلی-توصیفی و با رویکرد فقهی، نقش زن در تحقق سبک زندگی اسلامی را بررسی می کند. هدف از  نوشتار حاضر، بیان نحوه نقش آفرینی زن در ایجاد روش زندگی اسلامی است و نشان می دهد که یک زن با انجام وظایف خود به عنوان همسر و مسئولیت های مادری در تربیت و پرورش فرزندان مطابق آنچه خواست خداوند متعال است، می تواند در ایجاد چنین سبکی گام بردارد. در اجتماع نیز زن با حضور همراه با مراعات قیود و شرایط بیان شده در اسلام یعنی، پوشش و رفتار مناسب و به دور از تبرج و خودآرایی، قدم مهم دیگری است که در راه نیل به هدفش برمی دارد.
۱۴۰۵.

رواج ازدواج خویشاوندی و عوامل پشتیبان آن در میان زنان حداقل یک بار ازدواج کرده مناطق شهری استان بوشهر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی زنان سال بیست و سوم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۹۴ 7 - 25

کلیدواژه‌ها: ازدواج ازدواج خویشاوندی خانواده استان بوشهر نوسازی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۷ تعداد دانلود : ۲۶۸
ازدواج خویشاوندی یکی از اشکال رایج ازدواج در جامعه ی ایرانی است که همواره توجه محققان را به خود جلب کرده است. تئوری های ساختاری مدعی اند، با افزایش عناصر نوسازی همانند تحول در شیوه ی تولید اقتصادی، تحصیلات، شهرنشینی، رشد درآمد و گسترش مصرف، ارتباطات سریع تر و تغییرات شبکه ها و سرانجام گسترش سایر فناوری های جدید این نوع ازدواج رو به کاهش خواهد رفت. هدف تحقیق حاضر بررسی میزان رواج ازدواج خویشاوندی و عوامل پشتیبان آن است که در این راستا با بهره گیری از نمونه گیری خوشه ایی چندمرحله ای 600 زن 18 تا 44 ساله واجد شرایط در نقاط شهری استان بوشهر مطالعه شدند. براساس نتایج تحقیق حاضر، در جامعه ی مطالعه شده ازدواج خویشاوندی با 2/41 درصد، رواج و مطلوبت دارد. نتایج تحلیل چند متغیره با استفاده از رگرسیون لجستیک نشان داد، با کنترل سایر متغیرهای پژوهش، احتمال ازدواج خویشاوندی در میان پاسخ گویانی که سن ازدواج آنها پایین تر و الگوی انتخاب ازدواج آنها والدمحور است، بیشتر است. همچنین احتمال ازدواج خویشاوندی در میان افراد با تحصیلات پایین تر بالاتر است. درمجموع با توجه به نتایج این پژوهش می توان گفت، تحولات ازدواج خویشاوندی در جامعه ی ایران بیش از آنکه مستقیم از عناصر نوسازی تأثیر بپذیرد از تحولات در سایر ابعاد نهاد خانواده و ازدواج مانند سن ازدواج، الگوی انتخاب همسر و تحولات باروری متأثر خواهد بود. به نظر می رسد، تغییرات در این عوامل پشتیبان زمینه ی کاهش رواج ازدواج های خویشاوندی در آینده شود.
۱۴۰۶.

ساخت، اعتبار یابی و روایی یابی ابزار سنجش نگرش به نقش اجتماعی زنان در بین دانشجویان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن و جامعه سال دوازدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۴۵) 15 - 27

کلیدواژه‌ها: زنان نگرش به زنان روانسنجی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۵ تعداد دانلود : ۳۰۱
مقدمه و هدف: یکی از ابعاد مهم در حوزه نارضایتی زنان نسبت به برخوردهای اجتماعی، نگرش های اجتماعی است که نسبت به آنها شکل گرفته است. با وجود اهمیت این موضوع، نبود ابزار سنجشی مناسبی برای پرداختن علمی به آن از موانع اصلی است. به همین منظور در پژوهش حاضر تلاش شده است ابزار روا و معتبری برای سنجش نگرش به زنان در بین دانشجویان تهیه شود. مواد و روش ها: با توجه به هدف، پژوهش حاضر از نوع «تحقیق و توسعه» است. جامعه پژوهش حاضر شامل کلیه دانشجویان مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترای دانشگاه های آزاد اسلامی، پیام نور، علوم پایه، علوم پزشکی و سراسری در چهار گروه رشته تحصیلی علوم انسانی، علوم پزشکی، علوم پایه، فنی و مهندسی و هنر شهر زنجان است که در نیمسال دوم سال تحصیلی95-1394 ثبت نام تحصیلی کرده اند. یافته ها: نتایج تحلیل عاکلی اکتشافی و تاییدی پنج عامل زیربنایی، شغلی(با 7 سؤال)، خانوادگی(با 7 سؤال)، روابط اجتماعی(با 5 سؤال)، عاطفی-جنسی(با 5 سؤال) و رهبری و مدیریت(با 4 سؤال) را برای ابزار نگرش به زنان تعیین کرد. این پنج عامل در مجموع با 28 سؤال اندازه گیری می شوند و در مجموع 60/70 درصد از واریانس کل سؤال ها را تبیین می کنند. بحث و نتیجه گیری: با شناسایی این عوامل زیربنایی می توان از ابزار این پژوهش در پژوهش های مرتبط با زنان برای شناخت بیشتر و آموزش ها و برنامه ریزی های مؤثر استفاده کرد.
۱۴۰۷.

ارایه مدل رابطه علی سرمایه روان شناختی با اضطراب اجتماعی و نقش واسطه ای سبک های مقابله ای در دوره شیوع بیماری کووید-19 در دانشجویان دختر

نویسنده:
منبع: زن و فرهنگ سال دوازدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۴۷ 109 - 120

کلیدواژه‌ها: سرمایه روان شناختی اضطراب اجتماعی سبک مقابله ای کووید-19

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۳ تعداد دانلود : ۲۵۴
هدف از پژوهش حاضر ارایه مدل علی سرمایه روان شناختی با اضطراب اجتماعی و نقش واسطه ای سبک های مقابله ای در دوره شیوع بیماری کووید- 19 در دانشجویان دختر می-باشد. جامعه آماری شامل دانشجویان دختر مقطع کارشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نیشابور بود، که از این میان 280 نفر به شیوه در دسترس به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. طرح پژوهش همبستگی و از نوع معادلات ساختاری بود. گردآوری داده های پژوهش با استفاده از پرسشنامه های اضطراب اجتماعی کانور (2000)، مقیاس سرمایه روان شناختی لوتانز و همکاران (2007) و پرسشنامه سبک های مقابله پارک (2007) و به شیوه آنلاین صورت گرفت. برای تحلیل داده ها از روش های آماری همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر استفاده شد. نتایج نشان داد، متغیر سرمایه روان شناختی بر اضطراب اجتماعی اثر مستقیم و غیر مستقیم داشت؛ یعنی علاوه بر اثر مستقیم، به واسطه سبک مقابله ای کارآمد (مثبت) و ناکارآمد (منفی) بر اضطراب اجتماعی به صورت غیر مستقیم اثرگذار بوده و در ضمن مدل ارائه شده برازنده داده ها بود.
۱۴۰۸.

حمایت از زنان شاغل در پرتو قوانین استخدامی

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه حقوق بشری سال هفتم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۲۴) 87-101

کلیدواژه‌ها: حق بر شغل استخدام حقوق استخدامی اصل 21 قانون اساسی حقوق تأمین اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۳ تعداد دانلود : ۲۹۴
در جهان امروز، زنان درصد زیادی از جمعیت هر جامعه ای را به خود اختصاص داده و با ارتقاء خود در سطوح مختلف از جمله تحصیلات، به بازیگران مهمی در عرصه های اجتماعی و سیاسی جوامع تبدیل شده اند. با توجه به این که گذر زنان از وظایف سنتی و ورود آنان به عرصه های شغلی، نافی انجام وظایف مهم همسری و مادری نمی باشد؛ لذا آنچه در خصوص زنان شاغل اهمیت وافری دارد، حمایت های خاص از آنان می باشد، زیرا اشتغال در بیرون منزل، هم زمان با ایفای وظایف زناشویی و خانوادگی، قطعاً با دشواری هایی همراه است و این امر نیازمند توجه و التفات قانون گذار به این گروه می باشد. سؤال این پژوهش بر این اساس است که آیا قانون گذار با توجه به حقوق شهروندی، حقی را در قانون برای زنان شاغل در نظر گرفته است؟ مفروض نیز این است که قانون گذار اساسی در اصل 21 قانون اساسی به لزوم ایجاد حمایت های خاص برای زنان پرداخته و در قوانین عادی نیز در برخی موارد حمایت هایی را نیز در نظر گرفته است. روش تحقیق در این پژوهش از نوع توصیفی - تحلیلی است و در گردآوری منابع از روش کتابخانه ای استفاده شده است.
۱۴۰۹.

طراحی الگوی سبک زندگی دینی زنان: پژوهشی مبتنی بر وصیتنامه شهدای زن در دفاع مقدس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فصلنامه فرهنگی - تربیتی زنان و خانواده سال پانزدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۵۶ 7 - 40

کلیدواژه‌ها: الگو سبک زندگی دینی نظریه داده بنیاد وصیتنامه و دست نوشته شهدای زن دفاع مقدس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۹ تعداد دانلود : ۲۹۴
بی شک سبک زندگی در مواجهه فرهنگ و جامعه ایرانی با فرهنگ و نگرش غربی و مدرن تحول یافته و مورد چالش جدی قرار گرفته است. از آن جا که جامعه ایران یک جامعه دیندار، دین محور و خدامحور است، توجه به سبک زندگی دینی ضرورت می یابد. این پژوهش بر اساس راهبرد داده بنیاد از انواع پژوهش های کیفی، به طراحی الگویی برای سبک زندگی دینی زنان، بر اساس وصایای هفت تن از شهدای زن پرداخته است. این شهدا علاوه بر نقش مهمی که در عرصه خانواده داشته اند، توانسته اند نقش انکارناپذیر و مؤثری در پیشبرد اهداف دفاع مقدس داشته باشند. پژوهشگر پس از یافتن مفاهیم از وصایا و کدگذاری، آنها را مقوله بندی کرده و در نهایت، به طراحی الگو دست یافته است. یافته های تحقیق بیانگر آن است که این الگوی همه جانبه، شامل رسالت های زنان در زمینه های فردی و ایدئولوژیکی، مانند: توجه به خداشناسی، خودشناسی و معادشناسی همراه با تأکید کامل به رشد اخلاق فردی است. همچنین یافته های این پژوهش نشان می دهد که بانوان در روابط زوجین، ارتباط با والدین و فرزندان دارای مسئولیت هستند که مهم ترین آنها تبدیل خانه به کانون محبت و تلاش برای تربیت نسل صالح است. علاوه بر این، یافته ها نشان می دهد که زنان در عرصه سیاست داخلی و خارجی باید بصیرت داشته، دشمن خود را بشناسند و در قبال رهبر و مؤمنین وظایف خود را انجام دهند و ضمن حضور در صحنه های علمی و فرهنگی، لوازم حضور در جامعه را که مهم ترین آنها متخلق شدن به آداب و اخلاق اسلامی است، رعایت کنند.
۱۴۱۰.

مطالعه ی تجربه ی زیسته ی روابط زمانی و مکانی زنان سالمند در بستر زندگی روزمره شان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی زنان سال بیست و سوم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۹۲ 85 - 108

کلیدواژه‌ها: زنان سالمند پیر شدن در مکان دلبستگی مکانی همبستگی اجتماعی کنش های فردی و اجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۷ تعداد دانلود : ۳۵۴
زنان سالمند تجارب زیسته ی گوناگونی را متأثر از بسترهای متنوع فرهنگی در زندگی خویش رقم می زنند. این مقاله روابط زمانی و مکانی زنان سالمند در بستر فرهنگی و چگونگی پیر شدن آنان را در مکان نشان می دهد. پژوهش حاضر ضمن ارائه انواع کنش های فردی و جمعی زنان سالمند، ترجیحات آنان را در انتخاب نوع فعالیت، زمان فعالیت و مکان فعالیت مطالعه می کند. بر این اساس، مناطق 12 و 14 تهران انتخاب شده اند و با 57 نفر از زنان سالمند از طریق نمونه گیری هدفمند مصاحبه عمیق در شهر تهران انجام شده است. یافته ها نشان می دهند که ترجیح اصلی زنان سالمند فعالیت های اجتماعی و گروهی در سطح خانه و محله شان است. آنان به طرق گوناگون سعی در حفظ و ارتقاء کنش های جمعی و گسترش حلقه های ارتباطی خود دارند و اکثرا خانه های خویش را مرکز تعاملات انسانی خود قرار می دهند. در نهایت آنان از طریق گسترش دوستی با همسالان خود، به خودشان عزت نفس می دهند و از طریق همبستگی اجتماعی، سرمایه گذاری فرهنگی و اجتماعی می کنند. علاوه بر ارتباط با افراد ، کاربرد فراوان اشیاء در بستر مکان راهکار دیگر آنان برای گذر زمان است و تلاش می کنند تا گذر عمر برایشان دلپذیر باشد. لذا از طریق شیءگرایی، خلأ فرزندان و اطرافیان را در خانه جبران می کنند.
۱۴۱۱.

مطالعه تطبیقی زبان زنانه و مردانه در آثار هنرمندان معاصر عرب با موضوع جنگ(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن در فرهنگ و هنر دوره ۱۳ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ 647 - 666

کلیدواژه‌ها: زبان زنانه فمینیسم پست مدرن هنر معاصر عرب هنر و جنگ

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۱ تعداد دانلود : ۱۹۷
  فمینیسم پست مدرن با گسترش تفاوت های زنانگی و مردانگی قائل به زبان زنانه است که آن را یک عامل متمایزکننده بین آثار هنری و ادبی زنان و مردان می داند و ویژگی هایی چون استفاده از نمادهای چندلایه و پیچیده، استفاده خاص از تن در آثار و وارونه ساختن ارزش های زیبایی شناختی را برای آن برمی شمارند. در مقابل این دیدگاه ها، افرادی چون لیندا ناکلین مخالف شکل گیری چنین زبانی در آثار زنان هنرمند هستند. پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیل محتوا و با رویکرد تطبیقی در رابطه با شکل گیری زبان زنانه، به بررسی آثار هنرمندان معاصر زن عرب پرداخته و به دنبال پاسخِ این پرسش است که آیا زبان زنانه در آثار هنرمندان زن معاصر عرب شکل گرفته است؟ براین اساس، در کنار بررسی آثار زن عرب، آثار مردان عرب معاصر هم بررسی شده تا دستیابی به پاسخ پرسش با دقت بیشتری انجام گیرد. نمونه های مطالعه با موضوع جنگ انتخاب شده اند. از نتایج این پژوهش می توان به عدم شکل گیری زبان زنانه در این آثار و شباهت آنان با آثار هنرمندان مرد اشاره کرد.
۱۴۱۲.

چالش ها و راهکارهای توانمند سازی اجتماعی زنان در قرآن و روایات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زن و خانواده دوره نهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۲۱) 58 - 79

کلیدواژه‌ها: توانمند سازی اجتماعی مسولیت اجتماعی مشارکت اجتماعی خودباوری زنان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۰ تعداد دانلود : ۳۴۷
شناسایی چالش ها و موانعی که در مقابل توانمندسازی اجتماعی زنان، در تناسب با خلقت و هدف آفرینش زنان، از منظر قرآن کریم و روایات وجود دارد؛ هدف این نوشتار است. مساله اساسی اهمیت توانمندسازی زنان در برنامه های توسعه و اجرای این طرح ها در شهرها و روستاهای ایران اسلامی بر طبق مبانی غربی و فارغ از مبانی اسلامی است. در حالی که می توان راهکارهایی در جهت توانمندسازی اجتماعی زنان متناسب با ایجاد تمدن نوین اسلامی از منابع اسلامی ارائه نمود. صاحب نظران مسلمان در حکم تکلیفی فعالیت اجتماعی زنان، اختلاف دارند، که بعد از بررسی مبانی قرآنی و روایی، ضرورت مشارکت اجتماعی زنان و لزوم توانمندسازی اجتماعی زنان صحیح تر به نظر می رسد. تحقیق به روش تحلیل محتوای کیفی، به مشکلات زنان در ابعاد فردی، خانوادگی و اجتماعی زن برای مشارکت اجتماعی در منابع اسلامی پرداخته است. این مشکلات اعم از ضعف اعتقادی و شخصیتی یا عدم تبیین حقوق و تکالیف خانوادگی و یا اختلاط در جامعه، مورد شناسایی در متون اسلامی قرار گرفته اند. قرآن کریم و روایات راهکارهای توانمندسازی اجتماعی زنان را در قالب تبیین تکلیف و عبادت الهی، ارائه ی الگوهای مطلوب زنانه در مشارکت اجتماعی، تعیین شرایط حضور زنان، برجسته سازی اولویتها و ... بیان نموده اند.
۱۴۱۳.

ویژگی های روان سنجی مقیاس رفتارهای دلبستگی در افراد متأهل ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زن و خانواده دوره نهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۲۱) 127 - 147

کلیدواژه‌ها: پاسخگو بودن در دسترس بودن رفتارهای دلبستگی مشغولیت هیجانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۶ تعداد دانلود : ۲۷۸
هدف پژوهش تعیین ویژگی های روان سنجی مقیاس رفتارهای دلبستگی در افراد متأهل است. روش پژوهش همبستگی و جامعه آماری کلیه افراد متأهل ایران بود. با توجه به مسئله پژوهش، محقق جامعه هدف خود را افراد متاهل در مراکز دانشگاهی شهر تهران تعیین نمود که از میان آن ها به شیوه ی نمونه گیری در دسترس 271 نفر (اعم از کارکنان و دانشجویان) از دو مرکز مطالعات راهبردی دانشگاه امام حسین و خوابگاه دانشگاه الزهراء (156 زن و 115 مرد) انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش، مقیاس رفتار های دلبستگی سندبرگ، نووَک، جانسون و یوشیدا (2012) و پرسشنامه ی زوجی اینریچ فورز و السون (1989) است. داده ها با استفاده از روش تحلیل عاملی تاییدی تحلیل گردید. یافته ها نشان داد که رفتارهای دلبستگی خود و رفتارهای دلبستگی همسر، دو عامل جدا از هم هستند و شاخص های برازش تحلیل عاملی تاییدی نیز به جز، شاخصِ ریشه ی میانگین مربعات خطای برآورد در الگوی خود در محدوده ی قابل قبول بودند. ضریب آلفای کرونباخ برای زیرمقیاس خود و زیرمقیاس همسر، به ترتیب 71/0 و 82/0 بود. با توجه به ویژگی های روان سنجی مقیاس رفتارهای دلبستگی و تمرکز آن به رفتارهای عینی در روابط افراد متأهل، استفاده از این مقیاس در کارهای پژوهشی و طرح ریزی مداخلات دقیق تر و کارآمدتر به منظور تقویت پیوندهای دلبستگی در افراد متأهل به مشاوران و روا شناسان خانواده، پیشنهاد می شود.
۱۴۱۴.

اخلاق تشریع کیفر برای بانوان در فقه امامیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زن و خانواده دوره نهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۲۱) 148 - 167

کلیدواژه‌ها: زن مرد جنسیت احکام فقهی اخلاق

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۱ تعداد دانلود : ۲۷۶
یکی از چالش ها و شبهاتی که امروزه، فراروی آموزه ها ی شرعی قرارگرفته، این است که گفتمان و الگوی اسلام، نگاهی جانب دارانه به حقوق مردان داشته و درزمینه ی حقوق زنان با نوعی تبعیض و جنسیت زدگی همراه است. مدعیان چنین دیدگاهی با پیش کشیدن مصادیقی از احکام فقهی که در بادی امر، موهم رَواداشت تبعیض است، سعی در مدلل کردن نظریه خود نموده اند. جستار حاضر درصدد است تا در راستای رفع شبهه مزبور در حوزه حقوق کیفری، به تبیین سیستم حقوقی اسلام در تشریع کیفر برای زنان بپردازد. این پژوهش به شیوه توصیفی-تحلیلی بوده و ضمن بیان مبانی اخلاقی ناظر بر تشریع مجازات ها برای زنان در فقه امامیه به ارائه احکام کیفری خاص زنان در ارتباط با تشهیر، تبعید، هم جنس گرایی، ارتداد، کیفیت اجرای حدّ، محل نگهداری محکومان و تاخیر در مجازات در شرایط خاص که با عنایت به مبانی مزبور وضع شده اند پرداخته است. نتایج پژوهش حاکی از این است که تشریع مجازات برای زنان در اسلام بر پایه دو مبنای نگاه کرامت محور به زن و رعایت عدالت صورت گرفته و اسلام در حوزه حقوق کیفری، نه تنها نگاه جانبدارانه ای به مردان ندارد بلکه از برخی احکام وضع شده این گونه به دست می آید که سعی در تسهیل و تخفیف مجازات برای زنان است؛ قابل ذکر است که از منظر پژوهش فرارو، وجود چنین تفاوت هایی نه تنها حکایت از تبعیض در تشریع ندارند؛ بلکه از اخلاق و عدالت در قانون گذاری نشئت گرفته و با توجه به ویژگی های متفاوت ژنتیکی و روحی غیرقابل انکار موجود میان زن و مرد، در آموزه های شریعت ورود یافته اند.
۱۴۱۵.

سنت واسطه گری ازدواج؛ از مسأله شناسی تا توانمندسازی آموزشی (موردمطالعه: واسطه گری ازدواج در شهر مشهد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زن و خانواده دوره نهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۲۱) 9 - 33

کلیدواژه‌ها: واسطه گران ازدواج نیازسنجی توانمندسازی آموزش

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۰۸ تعداد دانلود : ۳۵۰
واسطه گری ازدواج ازجمله فرآیندهای سنتی در تشکیل خانواده است که احیاء و تقویت آن از طریق توانمندسازی آموزشی واسطه گران، نقشی مؤثر در تسهیل ازدواج و پیشگیری از آسیب طلاق دارد. از آنجا که پیش نیاز توانمندسازی مؤثر، فهم دقیق مسائل و نیازهای واسطه گری است، پژوهش حاضر با بهره گیری از یک روش ترکیبی، مسأله شناسی و نیازسنجی واسطه گری در شهر مشهد و نسبت یابی آن را با توانمندسازی آموزشی از دید متخصصان خانواده دنبال نموده است تا درنهایت بتواند مبتنی بر اطلاعات به دست آمده، یک صورت بندی اولیه از الگوی توانمندسازی آموزشی واسطه گران ازدواج پیشنهاد دهد. اجرای گروه کانونی و به دنبال آن طراحی پرسشنامه محقق ساخته و انجام پیمایش در میان 600 نفر از 996 تن از واسطه گران ازدواج، ما را به این نتیجه رساند که مسائل و نیازهایی از قبیل «آگاهی های عقیدتی و تعهدپذیری واسطین، توانایی در ارزیابی آمادگی ازدواج دختر و پسر ازلحاظ بلوغ اجتماعی و عاطفی، ارتباط مؤثر، مسأله راستی آزمایی و...» بیشترین فراوانی را داشته اند. همچنین مصاحبه با متخصصان به منظور تدقیق نیازهای آموزشی و نسبت یابی با توانمندسازی آموزشی، اولویت هایی از قبیل مهارت «کشف آمادگی و بلوغ فرد برای ازدواج، کفویت شناسی، الگوهای تعارف (آشنایی دادن) طرفین در واسطه گری، مهارت برقراری ارتباط موثر و فن بیان و...» را برجسته نمود. درنهایت بر اساس جمع بندی این اطلاعات «الگوی توانمند سازی واسطین در شهر مشهد در سه سطح مقدماتی، نیمه تخصصی و تخصصی» از سوی پژوهشگران ارائه شد.
۱۴۱۶.

تدوین چارچوب الزامات و شرایط تحقق شایستگی ها و قابلیت های زنان: مطالعه موردی زنان استان فارس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن و جامعه سال دوازدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۴۷) 19 - 32

کلیدواژه‌ها: توانمندسازی توسعه زنان الزامات و شرایط جامعه ایران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۳ تعداد دانلود : ۲۱۵
هدف : هدف این پژوهش، شناسایی الزامات و شرایط تحقق توسعه توانمندسازی زنان بر اساس شایستگی های زنان جامعه ایرانی می باشد. روش : روش پژوهش حاضر، کیفی از نوع مطالعه موردی می باشد. مشارکت کنندگان بالقوه این پژوهش شامل متخصصان و اعضای هیأت علمی در رشته های مختلف تعلیم و تربیت (علوم تربیتی)، جامعه شناسی، حقوق و روانشناسی و همچنین زنان نمونه استان فارس (مدیران زن و مادران نمونه) بودند، که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و معیار اشباع نظری 13 نفر از متخصصان و 15 نفر از زنان و مادران  نمونه شهر که تصدی مدیریتی داشتند، انتخاب شدند. روش جمع آوری داده ها مصاحبه عمیق و مطالعه اسناد مرتبط با موضوع پژوهش بود. جهت بررسی الزامات و شرایط تحقق توسعه توانمندسازی زنان بر اساس شایستگی های زنان جامعه ایرانی از روش تحلیل شبکه مضامین استفاده شد. یافته ها : در نتیجه الزامات و شرایط تحقق توسعه توانمندسازی زنان در قالب 5 مؤلفه سازمان دهنده آموزشی- پرورشی، سیاسی- اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و فضای خانوادگی تدوین گردید. به منظور اعتباریابی نتایج کیفی از تکنیک های قابل قبول بودن و قابل اعتماد بودن استفاده شد.
۱۴۱۷.

بررسی دیدگاه اسلام در مورد عملکرد اقتصادی زنان و نقش آنان در توسعه اقتصادی

نویسنده:
منبع: پژوهش های میان رشته ای زنان دوره سوم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۶) 75 - 92

کلیدواژه‌ها: قرآن توسعه توسعه سرمایه انسانی تعالیم اسلامی استقلال مالی آموزش و زنان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۴۷ تعداد دانلود : ۳۶۶
اسلام با تبیین جایگاه حقیقی زن، حقوق مالی و اقتصادی فراوانی را برای زنان در نظر گرفته است. لیکن برای ایشان مسئولیت های مالی در تأمین معاش خانواده قرار نداده است. لذا، زنان نه تنها از استقلال مالی برخوردار هستند بلکه تمام حقوق مالی متعلق به زن در نظام حقوقی اسلام (مانند ارث، مهریه، نفقه، درآمد ناشی از کار و ...) متعلق به او است و هیچ کس حق تعرض، مطالبه و تصرف آن را ندارد. علاوه بر این زنان در تشکیل سرمایه انسانی و توسعه اقتصادی جامعه مؤثر هستند. باتوجه به نقش هایی که زنان در توسعه اقتصادی جامعه دارند، در این مقاله به بررسی دیدگاه اسلام در مورد حقوق اقتصادی زنان پرداخته و سپس نقش هایی که زنان در توسعه اقتصادی جامعه اسلامی دارند، مورد ارزیابی قرار می گیرد و پیشنهاداتی در جهت ارتقای توانمندی زنان ارائه می شود. روش بررسی موضوع در این مقاله توصیفی-تحلیلی است.
۱۴۱۸.

تحلیل بزه دیدگی زنان در رمان «سنگ صبور» بر مبنای جامعه شناسی جنایی

نویسنده:
منبع: زن و فرهنگ سال دوازدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۵۰ 17 - 28

کلیدواژه‌ها: بزه دیدگی زنان رمان سنگ صبور جامعه شناسی جنایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۹ تعداد دانلود : ۴۳۲
هدف پژوهش حاضر، تحلیل بزه دیدگی زنان در رُمان سنگ صبور صادق چوبک بر مبنای جامعه شناسی جنایی می باشد. جامعه شامل این اثر بوده و نمونه موردی پژوهش زنان بزه دیده در این داستان است. طرح پژوهش از نوع تحلیل گفتمان کیفی بوده و گردآوری اطلاعات از طریق فیش برداری صورت گرفته است. برای تحلیل داده ها نیز از روش تحلیل محتوا استفاده گردید. نتایج نشان داد که، یکی از بحران های کنونی اجتماع بشری، رشد روزافزون خشونت و بز ه دیدگی زنان است. بدرفتاری با زنان در همه کشورهای جهان مسأله عمومی تلقی شده و دارای پیامدهای بغرنجی است. این موضوع در ادبیات داستانی ایران به ویژه آثار صادق چوبک نمود فراوانی داشته به گونه ای که شاکله اصلی داستان های وی را زنان آسیب پذیر تشکیل دادند. او با نگاهی واقع گرا به مسائل پیرامونی خود، به خصوص در رمان سنگ صبور سعی در نشان دادن مهم ترین آسیب های اجتماعی دوران خود داشته است. صادق چوبک زنان را بیش از دیگران در برابر خشونت، در معرض خطر دانسته است. او در بعد خشونت توجه خود را بیشتر بر خشونت روحی در عرصه خصوصی و خشونت غیرزناشویی و بهره کشی اقتصادی در عرصه عمومی قرار داده است. این امر را او از یک سو، ناشی از شرایط اجتماعی مردسالار آن دوران و از سویی دیگر معلول مشکلات اقتصادی رایج آن عصر چون فقر و نداشتن شغل مناسب می داند. از این رو با نگاه به آموزه های جامعه شناسی جنایی می توان این رُمان را بر مبنای نظریه فعالیت روزمره و سبک زندگی پیوند زده و آن را تحلیل جرم شناسانه و جامعه شناسانه نمود.
۱۴۱۹.

تزاحم اشتغال و فرزند پروری مادران شاغل و ارائه الگوی متناسب در فقه و حقوق(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: مطالعات اسلامی زنان و خانواده سال ۸ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱۵ 35 - 62

کلیدواژه‌ها: فرزندپروری مادری اشتغال تزاحم سیاست گذاری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲ تعداد دانلود : ۳۱
یکی از شاخص های جوامع در حال توسعه، میزان مشارکت و نقشی است که زنان در آن کشور برخوردار هستند. با افزایش سطح تحصیلات بانوان، تقاضای ورود به عرصه کار و فعالیت از سوی آنان، روندی صعودی داشته است. اشتغال زنان در کنار مسئولیت مادری، چالش هایی را پیش روی زنان قرار می دهد. دغدغه زنان برای فرزندپروری مطلوب و چگونگی انطباق شرایط آن با فضای کار، نیازمند تحلیل روشمند است تا با بررسی ابعاد هویت زنان و اشتغال، در مواجهه با تبعات و مشکلات ناشی از تزاحم نقش ها، تدابیر منطقی، مناسب و منطبق بر مولفه های شرعی و عرفی قابل اجرا اتخاذ گردد. پرسش اساسی تحقیق این است که با توجه به حق مشارکت اجتماعی زنان در عرصه اشتغال و اقتصاد خانواده و از سویی ایفای نقش مادری، چگونه این دو مقوله قابل جمع است؟ آیا سیاست ها و قوانین موجود، از ایفای هر دو نقش پشتیبانی می کند؟ پژوهش میان رشته ای حاضر، با تبیین هویت و نقش مادری و اشتغال زنان در فقه و حقوق و بیان دیدگاه های موجود و نیز ارائه راهکار حل تزاحم، با روش توصیفی- تحلیلی از گزاره های مرتبط و به صورت اسنادی نگاشته شده است و با بهره گیری از منابع معتبر دینی، الگوی متناسب برای زنان شاغل مادر را ارائه می کند. نتایج نشان می دهد که توجه به حق بر سلامت زنان در بعد شغلی و بازنویسی قانون کار و قوانین حمایتی از اشتغال زنان در جامعه، دو وظیفه مهم کارآمد خواهند بود و بدیهی است مدیریت این دو وظیفه بر عهده مادران است و دولت و نهادهای حقوقی در نظام اسلامی، وظیفه حمایتی دارند.
۱۴۲۰.

بررسی رابطه شیوه های فرزندپروری و پرخاشگری: نقش واسطه گری غلبه اجتماعی و توجه اجتماعی در دختران نوجوان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن و جامعه سال دوازدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۴۷) 191 - 204

کلیدواژه‌ها: فرزندپروری غلبه اجتماعی توجه اجتماعی پرخاشگری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۹ تعداد دانلود : ۲۳۳
هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی پیشایندهای شناختی اجتماعی پرخاشگری در قالب یک مدل علی است. طرح پژوهش از نوع همبستگی و معادلات ساختاری است. روش: جامعه آماری پژوهش را کلیه دانش آموزان نوجوان دختر متوسطه دوم شهر یاسوج در سال تحصیلی 98-1397 تشکیل دادند که تعداد 245 نفر از آنان از راه نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از مقیاس شیوه های فرزندپروری بامریند، مقیاس غلبه اجتماعی پراتو، سیدانوس، استالوورث و مال، مقیاس میزان توجه اجتماعی رید و آکینو و مقیاس پرخاشگری باس و پری استفاده شد. برای تحلیل داده ها از معادلات ساختاری و برای بررسی نقش واسطه گری از دستور بوت استراپ در AMOS استفاده شد. یافته ها: یافته ها نشان داد، فرزندپروری آسان گذاری هم دارای اثر مستقیم و هم اثر غیرمستقیم با واسطه گری گرایش به غلبه اجتماعی و اجتناب از غلبه اجتماعی بر پرخاشگری بود. فرزندپروری استبدادی نیز دارای اثر غیرمستقیم با واسطه گری گرایش به غلبه اجتماعی و اجتناب از غلبه اجتماعی بر پرخاشگری بود. فرزندپروری دموکراتیک نیز دارای اثر غیرمستقیم با واسطه گری اجتناب از غلبه اجتماعی و توجه اجتماعی بر پرخاشگری بود.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان