تفسیر قرآن

از جمله مبانى فکرى شیعه، عقیده به «امر بین الامرین» است. در این نوشتار سعى شده است درستى و استحکام نظریه «امر بین الامرین» با استناد به اصل توحید افعالى و خالقیت استقلالى خداوند، اصل اصیل علیت و نیز اصل مراتب تشکیلى وجود نشان داده شود. نویسنده کوشیده است به اجمال و در حد ضرورت آیات قرآن را در یک منظومه مرتبط و دسته‏بندى ریاضى‏گونه و قابل مقایسه قرار دهد و با نشان دادن نظارت برخى عناصر متن بر برخى دیگر، گروه‏هاى مختلف آیات قرآن را با ارجاع به اصول موضوعه و محکمات خود متن فهم نماید و از دسته‏بندى گروه‏هاى مختلف آیات قرآن که بیش از ده گروه است به دلالت جامعه میان آنها که نظریه قویم «امر بین الامرین» دست یابد

۲۹۶۳.

بایسته‏هاى پژوهشى در موضوع قرآن و جهان معاصر(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: حسینعلی رحمتی

منبع: پژوهشهای قرآنی ۱۳۸۶ شماره ۴۹ و ۵۰ ویژه نامه قرآن و خانواده

کلیدواژه‌ها: قرآن قرآن و دنیاى معاصر قرآن و انسان امروز ضرورت‏ها و بایسته‏ها دفاع از قرآن بایسته‏هاى قرآن پژوهى

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن انسان و جامعه در قرآن جامعه در قرآن

تعداد بازدید : ۳۳۲۱

قرآن، کتاب آسمانى و حبل المتین هویت بخش مسلمانان در طول تاریخ است. در باور پیروان دین اسلام، این کتاب، دستورنامه‏اى غنى و ارزشمند براى تربیت همه جانبه انسان در عرصه‏هاى فردى و اجتماعى و در همه زمان‏ها و مکان‏ها، و از جمله در دوران معاصر، است. لکن اثبات این امر و دفاع از آن نیازمند توجه به نکته‏ها و مباحثى است که نوشتار حاضر عهده‏دار بررسى برخى از آنهاست. مفروض و مدعاى این مقاله آن است که بدون توجه به این نکته‏هاى کلیدى، فرایند پژوهش درباره توانایى قرآن براى پاسخگویى به نیازهاى جامعه معاصر، و دفاع از این امر، با سختى‏ها و اشکال‏هاى فراوان روبرو خواهد شد. در نوشتار حاضر، با رویکردى نظرى - کاربردى، پس از تبیین ضرورت‏هاى بحث، برخى از نکته هایى که در بررسى و تحقیق پیرامون موضوع زندگى و زایندگى قرآن در دنیاى امروز توجه به آنها لازم است بیان خواهد شد. این بایسته‏ها در ذیل عنوان‏هایى چون موضوع‏شناسى، قرآن‏شناسى، مخاطب‏شناسى، روش‏شناسى، و آسیب‏شناسى صورت بندى شده است.

۲۹۶۴.

مبانی و شاخص های رشد معنوی انسان در قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محسن قاسم پور

منبع: پژوهش دینی پاییز ۱۳۸۶ شماره ۱۵

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن انسان و جامعه در قرآن انسان در قرآن

تعداد بازدید : ۳۶۰۱ تعداد دانلود : ۱۳۳۰

۲۹۶۵.

کرامت انسانی در پرتو قرآن و روایات

نویسنده: مصطفی سلیمی زارع کاظم قاضی زاده

منبع: بینات ۱۳۸۶ شماره ۵۳

کلیدواژه‌ها: کرامت کرامت انسانی نعمت کرامت ذاتی تکریم

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۹۳۴۸۰

با اندک توجه به کرامات و نعمت های خداوند، دوگونه کرامت را می توان برای انسان متصور شد. نخست کرامت عامه که تمام موجودات را در برگرفته و اشاره به رحمت عام پروردگار دارد و همگان در برخورداری از آن حق یکسانی دارند. نوع دیگر کرامتی است که تنها کسانی را شامل است که قدمی بیش از دیگران در مسیر سعادت خویش برداشته اند و از آن تعبیر به کرامت اکتسابی می شود. یعنی همت و تلاش انسان در راه تقرب خداوند تعیین کننده آن است که تا چه حد در ظل این نوع کرامات قرار گیرد. این نکته ای است که در طول تاریخ توسط برخی از جوامع بشری به باد فراموشی سپرده شده یا ـ از روی آگاهی ـ برای نیل به اهداف استعماری خود به آن بی توجهند. همواره حاکمان جور بر پایه تعصبات قومی و نژادی، حقوق اولیه انسان های دیگر را نادیده گرفته و آنها را از نعمتهایی که با همنوعان خود در استفاده از آنها مشترک بوده اند، محروم ساخته اند.

۲۹۶۶.

تجلی معالی و مفاهیم قرآن و احادیث نبوی در دیوان رودکی سمرقندی

نویسنده: شکرالله پورالخاص

منبع: پژوهش های اسلامی سال اول پاییز ۱۳۸۶ شماره ۱

کلیدواژه‌ها: مفاهیم قرآنی رودکی سمرقندی تاثیر آیات الهی در شعر رودکی قصص انبیاء در شعر رودکی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن موارد دیگر قرآن، ادبیات و هنر

تعداد بازدید : ۱۸۰۶

قرآن کریم، کتاب انسانسازی است که از جانب حضرت حق برای به سعادت رساندن نوع بشر نازل شده است. از همان آغاز رسالت حضرت ختمی مرتبت، محمد مصطفی(ص)، مسلمین به گونه های مختلف در آثار و گفتار خویش از آن بهره جسته اند. شاعران و نویسندگان نیز بنابه آموزه های دینی و پرورش یافتن در دامن مکتب مقدس اسلام برای بیان اندیشه ها و مکنونات قلبی خویش از آن بسیار تأثیر پذیرفته اند که این تأثیرات یا به صورت ارادی و با طرح از پیش تهیه شده و یا غیر ارادی و فی البداهه در آثارشان انعکاس یافته است. رودکی سمرقندی نیز بنابه آموزه های دینی و پرورش یافتن در دامن مکتب هدایت بخش اسلام از قرآن کریم بارها در اشعار خویش استفاده کرده است. با بررسی به عمل آمده، وی به سه صورت از آیات الهی بهره جسته است: الف) نقل مفاهیم و معانی قرآن کریم ب) تلمیحات و قصص انبیا ج) به کار بردن واژگان و ترکیبات قرآنی. این مقاله کوششی برای تبیین آن دسته از آیات و احادیثی است که این شاعر توانا از آنها در اشعار خویش به گونه های مختلف بهره جسته است.

۲۹۶۷.