ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۳٬۱۰۱ تا ۳٬۱۲۰ مورد از کل ۱۳٬۷۷۵ مورد.
۳۱۰۱.

تحلیل و بررسی انسجام در قرآن کریم و تفاوت آن در دیگر متون ادبی عربی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تحلیل انسجام متن ادبی قرآن کریم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳۵ تعداد دانلود : ۴۳۵
ا انسجام از جمله علومی است که مختص به قرآن کریم می باشد و علما برای آن اهمیت زیادی قائل شده اند؛ و انواع متفاوت آن را از قرآن کریم استخراج کرده اند. ابوالعلاء معری به تأثیر از آن دو نوع از انواع انسجام را در نثر خود به کار برده است؛ بنابراین آنچه از انسجام در کتاب معری دیده می شود ابداع نیست بلکه تقلیدی محض از قرآن کریم می باشد. این مقاله در پی آن است تا این دو نوع انسجام را در نزد معری بررسی نماید سپس تفاوت های آن با انسجام در قرآن کریم را بیان نماید؛ که یکی هماهنگی بین اسلوب های خبر از صفات خداوند با جمله های قبل از آن می باشد که بر خلاف قرآن کریم که همه صفات خداوند بر دو وزن فعول و فعیل آمده است و معری همه آن ها را بر وزن اسم فاعل ذکر کرده است؛ و به نظر می آید بازی او با کلمات و واژگان، عاملی است که او را به سمت آوردن صفاتی برای خداوند متفاوت از آنچه در قرآن کریم دیده می شود، سوق داده است؛ و انسجام دوم، آغاز کردن یک رجع با موضوعی است که رجع قبلی با آن خاتمه یافته است؛ بنابراین یک هماهنگی بین آغاز یک رجع در نزد معری و پایان رجع قبلی وجود دارد آن گونه که در قرآن کریم مشاهده می شود که یک سوره با موضوعی ادامه می یابد که سوره قبلی با آن موضوع پایان یافته است.
۳۱۰۲.

تحلیل شناختی استعاره های مفهومی حرکت در قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم استعاره مفهومی حرکت حوزه مبدأ حوزه مقصد فعل حرکتی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۹۷ تعداد دانلود : ۱۱۵۷
قرآن کریم شامل ظهور گسترده استعاره ها می باشد که در تعریف استعاره سنتی، جنبه زیبایی شناسی دارند. اما امروزه استعاره به عنوان یکی از الگوهای شناختی زبان می تواند عاملی برای مباحث میان رشته ای گردد و نقش بسزایی در تبیین جهان بینی حاکم بر قرآن داشته باشد. قرآن، زندگی انسان را به صورت حرکت به سوی خداوند در قالب استعاره بیان می کند. بر همین اساس برای درک ارتباط مفاهیم حرکتی در قالب استعاره با مفهوم زندگی، استعاره های مفهومی با حوزه مبدأ حرکت در قرآن کریم، با رویکرد شناختی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت و مشخص شد که افعال حرکتی چون جاء، اتی، تاب، ارسل، انزل، هدی و ضلل، به عنوان حوزه های مبدأ در درک استعاری حوزه های مقصد مانند: وحی، نبوت، سعادتمندی، گمراهی، قیامت، عذاب، مرگ، تغییر، پذیرش، اعمال و ... نقش آفرینی کرده اند. همچنین مشخص شد کاربرد هر یک از افعال حرکتی برای مفاهیم حوزه مقصد، علاوه بر انتقال ویژگی حرکت، ماهیت حرکت را نیز در هر یک از حوزه های مقصد تبیین می کنند. در نهایت استعاره های مفهومی حرکت استخراج شده در این مقاله، تحت پوشش استعاره بنیادی [زندگی سفر است] انسجام می یابند و به عنوان جنبه هایی از مفهوم زندگی از دیدگاه قرآن کریم در خدمت تحقق بخشیدن به هدف قرب الهی قرار می گیرند.
۳۱۰۳.

خودگروی اخلاقی؛ نگاهی قرآنی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: خودگروی اخلاقی نظریه اخلاقی اسلام اخلاق قرآنی خودگروی روان شناختی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۹۷ تعداد دانلود : ۵۷۲
عرضه نظریات رایج در فلسفه اخلاق بر قرآن و حدیث به عنوان منابع اصلی تفکر اسلامی و سنجش این نظریات با مبانی و مفاهیم این منابع، در عین صعوبت می تواند تا حدی برای ترسیم نظریه اخلاقی اسلام راهگشا باشد. در این مقاله، نظریه خودگروی اخلاقی به مثابه یکی از نظریات مطرح در حوزه اخلاق هنجاری، با عرضه بر قرآن کریم مورد بررسی قرار گرفته است. به نظر می رسد بیشتر آیات قرآن در حوزه اخلاق، ظاهری خودگروانه داشته، انسان را به سوی پی جویی منفعت اخروی خویش نظیر رسیدن به بهشت، رضوان الهی، فلاح و... ترغیب می کند. اما همچنان آیات دیگری را می توان یافت که در برابر خودگروی اخلاقی قرار دارند و این نشان دهنده آن است که نظریه اخلاقی اسلام با استناد به آیات قرآن کریم تنها در خودگروی خلاصه نمی شود و تبیین اینکه نظریه اخلاقی اسلام دارای چه ویژگی هایی است، نیازمند داشتن نگاهی جامع به آیات قرآن کریم و دیگر منابع است.
۳۱۰۴.

ارزیابی چیستی و چگونگی به کارگیری «سیاق» در نظریه ترتیب نزول نولدکه(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها:

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱۵ تعداد دانلود : ۵۷۸
نولدکه در مهم ترین اثر قرآنی خود به نام «تاریخ القرآن»، مباحث گوناگون علوم قرآنی را مطرح کرده و با ارائه نظریات مفصل و جدید، در میان مستشرقان به شهرت بالایی فراز می یابد. نظریه ترتیب نزول وی از مفصل ترین نظریه هایی است که با وجود گستردگی و اثرگذاری اش در جامعه علمی غرب، به طور روشمند و دقیق ارزیابی نشده است. او در این نظریه از ابزارهای گوناگونی جهت کشف ترتیب نزول استفاده می کند که یکی از مهم ترین آنها، قاعده سیاق است که از آن در ترتیب نزول جملات، آیه و آیات استفاده می کند. این نوشتار بر آن است تا با روشی توصیفی تحلیلی، موارد استفاده نولدکه از این ابزار را شناسایی و مطالعه کرده و برداشت او از قاعده سیاق و چگونگی به کارگیری این قاعده در نظریه مذکور را تبیین و ارزیابی کند. دستاورد این مطالعه نشان داد که او سیاق را در معنای هماهنگی با موضوع و محور سوره قلمداد کرده و از آن در تقطیع یک آیه، جداسازی یک آیه از آیات مجاور، و جداسازی چند آیه از سوره بهره برده است؛ هرچند که روش او در استفاده از سیاق جهت کشف ترتیب نزول، ناقص و نادرست می نماید و دستاوردهای او در کشف ترتیب نزول جملات، آیه و آیات، ره به جایی نبرده اند.
۳۱۰۵.

واکاوی مراد از «الذکْر» در آیه 44 سوره نحل(مقاله پژوهشی حوزه)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۷۴ تعداد دانلود : ۶۱۸
بسیاری از مفسران و مترجمان، مراد از«الذکر» در آیه 44 سوره نحل را قرآن می دانند. معتقدان این دیدگاه به دو دسته تقسیم می شوند: گروه اول که طیف وسیعی از مفسران را تشکیل می دهند، قاطعانه این نظر را بیان می کنند. گروه دوم ضمن پذیرش مفهوم قرآن برای «الذکر»، به دنبال حل مشکل ظاهری ناشی از این دیدگاه هستند. از سوی دیگر برخی مفسران مقصود از «الذکر» را سنت پیامبر6 دانسته اند. بررسی دلایل این دیدگاه ها بیانگر کاستی دقت آنان در سیاق و ظاهر الفاظ آیه است. ازاین رو نوشتار حاضر پس از اعتبارسنجی دلایل دیدگاه های ارائه شده مفسران، با تدبر در ظاهر و سیاق آیه و نیز واکاوی واژه «الذکر»، ثابت کرده که قائلان دیدگاه اول با ایجاد تغییر در ساختار آیه و خروج از معنای ظاهری، و قائلان دیدگاه دوم به دلیل عدم ارائه مستندات کافی، نتوانسته اند فهم صحیحی از «الذکر» ارائه کنند. در نهایت نگارندگان این پژوهش، به جهت سازگاری با ظاهر آیه، «وحی تفسیری» را مراد از «الذکر» در این آیه دانسته که به نظر می رسد در آیات دیگر با «حکمت» از آن نام برده شده است. با پذیرش دیدگاه «وحی تفسیری» برای «الذکر»، این مطلب اثبات می شود که در این آیه، «الذکر» غیر از «ما نُزّل الیهم» است و مشکل ظاهری آیه حل می شود.
۳۱۰۶.

روش شناسیِ برخی اسلوب های نفی در ترجمه قرآنِ حسین استادولی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ترجمه قرآن اسلوب های نفی استادولی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۰ تعداد دانلود : ۴۰۵
برگردانِ قرآن به زبان فارسی که در دو دهه اخیر رونق بسیاری پیدا کرده، هم ازنظر کمّی و هم ازنظر کیفی توجه برانگیز بوده و جایگاه ترجمه قرآن را به چنان سطحی ارتقا داده که خود به تنهایی به صورت دانش مستقلی در نظر گرفته شده است و شاخه های چندی را شامل می شود. یکی از این شاخه ها بررسیِ نحوه کاربرد شیوه های مختلف نفی یا نهی در قرآن است که در برگردان آیات به ویژه در زمینه یکسان سازیِ ترجمه بسیار تأثیرگذار خواهد بود. در ترجمه قرآنی که آقای حسین استادولی عرضه کرده اند، علاوه بر کمبودهایی که در برخی زمینه ها مشاهده می شود، در برگردانِ اسلوب های مختلفِ نفی هم ناهماهنگی هایی به چشم می خورد که به طور جدی نیازمند بازنگری و اصلاح است. در پژوهش حاضر که به شیوه توصیفی تحلیلی انجام شده است، کاستی های پدید آمده در برخی اسلوب های نفی در این ترجمه بررسی می شود.
۳۱۰۷.

خوانشی نو از آیات اذن قتال «أذن للذین یقاتلون...» با تکیه بر نزول مکی سوره حج(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سوره حج اذن قتال هجرت مکی تاریخ گذاری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۰۰ تعداد دانلود : ۴۸۱
براساس روایات ترتیب نزول تاریخ گذاری سوره حج به سال پنجم هجری خواهد رسید. لیکن بسیاری از مفسران برخلاف روایات مذکور، به سبب وجود آیات اذن قتال در این سوره، قائل به نزول آن در سال اول هجری شده اند. در عین حال سیاق مکی سوره حج موجب شده تا اغلب مفسران این سوره را آمیزه ای از آیات مکی و مدنی، بدون تعیین زمان دقیق نزول بدانند. مستندات مفسران در نزول مدنی سوره حج بر اقوال متقدمان، برخی روایات شأن نزول، روایات ترتیب نزول و مدنی بودن دستورِ به جهاد و به تبع آن آیات اذن قتال در این سوره، استوار است. درحالی که اقوال متقدمان متشتت بوده و روایات شأن نزول و ترتیب نزول با سیاق سوره ناهماهنگ است. درمقابل سیاق مکی سوره حج، روایات شأن نزول ذیل آیات اذن قتال و گزارش های تاریخی از وقایع نزدیک به هجرت پیامبر، نشانگر نزول این سوره در سال آخر حضور پیامبر در مکه است. این ایام مقارن با هجرت تدریجی مسلمانان به مدینه بوده است؛ لذا آیات اذن قتال در شهر مکه، خطاب به مهاجرانی که در مسیر هجرت در معرض تهاجم قرار داشتند، نازل شده تا برای حفظ حیات خود اجازه دفاع و مقابله با مشرکان را داشته باشند.
۳۱۰۸.

تحلیل تطبیقی طوفان نوح در تورات و قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قرآن تورات گستره عذاب قوم نوح طوفان نوح

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۰۹ تعداد دانلود : ۹۳۳
یکی از قصه های مشترک در تورات و قرآن کریم، قصه طوفان نوح علیه السلام است. بااین حال، در آن دو، گستره این عذاب از حیث جهانی یا منطقه ای بودن طوفان، دامنه هلاک شوندگان و نجات یافتگان به شکل متفاوتی انعکاس یافته است. همچنین، مبانی الهیاتی، اخلاقی و عقلی این داستان در تورات متفاوت از قرآن است. تورات گستره عذاب را به صراحت شامل کل کره زمین و شامل همه موجودات روی زمین معرفی می کند درحالی که مفسران قرآن در این مورد اختلاف دیدگاه دارند. برخی مفسران از عالم گیر بودن طوفان و برخی دیگر از محلی بودن آن دفاع کرده اند. در پژوهش حاضر که به روش توصیفی تحلیلی تدوین شده است، پس از نقل و نقد دیدگاه تورات و نیز تحلیل اهم آراء مفسران و بیان دلایل قرآنی، روایی و عقلی هر دیدگاه، به نقد نگره جهانی بودن طوفان پرداخته شده است و نهایتاً از محلی بودن طوفان، دفاع شده است.
۳۱۰۹.

نقد تحلیلی شبهات وارد بر تاریخ قرآن نولدکه پیرامون تحریف به نقصان قرآن

کلیدواژه‌ها: قرآن تحریف شرق شناسان نولدکه حدیث ضعیف

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۶۸ تعداد دانلود : ۱۱۳۵
تحریف، عاملی است که اصالت و اعتبار هر کتاب و کلام معتبری را با آسیب همراه می کند. نسبت تحریف به قرآن مجید، خواسته و یا ناخواسته در همین راستاست. اگر مسئله تحریف ناپذیری قرآن به اثبات نرسد، اعتبار قرآن به چالش کشیده می شود و هرگونه استناد به آن با مشکل اساسی روبه رو می گردد. دسته ای از شبهات مربوط به تحریف، از سوی مستشرقان ازجمله آقای نولدکه آلمانی مطرح شده است.این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی به دنبال پاسخ به این سؤال است که آیا کلمات و آیاتی از قرآن حذف و جابجا شده است یا خیر؟ شبهات مربوط به تحریف در این مقال، حدود چهار شبهه است. نولدکه و دیگر مستشرقان، با پیش فرض های نادرست و با استناد به برخی از احادیث ضعیف و گاه جعلی که بیشتر در منابع نامعتبر اهل سنت یافت می شوند و هم چنین برخی احادیث ضعیف که دست آویز غلات شیعه است و عدم درک تناسب و مفهوم برخی آیات قرآن و مطالب مستفاد از برخی منابع روایی، تفسیری و تاریخی، به طرح این آراء مبادرت ورزیده اند. آراء و شبهات آنان، با استفاده از همان منابع و روش ایشان و ایضاح مفهوم حقیقی آیات، روایات و برخی اصطلاحات تخصصی، بررسی و مورد نقد جدی قرار گرفته است.
۳۱۱۰.

نقش ریشه شناسی و سیاق در فهم آیات متشابه لفظی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آیات متشابه لفظی انفجار انبجاس ریشه شناسی سیاق

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۸ تعداد دانلود : ۵۱۸
آیات متشابه لفظی، آیاتی از قرآن کریم هستند که از نظر لفظ و معنا به یکدیگر شباهت دارند. بیشتر آیات متشابه لفظی، در داستان حضرت موسی و آیات مربوط به قوم یهود است. یکی از این موارد، آیات 60 سوره بقره و 160 سوره اعراف است که تفاوت روشنی در کاربرد دو واژه «انفجرت» و «انبجست» دیده می شود. در کتاب های توجیه آیات متشابه لفظی، دلایل گوناگونی برای این اختلاف در کاربرد واژگان این آیات متشابه لفظی ذکر شده است. ولی دلایل ذکرشده قابل نقد است و نمی توان به آن ها اعتماد کرد. دانش ریشه شناسی با ابزارهای مختلف، مانند: مقارنه واژگان بین زبان های سامی، شناخت اصل لغوی، اصل مضاعف، معناشناسی تاریخی و... می تواند کمک شایانی به فهم واژگان قرآن و توجیه آیات متشابه لفظی نماید. در این پژوهش با استفاده از ابزارهای دانش ریشه شناسی و با توجه به سیاق آیات که هر دو جزء قرائن لفظی معتبر هستند، توجیهی جدید در علت این اختلاف ذکر می شود که انطباق بیشتری هم با معنای دقیق واژگان و هم با سیاق آیات دارد.
۳۱۱۱.

مطالعه نقش جهت گیری مذهبی در سلامت روان دانش آموزان دوره متوسطه

کلیدواژه‌ها: جهت گیری مذهبی بهداشت روان دانش آموز دوره متوسطه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۰ تعداد دانلود : ۳۰۱
در سال های اخیر تعداد روزافزونی از پژوهشگران به تحلیل نقش و کارکردهای تربیتی دین و جهت گیری های مذهبی در تقویت ابعاد روان شناختی دانش آموزان اهتمام داشته و تلاش کرده اند تا رابطه متغیر جهت گیری مذهبی را با مفاهیم اخلاقی در لایه های مختلف جامعه مورد بررسی قرار می دهند. بر این اساس هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین جهت گیری مذهبی و سلامت روان دانش آموزان دوره متوسطه است. بنابراین به عنوان یک مطالعه توصیفی- پیمایشی با استفاده از نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای 248 نفر از دانش آموزان دختر و مقطع متوسطه به عنوان گروه نمونه انتخاب گردیدند. داده های مورد نیاز با بهره گیری از دو آزمون جهت گیری مذهبی آلپورت ، پرسش نامه سلامت عمومی جمع آوری شد. در تحلیل داده ها علاوه بر آماره های توصیفی از ضریب همبستگی پیرسون و آزمون t بهره گرفته شد. نتایج این مطالعه نشان داد که بین مذهب یا مذهبی بودن و سلامت روانی رابطه ای مستقیم وجود دارد. هر چه جهت گیری مذهبی درونی تر می شود، سلامت روانی بالاتر می رود. هر چه جهت گیری فرد در زمینه مذهبی بیرونی تر می شود احساس خستگی و نشانه های بدنی نیز بیشتر می شود
۳۱۱۲.

سنت امداد و گونه های آن در قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: سنت سنت امداد انواع امداد مهدویت قرآن کریم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۷ تعداد دانلود : ۱۹۱
سنت های الهی عبارت اند از روش هایی که خدای متعال امور عالم و آدم را بر پایه آن ها تدبیر و اداره می کند. یکی از مهم ترین سنن الهی، سنت امداد است. بر مبنای این سنت، خداوند متعال تمامی بندگان خویش را اعم از خوبان و بدان، در راه دستیابی به اهدافشان، یاری می رساند و آنان را در به ثمر نشستن تلاش هایشان کمک می کند. آیات مختلفی در خصوص این سنت الهی نازل شده است. بر مبنای این آیات، سنت امداد، به اعتبارات مختلفی قابل تقسیم است و از این رو بر گونه های محتلفی انقسام می شود. همچنین سنن دیگری در قرآن کریم مورد اشاره قرار گرفته اند که با توجه به جهت مشترکشان با سنت امداد می توان آن ها را سنن هم عرض این سنت الهی دانست. در این پژوهش که با روش کتابخانه ای و رویکردی توصیفی- تحلیلی سامان یافته، علاوه بر تأملی در مفهوم سنت و گونه های سنت امداد، به سنت های هم عرض آن نیز پرداخته می شود و در عین حال، نتایج اعتقاد به سنت امداد مورد بررسی قرار می گیرند که در پی این بررسی ها، ماهیّت دقیق این سنت الهی روشن می گردد.
۳۱۱۳.

تثلیث در عهد جدید و نگاه قرآن کریم در این زمینه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تثلیث مسیحیت عهد جدید روح القدس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۹ تعداد دانلود : ۱۵۷
در عهد جدید عیسی «مولود مقدس»، «بنده خدا»، « پسر انسان»، «مسیح»، «منجی»، «شبان نیکو»، «صورت خدای نادیده»، «پسر خدا»، «کلمه خدا» و نهایتاً در انجیل یوحنا و نوشته های او و رساله های پولس و اعتقادنامه ها، عیسی «خدا» نامیده می شود. اما در قرآن کریم عیسی علیه السلام با عنوان «پیامبر بزرگ»، «پیامبر اولو العزم»، «روح الله»، «کلمه الله»، «مؤید به روح القدس»، «دارای خلقتی استثنایی و معجزه آسا»، «عبد و بنده خدا»، «نشانه نزدیکی قیامت» ذکر شده است و فرزند خدا و یا خدا معرفی نمی شود. روش این مقاله، ﺗﻮﺻیﻔی- تحلیلی و در عین حال تاریخی و مقایسه ای (تطبیقی)و کتابخانه ای و در مواردی هم معناشناختی است. آنچه در عهد جدید (در بخش «عیسی خدایی» آن) موجود است «تثنیه» است نه «تثلیث»، یعنی فقط از «پدر» و «پسر» سخن به میان آمده است. قرآن بر اساس نظام توحیدی، با صراحت و قاطعانه به انکار و نقد آموزه تثلیث پرداخته و با رد هرگونه اعتقاد به الوهیت عیسی مسیح علیه السلام یا همانیِ الله و مسیح، این عقیده را کفرآمیز و شرک آلود و غلوآمیز خوانده است.
۳۱۱۴.

نقد نظریه نسخ تمهیدی در تفسیر معنای ضرب در آیه 34 سوره نساء(مقاله پژوهشی حوزه)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۳۱ تعداد دانلود : ۵۸۹
در آیه 34 سوره نساء یکی از راهکارهای مقابله با نشوز زنانی که وظایف زناشویی خود را ترک کرده اند، «ضرب» معرفی شده است (واضْرِبُوهُنَّ). پژوهشگران قرآنی دیدگاه ها و آراء متفاوتی در تفسیر و معنای آن مطرح کرده اند که یکی از این آراء، دیدگاه نسخ تمهیدی آیه می باشد که توسط آیت الله معرفت ابداع شده است. بر اساس این نظریه، دستور به ضرب و تنبیه بدنی زنان در این آیه، از ابتدا مراد جدی خداوند نبوده، بلکه هدف از طرح آن در قرآن کریم، زمینه سازی برای منسوخ شدن این عمل از جامعه به صورت تدریجی بوده است. پژوهش حاضر با بررسی و گردآوری دلایل و مستندات این نظریه، به ارزیابی این ادله پرداخته و به این نتیجه می رسد که مستندات ارائه شده توان اثبات مدعا را ندارند و بر این اساس نمی توان نسخ در این آیه را پذیرفت. از طرف دیگر، توجه به سخنان لغویان نشان می دهد که مناسب ترین وجه در معنای آیه که از دیرباز نیز مورد قبول بیشتر مفسران و قرآن شناسان بوده، همان معنای ظاهری، یعنی زدن و تنبیه بدنی زنان ناشزه می باشد که توجه به شرایط و حدود این مسأله، برخی ابهامات و شبهات احتمالی مربوط به آن را برطرف می سازد.
۳۱۱۵.

پیوستگی مفهومی در سوره بقره با تکیه بر مفاهیم«نبوت و مخالفان حق»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سوره بقره تناسب آیات انسجام سوره نبوت مخالفان حق

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۰ تعداد دانلود : ۶۷۲
تناسب آیات به عنوان یک دانش مورد توجه اندیشمندان اسلامی قرار گرفته است. دانشمندان مسلمان و خاورشناسان بر سَرِ بحث ارتباط و انسجام و به نوعی پیوستگی مفهومی بین آیات در سور <em>قرآن کریم</em> اختلاف نظر دارند. برای از بین بردن نسبت نبود ارتباط بین آیات درون سور، ضرورت دارد خطوط ارتباطی آیات کشف، شناسایی و تبیین گردد تا به فهم بیشتر، فهم هدف یک سوره و در نهایت، فهم تمام آیات کلام الهی دست یابیم. سوره بقره از جمله سوری است که مفاهیم و موضوعات متنوعی نظیر خداوند، اهل ایمان، تاریخ و داستان سرایی، نبوت و مخالفان حق را در خود جای داده است. منافقان و مشرکان عرب و بنی اسرائیل از جمله مخالفان حقی هستند که در این سوره در مقابل دعوت انبیاء عملکردهای متنوعی دارند و به پیامد اعمال آن ها اشاره شده است. با کشف، شناسایی و تبیین این دو خط ارتباطی، پیوند وثیق و محکم در آیات سوره برقرار می شود و ابهام و پراکندگی ظاهری در آن از بین می رود. در این مقاله، با روش توصیفی تحلیلی درصدد تبیین ارتباط بین دو خط نبوت و مخالفان حق هستیم.
۳۱۱۶.

بررسی ساختار موسیقایی سوره مبارکه «العادیات»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سوره مبارکه «العادیات» موسیقی بیرونی موسیقی درونی آشنایی زدایی و تناوب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸۷ تعداد دانلود : ۵۴۰
قرآن کریم، یکی از زیباترین متون ادبی است که سبک ویژه ای دارد و از واژه ها و عبارت های موزون و متوازنی تشکیل شده که از ورای آن، آهنگی دلنشین ساخته است. این آهنگ گاه شنیدنی است وگاه احساس پژواک و آوایی ناشنیدنی دارد که در نفس جریان می یابد و از نظر تأثیر به آوای شنیدنی موسیقی شباهت دارد. در این مقاله، سعی شده است تا مهم ترین عناصر خلق موسیقی شنیداری و غیرشنیداری بررسی شود. با بررسی ساختار موسیقایی سوره مبارکه العادیات، که با شیوه توصیفی تحلیلی نوشته شده، این نتایج حاصل شده است که در بخش موسیقی بیرونی (شنیداری) دو بحر شعری رجز منهوک «مستفعلن فعولن» و خفیف مجزوء «فَعِلاتُ مفاعیلُن»سبب موزون شدن برخی از آیات شده، به طوری که برای به تصویر کشیدن سرعت اسبان و صحنه گرد و غبار بر انگیخته از سم اسبان،خلاقیتی چشمگیر است. اما در بخش موسیقی درونی، به مسئله آشنایی زدایی و عناصر هنجارگریز طباق معنایی، تناوب، تقدیم و تأخر و التفات اشاره شده است و از مهم ترین نتایج حاصل در این بخش، وجود تضاد معنایی است؛ چون خداوند متعال با استفاده از حروفی که دربردارنده صفات ضعیف هستند و در پراکندگی حروف در سوره «عادیات» نسبت به حروف قوی و اقوی غلبه فراگیر و توجه برانگیزی دارند، معانی محکم و کوبنده را خلق کرده است.
۳۱۱۷.

کرامت زن از دیدگاه اسلام و اسناد بین المللی با تأکید بر اندیشه های امام خمینی

کلیدواژه‌ها: کرامت زن حقوق بشر کرامت ذاتی کرامت اکتسابی امام خمینی (ره)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۶۱ تعداد دانلود : ۷۵۸
شناخت کرامت انسان اهمیت بسیار دارد که در دین مقدس اسلام و اسناد بین المللی موضوعیت مربوط به خود را داشته است. در اسلام کرامت جایگاه ویژه ای دارد و با تفکیک کرامت ذاتی و اکتسابی، آن را مورد بررسی قرار داده است، کرامت ذاتی را مختص همه انسان ها اعم از زن و مرد دانسته و برای رسیدن به کرامت اکتسابی یا ارزشی، ملاک را تقوا معرفی کرده و شاخص های آن را در قرآن و روایات تعیین نموده و زن را همانند مرد در رسیدن به مقام انسانیت یکسان دانسته است. در دوران معاصر، برخی از نظام های حقوقی دنیا، از جمله حقوق جهانی بشر، از دیدگاه غرب، کرامت انسانی را در کرامت ذاتی محصور کرده و از کرامت ارزشی سخنی به میان نمی آورند و پیامدهای منفی این تلقی را در جوامع غربی شامل هم جنس گرایی، فحشا و بی بندوباری، از بین رفتن حیا، رکود انسان و ... شاهد هستیم. علاوه بر آن، اعلامیه حقوق بشر اسلام را مورد بررسی قرار داده و سپس جایگاه کرامت زن در اسلام و اسناد بین المللی با تکیه بر رهنمودهای امام خمینی(ره) مورد تحلیل قرارگرفته است. در این مقاله و با مرور بر اسناد بین المللی غرب معاصر با رویکردی تطبیقی به حوزه معنایی موضوع، قلمرو و جایگاه کرامت زن از دیدگاه اسلام و اسناد بین المللی مشخص شده و سپس مقایسه و مقابله گردیده است.
۳۱۱۸.

تحلیل آیات ولایت اهل بیت(ع) از نگاه برخی مستبصران

کلیدواژه‌ها: مستبصران تشیع ادله قرآنی اهل بیت امام علی (ع)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۷ تعداد دانلود : ۲۵۲
تحلیل آیات ولایت اهل بیت(ع) از نگاه مستبصرین سیل عظیم گروندگان به تشیع، محققین را واداشت تا به بررسی مهم ترین دلایل ایشان بپردازند که در اصطلاح به آنان مستبصر می گویند. مستبصر کسی است که از سایر ادیان و فرق به مذهب شیعه روی آورده و با عنایت خداوند و اهل بیت(ع)، چشمش به سوی حقیقت بینا شده باشد.آنها در کتب خویش که پس از استبصار تألیف کرده اند به آیات و روایاتی که زمینه ساز گرایش آنها به تشیع شده، استنادکرده اند. این مقاله به روش توصیفی_تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای به بررسی مهم ترین استناد های قرآنی مستبصران می پردازد. بررسی ها نشان می دهد علاوه بر روایات، آیات ولایت، تطهیر، اکمال دین، صلوات، مودت، مباهله، خیرالبریه و... مهم ترین نقش را در استبصارآنها داشته است.واژگان کلیدی: مستبصران، تشیع، ادله قرآنی، اهل بیت، امام علی(ع). واژگان کلیدی: مستبصران، تشیع، ادله قرآنی، اهل بیت، امام علی(ع).
۳۱۱۹.

ارتباط انسان با خویش در سبک زندگی ایمانی در فرهنگ قرآنی

کلیدواژه‌ها: سبک زندگی فرهنگ قرآنی ایمان انسان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۷ تعداد دانلود : ۴۲۶
سبک زندگی ایمانی در فرهنگ قرآنی در تمام شئون زندگی انسان تأثیرگذار است. بی-توجهی مجامع اسلامی به سبک زندگی و تلاش روشمند و سیستمی دنیای غرب در این زمینه و تقلید کورکورانه مسلمانان از دستاوردهای علمی و فرهنگی غرب، یکی از اصلی ترین دلایل عقب ماندگی کشورهای اسلامی است. البته در این که استفاده منطقی از دستاوردهای علمی و فرهنگی سایر ملت ها فی نفسه امری مفید است، بحثی نیست. اما همواره باید متوجه این نکته بود که هر تغییری در جامعه اسلامی باید همخوانی و هماهنگی مناسبی با مبانی و اصول سبک زندگی قرآنی داشته باشد. اینجاست که اهمیت درک مبانی و اصول سبک زندگی قرآنی آشکارتر می گردد. محقق کوشیده است تا در ذیل عنوان«مبانی و اصول سبک زندگی ایمانی در فرهنگ قرآنی» با رویکرد تحلیلی و توصیفی، پس از شناخت واژگان مرتبط با موضوع، به اصول«ارتباط انسان با خویش» که مبتنی بر دو اصل معرفت نفس و پرورش نفس بوده و زیر مجموعه این دو اصل شامل خودآگاهی، خوداحیایی، و... می باشد، بپردازد.
۳۱۲۰.

از هرمنوتیک توحیدی تا پارادایم توحیدی؛ بررسی تطور روش شناسی آمنه ودود در فهم قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: فمینیسم اسلامی هرمنوتیک توحیدی پارادایم توحیدی درنگ وجدانی فضل الرحمن آمنه ودود خالد ابوالفضل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۲۱ تعداد دانلود : ۷۰۶
ظهور جریان فمینیسم اسلامی در دهه های اخیر و برداشت های آنان از آیات زنان در قرآن، توجه بسیاری را به خود جلب نموده است. آمنه ودود برجسته ترین چهره این جریان پس از ارائه روش «هرمنوتیک توحیدی» در بازخوانی آیات زنان در قرآن، روشی نوین براساس بهره مندی از «پارادایم توحیدی» در کتاب جدیدش اتخاذ نمود. به تبعیت از وی، جریان فمینیسم اسلامی نیز پس از ارائه روش هایی در فهم آیات و رسیدن به تنگنا، جهت حفظ و تداوم هویت خود در جهان اسلام، در سال های اخیر این روش نوین را برگزید. در این مقاله، پس از معرفی دو جریان تأثیرگذار بر روش های مورد اتخاذ آمنه ودود، یکی در جهان اسلام و دیگری در غرب، روش های سابق وی با رویکرد موضوعی و تاریخی به اجمال معرفی و بررسی می گردد و در ادامه، تحت عناوین پارادایم توحیدی در جهت نقض اتوریتاریانیسم تفسیری، اعلام پُلی تئیسم درصورت تساوی مرجعیت مردانه با مرجعیت الهی، پارادایم توحیدی در جهت بیان تمایز میان خداوند و قرآن، استراتژی جدید در جهت توجیه امکان «نه گفتن به متن» و... به چگونگی بهره برداری وی از یک اصل کلیدی قرآنی یعنی «پارادایم توحیدی» در روش اخیرش می پردازیم و درنهایت، موارد پیش گفته طی عناوینی مورد نقد و ارزیابی قرار می گیرد که ازجمله آنها می توان به تضاد تقدس و الوهیت قرآن با تمایز آن از خداوند، نادیده گرفتن پیوند قرآن و عترت، بی اساس بودن اتهام اتوریتاریانیسم و پلی تئیسم به سنت تفسیری، عقیده به «درنگ وجدانی» رویکردی نادرست در فهم اجتهاد و... اشاره نمود.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان