درخت حوزه‌های تخصصی

تفسیر و علوم قرآن

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
ترجمه قرآن تفسیر قرآن علوم قرآنی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۲٬۷۰۱ تا ۱۲٬۷۲۰ مورد از کل ۱۳٬۹۴۱ مورد.
۱۲۷۰۱.

روش شناسی تربیت در جهت بازداری از دخالت با تأکید بر آیه دوازده سوره حجرات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال یازدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۴۱ 123 - 143

کلیدواژه‌ها: روش تربیت تجسّس دخالت حجرات اسلام قرآن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۵ تعداد دانلود : ۲۲۴
از مسائل بسیار مهمی که دین اسلام به آن شدیداً اهتمام دارد، نگه داری حرمت و آبروی مسلمین و پرهیز از جست وجوی عقاید و دخالت کردن در زندگی دیگران است. دخالت و خبرجویی از اندرون زندگی شخصی مردم جایز نبوده و کسی اجازه ندارد که اسرار و لغزش های مردم را افشا کند؛ در حقیقت جست وجوگری عاملی است برای کشف اسرار و رازها و احیاناً عیوب نهانی مردم، و اسلام هرگز اجازه نمی دهد که رازهای خصوصی افراد فاش شود. لذا پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی در صدد است با توجه به آیه 12 سوره حجرات عوامل بروز تجسس و دخالت همچون عدم تقوا، حسادت و عداوت را از منظر آیات مورد بررسی قرار داده و بیان نماید که در صورت عدم ترک، این رذیله اخلاقی می تواند پیامد های سوئی را از جمله افشاء زندگی شخصی و ایجاد تنفر در بین افراد ایجاد نماید. در پایان نیز با اشاره به راهکار درمانی این بیماری اخلاقی؛ بیان می دارد که عمل به دستورات قرآن در انتخاب روش تربیتی صحیح می تواند آسایش خاطر و امنیت بر زندگی شخصی افراد را حاصل نماید.
۱۲۷۰۲.

مرتبه بندی معماری متناسب با ساختار وجودی انسان بر اساس آموزه های قرآن و حکمت اسلامی

نویسنده:
منبع: پژوهش های میان رشته ای قرآن کریم سال چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۲ شماره ۱ (پیاپی ۸)

کلیدواژه‌ها: انسان معماری قرآن مجید حکمت اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۵ تعداد دانلود : ۳۲۵
معماری پدید ه ای در ارتباط با انسان است و می بایست متناسب با وی محقّق شود، از این رو پرداختن به موضوع انسان به عنوان معرفت پایه در این دانش، امری انکارناپذیر می نماید. در این خصوص فهم مراتب معماری در ارتباط با مراتب وجودی انسان اهمیت بسیار می یابد. از سویی، از آنجایی که تعریف از انسان و تلقّیات از وی گاه بسیار متفاوت می نمُاید، تفاوت در درک از معماری نیز بسیار طبیعی خواهد بود. از این منظر مقاله حاضر به شناخت ماهیت انسان مبتنی بر آموز ههای قرآ ن مجید و حکمت اسلامی به عنوان نظام معرفتی حاکم بر پژوهش می پردازد و رابطه حاصل این شناخت را در ارتباط با معماری در درجات مختلف مورد بازشناسی قرار می دهد که این امر به مرتبه بندی معماری متناسب با ساختار وجودشناسانه انسان می انجامد. در این مقاله، ساختار وجودی انسان در سه ساحت طبیعت، غریزه و فطرت و در سه مرتبه وجودی جسم، روح و نفس ترسیم می گردد و معماری در تناظر با این ساحات و مراتب، سطح بندی می شود تا به مراتبی نظیر بنا، سرپناه، محیط، فضا و مکان دست یابد.
۱۲۷۰۳.

مطالعه تطبیقی آراء تفسیری مغنیه و سید قطب در موضوع وجوه اعجاز قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تفسیر تطبیقی سال ۸ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱۵ 72 - 95

کلیدواژه‌ها: اعجاز قرآن مُغنیه سیدقطب تصویرپردازی حروف مقطعه تربیت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۵ تعداد دانلود : ۱۹۸
قرآن، راهنمای بشر تا قیامت خواهدبود و آن چه این کارآمدی را تضمین می کند، بی همانندی و وجوهِ متعدد اعجاز قرآن است که همه ابعاد و جنبه های قرآن را شامل می شود و برآیند کلیِ این مؤلّفه ها، معجزه بودن و کارآمدی قرآن کریم در طول تاریخ را تامین می نماید. این پژوهش، در دو تفسیر «الکاشف» اثر محمدجواد مغنیه و «فی ظلال القرآن» اثر سیدقطب، وجوه اعجاز قرآن را با روش تطبیقی مورد بررسی قرار داده است. پس از توجه به زمینه های اهتمام به نگارش دو تفسیر و رویکرد حاکم بر آن ها، مؤلّفه های مختلف اعجاز قرآن از منظر هر دو مفسر و میزان اهتمام دو مفسر به آن مؤلّفه ها تحلیل شد. نتایج حاکی از آن است که هر دو مفسر اعجاز بیانی را ذیل حروف مقطعه مطرح کرده و هر دو به تصویرپردازی قرآن معتقدند، اگر چه این امر در فی ظلال، اساس کار است. در وجه عدم اختلاف و خبرهای غیبی و اعجاز تشریعی هم یکسانند؛ ولی مغنیه ویژگی های اعجاز تشریعی را صریح تر بیان نموده است. در موضوع اعجاز علمی هر دو مفسر معتقدند نباید علوم بشری بر قرآن تحمیل گردد. اگرچه دو مفسر در مذهب و مبانیِ تفسیر مختلفند، اما به جهت آن که هر دو رویکرد تربیتی - اجتماعی دارند، با هدف اقناع نسل جدید، از اسرائیلیات دوری نموده و از ذکر مسائل اختلافی پرهیز کرده اند.
۱۲۷۰۴.

نگاهی نو به عدالت شاهد مبتنی بر آیات و روایات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال دهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۳۸ 121 - 157

کلیدواژه‌ها: شهادت احراز عدالت فقه حقوق قوانین موضوعه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۵ تعداد دانلود : ۱۷۷
در فقه شیعه برای مناصبی مانند امام جماعت، شهادت، قضاوت، مرجعیت و ولایت فقیه شرط عدالت لازم دانسته شده است. فقها برای عدالت معانی مختلفی بیان کرده اند و در این مقاله ثابت شده است که عدالت به معنای ملکه اتیان واجبات و ترک محرمات است و امری مشکک و دارای مراتب مختلف است. همچنین ثابت شده است که برای مناصب مختلفی که در آن ها عدالت لازم دانسته شده است، عدالت به یک میزان معتبر نیست بلکه در مناصبی مانند امام جماعت سطح پایین تری از عدالت و در شاهد و سپس قاضی و مرجع تقلید و نهایتاً در ولی فقیه بالاترین سطح عدالت نسبت به سایر مناصب مذکور معتبر است. بحث شهادت یکی از مهم ترین راه های اثبات حق در نزد قضات است. در حقوق اسلام در مورد شرایط شاهد سخت گیری های زیادی صورت می گیرد تا شاید برخی از ایرادها برطرف شود. قانونگذار ما قدرت اثباتی شهادت را بسیار گسترش داده است. به گونه ای که هیچ محدودیتی برای موضوع شهادت ندارد بر خلاف قوانین خارجی که فقط دعاوی خاصی را قابل اثبات با شهادت شهود می دانند. در این مقاله به شکل مبسوط به مبحث عدالت شاهد می پردازیم.
۱۲۷۰۵.

کاربست روش اکتشافی، فراترکیب و استنطاقی در مطالعات مدیریت با رویکرد قرآنی

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآن و علوم سال ۷ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱۳ 75 - 117

کلیدواژه‌ها: قرآن و مدیریت روش شناسی تلفیقی روش شناسی اکتشافی روش شناسی فراترکیب روش شناسی استنطاقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۵ تعداد دانلود : ۱۷۸
پویش در حوزه مطالعات علوم انسانی به ویژه دانش سازمان و مدیریت نشان می دهد که اندیشمندان از روش های مختلف کیفی برای بررسی و تشریح و توضیح مسئله یا پدیده ی سازمانی و مدیریتی بهره جسته اند. ازاین رو، هر اندیشمندی با توجه به ذائقه ی دانشی خویش روشی را برگزیده است. برای بررسی پدیده های مدیریتی از منظر قرآن کریم هرچند روش های مختلفی به کار گرفته شده است، ولی روشی که بتواند به خوبی محقق را به مراد و مقصود آیات قرآن برساند و نگاه جامعی در پیشگاه پژوهشگر برای بررسی مسائل سازمانی و مدیریتی از منظر آموزه های وحیانی بگذارد، ارائه نشده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که می توان روش هایی که تاکنون به بررسی آموزه های قرآن کریم پرداخته است در سه دسته یعنی روش شناسی مطالعات قرآنی، روش های تحقیق مطالعات میان رشته ای و روش های تحقیق در مطالعات مدیریتی طبقه بندی شده و در این تحقیق کاربست روش شناسی تلفیقی مبتنی بر روش اکتشافی، فراترکیب و استنطاقی در مطالعات مدیریت با رویکرد قرآنی به بحث گذاشته شده است.
۱۲۷۰۶.

نقش زبان کنایه قرآن در تربیت جنسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سراج منیر سال ۱۴ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۴۶ 29 - 58

کلیدواژه‌ها: زبان قرآن اعجاز کنایه تربیت جنسی تربیت اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۶ تعداد دانلود : ۱۸۶
جنبه شاخصی از وجوه اعجاز قرآن ناظر به ساختار بیانی خاص آن است که در انتخاب الفاظ و عبارات به ویژه در مسائل تربیت جنسی عفت کلام و نزاهت بیان بازتاب داده شده و در بسیاری از آیات قرآن ضمن استفاده از الفاظ و عبارات کنایی، از هرگونه لفظ صریح و به دوراز ادب در این مسائل خودداری شده است. این پژوهش باهدف کاوش در این آیات و از رهگذر روش توصیفی- تحلیلی در پاسخ به این سؤال که زبان کنایی قرآن چه نقشی در تربیت جنسی دارد به بررسی آن پرداخته است. نتایج حاصل از این پژوهش گویای این است که در تربیت جنسی اسلام به خصوص در آیات قرآن شیوه بیانی مأخوذه جهت طرح مسائل جنسی تماماً مشحون از عفت کلام، نزاهت گفتار و نهایت ادب است و گفتار الهی با بلاغتی تام و شیوا ایرادشده و گزینش الفاظ و جملات کنایاتی به نحوی است که کلام الهی عاری از هرگونه لفظ صریح، مستهجن و زشت در این امور باشد. این شیوه بیانی از صفت حیا و ستاریت خداوند سرچشمه گرفته و در آیات قرآن متبلور شده و باید به عنوان الگویی مطلوب و مهم در حیطه مسائل تربیتی و اخلاقی موردتوجه همگان قرار گیرد.
۱۲۷۰۷.

گسست یا پیوست میان خدا و انسان، معناشناسی متن های «قرب» در قرآنی کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبان شناختی قرآن سال نهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۱۷) 177 - 194

کلیدواژه‌ها: قرآن خدا انسان قرب تحلیل معناشناختی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۵ تعداد دانلود : ۲۲۵
قرب از موضوعات مطرح در رابطه میان انسان و خداوند است. قرآن در آیات متعدد، با تکیه بر اصل قرب مستمر خداوند به انسان، تصور هر نوع فاصله را از این رابطه منتفی می داند. برای وجود تفاوت ها و گاه شباهت های الهیاتی در نظام فکری عرب جاهلی با متن قرآنی در مقوله «قرب»، می توان شاهد تحلیل های متنوع از این مسئله بود. در انگاره جاهلی، خداوند تنها خالق هستی مطرح بوده و سایر اله و اولیاء، مدبّر زندگی انسان و واسط ارتباطی او با «الله» هستند. با توجه به محدودیت کاربرد آیات مرتبط با مقوله همبستگی انسان و خداوند، تحلیل متنی آیات موجود، نتایج متقن تری را حاصل آورده و در این مسیر نقش همنشین های ماده قرب بسیار کارا است. با دسته بندی کاربردهای اسمی و فعلی واژگان همنشین و استخراج موارد محدود جانشین، این نتایج حاصل شد که سمع و بصر، علم و اجابت مؤلفه های معنایی رابطه قرب خداوند به انسان اند و هر کدام به طور مجزا و در همنشینی با قرب، در جمله معنادار می شوند. این مؤلفه ها کاربردهای بیم دهی و امیدآفرینی برای انسان فراهم کرده اند. همچنین منظور از قرب مطرح در رابطه انسان و خداوند، به منزلت و بهره اخروی اشاره دارد؛ حتی در انگاره های جاهلی نیز به وجود فاصله میان مشرکان و بت ها و اله اشاره ای نشده و به بیانی دیگر، منظور ایشان از تقرب، همان کسب منزلت و بهره آخرتی است. آنچه در نظام الهیاتی قرآن با انگاره جاهلی در تضاد است، نوع رابطه قرب میان «الله» و انسان است که در گفتمان قرآنی این رابطه، از حاشیه به محور زندگی انسان کشانده شده و پروردگاری متحرک و فعال، ربوبیت امور مادی و نیز امور مربوط به منزلت یابی انسان را برعهده داشته است؛ ضمن آنکه تلقی کاربرد برخی وسایل در افزایش بهره و منزلت، در گفتمان قرآنی اصلاح و تکمیل شده است.
۱۲۷۰۸.

معماری زنبور عسل از دیدگاه قرآن و معماری مدرن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال چهارم بهار ۱۳۹۲ شماره ۱۳ 9 - 22

کلیدواژه‌ها: قرآن طبیعت معماری انسان زنبورعسل بیونیک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۵ تعداد دانلود : ۲۲۰
آموزه های قرآن کریم در عین حال که متضمن کلیات برنامه زندگی بشری ، در جهت هدایت اوست، دربردارنده معارف و حقایق ارزشمندی در زمینه های گوناگون هست یشناسی نیز هست فرهنگ قرآن چه به جهان و چه به اسلام، دیدگاه صرفاً مادی ندارد؛ بلکه افقی تازه را رو به انسان و جهان، به منظور پیوند آن دو م یگشاید. در مقاله حاضر به بررسی معماری انسانی و الهاماتی که انسان ها از معماری زنبورعسل گرفت هاند، و هم چنین به آیاتی از قرآ ن که به این حشره مرتبط است اشاره شده؛ و نیز نمونه ای از بناهای شاخص که از این موجود الهام گرفته شده معرفی می شود.
۱۲۷۰۹.

روش فریقین در تفسیر آیه 25 سوره انفال(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال نهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۳۶ 151 - 170

کلیدواژه‌ها: آیه 25 سوره انفال تفاسیر فریقین روش تفسیری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۶ تعداد دانلود : ۱۵۳
آیه 25 سوره انفال، یکی از آیات مورد توجه در تفاسیر فریقین است. بررسی رویکرد مفسران در تفسیر این آیه به روشنی بیانگر آن است که مفسران برای بازکاوی و فهم مدالیل کلام الهی از روش های مختلفی بهره جسته و در این زمینه از روش و الگوی مشخصی پیروی نکرده اند؛ بلکه هر کدام بر اساس مبانی و اصول مورد پذیرش در نزد خود، به روشی روی آورده اند. این آیه از سه بخش تشکیل شده که بخش اول یعنی «وَاتَّقُواْ فِتْنَهً» و میانی یعنی «لَّا تُصِیبنَّ الَّذِینَ ظَلَمُواْ مِنکُمْ خَاصَّهً»، مشتمل بر ابهام هایی است که مورد توجه مفسران قرار گرفته است. این تحقیق، با نگرش توصیفی- تحلیلی، به بررسی روش مفسران در تفسیر آیه 25 انفال در تفاسیر «التبیان»، «روض الجنان» و «المیزان» از شیعه و تفاسیر «جامع البیان»، «التحریر والتنویر» و «المنیر» از اهل سنت پرداخته است. بررسی ها نشانگر آن است که در میان تفاسیر فریقین، تفسیر «المیزان» از جهت غنای مباحث و در نظر گرفتن جوانب مختلف و نقد و بررسی آن ها و ارائه نظر مختار مبتنی بر آیات قرآن، جایگاه ممتازی  دارد.  
۱۲۷۱۰.

ظرفیت های معماری متناسب با مفهوم کیفیت زندگی انسان در قرآن

نویسنده:
منبع: پژوهش های میان رشته ای قرآن کریم سال پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۳ شماره ۲ (پیاپی ۱۱)

کلیدواژه‌ها: معماری انسان کیفیت زندگی حیات طیبه قرآن کریم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۴ تعداد دانلود : ۲۳۳
مقاله حاضر پیرامون موضوعی بین رشته ای در ارتباط مفاهیم پایه در دانش معماری با آموزه های قرآن کریم است. از نظر این مقاله، مهم ترین داعیه یک اثر معماری، ارتقای سطح کیفی زندگی آدمی است و معماری کیفیت های خود را از کیفیت زندگی انسان دریافت می کند؛ ازآنجایی که کیفیت زندگی انسان، ابعاد مختلف معنایی خود را از نظام معرفتی معماران نسبت به مفهوم انسان و زندگی شایسته او اخذ می نماید، طرح نسبت «معماری» و «کیفیت زندگی انسان» در یک پژوهش، بدون توجه به نظام معرفتی افراد در دریافت از این دو مفهوم ممکن نیست. بر اساس مفروضات مقاله، بهترین و کارآمدترین نظام های معرفتی، نظام معرفتی اسلام در قالب آموزه های قرآن بوده که بر پایه وجود فطرت در آدمی طرح ریزی شده است و «حیات طیّبه»، مبنای بنیادین کیفیت زندگی در آن به شمار می رود؛ بنابراین این پرسش که آموزه های قرآن کریم به مثابه نظام معرفتی چه نقطه نظراتی درخصوص کیفیت زندگی انسان دارد و این نکات چگونه در معماری قابل پیگیری هستند، مهم ترین مسائل پژوهش قلمداد می گردند. در این راستا هدف این بوده است تا با طرح امکان پژوهش بین رشته ای، مسائل معماری به همراه تحلیل مواضع نظری قرآن کریم نسبت به موضوع انسان و زندگی وی انجام پذیرد؛ لذا موضوع «انسان شناسی» به مثابه معرفت پایه در دانش معماری معرفی شده که به شناخت زندگی انسان مبتنی بر آن منجر می شود و سرانجام ابعاد «کیفیت زندگی انسان» به عنوان دغدغه محوری رشته معماری مورد بازشناسی قرار گرفته اند. سرفصل عمده مطالعات بدین شرح بوده است: ابتدا ماهیت و هویت و منزلت انسان از منظر شریف قرآن مورد بررسی واقع شده است. سپس با تأمل بر ابعاد مختلف زندگی انسان در هستی، مراتب حیات آدمی متناظر با مراتب وجودی او معرفی و نهایتاً در تناظر با ظرفیت های معماری، بر درک صحیح نسبت ابعاد کیفی معماری در آیینه کیفیت زندگی انسان مؤثر و راهگشا بوده است.
۱۲۷۱۱.

اثربخشی استماع آوای قرآن کریم در بهبود افسردگی زنان نابارور

نویسنده:
منبع: پژوهش های میان رشته ای قرآن کریم سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱ (پیاپی ۱۲)

کلیدواژه‌ها: استماع قرآن کریم افسردگی زنان نابارور

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۴ تعداد دانلود : ۲۰۶
هدف: در عصر حاضر ناباروری یکی از استرس زاترین مشکلات زناشویی است که موجب آشفتگی های هیجانی و روانی در زوجین می شود که در این میان، آسیب پذیری زنان از پیامدهای منفی ناباروری بیش تر از مردان می باشد. هدف پژوهش حاضر، اثربخشی استماع قرآن کریم بر افسردگی زنان نابارور بوده است. روش پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی با پیش آزمون - پس-آزمون با گروه کنترل بوده است. جامعه ی آماری این پژوهش شامل تمام زنان نابارور مراجعه کننده به درمانگاه ناباروری شهرستان شاهین دژ می باشد. این پژوهش بر روی 30 زن نابارورکه با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شده اند، انجام شد. سپس آزمودنی های انتخاب شده به طور کاملاً تصادفی به دو گروه آزمایشی و کنترل تقسیم شدند که هر گروه تشکیل شده شامل 15 نفر بودند. در مورد گروه آزمایشی 15جلسه ی 45 دقیقه ای مداخله ی استماع آوای قرآن کریم اجرا گردید اما در مورد آزمودنی های گروه کنترل هیچ مداخله ای صورت نگرفت. ابزار جمع آوری اطلاعات در این پژوهش پرسشنامه ی افسردگی بک ویراست دوم (BDI-II) بود. یافته های نتایج این پژوهش نشان داد که بین آزمودنی های گروه آزمایش و گروه کنترل پس از اجرای مداخله ی استماع آوای قرآن کریم تفاوت معنی داری وجود داشت (p</05). همچنین میزان افسردگی آزمودنی های گروه آزمایش نسبت به پیش آزمون و گروه کنترل به طور معنی داری کاهش یافته بود. نتایج: استماع قرآن کریم باعث کاهش افسردگی زنان نابارور شده است.
۱۲۷۱۲.

بررسی عوامل بازدارنده به ثمر رسیدن رنج و تلاش و نقش آن در سلامت روان با تأکید بر قرآن کریم

نویسنده:
منبع: پژوهش های میان رشته ای قرآن کریم سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۱۳)

کلیدواژه‌ها: رنج سعی سلامت روان قرآن روایات

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۴ تعداد دانلود : ۱۹۷
انسان ها در زندگی خود، خواهان نتیجه مطلوب بوده و با سعی و تلاش درصدد رسیدن به آن هستند. ترس از نتیجه نامطلوب و شکست، روح انسان را می آزارد. امروزه ناکامی و نرسیدن به اهداف به یکی از اساسی ترین مشکلات روحی افراد جامعه تبدیل شده است. برخی از عوامل در زندگی، سبب می شود تلاش ها و رنج های انسان به نتایج مطلوب و دلخواه خود منتهی نشود. این پژوهش با بهره گیری از روش توصیفی تحلیلی، عوامل به ثمر نرسیدن رنج و تلاش را بر اساس آموزه های قرآن، مورد تحلیل و بررسی قرار داده است. آموزه های قرآن کریم، جدا بودن مسئولیت انسان را از سعی و تلاش او تأکید می کند و و عوامل و موانع درونی ابتر بودن تلاش را اراده نداشتن، بی تدبیری، تکبر، نفاق، اخلاص نداشتن، توکل و بی هدفی معرفی می کند. پژوهش حاضر درصدد است تا سهم تأثیر این عوامل را در سلامت روان بیان کند؛ زیرا یکی از مهم ترین ابعاد سلامت، سلامت روان است که یکی از زمینه های رشد فردی و اجتماعی انسان بوده و تحقق امر سلامت، منوط به عوامل و زمینه های مختلفی از جمله داشتن فکر و روان سالم می باشد، فردی که به دلایلی گرفتار اختلال فکری و اضطراب های روحی وروانی گشته، هرگز قادر به درک درستی از واقعیت های هستی و جامعه خود نبوده و امکان ترقی و رشد در مسیر تکامل جسمی و روحی نخواهد بود.
۱۲۷۱۳.

شبهات فخررازی بر قانون علیت و پاسخ به آنها بر اساس مبانی حکمت متعالیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: خردنامه صدرا دوره ۲۷ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۱۰۹) 85-96

کلیدواژه‌ها: قانون علیت انکار علیت شبهات علیت حکمت متعالیه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۷ تعداد دانلود : ۲۷۴
فخررازی، از متکلمان برجسته اشعری، در کتاب المطالب العالیه من العلم الالهی هیجده شبهه را بر قانون علیت وارد کرده است. او این شبهات را بنقل از دیگران مطرح کرده اما بنظر میرسد شبهه کننده، خود او باشد. برخی از این شبهات را محقق لاهیجی در کتاب شوارق الالهام آورده و پاسخ داده، ولی اکثر آنها بدون پاسخ مانده اند. در مقاله حاضر ما پانزده شبهه از این شبهات را که اهمیت بیشتری دارند، نقل و پاسخهای دیگران به آنها را ذکر میکنیم. از آنجا که اکثر این شبهات پاسخ داده نشده اند، درحالیکه میتوان آنها را بر اساس حکمت متعالیه صدرایی پاسخ داد، ما آنها را با تلخیص عبارات فخر رازی آورده و سپس بر اساس نکات پذیرفته و اثبات شده در حکمت متعالیه، پاسخ میدهیم. برخی از این شبهات نیز بر اساس رویکردهای سه گانه، مشائی، اشراقی و متعالیه قابل حل نیستند و باید آنها را با مبانی عرفانی پاسخ داد.
۱۲۷۱۴.

نگرشی نو بر روش اجتهادی فهم و تفسیر قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال سوم پاییز ۱۳۹۱ شماره ۱۱ 185 - 212

کلیدواژه‌ها: تفسیر تدبر روش اجتهادی روش روایی عالم ربانی قرآن انسان کامل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۵ تعداد دانلود : ۱۸۷
در این مقاله دو مکتب مهم تفسیری روایی و اجتهادی و دلایل آنها نقد و بررسی شده و نهایتاً درباره مکتب تفسیری که می تواند تبیین جدیدی از روش اجتهادی در نظر گرفته شود و مورد تأیید آیات و روایات نیز باشد، سخن گفته شده است که براساس آن معلوم می شود امر تفسیر و تبیین قرآن وظیفه ای الهی است که بر دوش مفسرین حقیقی قرآن (انسان کامل)، در درجه اول پیامبر اکرم و حضرات معصومین(ع) و در درجات بعدی علمای ربانی و فقهای واجد شرایط د زمان گذاشته شده هستند، که بدون اتصال به ایشان و استفاده از محضرشان و سؤال کردن و به محک زدن فهم خود نزد ایشان (و نه تنها استفاده از روایات شان)، منظور نظر حق تعالی در آیات قرآن کریم به نحو یقین آور شناخته نشود به طوری که در صورت عدم شناخت و استفاده از محضر این انسان های کامل، گاهی بین برداشت های مختلف از قرآن به دلیل بشری شدن فهم نمی توان رجحانی قایل شد و چه بسا در بسیاری از موارد موجبات سرگشتگی و گمراهی در فهم از آیات فراهم شود.
۱۲۷۱۵.

تاریخ گذاری سوره عادیات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال هفتم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۲۷ 55 - 78

کلیدواژه‌ها: تاریخ گذاری مکی و مدنی عادیات روایات ترتیب اسباب نزول ضوابط و خصائص

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۴ تعداد دانلود : ۲۱۹
تاریخ گذاری سوره های قرآن کریم در شناخت درست آن ها و برگزیدن اقوال و آراء صحیح و ردّ سخنان ناصواب، بس مؤثر است. این امر خود بر شناختی دیگر استوار است که آن تعیین مکی یا مدنی بودن یک سوره است. علم مکی و مدنی، بسیاری از سوره های قرآن را بدون اختلاف مکی برمی شمرد و تعدادی کم تری را بدون هیچ سخن دگرسان، مدنی می داند ولی در خصوص اندک سوره هایی، اختلاف در مکی یا مدنی بودن را نشان می دهد. سوره عادیات، در دسته سوم قرار دارد. به همین جهت تاریخ گذاری این سوره، از یک سو با دشواری و از سویی دیگر با ضرورت همراه شده است. بررسی سندی و متنی روایات و دقت در طریق شناختِ قیاسی، مدنی بودن عادیات را اثبات می کند. مدنی محسوب شدن این سوره، هم به اختلاف اقوال و آراء پایان می دهد، هم به مردود ساختن موارد ناصواب می انجامد، هم به برگزیدن مطالب درست کمک می کند، هم تاریخ گذاری سوره را ممکن می سازد و به فرجام نیز یکی از فضایل حضرت علی(ع) را نمایان می کند.
۱۲۷۱۶.

رابطه معنایی سوره مبارکه فجر با قیام عاشورا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال چهارم پاییز ۱۳۹۲ شماره ۱۵ 49 - 60

کلیدواژه‌ها: سوره فجر امام حسین (ع) نفوس مطمئنه سوگند

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۴ تعداد دانلود : ۲۱۶
سوره فجر در مکه نازل شده؛ 30 آیه، 139 کلمه و 509 حرف دارد، و همانند بسیاری دیگر از سوره هایی که در مکه نازل شده، آیاتش کوتاه، تکان دهنده، پر محتوا و همراه با هشدارهای فراوان است. از این جهت این سوره را "سوره حسین بن علی(ع)" نامیده اند که قیام و شهادت آن حضرت در آن تاریکی طغیان، مانند طلوع فجر، از نو منشأ حیات و حرکت گردیده است. در این پژوهش معنی فجر و تعبیر آن، فضیلت سوره فجر، معرفی آن به عنوان حسین(ع)، و ارتباط با شب های دهگانه و چند قوم طغیان گر، و ارتباط آن با حسین(ع) بررسی شده است.
۱۲۷۱۷.

تحلیل قرآنی و روایی علّت تشریع سهم «تألیف قلوب» در اسلام

نویسنده:
منبع: مطالعات علوم قرآن سال چهارم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۱۴) 148 - 182

کلیدواژه‌ها: تألیف قلوب شبهه تطمیع مالی بودن آیات روایات تفاسیر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۵ تعداد دانلود : ۲۰۹
بنابر آیه۶۰ سوره توبه یکی از مصارف زکات «تألیف قلوب» است. از روایات و سیره معصومین(ع) استفاده می شود که مهم ترین کارکرد و تأثیر این مورد از مصرف زکات، متمایل کردن دل ها به سوی اسلام و تثبیت مسلمانان ضعیف العقیده است. همین امر سبب شده تا برخی معاندان درصدد عیب جویی و شبهه افکنی برآمده و این سهم را نوعی تطمیع مالی و رشوه برای خریدن ایمان به شمار آورند و علت تشریع سهم «تألیف قلوب» را ناتوانی پیامبر(ص) از ارائه ادله متقن و براهین منطقی معرفی کنند. مقالاتی که درباره سهم «تألیف قلوب» نوشته شده است، هیچ یک به تحلیل علّت تشریع سهم تألیف قلوب در اسلام نپرداخته اند و بیشتر به مسائل متداول فقهی و برخی موضوعات سیاسی توجه نموده اند؛ بر این اساس، ضرورت بحث و پاسخ به این شبهه به طور کامل روشن می شود. در این مقاله به روش تحلیلی - توصیفی و با استناد به منابع کتابخانه ای و بهره گیری از آیات، روایات و دیدگاه های مفسران مشهور به تحلیل و پاسخ به این شبهه پرداخته شده است. وجه تمایز این مقاله از دیگر مقالاتی که درباره سهم «تألیف قلوب» نوشته شده، در پرداختن به نقد و پاسخ به شبهه یادشده است و نتیجه اینکه پرداخت این سهم نوعی زمینه سازی برای شنیدن پیام اسلام براساس حب فطری بشر به مال می باشد.
۱۲۷۱۸.

رهیافتی زبان شناختی بر جایگاه و نقش آفرینی «کلمه» و «جمله» به عنوان واحدهای زبانی در فرآیند ترجمه قرآن کریم (موردکاوی سوره مبارکه فاتحه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات سبک شناختی قرآن کریم سال ۷ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲ (پیاپی ۱۴) 9-35

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم روش های ترجمه رویکرد مترجم واحدهای زبانی سوره فاتحه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۶ تعداد دانلود : ۲۵۴
مترجمان قرآن کریم در ترجمه های خود به واحدهای زبان اعم از واج، واژه، ترکیب، عبارت و جمله توجه کرده اند و روش ترجمه خود را لفظ به لفظ، تحت اللفظی، آزاد (اقتباسی)، تفسیری و معنایی (مفهومی، گویا، محتوا به محتوا) انتخاب نموده اند. هر یک از روش های ترجمه، به یک واحد زبانی متکی است و مترجمان رویکرد خود را بر اساس آن تعریف می کنند. پژوهش حاضر با رویکرد درزمانی و به روش توصیفی- تحلیلی، فرآیند تحولی واحدهای زبانی را در انواع روش های ترجمه قرآن کریم و سیر تحولی آنها را در طول زمان و با تکیه بر ترجمه های سوره فاتحه توضیح و تمایز هر کدام را با دیگری بررسی کرده و از طریق تعیین واحد های زبانی، نکات مثبت و منفی هر یک از این روش ها را به همراه چالش های موجود در فرآیند ترجمه قرآن تببین نموده است. نتیجه نشان می دهد تحولات مربوط به روش ها ی ترجمه قرآن کریم در دو زمینه رویکرد و واحدهای زبانی بوده است؛ به این معنی که از نویسنده محوری یا مخاطب محوری به واحدهای زبانی تکیه داشته و از کلمه به جمله تحول یافته است؛ همچنین مترجمان قرآن کریم در ابتدا برای رعایت دقت و امانت، از واحد زبانی کلمه بهره مند شدند و روش ترجمه لفظ به لفظ را پیشنهاد کردند، سپس به جمله محوری روی آورده و روش هایی از قبیل ترجمه معنایی و تفسیری را به کار گرفتند؛ بنابراین تفاوت غالب ترجمه های سوره فاتحه در سطح معانی اولیه کلمات، آیات و کل سوره می باشد که این مسأله از نگاه نویسنده محوری یا مخاطب محوری به قرآن ناشی شده است.
۱۲۷۱۹.

The Role of Gender and Culture in The Traditional and Modern Interpretation of the Holy Qur’an(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: Quran and Religious Enlightenment, Volume ۴, Issue ۲, Autumn and Winter ۲۰۲۳-۲۰۲۴ 195 - 208

کلیدواژه‌ها: culture Traditional interpretation new interpretation Banu Amin amina wadud

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۴ تعداد دانلود : ۱۸۲
The existence of differences in the interpretive opinions of Muslims is undeniable, and one of the serious issues in exegetical discussions is to find the root of the differences in the opinions of commentators of the Holy Qur’an (especially in presenting traditional or modern interpretations). Commentators have different preconceptions and views on various issues, especially about some verses related to women. Some commentators have a traditional view and some have a modern view. This essay examines culture and gender and their role in providing traditional and modern interpretation. The method of collecting materials is desk study and the method of processing them is descriptive-analytical. After the investigations, it was found that different presuppositions and cultures play a role in presenting different interpretations and an example of traditional commentary about women can be seen in the commentary of Banu Amin and an example of modern interpretation can be seen in the opinions of Amina Wadud, and their opinions also had problems that were pointed out. The factors causing modern interpretations are: 1- The flourishing of human reasons; 2- Journeys; 3- meeting special people, 4- Cultural and social conditions.
۱۲۷۲۰.

تحلیل نظام گفتمانی سوره منافقون بر اساس نشانه-معناشناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات سبک شناختی قرآن کریم سال پنجم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۱۰) 207 - 230

کلیدواژه‌ها: نفاق نشانه-معناشناسی گفتمان عاطفی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۳ تعداد دانلود : ۲۵۳
گذر از ساختار گرایی و ورود به مرحله نشانه - معنایی بیانگر این مطلب است که معنا امری متکثر و تعدد پذیر، از پیش تعیین نشده و حصار نا پذیراست که فرصت خوانش های متعدد و پویا را در گفتمان ها فراهم می سازد. همچنین، به دلیل اینکه نشانه - معناشناسی، منحصراً از طریق تبیین وجوه نشانه ای موجود درون متن صورت می گیرد، می تواند ابزاری مناسب برای مطالعه گفتمان های دینی باشد. ازاین رو در این پژوهش، یکی از گفتمان های چالشی در قرآن کریم، تحت عنوان سوره منافقون انتخاب گردید، تا ساختارهای شکل گیری، تولید و دریافت معنا، شگرد ها، ابزارهایی که منافقان سعی در پنهان کردن چهره حقیقی شان دارند و استراتژی های قرآن کریم برای آشکار-ساختن حقیقت آنان، بررسی گردد. روش تحقیق، روش توصیفی - تحلیلی با اتکا بر ابزار نشانه - معناشناسی است. نتایج بررسی روابط بین نشانه های سوره منافقون نشان می دهد که منافقان برای کنش نفاق، استراتژی و شگردهای مختلفی را پایه ریزی می کردند که مهم ترین آن عاطفی سازی فضای گفتمان است. از دیگر نتایج تحقیق، اشاره به استراتژی قرآن کریم است که همواره، در مقابل نشانه های منافقان، نشانه های چالشی ، تناقضی، تقابلی، دگرسویی را انتخاب می کند تا جریان عاطفی را که به راه انداخته اند به سمت شناخت و شناساندن چهره حقیقی آنان، هدایت کند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان