درخت حوزه‌های تخصصی

جغرافیا

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
جغرافیای انسانی جغرافیای طبیعی رشته های جغرافیای عمومی فنون جغرافیایی گروه های ویژه نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۷٬۴۴۱ تا ۷٬۴۶۰ مورد از کل ۳۴٬۸۶۳ مورد.
۷۴۴۱.

بررسی راهبرد توسعه شهری با تکیه بر ظرفیت سازی نهادی و اجتماعی در کلان شهر کرج(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جغرافیایی مناطق کوهستانی سال سوم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ ۱۶۵-۱۴۱

کلیدواژه‌ها: راهبرد توسعه شهری ظرفیت سازی نهادی و اجتماعی روش های تصمیم گیری چنده معیاره کرج

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۳ تعداد دانلود : ۱۷۷
راهبرد توسعه شهری با تاکید بر ظرفیت نهادی و اجتماعی یکی از روش های پرکاربرد و مؤثر در توسعه ی هدفمند شهرها با ایجاد بسترهای مناسب تعاملی بین تمامی دستگاه های مرتبط در حوزه مدیریت شهری است. اما آنچه مسلّم است قوانین و ضوابط جاری حاکمیتی است که مدیریت واحد شهری را به دست می دهد و از مهم ترین ابزارهای اجرایی در این موضوع به شمار می رود و البته این موضوع در نقاط مختلف جهان نیز متفاوت می باشد. در کنار قوانین و ضوابط جاری که مهمترین ابزار اجرایی به شمار می رود،همچنین مشارکت اجتماعی نیز به عنوان اساسی ترین ضمانت اجرایی آن محسوب می گردد. هدف از این مقاله بررسی راهبرد توسعه شهری با تکیه بر ظرفیت سازی نهادی و اجتماعی در کلان شهر کرج می باشد. روش تحقیق در این پژوهش از نوع توصیفی تحلیلی است. برای تجزیه و تحلیل آن از دو روش SWOT-DEMATEL و SWOT-AHP بهره گرفته شد. نتایج تحقیق بر اساس روش دیمتل نشان می دهد متغیر نهادی مدیریتی جز اثرگذارترین متغیر و زیست محیطی نیز جز اثرپذیرترین بر اساس مقادیر (Di-Ri) متغیر شناخته شد. همچنین یافته ها در نرم افزار اکسپرت چویس نشان می دهد که راهبرد (WT) با کسب امتیاز نهایی (254/0) به عنوان راهبرد برتر در توسعه شهری کلانشهر کرج مطرح گردید. همچنین راهبرد (SO) بیشترین و راهبرد (WO) کمترین حساسیت در توسعه شهری کلانشهر کرج دارند بنابراین، ظرفیت سازی نهادی و اجتماعی تاثیر زیادی بر ابعاد متختلف توسعه شهری دارد.
۷۴۴۲.

بررسی عوامل اجتماعی موثر بر رفتارهای زیست محیطی شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی منطقه ای سال دوازدهم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۴۷ 149 - 164

کلیدواژه‌ها: اعتماد اجتماعی شبکه های مشارکت مدنی زیست محیطی رفتاراجتماعی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۵ تعداد دانلود : ۲۱۴
رشد مصرف انرژی و افزایش نیاز به آن از یک سو و محدودیت ذخایر و پایان پذیر بودن منابع انرژی فسیلی و مشکلات زیست محیطی ناشی ازمصرف این منابع از سوی دیگر، دلایل قابل توجهی است که ضرورت ایجاد تغییر در نگرشهای مصرفی افراد را گوشزد می نماید. اتخاذ راهکارهای مناسب برای جلوگیری از اتلاف و مصرف بی رویه انرژی و البته اصلاح رفتارهای زیست محیطی افراد به صورت کلی و اصلاح الگوی مصرف به صورت جزئی در رابطه با منابع انرژی در کشور ما نیز روز به روز بیشتر احساس می شود. یکی از راهکارهای اجتناب از آسیب رساندن به محیط زیست و جلوگیری از تخریب آن، تغییر رفتار انسانها به سمت و سوی ابعاد طبیعت گرایانه است.لذا بررسی عوامل اجتماعی موثر بر آسیب های زیست محیطی شهرتهران واهداف فرعی این پژوهش بررسی رابطه بین شبکه های مشارکت مدنی ،هنجارهای اجتماعی واعتماد اجتماعی با رفتارهای اجتماعی زیست محیطی درآلوده کردن شهرتهران می باشد. روش تحقیق دراین پزوهش بصورت پیمایشی می باشد که جامعه موردمطالعه ما9356783نفرمی باشد که باکمک فرمول کوکراین حجم نمونه 381 نفر انتخاب شده که این جامعه اماری بصورت نمونه گیری تصادفی انجام شده است.وباکمک نرم افزارهای 18SPSS وAMOS به پردازش داده ها پرداختیم. نتایج به دست آمده از محاسبات آماری نشان می دهد که با توجه مدل برازش داده شده وضریب همبستگی پیرسون و سطح معنی داری به دست آمده از رگرسیون، چون سطح معنی داری درهرسه متغیر شبکه های مشارکت مدنی،هنجارهای اجتماعی واعتماد اجتماعی برابر 00/0 بوده و از 05/0کوچکتر می باشد ،همچنین سطح معنی داری بدست امده ازمعادلات ساختاری باکمک نرم افزاراموس به ترتیب 027/0 ،024/0، 012/0 وچون از05/0 کوچکتر می باشد بنابراین بین هر سه فرضیه ورفتارهای اجتماعی زیست محیطی رابطه وجود دارد ویابه عبارتی دیگر هرسه فرضیه ما دراین پژوهش تائید می شوند.
۷۴۴۳.

ارزیابی سازگارپذیری زیستی روستاهای ادغامی در شهر با استفاده از مدل های ساختاری شبکه (DEMATEL, ISM, ANP) (نمونه موردی: روستاهای الحاقی شهر اردبیل)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی منطقه ای سال دوازدهم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۴۷ 259 - 276

کلیدواژه‌ها: سازگارپذیری زیستی مدل های ساختاری شبکه روستای ادغامی شهر اردبیل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۶ تعداد دانلود : ۲۲۱
شهر اردبیل در طول دو دهه اخیر خود با گسترش افقی شهر شاهد ادغام روستاهای پیرامونی به بافت کالبدی شهر بوده است، خواه این ادغام لاجرم بوده یا خواه با برنامه ریزی. با ادغام این روستاها در شهر، تغییرات بنیادین اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی در فضای سکونتگاهی این روستاها در جهت انطباق با شهر صورت پذیرفته است، پرواضح است که بافت ادغامی بر شهر باید سازگاری زیستی با شهر مادر داشته باشد تا بتواند به حیات خود علی رغم حقظ هویت اصلی خود، ترکیبی پایدار با شهر داشته باشد و این پژوهش بدنبال ارزیابی سازگار پذیری روستاهای ادغامی در شهر اردبیل است. در این پژوهش سه روستای اصلی ادغامی که از لحاظ جمعیت، وسعت و تاثیرگذاری بر شهر اردبیل نقش مهمی داشته اند به عنوان جامعه آماری پژوهش با جمعیتی در حدود 21000 نفر بررسی شده اند. هدف پژوهش ارزیابی سازگارپذیری زیستی این روستاها در شهر اردبیل است، روش پژوهش توصیفی-تحلیلی و از شیوه میدانی برای جمع آوری داده ها استفاده شده است. ابزار جمع آوری داده ها با استفاده از پرسشنامه ساکنین، مصاحبه های متخصصین و مشاهدات میدانی انجام شده است که با نمونه گیری از جامعه آماری به روش کوکران به تعداد 263 نمونه تکمیل گردیده است. بدین منظور با استفاده از مدل های ساختاری شبکه DEMATEL, ISM, ANP، نسبت به ارزیابی شاخص های سازگاری زیستی جامعه هدف اقدام نموده شد. تعداد 13 شاخص اصلی(با نماد S) مطابق با مرور ادبیات نظری و مصاحبه متخصصین امر بعنوان سنجه های پژوهش از سه ابعاد اصلی اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی اقتباس گردید. پس از مدل یابی ساختاری شبکه و سطح بندی سنجه ها، نتایج نشاندهنده آن است که: روستای گل مغان با میانگین 0.09 در رتبه اول بالاترین اهمیت سازگارپذیری زیستی با شهر اردبیل، روستای نیار با خط میانگین تقریبی 0.07 در رتبه دوم و روستای کلخوران با خط میانگین تقریبی 0.06 در رتبه نهایی بیشترین درجه سازگارپذیری زیستی با شهر اردبیل را دارا هستند. در روستای ادغامی گلمغان شاخص بهداشت با وزن 0.12، در روستای کلخوران شاخص امکانات و خدمات زیرساختی با وزن 0.19 و در روستای نیار شاخص مسکن با وزن 0.17 بعنوان مهمترین شاخص های سازگارپذیری ارزیابی شده اند.
۷۴۴۴.

تحلیل تطبیقی زیست پذیری در مناطق شهری (مطالعه موردی: مناطق 10گانه کلانشهر تبریز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش و برنامه ریزی شهری سال سیزدهم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۵۰ 14 - 29

کلیدواژه‌ها: زیست پذیری تحلیل اثرات ساختاری/ متقابل مدل ویکور آزمون t کلانشهر تبریز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۵ تعداد دانلود : ۲۵۲
از رویکردهای نوین در راستای پایداری شهری، مفهوم زیست پذیری می باشد که بر ارتقای کیفیت شاخص های مختلف اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و کالبدی در شهر تأکید دارد. در این پژوهش که با هدف سنجش وضعیت زیست پذیری در مناطق10 گانه شهر تبریز انجام شده، از روش توصیفی- تحلیلی و ابزار پرسشنامه (در دو سطح شهروندان و کارشناسان) بهره گیری شده است. در این راستا از آزمون T تک نمونه ای در محیط نرم افزار SPSS ، مدل تصمیم گیری چندشاخصه ویکور و روش تحلیل اثرات متقابل/ ساختاری، با استفاده از نرم افزار میک مک برای تحلیل داده ها بهره گیری گردیده است. جامعه آماری این پژوهش ساکنان مناطق 10 گانه شهر تبریز، و نمونه آماری نیز بر اساس روش نمونه گیری طبقه ای و به نسبت سهم جمعیتی مناطق با استفاده از روش نمونه گیری ساده تصادفی انتخاب گردید. نتایج پژوهش نشانگر این است که هم بر اساس نظر کارشناسان(3.04) و هم بر اساس نظر شهروندان(3.20) میانگین ابعاد چهارگانه زیست پذیری کلانشهر تبریز بالاتر از متوسط (میانگین نظری3) قرار دارد. بر اساس نظرات شهروندان منطقه 9 و بر اساس نظرات کارشناسان، منطقه 1 در رتبه اول قرار دارد. نتایج حاصل از تحلیل ویکور نیز نشانگر رتبه اول منطقه 2، ازنظر زیست پذیری می باشد. در خصوص عوامل تأثیرگذار حاصل از نرم افزار میک مک، "ایجاد اشتغال و درآمد پایدار" مهم ترین عامل شناخته شده است. نتایج نشان دهنده این است که به ترتیب عوامل ایجاد اشتغال و درآمد پایدار، نوسازی بافت فرسوده، بهسازی بافت حاشیه نشین، تأمین مسکن مناسب، توسعه فضاهای سبز و باز و تأمین خدمات زیرساختی عوامل کلیدی تأثیرگذار هستند. با توجه به این مهم می توان گفت که در بین مناطق 10 گانه کلانشهر تبریز شاهد عدم تعادل فضایی از نظر زیست پذیری هستیم و مدیریت بهینه موارد مذکور نقش مهمی در رفع این عدم تعادل فضایی بازی می نماید.
۷۴۴۵.

تاثیر صنایع نفت بر آلودگی هوا و مکان یابی بهینه آن با رویکرد زیست محیطی در کلان شهر اهواز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش سرزمین دوره هجدهم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۲۶) 285 - 315

کلیدواژه‌ها: آلودگی صنعت نفت محیط زیست مکان یابی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۵ تعداد دانلود : ۲۵۹
آلودگی هوا، یکی از مشکلات مهم شهرهای صنعتی است. وجود کارخانجات بزرگ صنعتی، تأسیسات اداری و صنعتی، شرکت مناطق نفت خیز جنوب، شرکت ملی حفاری ایران، لوله سازی، و... اهواز را به یکی از مراکز مهم صنعتی و آلوده ایران تبدیل کرده است. تماس با میکروارگانیسم های هوای آزاد با دامنه وسیعی از آثار مضر بر سلامتی باعث می شود. این پژوهش با هدف تاثیر صنایع نفت بر آلودگی هوا و مکان یابی بهینه آن با رویکرد زیست محیطی در کلان شهر اهواز صورت گرفت. در این تحقیق برای بررسی پراکنش آلاینده هایSOx ،NOx ، CO از نرم افزار SCREEN3 استفاده و داده ها مورد بررسی شد. در این پژوهش با توجه به نظر کارشناسان، معیارهای اصلی شامل اقلیم، عوامل طبیعی، عوامل زیست محیطی، عوامل اقتصادی و اجتماعی مشخص شد. پس از محاسبه وزن ها بر اساس مدل AHP و تهیه لایه های اطلاعاتی، از قابلیت های نرم افزار GIS به منظور تلفیق و هم پوشانی نقشه ها استفاده شد، و در نهایت نقشه مکان یابی بهینه صنایع نفت با رویکرد زیست محیطی در کلان شهر اهواز تهیه شد. طبق نتایج به دست آمده باید حداقل تا فاصله 5000 متری که مقدار غلظت قابل توجه است هیچ گونه فعالیتی مبنی بر سکونت وجود نداشته باشد. یعنی در این فاصله موجودات زنده و غیرزنده بیشترین آسیب را خواهند دید. مناطق کاملاً مناسب برای استقرار مکان های بهینه صنایع نفت در قسمت غرب، جنوب، جنوب غربی و قسمت هایی از شرق و شمال منطقه مورد مطالعه قرار گرفت.
۷۴۴۶.

تحلیلی بر سطح توسعه یافتگی بنادر استان بوشهر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه بهار ۱۴۰۱ شماره ۶۶ 227 - 254

کلیدواژه‌ها: بندر توسعه کرانه ساحلی مدل FAHP مدل TOPSIS استان بوشهر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۸ تعداد دانلود : ۲۷۸
امروزه بنادر به عنوان پل ارتباطی مبادله کالا، در حمل و نقل دریایی و خشکی نقش قابل توجهی در ایجاد یکپارچگی در مناطق پسکرانه ای و برقراری توازن در زنجیره تامین کالا نقش مهمی را ایفا می کنند. در واقع، هر بندر دارای موقعیت جغرافیایی، تجهیزاتی و عملکردی متفاوتی می باشد و همین امر سبب تفاوت در سطح پیشرفت و توسعه بنادر و به طبع آن شهر ها و مناطق پسکرانه ای شده است. هدف از این پژوهش، شناخت، تحلیل و سطح بندی ظرفیت ، امکانات و توانمندی های شش بندر استان بوشهر (بوشهر، عسلویه، کنگان، گناوه، دیر و دیلم) است. روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش توصیفی- تحلیلی با بهره گیری از منابع اسنادی و داده های میدانی است. به منظور وزن دهی و رتبه بندی به معیار ها و زیرمعیارها از مدلFAHP و برای رتبه بندی سطح توسعه یافتگی بنادر از مدل TOPSIS استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که بندر عسلویه در میان پنج بندر مورد مقایسه، به لحاظ معیارها و زیرمعیارهای مورد بررسی، در سطح اول توسعه یافتگی قرار دارد. بنابراین می توان گفت علی رغم آنکه بندر بوشهر قدیمی ترین بندر این استان به شمار می رود، بندر عسلویه توانسته است طی سال های اخیر از یک سو به دلیل توسعه میادین گازی و از سوی دیگر، ارتباط عملکردی موثر و کارآمد با کانون های پسکرانه ای، بیشترین سطح توسعه یافتگی را به خود اختصاص دهد. در عین حال این موضوع توانسته بر توسعه زیرساخت های بندر تجاری در کرانه ساحلی این شهرستان نیز اثرگذار باشد.
۷۴۴۷.

ارائه الگوی پایدار پس از همه گیری کووید -۱۹ در فضاهای معماری و شهری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات محیطی هفت حصار سال یازدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۴۰ 73-84

کلیدواژه‌ها: همه گیری شهرسازی معماری کووید -19 رویکردهای کالبدی و اجتماعی الگوی پایدار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۵ تعداد دانلود : ۲۱۵
همه گیری ها از گذشته یک چالش در همه سطوح محیط ساخته شده بوده اند. از آنجا که شهرسازی و معماری پس از کووید -۱۹ هرگز با گذشته یکسان نخواهد بود، لزوم توسعه یک الگوی پایدار برای مقابله با همه گیری انکارناپذیر است. هدف اصلی این مقاله تولید چارچوب مفهومی برای پاسخگویی به ملاحظات شهرسازی و معماری در همه گیری و ارائه یک الگوی پایدار در یک محیط ساخته شده برای غلبه بر شرایط مشابه و یا سخت تر است. در این راستا ابتدا مطالعه مروری بر شهرسازی و معماری در زمان همه گیری های قرن های گذشته ارائه می شود. سپس زمینه های تحقیقاتی تحت تأثیر همه گیری با مراجعه به منابع موجود، مفهوم سازی می شود و نهایتاً برخی از درس های آموخته شده از همه گیری برای تجسم و معرفی چشم انداز مطالعه در مورد الگوی پایدار پس از همه گیری ارائه می شود. از نظر روش شناسی، تحقیق بر اساس یک چارچوب بین رشته ای و از حیث ماهیت از نوع تحلیلی است. در این راستا با جمع بندی پیشینه تحقیق، چارچوب مفهومی رویکردهای کلیدی برای بررسی پیامدهای شهرسازی و معماری در دوران پس از همه گیری بر اساس سه حوزه کلیدی طبقه بندی می شود تا چشم انداز مطالعه در مورد محیط ساخته شده واقعی ارائه گردد. سپس بر اساس حوزه های کلیدی یاد شده به عملیاتی سازی مفاهیم معماری و شهرسازی پس از همه گیری پرداخته می شود. بررسی تقابل وضعیت مجازی/ واقعی به همراه پیچیدگی های عملیاتی سازی مفاهیم مشترک و متقابل (فضاهای فیزیکی و مجازی/ رشد شهری فشرده و پراکنده / تراکم زیاد و کم / حاشیه شهری و مراکز شهری / حمل و نقل عمومی و خصوصی/ فضاهای باز و بسته) نشان می دهد که برای پاسخ به همه گیری در همه سطوح و مقیاس ها نمی توان فقط به یک استراتژی برای ایجاد الگوی پایدار اعتماد کرد و درنتیجه پیش بینی و تجسم الگوی پایدار برای فضاهای معماری و شهری پس از همه گیری این ویژگی ها را طلب می کند: ۱) استراتژی های انعطاف پذیرتر برای مدیریت مفاهیم متقابل ۲) کمک گرفتن از درس های امنیت سایبری، چندلایه محافظتی منعطف و جامع در همه سطوح و مقیاس ها (محله، منطقه، ناحیه و شهر ۳) اضافه شدن سلامت جسمی و روحی انسان به عنوان بعد چهارم به تعریف کلی پایداری. نهایتاً با مدیریت اطلاعات شرایط همه گیری و پساهمه گیری و پیش بینی جهش های مختلف و مداوم ویروس یا هر چالش جدید شهری، با ایجاد لایه های امنیتی جدید می توان الگوی پیشنهادی پایدار برای ساختار کلی شهرسازی و معماری در آینده را متصور شد.
۷۴۴۸.

مقایسۀ تغییرات دمای آب دریای عمان و خلیج فارس با دریای خزر با استفاده از تصاویر ماهواره ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی فضایی سال دوازدهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۴۷) 65 - 80

کلیدواژه‌ها: دمای سطح آب دریا روند دریای خزر خلیج فارس دریای عمان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۳ تعداد دانلود : ۲۵۸
دمای سطح یا رویه آب در آب های آزاد و دریاچه ها به عنوان یکی از شاخص های سنجش ویژگی های اقیانوس شناسی و هواشناسی شناخته می شود. در این پژوهش، برای تحلیل تغییرات زمانی و مکانی دمای سطح آب دریای عمان، خلیج فارس و خزر با استفاده از داده های (25/0 درجه) سنجنده AVHRR طی بازه زمانی 1989-2019 استفاده شد. میانگین دمای ماهانه، فصلی و سالانه از داده های روزانه در نرم افزار ArcGIS 10.8 تهیه شد. سپس روند تغییرات دمایی آب در خلیج فارس و دریای عمان نسبت به دریای خزر بررسی شد. نتایج تحلیل داده های دمای سطح آب نشان دهنده آن است که در خلیج فارس و دریای عمان کاهش دما در قسمت شمالی خلیج فارس در فصل بهار و در عین حال، در فصل تابستان، در قسمت مرکزی خزر اتفاق افتاده است. در فصول پاییز و زمستان، کاهش دما متأثر از عرض جغرافیایی است؛ در حالی که در بخش های جنوبی دریای خزر به خصوص جنوب شرقی گرم ترین پهنه ها بوده است و خزر میانی نیز دمای کمتری نسبت به بقیه مناطق دارد. در فصل بهار، کاهش دما در خزر میانی اتفاق افتاد و به سمت عرض های بالا و پایین افزایش دما مشاهده شد؛ در حالی که در فصل پاییز کاهش دمای سطح آب در خلیج فارس و در زمستان در دریای عمان مشاهده شد. روندهای ماهیانه دما برای خلیج فارس و دریای عمان برای 12 ماه افزایشی است. در دریای خزر، روند تغییرات دما در ماه های ژانویه و دسامبر کاهشی و بقیه ماه ها افزایشی بود.
۷۴۴۹.

بررسی عوامل اجتماعی– فرهنگی موثر بر فرایند توسعه پایدار در شهرهای صنعتی، مورد: شهر عسلویه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش و برنامه ریزی شهری سال سیزدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۴۸ 137 - 152

کلیدواژه‌ها: توسعه پایدار زیست محیطی شهروندی رسانه ها شهر عسلویه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۵ تعداد دانلود : ۲۵۹
شهر و شهرنشینی روند اجتماعی برجسته ای است که بیشتر موجب دگرگونی در روابط متقابل انسان با محیط و با انسان های دیگر شده است. این کانون سکونتگاهی در گذر زمان با توجه به متقضیات محیطی و شرایط اجتماعی- اقتصادی حاکم رشد، گسترش و توسعه یافته است. انچه که در دهه فعلی حائز اهمیت است، بحث پایداری در ابعاد مختلف کیفیت زندگی شهروندان در شهرهای مختلف می باشد. تحقیق حاضر با هدف بررسی عوامل اجتماعی– فرهنگی موثر بر روند توسعه پایدار در شهر عسلویه صورت گرفته است. این پژوهش؛ نوع تحقیق توصیفی- تحلیلی و از نوع مقطعی و همبستگی بوده است و جامعه آماری آن را کلیه شهروندان بالای 18 سال ساکن عسلویه تشکیل داده اند. تعداد نمونه بر اساس جدول مورگان انتخاب شده است که در نهایت از تعداد 397 پرسشنامه صحیح، برای تحلیل نهایی استفاده شد و روش نمونه گیری نیز به صورت تصادفی بود. ابزار اندازه گیری در این پژوهش نیز پرسشنامه بود. و با کمک نرم افزار Spss داده های به دست آمده تجزیه و تحلیل شده است. نتایج بدست امده نشان می دهد در شهر مورد مطالعه متغیرهای مستقل همچون استفاده از رسانه های جمعی دارای ضرایب (215/5T=)، استفاده از کتاب و مجله (29/6T=)، تخصص و مهارت (07/3T=)، حکمرانی خوب (65/6T=)، رفتارهای زیست محیط (44/4T=)، تمایل به مشارکت (56/4T=)،حقوق شهروندی (02/9T=) و اوقات فراغت (74/4T=) بوده اند. بنابراین تغیرات درونی متغیر توسعه پایدار شهری را پیش بینی کرده اند و بیشترین نقش را عوامل اقتصادی بر عهده داشته اند.
۷۴۵۰.

تحلیل عوامل موثر بر سازمان یابی فضایی شهری با رویکرد نقش مدیران و سازمان های شهری (مورد کلان شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش و برنامه ریزی شهری سال سیزدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۴۸ 235 - 250

کلیدواژه‌ها: سازمان فضایی نهادی مدیریتی تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۹ تعداد دانلود : ۲۵۶
سازمان فضایی در شهر تبلوری از روابط پیچیده میان نظام های مختلف از جمله نظام قدرت ، نظام کاربری زمین ، نظام اسکان جمعیت، نظام نمادها و مفاهیم هویتی ( اعم از مصنوع و طبیعی ) ، و نظام ارتباطی در چهارچوب نظام های اجتماعی - اقتصادی دوران و مواریث نظام های گذشته شهر است. بنابراین این پژوهش با هدف تحلیل سازمان یابی فضایی شهری با رویکرد نهادی –مدیریتی در کلانشهر تهران، صورت گرفته است. این پژوهش برپایه شواهد میدانی ( بررسی مناطق شهرداری تهران بر اساس سازمان یابی فضایی ) و اسناد مختلف کتابخانه ای صورت گرفته است. با استفاده از روش AHP و تاپسیس که در بین 12 نفر از متخصصین شهرسازی و معماری توزیع گردید به جهت بررسی سازمان یابی فضایی شهری در سطح کلانشهر تهران می پردازیم ، نتایجی از قبیل اینکه هرچه مقدار نسبت های عرصه های پیرامونی و درونی راهبردی سازمان دهی فضایی به معیارهای رویکرد نهادی - مدیریتی بالاتر باشد نشان دهنده مطلوب بودن سازمان یابی فضایی شهری و در نتیجه مطلوب بودن وضعیت مناطق مورد بررسی است و فرض آماری بزرگتر بودن واریانس نمرات رویکرد ترکیبی AHP – TOPSIS در مقایسه با رویکرد TOPSIS (واریانس ها به ترتیب برابر با 0056/0 و 0153/0 ) با استفاده از آزمون آماری F در سطح اطمینان 95/0 مورد بررسی قرار گرفت و برتری توان تشخیصی رویکرد ترکیبی بر رویکرد TOPSIS اثبات شد ، حاصل گردید و در ین راستا به ارائه راهکارهایی جهت بهبود سازمان یابی شهری با رویکرد نهادی – مدیریتی پرداخته شده است.
۷۴۵۱.

واکاوی پیوند پوشش گیاهی و بارش در ایران زمین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشهای تغییرات آب و هوایی سال سوم بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۹) 1 - 12

کلیدواژه‌ها: آکوا بارش NDVI مودیس ایران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۹ تعداد دانلود : ۲۷۸
آگاهی از پوشش گیاهی و سلامت آن نماینده وضعیت آب و هوای هر محل است. برای پایش پوشش گیاهی در مقیاس جهانی و ناحیه ای دسترسی بهنگام به داده های میدانی معمولاً دشوار و محدود می باشد. هم چنین برآورد پوشش گیاهی به روش معمولی که شامل برآورد کلی از پوشش گیاهی است هم زمان بر است و هم اطلاعات چندان دقیقی به دست نمی دهد. از این رو دورسنجی با فراهم ساختن یک دید وسیع از منطقه، روش بسیار سودمندی است که بر سایر روش ها برتری دارد. هدف از پژوهش پیش رو، بررسی میانگین سالانه پوشش گیاهی ایران به کمک شاخص NDVI  با استفاده از داده های سنجنده مودیس-آکوا می باشد. در این پژوهش نخست داده های 16 روزه شاخص تفاضل بهنجار شده پوشش گیاهی (NDVI) مودیس-آکوا ایران در فاصله 1/1/1382 تا 29/12/1397 از وبگاه ناسا دانلود شد. سپس بر مبنای نزدیک به 15 میلیارد یاخته، میانگین بلندمدت و سالانه NDVI ایران محاسبه شد. با توجه به این که مقادیر NDVI بیش از 2/0 نشان دهنده پوشش گیاهی است، میانگین سالانه پوشش گیاهی ایران محاسبه شد. در پایان نیز پیوند میان پوشش گیاهی و بارندگی در ایران زمین بررسی گردید. نتایج نشان داد که در سال 1387 به دلیل کم آبی و وجود شرایط خشکسالی هواشناسی، پوشش گیاهی ایران به کمترین مقدار رسیده در حالی که در سال 1397 به دلیل بارندگی فراوان و شرایط ترسالی، پوشش گیاهی ایران زمین به بیشترین مقدار طی دوره مورد مطالعه رسیده است. همچنین نتایج نشان داد که در دو دهه اخیر بدلیل افزایش بارندگی، گستره پوشش گیاهی ایران افزوده شده است.
۷۴۵۲.

ارزیابی نقش مشارکت اجتماعی در توسعه نواحی روستایی نمونه پژوهش: مناطق روستایی شهرستان فریدون شهر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی فضایی سال دوازدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۴۴) 1 - 16

کلیدواژه‌ها: مشارکت اجتماعی اعتماد اجتماعی توانمندی اجتماعی مناطق روستایی شهرستان فریدون شهر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۷ تعداد دانلود : ۲۴۹
طرح مسئله: بحث مشارکت در دهه های اخیر در ارتباط با مسائلی مانند دموکراسی، توسعه و... اهمیت بسیاری یافته است. مشارکت و توسعه روستایی به مثابه دو عنصر مرتبط و مکمل یکدیگر مطرح و افزایش میزان مشارکت در میان روستاییان نشانه و وسیله ای برای توسعه روستا در نظر گرفته شده است. این امر می تواند در سیاست گذاری ها و برنامه ریزی های آتی برای مناطق روستایی مفید باشد. هدف : مشارکت اجتماعی، مفهومی کلان دربرگیرنده ابعادی مانند اعتماد اجتماعی، توانمندی و هنجارهاست که امروزه در تحلیل های اجتماعی اقتصادی درباره توسعه روستایی مطرح است. هدف از این مقاله، نشان دادن نقش مشارکت اجتماعی در توسعه روستایی است. روش شناسی پژوهش : جامعه آماری پژوهش را 4200 نفر از روستاییان 15 سال به بالای شهرستان فریدون شهر تشکیل می دهد و حجم نمونه با استفاده فرمول کوکران 240 نفر تعیین شد. یافته ها : تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و مدل سازی معادلات ساختاری (SEM) انجام شده است. در این پژوهش متغیرهای مشاهده شده برای دو مؤلفه توانمندی و اعتماد اجتماعی به دست آمد. دو مدل تحلیل عاملی مرتبه اول برای اندازه گیری دو زیرمقیاس مشارکت اجتماعی تدوین و اعتبارسنجی شد. درنهایت چگونگی تأثیر متغیرهای مشاهده شده و مؤلفه های دوگانه حاصل از آنها بر مشارکت اجتماعی به مثابه متغیر وابسته پنهان اصلی و روابط بین آنها به کمک یک مدل ساختاری تحلیل عاملی تأییدی (CFA) دو عاملی مرتبه دوم تحلیل شد. نتایج: نتایج نشان از برازش و اعتبار قابل قبول هر دو مدل اندازه گیری مشارکت اجتماعی و تحقق اهداف و نیز مدل سه عاملی مرتبه دوم برای بررسی مشارکت اجتماعی براساس داده های گردآوری شده دارد؛ همچنین توانمندی و اعتماد اجتماعی به ترتیب به میزان 65/0 و 76/0 بر مشارکت اجتماعی تأثیر داشته است. نوآوری : در پژوهش حاضر برای نخستین بار مسئله مشارکت و توسعه روستایی با بهره گیری از دو مقوله اعتماد اجتماعی و توانمندی اجتماعی با استفاده از تحلیل ساختاری در یکی از شهرستان های کم برخوردار استان اصفهان بررسی شده است.
۷۴۵۳.

سنجش تاب آوری کالبدی - محیطی در اجتماعات شهری، پژوهش موردی: شهرهای آبادان و خرمشهر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های بوم شناسی شهری سال ۱۳ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۲۹) 35 - 52

کلیدواژه‌ها: تاب آوری کالبدی تاب آوری زیست محیطی تاب آوری مخاطرات شهرهای آبادان و خرمشهر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۳ تعداد دانلود : ۲۳۴
پژوهش حاضر با هدف سنجش شاخص های تاب آوری کالبدی، زیست محیطی و مخاطرات در شهرهای آبادان و خرمشهر انجام گرفته است. رویکرد حاکم بر این پژوهش، کاربردی - نظری و از حیث ماهیت و روش، توصیفی - تحلیلی و پیمایشی می باشد. ابزار پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته بود که براساس نتایج روش آلفای کرونباخ با حداقل ضریب پایایی (7/0)، برای هریک از ابعاد تاب آوری شهری مورد تأیید قرار گرفت. جامعه آماری پژوهش حاضر، شامل کلیه خبرگان دانشگاهی، کارشناسان و مدیران نهادی - سازمانی بود که براساس روش «نمونه گیری هدفمند و زنجیره ای»، تعداد (106) نفر که در زمینه تاب آوری شهری و شناخت قلمرو مطالعه از دانش و تجربه کافی برخوردار بودند انتخاب و مورد پرسشگری قرار گرفتند. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار تحلیل آماری SPSS استفاده شده است. نوآوری پژوهش حاضر در ارائه و سنجش شاخص های همساز تاب آوری شهری براساس ابعاد کالبدی، زیست محیطی و مخاطرات در شهرهای آبادان و خرمشهر است. براساس مقادیر محاسبه شده برای هریک از ابعاد تاب آوری شهری (زیست محیطی، کالبدی - زیرساختی و تاب آوری مخاطرات)، نتایج پژوهش، حاکی از وضعیت ناپایدار و نامناسب تاب آوری شهرهای آبادان و خرمشهر است و بین تاب آوری موجود و تاب آوری مطلوب، تفاوت معناداری وجود دارد.
۷۴۵۴.

ارزیابی و واسنجی معادله ترونت وایت برای تخمین تبخیر تعرق در اقلیم باد خیز، مطالعه موردی: منطقه سیستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای طبیعی دوره ۵۳ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۱۲۲) 549 - 564

کلیدواژه‌ها: تبخیر - تعرق سیستان دمای هوا مناطق بادخیز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۳ تعداد دانلود : ۲۲۸
روش های زیادی برای محاسبه تبخیر-تعرق وجود دارد که به داده های زیادی نیاز دارد، اما تعدادی از روش های فقط به دمای هوا نیاز دارند. یکی ازاین روش ها ترونت ویت است. منطقه سیستان در جنوب شرقی ایران یکی از مناطقی است که با توجه به بادهای 120 روز در ایران منحصربه فرد است. هدف از این تحقیق: 1) ارزیابی 6 روش مختلف ترونت ویت موجود در منابع در مقایسه با روش فائو پن من مانتیث و 2) اصلاح معادله برای منطقه بادخیز سیستان است. نتایج نشان داد معادله اصلی ترونت وایت مقدار تبخیر-تعرق را کم برآورد محاسبه می کند. در بین روش های موجود استفاده از ضریب  دارای بهترین نتایج بود. برای واسنجی معادله ترونت وایت ضریب دمای موثر معادله ( ) باید اصلاح گردد. نتایج نشان داد مقدار بهینه k بین 755/0 تا 04/1 متغیر هست. میانگین سالانه مقدار جذر میانگین مربعات خطا (RMSE)، با توجه به مقادیر k متغیر برابر با 14/0 میلی متر در روز به دست آمد. همچنین با استفاده از حداقل کردن مربعات خطا مقدار k را به طور ثابت 802/0 در نظر گرفتیم که مقدار RMSE برابر با 19/1 میلی متر در روز به دست آمد. می توان نتیجه گیری کرد که پس از اصلاح معادله ترونت وایت می توان آن را در منطقه سیستان استفاده کرد.
۷۴۵۵.

نقش توسعه کسب وکار محلی در افزایش اشتغال مناطق حاشیه نشین شهرک سعدی شیراز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه ناحیه ای سال بیستم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۴۱) 98 - 67

کلیدواژه‌ها: کسب و کار محلی اشتغال حاشیه نشین شهرک سعدی شیراز ایران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۰ تعداد دانلود : ۲۶۷
یکی از معضلاتی که امروزه گریبان گیر بیشتر شهرهای جهان است ظهور و شکل گیری پدیده حاشیه نشینی است. محقق در صدد است تا نقش توسعه کسب و کار محلی در افزایش اشتغال مناطق حاشیه نشین شهرک سعدی شیراز را بررسی نماید. نوع تحقیق توصیفی علی و معلولی است. روش تحقیق میدانی و جامعه آماری شامل همه ی شهروندان ساکن در منطقه حاشیه نشین شهرک سعدی در طول بازه های زمانی مختلف می باشد. حجم نمونه پس از بررسی و مطالعات اولیه با استفاده از فرمول کوکران محاسبه شد که به صورت غیر تصادفی هدفمند و شیوه نمونه گیری خوشه ای تصادفی بود. پایایی پرسشنامه با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ معادل 86/0 می باشد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که نقش توسعه کسب و کار محلی در افزایش اشتغال مناطق حاشیه نشین شهرک سعدی شیراز قابل تبیین است یعنی با توسعه کسب و کار محلی افزایش اشتغال اتفاق خواهد افتاد. همچنین می توان نتیجه گرفت با توجه به میانگین رتبه ای مولفه های درونی عوامل حمایتی – ترغیبی، زیر ساختی، تامین مالی این عوامل نسبت به یکدیگر دارای اولویت های متفاوتی بوده و هر کدام به نحوی اثر دارند. پیشنهاد می شود با ﺑﻪ رﺳﻤیﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﻦ ﺣﻘ ﻮق ﺷ ﻬﺮوﻧﺪی ﺳ ﺎکﻨﺎن ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺣﺎﺷ یﻪ ﻧﺸ یﻦ منطقه سعدی در ﺑﺮﻧﺎﻣ ﻪ ری ﺰی ﻫ ﺎی ﻣﺨﺘﻠ ﻒ اﻗﺘﺼﺎدی، اﺟﺘﻤﺎﻋی و کﺎﻟبدی و ﺗ ﺄﻣیﻦ اﻋﺘﺒ ﺎر ﻣ ﺎﻟی و ﭘﺮداﺧﺖ ﺗﺴ ﻬیﻼت و وام ﺑ ﺮای افزایش اشتغال و ﺑﻪ رﺳﻤیﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﻦ اوﻟﻮیﺖ ﻫﺎ ی ﮔﺮوﻫ ﻬﺎی بیکار و کﻢ درآﻣﺪ در ﻧﻈﺎم ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ریﺰی استان فارس؛ اقدام کرد .  
۷۴۵۶.

بررسی عوامل آسیب رسان اجتماعی در بافت های تاریخی (نمونه موردی: محله قلعه محمود شهر کرمان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیای اجتماعی شهری سال نهم پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۲۱) 219 - 235

کلیدواژه‌ها: محله قلعه محمود آسیب شناسی اجتماعی بافت تاریخی نظام اجتماعی کالبد شهری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۴ تعداد دانلود : ۲۳۲
مقدمه : بافت محلات تاریخی در میانه ساختار شهرهای امروزی، نمادی از کلیت شهر و هویت آن می باشند. حفاظت از این نواحی می تواند در ارتقای تنوع فرهنگی و مبارزه با فقر موثر باشد و هویت فرهنگی و کیفیت زندگی را برای ساکنان شهر به ارمغان بیاورد. حفاظت از ساختمان های قدیمی را نمی توان از جمعیت محلی که به آن مناطق تاریخی معنا می بخشد جدا کرد. ساکنان بافت های تاریخی باید از کیفیت شرایط زندگی خود آگاه شوند و آنها را برای انتقال هویت ارزشمند خود به نسل های آینده تشویق کرد. کارکردهای جدید شهرها و شهرهای معاصر باید با کارکردهای قدیمی سازگار باشد. لذا این عدم هماهنگی میان کالبد بافت محلات قدیمی و نوع ساختار اجتماعی از مهمترین مسائل شهری در مواجهه با بافت های تاریخی می باشد. وجود معضلات اجتماعی که خاستگاه آنها نوع برخورد مدیران با بافت های تاریخی است؛ موضوع اصلی این پژوهش می باشد. هدف از این پژوهش، پرداختن به آسیب های اجتماعی این بخش از بافت تاریخیِ شهر کرمان با عنایت به پیوستگی آن به بافت زنده شهری معاصر است. داده و روش : تحقیق از نوع توصیفی تحلیلی است و به روش استنادی به اجرا درآمده است. با توجه به اطلاعات گردآوری شده  میدانی در حوزه کالبدی و نظام اجتماعی به دسته بندی معضلات و تحلیل آن ها در بافت مجموعه بازارهای اطراف میدان ارگ کرمان به عنوان هسته مرکزی بافت تاریخی پرداخته شده است. یافته ها : بافت محله قلعه محمود واقع در بخش جنوبی میدان ارگ دارای سکنه غیر بومی و مهاجر بوده که متاسفانه به دلیل غفلت مسئولین و البته عدم آگاهی کافی مردم متروکه شده و به یکی از مکان های تجمع معتادین و مهاجران افغان تبدیل گشته است. همچنین راسته بازاری که تقریبا غیرفعال می باشد و متأثر از این بافت اجتماعی است. نتیجه گیری : در نهایت بیان گردید که معضلات کالبدی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی برهم تاثیر داشته و جدای از هم نمی توان آن ها را دید. بخصوص در بافت این محله که بخشی از محله فقط در طول روز فعال بوده و این باعث عدم هماهنگی ساختار کالبد با نظام اجتماعی در این گردیده است.   
۷۴۵۷.

بررسی ساختار فضایی مسکن کوچ نشینان با قابلیت حمل و سازگاری با محیط (مطالعه موردی: عشایر طایفه بریوانلو در خراسان ضوی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه ریزی قلمرو کوچ نشینان دوره دوم پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۴) 77 - 104

کلیدواژه‌ها: مسکن قابل حمل سکونت عشایر انعطاف پذیر مسکن خودکفا سیاه چادر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۶ تعداد دانلود : ۲۰۱
مقدمه: عشایر سهم زیادی از تولید گوشت و پروتئین کل کشور را دارا می باشند اما جمعیت این جامعه به دلیل عدم دسترسی به امکانات اولیه و نداشتن مسکن مناسب رو به کاهش است. سکونت عشایر در چادر، آنها را در معرض خطراتی همچون آتش سوزی و باد و طوفان و.... قرار داده است.هدف پژوهش: هدف این تحقیق بررسی مولفه های موثر در طراحی مسکن خودکفا، سازگار با محیط و با قابلیت حمل برای طایفه عشایر بروانلو در خراسان می باشد. این پژوهش در جستجوی پاسخ سوالاتی همچون چه مولفه هایی در طراحی مسکن خودکفا با قابلیت حمل و سازگار با دو اقلیم ییلاقی و قشلاقی موثر است؟ و چگونه می توان با توجه به این عوامل به نیاز عشایر این منطقه به مسکن متناسب با نوع سکونت آنها، پاسخ مناسب داد؟روش شناسی تحقیق: روش تحقیق کتابخانه ای و میدانی است به این صورت که ابتدا به بررسی مفاهیم مسکن قابل حمل، مسکن خودکفا، جامعه عشایری و تعاریف مرتبط با جامعه عشایری پرداخته و ویژگی های مسکن و نوع سکونت و چگونگی همسازی با اقلیم محل سکونت آنها را بیان نموده و سپس به عنوان نمونه موردی زندگی مبتنی بر کوچ ، اقلیم و طبیعت محیط عشایر طایفه بروانلو در مناطق ییلاقی و قشلاقی خراسان رضوی مورد بررسی و مطالعه قرار گرفت در گام بعد برای داشتن یک مسکن همساز با اقلیم به بررسی عوامل جوی تاثیرگذار دما و رطوبت پرداخته و نمودارهای بازه تغییرات دما و رطوبت با توجه به موقعیت منطقه ییلاقی و قشلاقی ترسیم و مورد مطالعه قرار گرفت. سپس  با بررسی مصالح نوین و هوشمند به ارائه تحلیل و راهکار برای ساخت مسکن مورد نیاز این جامعه پرداخته شد. قلمروجغرافیایی پژوهش: قلمرو این پژوهش عشایر طایفه بریوانلو در خراسان رضوی می باشد.یافته ها و بحث: با توجه به اینکه هرساله توقف عشایر طایفه بروانلو در منطقه ییلاقی دربیابان بام از اردیبهشت ماه آغاز و تا مردادماه ادامه دارد و از آبان ماه تا فروردین سال بعد در منطقه قشلاقی کمرسیاه مستقر می شوند و با توجه به سایر داده های این پژوهش می توان نتیجه گرفت که می بایست مسکن این عشایر را به گونه ای طراحی نمود که در ییلاق دمای بالای صفر درجه تا دمای بالای 40 درجه را تحمل کرده و در قشلاق با دمای زیر صفر درجه از حدود 9/16- درجه تا دمای 33 درجه را تطبیق پذیرد.نتایج: نتایج کلی نشان داد، برای ساخت مسکن باید از مصالح سبک و قابل حمل و سازگار با این تغییرات اقلیمی استفاده شود.
۷۴۵۸.

تاثیر ساخت و ساز شهری بر دمای سطح زمین (مطالعه موردی: شهر جدید سهند)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: کاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور در برنامه ریزی دوره ۱۳ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ 74 - 85

کلیدواژه‌ها: کاربری اراضی مناطق ساخته شده دمای سطح زمین لندست 7 شهر جدید سهند

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۰ تعداد دانلود : ۲۱۰
در پی افزایش جمعیت و رشد شهرنشینی در دهه های اخیر، چشم انداز های طبیعی در حال تبدیل شدن به چشم انداز های انسانی و فضای باز شهری به مناطق ساخته شده تبدیل شده است. هدف از این پژوهش، تغییرات صورت گرفته در ساخت و سازهای شهری و افزایش بی رویه ساختمان ها و ارتباط آنها با دمای سطح زمین با استفاده از ماهواره لندست از سال 2005 تا 2020 برای شهر جدید سهند می باشد. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی _تحلیلی می باشد و از Global Human Settlement , Built-Up (GHSL) لایه های مربوط به تصاویر لندست سنجنده OLI/TIRS در سامانه گوگل ارث انجین استفاده شده است. بهترین نتایج جهت شاخص عوارض Built-up با میزان دقت ۹۷/٪۷۹ به دست آمد که به عنوان بهترین روش برای استخراج پدیده های ساخت و ساز در نظر گرفته شد. در حالی که در سال 2010 میزان ۳۲/٪۴۵ را نشان می دهد و کمترین میزان روند توسعه ساخت و سازها نیز مربوط به سال 2005 می باشد که ۹۸/٪۱۶ را نشان داده است. بیشترین میزان میانگین دمایی هوا برای تصویر LST سال 2010 تا 2020 عدد بیشتر از ۱۶ درجه را نشان می دهد در این سال بیشترین میزان دمای هوای سطح زمین بر مناطق حاشیه ای، و ساختمان های ساخته شده و قسمت های شمال غربی شهر جدید سهند منطبق بوده است.
۷۴۵۹.

بررسی بافت های ناکارآمد شهری از منظر میزان خطرپذیری بحران؛ نمونه موردی شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیای اجتماعی شهری سال نهم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۲۰) 189 - 212

کلیدواژه‌ها: خطرپذیری بحران بافت های ناکارآمد فقر شهری مخاطره شهر تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۶ تعداد دانلود : ۲۵۰
مقدمه : خطرپذیری بحران ها در شهرهایی از جهان که در معرض مخاطرات هستند، به شدت در حال افزایش است. در درون شهرها نیز به ویژه شهرهای کشورهای با درآمد پایین و متوسط، برخی فضاهای شهری به گونه ای ساخته شده اند که خطرپذیری ها را به صورتی ناعادلانه توزیع می کنند. در شهر تهران وجود مخاطرات تهدید کننده ای از جمله زلزله، سیل، آتش سوزی و بسیاری از چالش های محیطی در کنار وسعت بالای بافت های ناکارآمد موجب شده این شهر شرایط ویژه ای از نظر مدیریت خطرپذیری بحران داشته باشد. این پژوهش با بهره گیری از رویکرد یکپارچه سازی سیاست های مدیریت بحران و ارتقای بافت های ناکارآمد شهری به دنبال پهنه بندی این بافت ها در شهر تهران به لحاظ آسیب پذیری در برابر مخاطرات مختلف و ارائه راهکارهایی به منظور کنترل و کاهش خسارات ناشی از مخاطرات با تأکید بر سیاست گذاری، برنامه ریزی و پیشگیری می باشد. داده و روش : این پژوهش از نظر نوع، توسع ه ای– کاربردی است و الگوی کلی آن توصیفی– تحلیلی و مبتنی بر روش ارزیابی می باشد که در طی آن مدل سازی، ساخت شاخص ترکیبی و تلفیق و روی هم گذاری لایه ها و داده های اطلاعاتی بر اساس فرایند تحلیل سلسله مراتبی برای تعیین وزن نهایی واحدهای مکانی و پهنه بندی آسیب پذیری بافت های ناکارآمد شهر تهران انجام شده است. داده ها و لایه های مربوط به شاخص ها نیز از منابع و داده های ثانویه مختلفی استخراج شده است. امتیاز دهی به شاخص ها و زیر شاخص ها بر اساس پرسش نامه خبرگان بوده و محاسبات در نرم افزار ARC GIS  صورت گرفته است. یافته ها : در شهر تهران همپوشانی زیادی بین محدوده بافت های ناکارآمد شهری و سطح بالاتر فقر شهری و پتانسیل وقوع انواع مخاطرات وجود دارد. در این زمینه، بافت های ناکارآمد نیمه جنوبی شهر تهران به ویژه در مناطق 15، 18 و 20 در درجه نخست و مناطق 16، 17 و 19 در درجه دوم دارای بیشترین پتانسیل خطرپذیری هستند. نتیجه گیری : در محدوده هایی از شهر تهران واقعیت های مدیریت بحران بسیار پیچیده تر از برنامه ریزی ها و سیاست گذاری های موجود است و نظام مدیریت بحران در بافت های ناکارآمد نیازمند ساز و کار متفاوتی در مقایسه با سایر نقاط شهر است. بنابراین در این محدوده ها به منظور کاهش ریسک مخاطرات لازم است توجه ویژه ای به مسئله کاهش فقر شهری و آسیب پذیری و به طور کلی یکپارچه سازی سیاست ها و اقدامات مدیریت خطرپذیری بحران و برنامه های شهرسازی و توسعه اجتماعی و اقتصادی داشت.
۷۴۶۰.

تحلیل نگرش و انتظارت زنان گردشگر از فضاهای جذب گردشگری روستایی، مطالعه موردی: دهستان رودپی شرقی شهرستان ساری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۵۴ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۱۲۱) 999 - 1019

کلیدواژه‌ها: فضای روستایی گردشگری انتظارات زنان دهستان رودپی شرقی شهرستان ساری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۸ تعداد دانلود : ۲۶۰
توجه به نگرش و انتظارات زنان گردشگر از فضاهای جذب گردشگر روستایی و رفع نیازهای اساسی آنان در ابعاد فردی، روانی، اجتماعی و زیستی به منزله یکی از عوامل کلیدی و اساسی در راستای تقویت روابط اجتماعی در فضا و زمان است که نقش بسیار مهمی در جذب و حضورشان در فضاهای گردشگری روستایی دارد هرچند در کشور ما توجه چندان به آن نشده است. این پژوهش باهدف شناسایی نگرش و انتظارات زنان گردشگر و ارزیابی آن در روستاهای دهستان رودپی شرقی در شهرستان ساری انجام شد. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی مبتنی بر واکاوی ادبیات نظری به منظور شناسایی فضاهای جذب گردشگری روستایی است که در این خصوص 13 شاخص شناسایی شده است. سپس شاخص های مرتبط با هر متغیر تهیه و در قالب پرسشنامه تدوین شده است. پس از تعیین روایی محتوایی پرسشنامه توسط اساتید؛ نگرش و انتظارات زنان از فضاهای جذب گردشگر مورد ارزیابی و سنجش قرار گرفت. جامعه آماری این تحقیق 208 نمونه محاسبه و به صورت تصادفی بین زنان گردشگر توزیع و پخش شده است. نتایج به دست آمده از آزمون فریدمن نشان می دهد که متغیر محافظت با امتیاز 37/2 و آسایش با امتیاز 18/2 و لذت با امتیاز 45/1 بیشترین میانگین ها را به خود اختصاص دادند که نشان می دهد توجه به نیازهای زنان گردشگر در فضاهای عمومی خیلی مهم است. نتایج یافته های آزمون t تک نمونه ای نشان داد که سطح معناداری برای همه شاخص ها وجود دارد، به طوری که در شاخص های کیفی بصری با امتیاز 39/4 و شرایط نامساعد جوی با امتیاز 38/4 بیشترین میانگین ها را به خود اختصاص دادند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان