درخت حوزه‌های تخصصی

امروزه بنگاه های کوچک و متوسط با توجه به ویژگی ها و مزیت های خاص خود و سهم به سزایی که در ایجاد اشتغال دارند نقش مهمی در اقتصاد کشورها بازی می کنند. در واقع این بنگاه ها برحسب میزان نوآوری و رقابت پذیری میتوانند بطور پایدارتری در عرصه اقتصاد ملی ایفای نقش نمایند. از این رو کسب شناخت از روش ها و منابع کسب فناوری در این بنگاه ها اهمیت می یابد. پژوهش حاضر با هدف بررسی روش ها و منابع مختلف کسب فناوری در منتخبی از صنایع کوچک ایران به اجرا درآمده است. نتایج بررسی نشان می دهد در کنار فعالیت های غیر رسمی تحقیق و توسعه که در تمامی شرکت های مورد بررسی جریان دارد، از میان روش های مختلف، مهمترین روش کسب فناوری در این شرکت ها خرید ماشین الات و تجهیزات است که از شرکت های صنعتی به عنوان مهمترین منابع کسب فناوری تهیه می کنند و در مرحله بعد استفاده از خدمات مشاوره ای از شرکت های خدمات مهندسی دومین روش ترجیحی آنها برای کسب فناوری است. روشهایی از قبیل خرید لیسانس و برون سپاری تحقیق و توسعه از رواج بسیار کمتری در این شرکت ها برخوردار است و روش های خرید کل یا بخشی از سایر شرکت ها و یا خرید اطلاعات یا خدمات ویژه از سایر شرکت ها اساساً مورد استفاده نمی باشند. یافته ها نشان می دهد تعامل شرکت های مورد بررسی با دانشگاه ها و مؤسسات تحقیقاتی به عنوان یکی ازمنابع کسب فناوری در سطح بسیار پائینی قرار دارد.

زندگی در دنیای امروز، زندگی در حالت ثابت تغییر است. ظهور فناوری اطلاعات و ارتباطات و در نتیجه آن، دولت الکترونیک، از جمله مهمترین این تغییرات است. در صورتی که بتوان چالش­ها و موانع توسعه دولت الکترونیک را شناسایی و راهکارهای مناسب برای رفع آنها را اتخاذ کرد، پیاده­سازی دولت الکترونیک مزایای متعددی را برای جامعه به همراه خواهد داشت. یکی از مهمترین این چالش­ها، پذیرش و به­کارگیری خدمات دولت الکترونیک ازسوی شهروندان است. دغدغه اصلی این پژوهش، شناسایی عوامل مؤثر بر پذیرش دولت الکترونیک در ایران است. این عوامل در قالب سه دسته متغیرهای فردی، سازمانی و اجتماعی طبقه بندی شده و مورد بررسی قرار گرفته­اند. پس از بررسی مبانی نظری پژوهش، عوامل مؤثر بر پذیرش دولت الکترونیک شناسایی شده و پس از تنظیم پرسشنامه بر این اساس، در مرحله اول با استفاده از نظرات خبرگان فناوری اطلاعات به بررسی مؤلفه ها و شاخص های مطرح پرداخته شده است. مؤلفه ها و شاخص­های تأیید شده در مرحله اول، در قالب پرسشنامه دوم در سطح شهروندان تهرانی توزیع شده و آزمون مدل با استفاده از نرم افزار لیزرل انجام شده است. نتایج نشان داده­اند که فراهم بودن زیر ساخت­ها و در دسترس بودن خدمات، مهمترین عوامل مؤثر بر پذیرش دولت الکترونیک در ایران هستند.

قلمرو رقابتی سازمان ها در سال های اخیر، از لحاظ پویایی و بالندگی در سطح بالایی قرار داشته است. برای بقا در چنین شرایط جدید و متغیری، استمرار و پایداری در مزیت رقابتی از طریق توسعه ظرفیت های فردی و سازمانی، ضرورت یافته است. در این راستا برخی از اندیشمندان و صاحب نظران معاصر اظهار می دارند که دانش، منبع عمده کسب مزیت رقابتی پایدار محسوب می شود و به منظور دستیابی سازمان ها به چنین مزیتی، خلق دانش می تواند به عنوان یک فرصت جدید، مورد توجه قرار گیرد. مطالعات گوناگون نشان می دهند سازماندهی بر اساس تیم های کاری، یک گرایش جدید در تسهیل خلق دانش سازمانی است. اما نکته حائز اهمیت آن است که سازماندهی به وسیله تیم های کاری به تنهایی کافی نیست. بلکه تیم های کاری خود باید از خصوصیات و ویژگی های خاصی برخوردار باشند تا بتوانند هدف مورد نظر را تحقق بخشند. در تحقیق حاضر به دنبال بررسی راهبردهای موثر در شکل گیری تیم های تسهیل کننده خلق دانش هستیم.

رهیافت مبتنی بر فناوری اطلاعات در سیاست گذاری توسعه و کاربری فناوری اطلاعات در مناطق روستایی با هدف تسهیل فرایند خدمت رسانی و ارتقاء شاخص های رفاهی، آغازگر مرحله جدیدی از حیات مدیریت توسعه روستایی است که از واپسین سال های هزاره دوم میلادی مورد توجه تئوری پردازان و کارگزاران توسعه روستایی بسیاری از کشورهای جهان قرار گرفته و با ورود بشر به هزاره سوم که از آن با عنوان عصر اطلاعات1 و دنیای مجازی و شبکه ای یاد می کنند، شتاب بیشتری یافته است. با توجه به اهتمام جدی دولت ها به توسعه روستایی مبتنی بر فناوری اطلاعات و تعریف چشم انداز و راهبردهای روشن در برنامه های توسعه و اهمیت بیش از پیش موضوع از بعد نظری، در این مقاله تلاش شده با طراحی یک الگوی سه سطحی، فرایند گذار از الگوی سنتی توسعه روستایی به الگوی نوین توسعه تبیین گردد. امید است طرح این موضوع بتواند خوانندگان را بیشتر با موضوع آشنا نموده و بستر پژوهش های بنیادی و کاربردی جدیدی را در حوزه مطالعات روستایی فراهم آورد.

برنامه‌ریزی راهبردی فناوری اطلاعات در راستای تحقق اهداف سازمان، از مهم‌ترین مباحثی است که در دهه‌های اخیر مورد توجه مدیران سازمان‌های پیشگام بوده است. این موضوع تحت عنوان همسویی راهبرد فناوری اطلاعات و راهبرد کسب‌وکار، مطرح است. یکی از مهم‌ترین مدل‌های مطرح در بحث همسویی راهبرد فناوری اطلاعات و راهبرد کسب‌وکار، «مدل لوفتمن» می‌باشد که عوامل همسویی شناسایی‌شده در آن، اساس کار این تحقیق را تشکیل می‌دهد. این مدل دارای پنج سطح، و هر سطح شامل شش عامل است. به منظور شناسایی میزان اهمیت هر یک از عوامل همسویی، پرسشنامه‌ای طراحی گردید و در اختیار مدیران فناوری اطلاعات و کسب‌وکار شرکت سایپا یدک قرار داده شد. سپس به‌منظور سنجش میزان همسویی فناوری اطلاعات و کسب‌وکار، با استفاده از عوامل شناسایی‌شده در این مدل، پرسشنامه دیگری طراحی گردید تا شرایط جاری شرکت تعیین شود. در نهایت نمره همسویی موزون محاسبه شد. نتایج حاصل از این بررسی‌ها نشان می‌دهد که شرکت سایپا یدک در سطح سوم همسویی مدل لوفتمن قرار دارد که بیانگر مرحله تمرکز کامل است. در نهایت، راهکارهایی برای ارتقا به سطح چهارم همسویی ارائه شده است.

هدف از نگارش مقاله حاضر، آشنایی مقدماتی با خوشه‌بندی اطلاعات و نشان دادن کاربرد روش‌های خوشه بندی در ترسیم نقشه‌های علم می باشد. به این منظور انواع رویکردها به دسته بندی و خوشه بندی اطلاعات به صورت مختصر مورد بررسی قرار می گیرند و با بررسی پژوهش های مشابهدر این شاخه علمی، کاربرد این روش‌ها در فرایند مصورسازی اطلاعات مفهومی و ترسیم نقشه‌های علم معرفی می شود. در انتها با اجرای الگوریتم خوشه بندی سلسله  مراتبی تجمعی که نوعی از الگوریتمهای خوشه بندی بر مبنای روش ارتباط کامل می باشد، نقشه علم مدیریت به عنوان یکی از شاخه های علمی بین رشته ای و نوظهور مورد تحلیل و بررسی قرار می گیرد.

توسعه و استقرار سیستم های اطلاعات مدیریت و بکارگیری ابزارهای داده کاوی با رشد سریع اطلاعات در سازمان ها و ایجاد انباره داده ای طی سال های اخیر در دستور کار بیشتر مؤسسات آموزشی بین المللی قرار گرفته است. اثرات مثبت استفاده از این فناوری بویژه در حوزه آموزش و پژوهش دانشگاهی غیر قابل انکار است. حال سئوال این است که آیا تاکنون در مؤسسات آموزش عالی ایران این هدف تامین شده است؟ در تحقیق حاضر سعی شده است که پاسخ این سئوال، با مطالعه میدانی از وضعیت فعلی فناوری اطلاعات و ارتباطات دانشگاه های ایران و سطح استفاده از سیستم های اطلاعاتی و اطلاعات تولید شده از این سیستم ها در دانشگاه ها ارائه شود. در این مقاله مدل همترازی راهبردی اطلاعات و راهبردهای سازمانی ارائه و سپس روشی برای اندازه گیری و تعیین سطوح استفاده از سیستم های اطلاعاتی در جهت تصمیم گیری/ سازی در دانشگاه ها معرفی می شود. در بخش انتهایی مطالعه موردی ارایه و نتایج تحقیق در دانشگاه شهید بهشتی مطرح می شود.

ین مقاله به مرور و تحلیل مدل های ارائه شده در ادبیات برای تدوین استراتژی تکنولوژی در سطح بنگاه می پردازد. امروزه تکنولوژی نقشی کلیدی در رقابت پذیری بنگاه ها ایفا می کند، بنابراین می باید مبتنی بر یک نگاه استراتژیک مدیریت شود. اولین و مهمترین گام در مدیریت استراتژیک تکنولوژی، تدوین یک برنامه است که اولویت های سرمایه گذاری بنگاه در حوزه تکنولوژی را برای یک افق بلندمدت مشخص کند. مدل ها و چارچوب های مختلفی در این زمینه ارائه شده اند تا بنگاه ها را در زمینه تدوین استراتژی تکنولوژی یاری نمایند، اما این مدل ها و چارچوب ها دارای ویژگی ها و پیش فرض هایی هستند که امکان استفاده از آن ها را در شرایط مختلف، محدود می کند. عدم توجه به این ویژگی ها و پیش فرض ها ممکن است بنگاه ها را در انتخاب مدل مناسب (متناسب با شرایط خاص بنگاه) دچار اشتباه کند. در این مقاله مدل ها و چارچوب های مختلف بر اساس یک رویکرد فرایندی مورد ارزیابی و مقایسه قرار می گیرند. نتیجه این ارزیابی، ارائه یک دسته بندی از مدل ها است که به بنگاه ها کمک می کند بر اساس اهداف و شرایط خود، مدل مناسب تدوین استراتژی تکنولوژی را انتخاب کنند**.

"مقدمه: توسعه فن‌آوری اطلاعات و مدیریت آن با تجهیزات نوین در سازمان‌ها همراه بوده است؛ به نحوی که راه‌کارهای چندی را جهت ارتقای رضایت اعضای سازمان در بر خواهد داشت. ضرورت این موضوع، موجب توسعه زیر ساخت‌ها و برنامه‌‌ریزی‌های جدیدی در دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور شده است و مطالعات جدیدی را می‌طلبد. پژوهش حاضر با هدف شناسایی چارچوب فعالیت‌های مزبور به بررسی چگونگی صفحات وب کتابخانه‌ های دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور و موجودیت پیوند‌های فراسازمانی آن‌ها پرداخت. روش بررسی: مطالعه حاضر توصیفی، که در آن مجموع صفحات وب دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور که 40 وبگاه بود، مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت. در این بررسی موجودیت صفحات وب، نوع نرم‌افزار کتابخانه‌ای، ویژگی صفحات راهنما و تجزیه و تحلیل موضوعی پیوندهای فراسازمانی با استفاده از چک لیست محقق ساخته، مورد سنجش واقع شد و در نهایت، داده‌های حاصل توسط نرم‌افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: نتایج نشان از توجه دانشگاه‌ها و کتابخانه‌های علوم پزشکی به بهره‌جویی از صفحات وب در سیستم وب جهانی داشت، ولی نیاز به استفاده از همگونی و وحدت رویه در این یافته‌ها مشاهده می‌شد. در مجموع 25 دانشگاه معادل 5/62 درصد دارای وبگاه کتابخانه بودند و در این میان نرم ‌افزار افق دارای بیشترین استفاده (16 وبگاه کتابخانه) و نرم ‌افزارهای سیمرغ و پیام دارای کمترین استفاده (هر کدام یک وبگاه کتابخانه) بودند. نتیجه‌گیری: صفحات وب در کشورهای جهان سوم حاکی از استفاده مدیران میانی از تجربیات جهانی موجود قلمداد می‌شود، ضمن آن که توجه به این‌ گونه از خدمات الکترونیکی به مرور افزایش یافته، زمینه‌های استاندارد شدن این صفحات امری واقعی در آینده قلمداد می‌شود. "

در این مقاله، نتایج بررسی عوامل مؤثر در استفاده کارآمد از فناوری اطلاعات در شرکت‌های کوچک و متوسط ایران ـ در راستای بهبود مدیریت بازار از طریق کسب رضایت مشتری ـ با روش دلفی ارائه شده است. به این منظور نخست درباره فناوری اطلاعات توضیحی داده می‌شود و سپس با توضیح اهمیت شرکت‌های کوچک و متوسط در جهان و ایران، مسئله پژوهش تعریف خواهد شد. در ادامه، روش پژوهش (بویژه روش دلفی) تبیین و در پایان نیز یافته‌های این پژوهش، توصیف و تحلیل می‌شوند. بر اساس یافته‌های این پژوهش، اعضای پانل دلفی در مجموع 17 عامل را کلیدی تشخیص داده‌اند. از مجموع 17 عامل فقط 12 عامل اولیه که از نظر اعضای پانل دلفی مهم‌تر تشخیص داده شده بود به‌عنوان یافته‌ها و نتایج دلفی انتخاب شد. 8 عامل از این عامل‌ها در پژوهش‌های گذشته و 7 عامل از سوی خود اعضای پانل دلفی ارائه شده‌اند.

تعامل پذیری ابزاری است که از طریق آن، اتصال میان سیستم ها، اطلاعات و روش های کاری چه در داخل یک سازمان و چه بین سازمان‌ها در سطح ملی، منطقه ای یا بخشی اتفاق خواهد افتاد. سازمان‌ها در اثر تعامل‌پذیر‌شدن با یکدیگر، می توانند خدماتی با کیفیت بهتر و هزینه کم‌تر ارائه دهند. برای آن که سازمان‌ها بتوانند با هم تعامل داشته باشند و اطلاعات مورد نیاز خود را به اشتراک گذارند، لازم است که از چارچوب و مدل های مشخصی استفاده نمایند. هدف این مقاله، ارائه چارچوبی برای تعامل پذیری بین سازمان‌ها با استفاده از تجربه کشورهای مختلف در حوزه تعامل پذیری دولت الکترونیکی است. چارچوب پیشنهادی از ابعاد مختلف کسب‌وکار، اطلاعات، معنایی و فنی تشکیل شده که هر یک از این ابعاد، از مؤلفه های مختلفی تشکیل شده است. چارچوب ارائه شده، با استفاده از نظرات خبرگان اعتبارسنجی شده است.