درخت حوزه‌های تخصصی

منابع و کلیات

ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۴۱ تا ۱۶۰ مورد از کل ۱٬۸۸۵ مورد.
۱۴۱.

مطالعه موضوعی منابع کشف الاسرار امام خمینی(س)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: اسلام امام خمینی کسروی شریعت سنگلجی تشیع کشف الاسرار علی اکبر حکمی زاده وهابیت مقدمه

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه منابع و کلیات
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی انقلاب اسلامی امام خمینی
تعداد بازدید : ۳۹۰۵ تعداد دانلود : ۱۴۰۴
کتاب کشف الاسرار از مهم ترین آثار امام خمینی به شمار می آید که در شناخت بهتر و کامل تر ابعاد سیاسی و اعتقادی ایشان حائز اهمیت فراوانی است. این اثر در ظاهر امر پاسخی است به جزوه ای سی و چند صفحه ای که شبهاتی را علیه باورهای مردم شیعه مذهب مطرح کرده بود، و در واقع امر کتابی است علمی و چند وجهی که حاوی مضامین مختلف در دفاع از مسائل عقیدتی مذهب تشیع و تنقید از نظام حکومتی ایران و طرح مبانی حکومتی اسلام می باشد. به لحاظ مضامین مختلف و متعدد این اثر، شناسایی منابع و مصادری که امام خمینی از آنها در تدوین کتاب بهره گرفته مورد توجه این مقاله است. با استخراج کلیه منابع و مآخذی که مؤلف کتاب کشف الاسرار به آنها اشاره کرده مشخص می شود که طیف قابل توجهی از آثار و منابع در رشته های مختلف اعم از: عقلی و کلامی، حدیثی و روایی، ملل و نحل، تاریخی، فقهی و... مورد ارجاع و استناد وی قرار گرفته است.
۱۴۲.

بررسی جایگاه خلاصه التواریخ در تاریخ نگاری صفویه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: شاه طهماسب خلاصه التواریخ قاضی احمد قمی تاریخ نگاری دورة صفوی سالنامه نویسی

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی صفوی فرهنگی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه منابع و کلیات
  3. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ نگاری
تعداد بازدید : ۱۸۳۹ تعداد دانلود : ۸۰۶
کتاب خلاصه التواریخ نوشتة قاضی احمد قمی، یکی از مهم ترین تواریخ اوایل دورة شاه عباس است. این کتاب در ابتدا مشتمل بر پنج جلد بوده که امروزه تنها جلد پنجم که وقایع روزگار شیخ صفی الدین اردبیلی را تا اوایل سال های سلطنت شاه عباس اول صفوی روایت می کند، باقی مانده است. موضوعِ حاضر، علی رغمِ قابل توجه بودن در این حوزه، در مقایسه با دیگر تواریخ، به ویژه تاریخ عالم آرای عباسی، کمتر مورد اعتنا قرار گرفته است. در این نوشتار، برخی از جنبه های تاریخ نگاری قاضی احمد قمی، از جمله شکل شناسی و تحلیل محتوایی دیدگاه های مؤلف دربارة مضامینِ مختلف، اهمیت و ویژگی های تاریخ نگاری او، شناسایی اعتبار اخبار تاریخی و سبک و شیوة نگارش او در تاریخ نگاری، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. درمجموع، روش های تاریخ نویسیِ قاضی احمد در کتاب خلاصه التواریخ، اگرچه در حدّی نبود که در تاریخ نگاری صفوی به عنوان یک سبک، مطرح شود؛ اما در برخی جنبه ها، از جمله دیباچه نویسی و سالنامه نگاری همراه با برخی تغییراتِ جزیی، انتقال دهندة روش هایی بود که از مورخان پیش از خود کسب کرده بود.
۱۴۳.

فتوح خراسان مدائنی کتابی کهن در تاریخ خراسان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: طبری مدائنی کتاب فتوح خراسان تاریخ الامم و الملوک

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه منابع و کلیات
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی تاریخ محلی
تعداد بازدید : ۱۱۴۶ تعداد دانلود : ۵۸۳
کتاب فتوح خراسان، اثر ابوالحسن مدائنی (225 135 ق) از کهن ترین آثاری است که درباره تاریخ خراسان تألیف شده است. اگرچه از این کتاب نیز همانند دیگر آثار مدائنی و بسیاری از مورخان سده های نخستین هجری نسخه ای به دست ما نرسیده است، به نظر می رسد چنین کتابی نباید از سوی مورخان دوره های بعد نادیده گرفته شده باشد و احتمالاً اجزایی از آن در آثار این نویسندگان نقل شده و محفوظ مانده است. نویسنده براساس این فرض، با پژوهشی کتابخانه ای به جستجویی گسترده در منابع تاریخی پرداخته و بخش های بسیاری از این کتاب را در لابه لای سطور و صفحات این آثار، به خصوص تاریخ الامم و الملوک طبری، مشاهده و استخراج نموده است. این مستخرجات در قالب 160 خبر مستقل تدوین شد. با تحلیل محتوای این اخبار، اطلاعات بسیاری درخصوص راویان مدائنی در این اثر، آغاز و انجام کتاب، محتوا و ویژگی ها و نیز امتیازات آن به دست می آید.
۱۴۴.

بینش و روش در تاریخ نگاری حافظ ابرو(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تاریخ نگاری روش بینش تیموریان حافظ ابرو

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه منابع و کلیات
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ نگاری
تعداد بازدید : ۱۲۹۷ تعداد دانلود : ۸۲۷
حافظ ابرو یکی از مورخان بزرگ و نامی ایران درسدة نهم هجری است. وی دارای تألیفات بسیاری است. آثار وی گنجینه ای ازاطلاعات سیاسی – نظامی و جغرافیایی است. باتوجه به جایگاه وی درتاریخ نگاری ایرانی – اسلامی، این مقاله درصدد است با شناخت بینش تاریخی مورخ، ازطریق بررسی شاخصه هایی چون بینش معرفت شناسانه، بینش شریعت مدارانه، بینش نخبه گرایانه، بینش ستایش گرایانه ، بینش سلطنت گرایانه و بینش اجتماعی، چگونگی انعکاس این بینش را در تاریخ نگاری وی بازجسته و تأثیر آن را در روش تاریخ نگاری وی تحلیل نماید. برای رسیدن به این هدف، مهم ترین پرسش این پژوهش عبارت است از: بینش تاریخی حاکم براندیشه حافظ ابرو بر روش تاریخ نگاری وی چه تأثیری داشته است؟ یافته های این پژوهش بر اساس روش تحلیلی -توصیفی نشان می دهد، بینش تاریخی حافظ ابرو بر روش تاریخ نگاری وی تأثیر داشته و موجب اتخاذ روش توصیفی از سوی مورخ شده است. به سخن دیگر، بینش تاریخی وی سبب کمرنگ شدن بینش علّی و نگرش اجتماعی وعدم وجود دیدگاه های انتقادی درتاریخ نگاری وی گردیده، بطوریکه تاریخ نگاری وی را به واقعه نگاری نزدیک ساخته است.
۱۴۵.

معرفی انجیل خطی هُوانِس با تأکید بر تحلیل بصری نگاره ها و معرفی مکتب واسپوراکان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: هنر ارمنی نگارگری ارمنی مکتب واسپوراکان موزه ی خاچاطور گِساراتسی

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه منابع و کلیات
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ ادیان
تعداد بازدید : ۱۱۵۳ تعداد دانلود : ۷۵۰
در فرهنگ ارمنی، نسخه های خطی، ارزش والایی دارند و کتاب آرایی و نگارگری از هنرهای شاخص ارمنیان به شمار می رود. انجیل هُوانِس متعلق به نیمه ی دوم قرن 14 در موزه ی خاچاطور گِساراتسی، نمونه ی شاخصِ شیوه ای از نگارگری ارمنی است که در مکتب واسپوراکان پدید آمد. تاکنون پژوهش های انجام شده درباره ی هنر ارمنی در ایران، بیشتر به معماری و نقاشی های دیواری ارمنیان اصفهان پرداخته و نگارگری ارمنیان یکی از هنرهای شاخص ایشان در ایران ناشناخته مانده است. این پژوهشِ نظری با روش توصیفی تحلیلی و انتخاب یک نمونه ی شاخصِ این مکتب و تحلیل 5 نگاره ی آن، در پی یافتن این پرسش هاست: پدیدار شدن مکتب واسپوراکان در قرن های 13و14 تحت تأثیر چه عوامل تاریخی و فرهنگی بوده است؟ ویژگی های گرافیکی انجیل هُوانِس کدام است؟ کدام ویژگی های مکتب واسپوراکان در انجیل هُوانِس بارز است؟
۱۴۶.

بازنمود بنیان های فکری مشروطه خواهی در خوابنامه های عصر قاجاریه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: انقلاب مشروطیت طالبوف مستشارالدوله خوابنامه ها زین العابدین مراغه ای

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه منابع و کلیات
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ نگاری
تعداد بازدید : ۹۸۰ تعداد دانلود : ۴۶۵
خوابنامه های عصر قاجاریه یکی از منابع غیر تاریخنگارانه اند که در آشنایی با زمینه ها و بستر های فکری شکل گیری انقلاب مشروطه جایگاه ویژه ای دارند. شماری از روشنفکران عصر قاجار با رویکرد به قالب نوشتاری خوابنامه به طرح افکار نوخواهانه و ایده های انتقادی شان پرداختند. این اندیشه گران بنابر ملاحظات سیاسی، محدودیت ها و اقتضائات زمانه، خوابنامه را قالب مناسبی برای به چالش کشیدن نظم موجود و تبیین نظرات اصلاحی و نوگرایانه خویش یافته اند. در مقاله حاضر ضمن تحلیل محتوای خوابنامه های مسالک المحسنین اثر طالبوف، سیاحتنامه ی ابراهیم بیگ از زین العابدین مراغه ای، یک کلمه ی مستشار الدوله ی تبریزی، رساله ی رؤیای عجیبه و مشاهد غریبه از عبدالجواد نیشابوری، مجلس آسمانی از عبدالرحیم الهی و رؤیای صادقه از محمد حسن تاجر کاشانی ،نقش آن ها در بیداری اذهان و تکوین زمینه های فکری انقلاب مشروطه با روش توصیفی-تحلیلی مورد بررسی و ارزیابی قرار داده است. یافته های مقاله ی حاضر نشان می دهد این آثار در شکل گیری تبیین فکری مشروطیت و طرح مضامینی چون قانون خواهی، وطن پرسی، آزادی، حقوق زنان، تأسیس مجلس، خرافه-ستیزی، به چالش کشیدن نظم سیاسی موجود، استبداد ستیزی و... نقش مهمی ایفا کرده اند. اهمیت این نقش با در نظر گرفتن موانع سیاسی، سنتی و مذهبی مشروطه خواهان با آن بودند آشکار می کرد.
۱۴۷.

آشفتگی در مفهومِ ""متنِ تاریخنگارانه"" و نقشِ حیث التفاتی در ایضاحِ این مفهوم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: حیث التفاتی متنِ تاریخنگارانه متونِ الگو

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه منابع و کلیات
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ نگاری
تعداد بازدید : ۹۷۱ تعداد دانلود : ۴۹۷
عدمِ وجودِ تصوری روشن از مفهومِ ""متنِ تاریخنگارانه""، نظریه پردازی و مفهوم سازی را در حوزه ی نظریِ تاریخ و شعبات آن، دچارِ صعوبت نموده است. این معضل همچنین، پژوهشگرانِ حوزه ی تاریخِ تاریخنگاری را در تشخیص و بررسیِ مصادیقِ متونِ تاریخگارانه، درگیرِ اشکال و تشتت کرده است. برای پاسخگویی بدین مشکل، این گونه فرض شد که گونه هایی از آثارِ مکتوب موجود است که بر سر تلقیِ آنان به عنوانِ متنِ تاریخنگارانه، اجماعی نامصرح وجود دارد. این آثار، ""متونِ الگو"" نامیده شدند. سپس کیفیتِ معیارِ حیث التفاتی در این متون، ملاکِ بررسیِ هویتِ منابع قرار گرفت. برخی مقتضیاتِ تاریخی و همچنین آموزه های فلسفه علم، توجیه کننده ی به کارگیریِ معیار حیث التفاتی در این نقش می باشند. حیثِ التفاتی و کیفیتِ این معیار(مؤلفه) در متونِ الگو، بدین گونه است؛ حیث التفاتی، متناظر با ذهنیتِ محقق از مسئله و چگونگی معرفت بخشی بدان تلقی شد؛ مسئله ی مورخ، کشفِ چگونگیِ رخ دادنِ یک رویداد و پاسخ، تبیین و توجیهِ این مسئله، در بازنماییِ رخداد، در قالبِ روایتی تاریخی تلقی گردید. کیفیتِ حیث التفاتی، در متونی همچون طبقات، اموال،خراج، سفرنامه، زندگینامه، انساب و مزارات، متفاوت از متونِ تاریخگارانه و نتیجتاً هویتِ این آثار، ناهمسان با متون تاریخنگارانه ارزیابی شد.
۱۴۸.

نقش ترجمه آثار جدید در شکل گیری فرایند نوگرایی در ایران دورة قاجار(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ایران نوگرایی ترجمه دوره قاجار منابع جدید عصر رویارویی

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی قاجار فرهنگی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه منابع و کلیات
تعداد بازدید : ۱۳۳۷ تعداد دانلود : ۸۳۹
ترجمه از جمله راه های انعکاس تحولات فکری- فرهنگی اروپا در گروه های فعال اجتماعی ایران دورة قاجار محسوب می شود و می توان برای ترجمه ها، به مثابه متون نوشتاری جدید، نقش اجتماعی در روند انتقال فرهنگی قائل شد. جریان نوگرایی متأثر از ترجمه آثار و متون اروپایی در ایران در مقایسه با کشورهایی همچون عثمانی و مصر به سادگی شکل نگرفت و با دو مسئله عمده مواجه بود: اول، بدفهمی محتوا در نتیجة تلفیق محتوای متون تخصصی جدید با دانش و روش های ترجمه در ایران و دوم، ایفای نقش کانون های فرهنگی واسطه در روند آشنایی ایران با میراث علمی، فکری و فرهنگی دنیای جدید در نتیجة فاصله جغرافیایی ایران از اروپا. به گونه ای که برخی از محققان نقش کشورهای واسطه در تأخیر ارتباط مستقیم ایران با وضع جدید به«بیراهه عثمانی» توصیف کرده اند، زیرا ترجمه از طریق زبان های واسطه، وضعی را رقم زد که ترجمه از متون اصلی کمتر مورد توجه مخاطب ایرانی قرار گرفت. در این مقاله، با روش تحلیل گفتمان، نحوه انعکاس متون جدید در جامعه ایران و روند تقابل و تلفیق صورت گرفته بین ذهنیت ایرانی با ذهنیت جدید، در فرایند ترجمه ها بررسی می شود تا ضمن برجسته سازی اصلی ترین دال های انتقال دهندة مفاهیم و معانی جدید در محتوای متون ترجمه شده، صورت بندی جدیدی از فرایند اقتباس و تولید متن، مراحل، آثار و موانع تأثیر بیشتر آن پرداخته شود.
۱۴۹.

بررسی تاریخی گزارش های شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید درباره امام حسین (ع)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: عاشورا ابن ابی الحدید امام حسین(ع) شرح نهج البلاغه روش تاریخی کربلاء

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه منابع و کلیات
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره کلیات رابطه تاریخ با علوم دیگر
تعداد بازدید : ۱۵۳۵ تعداد دانلود : ۱۰۰۳
ابن ابی الحدید یکی از بزرگ ترین و مهم ترین شروح نهج البلاغه را نگاشته است. این شرح که حاوی اطلاعات مهم تاریخی است از جمله درباره امام حسین(ع) است شایسته بررسی و نقد از زوایای مختلف است. مقاله حاضر پس از مروری کوتاه بر روش تاریخی شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید و ویژگی های آن روایت های تاریخی این کتاب درباره امام حسین(ع) را در محورهای زیر مورد بررسی قرار داده و حسب نیاز به بررسی تطبیقی آن با دیگر منابع پرداخته است: رویدادهای پیش از امامت امام حسین(ع)، کینه ورزی ها نسبت به خاندان امام حسین(ع)، پیش گویی های مربوط به رویداد کربلا، اظهار نظر در باره جایگاه امام حسین(ع) و جزئیات رویداد کربلا.
۱۵۱.

بررسی انتقادی ادبیات و پیشینة تحقیق دربارة اندیشه سیاسی آخوند خراسانی(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: اندیشه سیاسی ولایت فقیه مشروعیت حکومت نهضت مشروطیت آخوند

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه منابع و کلیات
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه شخصیت ها
تعداد بازدید : ۱۰۵۶ تعداد دانلود : ۲۲۴۴
در بررسی حیات و اندیشه سیاسی آخوند خراسانی، سه نوع منبع قابل ذکر است: 1. تألیفات و آثار نوشتاری آخوند در عرصة سیاسی؛ 2. نقل های معاصرانِ آخوند دربارة ایشان؛ 3. آثار تحقیقی و تحلیلی دربارة آخوند (با تأکید بر حیات و اندیشة سیاسی). درمیان منابع تحقیقی و تحلیلی دربارة اندیشة سیاسی آخوند، دو طیف مهم وجود دارد: گروهی از نویسندگان، که مبنای مشروعیت حکومت را خواست مردم می دانند، با تکیه بر برخی اسناد، گزارش ها و ارائة تحلیل هایی از مواضع سیاسی آخوند در دورة نهضت مشروطیت، تلاش کرده اند تفکر ایشان را به نوعی، سازگار با اندیشه های مردم سالار غربی، و در تقابل با اندیشة سیاسی دیگر فقهای شیعه قرار دهند. در نقطة مقابل این رویکرد، دیدگاه و تفسیری متفاوت و البته صحیح وجود دارد که آخوند را همچون فقهای دیگر، موافق انحصار مشروعیت حکم رانی به فقیهان در عصر غیبت بیان کرده، مشروطه خواهی آخوند را (به عنوان یک الگوی سیاسی که مبتنی بر اندیشة سیاسی ثابت دربارة ولایت عامّه فقهاست)، در طول و نه در عرض آن معرفی می نماید.
۱۵۲.

بررسی چارچوب های تاریخنگاری هشام کلبی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: شیعه تاریخ نگاری روش چارچوب هشام کلبی

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه منابع و کلیات
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ نگاری
تعداد بازدید : ۱۰۹۱ تعداد دانلود : ۸۵۰
از آنجا که منابع مهم تاریخی جهان اسلام به صورت قابل ملاحظه ای به روایات هشام کلبی و نقل آنها توجه نشان داده اند، می توان او را یکی از نویسندگان و محققین مهم، متقدم و اثرگذار در پیشرفت تاریخ نگاری اسلامی به شمار آورد. شواهد حاکی از آن است که تنوع و گستردگی آثار هشام حجم بالایی از روایات مختلف را در اختیار پژوهشگران تاریخی نهاده است. معالم و نشانه های به جای مانده از نگاشته های هشام در منابع پس از او دلیلی محکمی در تایید این گزاره است که آثار هشام تاثیر فراوانی بر روند پیشرفت تاریخنگاری اسلامی داشته است. با توجه به همین اثرگذاری روایات او، می توان ادعا کرد آثار هشام مجموعه ی قابل اطمینان و کم نظیر جهت تحقیقات بنیادین تاریخی و حدیثی برای محققان فراهم آورده است. اما سوال اساسی این پژوهش، این گونه قابل طرح است که چارچوب های تاریخنگاری هشام شامل چه مواردی بوده که توانسته این اثرگذاری گسترده را موجب شود؟ و نیز گونه های تاریخ نگاری هشام در چه زمینه های قابل احصاست؟ در پاسخ به این سوالات می توان گفت تاریخ نگاری هشام گستره فراوانی از شاخه های گوناگون تاریخنگاری را در بردارد که برخی از شعبه های آن برای اولین بار مورد توجه تاریخنگاران اسلامی قرار گرفته، همچنین هاشم را بجهت کاربرد روش های متنوع در کسب اخبار و پالایش آن و استفاده از منابع تاریخ ایران قبل از نهضت ترجمه، می توان به عنوان یکی از اولین تاریخنگاران دارای متد علمی خاص در جهان اسلام بازشناساند.
۱۵۳.

بابوک: داستانی از ولتر در باب ایرانیان باستان

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران باستان
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه منابع و کلیات
  3. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه برنامه ریزی و فنون آموزش تاریخ
تعداد بازدید : ۱۸۲۸ تعداد دانلود : ۸۸۵
یکی از ویژگی های اساسی پارادایم فکری عصر مدرن فایده گرایی (یوتیلیتاریانیزم) است. این امر در بسیاری از وجوه علمی و فلسفی چند قرن اخیر به ویژه در فراگیر شدن برخی آرا و نظریات، و عدم اقبال به گروهی دیگر نمایان می شود؛ عدم اقبال به آن دسته از تفکراتی که نمی توانستند در خدمت نیاز علم مدرن و نظام سرمایه داری به گسترش تفکرات لیبرالیستی، اومانیستی و البته رشد روزافزون تکنولوژی قرار بگیرند. ادبیات و داستان نویسی عصر روشنگری نیز از این قاعده مستثنا نیست. در ژانر ادبیاتِ فایده نگرانه نیّت نویسنده، چنانکه در این اثر نیز به وضوح هویداست، نه توجه به وجوه زیبایی شناختی بلکه نشر و گسترش ایده های مورد حمایت شخص مولف (در اینجا ایده های لیبرالیستی همچون تساهل و تسامح) در میان خوانندگان اثر است. بابوک یا روزگار چنان که می گذرد اثری نه چندان مشهور از ولتر چهره شاخص عصر روشنگری در فرانسه است که در آن مولف کوشیده با بهره گیری از زمینه ای جالب و البته مفید یعنی پرداختن به شرق و بخصوص کشور ایران از رویه های اجتماعی حاکم بر سرزمین خود یعنی فرانسه ی معاصرش انتقاد کند.
۱۵۴.

نظریات اقتصاددانان کلاسیک درنوشته های نخبگان روزنامه نگار دوره قاجار از عهد ناصری تا مشروطه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اقتصاد روزنامه قاجار نخبگان کلاسیک

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه منابع و کلیات
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ مطبوعات
تعداد بازدید : ۱۳۶۴ تعداد دانلود : ۷۸۴
نویسندگان روزنامه های داخل و خارج ایران در دوره قاجار که برخی ازایشان از جمله نخبگان حکومتی وبرخی نیز نخبگان فکری کشور بودند نقشی مهم را در اشاعه افکار و نظریات جدید در جامعه ایرانی داشته اند . اندیشه های نوین که برگرفته از اندیشه و تفکر اروپاییان بود توسط این اندیشمندان اخذ شده و در جامعه ترویج می شد . در همین راستا با توجه به پس رفت های کشور در زمینه اقتصادی ,نخبگان به دنبال راهی برای رهایی ایران از این کاستی ها به کنکاش در تفکرات اقتصادی غربیان پرداختند. این توجه و رویکرد به صورت کاملا آگاهانه صورت می گرفت . با عنایت به بی توجهی دولت به مسایل اقتصادی و وجود عهدنامه هایی که عملا نفوذ دول دیگر در زمینه اقتصادی را درپی داشت و اقدامات دولت ایران را برای مقابله با این نفوذ ناکام می گذاشت نظریات اقتصادی مکتب کلاسیک که درآن, حمایت از بازار آزاد و بخش خصوصی از اهمیت بالایی برخوردار بودند , به طور چشمگیری مورد توجه قرار گرفت. روزنامه های این دوره تاریخی مملو از مطالب اقتصادی هستند که در اکثر موارد این نوشته ها بدون اشاره به منشاء این نظریات و به طور غیر مستقیم بیان می شدند .اما نویسندگان دو روزنامه اختر و تربیت که یکی در داخل کشور و دیگری در خارج از ایران چاپ می شدند در سلسله مقالاتی به تشریح مستقیم نظریات مکتب کلاسیک پرداختند.
۱۵۶.

پژوهشی در فرهنگنامه های تاریخی نوشته شده در قلمرو ممالیک (648- 922ه )(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مصر ممالیک مقریزی صفدی فرهنگنامه های تاریخی ابن خلکان

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه منابع و کلیات
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ تاریخ جهان تاریخ مصر
تعداد بازدید : ۱۳۱۷ تعداد دانلود : ۹۷۲
اهتمام به تاریخنگاری در دوره ممالیک بسیار چشمگیر بود به گونه ای که این عصر را باید اوج دوران تاریخنگاری اسلامی دانست. از میان انواع تاریخنگاری این دوره مانند: تواریخ عمومی، دودمانی و سلسله ای، طبقات، فرهنگنامه های تاریخی و...، فرهنگنامه نویسی بیش از همه مورد توجه قرار گرفت. در آغاز قرن هفتم و به هنگام شکل گیری دولت ممالیک (648- 922ه ) به علت تعدّد و تکثر لایه های مختلف طبقات و نسلها و به دلیل انبوه کتب طبقات علوم گوناگون و از همه مهم تر نبود یک شیوه جهت دسترسی آسان به تراجم اعیان مسلمان، بعضی از مورخان و نویسندگان با مراجعه به کتب طبقات، تواریخ عمومی و نیز کتب انساب به تدوین تراجم همه اعیان اسلامی بدون توجه به تخصص، بلاد و زمان آنها پرداختند. این اندیشه از اواخر قرن ششم و با فرهنگنامه الفبایی معجم الادبا یاقوت (626 ه ) آغاز شد و با نگارش فرهنگنامه تاریخی مهم وفیات الاعیان ابن خلکان در قرن هفتم به اوج خود رسید. فرهنگنامه مذکور منشأ و الگوی ظهور فرهنگنامه های تاریخی بعد از خود همانند: الوافی بالوفیات و فوات الوفیات قرار گرفت. این پژوهش قصد دارد ضمن نگاهی کوتاه به اقبال تاریخ نگاری در این عصر؛ چگونگی شکل گیری، انگیزه ها، روش ها، انواع، شیوه های نگارشی، محتوای تراجم، سبک ادبی، منابع، اهمیت و جایگاه و آسیب شناسی فرهنگنامه های تاریخی را مورد بررسی و تحلیل قرار دهد.
۱۵۷.

جایگاه تاریخ شفاهی و اسطوره ها در تاریخ نگاری رشیدالدین فضل الله(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تاریخ نگاری مغولان ترکان خواجه رشیدالدین وحدت قومی

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه منابع و کلیات
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ نگاری
تعداد بازدید : ۱۰۲۲ تعداد دانلود : ۶۰۶
خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی در زمانه ای می زیست که ایران عرصه ورود و استقرار قبایل مغول و ترک و ایجاد دگرگونی ها و گسست های گسترده در ساختار و نظم سیاسی و اجتماعی جامعه ایرانی بود. وی به عنوان مهم ترین عضو قشر دیوانسالار در تشکیلات حکومتی ایلخانان، از جمله کسانی بود که در قالب اثر تاریخ نگاری جامع التواریخ کوشید ضمن تعریف مبانی تاریخی مشترک برای قبایل و طوایف مغول و ترک، آنها را با فرهنگ و ارزش های جامعه ایرانی پیوند زند. برای این منظور، وی با توجه به ساختار گروه-های مؤثر در حکومت و جامعه، بر اساس دو محور عمده روایات دینی و روایات اساطیری شروع به تاریخ نگاری کرده و با استناد به معرفت شفاهی این اقوام در هر دو محور در صدد تحکیم مبانی حکومتی و تمرکز قدرت از طریق اتحاد قبایل مغول و ترک برآمد. همچنان که تعریف مبانی مشروعیتی ربط دهنده برای نظام سیاسی ایلخانی در جامعه اسلامی تحت حکمرانی آنها از دیگر اهداف تاریخ نگاری رشیدالدین بود. تا بدین گونه از خلال تاریخ نگری خاص خود، ضمن نمودار ساختن زمینه های تاریخی وحدت قبایل مغول و ترک، پیوستگی-های آنها با جوامع اسلامی را در راه دسترسی به وحدت سیاسی و مذهبی در عصر غازان خان که از اهداف حکومت بود، نشان دهد. وی متناسب با چنین اهدافی و جایگاه مخاطبان تاریخ-نگاری خود که ایلخانان و سران قبایل ترک و مغول و اعضای تأثیرگذار آنها بود، اثر خود را بر خلاف مورخانی چون جوینی و وصاف، بر اساسروایات شفاهی و با زبانی ساده و بی تکلف بیان کرد
۱۶۰.

تاریخ پژوهی احمد اشرف

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: احمد اشرف تاریخ پژوهی جامعه شناس تاریخ

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۲۹ تعداد دانلود : ۹۱۳
در سال های اخیر، تحت تاثیر مراودات بیشتر علوم انسانی و اجتماعی با یکدیگر، شاهد باز شدن افق های جدیدی در مطالعات تاریخی هستیم که باعث شده است آثار بدیعی در این حوزه عرضه شود. اگرچه این آثار را صرفاً نمی توان تاریخی دانست، و تاریخ یک وجه آنهاست، اما آنچه که مهم است، پی بردن اهل تحقیق به نگریستنِ بعد تاریخی تحولات و پدیدارهاست. این موضوع نزد اهل تحقیق آشکار شده است که بدون توجه به بعد تاریخی پدیدارها نمی توان به درک کاملی از آنها رسید. آنها پدیده ها را نه به صورت منقطع و جدای از هم، بلکه از طریق زنجیره تسلسل و پیوستگی شان با هم به عنوان پدیده ای در حال «شدن» تا زمان کنونی بررسی می کنند. تحت تاثیر همین نگاه تاریخی، آنها در بررسی هر رویدادی، به ریشه و بستر شکل گیری آنها توجه زیادی داشته و دست به تفسیری تاریخی می زنند. یکی از این محققان احمد اشرف است که در نوشته حاضر، سبک تاریخ پژوهی و نوع مواجهه وی با تاریخ به اختصار مورد بررسی قرار می گیرد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان