فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۹۴۱ تا ۹۶۰ مورد از کل ۱٬۹۸۲ مورد.
ماهیت روان شناسی اسلامی، پیشینی یا پسینی؟(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه‌های تخصصی:
بحث درباره روان شناسی اسلامی، چالش بر سر ماهیت و مفهومی مناقشه برانگیز مرتبط با معانی متفاوتی است که از این مفهوم ارائه شده است. این مقاله از پیشینی و پسینیی بودن روان شناسی اسلامی سخن می گوید. پرسش اساسی این است که روان شناسی اسلامی ماهیتی بالفعل و تحقق یافته دارد یا مفهومی بالقوه و امکانی است که می توان آن را محقق ساخت؟ در پاسخ، کوشش شد که استدلال شود روان شناسی اسلامی ماهیتی پسینی دارد. در این باره سه فرض اساسی با محور قراردادن نظریه رایشنباخ (تفکیک گردآوری از داوری) وجود دارد: نخست آنکه روان شناسی اسلامی نوعی علم دینی است، بنابراین مفهومی است امکانی؛ دوم اینکه نقصان فلسفی معادل با بطلان تجربی نیست؛ از این رو، تحقق روان شناسی اسلامی به معنای نفی نظریه های روان شناسی معاصر نخواهد بود و سوم، اهمیت پیش فرض های نظریه های علمی است که پیامدش توجه به زیربنای نظریه های موجود روان شناسی و کوشش برای تدوین نظریه های نو براساس پیش فرض های اسلامی خواهد بود.
بررسی اثر دینداری، صبر و امید بر بهزیستی فضیلت گرا
منبع:
پژوهشنامه روانشناسی اسلامی سال دوم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۵
34 - 66
حوزه‌های تخصصی:
هدف پژوهش حاضر، تدوین مدلی ساختاری به منظور تبیین بهزیستی فضیلت گرا بر اساس مؤلفه های دینداری و نقش واسطه ای صبر و امید است. روش پژوهش همبستگی است و مشارکت کنندگان شامل ۵۲۷ دانشجوی دانشگاه شیراز بودند که برای انتخاب آنها از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای استفاده شد و پرسش نامه های دینداری (گلاک و استارک، ۱۹۶۵)، مقیاس صبر (خرمایی و همکاران، ۱۳۹۳ ب)، پرسش نامه امید (اشنایدر، ۱۹۹۶) و پرسش نامه بهزیستی فضیلت گرا (واترمن و همکاران، ۲۰۱۰) را تکمیل کردند. روایی و پایایی ابزارهای استفاده شده، برای استفاده در فرهنگ ایرانی در سطح رضایت بخش بود. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS21 برای آمار توصیفی، و از AMOS21 برای تحلیل مسیر در مدل معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج تحلیل مسیر از نوع مدل یابی معادلات ساختاری نشان داد مدل پیشنهادی با داده های این پژوهش برازش مناسبی دارد و اثر مستقیم دینداری بر بهزیستی فضیلت گرا، دینداری بر امید و صبر، و امید و صبر، بر بهزیستی فضیلت گرا تأیید شد. همچنین، مدل نشان داد اثر غیرمستقیم دینداری با واسطه امید و صبر، بیشتر از اثر مستقیم آن، باعث ارتقای سطح بهزیستی فضیلت گرا می شود. به این معنا که اگر اعتقادات و مناسک دین با امید و صبر همراه شود، سبب ایجاد زندگی بهتر جوانان می شود. از یافته های دیگر پژوهش آن بود که ضرایب بعد اعتقادی (۸۶/۰=β) و عاطفی (۸۰/۰=β) دینداری، بیشتر از ابعاد پیامدی (۵۰/۰=β) و مناسکی (۲۸/۰=β) بود. بنابراین، پیشنهاد می شود تأکید بیشتری بر درونی و نهادینه کردن باورها (مانند: معرفت نفس و خدا) و احساسات دینی (مانند دلبستگی به خدا) نسبت به سایر ابعاد دینداری صورت پذیرد.
نقش واسطه ای هویت معنوی در رابطه بین دلبستگی به والدین و همسالان با تاب آوری(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
هویت معنوی به عنوان تعریف و شناسایی خود بر اساس معنویت و تجارب معنوی، از جمله سازه هایی است که در سال های اخیر توجه محققان را به خود جلب نموده است. ماهیت پدیدارشناسی معنویت و دشواری اندازه گیری آن از جمله عواملی بوده اند که سبب شده است بررسی علمی هویت معنوی تنها از چند دهه گذشته از سر گرفته شود. با توجه به پژوهش های کمّی بسیار اندک در این زمینه، هدف پژوهش حاضر بررسی نقش واسطه ای هویت معنوی در رابطه بین دلبستگی به والدین و همسالان با تاب آوری بود. شرکت کنندگان این پژوهش 280 نفر (174 دختر، 106 پسر) از دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه شیراز بودند. ابزارهای مورد استفاده شامل مقیاس دلبستگی به والدین و همسالان (IPPA)، پرسشنامه هویت معنوی (SIQ) و مقیاس تاب آوری کانر- دیویدسون (CD-RIS) بود. نتایج نشان داد که دلبستگی به والدین و همسالان به صورت مستقیم و نیز غیر مستقیم و از طریق ابعاد هویت معنوی پیش بینی کننده تا ب آوری است. به این صورت که دلبستگی به والدین به واسطه باورهای ماورایی و دلبستگی به همسالان به واسطه باورهای اخلاقی تا ب آوری را به صورت مثبت پیش بینی می کند. در مجموع، یافته های پژوهش حاضر نشان داد که روابط عاطفی با افراد مهم زندگی به واسطه هویت معنوی تاثیر بسزایی در تاب آوری افراد دارد. با توجه به نقش هویت معنوی و ابعاد آن در سازگاری و مقابله با مشکلات، نتایج این پژوهش می تواند راهگشای مشاوران و متخصصان حوزه سلامت باشد.
مدل ساختاری روان آزردگی: نقش روان بنه های ناسازگار اولیه، حرص و حسادت(مقاله ترویجی حوزه)
حوزه‌های تخصصی:
پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی است که با هدف ارائه و آزمون مدل ساختاری برای تبیین روان آزردگی بر اساس صفات حرص و حسادت و با تاکید بر نقش میانجی روان بنه های ناسازگار اولیه انجام شد. نمونه پژوهش را تعداد 384 نفر از دانشجویان دانشگاه خمین تشکیل دادند که به روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای انتخاب شدند. از پرسشنامه های پنج عاملی شخصیت، روان بنه های ناسازگار اولیه، مقیاس های اسلامی حرص- قناعت، و حسادت برای جمع آوری داده ها استفاده شد و با استفاده از روش آماری تحلیل مسیر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. شاخص های برازش نشان داد که مدل پیشنهادی اولیه از برازش مطلوب و قابل قبولی برخوردار بود. همچنین نقش میانجی روان بنه های ناسازگار اولیه بین همه متغیرهای برون زا و روان آزردگی تایید و تمامی اثرات مستقیم به جز اثر حرص بر روان آزردگی از لحاظ آماری معنادار بودند. نتایج این پژوهش نشان می دهد که در نمونه پژوهش، ویژگی های روان شناختی عمیق تری همچون حرص و حسادت، نسبت به روان بنه ها وجود دارند که لازم است مورد توجه بالین گران و سایر متخصصین حوزه سلامت روانی قرار گیرد.
بررسی رابطه اعتقاد به سنت آزمایش و خودشکوفایی زنان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه اعتقاد به سنت آزمایش و خودشکوفایی بزرگسالان، به روش کیفی و با ابزار مصاحبه با 18 نفر از زنان متاهل دارای مدرک تحصیلی لیسانس به بالا بین سنین 25-35 سال با وضعیت اقتصادی متوسط به بالا انجام شد. بعد از پیاده سازی مصاحبه ها، اطلاعات به کمک تحلیل محتوا مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج تحلیل ها حاکی از آن بود که افرادی که باورهای مذهبی پررنگ تری داشتند و معتقد به سنن الهی بودند، برای تغییر درزندگی خود تلاش می کردندهدف نهایی از زندگی را رضایت خدا می دانستند. و افرادی که باورهای مذهبی کمرنگ تری داشتند، نیز خواهان تغییر درزندگی خود بودند و برای آن تلاش می کردند. هم چنین مشخص گردید که افراد نمونه تنها برخی از ویژگی های افراد خودشکوفا را در درجات متوسط و یا حتی پایین از خود نشان دادند.باورهای مذهبی پررنگ تری داشتند و معتقد به سنن الهی بودند، برای تغییر درزندگی خود تلاش می کردندهدف نهایی از زندگی را رضایت خدا می دانستند. و افرادی که باورهای مذهبی کمرنگ تری داشتند، نیز خواهان تغییر درزندگی خود بودند و برای آن تلاش می کردند.
پیش بینی روابط فرازناشویی بر اساس هوش معنوی، هوش اخلاقی، رضایت زناشویی و استفاده از شبکه های مجازی اجتماعی با نقش تعدیل کنندگی جنسیت(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
روابط فرا زناشویی تأثرات ویرانگری بر خانواده می گذارد، پژوهشگران بهره گیری نابجا از شبکه های مجازی، هوش معنوی و اخلاقی پایین و نبود رضایت زناشویی را در گسترش آن برجسته می دانند. این پژوهش با هدف بررسی نقش میانجی گر جنسیت در رابطه هوش معنوی، هوش اخلاقی، رضایت زناشویی و استفاده از شبکه های مجازی با روابط فرا زناشویی به انجام رسیده است. روش پژوهش توصیفی- همبستگی است و جامعه آماری دربرگیرنده افراد متأهل 15 تا 55 ساله شهر بوشهر است. نمونه دربرگیرنده 250 نفر است که برای اقدام به خیانت به دادگاه یا مراکز روان شناختی و مشاوره مراجعه نموده اند؛ و به شیوه نمونه گیری در دسترس گزینش شده اند. داده ها با ابزارهای هوش معنوی، هوش اخلاقی و رضایت زناشویی گردآوری و با به کار بستن تحلیل رگرسیون چند گانه و میانجی گر تحلیل شده اند. برآمدهای رگرسیون چندگانه نشان داد که از میان متغیرهای پیش بین هوش معنوی و تراز استفاده از فضای مجازی می توانند رابطه فرا زناشویی را به گونه معنی داری (56/0=r) پیش بینی کنند. بررسی رگرسیون میانجی گر نشان داد جنسیت، رابطه میان هوش معنوی و اخلاقی با رابطه فرا زناشویی و هم چنین میان تراز استفاده از فضای مجازی و رابطه فرا زناشویی را میانجی گری می کند (10/28= (245//4) F,001/0>P). به نظر می رسد آموزش هوش معنوی و اخلاقی در مشاوره پیش از پیوند زناشویی و نیز در آموزش و درمان خانواده می تواند به سلامت خانواده کمک نماید.
وضعیت سلامت معنوی دانشجویان دانشگاه های شهید بهشتی و علوم پزشکی شهید بهشتی(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)
منبع:
پژوهش در دین و سلامت دوره ۲ پاییز ۱۳۹۵ شماره ۴
15-24
حوزه‌های تخصصی:
سلامت معنوی، یکی از بُعدهای چهارگانه ی سلامت محسوب می شود که درکنار سه بُعد جسمی، روانی و اجتماعی قرار گرفته و موجب ارتباط هماهنگ و یکپارچه بین نیروهای داخلی می شود. این پژوهش با هدف تعیین وضعیت سلامت معنوی دانشجویان دانشگاه های شهید بهشتی و علوم پزشکی شهید بهشتی اجرا شده است. مواد و روش ها: این مطالعه از نوع مقطعی و به صورت توصیفی- تحلیلی، بر روی 367 نفر از دانشجویان در سال 1394 انجام شده و روش انتخاب نمونه ها به صورت چند مرحله یی(سهمیه یی- آسان) بوده است. داده ها با استفاده از پرسش نامه ی روا و پایای سنجش سلامت معنوی 48 سئوالی، در قالب دو مؤلفه ی شناختی - عاطفی(بینش و گرایش) و رفتاری؛ و سه مفهوم فرعی ارتباط با خدا، ارتباط با خود و ارتباط با پیرامون گردآوری شد. داده های پژوهش نیز با استفاده از نرم افزار SPSS(نسخه ی 21) تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: از 367 فرد شرکت کننده در پژوهش، 1/59 درصد مؤنث بوده اند. 3/12درصد از شرکت کنندگان متأهل بودند و 4/66 درصد از آنان در تهران سکونت داشتند. مقطع تحصیلی 2/47 درصد از شرکت کنندگان، کارشناسی بود و بقیه در مقطع تحصیلات تکمیلی و دکتری بودند. میانگین سنّی(انحراف معیار) افراد نیز 64/22(88/3) گزارش شد. میانگین(انحراف معیار) بینش و گرایش معنوی، رفتار معنوی و سلامت معنوی آنان نیز به ترتیب 94/79(34/15)، 96/71(28/14) و 62/76(89/13) به دست آمد. نتیجه گیری: میانگین نمره های دانشجویان در حیطه های بینش و گرایش معنوی، رفتار معنوی و سلامت معنوی، دارای وضعیتی به نسبت مطلوب بود، که این میانگین در دختران و دانشجویان متأهل به ترتیب نسبت به پسران و دانشجویان مجرّد بیش تر بود. همچنین بین بینش و گرایش با رفتار، ارتباط معنی داری وجود داشت.
پایه نظری رضامندی بر اساس منابع اسلامی؛ بازسازی و بسط نظریه پیشین
منبع:
پژوهشنامه روانشناسی اسلامی سال دوم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۳
40 - 77
حوزه‌های تخصصی:
هدف پژوهش، بررسی ماهیت رضامندی و پایه نظری آن بر اساس منابع اسلامی است. نوع پژوهش، کتاب خانه ای و روش آن تحلیل محتوا با استفاده از مدل فهم روان شناختی متون دینی است. یافته های پژوهش نشان می دهد رضامندی، نوعی ارزیابی مثبت از کل زندگی است و به عنوان حسی درونی، ترکیبی از «مطابقت»، «پذیرش» و «خرسندی» است. پایه نظری رضایت مندی، بر اساس منابع دینی، مبتنی بر «خیر» است؛ یعنی اگر زندگی خیر ارزیابی شود، موجب رضامندی می شود. بر اساس این دو یافته، تحقق رضامندی بسته به این عوامل است: ۱. توان انطباق با واقعیت های هستی و تنظیم انتظارات و آرزوها؛ ۲. خیرشناسی که لازمه و مقدمه مؤلفه خیر در رضامندی است؛ ۳. خیرآوری و ساخت زندگی خوب؛ ۴. خیریابی و کشف نکات مثبت زندگی؛ ۵. خیرباوری و اعتقاد به خیر بودن تقدیرهای خدا؛ ۶. خیرگرایی در ارزیابی زندگی که منجر به تمییز خیر از شر و کشف خیرهای زندگی می شود؛ ۷. اقبال به زندگی و پذیرش وضعیت خود؛ ۸. احساس سرور و شادی از داشته ها و وضعیت موجود. نتیجه پژوهش چنین است: برای ایجاد رضایت مندی در افراد و جامعه و افزایش آن باید: ۱. انتظارات را تنظیم، و شناخت ها و ارزیابی های فرد را اصلاح کنیم تا انتظارات واقعی شوند و خیرهای موجود در زندگی را درک کنیم؛ ۲. تلاش برای ساخت زندگی خوب را تقویت کنیم؛ ۳. حالت پذیرش و سرور را در فرد به وجود آوریم.
مرور نظام مند خشم و مدیریت خشم در متون دینی اسلام
حوزه‌های تخصصی:
خشم یکی از هیجانات کاملاً معمولی و اغلب سالم در روان شناسی است. پیامدهای خشم از دیرباز در ادبیات و متون فلسفی، دینی و علمی بیان شده اند. هدف نوشتار حاضر بررسی خشم از دید اسلام برای تولید ابزارها و روش های سنجش و مدیریت اسلامی آن بود. در مرور سیستماتیک حاضر، کلیدواژه های «خشم، خشم در دین، خشم در اسلام، مدیریت خشم دینی، مدیریت خشم در اسلام، مدیریت خشم اسلامی» در موتورهای جست و جوی PubMed، ScienceDirect، Google Scholar،Google Patent، MagIran، SID، Proquest، Ebsco، Springer، IEEE، Kolwer، IranDoc، بررسی شده و بر اساس ارتباط با پژوهش، دانشگاهی بودن منابع (در صورت امکان)، انتشار از سال ۱۹۹۰ میلادی به بعد، منابع مطلوب انتخاب شدند. موضوعات برای بررسی در نوشتار را پنج متخصص حوزه خشم به شیوه دلفی ارزیابی کردند و متن نهایی به دست آمد. پس از بررسی منابع، این یافته ها حاصل شد: تعاریف خشم در اسلام؛ ابعاد و خصوصیات و عوارض خشم از دیدگاه اسلام؛ طبقه بندی اسلام از خشم؛ ریشه های خشم از دیدگاه اسلام؛ چیستی و چرایی مدیریت خشم از دیدگاه اسلام؛ سه روش برتر مدیریت خشم در اسلام. به نظر می رسد در سطح نظری رویکرد اسلامی به شناسایی، تحلیل، و مدیریت و کنترل خشم در سطح فردی و اجتماعی کامل و کاربردی است. پیشنهاد می شود روش های مدیریت خشم دینی در کارآزمایی های تجربی، بررسی مقایسه ای شود تا ضریب اثر آنها مشخص گردد.
نگاهی به خرافه پرستی در ایران و جهان و راهکار تربیتی مواجهه با آن.(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
یکی از معضلات همیشگی جوامع، وجود خُرافه و اعتقاد به آن است. عوامل و زمینههای خُرافهگرایی در همه کشورها، آیینها و دینها وجود دارد و بمانند پوستینی وارونه در پی تحریف واقعیتاند. نحلههای خرافهپرستی یکی پس از دیگری رشد یافته و هر روز عدهای زیادی از مردم ناآگاه (از جمله مردم ایران) را جذب خود میکند. براین اساس در نوشتار فوق برآنیم تا با نگاهی تربیتی، به روش پژوهش توصیفی از نوع اسنادی، از طریق تجزیه و تحلیلکیفی اطلاعات به این سوال پاسخ دهیم که؛ خرافهپرستی در ایران و جهان مبتنی برچه جایگاهی بوده و چه راهکارهای تربیتی برای آن میتوان ارائه نمود؟ در پایان نیز به این نتیجه رسیدهایم؛ خُرافهپرستی حاصل دورههای مختلف تاریخی بوده و آثار مخرب و بعضاً غیرقابلجبرانی دارد. و ما در این راه نیاز به رویکردی تربیتی جهت درمان این معضل اجتماعی داریم. دو راهکار تربیتی عقلانی و عرفانی پیشنهاد میگردد؛ چراکه از اهداف اساسی تربیت عقلانی و عرفانی؛ تربیت انسانهای هوشیار و آگاهی است که تفکر خود را بر پایه استدلال صحیح و منطقی بنا نهاده و در برخورد با دنیای پیرامون خود با اندیشهای جامع و عمیق، جوانب مختلف امور را بررسی کرده و از قابلیت انعطاف بالایی در مواجهه با مسائل زندگی برخوردار باشند.
بررسی برخی از اثرات حسادت ورزی بر سلامت روان از دیدگاه اسلام و روان شناسی: مطالعه ی توصیفی-کتابخانه یی(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)
منبع:
پژوهش در دین و سلامت دوره ۲ تابستان ۱۳۹۵ شماره ۳
65-74
حوزه‌های تخصصی:
دین اسلام برای سلامت در همه ی ابعاد آن اعم از زیستی، روانی، اجتماعی و معنوی ارزش قائل است؛ تا جایی که انسان مؤمن را شخصی دارای رفتار سلیم معرفی می نماید و ریشه ی اغلب رفتارهای غیراخلاقی را انحراف از سلامت ذکر می کند. هدف از پژوهش حاضر بررسی اجمالی برخی از آثار حسادت ورزی بر سلامت روان از دیدگاه اسلام و روان شناسی است. مواد و روش ها: در این مطالعه که به روش توصیفی-کتابخانه یی انجام شده، از کتاب هایی در حوزه ی علوم دینی، روان شناسی اسلامی و سلامت روان و همچنین از مقالاتی در حوزه ی دین و روان شناسی با تأکید بر موضوع حسادت استفاده شده است. یافته ها: این مطالعه همسو با دیگر یافته های پژوهشی نشان داده است که حسد و حسادت ورزی از جمله رفتارهایی است که ریشه در تجربه های نامناسب دوران کودکی و یادگیری ناقص رفتار اخلاقی(وجدان) دارد. این مطالعه همچنین همسو با مطالعه های پیشین، نشان داد که ریشه های حسادت را می توان در زمینه های خانوادگی جستجو کرد؛ زمینه هایی مانند تبعیض در خانواده، نبود امنیت، بی توجهی به سبک های درست فرزندپروری، ایجاد حسّ خودکم بینی در فرزندان، بی توجهی به استعدادهای فردی و پرورش آن و رشد ضعیف عزت نفس. نتیجه گیری: برای کاهش اثرهای متعدد فردی، خانوادگی و اجتماعیِ این رفتار می توان به برنامه های پیشگیرانه و آموزشی در خانواده و آموزش و پرورش اقدام کرد.
ساخت و اعتباریابی آزمون اولیه باورهای منطقی زوجین براساس منابع اسلامی(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه‌های تخصصی:
این پژوهش با هدف ساخت آزمون اولیه باورهای منطقی زوجین، بر اساس مبانی نظری اسلامی انجام گرفت. برای مطالعة منابع اسلامی، از روش تحلیل محتوا و برای ارزیابی روایی و اعتبار آزمون، از روش پیمایشی با انتخاب تصادفی طبقه ای، نمونه 100 نفری از میان دانش پژوهان و طلاب علوم دینی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره در سال تحصیلی 1393-1394 بهره گرفته شد. ساختار برداشت شده از منابع اسلامی، برای باورهای منطقی زوجین معیشتی، جنسی، ارتباطی، حل تعارض و حمایتی است. موافقت 5/95 و 5/94 درصدی خبرگان، نسبت به مؤلفه ها و گویه ها، روایی محتوای این آزمون را نشان داد. همبستگی مثبت و معنادار این آزمون (26/0r=، 01/0<p)، با آزمون باورهای ارتباطی زوجین، گویای روایی ملاکی این آزمون بود. همبستگی بالا بین مؤلفه ها با کل آزمون همچنین بین گویه ها نشان دهنده روایی سازه بود. اعتبار آزمون، به واسطه بررسی همسانی درونی پرسش نامه با ضریب آلفای کرونباخ 92/0 به دست آمد. در دونیمه سازی، ضریب آلفای نیمه اول 86/0 و نیمه دوم 89/0 به دست آمد و نیز ضریب همبستگی بین دو نیمه 77/0 و ضریب دو نیمه سازی گاتمن 86/0 به دست آمد. بنابراین، این آزمون از اعتبار و روایی مناسب برخوردار است.
ساخت و اعتباریابی پرسشنامه کیفیت زندگی مبتنی بر آراء آیت الله جوادی آملی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
هدف این پژوهش ساخت و اعتباریابی پرسشنامه ی کیفیت زندگی مبتنی بر آراء جوادی آملی است. روش پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی است و پرسشنامه محقق ساخته توسط 350 نفر از دانشجویان کارشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شده بودند، پاسخ داده شد. در ساخت پرسشنامه از کتاب های آیت جوادی آملی استفاده شده است. به منظور بررسی روایی از روش های روایی صوری، محتوایی و روایی سازه (تحلیل عاملی و همبستگی ابعاد با کل پرسشنامه) استفاده شد. پس از احراز روایی محتوا و بررسی شاخص بارتلت و KMO، پرسشنامه با روش مولفه های اصلی و چرخش واریماکس مورد تحلیل عاملی قرار گرفت که نتایج حاکی از وجود چهار بعد خدا، خود، دیگران و طبیعت است. اعتبار کل پرسشنامه با روش دونیم کردن و آلفای کرونباخ به ترتیب 63/0 و 89/0 حاکی از پایایی پرسشنامه است. در نهایت یافته ها نشان دهنده ی کارایی و کفایت پرسشنامه هستند.
رابطه ی ابعاد هوش معنوی و گرایش به اعتیاد و مقایسه ی آن بین دانشجویان دختر و پسر(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)
منبع:
پژوهش در دین و سلامت دوره ۱ بهار ۱۳۹۴ شماره ۲
10-18
حوزه‌های تخصصی:
اعتیاد بیماری مزمنی است که با اختلال در عملکرد فردی، فیزیولوژیکی و اجتماعی، مشخص می شود. هوش معنوی توانایی تجربه ی حالت هایی است که به افراد امکان دستیابی به دانش و فهم بیش تر را می دهد و زمینه را برای رسیدن به کمال و ترقی در زندگی فراهم می سازد. این قابلیت در میزان گرایش افراد به رفتارهای پرخطر، از جمله اعتیاد، تأثیر دارد. پژوهش حاضر به منظور تعیین رابطه ی بین بُعدهای هوش معنوی و میزان گرایش به اعتیاد در دانشجویان دختر و پسر انجام شد. مواد و روش ها: در این مطالعه، 100 دانشجو به روش نمونه گیری خوشه یی چند مرحله یی از بین دانشجویان دانشگاه کاشان انتخاب شدند. روش پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی بود. با استفاده از پرسش نامه های هوش معنوی و گرایش به اعتیاد، داده ها جمع آوری و با رگرسیون چندگانه تحلیل شدند. یافته ها: نتیجه ها نشان داد که بین بُعدهای ارتباط با سرچشمه ی هستی و درک آن؛ و زندگی معنوی، با میزان گرایش به اعتیاد، رابطه ی معناداری وجود دارد (01/0P<). این رابطه بین دانشجویان دختر و پسر متفاوت نبود. همچنین نتیجه ها نشان داد که بُعدهای ارتباط با سرچشمه ی هستی، درک آن و نیز زندگی معنوی می توانند میزان گرایش دانشجویان به اعتیاد را پیش بینی کنند. نتیجه گیری: نتیجه های پژوهش شواهدی را پیشنهاد می کند که بُعدهای هوش معنوی می تواند بخشی از میزان گرایش به اعتیاد را پیش بینی کند. بنابراین به منظور کاهش میزان گرایش افراد به اعتیاد، پیشنهاد می شود که با انجام برنامه های فرهنگی- آموزشی، سطح هوش معنوی افراد ارتقا داده شود.
پیش بینی مؤلفه های شناختی و عاطفی شادمانی بر اساس تجارب معنوی روزانه(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه‌های تخصصی:
شادمانی، گمشدة انسان معاصر، بنیادی ترین مفهوم در روان شناسی مثبت گراست. شمار پژوهش هایی که به عوامل مرتبط با شادکامی پرداخته اند، در دو دهه اخیر فزونی یافته است. این پژوهش، با هدف شناسایی نقش تجارب معنوی روزانه در مؤلفه های شناختی و عاطفی شادمانی انجام گرفت. بدین منظور، تعداد 193 نفر از دانشجویان کارشناسی دانشگاه شیراز با روش نمونه گیری خوشه ای مرحله ای انتخاب شدند و پرسش نامة تجارب معنوی روزانه، رضایت از زندگی، عاطفه مثبت و منفی را تکمیل نمودند. داده ها با روش آماری تحلیل رگرسیون چندگانه، به شیوه همزمان بررسی شدند. یافته های بیانگر این است که نمرة کل تجارب معنوی روزانه با مؤلفه های شناختی و عاطفی شادمانی رابطه ای مثبت و معنادار دارد. همچنین دو مؤلفة احساس حضور خداوند و ارتباط با خداوند در تجارب روزمره می توانند رضایت از زندگی و عاطفة مثبت را به صورت مثبت و عاطفة منفی را به صورت منفی پیش بینی نمایند.
بررسی نظام ارزش شناسی دینی در گفتگوهای درون شخصیِ زوجین مذهبی برخوردار از سازگاری زناشویی بالا(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
هدف: ارزیابی نظام ارزش شناسی دینی در گفتگوهای درون شخصی زوجین مذهبی برخوردار از رضایت زناشویی بالا.
روش: مطالعه حاضر از نوع پژوهش های کیفی بود که با استفاده از مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته در ۱۱ زوج مذهبی (مسلمان) برخوردار از سازگاری زناشویی بالا انجام گرفت. این زوجین به صورت نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و نمونه گیری تا جایی ادامه یافت که پاسخ های شرکت کنندگان به حالت اشباع برسد. تحلیل داده های حال از مصاحبه ها هم با استفاده از شیوه کیفی نظریه زمینه ای انجام شد.
یافته ها: نتایج تحلیل مصاحبه ها نشان داد که نظام ارزش شناسی دینی زوجین شامل ارزش های مذهبی خاصی بود که با ادارک زوجین از مقدس بودن ازدواجشان و ادراک آنها از برخورداری از رحمت خداوند در زندگی زناشویی ارتباط متقابل داشت و هم به طور مستقیم و هم به طور غیر مستقیم از طریق افزایش تعهد زناشویی، منجر به افزایش رضایت زناشویی آنها می شد. یافته های پژوهش حاضر نشان داد که نظام ارزش شناسی دینی از طریق فرآیندهایی می تواند به پیامدهای مثبتی در زندگی زناشویی زوجین مذهبی منجر شود. این فرآیندها در مدل مفهومی که از نتایج حاصل از تحلیل مصاحبه های زوجین بدست آمد نشان داده شد.
تاثیرآموزش گروهی خودبخشودگی مبتنی بر مفاهیم قرآنی بر عزت نفس نوجوانان پسر(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
هدف مطالعه حاضر بررسی تاثیر برنامه آموزش گروهی خودبخشودگی مبتنی بر مفاهیم قرآنی بر عزت نفس نوجوانان پسر بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمام دانش آموزان پسر سال اول متوسطه شهر اصفهان در سال تحصیلی 93-1392 بود که از میان آنها 40 دانش آموز دارای عزت نفس پایین به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب و با طرح نیمه آزمایشی، از نوع پیش آزمون- پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل به گروه های پژوهش به تصادف گمارده شدند (هر گروه 20 نفر). مداخلات مربوط به خودبخشودگی مبتنی بر مفاهیم قرآنی به مدت 8 جلسه 90 دقیقه ای بر روی دانش آموزان گروه آزمایش انجام گرفت. ابزارهای مورد استفاده پرسشنامه غربالگری سلامت عمومی وزارت آموزش و پرورش و عزت نفس کوپر اسمیت بود. نتایج حاصل از تحلیل کواریانس افزایش معناداری را در میانگین نمره های عزت نفس در پس آزمون و پیگیری نشان داد. به نظر می رسد که برنامه آموزش خودبخشودگی مبتنی بر مفاهیم قرآنی در افزایش عزت نفس پسران نوجوان موثر بوده است.
پیش بینی سبک زندگی ارتقاء بخش سلامت بر مبنای متغیرهای سلامت روان، سبکهای مقابلهای و جهتگیری مذهبی در دانشجویان دانشگاه اصفهان(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)
حوزه‌های تخصصی:
مقدمه: سبک زندگی هر فرد بر سلامت او تأثیر دارد. سبک زندگی ارتقاء بخش سلامت علاوه بر تداوم و تقویت سطح سلامت و رفاه، باعث احساس رضایت، اقناع شخصی و خودشکوفایی می شود. دانشجویان نیروهای انسانی برگزیده و سازندگان فردای کشور هستند و سنجش وضعیت سلامت جسمی و روانی و معنوی آن ها، در جهت ارتقاء و بهبود آن از اهمیت بسزایی برخوردار است. این پژوهش با هدف بررسی ارتباط سبک زندگی ارتقاء بخش سلامت با سلامت روان، سبک های مقابله ای و جهت گیری مذهبی در دانشجویان دانشگاه اصفهان انجام گرفته است.
روش ها: جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه ی دانشجویان دانشگاه اصفهان بود، که از بین آن ها 94 نفر (47 دختر، 47 پسر) به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شده و پرسش نامه های سبک زندگی ارتقاء بخش سلامت (HPLPII)، سلامت عمومی (GHQ-28)، سبک های مقابله ای لازاروس (WOCQ) و آزمون جهت گیری مذهبی با تکیه بر اسلام آذربایجانی را تکمیل کردند. داده های به دست آمده با استفاده از روش های آماری همبستگی، تحلیل واریانس چند متغیره و رگرسیون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته ها: بین سبک زندگی ارتقاء بخش سلامت و سلامت روان، همچنین بین سلامت روان و جهت گیری مذهبی همبستگی منفی و معناداری وجود داشت(01/0>P). نمرات پایین تر در پرسش نامه سلامت عمومی نشانگر سلامت روانیِ بیشتر فرد است. بین سبک زندگی ارتقاء بخش سلامت و جهت گیری مذهبی همبستگی مستقیم و معناداری وجود داشت. علاوه بر این، نتایج نشان داد که بین دختران و پسران در سبک زندگی ارتقاء بخش سلامت و سلامت روان تفاوت معناداری وجود نداشت. در صورتی که تفاوت بین آن ها در زیر مقیاس عقاید- مناسک در آزمون جهت گیری مذهبی و سبک مقابله ای هیجان محور از لحاظ آماری معنادار بود(05/0>P). نتایج رگرسیون حاکی از این بود که زیرمقیاس های سبک مقابله ای مسأله محور و اختلال در کارکرد اجتماعی، به ترتیب سهم معناداری در تبیین سبک زندگی ارتقاء بخش سلامت داشتند(01/0>P).
بحث: با توجه به تحول سبک زندگی در ایران و وضعیت رفتارهای ارتقاء دهنده سلامتی در بین دانشجویان و ارتباط آن با بعد مذهب و سبک های مقابله ای، طراحی و اجرای برنامه های آموزش سلامت در میان اقشار مختلف مردم مخصوصاً دانشجویان پیشنهاد می گردد.
سبک آموزش دینی امام سجاد(ع)(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه‌های تخصصی:
این پژوهش، با هدف بررسی سبک آموزش دینی امام سجاد(ع) انجام شد و در پی تبیین راهبردی «الگوی آموزش دینی آن حضرت بود»؛ به این منظور از روش توصیف و تحلیل نظریِ سخنان آن امام(ع) (صحیفه سجادیه و رساله حقوق) استفاده شد. از دستاوردهای این پژوهش عبارت بود از: 1) در هر شرایط، لازم است که دین آموزی به تناسبِ همان شرایط شکل گیرد و تعطیل نشود (جهل، اختناق و یأس مردم، فساد حاکمان، انزوای امام(ع))؛ 2) محتوا، باید طبق نیاز جامعه ارائه شود (امام به اموری؛ مانند عدالت، قیامت، قبر، حقوق افراد نسبت به یکدیگر، حقوق محیط زیست، فقه، خانه و خانواده، مسائل عمیق اخلاقی و عرفانی، امر به معروف و نهی از منکر... پرداختند)؛ 3) به لحاظ روش آموزش، باید از همه روش های ممکن سود جست (تربیت نیرو از میان مستضعفان، ارائه مناجات و دعا، آموزش های رفتاری برنامه ریزی شده، آموزش های گفتاری با زبان توده مردم، زبان عاطفی و فطرت گرا).