فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۳۴۲ مورد.
منبع:
پژوهشنامه مددکاری اجتماعی سال ۱۱ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۴۰
171 - 211
حوزههای تخصصی:
کنش های خشونت آمیز دانش آموزان در سطح مدارس، طی سال های اخیر به یکی از مسئله های اصلی نظام آموزش و پرورش تبدیل شده است، بگونه ای که هر روزه شاهد اتفاق های تلخ و خشونت آمیزی در سطح مدارس هستیم. این تحقیق با هدف تحلیل و دستیابی به شناختی از پدیده ی خشونت ورزی نوجوانان در مدرسه به روش کیفی و گرندد تئوری در سال تحصیلی 1401-1400 اجرا شده است. مشارکت کنندگان در پژوهش 32 نفر از دانش آموزان دارای رفتارهای خشونت آمیز و 4 دانش آموز مطلع از این رفتارها بوده و در مجموع با 36 دانش آموز پسر مقطع متوسطه دوم شهر کرج مصاحبه صورت گرفته است. نمونه گیری بصورت هدفمند و با حداکثر تنوع بوده و مصاحبه ها بصورت فردی و بر اساس فرمت مصاحبه نیمه ساختار یافته، با توجه به تجارب مشارکت کنندگان انجام و با استفاده از نرم افزار MAXQDA 20 تحلیل گردیده است. بر مبنای مدل اشتراوس و کوربین، متغیرهای «سبک مستبدانه فرزندپروری»، «مشکلات اقتصادی»، «نمایش هویت قلدرمآبانه»، و «نابسامانی خانوادگی» به عنوان شرایط علی و مقوله های «قلدری های مجازی» و «تعصب ورزی» به عنوان شرایط زمینه ای، «ناکارآمدی مدارس» و «کاهش سطح تاب آوری» به عنوان شرایط مداخله گر تعیین شدند. راهبرد نوجوانان دارای رفتارهای خشونت آمیز شامل قلدرنمایی، انکار خشونت ورزی و گفتگو (بحث و جدل به منظور حل تعارض) بوده است، که با پیامدهایی نظیر «آسیب های روانی»، «تنبیه»، و «پشیمانی و حسرت» مواجه شده اند. مقوله ی مرکزی پژوهش تحت عنوان «خشونت به مثابه واکنش فرد به برانگیختگی عصبیت» نام گذاری گردیده است.
بررسی تأثیر باورهای فراشناختی بر پریشانی عاطفی پس از تشخیص سرطان بیماران بیمارستان امید مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه مددکاری اجتماعی سال ۱۱ بهار ۱۴۰۳ شماره ۳۹
67 - 94
حوزههای تخصصی:
هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر باورهای فراشناختی بر پریشانی عاطفی پس از تشخیص سرطان بیماران بیمارستان امید مشهد می باشد. نوع تحقیق بر اساس هدف کاربردی و بر اساس روش و نحوه گردآوری داده ها، توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش حاضر، شامل تمامی بیماران بیمارستان امید مشهد در شش ماهه اول سال 1402 به تعداد 9000 نفر می باشد، که با توجه به جدول مورگان، تعداد 368 نفر به عنوان حجم نمونه تعیین گردید که از طریق روش نمونه گیری تصادفی ساده با روش قرعه کشی اینترنتی انتخاب شدند. به منظور جمع آوری داده های میدانی از پرسشنامه های استاندارد اضطراب و افسردگی بیمارستانی (1983) و فراشناخت ولز (1997) استفاده شد. از اعتبار محتوایی به روش اعتبار صوری و اعتبار سازه به روش تحلیل عاملی برای تعیین اعتبار ابزار تحقیق و از همسانی درونی به روش آلفا کرونباخ برای تعیین پایایی استفاده شده است. از نرم افزارهای آماری SPSS و آزمون رگرسیون چندمتغیری برای آزمون فرضیه های تحقیق استفاده شد. نتایج پژوهش نشان می دهد که با کنترل متغیرهای میزان دینداری، روابط خانوادگی، حمایت اجتماعی و پایگاه اجتماعی و اقتصادی، متغیر باورهای فراشناختی با ضریب 539/0- بر پریشانی عاطفی پس از تشخیص سرطان بیماران بیمارستان امید مشهد تأثیر معنادار و منفی دارد. بنابراین، هر چه باورهای فراشناختی بیماران مبتلا به سرطان بیمارستان امید مشهد بیشتر باشد، پریشانی عاطفی آنها کاهش می یابد.
رابطه استفاده از فضای مجازی با سرمایه اجتماعی افراد دچار معلولیت جسمی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه مددکاری اجتماعی سال ۱۱ بهار ۱۴۰۳ شماره ۳۹
1 - 34
حوزههای تخصصی:
امروزه دسترسی به اینترنت و فضای مجازی در بین همه اقشار جامعه گسترش روزافزونی یافته و ابعاد مختلف زندگی را تحت تاثیر قرار داده است. هدف پژوهش بررسی رابطه استفاده از فضای مجازی بر سرمایه اجتماعی افراد دارای معلولیت است. روش پژوهش پیمایشی و جامعه آماری افراد دارای معلولیت جسمی، حرکتی، بینایی، شنوایی و صوت و گفتار تحت پوشش بهزیستی استان تهران است که با استفاده از فرمول کوکران 383 نفر به شیوه تصادفی طبقه ای به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه سرمایه اجتماعی ناهاپیت و گوشال (1998) استفاده شد. یافته ها نشان داد، استفاده افراد دارای معلولیت از فضای مجازی با اعتماد بین فردی، اعتماد تعمیم یافته، اعتماد نهادی، همیاری، حمایت اجتماعی و انسجام اجتماعی رابطه مستقیم و معناداری داشت. اما استفاده از فضای مجازی با مشارکت اجتماعی و روابط اجتماعی رابطه ی معکوس و معناداری داشت. به طورکلی 8/63 درصد از واریانس سرمایه اجتماعی توسط استفاده از فضای مجازی تبیین شده است. استفاده آموزشی و پژوهشی از فضای مجازی نسبت به سایر متغیرها، بیشترین تاثیر را بر سرمایه اجتماعی افراد دارای معلولیت تحت پوشش بهزیستی استان تهران داشته است. نتیجه اینکه هر چند استفاده از فضای مجازی موجب کاهش مشارکت و روابط اجتماعی حضوری افراد دارای معلولیت شده است. اما استفاده بیشتر از این فضا به خصوص در بعد آموزشی موجب همیاری، حمایت، اعتماد و انسجام اجتماعی افراد دارای معلولیت شده است.
انسجام اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن در بین جوانان شهر اهواز(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه مددکاری اجتماعی سال ۱۱ بهار ۱۴۰۳ شماره ۳۹
163 - 185
حوزههای تخصصی:
انسجام به عنوان یکی از عوامل مهم تاثیرگذار بر توسعه اجتماعی جوامع، فرآیندی از ادغام فرد در جمع است که با کنش های اظهاری و اخلاقی شکل می گیرد. طی شکل گیری این مولفه، عوامل اجتماعی و فرهنگی بسیاری همچون دینداری، هویت قومی، احساس محرومیت نسبی و ... تاثیرگذارند. هدف پژوهش حاضر بررسی عوامل موثر بر انسجام اجتماعی جوانان شهر اهواز بوده است. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی –پیمایشی است. جامعه آماری، جوانان زن و مرد 18 تا 29 ساله ی شهر اهواز در سال 1402 با جمعیت 1245237نفر است؛ حجم نمونه طبق جدول مورگان 384 نفر بوده است که به شیوه نمونه گیری خوشه ای سه مرحله ای توزیع شده است؛ ابزارگردآوری اطلاعات پرسشنامه های انسجام اجتماعی فلنسبرگ(2006) با22 گویه، دینداری گلاک و استارک(1965) با 29گویه، محرومیت نسبی لهسائی زاده(1391) با 6گویه و هویت قومی حاجیانی( 1388) با 15 گویه بوده است. تجزیه و تحلیل داده ها در بخش توصیفی بیانگر آن است که شهروندان از سطح متوسط انسجام اجتماعی، هویت قومی و احساس محرومیت نسبی و سطح بالای دینداری برخوردار بوده اند. یافته های استنباطی نیز بیانگر تایید فرضیات تاثیر دینداری و هومیت قومی بر انسجام اجتماعی و رد فرضیه تاثیر احساس محرومیت نسبی بر انسجام اجتماعی بوده است. با تقویت دینداری و هویت قومی و تضعیف احساس محرومیت نسبی در جامعه مورد بررسی با ویژگی خاص تکثر قومی و فرهنگی می توان به تقویت انسجام اجتماعی و پیرو آن انسجام ملی پرداخت.
مراقبت آموزشی مادران: شکل دهنده سرمایه فرهنگی کودکان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف اصلی مقاله تبیین عملکرد مادران در فرآیند شکل دهی به سرمایه فرهنگی کودکان و شناخت چالش های آن ها در این مسیر است. روش مورد استفاده در این پژوهش، مردم نگاری بود و برای گردآوری اطلاعات از تکنیک مصاحبه مردم نگارانه نیمه ساختاریافته و مشاهده استفاده شد. مشارکت کنندگان شامل 20مادر 33 تا 48ساله بودند که فرزندان زیر هفت سال خود را به کلاس نمایش خلاق و موسیقی می آوردند. نمونه گیری در ابتدا هدفمند و در ادامه به صورت نظری انجام شد. میدان تحقیق، دو مرکز آموزشی در دو منطقه مختلف در تهران در نظر گرفته شد. پس از پیاده سازی با روش تحلیل مضمون و استفاده از مشاهده نامه ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. به منظور حساسیت نظری، نظریات مربوط به سرمایه فرهنگی بوردیو و سرمایه عاطفی و رویکردهای فمینیستی مرور شد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که مادران به واسطه سرمایه عاطفی خود، منابعی را برای پیوند قوی با فرزندان به کار می گیرند تا ویژگی هایی را که جامعه برای آن ارزش قائل است (سرمایه فرهنگی)، در فرزندان خود پرورش دهند. آن ها با از خودگذشتگی و صرف وقت بسیار به کودک آموزش می دهند یا با ثبت نام در کلاس های گوناگون او را با مهارت های مختلف تجهیز می کنند و از این طریق سرمایه فرهنگی فرزندان خود را شکل می دهند. مادران در مسیر تولید و انباشت سرمایه فرهنگی برای فرزندان، دچار چالش هایی می شوند که عبارتند از: 1) مادر کافی یا کامل؛ 2) تعارض مادری با اشتغال و پیشرفت؛ 3) احساس کمبود سرمایه فرهنگی.
دلایل، زمینه ها و پیامدهای ازدواج زودرس از منظر دانش آموزان دختر متأهل(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه مددکاری اجتماعی سال ۱۱ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۴۰
33 - 82
حوزههای تخصصی:
هدف اصلی این مطالعه، تحلیل کیفی دلایل، زمینه ها و پیامدهای ازدواج زودرس از منظر دانش آموزان دختر دوره متوسطه است. چارچوب مفهومی این مطالعه بر مفاهیم و نظریه های جامعه شناسی خانواده استوار است. پژوهش حاضر از نوع کیفی (زمینه ای) است. در این مطالعه با استفاده از روش های نمونه گیری هدفمند و نظری، 16 نفر از دانش آموزان دختر متأهل بخش سردرود شهرستان رزن به عنوان نمونه انتخاب شده اند؛ معیار تعیین حجم نمونه، رسیدن به اشباع نظری است. داده ها با استفاده از ابزارهای پرسشنامه باز و مصاحبه عمیق فردی جمع آوری شدند و با استفاده از تکنیک تحلیل مضمون در چارچوب 3 مقوله اصلی، 8 مقوله فرعی و 27 مفهوم تحلیل و تفسیر شده-اند.نتایج این تحقیق نشان می دهد از منظر دانش آموزانی که در سن پایین ازدواج کرده اند، برای ازدواج زودرس دو دلیل عمده فردی و خانوادگی وجود دارد. دختران متأهل دلایل فردی ازدواج زودرس را «رقابت فردی»، «کاهش ریسک مجردی»، «نداشتن آینده روشن (غیر از ازدواج»، «کسب رضایت والدین» و دلایل خانوادگی آن را «کنترل و سلطه بر زن»، «تقویت پیوندهای خویشاوندی» و «سروسامان دادن به فرزندان» می دانند. از نظر دختران بسترهای فرهنگی ازدواج زودرس «ارزش های عرفی و مذهبی ازدواج» و بسترهای اجتماعی آن را «فروپاشی خانواده»، «شبکه های اجتماعی»، و «انعطاف پذیری قانون (منع ازدواج با کودکان)» فراهم می کنند. پیامدهای ازدواج زودرس «بزرگ سالی زودرس»، «سلب سوژه گی از زن»، «محصورشدن به فضای خصوصی»، «دخالت دیگری در زندگی خصوصی»، «ناسازگاری نقش ها» و «منزلت اجتماعی» هستند.
واکاوی انتقادی ماده 51 قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه مددکاری اجتماعی سال ۱۱ بهار ۱۴۰۳ شماره ۳۹
95 - 130
حوزههای تخصصی:
جمعیت از مهم ترین مولفه های رشد اقتصادی و اجتماعی هر کشوری است. نیروی جوان و پویا، موتور محرکه اقتصاد و صنایع کشور است و آن را از آسیب های اجتماعی دور می کند. اما آمارها، حاکی از کاهش نرخ باروری در کشور و در نتیجه کاهش جمعیت در سال های آینده است. دو دهه می شود که میزان باروری کشور به زیر سطح جایگزینی رسیده است و همین امر سبب نگرانی مسئولان در رابطه با بحران سالمندی و در پی آن، بحران جمعیت گردیده است. لذا متصدیان امر دست به کار شده و با تدوین قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، سیاست هایی در جهت افزایش باروری اتخاذ نمودند. هدف این مطالعه بررسی چالش ها و پیامدهای ماده 51 قانون از منظر متخصصان است. پژوهش حاضر به شیوه کیفی انجام شده و برای انتخاب نمونه ها از شیوه نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی بهره برداری شده است. جامعه آماری پژوهش شامل 15 نفر از متخصصان عرصه سلامت باروری زنان هستند. جهت گردآوری داده ها از مصاحبه نیمه ساخت یافته استفاده و تجزیه وتحلیل داده ها به روش تحلیل مضمون انجام شد. مطالعه صورت گرفته نشان داد این ماده قانونی پیامدهای مثبتی چون: جلوگیری از عوارض احتمالی داروهای هورمونی و تغییر نگرش افراد نسبت به فرزندآوری را به دنبال دارد. اما پیامدهای منفی این ماده عبارتند از: تحمیل هزینه های مضاعف، دریافت اطلاعات غلط از منابع نامعتبر، بروز عوارض جسمی و روحی، ایجاد خلل در روابط زناشویی، افزایش آمار بیماری های مقاربتی، آسیب جسمی و روحی فرزندان، تولد نوزادان نامشروع و افزایش آسیب های اجتماعی.
مرور نظام مند اثربخشی الگوی وظیفه مداری بر مراجعان در مددکاری اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه مددکاری اجتماعی سال ۱۱ بهار ۱۴۰۳ شماره ۳۹
131 - 162
حوزههای تخصصی:
پژوهش حاضر مطالعات انجام شده در زمینه اثربخشی الگوی وظیفه مداری در مددکاری اجتماعی را مورد بررسی قرار داده است. هدف از این مطالعه، مرور نظام مند اثربخشی الگوی وظیفه مداری بر مراجعان در مددکاری اجتماعی است و با روش مرور نظام مند انجام گرفت. جامعه آماری این پژوهش شامل مقالات، پژوهش ها، پایان نامه ها و مطالعات تجربی منتشر شده به زبان فارسی و انگلیسی مرتبط با اثربخشی الگوی وظیفه مداری در سطوح (فردی، گروهی و خانواده) در مراجعان مختلف است. معیارهای ورود متون به این مطالعه شامل: تمامی پژوهش های معتبر بر اساس سلسه مراتب شواهد (1. مرور نظام مند و فراتحلیل و 2. کارآزمایی تصادفی دارای گروه کنترل (RCT) ) مرتبط با موضوع است. محدوده زمانی و تاریخی جهت انتخاب متون از سال 1973 تا 2023 لحاظ شده است. پس از جست و جوی داده ها در پایگاه های اطلاعاتی، تعداد 18 پژوهش که دارای معیارهای ورود بوده و از نظر سلسله مراتب شواهد معتبر شناخته شدند، به این مطالعه راه یافتند.بر اساس یافته ها، الگوی وظیفه مداری در سطوح فردی، گروهی، کار با خانواده می تواند برای مددجویان با طیف وسیعی از مسائل و مشکلات به کار گرفته شود؛ همچنان که در ارتباط با بیماران روانی مزمن، سالمندان، بیماران اسکیزوفرنی، دانش آموزان، نوجوانان در معرض ریسک و کودکان کار و خانواده های آنها، اثربخشی این مدل به اثبات رسیده است.می توان گفت که پشتیبانی تجربی برای این الگو وجود دارد و برآیند کلی مطالعات بررسی شده، مداخلات با الگوی وظیفه مداری را برای طیف متنوعی از مراجعان اثربخش می داند.
تأثیر ویروس کرونا بر روابط اجتماعی و سبک زندگی دانش آموزان (مورد مطالعه: دانش آموزان مقطع متوسطه دوم شهر راز و جرگلان)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه مددکاری اجتماعی سال ۱۱ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۴۰
213 - 240
حوزههای تخصصی:
هدف: پژوهش با هدف، تاثیر اضطراب کرونا بر روابط اجتماعی و سبک زندگی دانش آموزان مقطع دوم متوسطه شهرهای راز و جرگلان انجام گرفته. روش: روش پژوهش توصیفی-همبستگی و جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان مقطع متوسطه دوم شهرهای راز و جرگلان، نمونه بر اساس جدول مورگان 240 نفر پسر و 218 نفر دختر انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری شامل: پرسشنامه سبک زندگی میلر و اسمیت (1989)، پرسشنامه روابط اجتماعی ابراهیمی و همکاران (1381) و پرسشنامه اضط راب کرون ا علیپ ور و هم کاران (2020) بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون استفاده شده است. یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد، اضطراب کرونا بر روابط اجتماعی دانش آموزان تاثیر دارد. اضطراب کرونا بر سبک زندگی دانش آموزان تأثیر ندارد. تاثیر اضطراب کرونا بر روابط اجتماعی دانش آموزان بر اساس جنسیت متفاوت است. نتیجه گیری: اضطراب کرونا بر روابط اجتماعی دانش آموزان مقطع متوسطه دوم مورد بررسی تاثیر داشت و دختران تجربه بیشتری از اضطراب کرونا داشتند.
درک و تصور زنان از تأثیر سیاست های تشویقی بر امر فرزندآوری: یک مطالعه کیفی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه مددکاری اجتماعی سال ۱۱ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۴۰
129 - 170
حوزههای تخصصی:
جمعیت یکی از مسائل مهم و حیاتی هر کشوری است و باروری و فرزندآوری از مولفه های اصلی آن به شمار می روند. مطالعه ی حاضر با هدف شناخت درک و تصور زنان از تأثیر سیاست های تشویقی بر امر فرزندآوری انجام شده است. این پژوهش از روش تحقیق کیفی و رویکرد مطالعه موردی استفاده کرده و داده ها از طریق مصاحبه های نیمه ساختاریافته جمع آوری شده اند. برای دستیابی به اهداف پژوهش، 17 زن متأهل با سطوح تحصیلی و شغلی مختلف ساکن شهر تهران به صورت هدفمند انتخاب شدند و مصاحبه ها تا رسیدن به اشباع داده ادامه یافت. در تحلیل داده ها از روش تحلیل مضمون استفاده شده است. یافته های پژوهش در دو مضمون اصلی «موانع مرتبط با باروری و فرزندآوری» و «درک و تصور زنان مشارکت کننده از سیاست گذاری های حمایتی فرزندآوری»، مقوله بندی شده که شامل مضمون های فرعی «چالش های مالی و اقتصادی»، «در حاشیه قرارگرفتن ارزش های مادرانه»، «تغییر ارزش ها و هنجارها»، «فقدان مهارت ها و توانمندی های مادرانه» و همچنین مضمون های درک و تصور از سیاست های حمایتی، «حوزه تبلیغات و اطلاع رسانی»، «حوزه اجرای سیاست های تشویقی»، «بررسی ابعاد سیاست های تشویقی فرزندآوری» و «فرزندآوری به مثابه عمل به وظیفه دینی و ملی» است. در مجموع یافته های تحقیق نشان داد مطالبات و خواسته های زنان مصاحبه شونده به منظور سیاست گذاری مطلوب در حوزه سیاست های تشویق فرزندآوری در سه دسته «راهکارهای بهبود سیاست های تشویقی»، «ارائه تسهیلات مادرانه» و «مناسب سازی ادغام شغل و امور زنانه» قابل دسته بندی بوده و لازم است سیاست گذاران علاوه بر سیاست های حمایتی ارائه شده به این خواست و مطالبه زنان نیز توجه ویژه نمایند.
چشم اندازی بر چارچوب های نظری در مددکاری اجتماعی دوران بارداری: یافته های یک مطالعه مروری(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه مددکاری اجتماعی سال ۱۱ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۴۰
83 - 128
حوزههای تخصصی:
بارداری دوره ای همراه با تغییرات گسترده در زندگی خانواده ها است که مستلزم تطابق و مقابله با چالش های جدید است. مددکاران اجتماعی با توجه به تخصص خود در حوزه خدمات اجتماعی، نقش کلیدی در ارائه مراقبت های جامع دوران بارداری ایفا می کنند. با این وجود، پژوهشی جامع درباره نقش مددکاران اجتماعی و رویکردهای نظری آن ها در دوران بارداری (پری ناتال) در ایران وجود ندارد. این مطالعه مروری نظام مند، با هدف شناسایی این نقش ها و رویکردها، ۱۷ مقاله بین المللی منتشرشده بین سال های ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۳ را بررسی کرده است. نتایج نشان می دهند که مددکاران اجتماعی از نظریه های متنوعی، به ویژه نظریه های تعاملی و اجتماعی، بهره می برند. همچنین، این پژوهش تأکید می کند که عدالت اجتماعی محور اصلی فعالیت های مددکاری اجتماعی پری ناتال است. مددکاران با استفاده از نظریه هایی مانند فمینیستی، تبعیض نژادی، و توانمندسازی، برای کاهش نابرابری های اجتماعی و بهداشتی و ارتقای رفاه مادران، به ویژه مادران محروم، تلاش می کنند. نتایج این پژوهش بر اهمیت رویکردهای چندوجهی و مبتنی بر جامعه در مداخلات مددکاری اجتماعی دوران بارداری تأکید دارد. همچنین، همکاری بین حرفه ای مددکاران اجتماعی با سایر متخصصان سلامت برای ارائه خدمات جامع و مؤثر به مادران و نوزادان ضروری است. یافته های این مطالعه می تواند مبنایی برای بهبود کیفیت خدمات و توسعه برنامه های مداخله ای در حوزه مددکاری اجتماعی دوران بارداری در ایران باشد.
دلالت معنایی ترنس بوده گی (مورد مطالعه: ترنس های شهر مریوان)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه مددکاری اجتماعی سال ۱۱ بهار ۱۴۰۳ شماره ۳۹
35 - 66
حوزههای تخصصی:
اختلال هویت جنسی که گاهی ترنس یا ترنس سکشوال خوانده می شود به معنای نارضایتی از هویت جنسی موجود و احساس هویتی خلاف وضع موجود می باشد. این پژوهش در پی بازنمود دلالت معنایی فرد ترنس، خانواده و جامعه از ترنس بوده گی می باشد. با توجه به ماهیت برساختی پدیده مورد مطالعه، پارادایم تحقیق کیفی و به منظور مطالعه تجربه زیسته افراد ترنس، از روش پدیدارشناسی تفسیری استفاده شده است. جامعه هدف شامل ترنس های شهر مریوان است که از طریق نمونه گیری هدفمند و بر اساس اصل اشباع و بسندگی، 13 نفر از آنان انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها مصاحبه عمیق بود. قابلیت اطمینان یافته ها از طریق حضور مستمر و مداوم محقق در میدان تحقیق و انجام تمام مراحل طبق برنامه پژوهشی تدوین شده و قابلیت انتقال یافته ها از طریق نوشتن یادداشت های فنی و ژرف و مقایسه یافته ها با پیشینه ها و چهارچوب مفهومی محقق گشت. یافته های به دست آمده مؤید آنند که در سطح خُرد، افراد ترنس، ترنس بودن را به مثابه: حلول روح غیر همجنس در کالبد فرد، محدودیت و اختلال و تضاد دانسته اند. در سطح میانی، خانواده ها، ترنس بودن فرزندشان را به مثابه لکه ننگ و محصولی تقلبی و غیر واقعی تلقی کرده اند. در سطح کلان، جامعه، ترنس بودن را به مثابه سرگردانی جنسی و نیز ابژه جنسی که مورد سوء استفاده جنسی قرار می گیرند معنا کرده اند. ترنس بوده گی وضعیتی است که توأم با داغ ننگ و طرد شده گی اجتماعی است و ترنس ها نیز مبارزانی هستند که در جنگی نابرابر سعی در تسخیر قلمرو هویتی خود و قبولاندن آن به جامعه را دارند.
کاربست مداخله مددکاری اجتماعی مبتنی بر خانواده با الگوی وظیفه مداری بر عملکرد خانواده کودکان کار(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه مددکاری اجتماعی تابستان ۱۴۰۲ شماره ۳۶
115 - 152
حوزههای تخصصی:
این پژوهش، اثربخشی الگوی وظیفه مداری مبتنی بر خانواده را بر عملکرد خانواده کودکان کار را مورد بررسی قرار داده است. اهمیت پژوهش حاضر از این جهت است که برای اولین بار در ایران الگوی وظیفه مداری مبتنی بر خانواده در مداخلات مددکاری اجتماعی به صورت علمی مورد بررسی علمی قرار گرفته است و پروتکلی بر اساس الگوی وظیفه مداری برای مداخله مبتنی خانواده در کار با خانواده کودکان کار به عنوان یکی از گروه های در معرض آسیب تدوین و تنظیم شده است.پژوهش حاضر از نوع آزمایشی (پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل) است، تعداد 30 خانواده از خانواده های کودکان کار موسسه "تلاشگران یاری همدل" از بین 50خانواده جامعه آماری، نمونه گیری شده اند؛ به صورتی که بین جامعه آماری مورد نظر، خانواده هایی که نمره عملکرد خانواده آنها پایین تر بود، مشخص شده و در دو گروه آزمایش (15) و کنترل (15) به صورت تصادفی قرار گرفتند. سپس با استفاده از الگوی وظیفه مداری مبتنی بر خانواده، طی 10 جلسه به اجرای مداخله مددکاری اجتماعی بر اساس «پروتکل الگوی وظیفه مداری مبتنی بر خانواده»، روی گروه آزمایش پرداخته شد. برای تحلیل داده ها از دو روش آمار توصیفی و آمار استنباطی استفاده شد و با استفاده از نرم افزار spss تجزیه و تحلیل صورت گرفت. بر اساس نتایج به دست آمده، میانگین نمرات گروه آزمایش پس از اجرای مداخله در متغیر عملکرد خانواده و ابعاد آن تفاوت معناداری را نشان می دهد.
خوانش نظام مند مطالعات جامعه شناختی ناظر بر همه گیری کرونا در جامعه ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه مددکاری اجتماعی زمستان ۱۴۰۲ شماره ۳۸
113 - 160
حوزههای تخصصی:
بعد از شیوع همه گیری کرونا در اواخر سال 2019، تمام ابعاد زندگی فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی بشری به سرعت تحت تأثیر قرار داد. بر این مبنا پژوهش های جامعه شناختی مختلفی در ایران بعد از شیوع کرونا انجام شد. بررسی این پژوهش ها می تواند به درکِ تجربه جامعه شناسی ایرانی در مواجهه با همه گیری کرونا کمک نماید. بر این مبنا، پژوهش حاضر به روش مرور سیستماتیک انجام گردیده است. پژوهش های مورد بررسی شامل 101 گزارش و مقاله علمی پژوهشی است که از آغاز همه گیری کرونا تا آبان 1402 منتشر شده اند. بعد از جمع آوری پژوهش های موردنظر، از دو جنبه مورد تحلیل و ارزیابی گرفتند. ابتدا پژوهش های انتخاب شده از لحاظ ساختاری بررسی شدند؛ سپس محتوای یافته های پژوهش ها، مقوله سازی گردید. بر اساس تحلیل صورت گرفته، پژوهش های جامعه شناختی در چند حوزه عمده صورت گرفته اند: زیست -جهانِ رسانه ای شده (فضای مجازی و رسانه های سنتی)، زیست -جهانِ در مخاطره (اضطراب و هراس، مخاطره، قرنطینه و تروماسازی)، پزشکی شدن (مراقبت، پزشکینه شدن و سلامت)، بازاندیشی معنایی (بازاندیشی و مرگ اندیشی) و تغییر مناسبات فرهنگی-اجتماعی (تعاملات خانوادگی، تحولات فرهنگی، تحولات اجتماعی، رفتارهای جمعی، گروه های حاشیه ای و تحولات دینداری). در مقابل برخی موضوعات و حوزه های پژوهشی مانند پیامدهای سیاسی و اقتصادی همه گیری کرونا که بر کلیت جامعه ایرانی تأثیرگذار هستند، به حاشیه رفته و چندان مورد بررسی قرار نگرفته اند.
پذیرش هژمونی مردانه و کودک همسری: یک مطالعه کیفی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه مددکاری اجتماعی زمستان ۱۴۰۲ شماره ۳۸
85 - 111
حوزههای تخصصی:
کودک همسری یکی از شکل های نظم جنسیتی مردسالارانه ونوعی سرکوب جنسی است که بردختران اعمال می شود،در همین راستا، نوشتاربا هدف واکاوی تجربه زیسته دخترانی بوده است که با پذیرش هژمونی مردانه درسنین 15سال و پایین تر ازدواج زود هنگام داشته اند.برای نیل به این هدف،پژوهش حاضر بر اساس رویکرد کیفی وروش پدیدارشناسی صورت گرفت. اطلاعات از 31 نفر از دانش آموزان دختر بخش صوفیان که درکودکی ازدواج کرده اند با استراتژی نمونه گیری هدفمند وروش گلوله برفی جمع آوری شدند و مصاحبه عمیق نیمه ساخت یافته به عمل آمد.مصاحبه ها با روش کلایزی تحلیل شده است.یافته های پژوهش بامقوله اصلی انفعال و پذیرش هژمونی مردانه شامل زیر مقولات فرعی( تایید نیابتی به مثابه خشونت خاموش، پدربزرگ سالاری، ازدواج فامیلی اجباری، استفاده ابزاری از رسم نشان در قالب خشونت نمادین،تماس فیزیکی با جنس مخالف : حفظ آبرو برای مرد نه برای زن آری!)، بررسی شد که از مولفه های زمینه ساز پذیرش ازدواج زودهنگام تحت استیلای هژمونی مردانه می باشد.
بررسی ذهنیت و تصور افراد بی خانمان از مددسرای محله راه آهن شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه مددکاری اجتماعی تابستان ۱۴۰۲ شماره ۳۶
183 - 221
حوزههای تخصصی:
زندگی افراد در قالب «زندگی بی خانمانی» یکی از پیامدهای توسعه شهر بالاخص کلانشهر تهران است. برای این منظور، تهیه و ایجاد مراکزی تحت عنوان مددسرا یکی از راهکارهای توانمندسازی و مقابله با این پدیده ی اجتماعی درنظر گرفته شده است. از اینرو، هدف اصلی این مقاله، بررسی تصور و ذهنیت افراد بی خانمان (تعداد نمونه 12 نفر مرد، انتخاب به شیوه نمونه گیری هدفمند تا دستیابی به اشباع نظری داده) از مددسرا در محله راه آهن منطقه11 شهر تهران با استفاده از روش تحقیق کیفی-پدیدارشناسی است. طبق یافته های تحقیق، میانگین سنی شرکت کنندگان این پژوهش 37.58 سال بود. در این تحقیق، 16 مقوله ساختاری از خوشه های معنایی و متنی مستخرج شد که به ابعاد زندگی روزمره، عناصر هویتی، نگرش، انتظارات و عدم استقبال بی خانمانان مرد نسبت به مددسراها اشاره داشته اند. نتایج تحقیق نشان می دهد که ساختار شکل گرفته هویت یک فرد بی خانمان، باعث می شود که این فرد، زندگی رزمره خود را به شکل خواب آسمانی زمینی، چارچوب گریزی، اعتیاد به شکل متجاهرانه و ولگری در خیابان ها و کوچه ها نشان می دهد. از بعد نگرش بی خانمانی، مددسرا معمولاً محدود کننده هستند و به شکل ناقص سازماندهی شده و کارکرد ناقصی دارند. همچنین از بعد انتظارات از مددسراها، انتظار می رود که از لحاظ امکانات بازسازی و تجهیز شوند و یک محیط ایمن و محترمانه را شکل دهند. از اینرو می توان گفت که علل عدم استقبال بی خانمانان مرد نسبت به مددسراها را سه مقوله مهم «ایجاد تداخل در روند زندگی بی خانمانی»، «ضعف امکانات و تجهیزات» و «ضعف تعاملات انسانی» تشکیل داده است.
تجربه زیسته مجرمین از عوامل خطر مؤثر بر تکرار جرم(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه مددکاری اجتماعی تابستان ۱۴۰۲ شماره ۳۶
31 - 70
حوزههای تخصصی:
پژوهش حاضر با هدف شناخت عامل های خطر موثر بر تکرار جرم صورت گرفته است. تحقیقات نشان داده اند که اگر یک فرد دارای عوامل خطر خاصی باشد، این عوامل شانس وی برای تبدیل شدن به یک مجرم را افزایش خواهند داد .پژوهش حاضرتحقیقی کیفی است که با روش نظریه زمینه ای انجام گرفته است از روش نمونه گیری هدفمند و سپس نمونه گیری نظری، افراد دارای سوابق کیفری بیشتر از دو مرتبه (به عنوان واحدهای نمونه و واحدهای مشاهده )وارد پژوهش شدند. بر اساس تحلیل های صورت گرفته در کدگذاری باز و محوری، مجموع شرایط علّی تکرار جرم شامل 7مقوله عمده و17 زیرمقوله است که عبارتند از: 1-جبران آسیب زای نداشته ها 2- عدم تامین نیازهای پایه 3-رانش فردی-اجتماعی4-گرفتارشدگی یا در خویشتن حبس شدگی 5-نظام قضایی ناکارامد 6-بازتعریف مساله ساز خودپنداره 7- سرمایه خرده فرهنگی مجرمانه. نتیجه پژوهش نشان داد که در نهایت به مقوله هسته ای پایداری محرومیت می رسیم این محرومیت دارای ابعادی است. افرادی که بسوی تکرار جرم می روند بدلیل تداوم مجموعه ای از محرومیتها مرتکب تکرار جرم می شوند و اینکه محرومیت تنها ناشی از اعمال فردی کنشگران و یا ناشی از ساختار جامعه نیست بلکه هر دوی آنها در بروز محرومیت موثر بوده اند.واژگان کلیدی: تکرار جرم، عامل خطر ، عامل پشتیبان
محیط زیست و توسعه پایدار در نظریه و عمل مددکاری اجتماعی: مروری سیستماتیک(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه مددکاری اجتماعی پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳۷
209 - 253
حوزههای تخصصی:
تخریب محیط زیست و تغییرات اقلیمی منبع مهم ترین تهدیدها برای سلامت انسان، دسترسی به منابع حیاتی و حقوق اولیه بشر است. مددکاری اجتماعی به عنوان حرفه ای که ریشه در حقوق بشر و عدالت اجتماعی دارد می تواند نقش مهمی در موضوعات حقوق بشر و عدالت اجتماعی و زیست محیطی داشته باشد. از این سو طی چند دهه گذشته در خارج از ایران، تغییر گفتمانی در مددکاری اجتماعی به وقوع پیوسته و مددکاران اجتماعی در هر دو عرصه نظریه پردازی و عملی در رابطه با محیط زیست و توسعه پایدار آثار و فعالیت های چشمگیری ارائه کرده اند. در این مطالعه با هدف فهم گستردگی و ماهیت ادبیات مددکاری اجتماعی در رابطه با موضوعات محیط زیستی و توسعه پایدار در عرصه نظریه پردازی و مداخلات عملی، آثار مهم این حوزه بین سال های 2000 تا 2023 به شیوه ای نظام مند بررسی شدند. درمجموع 85 مقاله معیار ورود به این مطالعه را یافتند. داده های این مقالات در دو بخش رویکردهای نظری و مداخلات عملی مددکاری اجتماعی در مسائل محیط زیست و توسعه پایدار استخراج شدند. مفهوم پردازی ها و رویکردهای مختلف چون رویکرد بوم شناختی-اجتماعی، مددکاری اجتماعی سبز، مددکاری بوم شناختی ژرف و مانند آن نشان از تورم مفهومی در حوزه معرفتی رابطه مددکاری اجتماعی با محیط زیست است. در حوزه روش شناختی، مددکاران اجتماعی با توجه به مسائل زیست محیطی و توسعه پایدار به صورت مستقیم یا غیرمستقیم فعالیت هایی چون ترویج عدالت زیست محیطی، توسعه زیرساخت های اجتماعی و فنی، ارزیابی تأثیرات اجتماعی، مشارکت دهی و سازمان دهی مردم، آموزش و بالا بردن آگاهی و سواد زیست محیطی، حفاظت از محیط زیست، مداخلات تاب آوری را به انجام رسانده اند.
تجربه زیسته جوانان بی سرپرست در گذربه زندگی مستقل و ورود به جامعه در شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه مددکاری اجتماعی زمستان ۱۴۰۲ شماره ۳۸
1 - 44
حوزههای تخصصی:
سالیانه به طور متوسط حدوداٌ 500 نفر از فرزندان تحت سرپرستی سازمان در کشور به صورت زندگی مستقل، ازدواج و... از سیستم حمایت های مستمر سازمان خارج می گردند و در زندگی مستقل در تشکیل زندگی مشترک، یا فردی بعضاً با مشکلات عدیده ای مواجه می شوند. در همین راستا هدف اصلی این پژوهش، تجربه زیسته جوانان بی سرپرست در گذربه زندگی مستقل و ورود به جامعه در شهر تهران است. تحقیق حاضر یک پژوهش کیفی بوده و به روش تحلیل مضمون انجام شد. ابزار پژوهش شامل مصاحبه عمیق فردی نیمه ساختاریافته است .مشارکت کنندگان پژوهش شامل دختران و پسران بی-سرپرست انتقال یافته به جامعه بودند که حداقل سن آنها 18 سال و از انتقالشان نیز حداکثر 5 سال گذشته بود. انتخاب هدفمند بود. برای تحلیل داده ها از نرم افزار MAXQDA استفاده شد. در بررسی داده های حاصل از مصاحبه ها، به 7 مضمون اصلی و25 زیر مضمون فرعی کدگذاری شد. یافته ها حاکی ازاحساس متناقض مشارکت کنندگان در بدو ورود به جامعه بود، از سویی رهایی از مرکز بسیار خوشایند بود از سوی دیگر ترس از تنهایی نیز مانع آرامش آنان شده بود، آنان درخواست حمایت های مادی و معنوی را داشتند و از اینکه زندگی جوانان بعد از ترخیص برای سازمان در اولویت نیست احساس ناراحتی میکردند.
مقایسه ساز و کار سوء مصرف مواد و سیاست گذاری های مرتبط با آن در ایران و دیگر کشورهای جهان(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه مددکاری اجتماعی پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳۷
129 - 168
حوزههای تخصصی:
امروزه گسترش وابستگی به مواد در عرصه ملی و بین المللی هزینه های زیادی برای دولتها دربر داشته است که لازم است برای کاستن از این حجم هزینه، تحقیقات اجتماعی و حقوقی انجام گیرد. هدف از پژوهش حاضر مقایسه ساز و کار مصرف مواد و سیاستگذاری هایی که در این خصوص در ایران و برخی کشورها انجام گرفته می باشد تا بدین وسیله دریابیم موفقیت سیاستهای کلی کشورها در مهار اعتیاد به مصرف مواد چگونه و به چه عواملی بستگی دارد. روش انجام پژوهش در تحقیق حاضر تحلیل ثانویه می باشد. شواهد آماری و اسناد و کتب مرتبط با موضوع مصرف مواد و مطالعه سیاستگذاریهای مرتبط با آن، منابع انجام این پژوهش هستند. در این پژوهش یافته ها در 4بخش مقایسه وضعیت مصرف مواد در ایران با سایر کشورها، مصرف مواد و برخی شاخصهای رفاه و توسعه انسانی، سیاستهای کلی در حل مساله مصرف مواد در ایران و جهان و پویایی بازار مواد در جهان بدست آمد. این پژوهش نشان داد مصرف مواد در ایران و جهان رو به افزایش است و روند آن غلبه روانگردانها بر مواد با منشا طبیعی است. در این رو به تزاید بودن، سیاستگذاری های مبتنی بر مبارزه با کاهش عرضه و یا کاهش تقاضا بدون تقویت زیرساختهای حیات اقتصادی و اجتماعی یک جامعه تنها به افزایش هزینه های اعتیاد در جامعه می افزاید. لذا تجارب سیاستگذاری کشورهای دارای مصرف مواد کم گویای ان است که این موضوع نیازمند فرهنگ سازی و تقویت بنیان اقتصادی اجتماعی جامعه است نه مبارزه با معلول.