فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۴۱ تا ۱۶۰ مورد از کل ۱۹۵ مورد.
مهیار دیلمی متولد 364 - درگذشته 428 ه.ق
حوزه‌های تخصصی:
گدازه های خشم در شعر و اندیشه ی مظفرالنواب
حوزه‌های تخصصی:
مظفرالنواب به عنوان یکی از شاعران برجسته و سرشناس عراقی در حوزه ی نقد سیاسی و اجتماعی و یکی از یکه تازان عرصه ی هجو، جایگاه ویژه ای در ادبیات معاصر عراق دارد. وی که تجربه ی روزگاری پرفراز و نشیب در دوران بی ثباتی سیاسی و سپس فشار و تبعید را تجربه کرده است، خشمگین از ناکامی سران عرب در حل معضلات اجتماعی و سیاسی به ویژه مسئله ی فلسطین و تمایلات سازشکارانه ی آن ها و نیز ناتوانی توده ی عرب در حل مشکلات پیش رویشان است با زبانی تند و هجایی عریان به نمایش کاستی های اجتماعی و سیاسی و انتقاد از مسببان وضعیت وخیم مردم عرب می پردازد بی شک توانایی های زبانی و تعبیرهای ساده به او کمک کرد تا بتواند طیف مخاطبان خود را گسترش بخشیده و پیام خویش را به آنان انتقال دهد.
التعبیر الصوفی ومشکلته فی مرآه النقد(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
یعدُّ کتاب د. عبد الکریم الیافی "" التعبیر الصوفی ومشکلته "" علامه متقدمه فی سیاق الدراسات الجامعیه التی عُنیت بدراسه التعبیر الصوفی وبحث خصائصه الذاتیه؛ إذْ یعود تاریخ نشر العمل المذکور إلى سنه (1963)، عندما کان جزءاً خاصاً من کتاب الیافی الموسوم ب "" دراسات فنیه فی الأدب العربی "".
یتناول هذا البحث عمل الیافی المشار إلیه بالتعریف، والمناقشه، والنقد، والاستخلاص، وهو إذ یوجّه إلى تعرّف قیمه الکتاب یکشف، فی الآن ذاته، عن محددات الطابع التعلیمی الذی وسم التناول، وقیّده فی إطار استراتیجیته الخاصه. ومن هنا تتأتى أهمیه المساءله النقدیه لجوانب العمل، فی منحى فتح إشاراته المقیّده على آفاق التجاوز المتلامحه وراء طوابع التقیید المدرسی، وفی منحى تخطّی إجراءات المسح، والتتبّع، وإفراد الخیوط الظاهره، نحو الغوص، عمیقاً، وراء الأهداف المباشره: الإبلاغیه، والتوصیلیه، التی حکمت دراسه الیافی فی معالجه أسلوبی التعبیر الصوفی: الأسلوب التجریدی، والأسلوب الرمزی، على نحو ما تمخضه النتائج المثبته فی ختام البحث.
عبدالوهاب البیاتى اسطوره اى زنده(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
عراق سرزمین آکنده از شعر و مالامال از شاعران است وکمتر شهر و روستایى در آن یافت مى شودک شاعرى از آنجا برنخاسته باشد. از آنجاکه در محیط هاى عربى اسلامى تحت استعمار درگذشته، هماره فضایى از بازگشت و عقب گرد، ارتجاع گرایى، تحریم نمودن نداهاى جدید و جرم شمارى هر صداى تازه اى حاکم بوده است؟ نوگرایى پیوسته جرمى بزرگ و حرکتى پا عواقب و پیامدهاى ناشناخته، همراه با نا ایمنى شمرده مى شد. از این رو با وجود آنکه اروپا در سایهء آرامش خویش و در اضطراب نگهداشتن دیگرکشورهاى مستعمره، از نعمت فرهنگى وسیع و میدان هاى نوگرایى متنوع و افکارى باز برخوردار بود و پیوسته به تلاش هاى نویى در امور تجربى و علمى و نیز در ادبیات و هنر و سنت دست مى یازید، سرزمین هاى تحت استعمار در آتش جهل و عقب ماندگى و استبداد مى سوختند و عراق یکى از سرزمین هاى زخم دیده از ستم استعمار بود و""بیاتى "" یکى از طلایه داران حرکت جدید و پویاى ادبیات و شعر بودکه ققنوس وار در عصر سخت شعله کشیدن حرکت هاى انقلابى از خاکستر خویش دوبار سر بر آورد.
بررسی آراء بلاغی احمد هاشمی (مطالعة موردی: قسمت بدیع)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
کتاب جواهر البلاغة اثر احمد هاشمی مصری، از کتاب های برجسته در علوم بلاغت است. حجم مناسب، دسته بندی وعنوان گذاری مباحث، تطبیق ها، تمرین ها وتقریظ های متعدّدی که بر این کتاب نوشته شده است، آن را از بدو نگارش تاکنون، مورد توجّه علاقمندان این علم، وهمچنین کتاب درسی دانشگاهی قرار داده است، این کتاب نیز به فارسی برگردانده شده و شرح ه ا وتوضیح های گوناگونی بر آن نگاشته اند. با همة ای ن تفاصیل، گ اهی در لابه لای این کتاب – و البتّه ترجمه های آن- مطالب سستی ره پیدا کرده که ممکن است موجب اخلال در امر آموزش شود. در این مقاله، به بیان برخی از این امور- در قسمت بدیع- که به نظر صحیح نمی آیند و سپس دلیل خطا بودن و وجه صحیح آن را بیان نیز ذکر کرده ایم.
تطبیق دیدگاه های ابنِ طباطبا با آراء منتقدان دیگر(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
قصیده کلیه میراث دار سوررئالیسم سمبولیسم و تصوف
حوزه‌های تخصصی:
قصیده کلیه یکی از جدیدترین پدیده های شعر عربی معاصر و به تعبیر منتقدان عرب شکل تکامل یافته قصیده عربی و اوج نوآوری در مسیر تطور آن است . این قصیده نمونه و الگوی هماهنگی شکل و مضمون و تداخل آگاهی و شعور با ناخودآگاهی و اتحاد ذات با هستی و درآمیختن شاعر با کائنات و ذوبان تمامی موجودات در قصیده است . قصیده کلیه متکی برمیراث تصوف افراطی اسلامی ومیراث تصوف غرب است که به طور عمده با دومکتب سوررئالیسم وسمبولیسم پیوند یافته است . مجموع این پدیده ها به ایجاد پیچیدگی و غموض شدید در شعر و افراط در خروج بر قواعد فنی شعر عربی وارکان فکری و بیانی آن و تحول بنیادی در مفهوم موسیقی شعری منتهی شده است . در این گفتار تلاش شده که علل اصلی غموض و پیچیدگی شناخته شود و ضمن آوردن نمونه های شعری ‘برکاربردهای زبانی تازه و شیوه های جدید در تصویرپردازی و روش های نو در اندیشه و تأمل و منابع غربی و فلسفی و صوفیان آن ‘ که تکیه گاه شاعران قصیده کلیه است ‘تأکید شده است .
فاعلیه التحلیل البلاغی فی النقد الفنی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
إن التباعد بین النقد والبلاغه کان السبب الرئیس فیما نراه من فقر منهجی، وفوضى نقدیه، فصار لزاما ًالسعی إلى تأسیس حرکه نقدیه مثمره، تقوم على رؤیه منهجیه واضحه، لا تکتفی بنتائج التلاقح بین النقد والبلاغه، وإنما تستفید أیضا ً من کل ما قدمته العلوم الإنسانیه فی مجالاتها المختلفه.
وفی هذا البحث، نحاول إلقاء الضوء على أهمیه التحلیل اللغوی البلاغی فی إغناء العملیه النقدیه، لتکون أداه أساسیه فی الکشف عن محاور الجمال الفنی فی النص الأدبی، مما یؤدی إلى دفع عجله تطور الأدب، انطلاقا ً من معالجه مادته الخام، کأساس لمنهج نقدی سلیم.
راز ماندگاری سرودهای پایداری سمیح القاسم
حوزه‌های تخصصی:
در شعر شاعران مقاومت فلسطین در سال های پس از جنگ جهانی دوم، شاعران تنها از دور در رؤیاهای شاعرانه شان، گاهی شبحی از بهشت گمشده ی خویش را به تصویر می کشیدند. پس از انقلاب 1952م مصر و اقدام هایی که «جمال عبدالناصر» برای ایجاد وحدت و تقویت ناسیوناسیم عرب انجام داد، این روند به گونه ای تغییر کرد و فلسطینی ها به آینده امیدوارتر شدند. سمیح القاسم شاعری است که به مقاومت و پایداری ملت فلسطین، با تمام غم و دردها، چشم امید بسته است و همه چیز را روشن و امیدوار کننده می بیند. او با سروده های خود خوشبینی و امید را به خوانندگان خویش القا می کند. شاید همین مثبت اندیشی سمیح القاسم است که او را این چنین، در دیدگاه مخاطبانش محبوب گردانیده است.
این نوشتار بر آن است تا با مقدمه ای در پیدایش شعر مقاومت فلسطین و نگاهی کوتاه به زندگی سمیح القاسم، شاعر مقاومت فلسطین، به بررسی سبب های ماندگاری شعر او بپردازد. یافته های این پژوهش، نشان می دهند که؛ قدرت پایداری قدرتمندانه در برابر سختی ها، هنرپردازی و زیبایی آفرینی در شعر مقاومت، تعمیم پذیری شعر مقاومت، خوش بینی و امید، تعهّد به آرمان و مسئوولیت انسانی، از جمله این عوامل هستند.
استدعاء التراث فی روایة ثرثرة فوق النیل لنجیب محفوظ(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
استدعی الشعراءُ والکتّابُ المعاصرون تراثهم العریق فی أعمالهم الأدبیة وذلک لانتمائهم ولعلاقتهم بالماضی المزدهر أو الماضی المشین حتی یُبیّنوا نقاط القوة والضعف فی الواقع الذی یعیشونه، یتّخذ نجیب محفوظ فی روایة ثرثرة فوق النیل التراث عوناً له فی إکمال مسار الروایة للمتلقّی، ویوظّف التراث بأنواعه الدینیة والتاریخیة والأدبیة والشعبیة حتی یُشعرنا بمشارکة هذه العوامل فی أحداث الروایة، وبتناسب الحدث الروائی یتمّ الاستدعاء، وبما انّ هذه الروایة من روایات نجیب محفوظ الفلسفیة والرمزیة لذلک کثُر فیها توظیف التراث خاصّة فی نوعی الدینی والتاریخی؛ التراث الدینی یرتبط باتجاه الروایة الفلسفیة وأما التراث التاریخی فیرتبط بعلاقة محفوظ بالتاریخ وخاصة التاریخ المصری الذی استدعاه فی روایته هذه، یُحاول البحث کشف علاقة نجیب محفوظ بالتراث الإسلامی والأدبی وأثر القرآن الکریم والتراث الإسلامی والأدبی فی هذه الروایة ومِن النتائج التی توصلتُ إلیها فی هذه الدراسة أنّ محفوظ تأثّر تأثّراً کبیراً بالتراث الدینی ومِن ثمَّ التراث التأریخی وأنّه رَاعَی التناسب فی توظیفه فحینما تحدّث عن الموت ذَکرَ شخصیة الخیام وعندما ذکر العبث جاء بشخصیة صموئیل بیکت الذی عُرف مسرحه بالعبث، المنهج المتّبع فی هذه المقالة منهج توصیفی.
گذری بر زندگی شاعران اهل بیت (ع) (2)
حوزه‌های تخصصی:
من استدرک البحر المتدارک على البحور الخلیلیّه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
یزعم کثیرٌ من العروضیّین العرب فی العصر الحدیث أنّ الأخفش الأوسط هو الّذی استدرک البحر المتدارک على البحور الخلیلیّه الخمسه عشر، ولکن الدراسه التاریخیّه والبنیویّه لهذا البحر تثبت أنّ المتدارک لیس من استدراکات الأخفش على الخلیل، بل ابن حمّاد الجوهری هو الّذی استدرکه على البحور الخلیلیّه، لأنّه کان بحاجه ماسّه إلى هذا البحر فی فرضیّته العروضیّه.
منهجنا فی هذا المقال هو منهج تاریخی و تحلیلی، إذ إنّنا درسنا المتدارک وانتسابه إلى الأخفش دراسه تاریخیّه کما عالجنا نسبه المتدارک إلى الجوهری معالجه بنیویّه.
ملامح المقاومة فی أشعار سعدی یوسف وسلمان هراتی دراسة مقارنة(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
شهدت کلٌ من إیران والعراق أحداثاً سیاسیة مختلفة على مدى التاریخ، ومن أهمّ هذه الأحداث المعاصرة هی الحرب فی البلدین. والصراع المتمثّل بظاهرة الحرب المشؤومة بین الشعبین کان السبب فی تشکیل نهج مماثل تقریباً فی حضارة البلدین. وإحدى هذه المناهج هی تشکیل ثقافة المقاومة، والتی یمکن ملاحظتها فی آداب الشعبین. الدراسة المقارنة الوصفیة لقصائد شاعرین من إیران والعراق، أی سلمان هراتی (1959-1986م) وسعدی یوسف (1934م)، توحی مواضیع مشترکة کحبّ الوطن والتحدّی والنقد الإعلامی وفلسطین والنزعة العالمیة فی المقاومة وتعزیز فکرة الاستشهاد. کما تشیر نتائج هذه الدراسة إلى بعض الفوارق الطفیفة فی مواضیع وأسالیب هذین الشاعرین.
الأسس النقدیه فی کتاب الشعر العربی المعاصر/ قضایاه وظواهره الفنیه للدکتور عز الدین إسماعیل(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
مازال العمل على الفکر النقدی للنقاد، على الرغم من کثرتهم، قلیلا. والعمل على فکر الناقد یقدم للقارئ المتابع، الخط الذی سار علیه هذا الناقد، والمنطلقات التی أسست لنظرته إلى الأدب. والناقد عز الدین إسماعیل ناقد غزیر الإنتاج، وهو أحد الرواد الذین کان لهم دور بارز فی بلوره القصیده الشعریه الحدیثه، فی مصر، والوطن العربی کله، وکتابه ""الشعر العربی المعاصر / قضایاه وظواهره الفنیه"" على قدمه یعد الدستور الذی سطر لهذه الحرکه خطوطها الرئیسه. وهذا البحث یقوم على محاوره أفکار الناقد فی هذا الکتاب، وما أکثرها، یؤیّد بعضها، ویخالف بعضها الآخر؛ فالناقد قام بتوصیف حرکه الشعر الحدیث، فنیّا وموضوعاتیا، ولئن اختلفت الباحث فی بعض القضایا، فهذا شیء طبیعی، تحتّمه السیروره الزمانیه.
دلایل اهتمام ایرانی ها به ادبیات عرب و نقش آنان در تحول آن(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
به یاد علی اکبر شهابی
حوزه‌های تخصصی:
دراسة أسلوبیة ل «قصیدة الحسین (ع) یا ابن الکرام» للشاعر المسیحی جورج زکی الحاج(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
«قصیدة الحسین (ع) یا ابن الکرام» من القصائد التی کُتبت فی الإمام الحسین (ع) ومأساة عاشوراء، کما یوجد فیها ملامح من أدب المقاومة. هذه الدراسة عالجت قصیدة الحسین (ع) متبنّیةً المنهج الوصفی التحلیلی وبناءً علی نظریة الأسلوبیة الإحصائیة. ضمن الدراسة فی المستوی الصوتی بحثنا عن الأصوات المجهورة والمهموسة منها کما نعالج الأصوات الشدیدة والرخوة التی الأصوات المجهورة والشدیدة أکثر من المهموسة والرخوة وهذا یناسب الجو الملحمی للقصیدة. بالنسبة إلی المستوی الترکیبی فرکّز البحث علی دراسة الجمل الفعلیة والإسمیة ودرس الأفعال الماضیة والمضارعة عن طریق الإحصاء، والأفعال المضارعة ال مُوظَّفة فی القصیدة تدل علی خلود الإمام الحسین (ع) وحضوره فی قلب الشاعر. وأما المستوی البلاغی فیتضمّن الاستعارة والتشبیه من جانب والطباق من جانب آخر. الصراع بین الأخیار والأشرار فی القصیدة درسناها من خلال الدراسة فی المستوی الصرفی وذلک عبر استخدام جموع القلة والکثرة وضمیر «هم» للأخیار والأشرار. کما توجد کمّیة کبیرة من الضمیر لمخاطبة الإمام الحسین (ع).