درخت حوزه‌های تخصصی

این مقاله به دنبال واکاوی فرآیند اعتماد به رسانه است. پاسخگویی به این سوال که چه مولفه هایی اعتبار رسانه را در نزد مخاطب افزایش می دهد و باعث اعتماد وی به رسانه می شود؟ این تحقیق به روش کیفی واز طریق تکنیک مصاحبه با کارشناسان ارتباطات و رسانه انجام شده است. بخشی از نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد؛ مهمترین کارکرد رسانه ها که اعتبار رسانه را به همراه می آورد و افزایش اعتماد مخاطب را موجب می شود، کارکرد خبری آن هاست و اگر رسانه ها به عنوان واسطه ای صادق بین واقعیت ها ومردم عمل کنند، نزد مخاطب اعتبار کسب می کنند و مورد اعتماد خواهند بود. همچنین اگر رسانه ای پیام خودش را در قالب مورد پذیرش جامعه شکل دهد، مخاطب او را خواهد پذیرفت وبرایش اعتبار قائل می شود.در بحث اعتماد به رسانه نیز رعایت مولفه هایی ضروری است؛ دوری از تفاسیر یکسویه، پرداختن به رویدادها از زوایای مختلف، تغییر درنوع دروازه بانی، دوری ازاغراق و تناقض گویی، پرهیز از انعکاس ابهام آمیز موضوعات، دوری از تحریف و سانسور، همچنین این نتیجه نیز حاصل شده که هر چقدر مخاطبان از عمل[1]کرد رسانه ای خشنود باشند، زمان بیشتری را برای توجه به اخبار در طی روزهای هفته،  هزینه می کنند.

هویت اجتماعی به ویژگی هایی اشاره دارد که یک جامعه را از جوامع دیگر متمایز می کند. این مقوله که با ورود شبکه های اجتماعی مجازی، دچار تغییر و تحولات عمده ای شده است، بیش از هر گروهی، در ارتباط با جوانان اهمیت می یابد؛ چراکه جوانی، مرحله تکوین هویت مستقل و استقلال یابی آنان است. در این زمینه یکی از پدیده های انکارنشدنی در کشور ما، گسترش روزافزون کاربرد کامپیوتر و شبکه های اجتماعی مجازی از سوی جوانان است. نگارنده با هدف بررسی رابطه میان وضعیت استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی و هویت اجتماعی دانشجویان به انجام این پژوهش دست یازید که جامعه آماری آن را 130 نفر از دانشجویان رشته مدیریت تشکیل داد. حجم نمونه هم با استفاده از فرمول کوکران 97 نفر محاسبه شد و تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS22 انجام گرفت. جهت سنجش ابعاد هویت اجتماعی از شاخص های هویت قومی، دینی، ملی و جهانی و برای سنجش وضعیت استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی از پرسش نامه محقق ساخته استفاده شد. سنجش روایی نیز با استفاده از روش روایی صوری انجام گرفت. نتایج سنجش پایایی ابزار اندازه گیری، نشان داد که ضریب آلفای کرونباخ پرسش نامه سنجش هویت اجتماعی، 717/0 و در حوزه سنجش وضعیت استفاده از شبکه های اجتماعی، 778/0 می باشد که نشان دهنده پایایی پرسش نامه در سطح مطلوب است؛ همچنین نتایج این پژوهش نشان داد که میان استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی و کلیه ابعاد مطرح شده در حوزه هویت اجتماعی، بجز هویت ملی و هویت دینی، رابطه مستقیم و معناداری وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیونی به شیوه گام به گام نیز نشان داد که تنها مؤلفه هویت جهانی، وارد مدل رگرسونی استفاده دانشجویان از شبکه های اجتماعی مجازی شده و این بعد، بیشترین اثر را بر هویت اجتماعی داشته است.

در این پژوهش به بررسی نقش فضای سایبری در پیشبرد دیپلماسی عمومی مدرن می پردازیم. این تحقیق بر حسب دستاوردها و نتایج از نوع کاربردی و با توجه به اهداف از نوع توصیفی-پیمایشی می باشد. جامعه آماری، اساتید مرتبط در حوزه علوم سیاسی، روابط بین الملل و ارتباطات از دانشگاه های معتبر شهر تهران هستند که با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس 14 نفر از بین آنها انتخاب شد . دو سوال بر اساس نظرات شرکت کنندگان طراحی شدند: الف) نقش شبکه های اجتماعی بر پیشبرد دیپلماسی عمومی مدرن چیست؟ و ب) مزایای ارتباطات سایبری در پیشبرد دیپلماسی عمومی مدرن چه می باشد؟ نظرات متخصصان با استفاده از پرسشنامه 23 گزینه ای (بر اساس مقیاس لیکرت) جمع آوری شد و بر اساس روش دلفی مورد بررسی و پالایش قرار گرفت. بر اساس نتایج به دست آماده نتیجه گرفته شد که فضای مجازی از طریق تاثیر بر ابعاد توسعه سیاسی کشور با مکانیزم هایی نظیر: گسترش ابراز نظرات سیاسی، آگاهی بخش نسبت به جریانهای سیاسی، تبلیغ و معرفی احزاب خاص و غنی کردن گسترش رقابت های سیاسی و جناحی و همچنین زمینه و بستری برای کمک به دیپلماسی می تواند اثرات مهمی بر دیپلماسی عمومی مدرن ایجاد نماید.

خود"" و ""دیگری"" از جمله مفاهیمی هستند که نسبت میان آن دو مورد پرسش است. برخی اندیشمندان معاصر نسبت میان این دو را با ضرورت شنیدنِ دیگری و لزوم گفتگو با دیگری به پایان می برند و بر این نکته تاکید دارند که این مهم در فلسفه غرب چندان مورد اقبال قرار نگرفته است. دلایلی متعددی برای کم اقبالی به استماع و گفتگوی با دیگری وجود دارد. در این مقاله به بررسی تنها یکی از این دلایل خواهیم پرداخت. یکی از دلایلی که امکان استماع از دیگری را منتفی می سازد، تعریف دیگری به نحو غیرفرهنگی است که سبب می شود تعامل میان فرهنگی میان خود و دیگری ممتنع گردد. به عنوان نمونه از کشیسان مسیحی در قرون وسطا، ریچارد برتون انگلیسی و دوگوبینوی فرانسوی یاد خواهیم کرد که وجوه تفاوت میان خود و دیگری را به ترتیب بر نفرین خداوند، آب و هوا و نژاد تعریف کرده اند، مؤلفه هایی که بر تفاوت های عینیِ غیر ارادی و غیر فرهنگی تاکید دارند. تعریف دیگری به نحو غیرفرهنگی، رابطه میان آنها و دیگری را در ذیل رابطه ""من- آن"" استوار می سازد. ابوریحان بیرونی به عنوان نمونه ای از نگاه فرهنگی به دیگری و تعریف او بر اساس مؤلفه های زبان، دین و آداب و رسوم معرفی شده که رابطه با دیگری را بر اساس رابطه من- تو استوار می سازد

فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) و حرکت از جوامع سنتی به جوامع اطلاعاتی، تمامی ابعاد و نیازمندی‌های جوامع بشری را تحت تأثیر قرار داده است. (Habermas, 1984:8) روش‌های آموزشی نیز تابع چنین تغییر و تحولاتی بوده‌اند. مسلماً بهره‌گیری از روش‌های نوین که موجبات کارایی و اثربخشی بیش از پیش نظام‌های آموزشی را فراهم می‌کند در کشور ما نیز در اجرای آموزش‌ها، اعم از آموزش‌های مدرسه‌ای، حرفه‌ای و تخصصی ضروری است. استفاده از چنین فنونی، با فراهم آوردن امکان افزایش کیفیت و بهره‌وری آموزشی در کلیة سازمان‌ها چشم‌انداز نویدبخشی در گسترش دانش به همراه خواهد آورد؛ چشم‌اندازی که سیستم آموزش عالی با راه‌اندازی دانشگاه‌های مجازی و سازمان‌ صداوسیما (مهدوی نور و فتحیان؛ 1382:1) با راه‌اندازی شبکه آموزش، نوید آن را داده‌اند

ظهور فنّاوری های نوین؛ بویژه اینترنت و شبکه های اجتماعی، تعاملات انسانی را دستخوش تحولی بنیادی کرده است. در پژوهش حاضر، با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی، ضمن شناسایی ابعاد فعالیت گروه های قومی در شبکه های اجتماعی، فرصت ها و تهدیدهایی که استفاده از این شبکه ها می تواند برای هویت و امنیت ملی به دنبال داشته باشد، بررسی شده است. اطلاعات مورد نیاز از طریق مصاحبه با 20 نفر از صاحبنظران حوزه قومیت و رسانه جمع آوری شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که کاربران قومی با فعالیت خود در این شبکه ها، ضمن تأثیرپذیری از شبکه های اجتماعی، بر سایر کاربران نیز تأثیر می گذارند. چنان که حاکم بودن فضای دموکراتیک بر شبکه های اجتماعی و ارزشمند بودن رفتارهای دموکراتیک در این شبکهها باعث تلطیف عقاید گرو ه های تندرو یا در حاشیه ماندن آنها شده است. فراهم آمدن فضای تعامل و گفتگوی بین قومی و وجود امکان شناخت متقابل و درک تفاوت های فرهنگی از مهم ترین فرصت های شبکه های اجتماعی در حوزه قومیت است.

از جمله مصادیق ایجاد تهدیدات امنیتی و نظامی برای کشورهای مختلف، بروز پاندمی های فراگیر است که به سرعت دولت ها را در مهار آن و مدیریت بحران دچار مشکل می کنند. بر این اساس، مسئله این پژوهش متمرکز بر شیوع پاندمی کرونا و اهمیت اثرات مخرب این بیماری بر سلامت و امنیت جهانی و نقش رسانه های جمعی در این زمینه است. حتی اگر ویروس کرونا با اهداف شروع یک جنگ بیولوژیکی تمام عیار ایجاد نشده باشد، به دلیل سرعت بالای انتشار و قدرت بالای مرگ و میر می تواند به ابزاری برای بهره برداری در جنگ های بیولوژیک تبدیل شود. بر این اساس، پژوهش حاضر در پی یافتن پاسخ به این سؤالات است که راه کارهای اصلی مقابله با تهدیدات نوظهور و خارج از تصور انسانی مانند کرونا به ویژه در بستر سامانه های پدافند غیرعامل چیست؟ همچنین نقش رسانه ها در این زمینه چیست؟ «جنگ بیولوژیک»، «امنیت» و «قدرت رسانه» مفاهیم نظری به کار رفته در این پژوهش هستند. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و هدف آن تبیین نقش پدافند غیرعامل و رسانه ها در مدیریت بحران کروناست. نتایج پژوهش بر این موضوع تأکید می کند که مقابله با تهدیدات امنیتی ناشی از اتفاقات غیرمنتظره موضوعی جدی است و کشورها باید آن را همچون یک حمله فراگیر بیولوژیکی قلمداد کرده و به درستی با آن مقابله کنند. در این زمینه مجموعه اقداماتی در چارچوب مدیریت به موقع بحران و پدافند غیرعامل می توانند مفید باشند. رسانه ها نیز در آموزش های لازم در بستر مراقبت های عمومی، رعایت سطوح مختلف بهداشتی و تبیین مخاطرات گسترده کرونا برای افکار عمومی نقش پررنگی باید داشته باشند.

بازاریابی عصبی علم جدیدی است که به بررسی رفتار مصرف کننده، نه بر اساس خودآگاه بلکه بر اساس ناخودآگاه فرد می پردازد. این دانش نوپا ابزارها و روش های متنوعی دارد که یکی از آن ها، پتانسیل وابسته به رویداد می باشد که در این تحقیق مورداستفاده قرارگرفته. هدف از تحقیق حاضر، شناسایی مؤلفه های جذابیت کاراکترهای پویانمایی است. بنابراین، پژوهش به سؤالاتی ازاین دست پاسخ خواهد گفت که کاراکتر زن برای کودکان جذاب تر است یا کاراکتر مرد؟ کاراکتر انسان برای کودکان جذاب تر است یا کاراکتر حیوان؟ همچنین، پاسخ کودکان در روش سنتی (پرسش از فرد) و روش بازاریابی عصبی مقایسه شده و فهم جدیدی از چگونگی رفتار کودکان در توجه به شخصیت های موجود در برنامه های کودکان ارائه می شود. تناقض هایی میان آنچه کودکان گفته اند و میان آنچه در ناخودآگاهشان می گذرد در تحقیق مکشوف گردید که در مخاطب شناسی و تصمیم گیری های سیاستی رسانه ها می تواند مؤثر باشد.

«هال» بر آن است که روایت رسانه ها از رویدادها، روایت عینی نیست، بلکه برساخت آن در چارچوب های گفتمانی و ایدئولوژیکی است. این تحقیق به دنبال آن است که بررسی کند یکی از مهم ترین رویدادهای خاورمیانه (درگیری های سوریه) چگونه توسط رسانه هایی با چارچوب های گفتمانی متفاوت (شبکه یک سیمای جمهوری اسلامی ایران و بی بی سی فارسی) بازنمایی می شود. روش این تحقیق، تلفیقی از تحلیل گفتمان انتقادی و نشانه شناسی است. سه بسته خبری از 8 تیر تا 8 مرداد 1392 از برنامه های خبری ""60 دقیقه"" بی بی سی فارسی و ساعت 21 شبکه یک انتخاب شدند. نتایج این تحقیق بیانگر آن است که تلویزیون بی بی سی فارسی، از مؤلفه هایی چون حقوق بشر، دفاع، گذار سیاسی، پیوند اسلام گرایی و گسترش جنگ، تعیین کننده بودن بازیگران بین المللی، محکومیت افراطیون مذهبی و قانون – محوری، برای بازنمایی رویداد سوریه استفاده کرده و در مقابل، شبکه یک سیمای ج.ا.ا، از مؤلفه هایی چون امنیت، حمایت از جبهه مقاومت، پیروزی بر تروریسم، نفی وابستگی به بیگانگان و نفی مداخله غرب برای برساخت رسانه ای رویداد سوریه بهره گرفته است.

"این مقاله به تبیین چگونگی جایگزینی رسانه‌ها چونان ابزار ایجاد و تداوم سلطه به جای قوة قهریه یا فشارهای اقتصادی می‌پردازد. نویسنده در بخش اول مقاله با استفاده از نظر اندیشمندانی چون گوستاولوبون، اتولر بینگر، مانوئل کاستلز، دیوید رایزمن، نیل پستمن و نوام چامسکی، به تبیین جایگاه رسانه‌ها در نظام سلطه در عصر جدید می‌پردازد و استفاده از روش‌های اقناع، تبلیغ و دستکاری اخبار را از مهم‌ترین شیوه‌های تخدیر توده‌ها و هدایت آنان در مسیر منافع گردانندگان جامعه و صاحبان اصلی قدرت می‌داند. بخش دوم مقاله اختصاص به استفادة رسانه‌ها از قابلیت‌های زبان در القای اندیشة دلخواه به مخاطبان دارد. نویسنده در این بخش به این نتیجه می‌رسد که قدرت ساختاری زبان این فرصت را در اختیار گروه‌های توانمند قرار می‌دهد تا گفتمان حاکم بر جامعه را به نفع خویش سمت و سو بخشند. رسانه‌ها برای رسیدن به این مقصود، به ایجاد و استفاده از مفاهیم ایدئولوژیک و هژمونیک دست می‌زنند. بخش سوم مقاله به عمده‌ترین اهداف امریکا در نظم نوین جهانی که کنترل جهان است اشاره می‌کند و فناوری‌های نوین ارتباطی، از جمله فناوری ماهواره‌ای را، از ابزار ایجاد و اعمال این کنترل می‌داند. "

  آموزش سواد رسانه ای در ایران به شکل رسمی و غیررسمی در حال گسترش است و نیاز به متون یا منابعی وجود دارد که به طور علمی شاخص های مناسب برای محتوای آموزش را شناسایی و ارائه کنند. با توجه به این که مخاطب مستقیم و غیرمستقیم این آموزش ، کودکان هستند، در این مقاله با انتخاب رویکرد کودک محور به رابطه کودک با رسانه، مدل های برساخت گرای آموزش سواد رسانه ای مطالعه و تحلیل می شوند. این مطالعه با استفاده از روش تحلیل ثانویه مبتنی بر اسناد، ویژگی های روش و محتوای مناسب برای آموزش سواد رسانه ای را مشخص می کند. این پژوهش نشان می دهد که شیوه آموزش باید از حالت یک سویه به چند سویه، و از تک گویی به گفتگویی تغییر کند. همچنین لازم است محتوای آموزشی در دو سطح نظری و عملی به کودکان یاد داده شود. در سطح نظری کودکان متناسب با سن خود، مبانی مفهومی رسانه را با تاکید بر مفهوم بازنمایی و واژگان اصلی علم مطالعات رسانه یاد می گیرند و با شناخت روش نشانه شناسی از آن برای تحلیل رسانه ها استفاده می کنند. در سطح عملی نیز مهارت تولید رسانه ای، نقد و بازخورد دادن را یاد می گیرند. سه شاخص اصلی برای انتخاب محتوای مناسب نظری و عملی عبارت از یادگیری مفهوم بازنمایی، خودکارآمدی، و بازاندیشی هستند.

هدف اصلی این پژوهش شناسایی نیازها، چالش ها و عوامل اصلی اثرگذار بر شکل گیری شبکه اجتماعی نخبگان ایران است. در این پژوهش تلاش شده است تا نشان داده شود که مهم ترین عوامل اثرگذار بر انسجام، توسعه و پایداری شبکه اجتماعی مجازی نخبگان ایران کدامند. روش پژوهش در این تحقیق، توصیفی پیمایشی است، که در آن به توصیف و تحلیل نیازهای نخبگان ایران به منظور تشکیل یک شبکه اجتماعی تخصصی پرداخته است. روش گردآوری اطلاعات مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای، مصاحبه با مدیران ارشد بنیاد ملی نخبگان و پرسشنامه بوده است و از میان حدود 13000 نفر نخبگان تحت پوشش بنیاد ملی نخبگان، نمونه ای معادل با 375 نفر مبتنی بر جدول مورگان و روش نمونه گیری تصادفی طبقه بندی انتخاب شدند. به منظور اولویت بندی نتایج پژوهش از آزمون فریدمن استفاده شده است. نتایج این تحقیق نشان می دهند که تعامل با سایر نخبگان و دستیابی به پایگاه دانشی منسجم، مهم ترین دلایل عضویت در این شبکه می توانند باشند. ضعف فرهنگی در ارتباط با گفت وگو، نقد و تحلیل و ضعف در زیرساخت های فناوری اطلاعات از اساسی ترین چالش های پیش روی طراحی و راه اندازی شبکه نخبگان ایرانی از دیدگاه مخاطبان این حوزه دانشی است. مهم ترین مؤلفه های اثرگذار بر پایداری شبکه «ارائه و انتشار آخرین و معتبرترین منابع علمی اعم از مقالات، کتب و ... و اعلام نیاز پروژه های پژوهشی و حرفه ای از سوی نهادها و صنایع» است.

روح جمعی یا همان اجتماع مطرح شده در نظریات جامعه شناسی کلاسیک و نیز گفتگو هر چند دو مفهوم کلیدی جامعه شناسی و نظریه انتقادی هستند، اما دیر زمانی است که در درون گفتمان مطالعات فرهنگی مورد استفاده قرار می گیرند؛ ولی پیشینه انسان گرایانه و تا حدی انتزاعی آنها باعث نشده تا مصادیق ملموس و تجربی آنها مورد بحث و بررسی قرار نگیرند، فوکو با مطرح کردن بحث فضا و قدرت و هابرماس نیز از طریق مفهوم کنش ارتباطی تلاش کردند تا این مفاهیم را به شکلی عینی تر در علوم اجتماعی طرح کنند. در این مقاله نیز با توجه به اهمیت نشان دادن این موضوع که چنین مفاهیمی فقط موضوعی برای بحثهای روشنفکرانه نخبگان نمی باشند، جهت گیری اصلی پژوهش ارزیابی تجربی این مساله بوده است که تا چه حد اجتماع همبسته و صمیمی شکل گرفته در پاتوقها و نیز گفتگو در زندگی روزمره جوانان تهرانی حضور دارد و نیز تا چه حد به این مفاهیم آگاهی دارند یا علاقه دارند که آنها را تجربه کنند. بنابراین با توجه به ارزیابی فوق، می توان به این سوال پاسخ داد که آیا در متن زندگی هر روزه، تجربه حضور در اجتماعات گوناگون و نیز در کنار آن علاقه به تجربه گفتگوی واقعی با دوستانشان، هویتی آزادتر و مستقل تر را برای آنان شکل می دهد یا خیر؟